Wykaz patentów udzielonych w 1991 i 1992 roku na rzecz Politechniki Śląskiej

(1)

POLITECHNIKA ŚLĄSKA

I m

WYKAZ PATENTÓW

_

—

W 1991 i 1992 ROKU NA RZECZ

V'r,Ł%

: a

rt POLITECHNIKI SLĄSKIEI

" -!5 3

.

GLIWICE 1995

(2)

(3)

P O L IT E C H N IK A ŚLĄSKA

WYKAZ PATENTÓW UDZIELONYCH

W 1991 i 1992 ROKU NA RZECZ

POLITECHNIKI ŚLĄSKIE!

GLIW ICE 1995

(4)

U rszu la Z ió łk o w sk a

REDAKCJA TE C H N IC Z N A A licja N o w a ck a

W y d a n o za zgod ą R ektora P o lite ch n ik i Ś lą sk iej

W y d a w n ic tw o P o lite c h n ik i Ś lą sk iej ul. K u jaw sk a 3, 4 4-100 G liw ic e

f l a k i . 100+15 A r k . w y d . 1« A r k . d r u k . 15.5 P a p i e r o f f s e t , k i . I II 70xloo. 80g O d d a n o d o d r u k u 10.01.95 P o d p i s , d o d r u k u 10.01.95 D r u k u k o ń c z , w l u t y m 1995 Z a m . 9)95

F o to k o p ie , druk i o p ra w ą

w y k o n a n o w Z a k ła d zie G ra ficzn y m P o lite ch n ik i Ś lą sk iej w G liw ic a c h

(5)

W S T Ę P

W ykaz niniejszy obejm uje patenty na wynalazki oraz praw a ochronne na wzory użytkowe udzielone przez U R ZĄ D PATEN TOW Y RP na rzecz Politechniki Śląskiej w 1991 roku.

U dzielone patenty i praw a ochronne zestawiono W ydziałam i, a w ramach W ydziałów - Instytutam i. W obrąbie Instytutów patenty i praw a ochronne uszeregow ano według ich kolejnych num erów .

Udziai poszczególnych W ydziałów w dokonanych wynalazkach i wzorach użytkowych chronionych na rzecz Politechniki Śląskiej przedstaw ia się następująco:

W Y D ZIA Ł PATENTY Prawa

ochronne A utom atyki, Elektroniki i Informatyki 3 ^-

Budownictw a 7 -

Chemiczny 18 1

Elektryczny 8 -

Górniczy 12 -

Inżynierii Środowiska 3 -

M atem atyczno-Fizyczny 1 -

M echaniczny Energetyczny 4 5

M echaniczny Technologiczny 11 -

M etalurgii i Inżynierii Materiałowej 18 2 O środek D ośw iadczalno Rozwojowy

Techniki Zasilaczy

3 1

RAZEM : 88 9

(6)

(7)

WYDZIAŁ

AUTOMATYKI ELEKTRONIKI

I INFORMATYKI

(8)

Patent Nr 154430 Data zgłoszenia Klasa

udz. dn. 1991-03-20 1986-11-27 (P-262681 )

G 01 5/10

Andrzej M A R C Y N IU K

Sposób pom iaru rozkładu naprężeń w taśm ach zim now alcow anych

P rzedm iotem wynalazku jest sposób pom iaru rozkładu naprężeń w taśmach zim nowalco

wanych.

Sposób pom iaru rozkładu naprężeń w taśmie zim nowalcow anej, w ykorzystujący zależność m iędzy częstotliw ością własną drgań, a naprężeniem w ew nętrznym , polega na tym , że w yznacza się funkcję gęstości mocy drgań na wybranych paskach walcowanej taśmy pobudzanej do drgań przez naturalne zjawiska procesu walcow ania, po czym określa się częstotliw ości w łasne drgań na tych paskach badając iloraz lub różnicę funkcji widmowych gęstości mocy.

(9)

IN S T Y T U T IN FO R M A TY K I

udz. dn. 1991-04-04 1987-02-11 (P-264104)

G 06 F 1/04

W ojciech M IELC ZAR EK

U kład filtru, zw łaszcza dla układu synchronizacji bitowej lokalnej sieci kom puterow ej

Przedm iotem wynalazku jest układ filtru zwłaszcza dla układu synchronizacji bitowej lokalnej sieci kom puterowej.

U kład filtru zwłaszcza dla układu synchronizacji bitowej lokalnej sieci kom puterowej, z kodow aniem sygnału w zapisie M anchester, ma dw a uniw ibratory o połączonych wejściach w yzw alających, przy czym pierwszy uniw ibrator zerowany je st impulsem z wyjścia drugiego uniw ibratora, uniw ibrator drugi zerowany je st impulsem z wyjścia uniw ibratora pierwszego, a sygnały wyjściow e uniwibratorów są podane na bram kę sumy logicznej, a czas trwania

im pulsów wyjściow ych uniwibratorów spełnia w arunek - i T m < t Tm.

(10)

Patent Nr 1 5 4 6 9 9 Data zgłoszenia Klasa

udz. dn 1991-04-04 1987-02-11 (P-264103 G 06F 1/04

W ojciech M IELCZAREK

Sposób i układ synchronizacji wstępnej zw łaszcza dla układu synchronizacji bitowej lokalnej sieci kom puterowej

P rzedm iotem wynalazku jest sposób i układ synchronizacji wstępnej zwłaszcza dla układu synchronizacji bitowej lokalnej sieci komputerowej.

Sposób synchronizacji według wynalazku polega na tym, że za pośrednictwem bloku w ykryw ania ramki wyłącza sie podczas jej nieobecności wezel sumacyjny zapewniając przy tym taki sam sygnał na wyjściu wezla ja k w przypadku synchronizmu w zamkniętym obw odzie pętli fazowej oraz z pośrednictwem bloku zerowania wyłącza sie podczas nieobecności ramki dzielniki częstotliwości i załącza się je natychmiast po pojawieniu się ram ki synchronicznie ze zboczem impulsu ramki.

U kład synchronizacji wstępnej zwłaszcza dla układu synchronizacji bitowej lokalnej sieci kom puterowej w edług wynalazku ma blok w ykryw ania obecności ram ki, który załącza węzeł sum acyjny w obw odzie PLL podczas obecności ramki i wyłącza go w sytuacji, gdy ram ka je st nieobecna, zapewniając przy tym taki sam sygnał na wyjściu węzła ja k w przypadku synchronizm u w zamkniętym obwodzie pętli fazow ej. Blok wykryw ania ramki współpracuje z blokiem zerowania dzielników częstotliwości w torze sygnału synchronizującego i synchronizow anego, który podczas nieobecności ramki w yłącza dzielniki i załącza je natychm iast po jej pojawieniu się synchronicznie ze zboczem impulsu ramki.

Z aletą układu według wynalazku je st bardzo szybkie osiąganie synchronizm u, co w zastosow aniu w lokalnych sieciach kom puterowych pozw ala skrócić pream bułę i w ten sposób przyspieszyć transm isję.

(11)

. ! vr-- • ! > >q <. £ ; ■■■ '4f gsi ■

1

>

■

(12)

(13)

IN S T Y T U T K O N ST R U K C JI B U D O W L A N Y C H

udz. dn. 1991-03-08 1987-02-27 (P-264332) E 21 F 17/00 i F 17 D 5/00

Antoni M O TY CZK A, Szczepan W Y R A, Stanisław K EM PA , Tom asz NIEM IEC

Sposób zabezpieczenia rurociągów podziem nych przed ujem nym i skutkam i szkód górniczych

Przedm iotem wynalazku jest sposób zabezpieczenia podziemnych rurociągów przed ujem nym i skutkami szkód górniczych.

Sposób zabezpieczenia rurociągów przed ujemnymi skutkami szkód górniczych według wynalazku polega na tym, że rurociągi ułożone w w ykopie w raz ze złączkami obsypuje się m ateriałem ściśliwym o dużej porow atości korzystnie elporytem na całej jego długości, w tym rów nież w miejscach łączenia się jednego rurociągu z drugim . Jako m ateriał ściśliwy m ożna rów nież stosować żużle lub trociny. Obsypanie rurociągu m ateriałem o dużej ściśli

wości uelastycznia rurociąg na szkody górnicze. Złączki rurociągu mają przez to mniejszą m ożliw ość zerw ania się, a rurociąg staje się bardziej odporny na występowanie tzw. progów.

(14)

udz. dn. 1991-03-25 1987-07-29 (P-267091 ) E 02 D 35/00

Antoni M O TY CZK A , Jerzy KW IA TEK, Karol GRZYW A, Tom asz N IEM IEC , Bolesław K LU C ZN IO K , W łodzim ierz RA D OŁA, Karol M ACHEJ

Sposób posadow ienia obiektów budow lanych do poziom u

Przedm iotem wynalazku je st sposób posadowienia obiektów budowlanych do poziomu.

Sposób posadowienia obiektów budowlanych do poziomu według wynalazku charaktery

zuje sic tym , że obiekt budowlany w najniższej kondygnacji podpiera się stojakami hydraulicznym i, po czym wycina się w m urze okalającym obiekt oraz w ściankach działowych szczelinę poziomą lub klin równy wychyleniu obiektu z pionu, przy czym obrys klina wyznacza się na podstawie pom iarów geodezyjnych.

Zaletą sposobu według wynalazku je st zm niejszenie robót inżynieryjnych oraz szybkość w ykonania przedsięwzięcia.

