Przestrzeń produkcyjna Zlewni Obrzycy

POLITECHNI KA ZIELONOGÓRSKA

•

^{ZESZYTY NAUKO\YE NR Il X}

Nr· 8 JNŻYN l ERIA ŚROOO\VISKA l99S

,

PRZESl 'RZEN PRODUKCYJNA ZLEWNI OBRZY C Y

ADAM M i\LI ·:CKI •

Str esz.cz.e n; e

R.ozwt)j rolnictwa jest coraz szybszy ^1v wyniku pos!ęptt technicznt!- go. zmian spolec:znych. wspólpracy międzynarodowej a przede

wszystkim potrzeb gospodarczych. ktr'Jre wymuszają intensyfika~'f~

produkcji. Czynnikiem. ktcJr) ma hezpo.\-redni v.plp-t· na poziom produkcji jest między innymi gleba oraz poziom nawożenia. co ma bezpo.\·redni wplyH,. na jako.~·ć 'l-voc6' w zlewni. W artyk11le dokonano anahzy z.asobÓH' prz.estrzeni produkcyjnej z)ewni 0/Jr-:.ycy ; H'sko- zano czynniki hann~jące podmesieme poziomu produkcji.

1.

Wstęp

Sposób rolniczego wykorzystania zlewni determinuje j~j struktury krajobra-

zową. Ingerencja techniki w produkcji rolniczej ma tcndcncj~ wzrostovvą, a już

na tym poziomic przekracza dopuszczalne granice zmian~ co doprowadziło do zachwiania hiogcochemicznej r()wnowagi w ekosystemach zlewni. a pr1.cde

wszystkim wód. Warunki ekonomiczne oraz ekologiczne powinny decydO\\'JĆ o

możliwości uprawy określonych gatunków i odmian roślin wielkosci i jakm~ci

plonów oraz o intensyfikacji i oplacalności produkcji . T ym samym stanowią o aktualnym i potencjalnym poziomic gospodarki żywnościO\vcj . Warunki ekolo- giczne ksztaltowane Scl przez czynniki natura lne i antropogeniczne. Na warunki

naturalne (klimat, gleba), rolnik nic ma bezpośredniego wpływu , ale dobra ich

znajomość pozwala na ograniczenie ryzyka ekonomicznego i przyrodniczego lMalecki 1998 1.W pogoni za coraz wi~kszą wydajnościq, rolnictwo stosuje ^me- tody zagrażające środowisku naturalnemu w równym stopniu jak przemysl. Cha- rakter i skala zmian zależą głównie od naturalnych wlasności gleb. od stopnia

zgodności charaktent przekształcenia środowi ska z jego predyspozycją agrocko-

logiczną i od sposobu rolniczego użytkO\:vania

l

^{Greinert l 992 1. Jest rzeczą ogól-}

nie

^{znaną, że} przy jednakowych nakładach na upra'<VC( gleby, nawożenie, nasiona,

.

_Folitechnika Zielonogórska, Insty1ut ^Inżynierii Srodowi^' ska

11 6 ^A. t\1/afecki

siew i sprzęt= jedne gospodarst\va osiągają plony wyższe niż inne. choć znajdują

si<; w jcdnakovvych warunkach klimatyczno-glebowych. Wynika stąd. że oprócz czynn ików materiałowych , bardzo duże znaczenie ma znajomość warunków glc-

bm' ych ^każdego pola. specyfik i warunków atmosferycznych a ^także biologii rozwoju każdego gatunku i odmiany

l

^Leopold J9<J7l. Niedoceniana przez wielu rol nikó\\ ^{konieczność znajomości} gleb, jest jednym z naj ^{istotn i~jszych} czynni- ków. hamujqcych podniesienic poziomu rolnictwa w wielu gospodarstwach. W produkcj i rolnej. podobnie jak w przemyśle procesy technologiczne wymagają ustawiczn~j kontroli \Vzrostu i rozwoju roślin, kształtowania się plonu . kontroli

żyzności gleby oraz agronomiczn~j kontroli cal·oksztaltu produkcji . Należy rów-

nież pamic;tać; że warunki agrotechniczne są najsilniejszym bodźcem zmienności

roślin .

