POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE WE WROCŁAWIU SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE WE WROCŁAWIU W ROKU 2018

(1)

0

POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE WE WROCŁAWIU

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI

POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE WE WROCŁAWIU

W ROKU 2018

WROCŁAW 2019

(2)

1 Spis treści

Wstęp ...2

1. Rodzinna Piecza Zastępcza ...3

2. Instytucjonalna Piecza Zastępcza ...47

3. Zakłady Opiekuńczo - Lecznicze...72

4. Ocena realizacji Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Wrocławskim na lata 2018 – 2020 ...72

5. Zestawienie potrzeb w zakresie systemu pieczy zastępczej na rok 2019 ...78

6. Wykaz potrzeb w zakresie pomocy społecznej na rok 2019 ...80

7. Ocena realizacji Powiatowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Wrocławskim na lata 2016-2020 81 8. Interwencja kryzysowa ...115

9. Ocena realizacji Programu Profilaktycznego w Zakresie Promowania i Wdrożenia Prawidłowych Metod Wychowawczych w Stosunku do Dzieci w Rodzinach Zagrożonych Przemocą w Rodzinie w Powiecie Wrocławskim na lata 2014 – 2020. 118 10. Ocena realizacji Programu Terapeutycznego i Pomocy Psychologicznej dla Osób Dotkniętych Przemocą w Rodzinie w Powiecie Wrocławskim na lata 2017-2020 ....124

11. Program Oddziaływań Korekcyjno-Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie na lata 2016-2020 oraz Program Psychologiczno-Terapeutyczny dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie na lata 2018-2020 ...130

12. Wsparcie repatriantów i cudzoziemców ...132

13. Osoby niepełnosprawne ...134

14. Projekty finansowane ze środków Unii Europejskiej ...165

15. Ochrona Zdrowia ...171

16. Domy Pomocy Społecznej ...172

17. Współpraca z organizacjami pozarządowymi ...175

18. Szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej. ...182

19. Zadania związane z obsługą administracyjną PCPR ...185

20. Ocena realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w PowiecieWrocławskim w latach 2016 – 2025 ...189

(3)

2 Wstęp

W związku z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. 2018 r., poz. 995) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (dalej:

PCPR) zobowiązane jest do niesienia pomocy w zakresie pomocy społecznej, przeciwdziałania przemocy w rodzinie, polityki prorodzinnej oraz wspierania osób niepełnosprawnych. Poprzez ww. powinności rozumie się wszystkie działania, których głównym celem jest niesienie pomocy osobom najbardziej potrzebującym.

PCPR realizuje poszczególne zadania na podstawie następujących ustaw:

a) ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2018 r., poz. 1508, z późn. zm.),

b) ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2017 r., poz. 998, z późn. zm.),

c) ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1390),

d) ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2018 r., poz. 511, z późn. zm.).

Na podstawie art. 241 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dnia 22 września 2011 r. zostało wydane Zarządzenie Starosty Powiatu Wrocławskiego wyznaczające PCPR na Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej na terenie Powiatu.

W 2018 r. zadania PCPR wykonywało 27 pracowników z poszczególnych zespołów organizacyjnych. W poniższej tabeli znajduje się liczba zatrudnionych pracowników PCPR w 2018 r., w zestawieniu z danymi z 2017 r.

Tabela 1.

Liczba pracowników PCPR w latach 2017 – 2018.

Pracownicy PCPR Zespół

organizacyjny/samodzielne

stanowisko rok 2017 rok 2018

Dyrektor 1 1

Zastępca Dyrektora 1 1

Dział Wsparcia Rodziny:

Zespół ds. poradnictwa

specjalistycznego 5 6

Zespół ds. rodzinnej pieczy

zastępczej 8 9

(4)

3 Dział Wsparcia Osób

Niepełnosprawnych i Seniorów (Zespół ds. osób

niepełnosprawnych w 2017 r.)

2 3

Dział pomocy finansowej (Zespół ds. pomocy finansowej w 2017 r.)

5 5

Dział finansowo-

administracyjny 3 4

RAZEM 25 29

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PCPR.

1. Rodzinna Piecza Zastępcza

Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej piecza zastępcza jest sprawowana w formie rodzinnej i instytucjonalnej.

Organem odpowiedzialnym za system pieczy zastępczej jest starosta powiatu, który za pośrednictwem PCPR, wykonuje zadania, tworząc i rozwijając pieczę zastępczą.

Działania powiatu ukierunkowane są na harmonijny rozwój psychiczny i fizyczny dziecka, które wymaga szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych, środowiska rodzinnego, jak również wsparcia, bezpieczeństwa i nauki samodzielności życiowej. Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej podejmuje działania w kierunku wspierania i promowania rodzicielstwa zastępczego, a także szeroko pojętego dobra dziecka i rodziny.

Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku, gdy rodzice biologiczni nie mogą zapewnić dziecku odpowiedniej opieki i wychowania. Jej głównym celem jest powrót dziecka do rodziny biologicznej, a w sytuacji, gdy jest to niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka, a w przypadku braku tejże możliwości – opieka i wychowanie w środowisku zastępczym. Piecza zastępcza jednocześnie przygotowuje dziecko do godnego, odpowiedzialnego i samodzielnego życia, pokonywania trudności życiowych, nauki prawidłowych norm społecznych, podtrzymywania bliskich kontaktów z rodziną i rówieśnikami, a także zaspokajania potrzeb emocjonalnych.

Umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej następuje na podstawie:

orzeczenia sądu rodzinnego, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, na podstawie umowy cywilno-prawnej zawartej między rodziną zastępczą a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania rodziny. Dziecko w pieczy zastępczej przebywa

(5)

4

do czasu osiągnięcia pełnoletności, jednak nie dłużej niż do 25 roku życia w sytuacji, gdy kontynuuje naukę.

Rodzinną pieczę zastępczą stanowią rodziny zastępcze i Rodzinne Domy Dziecka, które dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej zapewniają całodobową opiekę i wychowanie.

Tabela 2.

Podział rodzinnej pieczy zastępczej na formy opieki.

Rodziny zastępcze spokrewnione

Rodziny zastępcze niezawodowe

Rodziny zawodowe

Rodzinne Domy Dziecka

Stanowią je małżonkowie

lub osoba, będący

wstępnymi lub rodzeństwem

dziecka, tj. babcia, dziadek, brat,

siostra.

Stanowią je małżonkowie lub osoba, nie będący

dziecka, tj. osoby z dalszej rodziny

biologicznej lub też zupełnie obce.

dziecka. Może w nich przebywać łącznie nie

więcej niż

3 dzieci oraz osób, które osiągnęły

pełnoletność przebywając w pieczy

zastępczej.

dziecka. Może w nich przebywać łącznie nie więcej niż 8 dzieci oraz

osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy

zastępczej.

Tabela 3.

Podział rodzin zastępczych zawodowych na formy opieki.