(15)

11 Patent Nr 1 5 5 5 8 6

Data zgłoszenia Klasa

udz. dn. 1991-07-08 1988-04-04 (P-274099) E 02 D 5/80

W łodzim ierz STAROSOLSKI, Kazim ierz KO NIECZNY

E lem ent kotwiący

Przedm iotem wynalazku jest element kotwiący.

Elem ent kotwiący według wynalazku zaw ierający gładki pręt kotwiący charakteryzuje sie tym , że na koricu pręta znajduje się pierścień oporowy o pochyłej podstaw ie czołowej. Po przeciw nej stronie piers'cienia oporowego umieszczony je st element rozpierający. Na pręcie kotwiącym pomiędzy pierścieniem oporowym a elementem rozpierającym znajdować się m oże cienka koszulka korzystnie z tworzywa sztucznego. W zdłuż całego pręta kotwiącego wykształcony może być kanał częściowo w postaci bfuzdy zakrytej koszulką. Znajdujący się na końcu pręta kotwiącego pierścień oporowy posiadać może pionow e bruzdy, a pierścień rozporowy obwodową uszczelkę. Poprzez element rozporowy przeprow adzona może być rurka, przy czym rurka ta jest w nim odpowiednio uszczelniona.

Elem ent kotwiący według wynalazku stosuje się w sposób następujący. W wyw iercony i oczyszczony otw ór w podłożu w prow adza się elem ent kotwiący w ten sposób aby pom iędzy dnem otw oru a końcem elementu pozostawała niewielka przestrzeń, a następnie rozpiera się elem ent rozporowy. Ew entualnie umieszczona na elem encie rozporow ym pierścieniow a uszczelka uszczelnia w czasie rozpierania elementu rozporow ego w ylot otw oru. Jeżeli otw ór skierow any je st ku górze tłoczy się środek wiążący przez boczną rurkę a kanał w pręcie kotw iącym pełni rolę kanału odpow ietrzającego. Jeżeli zaś otwór skierowany je st ku dołow i, środek w iążący tłoczy się przez kanał w pręcie, a boczna rurka pełni funkcje rurki odpow ietrzającej. W tym przypadku zbędne je st stosowanie uszczelki pierścieniowej elementu rozpierającego.

Jako środek wiążący stosowane być mogą dow olne kom pozycje m aloskurczliwe o wytrzym ałości trwalej niemniejszej niż 25 N /m m 2 przykładowo na bazie cementu

(16)

kotw iącego dow olne elementy konstrukcyjne. Siły eksploatacyjne przekazyw ane są wzdłuż pręta na pierścień oporowy, a następnie przez boczny docisk tego pierścienia na środek w iążący i otaczające otw ór podłoże.

(17)

13 Patent Nr 1 5 5 6 6 6

udz. dn. 1991-06-03 1988-06-30 (P-273471 ) E 04 B 1/41

W łodzim ierz STAROSOLSKI, K azim ierz KONIECZN Y

Ł ącznik do zabetonow ania w konstrukcjach m onolitycznych lub prefabrykow anych

Przedm iotem wynalazku je st łącznik z gwintem zabetonowany w konstrukcjach monolitycznych lub prefabrykow anych.

Siadaniem wynalazku je st opracowanie nowego typu prostego łącznika umożliwiającego łatw e i szybkie w ykonyw annie polączeii w konstrukcjach betonowych.

Ł ącznik z gwintem do zabetonowania w konstrukcjach monolitycznych lub prefabrykow a

nych z metalową tuleją kotwiącą według wynalazku charakteryzuje się tym , że metalowa tuleja kotwiąca o średnicy d posiada w swej tylnej części cylindryczny otw ór, a w przedniej części cylindryczny otw ór gwintow any. Do czoła tulei kotwiącej przym ocowany jest elem ent dystansow o-stabilizujący korzystnie o podstawie trójkątnej.

W otw orze cylindrycznym tulei kotwiącej osadzony je st na stale elem ent kotwiący korzystnie żebrow any. Odległość t od końca otworu gwintowanego do czoła elementu kotw iącego je st nie mniejsza niż 0 ,8 0 d. Elem ent dystansowo-stabilizujący może posiadać żebra usztyw niające w ilości co najmniej trzy oraz otwory do zamocowania łącznika na czas betonow ania do deskowania lub boków formy.

Zaletą łącznika według wynalazku je st uproszczenie sposobów m ocowania elementów konstrukcyjnych i instalacyjnych do betonów monolitycznych i prefabrykatów oraz zm niejszenie pracochłonności tych czynności.

(18)

K A T E D R A K O M U N IK A C JI L Ą D O W E J

Jan A .JA M R O ZIK

Sposób w zm acniania naw ierzchni bitum icznych

P rzedm iotem w ynalazku je st sposób wzmacniania naw ierzchni bitum icznych dróg szczególnie na przejściach nad podporam i i przegubam i obiektów m ostowych, w naw ierz

chniach dróg zagrożonych występowaniem szkód górniczych, a także w nawierzchniach bitum icznych poddaw anych znacznym obciążeniom statycznym i dynam icznym .

Sposób w zm acniania nawierzchni bitum icznych według wynalazku polega na tym, że siatkę zbrojeniow ą w prasow uje się w warstw ę w ierzchnia lub głębiej również w warstwę pośrednią układane na podłożu nośnym drogi, a ponadto siatkę o oczkach kwadratowych w prasow uje się pod kątem 45° do osi podłużnej drogi.

W zm ocnienia naw ierzchni bitum icznych przez w prasow anie w nie siatki zbrojeniowej zapobiega występowaniu w asfalcie szczelin, spękań, kolein wywoływanych siłami rozciągającym i, nadm iernym obciążeniem powierzchni dróg bądź w arunkam i klim atycznym i.

udz. dn. 1991-11-21 1988-04-05 (P-271 684) E 01 C 11/16

(19)

15

K A T E D R A P R O C E S Ó W B U D O W L A N Y C H

udz. dn. 1991-01-08 1986-10-23 (P-262046)

E 02 D 5/02

M arek K O BIELA , Adam ADAMUS

U rządzenie do form ow ania m onolitycznych betonow ych ław fundam entow ych budynków w znoszonych na terenach podziem nej eksploatacji górniczej

Przedm iotem w ynalazku jest urządzenie do formowania m onolitycznych, betonowych ław fundam entow ych budynków realizowanych na terenach oddziaływań podziem nej eksploatacji górniczej. Ław y tych budynków charakteryzują się w ystępowaniem ściągów przekątnicowych oraz znacznym zróżnicowaniem wymiarów poprzecznych (w granicach 35-160 cm).

Istotą urządzenia według wynalazku jest zastosow anie dwuczęściow ych deskowań narożnikow ych połączonych przegubowo co um ożliwia ich dostosowanie do zm iennych kątów rozw arcia naroży wewnętrznych formowanych law, w prow adzenie tarcz uzupełniających, które łącząc się jednostronnie z sąsiednimi tarczami w sposób przesuwny umożliwiają bezstopniow ą regulację długości zestawu deskowania oraz połączenie takiego zestawu w kierunku poprzecznym jarzm am i nakładanymi na tarcze od góry. K onstrukcja jarzm um ożliw ia dostosowanie ich rozstawu do zmiennej szerokości law i ściągów.

Podstaw ow e zalety wynalazku to uniwersalność w zakresie form ow ania wszelkich typów law fundam entow ych budynków posadowionych na terenach oddziaływań podziemnej

(20)

m inim alizacja ilości podstawowych typo-elementów urządzenia i zapewnieniem samosta- teczności urządzenia podczas montażu oraz ekonomiczność stosowania osiągnięta poprzez elim inację deficytowego drewna na skutek stosowania trwalej konstrukcji stalowej, a także niewielką pracochłonność montażu i dem ontażu urządzenia.

(21)

17

Patent Nr 155680 udz. dn. 1991-06-07

Data zgłoszenia 1988-08-03 (P-274079)

Klasa B 28 B 3/02

Jan M IK O S

Sposób w ytw arzania prefabrykatów betonow ych przy użyciu m echanicznego prasow ania gorących m ieszanek betonow ych z jednoczesnym próżniow aniem

Przedm iotem w ynalazku jest sposób w ytwarzania prefabrykatów betonowych przy użyciu m echanicznego prasow ania gorących mieszanek betonowych z jednoczesnym próżniowaniem .

Sposób w ytw arzania prefabrykatów betonowych przy użyciu mechanicznego prasowania gorących m ieszanek betonowych z jednoczesnym próżniow aniem , polega na tym, że najpierw przygotow uje się zaczyn cementowy na gorącej wodzie o tem peraturze 60-90°C z dodatkiem chlorku w apnia w ilości 1-4% zawartości cementu oraz dodatkiem popiołu hutniczego w ilości 5-30% zaw artości cementu i miesza go w m ieszarkach szybkoobrotowych od 2500- 6000 obrotów na minutę w czasie 1-4 minut, a następnie tak przygotow any zaczyn pozostaw ia się na 10-30 minut, miesza się z kruszywem podgrzanym do tem peratury 60-90°C w czasie 1-3 m inut i poddaje się tę gorącą m ieszankę prasowaniu pod naciskiem 4-40 M Pa z jednoczesnym próżniow aniem w podciśnieniu od 600-200 hPa.

Sposób w edług wynalazku może być stosowany do produkcji elem entów betonowych różnego przeznaczenia i różnych w ym iarów o program ow anych wlaściwościachi dużych dokładnościach oraz charakteryzuje się korzystnym i efektam i techniczno-ekonom icznymi.