2. Metody

W ekosystemach lądov.-y:ch gleba spełnia różnorodne istotne funkcj e, do

któ -

rych zalicza si<; przecle wszystkim jej działanic pianotwórcze. filtrujące i buforu-

jącc. Gleba jest ponadto ^układem, w którym pewne ^zvviązki i substancje toksycz- nic ^ulegają procesom ^rozkładu na ^zvviązki mniej lub \vcale nictoksycznc. Jednak-

Le w~·mienionc właściwości gleb tnvają tak długo. jak długo zachowana jest rÓ\\·nowaga w ekosystemach. \Vszystkic drastyczne zmiany w chemicznym skła­

dzie oraz odczynie gleb ^{zmieniają .i~i właściwości} biologiczne ^{i ograniczają} natu-

ralną funkcjy ^w biosferze. Artykuł ten jest częścią vviykszcgo opracowania, doty-

czącego gospodarowania gnmtami w zlewni Obrzycy. Wymogi efektywności

ekonomicznej; ^zarySO\vują co najmniej cztery problemy tego tematu:

jakości zasobów przestrzeni produkcyjnej,

Lakrcsu wykorzystania tych zasobów przez rolnictwo,

intcnsy\'.-11ości produkcji rolnej i gospodamości z czym si~ wiąże zamykanie obiegu materii organicznej w ^pełnym obiegu a wiyc w miary ^{możności zuży­}

cia ^{j~j w pełnych} cyklach produkcyjnych i ^{całym łańcuchu żywnościowym:} - wpływu tych oddzialywa~1 na jakość wód powierzchniowych zlewni Ohrzyt,)'.

Z uwagi na złożoność zagadnienia w tym artyku le dokonano analizy jakości

zasohów pr1.cstrzeni ^produkcyjn~j zlewni Obrzycy. Dane opracowano ^głównie na podstawie powszechnego spisu rolnego [Urząd Statystyczny 1997], oraz walory-

%ac:ji ^rolnicz~j przestrzeni produkcyjn~j woj. Zielonogórskiego wg gmin. LHeralu-

rę uzupełniającą stanowiły \;\,ryżej wymienione publikacje oraz: ^rozierżyc 1993; l UNO l 98 7: Król 1994_1 . ^{Amplitudę ekologiczną najczęściej} uprawianych gatun- ków wzdłuż gradientu środowiska oraz wskazany dobór roślin cło poszczegól- nych kompleksów przydatności rolniczej gleb opracował autor.

J>rzesfrze/1 prudukc:1jna ^{z/c' lt'lli} O!Jrz.ycy l l 7

3.

^Materiał

Na rośliny oddzialujqjcdnoczdnic: określone cicplo. światło, wilgotność po- wietrza i gleby. dostępne sole mineralne. ^a także inne roś liny oraz zwicrzc;ta.

Procesy ^{życiO\\'e roślin} upravvnych ^przebiegają zatem pod \\'ply\\·cm ^liczn~·ch i zmiem1ych czynników środo\\'iskowych. o czym świa.dcze:1 szerokie gr~1nicc tolc-

ran~ji na znane " ·a.runki hytowania. Jednakże granice te istniqą. Dlatego dla

każdego garunku ^określa si<( graniczne i optymalne ^\\·artości poszczególnych czym1ików ^{ś rodowiska} - Jmplituda ekologiczna gatunku . Jest to zakres ^\\·yżeJ

wymienionych wan111ków ^{środowisko\\')'Ch} w jakich dany gatunek \vystc;pujc lub

może w~'Stypować

l

Krebs ^19721. Na leży

.i ' l

^{rozpatrywać jako " ·}zajemne reakcje

między fizjologi czn~·mi możliwościami wzrostu roś lin a zcwnc;trznymi cz~· nnika­

mi ekologicznymi . Wiele wk1ściwości roślin decyduje czy dane gatunki wykazują zdolność do zas icdlc:ulia i życia

w

różnych warunkach środowiskmy~·ch (roś lin~

euryiypowe) czy ^{też są} przy·stosowa.ne do bardzo konkretnych siedlisk (s ^te noty- powe). Z\vi::)zane ^są z tym dwa prawa: ( l) prawo mini mum Lebiega oraz (2)

prawo

lolcra nc.ii:

l. Wzrost i rozmnażanic roślin regulowane jest przez dostępność jednego lub kilku czynników. które są w niedoborze, mimo że inne mogą być \\' nadmia- rze, lecz nic ^są \vykorzyst) \van e.