Rodziny Zastępcze Zawodowe Pełniące funkcję pogotowia rodzinnego

(dalej: Pogotowie Rodzinne) Specjalistyczne Umieszcza się w nich nie więcej

niż 3 dzieci; w razie konieczności umieszczenia rodzeństwa, za zgodą rodziny

zastępczej jest dopuszczalne umieszczenie w tym samym czasie większej liczby dzieci - na pobyt okresowy, do czasu uregulowania

ich sytuacji prawnej, nie dłużej niż na 4 do 8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego o powrót dziecka do

rodziny, przysposobienie lub umieszczenie w rodzinnej pieczy zastępczej.

Umieszcza się w nich dzieci legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności

lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;

dzieci na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz małoletnie matki z dziećmi. W rodzinie tej może wychowywać się w tym samym czasie nie więcej niż 3 dzieci.

Stanowiąc rodzinę zastępczą oraz prowadząc Rodzinny Dom Dziecka, należy realizować poniższe zadania:

a) traktować dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej, b) zapewniać dostęp do przysługujących świadczeń rodzinnych,

(6)

5

c) zapewniać kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych, d) zapewniać rozwój uzdolnień i zainteresowań,

e) zaspakajać jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne,

f) zapewniać ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka,

g) umożliwiać kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.

Funkcję rodziny zastępczej lub prowadzącego Rodzinny Dom Dziecka mogą pełnić osoby, które:

a) dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej,

b) nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona,

c) wypełniają obowiązek alimentacyjny w przypadku, gdy taki obowiązek wynika z tytułu egzekucyjnego,

d) nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych,

e) są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarskim oraz opinią psychologiczną o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka,

f) przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

g) zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb,

h) nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo,

i) posiadają co najmniej jedno stałe źródło dochodu (dot. rodzin zastępczych niezawodowych),

j) posiadają stosowne przeszkolenie przeprowadzone przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej.

Rodziny zastępcze oraz Rodzinne Domy Dziecka obejmuje się opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Do jego zadań należy w szczególności:

a) udzielanie pomocy rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka w realizacji zadań wynikających z pieczy zastępczej,

b) przygotowanie, we współpracy z odpowiednio rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka oraz asystentem rodziny, a w przypadku

(7)

6

gdy rodzinie dziecka nie został przydzielony asystent rodziny – we współpracy z podmiotem organizującym pracę z rodziną, planu pomocy dziecku,

c) pomoc rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka w nawiązaniu wzajemnego kontaktu z dziećmi,

d) zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka dostępu do specjalistycznej pomocy dla dzieci, w tym psychologicznej, reedukacyjnej i rehabilitacyjnej,

e) zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających,

f) udzielanie wsparcia pełnoletnim wychowankom rodzinnych form pieczy zastępczej,

g) przedstawianie corocznego sprawozdania z efektów pracy organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej.

Dane liczbowe dotyczące rodzinnej pieczy zastępczej

W 2018 r. na terenie Powiatu Wrocławskiego funkcjonowało 205 rodzin zastępczych, w których wychowywało się łącznie 332 dzieci. W stosunku do roku poprzedniego, w którym odnotowano także 205 rodzin zastępczych, ale z 319 podopiecznymi, widoczna jest tendencja wzrostowa liczby dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej, co bezpośrednio wynika z faktu umieszczania w rodzinach zastępczych licznych rodzeństw.

Spośród wszystkich 205 rodzin, w tym Rodzinnych Domów Dziecka istniejących w 2018 r. wyodrębnia się:

a)_ 111 rodzin spokrewnionych, w których przebywało 146 dzieci,

b)_ 79 rodzin niezawodowych, w których przebywało 102 dzieci (w tym 3 umowy pilnej konieczności),

c)_ 15 rodzin zawodowych, w których przebywało 84 dzieci, w tym: _ _ _ -_ 1 rodzina zastępcza zawodowa specjalistyczna dla 3 dzieci,

- 4 rodziny zastępcze zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego dla 23 dzieci,_

-_ 4 rodziny zastępcze zawodowe dla 12 dzieci, a także

- 6 Rodzinnych Domów Dziecka, w których wychowywało się łącznie 46 dzieci.

(8)

7

Funkcję rodziny zastępczej spokrewnionej i niezawodowej jednocześnie pełniły 3 rodziny oraz w czasie roku sprawozdawczego miały miejsce 2 przekształcenia rodzin (rodzina zastępcza zawodowa w Rodzinny Dom Dziecka oraz Rodzinny Dom Dziecka w rodzinę zastępczą zawodową). W okresie sprawozdawczym jedna rodzina zastępcza zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego zrezygnowała na własny wniosek z pełnienia funkcji rodziny zastępczej.

Wykres 1.

Rodziny zastępcze w 2018 r. – liczba i rodzaje opieki.

W 2018 r. na terenie Powiatu Wrocławskiego w rodzinnej pieczy zastępczej zostało umieszczonych łącznie 42 dzieci. Powstało 15 nowych rodzin zastępczych dla 21 dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej po raz pierwszy (7 rodzin zastępczych spokrewnionych – 14 dzieci, 7 rodzin zastępczych niezawodowych – 7 dzieci) oraz 1 nowa rodzina zastępcza niezawodowa dla 6-rga rodzeństwa, z którego 5 dzieci przebywało już w pieczy zastępczej, a 1 dziecko zostało przyjęte w struktury rodziny po raz pierwszy z zakładu opiekuńczo – leczniczego, a także 3 nowe rodziny zastępcze (2 x rodzina niezawodowa, 1 x rodzina spokrewniona) dla 3 dzieci już przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej. Funkcjonującym już w 2018 r. rodzinom zastępczym powierzono pod opiekę i wychowanie 20 dzieci.

W 2018 r. zrealizowano założenia zawarte w 3 – letnim Powiatowym Programie Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Wrocławskim na lata 2018 - 2020 w zakresie utworzenia 1 Rodzinnego Domu Dziecka oraz 1 rodziny zastępczej zawodowej, powstałej w wyniku przekształcenia Rodzinnego Domu Dziecka.

(9)

8

W 2018 r. rozwiązaniu uległo 30 rodzin zastępczych, w tym rozwiązana została 1 umowa na prowadzenie rodziny zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego, 1 Rodzinny Dom Dziecka przekształcił się w rodzinę zastępczą zawodową, natomiast 1 rodzina zastępcza zawodowa przekształciła się w Rodzinny Dom Dziecka.

Tym samym na dzień 31 grudnia 2018 r. na terenie Powiatu Wrocławskiego funkcjonowało 167 rodzin zastępczych dla 253 dzieci, w tym 11 zawodowych form.

Wykres 2.

Rodziny zastępcze utworzone w latach 2017 – 2018.

W roku sprawozdawczym 50 dzieci opuściło rodzinną pieczę zastępczą, co przedstawia wykres 3.

(10)

9

Wykres 3.

Liczba dzieci opuszczających rodzinną pieczę zastępczą w latach 2017 - 2018.

W 112 rodzinach zastępczych spokrewnionych przebywało ogółem 147 dzieci, w tym 125 z nich znajdowało się w przedziale wiekowym od 0 do 18 lat, 22 wychowanków w przedziale wiekowym od 18 do 25 lat. Wśród dzieci umieszczonych w rodzinach spokrewnionych 2 wychowanków posiadało orzeczenie o niepełnosprawności. W roku sprawozdawczym 4 wychowanków rodzin zastępczych spokrewnionych osiągnęło pełnoletność.

