Jesienią, jesienią, sady się rumienią… – ćwiczymy redagowanie opisu miejsca
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:
• zna zasady tworzenia opisu,
• zna reguły stosowania akapitów.
b) Umiejętności Uczeń:
• potrafi zredagować opis,
• samodzielnie komponuje tekst, rozmieszcza go, stosując akapity,
• potrafi nazwać emocje,
• umie posługiwać się wybranymi środkami stylistycznymi (metafora, epitet).
2. Metoda i forma pracy
• Praca indywidualna,
• praca ze słownikiem.
3. Środki dydaktyczne
• Słownik wyrazów bliskoznacznych,
• słownik frazeologiczny języka polskiego,
• kartka A4 z bloku technicznego (kolor wybiera sobie uczeń),
• klej, nożyczki.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Aby przygotować się do przeprowadzenia tych zajęć, proponuję najpierw udać się z dziećmi na jesienny spacer, w czasie którego nazbieramy jesiennych liści i kwiatów
oraz przyjrzymy się barwom, w jakie przybiera się ta pora roku.
2. Jeśli spacer w czasie lekcji nie jest możliwy, należy poprosić dzieci o przyniesienie liści i kwiatów z domu.
3. Na pierwszej lekcji poświęconej realizacji tego tematu nauczyciel wspólnie z uczniami przygotowuje jesienne kompozycje.
4. Każda kompozycja powinna zostać zatytułowana. Po przygotowaniu opisów prace te mogą ozdobić salę czwartoklasistów.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel prosi uczniów, aby każdy z nich skoncentrował uwagę na swej pracy.
2. Wszyscy wspólnie zastanawiają się, jakie elementy każdej kompozycji powinny zostać opisane.
3. Przygotowujemy plan naszego opisu (jesiennej kompozycji):
• prezentacja kompozycji (podanie tytułu),
• omówienie materiałów, z jakich kompozycja została wykonana,
• opis poszczególnych elementów kompozycji (wielkość, kolor, faktura itp.),
• opis tła kompozycji,
• refleksje na temat skojarzeń i uczuć, jakie wywołuje ta kompozycja.
4. Korzystając ze słownika wyrazów bliskoznacznych, uczniowie gromadzą słownictwo, które zostanie wykorzystane przy tworzeniu opisu:
• kolory: pastelowe, ciepłe, kojące, wyraźne, jasne, ciemne, mroczne,
• kształty: owalne, postrzępione, ostre, trójkątny,
• nastrój: refleksyjny, beztroski, spokojny, nostalgiczny,
• uczucia: odprężenie, radość, spokój, zaduma.
5. Po wykonaniu tego ćwiczenia nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie opisu („na brudno”).
6. Opis zostaje przygotowany zgodnie z wcześniej opracowanym planem. W pracy muszą zostać opisane wszystkie elementy kompozycji.
7. Na przygotowanie roboczej wersji opisu nauczyciel przeznacza 20 minut.
8. Następnie nauczyciel, wspólnie z uczniami, analizuje kilka prac, wskazując przede
wszystkim ich mocne strony, zalety oraz sugeruje ewentualne poprawki.
c) Faza podsumowująca
Na zakończenie nauczyciel wyjaśnia, czym jest metafora (przenośnia), a uczniowie odszukują to pojęcie w Słowniku terminów literackich.
Na tablicy zostaje zapisany zwrot „lawina śmiechu”.
Nauczyciel prosi uczniów o podanie znaczeń obu wyrazów znanych im z języka potocznego, codziennego.
lawina – śmiech –
Następnie wspólnie z uczniami wskazuje znaczenia całego zwrotu.
Pojawią się różne pomysły znaczeń, ale zapewne znajdzie się wśród ten właściwy.
Lawina śmiechu to innymi słowy śmiech, który wszystko wypełnia.
Na zakończenie nauczyciel podaje definicję przenośni, potem omawia pracę domową.
5. Bibliografia
G. Leszczyński, Elementarz literacki, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2001.
6. Załączniki
•
Zadanie domowe
Proszę przygotować pełny opis swej jesiennej kompozycji.
Dla chętnych: Proszę wykonać rysunek metafory „lawina śmiechu”.
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz przeznaczony do realizacji w klasie 4.