2. Nadmiar albo nicdobór którcgokoh·viek z czynników środowiska bliskich granic tolerancji danej rośliny może być niekorzy·stny dla wzrostu i rozwoju tej rośliny.

Reakcję roślin na ^zróżnicO\vanc czynniki ekologiczne obserwuje si<; ^najczę­

ściej wzdtuż gradientów środowiskowych, wilgotność (woda), temperatura (cie-

pło), pH, światło, próchnica. zasobność siedliska. W artykule parto sic; o zasob-

ność siedlisk.

3.1. Charakterystyka gleb zlewni Obrzycy

Gleby zlewni ^\V strefie przypowierzchniowej zbudowane są z utworów

czwartorz~dowych. Są to głównie utwory akumulacji \vodno-lodovvcowej, zwią­

zanej ze strefami moreny czołowej, detmej oraz zastoisk jeziomych. Strefa morc- ny ^czołowej na ^południu zlewni zbudowana jest z piasków i ^żwirów \Vodno- lodowcowych oraz gliny zwalowej przcławicowanej żwiram·i . Licznie W)'stępują głazy narzutowe. Strefa moreny dennej, zalegająca środkową i północną CZ<(ŚĆ

zlewni, to utvvory żwirowo-piaszczyste oraz piaski i żwiry akumulacji rzecznej,

tworzące terasy akumulacyjne. Strefa ta poprzecinana jest licznymi ^obniżeniami w których występują piaski rzeczne; mułki; piaski jeziorne, namuły oraz torfy.

Osady pochodzenia jeziornego wykazują, że powierzchnia davmych zbjornjkóvv

l l X A. :\falecki

"odn~·ch by la znaczn i~ "H;ksza. Grubość wyst<;pujqcych pokbdów tor ^to\\ i

ana liz~ p) lo"~ poz\\·JIJ.i'1 ^{\\ n ioskm,·ać. że} " ypelnienic zbiorni kó\\" wodnych

n a

t~ m rerenic odbywalo sit; ^w niccblckicj ^przeszlości gcologicLncj i przcbicgalo

b~HdL.O intensywni e. Każda ze stref geomorfologicznych charakteryzuje siy innq

rzeźbą terenu oraz budo\\"ą geologiczną. co \\' konsckv.;encji prow:1dzi do ^{zróżni ­}

eo\\~t nia szat~ roś l i nnej '' zlc" ni. Lasy ^stanm,·ią 35.6%, omm,·ian~j powierzchni. kto ^{n; ' ' ~·stt;pujq} ,,. ^Z\\·art) ch kompkksach ,,. ^{;Z<;ści poludnim' o-zachodniej . ^Są to

p r-zc,,·ażnic b sy iglaste '' któr)·ch prze\\ azają drZC\\'Ostan}· ^sosnO\\ c. Użytki

.t.rclonc stanO\\ iq ^{23.0'!;;, użytków} rolnych. ^{J eziorność} zlewni ^{'' ~•nosi} ok . 0.65%, Obszaró\\· ^lcśn~·ch jest znacznic ^mni~j ,,. ^{pólnocn~1 cz~ści} zk\\·lli gdzie przewa-

L:a.i~l UL~ tki rolne. Tab. l ilustruje struktur<; ^uż~ tkowania gruntów zlewni . Struk-

tu m U Ż) ików rolnych jest porówllywa lna ze średnią _jakością '' woj~wództwie.

'lithl'la l . H'alon::_{l(ja pr:.eslr::c11i prorlllkcyjlll~j -:ICII'IIi Ohr::ycy

/ ":!.!.

^{l ·r::ąd} .\to~\·s~pcz-

1/" l ()<)()

l

Punktl>Wa

-

'

wa l ^{1 )l'} Y ;,at:.i n . - ' ^{.~ ...}

· -

:)'

~ c

P\)\\', \\' ;kwni pr7~:>t rz~ni Struktura U R ^(fi{) '}'(, ud!lid .o ^{o-< ~ ~ ;..} ~

( ;~ 11 1\'A pwd u kc.:yj 111.: i !.!kh ^.:L

_- -

_::IJ ^-••

\V tym 13. ^•

-

^/'o.,

- ^- -- -

^:.>

^-

UR ViVI LIR

on

^{( i() U/. Sadv} , ^{Kwa Kwa} > ^{~ --n··u -- ..}

h ^.t kl. :\^' 11~ S^• il~ ...