W 2018 r. funkcjonowało 78 rodzin zastępczych niezawodowych dla 101 wychowanków, w tym 77 z nich znajdowało się w przedziale wiekowym od 0 do 18 lat, 24 wychowanków w przedziale wiekowym od 18 do 25 roku życia. Wśród dzieci umieszczonych w rodzinach niezawodowych – 5 posiadało orzeczenie o niepełnosprawności. W roku sprawozdawczym 2 wychowanków z rodzin zastępczych niezawodowych osiągnęło pełnoletność.

Funkcję rodziny zawodowej łącznie pełniło 9 rodzin dla 38 dzieci, w tym 33 z nich znajdowało w przedziale wiekowym od 0 do 18 lat, 5 wychowanków w przedziale wiekowym od 18 do 25 roku życia. Wśród dzieci umieszczonych w rodzinach

(11)

10

zawodowych – 3 wychowanków posiadało orzeczenie o niepełnosprawności. W roku sprawozdawczym 2 wychowanków z rodziny zastępczej zawodowej osiągnęło pełnoletność.

W Powiecie Wrocławskim w 2018 r. funkcjonowało 6 Rodzinnych Domów Dziecka, w których przebywało 46 dzieci, w tym 37 w przedziale wiekowym od 0 do 18 lat, 9 w przedziale wiekowym od 18 do 25 roku życia. Wśród dzieci umieszczonych w Rodzinnych Domach Dziecka – 7 wychowanków posiadało orzeczenie o niepełnosprawności. W roku sprawozdawczym 3 wychowanków Rodzinnych Domów Dziecka osiągnęło pełnoletność.

Udzielanie pomocy pieniężnej na pokrycie kosztów utrzymania dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej

W 2018 r. pomoc pieniężna udzielana była zgodnie z zapisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

W myśl art. 80 ust. 1 tej ustawy rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu Rodzinny Dom Dziecka, na każde umieszczone dziecko, przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania.

Wysokość przysługujących świadczeń:

1. 660,00 zł miesięcznie w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej,

2. 1.000,00 zł miesięcznie, od dnia 1 czerwca 2018 r. – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub Rodzinnym Domu Dziecka.

Po raz pierwszy od 2012 r. nastąpiła waloryzacja świadczeń i w związku z tym od dnia 1 czerwca 2018 r. – zmianie uległa wysokość przysługujących świadczeń:

1. 694,00 zł miesięcznie - w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej,

2. 1.052,00 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub Rodzinnym Domu Dziecka.

Ponadto na każde dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej lub w Rodzinnym Domu Dziecka do świadczenia na porycie kosztów utrzymania dziecka przysługuje dodatek wychowawczy w wysokości świadczenia określonego w przepisach o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, tj. 500,00 zł do ukończenia przez dziecko 18 roku życia, finansowany w ramach rządowego Programu Rodzina 500+.

(12)

11

W myśl art. 81 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu Rodzinny Dom Dziecka przysługuje także dodatek nie niższy niż 200,00 zł, od dnia 1 czerwca 2018 r. – 211,00 zł miesięcznie na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania:

a) na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,

b) na dziecko umieszczone na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r.

o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Tabela 4.

Wysokość pomocy pieniężnej przyznanej przez PCPR w latach 2017 – 2018.

Typ rodziny Suma świadczeń w 2018 r.

Liczba rodzin zastępczych

Suma świadczeń w 2017 r.

Liczba rodzin zastępczych Ogółem kwota

wypłaconych świadczeń

2.403.185,69

zł 196 2.349.280,22

zł 192

Rodziny zastępcze spokrewnione

1.095.009,42

zł 109 1.076.883,30

zł 112

Rodziny zastępcze niezawodowe

1.040.369,21

zł 74 1.029.448,72

zł 71

Rodziny zastępcze

zawodowe 267.807,06 zł 13 242.948,20 zł 9

Tabela 5.

Wysokość dodatku wychowawczego przyznanego przez PCPR w latach 2017 – 2018.

Typ rodziny

Suma świadczeń w

2018 r.

Liczba dzieci uprawnionych

w 2018 r.

Suma świadczeń w

2017 r.

Liczba dzieci uprawnionych

w 2017 r.

Ogółem kwota wypłaconych świadczeń

1.262.921,14

zł 272 1.292.094,51

zł 275

(13)

12

W 2018 r. funkcjonowało 205 rodzin zastępczych. W tym roku sprawozdawczym wypłacono 204 rodzinom zastępczym świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka. Jedna rodzina zastępcza zrezygnowała ze świadczeń na dwoje dzieci.

Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka, wynikający z przyznanych środków finansowych i liczby wypłaconych świadczeń, w poszczególnych typach rodzin zastępczych oraz Rodzinnych Domach Dziecka kształtuje się następująco:

Tabela 6.

Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w poszczególnych typach rodzin zastępczych oraz Rodzinnych Domach Dziecka w latach 2017-2018.

Typ rodziny zastępczej

Średnia kwota świadczeń

w 2018 r.

Liczba wypłaconych

świadczeń

Średnia kwota świadczeń

w 2017 r.

Liczba wypłaconych

świadczeń

Rodziny zastępcze

spokrewnione 649,47 zł 1.686 715.06 zł 1.506

Rodziny zastępcze

niezawodowe 979,63 zł 1.062 1.012,24 zł 1.017

Rodziny zastępcze spokrewnione

665.132,84

zł 126 665.930,92

zł 134

Rodziny zastępcze niezawodowe

358.572,92

zł 77 354.606,91

zł 78

Rodziny zastępcze

zawodowe 101.816,00

zł 29 121.547,11

zł 31

Rodzinne Domy

Dziecka 137.399,38

zł 40 150.009,57

zł 32

(14)

13 Rodziny zastępcze

zawodowe

(wraz z wynagrodzeniem dla opiekuna)

2.042,54 zł 274 2.273,21 zł 225

Rodzinne Domy Dziecka 1.038,58 zł 463 1.007,63 zł 386

Razem 3.249 3.134

Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy rodzinie zastępczej lub prowadzącemu Rodzinny Dom Dziecka Starosta może przyznać dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka. W tym roku sprawozdawczym z wnioskiem o ww. świadczenie wystąpiła jedna rodzina zastępcza, której przyznano na ten cel kwotę w wysokości 500,00 zł.

Zgodnie z art. 83 ust. 2 ww. ustawy rodzinie zastępczej lub prowadzącemu Rodzinny Dom Dziecka Starosta może przyznać świadczenie na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka – jednorazowo (w Powiecie Wrocławskim w 2018 r. założono na ten cel 1.000,00 zł na przyjęte dziecko do rodziny). Dodatkowo w 2018 r. przyznano jednej rodzinie zastępczej spokrewnionej świadczenie na pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki – jednorazowo w kwocie 650,00 zł.

W ramach świadczenia na pokrycie kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka – jednorazowo wypłacono środki z następującym podziałem:

Tabela 7.