(22)

(23)

WYDZIAŁ

CHEMICZNY

(24)

udz. dn. 1991-01-09 1988-03-17 (P-271288)

C 07 D 233/91

Ew a SALW IŃ SK A , Jerzy SUW IŃSKI Patent Nr 153758

Sposób w ytw arzania l-aryIo-4-nitroim idazoli

Przedm iotem wynalazku je st sposób w ytw arzania l-arylo-4-nitroim idazoli.

Sposób w ytw arzania l-arylo-4-nitroim idazoli według wynalazku polega na tym, że jako substraty do syntezy stosuje się łatw o dostępne 1,4-dinitroim idazole, otrzym ywane z 4/5- nitroim idazoli działaniem mieszaniny kwasu azotowego i bezw odnika octowego w znany sposób, i pierw szorzędow e aminy arom atyczne. Reakcję prowadzi się w roztw orze wodno- -alkoholowym lub w zawiesinie wodnej. N ierozpuszczalne w w odzie surow e produkty oddziela się od fazy ciekłej przez filtrację lub dekantację i krystalizuje z alkoholi. 1,4-dinitro

im idazole użyte do reakcji mogą posiadać w pozycjach 2 lub 5 dodatkow e podstawniki.

Pierw szorzędow e aminy arom atyczne mogą być podstaw ione w pierścieniu benzenowym grupam i elektronodonorow ym i lub elektronoakceptorow ym i.

(25)

2 0 Patent Nr 1 5 6 8 1 3

udz. dn. 1 9 9 1 -1 0 -2 4 1 9 8 8 -1 2 -1 2 (P -276346) C 07 C 4 09 /1 6; C 07 C 4 0 7 /0 0

Jan ZA W A D IA K , Zbigniew STEC, Zdzisław K U LICKI, A leksandra BURGHARDT, Bronisław STAN IOW SKI, Ryszard JÓ ŹW ICK I, G rażyna STO LA RCZYK

Przedm iotem wynalazku jest sposób w ytwarzania III-rzędow ych nadtlenków alkiloaroma- tycznych, zwłaszcza nadtlenku dikumylowego.

Sposób wytw arzania 111-rzędowych nadtlenków alkiloarom atycznych, a zwłaszcza nadtlenku dikum ylowego według wynalazku polega na tym, że stosuje sie dodatek halo

genków alkiloam oniowych korzystnie bromku cetyloczterom etyloam oniowego w ilości od 0,01 do 100% wagowych w stosunku do użytego katalizatora. Zastosowanie dodatku halogen

ków alkiloam oniow ych powoduje znaczne zwiększenie szybkości reakcji tak, że proces można prowadzić w tem peraturze niższej lub równej 7 0 ^ , uzyskując rów nież podwyższenie wydajności do około 70% wydajności teoretycznej w przeliczeniu na w odoronadtlenek kumenu.

Sposób w ytw arzania III-rządow ych nadtlenków alkiloarom atycznych

W spółwłaściciel patentu: Ośrodek Wdrażania Postępu Technicznego i Organizacyj

nego w Przemyśle Chemicznym i Lekkim, Warszawa, PL

(26)

udz. dn. 1 9 9 1 -1 0 -2 4 1 9 8 8 -1 2 -1 2 (P-276351 ) C 07 C 4 0 9 /1 6 ; C 07 C 4 0 7 /0 0

Jan ZA W A D IA K , Zbigniew STEC , Zdzisław K U LICK I, Aleksandra BURGHARDT, Bronisław STAN IOW SKI, Ryszard JÓ ŹW IC K I, G rażyna STOLARCZYK

P rzedm iotem wynalazku jest nowy sposób syntezy nadtlenku dikumylu z wodoronadtlenku kum enu i kumenu.

W rozw iązaniu według wynalazku proces syntezy prowadzi się dwuetapowo w następujący sposób. Jako surowiec stosuje się techniczny roztw ór wodoronadtlenku kumenu w kumenie.

Początkow o prow adzi się reakcję pom iędzy wodoronadtlenkiem kumenu i kumenem wobec soli metali przejściowych. Następnie oddziela się katalizator i do mieszaniny poreakcyjnej dodaje się roztw ór w odoronadtlenku kum enu, po czym prowadzi się reakcję wobec kwaśnych katalizatorów dla przereagow ania ubocznie tw orzącego się w pierwszym etapie dwu- m etylofenylokarbinolu.

Sposób w ytw arzania nadtlenku dikum ylu z w odoronadtlenku kumenu i kumenu według w ynalazku charakteryzuje się w ysoką wydajnością nadtlenku dikumylu i prostotą w ydzielania nadtlenku dikum ylu z mieszaniny poreakcyjnej. W skaźnik zużycia wodoronadtlenku kumenu wynosi 109 g na 100 g nadtlenku dikum ylu.

Sposób w ytw arzania nadtlenku dikum ylu z w odoronadtlenku kum enu i kum enu

W spółwłaściciel: Ośrodek Wdrażania Postąpu Technicznego i Organizacyjnego w Przemyśle Chemicznym i Lekkim, Warszawa, PL

(27)

2 2 Patent Nr 1 5 7 2 4 6

udz. dn. 1991-11-27 1987-10-29 (P-268526) C 03 C 17/02

Jacek M A JEW SK I, Józef SZLU FCIK

Pasta organiczna do nanoszenia powłok dw utlenku tytanu zw łaszcza dla krzem ow ych ogniw słonecznych

Przedm iotem wynalazku jest pasta organiczna zaw ierajaca organiczne kompleksy tytanu do nanoszenia pow łok dwutlenku tytanu na podłoża różnego typu, zwłaszcza na krzem ow e ogniw a słoneczne.

Pasta organiczna według wynalazku stanowi roztw ór alkanodiolo-bis/2,4-pentanodiono/

tytanu o podanym w zorze, o stężeniu od 0,1 - 20% , korzystnie 2 - 8% w bazowej paście zaw ierającej 1 - 2 5 % etylocelulozy, 1 - 10% alkoholu butylow ego i 0,5 - 10% o-hydroksy- benzoesanu metylu, w roztw orze terpineolu, gdzie R je st rodnikiem alkilowym zawierającym

1 - 12 atom ów w ęgla X = 1,2 w zależności od użytego alkanodiolu.

Pasta organiczna według wynalazku nadaje się rów nież do nanoszenia pow łok dwutlenku tytanu na innych materiałach, przykładowo na szkle.

Zaleta pasty organicznej według w ynalazku je st możliwość jej m ieszania z innymi kom ponentam i zaw ierającym i kompleksy metali rozpuszczone w terpineolu.

Pastę organiczną według wynalazku nanosić można metodą sitodrukow ą na typowych urządzeniach przeznaczonych do tego celu, bez konieczności stosowania specjalnych zabezpieczeń. Jest to najtańsza i najłatwiejsza dla autom atyzacji metoda nanoszenia pow łok tlenkow ych. W łasności pow łok dw utlenku tytanu uzyskane z w ykorzystaniem pasty w edług wynalazku są nie gorsze od powłok otrzym anych metodą naparowywania. Dla krzem ow ego ogniw a słonecznego moc jego wzrasta o około 35% w stosunku do ogniwa niepokrytego w arstw ą antyodblaskową.

(28)

1 9 8 8 -1 1 -1 8 (P -275870) B 01 J 2 1H 0; C 07 C 2 /8 4 ; C 07 C 11 /0 4

Rita L A C H O W IC Z, M arian TA N IEW SK I

Sposób m odyfikacji katalizatora litow o-m agnezow ego dla procesu utleniającej przem iany m etanu w etylen i wyższe węglow odory

Przedm iotem wynalazku je st sposób modyfikacji katalizatora litowo-m agnezowego, stosowanego w reakcji utleniającej dehydrokondensacji (sprzęgania) metanu do etylenu, etanu i w yższych w ęglow odorów . Proces polega na przem ianie metanu w obecności katalizatora oraz tlenu lub pow ietrza w podwyższonej temperaturze.

Sposób według wynalazku polega na m odyfikacji katalizatora litowo-m agnezowego przez kontaktow anie go z chlorow ęglow odoram i, pochodnymi metanu, etylenu, benzenu i ich homologów. Operacja m odyfikowania prowadzona być może bądź to przed rozpoczęciem samego procesu, bądź też równocześnie z procesem . W tym drugim przypadku, czynnik modyfikujący w prow adza się okresow o lub w sposób ciągły do środow iska reakcji.

Istotą wynalazku je st stwierdzenie, iż odpow iednia modyfikacja katalizatora litowo-m agne

zowego nadaje mu silne własności odwadarniające i pozw ala na uzyskanie wysokich wydajności etylenu bez równoczesnego tworzenia się etanu lub jedynie z nieznaczną dom ieszką etanu.

Proces prowadzony w obecności takiego katalizatora nie wym aga dodatkowej operacji przem iany etanu do etylenu lub przebiega ze znacznie mniejszym jej udziałem. Zm niejszona zostaje dzięki temu energochłonność procesu i ilość operacji technologicznych.