13a b i nwst ^{../500 l 9. 6 61. l 43.7 >i7.2 12.6 0.2 i2.2 21. l) 54.1}

l-3ojadl;r ^{4275 13,3 ó5. -t 4~ /,.l ) 71. 2 28. 7}

o .

^{l .W7} .. ) ^-?

-·

^{l 91.8}

l<.tlb k o ^{35<J l 36. 1 50.3 .W.3 (/(),.J . >l .1,• .) ' U . .i l '7-.. '>} _{. l )} ⁾

-

_.. ^~ _69,8

Kan• .!mva ^{53Y5 28.11 .. ) - )}

-

^{.. ~ 32.0 67.3 31.5 l . 2 43.f1 2 ?.5 fi7. 1}

Nm''" St'1l ^{ń37U 3-1.2 ..} )_,'"' ^{-., l} .UJ. 7 70.5 1<.J. 2 o . ., _37. l) ) - 7

.lJ. , 83.6

Sl;t\\':t ^{13618 l 7.X} _.) ^-( _{), )}

-

_{40.4 78. 1 21. (l O .. < ].}\.() .i (J.<) 65.5}

Suk:ch(l\v ^{l 1606 12.7 6-1. () 46. () X .}' ^{, , ..} '

r

.'">.

?

- l. 3 ?7. (, <2. ¹⁾ 70.5 Swicbod;.i n ^{13753 V. l ó5.7 .J9. 3 HX. 7}

x .x

^{2.6 41.6 26. <) 6X.5}

s

^{'/.C/.(111 i c 7615 4.1 73.ó 5i·U~ 8 1,8 18. () 0.2 .l l .l > ... ., 20.3 .) -.)... 5 ,}

Tr IL'hicchó\\' -1855 11.3 ()6," ⁴⁹ .J ^., 72.5 ^26,/o; 0.7 ·15.5 ^{..f 2. 7 87,2}

v\' ols; l Yll 12{)../9 24.2 54.() 34,0 ń7.3 32,3 0,4 2Y. 3 24.4 53,7

/.b;\SI.\ nck 47<.JO 5,8 70.4 53.7 ^{7Y,6 18,7 O, l 3-1,8 22.3 57,1}

Ra;,('/11 Y3007 / 8,0 61,5 43,0 76 4

' ^{23,0 0,6 36,5 3/ ,2 67,7}

ł \ ·~~it' wtld:.two 352700 18,1 61.3 43,3 75,5 23,0 0,6 39,9 35,1 75,0

Objaśnienia :

•

• GO - ^grunty roln~

• UZ - llżvlki _. zielone

fJrzeslr::eJI produkcyjna ::le\1'111 Obr:ycy ^{l 19}

Obszaró\\· ^leśnych jcsr mniej o 13.5% jak w ,,·ojc\\·ództ\Yic. Najslabszc ^gleby 1 zlc vva runki produkcji rolnej ,,·yslt;pują " gminie Wolsztyn - 54~0: Slawa - .:'9.5:

Kulsko ^{50,3; N ow<l} S<)l - ^{) 2,4; .i} Kargmva (wystypuje ^tam n3jwiyc~j gleb ^V i

VI klasy ). Ś rednic gleby W)'Stt;pujq w gminach: f3ojadln, Tr;.chiccłH)w. Sulc- chów. Babimost i Sw• icbodzin. Natomiast dobre \\·an1nki produkcj i rolnej wyst<;-

puj~l ,,. gminach Szcznnicc i Zbąszynek . Dominują gleby kwaśne i bardzo k"·a-

śne. Wskażnik bonita~J i wcgctatywn~j odczynu \\ ynosi ó7.7°{J to jest nic\\·idc mnie_. j _.. jak ^{średn io ,,.} wo_. jc\\·ództwic (75%,). Podobnic niska j_. est ^zasobność losloru .

Aż 70^1Ycl gleb ' " zle\vlli wymaga systematycznego na\\'ożenia magnezem. Na_j- wiykszc nicdobory mikroelementów dot~'czy: molibdenu. miedzi ⁱ boru . Najlep~zc

warunki glebowe

ma

^g mi na S zezanice

a na_j g ors;. c g 11li

na Kolsko. Grunty orne (GO) i u żytki zielone ^(UZ) stanmvią duże odn;bnc kategorie użytków rolnych

(UR). o \vartości i przydatności rolniczej GO decydują glóvv11ie wa rtości samej gleby. Natomiast o produ kcyjności UZ. poza glebą w dużym stopniu dccydujq

warunki wodne.