Świadczenia na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka w latach 2017 - 2018.

Typ rodziny zastępczej Suma wypłaconych

świadczeń w 2018 r.

Liczba wypłaconych

świadczeń

Suma wypłaconych

świadczeń w 2017 r.

Liczba wypłaconych

świadczeń Rodziny zastępcze

spokrewnione 2.000,00 zł 2 22.000,00 zł 21

(15)

14 Rodziny zastępcze

niezawodowe 11.000,00 zł 11 10.465,50 zł 11

Rodziny zastępcze

zawodowe 0,00 zł 0 0,00 zł 0

Rodziny zastępcze

zawodowe specjalistyczne 0,00 zł 0 0,00 zł 0

Rodziny zastępcze

zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego

8.803,13 zł 9 11.387,57 zł 13

Rodzinny Dom Dziecka 9.808,00 zł 10 6.607,56 zł 7

SUMA 31.611,13 zł 52 50.460,63 zł 52

PCPR we wszystkich rodzinach dokonało kontroli sposobu wydatkowania przyznanych świadczeń na pokrycie kosztów związanych z potrzebami przyjmowanych dzieci.

Ważny element budżetu stanowią środki finansowe na utrzymanie Rodzinnego Domu Dziecka, które zgodnie z treścią art. 84 ust. 1 ww. ustawy są przekazywane w wysokości odpowiadającej kosztom ponoszonym przez Rodzinny Dom Dziecka na czynsz, opłaty z tytułu najmu, opłaty za energię elektryczną i cieplną, opał, wodę, gaz, odbiór nieczystości stałych i płynnych, dźwig osobowy, antenę zbiorczą, abonament telewizyjny i radiowy, usługi telekomunikacyjne oraz związanym z kosztami eksploatacji, obliczonym przez podzielenie łącznej kwoty tych kosztów przez liczbę osób zamieszkujących w tym lokalu lub domu jednorodzinnym i pomnożenie przez liczbę dzieci i osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, umieszczonych w Rodzinnym Domu Dziecka wraz z jego prowadzącym.

Rodzinny Dom Dziecka na podstawie art. 84 ust. 2 i 3 ustawy może także otrzymać środki finansowe na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z remontem lub ze zmianą lokalu w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego, w którym jest ta forma prowadzona, do wysokości środków określonych w umowie oraz na pokrycie innych niezbędnych i nieprzewidzianych kosztów związanych z opieką i wychowaniem dzieci lub funkcjonowaniem Rodzinnego Domu Dziecka - do wysokości środków określonych w umowie.

(16)

15

W 2018 r. funkcjonowało 7 Rodzinnych Domów Dziecka, z tym że jeden Rodzinny Dom Dziecka powstał z przekształcenia działalności z formy rodziny zastępczej zawodowej, natomiast drugi przypadek przekształcenia dotyczy zmiany formy z Rodzinnego Domu Dziecka w rodzinę zastępczą zawodową. Obecnie funkcjonuje na terenie Powiatu Wrocławskiego 5 Rodzinnych Domów Dziecka.

W 2018 r. łączna kwota świadczeń przeznaczonych dla prowadzących Rodzinne Domy Dziecka wyniosła 480.861,13 zł (odpowiednio 478.969,72 zł w 2017 r. dla 6 Rodzinnych Domów Dziecka ), w tym:

a) świadczenia miesięczne dla 48 dzieci na pokrycie kosztów utrzymania dzieci – 374.514,94 zł (382.336,41 zł dla 39 dzieci w 2017 r.),

b) świadczenia jednorazowe na pokrycie niezbędnych wydatków w związku z przyjęciem 10 dzieci – 9.808,00 zł (6.607,56 zł dla 7 dzieci w 2017 r.),

c) środki finansowe na utrzymanie domów – 89.538,19 zł dla 7 Rodzinnych Domów Dziecka (75.496,11 zł dla 6 Rodzinnych Domów Dziecka w 2017 r.),

d) środki finansowe na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z remontem lub ze zmianą lokalu w budynku wielorodzinnym – 5.000,00 zł dla 2 Rodzinnych Domów Dziecka w 2018 r. (9.850,00 zł dla 4 Rodzinnych Domów Dziecka w 2017 r.),

e) środki finansowe na pokrycie innych niezbędnych i nieprzewidzianych kosztów związanych z opieką i wychowaniem dziecka lub funkcjonowaniem domu dla 2 Rodzinnych Domów Dziecka – 2.000,0 zł (4.679,64 zł dla 5 Rodzinnych Domów Dziecka w 2017 r.).

Zgodnie z art. 83 ust. 2 i art. 3a ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w 2018 r. zostały również przyznane środki finansowe na utrzymanie domu jednorodzinnego w rodzinie zastępczej zawodowej, w której przebywa ponad 3 dzieci w kwocie 9.598,16 zł.

Zgodnie z art. 85 ust. 6 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w 2018 r. zostało również przyznane świadczenie w wysokości nie niższej niż 20%

otrzymywanego wynagrodzenia miesięcznie za czas sprawowania funkcji rodziny pomocowej prowadzącym rodzinny dom dziecka w kwocie 9.945,41 zł.

(17)

16

Porozumienia z innymi powiatami w sprawie ponoszenia kosztów utrzymania dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej

Zobowiązania

W 2018 r. 26 małoletnich pochodzących z Powiatu Wrocławskiego przebywało w rodzinnej pieczy zastępczej poza jego granicami, tj.:

• 1 dziecko na terenie Powiatu Kępińskiego,

• 1 dziecko na ternie Powiatu Trzebnickiego,

• 1 dziecko na terenie Powiatu Jaworskiego,

• 1 dziecko na terenie Powiatu Wolsztyńskiego,

• 1 dziecko na terenie Powiatu Opoczyńskiego,

• 2 dzieci na terenie Powiatu Kieleckiego,

• 1 dziecko na terenie Powiatu Oleśnickiego,

• 2 dzieci na terenie Powiatu Ząbkowickiego,

• 2 dzieci z Powiatu Dzierżoniowskiego,

• 14 dzieci na ternie Miasta Wrocławia.

Podpisano łącznie 26 Porozumień, w tym:

a) 18 Porozumień dotyczyło małoletnich umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej w latach ubiegłych,

b) 8 Porozumień dotyczyło małoletnich umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej w 2018 r.

15 małoletnich, w sprawie których zawarto Porozumienia, przebywało w rodzinach zastępczych spokrewnionych, 10 w rodzinach niezawodowych, a 1 w rodzinie zastępczej zawodowej. W roku sprawozdawczym wygasło 7 Porozumień.

W 2018 r. Powiat Wrocławski w związku z zawartymi Porozumieniami w sprawie ponoszenia wydatków na utrzymanie dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej poza granicami Powiatu Wrocławskiego przeznaczył środki w wysokości 254.929,11 zł.