(29)

IN S T Y T U T INŻYNIERII C H EM ICZNEJ I B U D O W Y A P A R A T U R Y

udz. dn. 1991-06-24 1988-04-01 (P-271 629)

B 01 D 1/26

Jerzy PIK O Ń, Jan H E H LM A N N , Bogusław SĄSIADEK, M irosław ROSIŃSKI, Jan KA LINOW SKI

Sposób zagęszczania roztw orów , zw łaszcza z krystalizującym kom ponentem i układ urządzeń do zagęszczania roztw orów

Przedm iotem wynalazku je st sposób zagęszczania roztw orów , zwłaszcza z krystalizującym kom ponentem i układ urządzeń do zagęszczania roztw orów, szczególnie w przem yśle chem i

cznym , spożywczym i przem ysłach pokrewnych w technologiach zagęszczania m ediów płyn

nych przez odparow anie rozpuszczalnika gdzie awansowaniu procesu zagęszczania może to- rzyszyć w ydzielanie kom ponentu w postaci krystalicznej. Korzystne je st stosowanie sposobu i urządzeń w technologiach wielodzialowego odparowania roztw orów ługu z zaw artością soli.

Sposób zagęszczania roztworów zwłaszcza z krystalizującym kom ponentem metodą w yparną według w ynalazku polega na tym, że roztw ór rozcieńczony doprowadza się w tem peraturze zbliżonej do tem peratury w rzenia w dolnej części pierwszej w yparki stosując intensyw ną cyrkulację naturalną i utrzym ując stały poziom cieczy oraz stalą zadaną w artość ciśnienia oparów . W prow adzenie roztworu w dolnej części w yparki pow oduje, że w czasie przepływ u przez w kład grzejny następuje jego przegrzanie a jego w rzenie w ystępuje powyżej układu grzewczego.

(30)

Patent Nr 1 54750 Data zgłoszenia Klasa

udz. dn. 1991-04-02 1987-09-11 (P-267734)

C 10 K 1/04

Andrzej M IA NO W SK I, Andrzej PRZYBYŁA, W łodzim ierz CIESIELCZYK,

Andrzej G RZEŚK O , M ieczysław M ROW IEĆ, Zbigniew PRZYBYŚ, Piotr W ASILEW SKI

Sposób eksploatacji chłodnicy w procesie chłodzenia gazów przem ysłow ych, zw łaszcza surow ego gazu koksow niczego

Przedm iotem wynalazku jest sposób intensyfikacji procesu chłodzenia gazów przem ysło

w ych, zw łaszcza surow ego gazu koksowniczego.

Sposób intensyfikacji procesu chłodzenia gazów przemysłowych według wynalazku w chłodnicy wstępnej działającej na zasadzie przeciw prądu krzyżowego, po wyłączeniu jej z cyklu produkcyjnego polega na tym, że przez urządzenia zraszające wprow adza się smołę koksow niczą lub olej o tem peraturze poniżej 120°C, który to czynnik odbiera się na dole chłodnicy, a od dołu chłodnicy, do rurek w odnych w prow adza się gorącą w odę, ewentualnie przem ysłow ą o tem peraturze poniżej 105°C.

Sm olę koksow niczą lub olej można wprowadzać od góry chłodnicy w stępnej, wówczas w odę odbiera się na szczycie kolumny, po czym chłodnicę pow tórnie włącza do cyklu produkcyjnego. Sm olę koksowniczą lub olej można w prowadzać na dowolnej wysokości chłodnicy w stępnej, w ówczas w odę odbiera się poniżej miejsca zraszania smolą lub olejem ,

(31)

dowolnej wysokości chłodnicy wstępnej, a wodę odbierać na szczycie kolum ny chłodnicy.

K orzystnie je s t prow adzić cyrkulację oleju i wody w układzie technologicznie zamkniętym.

Stosow any olej może być dowolnej jakości lecz spełniać musi następujące w arunki: w zakresie stosowanych tem peratur winien on efektywnie rozpuszczać osadzone na zewnę

trznych pow ierzchniach rurek wodnych części stale oraz smoliste, a sam olej nie może pogarszać jakości produktów ciekłych, oziębianych w chłodnicy. W przypadku schładzania surow ego gazu koksow niczego zam iast smoły zaleca się stosować w ybrane frakcje uzyski

w ane ze smoły koksow niczej, takie ja k olej płuczkowy lub lekki względnie benzol. Gorąca sm oła koksow nicza lub olej, po rozpuszczeniu naftalenu i innych substancji stałych w raz z substancjam i sm olistym i kierow ana je st z powrotem do zbiorników smołowych lub olejow ych. Po zakończeniu oczyszczania powierzchni zewnętrznych rurek wodnych, chłod

nicę ponow nie włącza się do cyklu produkcyjnego.

Sposób w edług wynalazku cechuje prostota i wysoka efektywność, poniew.aż można go stosować dosyć często bez zakłócania procesu chłodzenia gazu i par w pozostałych wym iennikach. T ak w ięc elim inuje się konieczność stosowania pary w odnej, a przy tym nie pow stają produkty uboczne, które wym agają utylizacji, gdyż oba m edia pracują w układzie technologicznie zam kniętym , a energetycznie w ykorzystuje się ich entalpie fizyczne. Ponadto zm niejsza się różnicę tem peratur pomiędzy w arunkam i pracy w procesie chłodzenia, a według w ynalazku minimalizując w ten sposób wielkość dylatancji cieplnych w aparacie oraz całkow icie działanie sil ścinających na zaw alcowane rurki wodne w dennicach sitowych, p iz ez co elim inuje się występowanie nieszczelności w połączeniach.

W sposobie według wynalazku nie występuje em isja jakichkolw iek substancji do atm osfery.

W spółwłaściciel: Zakłady Koksownicze "Przyjaźń" Dąbrowa Górnicza Kombinat M etalurgiczny Huta "K atow ice”

26

(32)

udz. dn. 1991-05-10 1988-03-04 (P-271043) H 01 C 17/18; C 23 C 18/36

Zygm unt SPEC JA Ł, Zbigniew PRUSZO W SKI, Jacek M AJEW SKI, Andrzej KOSZOREK, A dam RO JEK, Lesław K UCH AR CZY K , Marian GAJEWSKI

Sposób w ytw arzania rezystorów półprecyzyjnych z w arstw ą m etaliczną Ni-P

Przedm iotem wynalazku jest sposób w ytw arzania rezystorów półprecyzyjnych wartości początkowej rezystancji 0,3 - 100000 ohmów charakteryzujących się temperaturowym w spółczynnikiem rezystancji mierzonym w przedziałach tem peratur -55 do 20 i + 2 0 do + 120°C rzędu -20 do + 5 0 ppm/deg oraz zmianami rezystancji w próbie na trw ałość w czasie 1000 godzin w tem peraturze 155°C nie przekraczającym i 1,0% metodą chemicznej metali

zacji na uczulonym i zaktywizowanym podłożu ceram icznym , przy czym aktywację można prow adzić metodą próżniow ego naparowania warstwy katalitycznej.

Sposób w ytw arzania rezystorów półprecyzyjnych z warstwą metaliczną N i-P polegający na traw ieniu podłoża ceram icznego, jego uczulaniu, aktywacji, a następnie chemicznej metalizacji na uczulonym i zaktywowanym podłożu ceram icznym , o początkowej wartości rezystancji w arstwy wynoszącej 0,3 - 100000 ohm ów, polega na tym , że proces uczulania prowadzi się w roztw orze zaw ierającym 0,5 - 2,0 gSn2+/dm 3 z dodatkiem środków pow ierzchniow o czynnych na bazie czwartorzędow ych soli am onowych o w zorze 1 i o stężeniu 0,01 - 1,0 g/dm 3, przy czym R je st rodnikiem alkilowym zaw ierającym 4-12 węgli w łańcuchu oraz środków antypieniących na bazie alkilofenylopoliglikoeterów o w zorze 2, gdzie x + y = 8 - 14, zaś x = 4 - 8, w ilości 0,01 - 0,3 g/dm 3, przy odczynie wynoszącym 1 - 2 w czasie 1 - 15 minut w tem peraturze 15 - 30°C, zaś proces aktywacji prowadzi się przy słabo kwaśnym odczynie pH kąpieli wynoszącym 4 - 6 w czasie 5 - 1 5 minut w tem peraturze 15 - 30°C w kąpieli zawierającej 0,01 - 0,05 g/dm 3 Pd2+ oraz dodatku środków pow ierzchniow o czynnych i antypieniących w ilości 0,01 - 0,1 oraz 0,01 - 0,05 g/dm 3, przy czym środki te mają identyczną budow ę ja k stosowane w procesie uczulenia, zaś proces

(33)

m etalizacji prow adzi się ze stalą szybkością i wydajnością w sposób ciągły w jednym lub dwu etapach w roztw orze zawierającym 10 - 30 g/dm 3 podfosforynu sodow ego jako reduktora w tem peraturze 30 - 70°C w czasie 10 - 30 minut przy pH = 4 ,0 - 7,0, przy czym do kąpieli metalizacyjnej dozuje się w sposób ciągły dwuwartościową sól niklu w ilościi 0,1 - 0,9 g/min x dm 3 m etalizowanego złoża z dodatkiem etylenodiaminy w ilości 0,1 - 0,5 m o la /1,0,mola N i2+, oraz am inoalkoholi o wzorze 3, gdzie x + y = 3, z a ś X = 0 - 2 , a R jest rodnikiem alkilow ym o 2 - 4 atomach węgli w łańcuchu 0,1 - 0 ,7 m ola/m ol Ni2+, cytrynianu sodowego w ilości 0 ,2 - 0 ,6 m ola/m ol Ni2+ oraz kwasów dikarboksylowych zaw ierających 2 - 4 atomy w ęgla w łańcuchu w ilości 0,01 - 0,30 mola/mol Ni2+.