Bonitacj9 ^użytków rolnych ^w zlewni Obrzycy ilustruje tabela 2 i 3.

'f'ahela 2. Uonitacja u~rlkd~t• rolny ch [Urząd ,)'ta~vs(vczny 1997)

KJasv

-

użv^. tkóv·/ ^\V (Yo

GM INA GO

r

^{I l liTa III h IV a fVh V VI VI z}

l . Babimost ^-

-

⁴_' ^{9 11,0 21,4 18,3 24,5 19,5 0,4}

2. Bojadla ^- O, l 3, 9 9, 9 27,5 22,8 23, ^l 12,3 l' 6 3. Kar1!owa _....

- -

0,2 4,5 10,9 .16,3 303 35,3 2,5 4. Kolsko

- - O,

l

2 , 2

8,8 13,4 32' ,6 40, 2

2, 7

5. Nowa Sól ^-

- ^{0 , 2}

^{6,3 10,4 15, () 31,5 45,3 l ,3}

- -

^{2,5 1,6 6,5 14,3 35.3 34,7 3,1}

6. Sława

- -

^{l, l} 8, 7

2

l, 2 22,4 26,2 l 5,

2 2 ,2

7. Sulcchów

- -

^{4,3 l 3,2 25, 2 20,2 26,3 10,3 0,5}

8. Szczaniec ^- 1,1 28, l 21,9 23,3 9,8 l 1,6 4,1 O, l 9. Swi• ebodzin

-

0,2 12,0 14, 2 25,4 16,1

22, 7

8,9 0,5

1 O. Tr;.ehiechów

-

^-

6 , 1

14,7 28, 8 17,2 20,8 11,4 _{l' ()}

11. W olsztyn

-

0,9 0,9 4,8 16,0 17,0 27,3 32,8 l ,

2

12. Zbąszynek -

0,2

10,5 30, l 23, 2 13,3 16,7 5,8 0, 2

170 A Malecki

'/'({he l u 3

Klasv ^{użvtków w} (%

• .

CM IN A

u z

J l l III

rv

^{V VI} Vlz

-

l

l l

1

'

• l

l l

• l

l . Babimost ^{- -}

5,

^l 07, 7

-

^{') ) ?}

^{- '}

^{, .. , ..) '4 ) / 0,3}

) Rojadla ^- 1.4 ^{12,8 )} 43,ó ^{- 2,? 6 .)} _<.J.7 0,3

- .

' Kal'!2,\ ^)W a 0,9 '?7 (' _5-1.()

7.3 ^{0 ,2}

_). ~

- -

_{- ' /}

-+ .

^{Kolsko - -}

- -

^{)() ), _) ) _)-ń . ), ~ ') 17,2 0,3}

"'

^{Nowa S<)l}

^-

^{- //9 ()(), ó l!, l 8,4}

^-

-^..

(' ^{' )} '

), .1 11,6 _{(j l '}

o

^{J ) ( .J,) -}

^{6.0 0,6}

(). Sb\\a ^{- -} 2,5 ()l ^{.) , (} 1 26, l 4,4

0,2

7. Su lccht)\v

-

^1.3 4,5 43.3 36. {) _4.7

0 ,2

X.

- -

S:.t.cntnicc

-

^{0,2 37, () 4<J,8}

96

_' _) ⁾ ·' ~ ⁾

0 ,2

9. s,,·iebmizin

-

^{J. ') 7} 30.3 38. () ^{2'_) l ,_, l} 3,4

0,9

l O. Tr1.chicz:hów ^- _{U, l 16,3} ^{4 ( ~ ,_) ,}

• 27.8 7,0 0,5

l l . _{\Vols:.t.l vn}

•

-

^{- l.} 2 60,8 J4.0

l

^4.0

-

l 2. ^Zbąszynck

- -

34.6 ^{6 ') )J .~ ? l O, l} 1.8 ^-

-

Charakterystyczną cechą pokrywy glebowej ^w zlewni Obrzycy jest duża

zmienność. niekied~· wn;cz mozaikowatość. Zróżnicowanie gruntów ^ornych

spo-

" odo\\ anc jest ,,. glówncj mierze zmienności~) utworó\\· macicrz~~stych gleb, a w S/.czególnoscJ 1ch skladu granulonctycznego. któr~ jcsl naj trwalsz~) cechą gleb)

