Nakłady prasy w Królestwie Polskim
w 1909 r.
Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego 9/1, 117-120
NAKŁADY PRASY V/ KRÓLESTWIE POLSKIM W 1909 R.
t
Opracował Jerzy M y ś 1 i ń s к i
Podczas kw erendy w C entralnym Państw ow ym A rchiw um Histo
rycznym w Leningradzie napotkałem zestawienie dotyczące global
nych i szczegółowych nakładów prasy polskiej w obrębie Im perium Ro
syjskiego za 1909 r.1 Podobne dane, choć bardziej szczegółowe (dotyczą
ce także objętości), opublikował Z. Kmiecik dla prasy K rólestw a Polskie
go do 1904 r.2 Na podstaw ie tej publikacji, pochodzącej zresztą z tego sa
mego archiwum , m am y pojęcie o nakładach prasy polskiej w K rólestw ie
przed rew olucją la t 1905— 1907. Nie dysponowaliśmy natom iast żadny
m i danymi, będącym i w dyspozycji władz cenzorskich w okresie pore-
w olucyjnym. Może -zatem przytoczone niżej dane w pew nym p rzynaj
mniej stopniu zapełnią tę lukę.
Dane te pochodzą z zestawienia pt. Powriemiennaja pieczať w Rossiji
w 1909 godu. Spisok russkoj i inorodczeskoj powriem iennoj pieczati
s ukazanijem tiraża, sroka i m iesta wychoda. W stęp tego opracowania
zaw iera ogólne dane statystyczne: w r. 1909 w Rosji ukazyw ały się
2173 periodyki, z czego 1643 w języku rosyjskim. Z liczby tej 826 prze
stało wychodzić w roku sprawozdawczym. Pozostało 1347 tytułów , z te
go 1000 w języku rosyjskim. W języku polskim ukazywało się 156 ty tu
łów. Łączny nakład całej prasy w Rosji wynosił jednorazowo 4 745 020
egz., z czego na nierosyjską prasę przypadało 1 134 700 egz., z tego zaś
na polską 552 350 egz.
1 Centralnyj Gos u đ arst w ien n y j Istoriczeskij Archiw, Leningrad, f. 776, o. 31, j. eh. 98.
2 W y d a w n ictw a periodyczn e w K ró lestw ie P olskim , oprać. Z. Km iecik, „Rocz
l i g N A K Ł A D Y P R A S Y W K R Ó L E S T W IE P O L S K I M
W poszczególnych gruberniach wydawano:
PRASA OGÓŁEM TYTUŁÓW ROSYJSKICH NAKŁAD OGÓŁEM ROSYJSKICH warszaw ska 134 10 604 805 20 500 w ileńska 20 9 48 280 16 980 piotrkowska 21 2 , 67 600 1 180 lubelska 7 3 7 760 2 080 suw alska 4 1 6 520 460 radomska 2 — 1320 — kielecka 2 — 960 — siedlecka 1 1 600 600 płocka 1 1 570 570
Nie było odpowiednich danych z guberni kijowskiej. W przytoczo
nych danych wiele odnosiło się do rosyjskiej prasy urzędowej w K ró
lestwie Polskim (nie zamieszczam tu innych danych z gub. wileńskiej).
I tak w Warszawie ukazyw ały się następujące pism a rosyjskie:
TYTUŁ CZĘSTOTLIWOŚĆ
UKAZYW ANIA SIĘ
NAKŁAD W EGZ.
„Warszawskij D niew nik” dziennik 5 400
„Warszawskij Wojennyj W iestnik” 2· X tyg. 3 000 „W arszawskije B ierżew yje W iedom osti” tygodnik 2 000 ·
„Oficierskaja P u ť ” tygodnik 3 000
„Strojewoj Oficier” tygodnik 3 000
„Warszawskij Eparchijalnyj Listok” dwutygodnik 150
„Koża i Obuw” dwutygodnik 1000
„Kosrnietika” dwutygodnik 500
„Warszawski j e U niw iersitietskije
Izw iestija” m iesięcznik 450
„Swodnik pri Oblasti Wojermogo...” m iesięcznik 2 000
W Piotrkow ie ukazyw ały się tygodniowo w nakładzie 1030 egz.
„Pietrkow skij e G ubernskije W iedomosti”, a w Łodzi tygodniowy „Ło-
dzinskij Listok” w nakładzie 150 egz. Ponadto w Płocku, Suwałkach
i Siedlcach ukazywały się „G ubernskije W iedomosti” raz w tygodniu
w nakładzie od 460 do 600 egz., w Chełmie dw utygodnik „Biesieda”
(1300 egz.), „Hołmskij Cerkownyj Ż urnał” (400 egz.) i „Hołmskij N arod-
noj Listok” (380 egz.).
Omawiany Spisok nie zawiera wszystkich stronic, uryw a się na
105 tytu le polskim — brak zatem 51 tytułów . B rakuje kilku lub kilku
nastu miesięczników warszawskich (ostatni jest „Prąd) i całej pozostałej
prasy w języku polskim. Niżej podajem y nakłady niemal w szystkich
polskich czasopism warszaw skich z 1909 r. w edług częstotliwości.