W arstw ę m etaliczną nanosi się na pow ierzchnię ceram iczną aktywowaną przez naparow anie próżniow e bądź rozpylanie katodowe autokatalitycznej w arstw y Ni o rezystancji powyżej 1000000 ohm ów i strukturze ciągłej bądź wyspow ej, a otrzym aną w wyniku metalizacji w arstw ę rezystywną stabilizuje się w atm osferze gazów obojętnych bądź w pow ietrzu w czasie 0,5 - 16 godzin w tem peraturze 200 - 300°C.

28

W spółwłaściciel: Krakowskie Zakłady Elektroniczne "Unitra-Telpod" Kraków

(34)

udz. dn. 1991-05-10 1988-04-13 (P-271833) H 01 C 17/18

Zbigniew PRU SZO W SK I

Sposób stabilizacji w arstw rezystyw nych Ni-P

Przedm iotem wynalazku jest sposób stabilizacji w arstw rezystywnych Ni-P w ytworzonych metoda chemicznej metalizacji na zaktywowanym podłożu ceramicznym .

Sposób stabilizacji warstw rezystywnych N i-P otrzym anych metoda chemicznej metalizacji na zaktywowanym podłożu ceramicznym według wynalazku polega na tym, że traktuje się w arstw y rezystyw ne Ni-P w tem peraturze 20 - 80°C w czasie 5 - 6 0 minut wodnym roztw orem o odczynie wynoszącym 6,0 - 9,0 jednostek pH zawierającym 1 - 100 g/dm 3 kwasów dikarboksylowych o 2 - 8 atomach węgli w łańcuchu lub ich soli, 1 - 50 g/dm 3 cytrynianu trisodow ego, 1 - 30 g/dm 3 poliamin alifatycznych o masie cząsteczkowej 60 - 166, oraz 1 - 5 g/dm 3 dichrom ianu potasowego. Korzystnie jest po przeprow adzeniu procesu chemicznej stabilizacji wypłukać warstwę N i-P wodą zdem ineralizow aną i acetonem, a po w ysuszeniu poddać stabilizacji termicznej w powietrzu lub w atm osferze gazów obojętnych w tem peraturze 180 - 270°C w czasie 1 - 8 godzin.

Chem iczno - term iczna stabilizacja według wynalazku pozwala na zwiększenie odporności warstw rezystyw nych N i-P na stale i zm ienne czynniki klim atyczne, oraz popraw ia ich trw ałość elektryczną, wskutek modyfikacji powierzchni w czasie procesu stabilizacji chem icznej prowadzonej bez korekty rezystancji właściwej warstwy rezystywnej, co pozwala na ułatw ienie procesu rekrystalizacji w czasie stabilizacji termicznej prowadzonej po zakończeniu chemicznej modyfikacji pow łoki. Dodatek małych ilości mediów utleniających pasyw uje częściow o w arstw ę pow ierzchniow ą pozwalając zwiększyć jej odporność na niepożądane utlenianie w czasie jej termicznej stabilizacji.

(35)

30 Patent Nr 1 5 5 1 0 3

udz. dn. 1 9 9 1 -0 5 -2 0 1 98 7-09 -0 1 (P -267557) C 09 D 5 /2 5 ; C 08 L 6 3 /0 2

Z ygm unt SPEC JA Ł, W iesław SZEJA, Zbigniew PRU SZOW SKI, Andrzej KOSZOREK, T adeusz BIEG, Adam ROJEK, Alojzy H EIN ZE, W ładysław K U CHARCZYK,

M arian GAJEW SKI, Bogusław KAW A LEC

Sposób w ytw arzania lakierów elektroizolacyjnych na bazie dianow ych żyw ic epoksydow ych stosow anych ja k o powłoki ochronne rezystorów

w arstw ow ych stałych

P rzedm iotem wynalazku jest sposób w ytw arzania lakierów elektroizolacyjnych na bazie dianowych żywic epoksydowych, stosowanych jako powłoki ochronne rezystorów w arstwo

w ych stałych.

Sposób wytw arzania lakierów elektroizolacyjnych według wynalazku na bazie dianowych żywic epoksydowych, z utwardzaczem typu adduktu poliam in alifatycznych z dianowym i żywicam i epoksydowym i, rozciericzalnikami aktywnym i i pigm entam i charakteryzuje się tym, że stosuje się dianową żywicę epoksydowa o masie cząsteczkowej 900 - 2600 i liczbie epoksydowej 0,03 - 0 ,22, a jako rozciericzalnik aktywny mieszaninę zawierająca eter krezylow o-glicydylow y, butylo-glicydylow y, 2-etyloheksyloglicydylowy lub ich dowolne m ieszaniny, 1,4 diglicydow a pochodna hydrochinonu oraz di, tri i tetra pochodna meta i para fenylenodiam iny lub ich dowolne mieszaniny. Pochodne fenylenodiam iny stanowią 5 - 50%

w agow ych całej ilości rozcieńczalnika.

W edług wynalazku roztw arza się 1 część w agowa dianowej żywicy epoksydowej w 0,5 - 1,5 części wagowej rozcieńczalnika aktywnego w tem peraturze 80 - 110°C w czasie 30 - 60 m inut, a po w ystudzeniu kompozycji dodaje pigmentu w ilości 0,1 - 0,4 części wagowej o pow ierzchni właściwej powyżej 200 m2/g, a następnie rozciera się dodatkowo kompozycję do granulacji poniżej 5 mikrom etrów i dodaje 0,5 - 1,0 części wagowej utwardzacza.

(36)

K orzystnie je st stosować w kompozycji dodatek przyspieszacza w ytw orzonego na bazie trzeciorzędow ych amin alifatycznych lub arom atycznych w ilości 0,003 - 0,02 części wagowej oraz bezw odnikowego środka utw ardzającego w ilości 0,005 - 0,10 części wagowych.

(37)

32 Patent Nr 155922

udz. dn. 1 9 9 1 -0 7 -2 3 1 9 8 8 -0 3 -1 8 (P-271 305) B 22 C 3 /0 0 ; B 22 D 2 7 /1 8

Andrzej M IA NO W SK I, Eugeniusz PŁA C ZEK , Piotr W ASILEW SKI, Zdzisław

K U D LIŃ SK I, Zbigniew ŚM IETAN KO, Tomasz RADKO, Czesław RUSEK, Tadeusz RABIEJ, Jan TABOR, Andrzej SZKUTA, Andrzej KRAW CZYK, W erner BIENEK

Przedm iotem wynalazku jest zasypka sm arująco-izolacyjna, zwłaszcza do syfonowego odlewania uspokojonej stali węglowej i stali niskostopowej.

Zasypki smaruj ąco-izolacyjne maja za zadanie zapobiegać powstawaniu wad wlewków stalowych przez wytw orzenie warstwy izolacyjnej pomiędzy lustrem metalu a powietrzem , szklistej warstwy żużla, a także asym ilacje powierzchniow ych zanieczyszczeń, a po skrzepnięciu wlew ka ułatwianie jego pozyskania z wlewnicy stalowniczej.

Zasypka sm arujaco-izolacyjna, zwłaszcza do syfonowego odlewania stali uspokojonej, zaw ierająca pyl krzem ionkowy oraz związki alkaliczne lub ich nośniki w ilości co najmniej 5% masowych, składa się z 40 - 85% masowych korzystnie 60% masowych karboglinokrze- mu zaw ierającego co najmniej 30% masowych pierw iastka C, 10 - 40% masowych korzystnie 30% masowych pyłu krzem ionkow ego zawierającego co najmniej 85% masowych am orficznej krzemionki o wysokiej aktywności pucolanowej, wykazującej podczas prażenia w atm osferze obojętnej do 1000°C efekty egzoterm iczne, oraz 5 - 2 0 % masowych korzystnie 10% masowych związków alkalicznych lub ich nośników zawierających co najmniej 50%

masowych tlenków alkalicznych.

Zasypka według wynalazku jako związki alkaliczne lub ich nośniki zaw iera wapno m agnezowo-tlenkow e, oraz pył pokarbidowy, pow stający przy wytw arzaniu karbidu, zwłaszcza uszlachetniony pyl pokarbidowy.

Z a s y p k a s m a r u ją c o - iz o la c y jn a

(38)

Zasypka według wynalazku spełnia w ysokojakościowe w ym agania izolacyjne, zapewniając podstaw ow ą jej funkcję - smarującą.

W spótwtaściciel: ITHK Polsko-Niemiecka Spółka z o.o. Chorzów

(39)

34 Patent Nr 1 5 8 1 2 6

udz. dn. 1991-12-30 1988-11-08 (P-275742) C 10 B 21/10

Piotr W A SILEW SK I, Romuald J. MORAW SKI, Kazim ierz JA M O RSK I, Czesław SIKORSKI, Czesław O LC ZA K , Zygmunt SW ARYCZEW SKI

Przedm iotem wynalazku jest sposób zmniejszania emisji tlenków azotu zprocesu opalania baterii koksow niczych, zwłaszcza baterii koksowniczych posiadających bliźniacze kanały grzewcze.

Celem wynalazku jest znaczne zm niejszenie emisji tlenków azotu z procesu opalania ba

terii koksow niczych przy pełnym wykorzystaniu paliw a, wyelim inowaniu zagrożeń wybucho

wych oraz małych nakładach inwestycyjnych i eksploatacyjnych przy stosowaniu wynalazku.