Należności

W rodzinnej pieczy zastępczej na terenie Powiatu Wrocławskiego w roku sprawozdawczym przebywało 73 małoletnich pochodzących z terenu innych powiatów:

(18)

17

• 1 dziecko z Powiatu Oleśnickiego,

• 1 dziecko z Powiatu Żagańskiego,

• 2 dzieci z Powiatu Lubińskiego,

• 2 dzieci z Powiatu Średzkiego,

• 5 dzieci z Powiatu Oławskiego,

• 1 dziecko z Powiatu Koneckiego,

• 1 dziecko z Powiatu Limanowskiego,

• 1 dziecko z Powiatu Kluczborskiego,

• 1 dziecko z Powiatu Kłodzkiego,

• 1 dziecko z Powiatu Pszczyńskiego,

• 2 dzieci z Powiatu Kępińskiego,

• 4 dzieci z Miasta Wałbrzycha,

• 1 dziecko z Powiatu Trzebnickiego,

• 50 dzieci z Miasta Wrocławia.

Z uwagi na powyższe podpisano łącznie 73 Porozumień, w tym:

a) 66 było Porozumieniami zawartymi w latach ubiegłych,

b) 7 Porozumień dotyczyło dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w 2018 r.

32 małoletnich umieszczono w rodzinach zastępczych niezawodowych, 29 dzieci w rodzinach zastępczych spokrewnionych, 2 dzieci w rodzinie zastępczej zawodowej oraz 10 w Rodzinnych Domach Dziecka.

Zgodnie z art. 191 ust. 8 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 998 ze zm.) nie zawierano Porozumienia z powiatem właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej – 1 dziecko umieszczone było w rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego.

Do końca roku sprawozdawczego rozwiązano 8 Porozumień.

W 2018 r. Powiat Wrocławski otrzymał wpływy od innych Powiatów z tytułu pokrycia kosztów utrzymania dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej na kwotę 986.129,46 zł.

Odpłatność gmin

Od dnia 1 stycznia 2012 r. gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi odpowiednio wydatki na jego utrzymanie w wysokości:

(19)

18

a) 10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w pierwszym roku pobytu w pieczy zastępczej,

b) 30% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w drugim roku pobytu w pieczy zastępczej,

c) 50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w trzecim roku i następnych latach pobytu w pieczy zastępczej.

Poniższa tabela przedstawia wysokość przekazywanych wydatków na opiekę i wychowanie przez poszczególne gminy Powiatu Wrocławskiego w latach 2016 - 2018.

Tabela 8.

Wysokość przekazywanych wydatków na opiekę i wychowanie przez poszczególne gminy Powiatu Wrocławskiego w latach 2016 - 2018.

Gmina Kwota pozyskana w 2018 r.

(10, 30 i 50%)

Kwota pozyskana w 2017 r.

(10, 30 i 50%)

Kwota pozyskana w 2016 r.

(10, 30 i 50%)

Czernica 44.718,23 zł 51.592,86 zł 47.944,97 zł

Długołęka 112.114,19 zł 113.182,86 zł 116.127,87 zł

Jordanów Śląski 11.392,82 zł 7.158,50 zł 6.000,00 zł

Kąty Wrocławskie 97.391,07 zł 101.808,24 zł 82.009,18 zł

Kobierzyce 127.448,14 zł 160.186,07 zł 146.771,99 zł

Mietków 54.820,30 zł 48.754,87 zł 64.237,75 zł

Siechnice 174.921,87 zł 200.690,38 zł 173.653,77 zł

Sobótka 205.579,61 zł 116.282,79 zł 72.073,57 zł

Żórawina 122.355,42 zł 105.308,67 zł 67.827,10 zł

SUMA: 950.741,65 zł 904.965,24 zł 776.646,20 zł

Wydatki gmin na opiekę i wychowanie za pobyt dzieci w pieczy zastępczej w 2018 r.

wyniosły 950.741,65 zł, w tym:

a) w rodzinnej pieczy zastępczej: 570.132,50 zł, b) w instytucjonalnej pieczy zastępczej: 380.609,15 zł.

(20)

19

Usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych

Zgodnie art. 88 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej osoby, które osiągnęły pełnoletność w rodzinie zastępczej, (...) zostają objęte pomocą mającą na celu ich życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną, a także pieniężną na usamodzielnienie, na kontynuowanie nauki, w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, w uzyskaniu zatrudnienia oraz na zagospodarowanie w formie rzeczowej. W myśl art. 140 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletności rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, (…), zwanej dalej „osobą usamodzielnianą”, w przypadku gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu przyznaje się pomoc na: kontynuowanie nauki, usamodzielnienie, zagospodarowanie, udziela się pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych zatrudnienia oraz zapewnia się pomoc prawną i psychologiczną.

Tabela 9.

Świadczenia na kontynuowanie nauki w 2018 r.

Usamodzielniani opuszczający rodzinną pieczę zastępczą na zasadach ustawy o pomocy społecznej

Typ

opuszczanej rodziny Liczba osób kontynuujących naukę w 2018 r.

Osoby, które złożyły wniosek w 2018 r.

Kwota świadczeń w 2018 r.

spokrewniona 2 0 4.249,35 zł

niezawodowa 0 0 0,00 zł

zawodowa 0 0 0,00 zł

rodzinny dom

dziecka 0 0 0,00 zł

Usamodzielniani opuszczający rodzinną pieczę zastępczą na zasadach ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

niezawodowa 2 1 6.682,00 zł

zawodowa 1 1 2.016,80 zł rodzinny dom

dziecka 8 5 36.976,71 zł

SUMA 24 16 98.380,72 zł

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PCPR.

W 2018 r. usamodzielniani wychowankowie rodzinnej pieczy zastępczej mogli otrzymać pomoc na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie

(21)

20

w formie rzeczowej na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (jeżeli opuścili pieczę zastępczą przed 2012 r.) lub na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (jeżeli opuścili rodzinę zastępczą po 2012 r.). W związku z powyższym występuje różnica między kwotami świadczeń wynikającymi z ww. ustaw.

Zgodnie z treścią ustawy o pomocy społecznej wysokość świadczenia na kontynuowanie nauki wynosi 30% podstawy o wartości 1.722,00 zł, tj. 516,60 zł, a od dnia 1 października 2018 r. wysokość świadczenia na kontynuowanie nauki wynosi 30%

podstawy o wartości 1.763,00 zł, tj. 528,90 zł. Natomiast kwota świadczenia na kontynuowanie nauki zgodnie z treścią ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wynosiła 500,00 zł, a od dnia 1 czerwca 2018 r. kwota świadczenia na kontynuowanie nauki wynosi 526,00 zł. Pomoc na kontynuowanie nauki w 2018 r.

otrzymało 20 osób.

W 2018 r. 24 wychowankom z tytułu kontynuowania nauki wypłacono kwotę w wysokości 98.380,72 zł. Dla porównania, w 2017 r. wypłacono pomoc na kontynuowanie nauki w wysokości 98.377,00 zł.

Tabela 10.

Świadczenia na zagospodarowanie w formie rzeczowej w 2018 r.

Typ

opuszczanej rodziny

Liczba osób otrzymujących świadczenie na

zagospodarowanie w 2018 r.

Osoby, które

złożyły wniosek w 2018 r.