DZIENNIKI
„Dzień” 10 000 egz. „Kurier W arszawski” 33 000 egz. „Dziennik Pow szechny 6 000 „ „Nowa G azeta” 21 000 „ „Gazeta W arszawska” 6 000 „ „Polak K atolik” з 500 „ „Goniec Poranny i W ieczór- „Program i K rytyka” 1 500 „
n y ” 25 000 „ „Słowo” 3 000 „
„Kurier Polski” 20 000 „ „Wiadomości Codzienne” 8 000 „ „Kurier Poranny” 24 000 „
„Darmo”
DWA RAZY W TYGODNIU 4 000 egz.
TYGODNIKI
„Biblioteka D zieł W yboro- „Przegląd Rzem ieślniczy” 2 000 egz. w ych ” 2 700 egz. „Przegląd Techniczny” 1 750 „ „Biesiada lite r a c k a ” 4 000 „ „Przewodnik R
olniczo-Prze-„Bluszcz” 5 000 „ m ysłow y” 1 500 „
„Czystość” 1 000 „ „Przyjaciel D zieci” 5 200 „
„Dobra Gospodyni” 4 000 „ „Rola” 2 250 „
„Drogista” 500 „ „Rolnictwo, Hodow la i
Prze-,.Drogowskaz” 5 000 „ m ysi W iejski” 700 „ „Flirt” 2 000 „ „Rolnik i Hodowca” 1 300 „ „Gazeta Cukrownicza” 650 „ „Scena i Sztuka” 1 000 „
„Gazeta Lekarska” 900 „ „Śmiech” il 800 „
„Gazeta Losowań” 1 550 „ „Społeczeństw o” 2 780 „ „Gazeta P rzem ysłow o-B andlo- „Świat” 13 000 „
w a ” 600 „ „Tygodnik B ezpartyjny”
„Gazeta Rolnicza” 8 000 „ (dawniej „Sztandar”) 3 200 „ „Gazeta Sądow a” 900 „ „Tygodnik Ilustrow any” 20 000 „ „Gazeta Św iąteczna” 14 000 „ „Tygodnik Mód i P ow ieści” 6 500 „ „Kogut” 5 000 „ „Wiadomości G raficzne” 1 000 „ „Kolce” 1 230 „ „W iara—■ Przegląd K atolicki” 2 000 „ „Kurier Ś w iąteczny” 1 750 „ „Wiarus” 16 000 „ „Lirnik” 7 500 „ „Wieczory R odzinne” 2 500 „ „Medycyna i Kronika Lekar- „W szechświat” 800 „
ska” 1 000 „ „Zaranie” 3 000 „
„Moje Pisem ko” 4 000 „ „Ziarno” 3 000 „
„Mucha” 8 400 „ „Zorza” 3 000 „
„Posiew” 6 000 „ „Życie K atolickie” 1 000 „ „Pracownik P olsk i” 15 700 „ „Zycie Ś w iętych ” 2 000 „
„Prawda” 1 200 „
DWUTYGODNIKI
„Chemik P olsk i” 650 egz. „Kosm etyka” 1 000 egz. „Farm acja” 200 „ „Kronika Buchaltera” 500 „ „Gazeta Sportowa” 1 000 „ „Kurier K olejowy
„Gospodarz” 1 500 „ i A sekuracyjny” 2 000 „
„Handlowiec” 1 500 „ „Łącznik” 2 G00 „
120
N A K Ł A D Y P R A S Y W K R Ó L E S T W IE P O L S K IM„Myśl N iepodległa” 1500 egz. „Przegląd Fekszerski” 460 egz.
„Młoda M uzyka” 760 „ „Przyszłość” 1 000 „
„Mechanik” 1000 „ „Ruch” 800 „
„Przebudzenie” 1 000 „ „Szewc W arszawski” 500 „ „Przegląd K rytyki Anty- „Spdew K ościelny” 100 „
stycznej i Literackiej” 500 „ „Społem” 800 „ „Przewodnik Kółek i Spółek „Wiadomości Farm aceutyczne” 770 „
Rolniczych” 3 000 „ „Wolne S łow o” 2 000 „
MIESIĘCZNIKI
„Biblioteka D zieł Chrześoi- „Kronika D entystyczna” 500 egz.
jańskich” 2 800 egz. „Książka” 3 000 „
„Biblioteka W arszawska” 1150 „ „Któż jak Bóg” 3 000 „ „Biblioteka K olejow a” 3 000 „ „Kultura Polska” 900 „ „Dzwonek Częstochowski” 2 200 „ „Nowe Tory” 800 „ „Esperamtysta Polski” 1 500 „ „Nowości M uzyczne” 500 „ „Farmaceuta P olsk i” 500 „ „Ogród” 1 000 „ „Głos Serca Jezusow ego” 2 000 „ „Pracownik Polski” 2 000 „
„Gruźlica” 1 000 „ „Prąd” 2 000 „
„Kółko R óżańcowe” 5 000 „