ckcydu.i~1Cl '' cluż~j mierze ^o ich \vlaściwościach i urodz~~jności . Poclzial ten

u";:gl~dnia " zasadzie L\\i~złośc poziomu orno-próchniczn~go. Poza dużą zmiL:nności~l po" icrzchniO\\'q gleb~· te "~ kazu.i<ł jeszcze \\'i~ksz<:l zmienność

pio-

nmq . Rodzaj podloża i gl<;bokość jego \\·ysU;powani~1 różnicuje w bardzo istotny

sposób właściwości i przydatność rolniczą gleb. Dui:ą rol~ odgrywają także:

odcz~·n _ naturalna _zasobność ,,, skladniki pokannowco wlaści\vości ·wodne ^oraz

~topi dl kultur~·- agroklimat i rzl:7.ba terenu. Rozpatrzytn~' poszczególne cechy i

"l:tści\\ ości gleb ^\Y zlewni ⁱ jej przydatności rolnicn~j .

Przesirzeń produkcyjna zlewni Ohrzycy 121

Tabela 4. Pttnklolm ocena wanu1kliw wodnycli gleb 1v ::Jewni Obrzycy {IVJ: IUNG Pll- lawy 1987/

Udział poszczególnych kate- Sredni vvskażnik

gori i waru nk(lw wodnych honitacyjny Gmjna gleh w 1owicri'.chni UR

A B c ^{D E l 2 l i2}

W qjew()dzt w o ^{].) l 2772()} /1)<)1).1 /6136 57.1.1.~ 5.0 ·Uf ·1,8

.i 8 o

J. Babimost ^{1./8 1/J'Jfi 260/ 7.i.J 5 2 .• ~ .I.Y} 2. Bojadla ^{.fi$/ 1751 16./0 ./21 fi . .J 5.3 5.9} 3. Kargowa ^{.J/5 527 1521 Ji)/59 1659 ./,9 .J.O ./.5} 4. Kolsko ^{25 171 770 1729 IJ.U -1.6 2.8 3.7} 5. Nowa Sól ^{I.J .185 1291) 327() /li.Ji) .1,) 2.7 3.6}

6. Sława ^{95 712 2YY5 722.1 U70 ·1.~ 2.11 .1.11}

7. Sulcchów ^{.15 921) 3501 71~8 /1}22 5.15 J.fi 4.fi} 8. Szczanicc ^{630 33.~2 .1276 3-14 15,7 5../ 6.1} 9. Swiebodzin ^{215 .l .f Y .1.125 8797 /.J/)9 .u 2,8 .J,I)}

10. TrzchiccMw ^{19 li/l JY!)9 /59/ 568 6..1 5.7 6.1}

Ił. Wolsztyn ^{56 7.18 3385 5710 .11!10 5/J .u -1.2} 12. Zbąszynek ^{J()J 11!10 .10/.J .lf).l 5.9 3.11 .J.Y}

Razem ^{.1/11 596.1 24795 477011 l.ł761 5,4 .l.7 4.6}

Legenda:

A·- tereny z przewagą gleb o czystym i dl·ugim nadmiarze wody B - tercny z przewagą gleb o okresowym nadmiarze wody C- tereny z przewagą gleb o optymalnej ilości wody D- tereny z ^przewagą gleb o ^określonym niedoborze wody E - tercny z przewagą gleb o stałym niedoborze wody

Ocena warunków

wodnych dla celów p roLlu kcj i rolnych

Sredlllv korz.\',\'lllf'

,\Ja/o korzy.•·tne

Sredmo korzy.<me

Sredmo korn.•·t/IP

Ala/o korzys/nr

Ma/o kor~vstnt>

Ala/o kor~rstlll'

Sredmo korzr.<tlle Korzvstllt'

Ala/o korzystne Korzrstne

Sredmo kor~r.ttllf'

Sredmo kOl Z Y.\" IIII'

Srednio korzystne

l - wskaźnik wyliczono na podstawie powierzchni poszczególnych kategorii warunków wody

2 - wskażnik vvyliczono na podstawie powierzchni gleb z niedoborami wody

roi EJ