Sposób według wynalazku polega na tym, że bezpośrednio przed spalaniem do schłodzo

nego do tem peratury poniżej 30°C i oczyszczonego z am oniaku, benzolu i naftalenu gazu koksow niczego dodaje się 1 do 8 g/m 5 gazu związków arom atycznych stanowiących konden

sat benzolow o-olejow y o charakterystyce destylacyjnej do 110°C oddestylow uje poniżej 70%

a do 218°C powyżej 98% . Następnie tak spreparowany gaz koksow niczy podgrzewa się do tem peratury powyżej 40°C i spala w układzie grzewczym baterii przy optym alnym w spół

czynniku nadm iaru powietrza. Dodane związki arom atyczne pow odują inhibitowanie pow sta

w ania tlenków azotu w procesie spalania gazu w systemie grzewczym baterii koksowniczych.

Taki sposób um ożliw ia obniżenie emisji tlenków azotu w procesie opalania baterii koksow

niczych od 40 do 95% w zależności od stosowanego systemu grzewczego baterii, pełne w ykorzystanie energii zawartej w paliw ie i w yelim inow anie zagrożenia wybuchowego w system ie odprow adzania spalin. Dodatkową zaletą wynalazku je st w ykorzystanie jako dodatku do gazu mieszaniny związków aromatycznych powstających w procesie przeróbki lotnych produktów koksow ania a będących uciążliwymi odpadami.

Sposób zm niejszania em isji tlenków azotu z procesu opalania baterii koksow niczych

(40)

udz. dn. 1991-06-25 1987-08-03 (P-267146) E 21 C 37/12; F 42 D 3/02

Andrzej W O JEW Ó D K A , W ładysław KA RM IŃSK I, K rzysztof BORYCZKO

Sposób odstrzeliw ania bloków skalnych lub rozpaczania rur

W ynalazek rozw iązuje sposób odstrzeliwania bloków skalnych lub rozpęczania rur.

Sposób odstrzeliw ania bloków skalnych według wynalazku polega na tym , że stosuje się naboje w otoczkach papierowych połączone na styk za pom ocą co najmniej trzech listew um ieszczonych sym etrycznie na zewnętrznej stronie naboi i połączone w miejscu styku z listw am i korzystnie taśmą samolepną oraz detonowane w znany sposób.

Z aletą sposobu według wynalazku je st uzyskiwanie skał w postaci bloków o żądanych w ym iarach i pozbawionych mikrospękań. W przypadku rozpęczania rur obserw uje się rów nom ierne zw iększenie średnicy zew nętrznej bez rozryw ania rury. W sposobie według w ynalazku obserw uje się całkowite przenoszenie detonacji na długości ładunku w otworach strzałow ych, co daje równom ierny i nieuszkodzony urobek oraz elim inuje tzw. otwory zaw iedzione.

(41)

36 Patent Nr 1 5 5 4 5 8

udz. dn. 1 9 9 1 -0 6 -2 6 1 9 8 7 -0 8 -0 3 (P -267145) F 42 B 3 /0 8 7 ; F 42 B 3 /0 0

Andrzej W O JEW ÓD K A, W ładysław KARM IŃSKI, K rzysztof BORYCZKO

Ł adunek m ateriału w ybuchow ego i sposób w ytw arzania ładunku m ateriału w ybuchow ego

Przedm iotem wynalazku jest ładunek materiału wybuchowego i sposób wytwarzania ładunku materiału wybuchowego znajdujący zastosowanie do odstrzeliwania bloków skalnych lub wybuchowej obróbki rur metalowych.

Ładunek materiału wybuchowego proszkow ego według wynalazku utworzony z naboi w otoczkach papierowych o średnicy co najwyżej 36 mm i długości co najwyżej 200 mm, charakteryzuje się tym, że poszczególne naboje są połączone na styk za pomocą co najmniej 3 listew umieszczonych na zewnętrznej stronie naboi i połączone w miejscu styku z listwami korzystnie taśm a samolepną.

Sposób w ytw arzania ładunku materiału wybuchowego według wynalazku polega na tym, że najpierw form uje się ładunek w ydłużony, którego średnica zastępcza po uwzględnieniu listew łączących je st równa lub mniejsza od średnicy strzałowych, a długość dostosowana do w ym iarów geom etrycznych odstrzeliw anego bloku, a następnie uzbraja zapalnikiem lub spłonką.

(42)

Patent Nr 156093 udz. dn. 1991-08-06 1988-12-12 (P-276348) C 23 F 11/00; C 01 B 21/16 Data zgłoszenia

Klasa

Anatol CH O M IAKO W , Szymon BANASIK, Józef M ARSZAŁEK, Barbara CHAJDUGA, H enryk M ACIEJEW SK I

Sposób aktyw ow ania wodnych roztw orów hydrazyny stosow anych do redukcji tlenu rozpuszczonego w w odzie, zw łaszcza zasilającej

układy energetyczne i ciepłow nicze

P rzedm iotem wynalazku jest sposób aktywow ania wodnych roztwmrów hydrazyny stosowanych do redukcji tlenu rozpuszczonego w wodzie zwłaszcza zasilającej układy energetyczne i ciepłownicze z równoczesną inhibicją korozji.

Sposób aktywow ania wodnych roztw orów hydrazyny według wynalazku polegający na dodaniu do hydrazyny substancji aktywujących charakteryzuje się tym, że jako substancje aktyw ującą stosuje się hydrochinion korzystnie z dodatkiem soli dw uwartościowego kobaltu lub niklu korzystnie octany lub mrówczany.

A ktyw ator wprow adza się do roztworu hydrazyny w postaci rozpuszczonej w wodzie.

D odatek aktyw atora stosuje się korzystnie w ilości 0,02 do 0,35% masowych. Odtlenianie w ody w obiegach energetycznych i ciepłowniczych za pom ocą zaktywowanej hydrazyny zachodzi najszybciej przy pH wody powyżej 9.

(43)

Sposób w edług wynalazku pozwala na skuteczną aktywację roztworu hydrazyny stosowanej do koiicowego odtleniania wody zasilającej kotły, do odtleniania wody obiegowej układów ciepłowniczych oraz do odtleniania w ody stosowanej do celów zabezpieczenia przed korozją postojow ą układów energetycznych.

W ażną zaletą hydrazyny aktywowanej według wynalazku jest bardzo szybkie wiązanie tlenu rozpuszczonego w wodzie w relatywnie niskich tem peraturach na drodze katalizowanej redukcji według reakcji:

N 2H4 + 0 2 l“uli7*1°r N 2 + 2H 20

U suniecie wolnego tlenu z wody (a przez to i z pary) w ybitnie obniża zagrożenie korozyjne stosowanej aparatury stalowej.

38

(44)

udz. dn. 1 9 9 1 -0 8 -0 6 1 9 8 8 -1 2 -1 2 (P -276349) C 23 F 1 1 /0 0 ; C 01 B 2 1 /1 6

Anatol CH O M IAK O W , Szymon BANASIK, Józef M ARSZALEK, Barbara CH A JD U GA , H enryk M ACIEJEW SK I

Sposób aktyw ow ania w odnych roztw orów hydrazyny stosow anych do redukcji tlenu rozpuszczonego w w odzie,zw łaszcza zasilającej układy

energetyczne i ciepłow nicze

Przedm iotem wynalazku je st sposób aktywowania wodnych roztworów hydrazyny stosowanych do redukcji tlenu rozpuszczonego w wodzie zwłaszcza zasilającej układy energetyczne i ciepłow nicze z równoczesna inhibicja korozji.

Sposób aktywow ania wodnych roztw orów hydrazyny według wynalazku polegający na dodaniu do hydrazyny substancji aktywujących charakteryzuje sic tym, że jako substancję aktyw ujaca stosuje się pirogalol korzystnie z dodatkiem soli dw uwartościowego kobaltu zwłaszcza octanu lub mrówczanu. A ktyw ator w prow adza się do roztworu hydrazyny w postaci rozpuszczonej w wodzie. D odatek aktywatora stosuje się korzystnie w ilości 0,02 do 0,35% m asowych. Odtlenianie wody w obiegach energetycznych i ciepłowniczych za pomocą zaktywowanej hydrazyny zachodzi najszybciej przy pH wody powyżej 9.

Sposób według wynalazku pozw ala na skuteczna aktywację roztworu hydrazyny stosowanej do końcowego odtleniania w ody zasilającej kotły, do odtleniania wody obiegowej układów ciepłow niczych oraz do odtleniania wody stosowanej do celów zabezpieczenia przed korozja postojow a układów energetycznych. W ażna zaleta hydrazyny aktywowanej według w ynalazku jest bardzo szybkie wiązanie tlenu rozpuszczonego w wodzie w relatywnie niskich tem peraturach na drodze katalizowanej redukcji według reakcji:

U sunięcie wolnego tlenu z wody (a przez to i z pary) wybitnie obniża zagrożenie korozyjne stosowanej aparatury stalowej.

N2H„ + 0 2 tmlial°r N2 + 2H20

(45)

40

Patent Nr 156095 udz. dn. 1991-08-06

Klasa C 23 F 11/00; C 01 B 21/16

Anatol CH O M IAK OW , Szymon BANASIK, Józef M ARSZAŁEK, Barbara CH A JD U GA , H enryk M ACIEJEW SKI

Sposób aktyw ow ania w odnych roztw orów hydrazyny stosow anych do redukcji tlenu rozpuszczonego w w odzie, zwłaszcza zasilającej układy

Przedm iotem wynalazku jest sposób aktywow ania wodnych roztworów hydrazyny stoso

wanych do redukcji tlenu rozpuszczonego w wodzie zwłaszcza zasilającej układy energety

czne i ciepłow nicze z równoczesną inhibicją korozji.