Kwota świadczeń w 2018 r.

spokrewniona 0 0 0,00 zł

rodzinny dom

dziecka 0 0 0,00 zł

rodzinny dom

dziecka 1 1 1.577,00 zł

SUMA 2 2 3.077,00 zł

(22)

21

W 2018 r. pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej otrzymały 2 osoby, które wnioskowały o pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej na nowych zasadach. Wysokość świadczeń wypłacanych na postawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wynosiła 1.500,00 zł, natomiast od dnia 1 czerwca 2018 r.

wysokość pomocy na zagospodarowanie wynosi 1.577,00 zł. Żaden wychowanek nie otrzymał pomocy na zagospodarowanie, na podstawie ustawy o pomocy społecznej (w związku z art. 240 ust. 1 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej) w wysokości 300 % podstawy (1722,00 zł x 300 % = 5.166,00 zł) a od 1 października 2018 r. w wysokości 300 % podstawy (1763,00 zł x 300 % = 5.289,00 zł), z uwagi na brak wniosków.

W 2018 r. kwota świadczeń wypłaconych 2 usamodzielnianym wychowankom z tytułu zagospodarowania w formie rzeczowej wyniosła 3.077,00 zł.

Tabela 11.

Świadczenie na usamodzielnienie w 2018 r.

Typ

opuszczanej rodziny Liczba osób otrzymujących świadczenie na usamodzielnienie w

2018 r.

Osoby, które złożyły

wniosek w 2018 r. Kwota świadczeń w 2018 r.

rodzinny dom dziecka 0 0 0,00 zł

spokrewniona 0 0 0,00 zł

rodzinny dom

dziecka 1 1 3.470,00 zł

SUMA 2 2 8.636,00 zł

(23)

22

W 2018 r. świadczenie na usamodzielnienie otrzymały 2 osoby. 1 świadczenie na usamodzielnienie zostało wypłacone na podstawie ustawy o pomocy społecznej, natomiast 1 osoba otrzymała pomoc na usamodzielnienie na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Powyższy stan jest implikacją art. 149 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Zgodnie z nim w przypadku, gdy osoba usamodzielniana otrzymuje pomoc na kontynuowanie nauki – pomoc na usamodzielnienie jest wypłacana po zakończeniu pobierania pomocy na kontynuację nauki. Ponadto, zgodnie z ust. 2 ww. artykułu, pomoc na usamodzielnienie może być wypłacona wychowankowi do 26 roku życia. Usamodzielniani, którzy otrzymują pomoc na podstawie nowej ustawy, to w przeważającej liczbie wychowankowie mający mniej niż 26 lat. W związku z powyższym nie zaistniały przesłanki, aby w 2018 r. wypłacić im pomoc na usamodzielnienie.

W 2018 r. łączna kwota świadczeń wypłaconych 2 usamodzielnianym wychowankom z tytułu usamodzielnienia wynosiła 8.636,00 zł.

Wywiady środowiskowe kontrolne u pełnoletnich wychowanków otrzymujących comiesięczną pomoc na kontynuowanie nauki na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej były przeprowadzane przez pracowników socjalnych, co najmniej 1 raz w roku. W związku z tym w 2018 r. przeprowadzono 2 wywiady środowiskowe. W przypadku usamodzielnianych otrzymujących pomoc na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej weryfikowano i kontrolowano ich sytuację materialno - bytową poprzez rozmowy i gromadzenie dokumentacji potwierdzającej oświadczane przez nich treści.

Pracownicy socjalni pozostawali w regularnym kontakcie ze wszystkimi wychowankami oraz wyznaczonymi przez wychowanków opiekunami usamodzielnienia.

Zestawienie kwot wydatkowanych na świadczenia dla usamodzielnianych wychowanków rodzin zastępczych obrazuje tabela 12.

(24)

23

Tabela 12.

Zestawienie kwot wydatkowanych na świadczenia dla usamodzielnianych wychowanków rodzin zastępczych w 2018 r.

Liczba wychowanków

pobierających świadczenia

ogółem

Kwota świadczeń wydatkowana na kontynuowanie

nauki

Kwota świadczeń wydatkowana

na pomoc na zagospodarowanie

Kwota świadczeń wydatkowana

na

usamodzielnienie

24 – kontynuowanie nauki

2 - usamodzielnienie 2 – zagospodarowanie

98.380,72zł 3.077,00 zł 8.636,00zł

28

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PCPR.

Ogółem na pomoc osobom usamodzielnianym wydatkowano kwotę 110.093,72 zł.

Realizacja zadań Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej

Zadania Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej w Powiecie Wrocławskim realizowane są przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie we Wrocławiu (dalej: PCPR).

Od 2015 r. w strukturze organizacyjnej PCPR wyodrębniony został Dział Wsparcia Rodziny skupiający Zespół ds. rodzinnej pieczy zastępczej i Zespół poradnictwa specjalistycznego. Do zadań każdego Zespołu należy praca z rodzinami zastępczymi i osobami prowadzącymi Rodzinne Domy Dziecka oraz wspieranie działalności powstałego z dniem 1 stycznia 2018 r. Powiatowego Centrum Usług Społecznych w Kątach Wrocławskich, jako jednostki organizacyjnej Powiatu Wrocławskiego realizującej zadania z zakresu pieczy instytucjonalnej w formie Placówki Opiekuńczo - Wychowawczej typu Interwencyjnego w Kątach Wrocławskich i dwóch Placówek Opiekuńczo - Wychowawczych typu Socjalizacyjnego Nr 1 i Nr 2 w Kątach Wrocławskich.

Sprawozdanie zostało opracowane w oparciu o roczne sprawozdania z efektów pracy przedstawione przez koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej zatrudnionych w PCPR.

W 2018 r. w Dziale Wsparcia Rodziny pracowali: pracownik socjalny, specjalista pracy z rodziną, dwóch psychologów, główny specjalista – pedagog, pedagog oraz dziewięciu koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej.

(25)

24

Wykres 4.

Ilość pracowników w Dziale Wsparcia Rodziny w latach 2017 - 2018.

W 2018 r. realizowane były następujące zadania z zakresu rodzinnej pieczy zastępczej:

1) Pozyskiwanie i szkolenia kandydatów na opiekunów zastępczych

W ramach realizacji powyższego zadania w 2018 r. przeprowadzone zostały akcje promujące rodzicielstwo zastępcze na terenie Powiatu Wrocławskiego.

Podjęte zostały następujące działania:

a) przygotowanie materiałów informacyjnych na temat rodzicielstwa zastępczego,

b) publikacja materiałów informacyjnych z zakresu promocji rodzicielstwa zastępczego i poszukiwania kandydatów na rodziny zastępcze w lokalnej prasie (Ekspress Wrocławski i Gazeta Wrocławska – 15 artykułów),

c) publikacja materiałów informacyjnych z zakresu promocji rodzicielstwa zastępczego i poszukiwania kandydatów na rodziny zastępcze na stronie internetowej PCPR i Powiatu Wrocławskiego oraz w siedzibie PCPR i w siedzibie Starostwa Powiatowego,

d) organizacja VII Powiatowego Pikniku Rodzinnego z okazji Dnia Rodzicielstwa Zastępczego, Międzynarodowego Dnia Rodziny, Międzynarodowego Dnia Dziecka w dniu 16 czerwca 2018 r. na terenie restauracji „Zielona Oliwka”. Podczas pikniku odbyło się szkolenie z pierwszej pomocy prowadzone przez ratowników medycznych. Animatorzy prowadzili zabawę dostosowaną do wieku dzieci. Do dyspozycji uczestników udostępniono liczne atrakcje jak mini zoo, place zabaw, dmuchane zjeżdżalnie.