Sposób aktywow ania wodnych roztw orów hydrazyny według wynalazku polegający na do

daniu do hydrazyny substancji aktywujących charakteryzuje się tym, że jako substancje aktywującą stosuje się sól sodową kwasu l,4-naftochinono-2-suifonow ego korzystnie z dodatkiem soli dw uw artościowego kobaltu zwłaszcza octanu lub mrówczanu. A ktywator w prowadza się do roztw oru hydrazyny w postaci rozpuszczonej w wodzie. D odatek aktywa

tora stosuje się korzystnie w ilości 0,15 do 0,35% masowych. Odtlenianie wody w obiegach energetycznych i ciepłowniczych za pomocą zaktywowanej hydrazyny zachodzi najszybciej przy pH wody powyżej 9.

Sposób według wynalazku pozw ala na skuteczną aktywację roztw oru hydrazyny stosowa

nej do końcow ego odtleniania wody zasilającej kotły, do odtleniania wody obiegowej układów ciepłow niczych oraz do odtleniania w ody stosowanej do celów zabezpieczenia przed korozją postojow ą układów energetycznych. W ażną zaletą hydrazyny aktywowanej według wynalazku je st bardzo szybkie wiązanie tlenu rozpuszczonego w wodzie w relatyw nie niskich tem pe

raturach na drodze katalizowanej redukcji według reakcji:

N 2H 4 + 0 2 N2 + 2H 20

U sunięcie wolnego tlenu z wody (a przez to i z pary) w ybitnie obniża zagrożenie korozyjne stosowanej aparatury stalowej.

(46)

Patent Nr 156097 udz. dn. 1991-08-06

Klasa C 23 F 11/00; C 01 B 21/16

Anatol CH O M IAK O W , Szymon BANASIK, Józef M A RSZAŁEK, Barbara CHAJDUGA, H enryk M A CIEJEW SK I

Sposób aktyw ow ania w odnych roztw orów hydrazyny stosow anych do redukcji tlenu rozpuszczonego w w odzie, zwłaszcza zasilającej układy

Przedm iotem wynalazku je st sposób aktywowania wodnych roztw orów hydrazyny stosowanych do redukcji tlenu rozpuszczonego w w odzie zwłaszcza zasilającej układy energetyczne i ciepłow nicze z równoczesną inhibicją korozji.

Sposób aktyw ow ania wodnych roztw orów hydrazyny według wynalazku polegający na dodaniu do hydrazyny substancji aktywujących charakteryzuje się tym , że jako substancję aktywującą stosuje się sole dwuw artościowego kobaltu lub niklu korzystnie korzystnie octany lub mrówczany.

A ktyw ator w prow adza się do roztw oru hydrazyny w postaci rozpuszczonej w wodzie.

Dodatek aktywatora stosuje się korzystnie w ilości 0,05 do 0,40% masowych. Odtlenianie wody w obiegach energetycznych i ciepłowniczych za pomocą zaktywowanej hydrazyny zachodzi najszybciej przy pH wody powyżej 9.

Sposób według wynalazku pozwala na skuteczną aktyw ację roztw oru hydrazyny stosowanej do końcowego odtleniania wody zasilającej kotły, do odtleniania wody obiegowej układów ciepłow niczych oraz do odtleniania wody stosowanej do celów zabezpieczenia przed korozją postojow ą układów energetycznych. W ażną zaletą hydrazyny aktywowanej według w ynalazku je st bardzo szybkie wiązanie tlenu rozpuszczonego w w odzie w relatyw nie niskich tem peraturach na drodze katalizowanej redukcji według reakcji:

N 2H4 + 0 2 kłlJ'iMOf N 2 + 2H 20

U sunięcie wolnego tlenu z wody (a przez to i z pary) w ybitnie obniża zagrożenie korozyjne stosowanej aparatury stalowej.

(47)

42 Prawo ochronne

RU 4 9492 Data zgłoszenia Klasa

zarejestrowane: 1991-09-09 1986-10-21 (W -95515) B 28 B 21/12

M arian STA R CZEW SKI, Jerzy RAABE, Mikołaj SZA FRA N

U rządzenie do w ytw arzania porowatych rur z ceram icznych m ateriałów , zwłaszcza gruboziarnistych

U rządzenie do w ytw arzania porowatych rur według wzoru użytkowego je st wyposażone w ruchom y stempel umieszczony na prowadnicy, przy czym robocza pow ierzchnia stempla -składa się z dwóch części, z których jedna część posiada kształt klinowy, a druga część rów noległa do podstaw y formowanej rury posiada pow ierzchnię ubijającą o zmiennym profilu.

U rządzenie według wzoru użytkowego elim inuje wady dotychczasowych rozw iązań, a w szczególności dotyczące drogiego oprzyrządowania, niejednorodność zagęszczania oraz trudności w jednoczesnym uzyskaniu luźnej tekstury porowatej i dużej wytrzymałości mechanicznej półfabrykatów.

(48)

WYDZIAŁ

ELEKTRYCZNY

(49)

ZA K ŁA D T R A K C JI ELEKTRYCZNEJ

udz. dn. 1991-01-08 1986-10-20 (P-261945) H 02 M 7/44

Tadeusz G LIN K A , Stanisław SZPILKA , M arek ŻACZEK

P rzetw orn ica napięcia stałego na trójfazow e napięcie zm ienne

Przedm iotem w ynalazku je st statyczna przetw ornica napięcia stałego na trójfazowe napięcie zm ienne.

Przetw ornica napięcia stałego na trójfazowe napięcie zm ienne według wynalazku składa się z 3 zaw orów sterow anych, to je st tranzystorów lub tyrystorów wyłączalnych, połączonych szeregow o z uzwojeniem pierwotnym transform atora skojarzonym w zygzak, przy czym zaw ory są kolejno cyklicznie otw ierane i zam ykane w ten sposób, że otw arcie kolejnego zaworu je st opóźnione o 1/3 okresu w stosunku do czasu otw arcia zaworu poprzedniego, jak rów nież zam knięcie kolejnego zaworu jest opóźnione o 1/3 okresu w stosunku do zamknięcia zaworu poprzedniego. Tego typu przetw ornica napięcia stałego na trójfazowe napięcie zm ienne posiada zalety przetw ornic statycznych, to je st mały gabaryt, wysoką sprawność i cichą pracę, a rów nocześnie prostą budowę w ynikającą z zastosowania tylko 3 zaworów sterow anych.

(50)

P atent Nr 1 5 5 5 8 3 Data zgłoszenia Klasa

udz. dn. 1 9 9 1 -0 7 -0 3 1 9 8 8 -0 7 -2 8 (P -273987) H 01 R 3 9 /0 4 ; H 01 R 4 3 /0 6

Tadeusz G LIN K A , Jerzy IW A N IEN K O , M ieczysław JA K UBIEC, Jan KLAPYTA, K azim ierz LE C H O W IC Z , Zenon LIN K E

P rzedm iotem wynalazku jest kom utator mający zastosowanie w przem yśle elektrom aszy

nowym i przy rem ontach maszyn prądu stałego.

K om utator w edług wynalazku składający sic z odpow iednio zestawionych działek zakończonych chorągiew kam i, ma od strony wolnego końca walu w irnika mocujący pierścień i od drugiej strony osadczy pierścień połączony z podzw ojnikiem . W zdłuż wewnętrznej walcowej przestrzeni działek kom utator ma wentylacyjne kanały, przez które je st przedm uchi

w ane pow ietrze z kierunku od podzwojnika. Przestrzeń chorągiew ek ma uszczelnioną sam outw ardzalną masę izolacyjną. O dpowiednio ukształtowane: mocujący pierścień i osadczy pierścień albo mocujący pierścień osadczy pierścień i tuleja uszczelniają w ew nętrzną walcową pow ierzchnię kom utatora. C harakteryzuje się on tym, że od strony podzw ojnika ma uszczelniający pierścień sztywno, najlepiej rozłącznie połączony ą osadczym pierścieniem i/lub z tuleja a podzw ojnik ma zamek, w którym um ieszczony je st ten uszczelniający pierścień. K orzystnie jest, gdy uszczelniający pierścień i tuleja z przyłączonym do niej osadczym pierścieniem tworzą zam knięcie zamkowe, zaś uszczelniający pierścień jest wykonany z tw ardego tworzywa izolacyjnego.

K om utator w edług wynalazku je st łatwy w montażu i rem oncie.

K om utator

(51)

IN S T Y T U T METROLOGII I A U T O M A T Y K I ELEK TRO TECH NICZNEJ

udz. dn. 1991-01-15 1986-11-13 (P-262409) G 10 C 9/00; G 10 K 15/00

M arian M IŁEK , W ojciech REBAJN

M iernik dostrojenia strun instrum entów m uzycznych, zw łaszcza fortepianów

Przedm iotem wynalazku je st m iernik dostrojenia strun instrum entów muzycznych zwłaszcza fortepianów lub pianin służący do stwierdzenia różnicy częstotliwości nominalnej dla danego dźwięku i częstotliwości fali akustycznej generowanej przez odpowiednią strunę instrum entu m uzycznego.