Zapewniono także poczęstunek i napoje,

(26)

25

e) organizacja akcji promocyjnej rodzicielstwa zastępczego oraz wolontariatu w dniu 6 sierpnia 2018 r. na terenie Starostwa Powiatowego we Wrocławiu.

Zainteresowani klienci otrzymywali szczegółowe informacje o zasadach organizacji pieczy zastępczej i wolontariatu oraz wymaganiach stawianych kandydatom na rodziców zastępczych i wolontariuszy. Akcję promocyjną, poza ulotkami i plakatami prowadzono poprzez dystrybucję chłodnych napojów, balonów, a także długopisów i notesów z hasłem „Włącz się w pomaganie! Zostań rodzicem zastępczym lub wolontariuszem w PCPR we Wrocławiu”,

f)organizacja dwóch edycji treningu kompetencji wychowawczych dla rodzin zastępczych spokrewnionych w dniach 20 października – 30 listopada 2018 r. w wymiarze 70h w ramach projektu unijnego „Piecza Zastępcza Siłą Powiatu Wrocławskiego”. Trening obejmował tematyką wspieranie i budowanie relacji między dzieckiem a opiekunem, konstruktywną współpracę, aktywne słuchanie dziecka, przewidywanie wystąpienia sytuacji problemowych, wdrażanie standardów wychowawczych, aktywne wspieranie rozwoju dziecka. Zajęcia odbywały się w formie wykładów, a także ćwiczeń praktycznych, g) organizacja dwóch edycji warsztatów „Świat dziecka” dla rodzin zastępczych zawodowych, niezawodowych i spokrewnionych w dniach 18 października – 18 grudnia 2018 r. w łącznym wymiarze 64h w ramach projektu unijnego „Piecza Zastępcza Siłą Powiatu Wrocławskiego”. Warsztaty obejmowały tematykę roli rodzica w procesie wychowania, postawy rodzicielskie, najczęściej popełniane błędy wychowawcze, przemocowe zachowania wychowawcze, budowanie relacji z dzieckiem, wspieranie budowania relacji między dziećmi, trudności związane z wychowaniem nastolatka i zagrożenia współczesnej młodzieży,

h)udział rodzin zastępczych zawodowych w szkoleniu „Praca z dzieckiem z rodziny wieloproblemowej” w dniach 19 i 20 marca 2018r. w wymiarze 8h, organizowanym przez Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu,

i) udział rodzin zastępczych zawodowych w szkoleniu „Praca z dziećmi przejawiającymi zaburzenia (emocjonalne, zachowania lub zaburzenia psychiczne) i ich rodzinami.

Depresja dzieci i młodzieży” w dniach 22 i 23 marca 2018r. w wymiarze 8 h, organizowanym przez Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu,

j) udział rodzin zastępczych zawodowych w szkoleniu „Dziecko, jako ofiara przemocy – diagnoza i formy pomocy” w dniach 29 i 30 marca 2018 r., w wymiarze 8 h, organizowanym przez Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu.

(27)

26

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie we Wrocławiu, jako Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej w 2018 r. dwukrotnie przeprowadziło postępowanie przetargowe w celu wyłonienia wykonawcy do prowadzenia szkoleń dla kandydatów na opiekunów zastępczych. Z uwagi na brak możliwości wyłonienia wykonawcy szkolenie nie odbyło się.

Zadanie to będzie realizowane w kolejnym roku.

Potrzeby na terenie Powiatu Wrocławskiego w zakresie zapewnienia opieki zastępczej nad dziećmi wskazują, iż najbardziej pożądane są rodziny zastępcze dla rodzeństw oraz dla dzieci z różnego rodzaju dysfunkcjami. Najmłodsi podopieczni umieszczeni w rodzinnej pieczy zastępczej, po kilkumiesięcznym pobycie w jednym z czterech funkcjonujących na terenie Powiatu Wrocławskiego Pogotowi Rodzinnych najczęściej są adoptowani, wracają do własnych rodzin biologicznych lub zostają umieszczeni w spokrewnionych rodzinach zastępczych.

Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej został zobowiązany do zapewnienia badań psychologicznych kandydatom do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub Rodzinnego Domu Dziecka oraz rodzinom zastępczym i osobom prowadzącym Rodzinne Domy Dziecka. Każdorazowo, po otrzymaniu prośby z sądu o sporządzenie opinii o kandydacie na rodzinę zastępczą, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej wraz z psychologiem i pedagogiem udawali się na wywiad do rodziny. Psycholog przeprowadzał rozmowę z kandydatami oraz prosił o wypełnienie kwestionariusza dla rodziców do badania postaw rodzicielskich M. Ziemskiej lub Kwestionariusza do Oceny Kandydatów na Rodziców Adopcyjnych, Opiekunów, Opiekunów Prawnych i Mediatorów - CUIDA. Na podstawie danych uzyskanych z badania i wywiadu sporządzano opinię psychologiczną o posiadanych predyspozycjach i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej bądź Rodzinnego Domu Dziecka.

W 2018 r. psycholodzy PCPR przeprowadzili łącznie 66 wywiadów z kandydatami zgłaszającymi gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz z rodzinami zastępczymi ustanowionymi już na mocy postanowienia sądowego na okoliczność sporządzenia 28 opinii o predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji opiekuna zastępczego. Zgodnie z art. 42 ust. 7 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej przeprowadził dogłębną analizę sytuacji osobistej, majątkowej oraz rodzinnej 18 kandydatów ubiegających się o pełnienie funkcji rodziny zastępczej pod kątem spełniania przez nich kryteriów formalnych uprawniających do pełnienia funkcji opiekuna zastępczego, które szczegółowo określa ustawa. Kandydaci na rodziny zastępcze muszą spełniać

(28)

27

odpowiednie warunki osobowościowe, wykazywać pożądane postawy rodzicielskie oraz posiadać motywację do pełnienia roli opiekunów zastępczych.

Ponadto, prowadzący Rodzinne Domy Dziecka oraz rodziny zastępcze mogły korzystać z pomocy psychologicznej oraz grup wsparcia zapewnianych w tut. Centrum.

W 2018 r. 159 osób skorzystało z pomocy psychologicznej dla dzieci i opiekunów zastępczych, odbyły się także 24 spotkania w ramach grup wsparcia. W grupach wsparcia organizowanych dla rodzin zastępczych spokrewnionych i niezawodowych uczestniczyły 32 osoby, natomiast w grupach wsparcia dla rodzin zastępczych niezawodowych i Rodzinnych Domów Dziecka uczestniczyły 23 osoby. W sytuacjach wymagających dodatkowego wsparcia psychologicznego, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej zapewniał dostęp do specjalistycznej opieki oraz wskazywał na możliwości ubiegania się o stosowną pomoc.

Na bieżąco realizowane były zgłoszenia rodzin zastępczych do indywidualnej pracy z psychologiem i pedagogiem PCPR. W 2018 r. koordynatorzy zgłosili 2 wychowanków do indywidualnej pracy z pedagogiem oraz 17 wychowanków do indywidualnej pracy z psychologiem. Dodatkowym wsparciem była praca socjalna oraz współpraca z koordynatorami rodzinnej pieczy zastępczej, którzy reagowali na potrzeby i oczekiwania opiekunów zastępczych i wychowanków. W ramach pracy psychologicznej znaczenie ma praca ciągła z rodzicami i ich podopiecznymi. Regularnie odbywały się konsultacje i wsparcie psychologiczne polegające na wzmocnieniu umiejętności wychowawczych opiekunów, udzieleniu im pomocy w radzeniu sobie z trudnościami oraz wypracowania najkorzystniejszych metod wychowawczych.

Na prośbę rodzin zastępczych lub sądów rodzinnych były tworzone opinie psychologiczne dzieci pozostających w strukturach pieczy zastępczej.

Na terenie Powiatu Wrocławskiego funkcjonuje 6 Rodzinnych Domów Dziecka w systemie rodzinnej pieczy zastępczej, nie ma natomiast potrzeby tworzenia dodatkowych form instytucjonalnych.

2) Zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym Rodzinne Domy Dziecka szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji

W roku sprawozdawczym Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie we Wrocławiu realizowało projekt „Piecza zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego" w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego,

(29)

28

Oś Priorytetowa 9 – Włączenie społeczne, 9.2 Dostęp do wysokiej jakości usług społecznych. Celem głównym projektu było zwiększenie liczby rodzin zastępczych gotowych do przyjęcia dziecka w struktury rodziny, zwiększenie kompetencji i umiejętności wychowawczych rodzin zastępczych, dzieci i młodzieży oraz opiekunów usamodzielnienia z terenu Powiatu Wrocławskiego. Termin realizacji projektu: styczeń 2018 r. – grudzień 2020 r.

W ramach projektu „Piecza zastępcza siłą Powiatu Wrocławskiego" w 2018 r.

PCPR zorganizowało:

a) „Trening umiejętności wychowawczych”, skierowany do osób pełniących funkcję rodzin zastępczych spokrewnionych, realizowany w okresie 20 października – 30 listopada 2018 r. w 2 grupach liczących po 12 osób, w wymiarze 32h każda edycja.

Tematyka szkolenia obejmowała trening efektywnej komunikacji, zasad stosowanych w wychowaniu, konstruktywnej krytyki i pochwały, wyznaczania granic i reguł, kar i nagród oraz samodyscypliny, a także studium przypadku. Cykl warsztatów „Trening umiejętności wychowawczych” ukończyło 24 uczestników.

b) „Świat Dziecka”, warsztaty dla osób pełniących funkcję rodziny zastępczej spokrewnionej, niezawodowej, zawodowej oraz prowadzących Rodzinne Domy Dziecka, realizowane w okresie 18 października – 18 grudnia 2018 r., w 2 grupach po 15 osób, w wymiarze 30h dla każdej grupy. Tematyka szkolenia podzielona była na VI części i zawierała:

Część I Rodzina: rola rodzica, style wychowywania, podstawy rodzicielskie.

Część II Błędy wychowawcze: błędy popełnione przez rodziców, przemocowe zachowanie wychowawcze.

Część III Budowanie relacji dorosły – dziecka, wyrażanie uczuć, oczekiwań, granic, aktywne wspieranie, słuchanie, motywowanie dziecka do współdziałania, modyfikowanie niepożądanych lub nieodpowiednich zachowań dziecka, wspieranie procesu usamodzielniania dziecka, budowanie realnego poczucia własnej wartości dziecka, konstruktywne rozwiązywanie konfliktów.

Część IV Wspieranie procesu budowania wzajemnych (opartych na więzi i szacunku) relacji między dziećmi ”Rodzeństwo bez rywalizacji”: rywalizacja i zazdrość między dziećmi, kłótnie bójki.

Część V Wychowanie nastolatka: problemy okresu dorastania, niepożądane postawy rodzicielskie w okresie dorastania dziecka, niepokojące sygnały ze strony dziecka.

(30)

29

Część VI Zagrożenia współczesnej młodzieży: sekty, spożywanie alkoholu, zażywanie narkotyków/ dopalaczy i inne.

Szkolenie miało na celu podnoszenie kompetencji i kwalifikacji kadr systemu pieczy zastępczej w ramach szkoleń, doradztwa – indywidualnego i grupowego, superwizji, wynikających ze zdiagnozowanych potrzeb. Warsztaty „Świat Dziecka” ukończyło 30 uczestników.

Dzięki uczestnictwu w proponowanych formach szkoleń rodziny zastępcze zostały wyposażone w bogatą wiedzę i umiejętności opiekuńczo-wychowawcze. Służyły one także zrozumieniu, jak wszechstronnym i wielowymiarowym zadaniem jest opieka nad dzieckiem przyjętym do rodziny. Wspólne spotkania wpłynęły także na integrację uczestników i wzajemne wsparcie w wykonywanej roli.

Poza szkoleniami organizowanymi przez PCPR we Wrocławiu, osoby pełniące funkcje rodzin zastępczych zawodowych i prowadzący Rodzinne Domy Dziecka, wzięły udział w szkoleniach organizowanych przez Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu, w ramach projektu „Szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr systemu wspierania rodziny i pieczy zastępczej”, realizowanego przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, wspólnie z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej Województwa Śląskiego, Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej w Opolu i Dolnośląskim Ośrodkiem Polityki Społecznej we Wrocławiu, w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, II Oś Priorytetowa Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji, Działanie 2.8 Rozwój usług społecznych świadczonych w środowisku lokalnym. Celem projektu było zwiększenie profesjonalizmu zawodowego kadr systemu wspierania rodziny i pieczy zastępczej wykonujących zadania na terenie makroregionu południowego obejmującego województwa: dolnośląskie, małopolskie, opolskie i śląskie.

2 osoby prowadzące Rodzinne Domy Dziecka wzięły udział w szkoleniach: „Dziecko jako ofiara przemocy - diagnoza i formy pomocy”, „Praca z dziećmi przejawiającymi zaburzenia (emocjonalne, zachowania lub zaburzenia psychiczne) i ich rodzinami.

Depresja dzieci i młodzieży” oraz „Praca z dzieckiem z rodziny wielopokoleniowej”.

W roku sprawozdawczym oferta szkoleniowa PCPR dotyczyła 2 rodzajów szkoleń, były jednak one prowadzone pierwszy raz cyklicznie, co pozwalało na przyswojenie większego zakresu wiedzy i utrwaleniu jej. Dzięki przyjętej formie prowadzenia szkoleń (grupy zamknięte), były one także formą wsparcia i integracji rodzin zastępczych. Objęły łącznie 54 opiekunów, tj. o 5 osób więcej aniżeli w roku poprzednim.