M iernik dostrojenia strun instrum entów muzycznych według wynalazku ma licznik rew ersyjny połączony poprzez bram kę z generatorem impulsów wzorcowych i układem w ejściowym , przy czym układ wejściowy je st połączony z bram ką poprzez dzielnik częstotliw ości mający przyłączony przełącznik oktaw zaś licznik rewersyjny ma przyłączoną pam ięć z przełącznikiem dźwięków, a w yjście licznika rew ersyjnego je st połączone poprzez dekoder z wskaźnikiem w zględnego rozstrojenia dźwięku.

C echą charakterystyczną m iernika według wynalazku je st to, że do jego obsługi i strojenia nie w ym agane są w ysokie kw alifikacje stroicieli. Zaletą miernika je st ponadto możliwość stwierdzenia względnego procentow ego rozstrojenia większego od 0,01% .

(52)

udz. dn. 1 9 9 1 -0 9 -2 6 1 9 8 7 -0 5 -2 9 (P-265999) G 01 D 3 /0 0 ; G 01 B 7 /1 6 ; G 01 R 1 7/2 0

Jan ZA KR ZEW SK I, H enryk U RZĘD N ICZO K

Sposób kom pensacji blądów addytyw nych pom iarow ego prztwornika przem ieszczenia

Przedm iotem wynalazku jest sposób kompensacji błędów addytywnych pomiarowego przetw ornika przem ieszczenia liniowego lub kątowego na sygnał elektryczny.

Sposób według wynalazku polega na tym, że w artość wyjściową sygnału elektrycznego przetw ornika, odpowiadającą przemieszczeniu wykraczającem u poza zakres pomiarowy przyrządu sukcesywnie zapamiętuje się w elektronicznym układzie pamiętającym i uwzględnia się j ą ja k o popraw kę wyniku pomiaru.

K orzystne je st, gdy przem ieszczenie je st przem ieszczeniem spoczynkowym przetw ornika, odpow iadjącym stanowi braku jakiegokolwiek wym uszenia pom iarowego.

Sposób według wynalazku polega na wyznaczaniu wartości błędu addytywnego w takim stanie przetw ornika pom iarowego, który wykracza poza zakres pom iarowy przetw ornika i w którym czułość przetw ornika jest znikomo mala w stosunku do czułości w znamionowym zakresie pracy. Dzięki temu, dokładność ustawienia przetw ornika w tym stanie staje się nieistotna. W yznaczona wartość błędu je st podstawą do określenia poprawki wyniku pomiaru.

K orzystne je st, gdy stan przetwornika w którym wyznaczona jest wartość błędu addytyw

nego je st stanem spoczynkowym, gdyż w ówczas każda przerw a w pracy przetw ornika zwią

zana z pow rotem do stanu spoczynkowego może być w ykorzystana na w prow adzenie popraw ki. W cyklu pracy automatycznej przetw ornika można wówczas przewidzieć sekwencyjne pow roty do stanu spoczynkowego.

(53)

47 Patent N r 156498

udz. dn. 1991-09-30 1987-07-01 (P-266596) G 01 R 17/20; G 01 R 35/02; G 01 R 19/20

Jerzy A U GU STY N

U kład przetw ornika prądu kom pensującego na napięcie, zw łaszcza dla m agnetycznego kom paratora prądu przem iennego

Przedm iotem wynalazku je st układ przetw ornika prądu kompensującego na napięcie, zwłaszcza dla magnetycznego kom paratora prądu przem iennego, znajdujący zastosowanie w układach do w zorcow ania przekladników prądow ych za pom ocą magnetycznego kom paratora prądu przem iennego.

Układ przetw ornika prądu kompensującego na napięcie, według wynalazku, zawierający przetw ornik prąd-napięcie, zawierający do masy uzwojenia kompensacyjne charakteryzuje się tym, że pomiędzy zaciski w ejściowe przetw ornika prąd-napięcie jest włączone dodatkowe uzwojenie kom paratora poprzez przesuw nik fazowy, przy czym liczba zwojów tego dodatkowego uzwojenia kom paratora je st taka sama ja k uzwojenia kompensacyjnego kom paratora.

Zaletą układu, według wynalazku je st redukcja rezystancji uzwojenia kompensacyjnego, zm niejszająca błąd sam orów noważenia kom paratora przy ograniczeniu wartości składowej stałej prądu kom pensującego, dzięki zastosowaniu przesuwnika fazowego, zapewniającego silne ujem ne sprzężenie zw rotne przetw ornika prąd-napięcie dla stałej składowej.

(54)

P atent Nr 1 5 6 5 6 6 Data zgłoszenia Klasa

udz. dn. 1 9 9 1 -0 9 -0 9 1 98 7-11 -1 1 (P -268785) G 01 R 3 5 /0 2

Jerzy A U G U STY N

U kład różnicow y z m agnetycznym kom paratorem prądu do w yznaczania blądów przekładników prądow ych

Przedm iotem wynalazku je st układ różnicowy z magnetycznym kom paratorem prądu do w yznaczania błędów przekładników prądow ych, zwłaszcza o małych błędach i malej nominalnej mocy obciążenia strony wtórnej przekladnika.

U kład różnicowy według wynalazku charakteryzuje się tym, że przetw ornik prądu kom pensującego na napięcie w łączony w gałęzi różnicow ej pomiędzy kom paratorem a przekladnikiem prądowym zaw iera uzwojenie kom pensacyjne przyłączone w raz z wejściem przetw ornika do nieuziemionego zacisku wejściowego kom paratora oraz uzw ojenie dodatkowe w łączone, poprzez przesuwnik fazy, pom iędzy zaciski wejściow e przetw ornika, przy czym liczba zwojów tych uzwojeń jest taka sama ja k uzwojenia porównawczego. Uzwojenie kom pensacyjne je st rów nocześnie wykorzystane do m inimalizacji impedancji wejściowej kom paratora w układzie ze sterowanym napięciem z zacisków wejściowych kom paratora w zm acniaczem odw racającym przyłączonym do uzwojenia kom pensacyjnego, przy czym drugi koniec tego uzwojenia jest połączony z uziemionym zaciskiem wejściowym kom paratora.

Zaletą układu według wynalazku je st redukcja rezystancji obwodu prądu kompensującego zm niejszająca błąd sam orównoważenia kom paratora przy zm inimalizowaniu jego impedancji w ejściow ej. Zastosow anie układu minimalizującego im pedancję wejściow ą kom paratora dodatkow o zm niejsza błąd sam orównoważenia, przy czym uzwojenie kom pensacyjne jest w spólne dla przetw ornika prądu kom pensującego i układu m inimalizującego impedancję w ejściow ą kom paratora.

(55)

49 Patent Nr 1 5 7 0 7 3

udz. dn. 1 9 9 1 -1 0 -2 2 198 7-07 -0 1 (P -266597) G 01 R 1 7 /2 0 ; G 01 R 3 5 /0 2

Jerzy A U GU STY N

U kład aktyw ny do sam orów now ażenia m agnetycznego kom paratora prądu przem iennego

Przedm iotem wynalazku je st układ aktywny do samorównoważenia magnetycznego kom paratora prądu przem iennego, znajdujący zastosowanie zwłaszcza w układach do wzorcowania przekładników prądow ych.

Układ aktywny do sam orów now ażenia m agnetycznego kom paratora prądu przem iennego według wynalazku składa się z w tórnika napięcia, przyłączonego do początku uzwojenia kompensacyjnego, którego koniec je st uziemiony oraz przyłączonego do przesuwnika fazo

wego, a przesuw nik fazowy przyłączony je st do początku uzwojenia dodatkowego o takiej samej liczbie zwojów ja k uzwojenie kompensacyjne, przy czym koniec uzwojenia dodatkowego je st przyłączony do wejścia w tórnika napięcia.

Zaletą układu według w ynalazku je st zapewnienie dokładnego sam orów now ażenia m agnetycznego kom paratora prądu przem iennego, przy zachowaniu dużej stabilności oraz ograniczeniu w artości składowej stałej prądu kom pensującego, dzięki zastosowaniu przesuwnika fazowego, zapewniającego silne ujem ne sprzężenie zwrotne dla składowej stałej.

(56)

Patent Nr 156569 udz. dn. 1991-09-09

Klasa G 01 R 21/06; G 01 R 21/00

Janusz W A LCZA K , M arek BRODZKI, Marian PASKO, M agdalena UM IŃSKA-BORTLICZEK

U kład do pom iaru wskaźnika jakości energii elektrycznej

Przedm iotem wynalazku jest układ do pomiaru wskaźnika jakości energii elektrycznej przenoszonej przez przebiegi odkształcone. Sygnał wyjściowy tego układu jest uzależniony zarówno od własności energetycznych przebiegów tzn. strat mocy czynnej na doprowadzeniu do odbiornika ja k i zniekształceń przebiegów (prądów i napięć) w układach jedno i w ielo

fazowych. M inim alizacja przebiegów z pomocą odpowiednich układów kompensacyjnych um ożliw ia równoczesną m inimalizację strat mocy czynnej na doprowadzeniach do odbiornika i m inim alizacje zniekształceń przebiegu prądu dopływającego do odbiornika.

U kład do pom iaru wskaźnika według wynalazku składa się ze w zm acniacza wstępnego, skończonej liczby bloków różniczkujących o jeden większej w stosunku do liczby bloków różniczkujących, liczby mnożników, wzmacniacza o liczbie wejść równej liczbie mnożników, o ustawionych niezależnie wzm ocnieniach, integratora i filtru dolnoprzepustowego połączonych tak, że sygnał wyjściowy wzmacniacza wstępnego podlega równoczesnem u podniesieniu do kwadratu i różniczkowaniu skończoną liczbę razy, następnie sygnały