• Nie Znaleziono Wyników

Sprawozdania Towarzystwa Naukowego w Toruniu 1976, nr 30

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Sprawozdania Towarzystwa Naukowego w Toruniu 1976, nr 30"

Copied!
130
0
0

Pełen tekst

(1)

ib.io^Ł3c

^ówna

^MK Toruń

3omorz

09 0 50 / 30

m e c w v c x c

0 9 0 5 0 / / f y y g

S P R A W O Z D A N IA

T OW ARZYSTW A N A U K O W E G O w TORUNIU

30

111976 - 31X111976

T O R U Ń 1977

(2)
(3)

I

S P R A W O Z D A N I A

T O W A R Z Y S T W A N A U K O W E G O W T O R U N I U

30

1 I 1 9 7 6 - 3 1 X H 1 9 7 6

TIVJT

T O ' R U I < l 1 9 7 8

(4)

A R T U R H U T N I K IE W I C Z

K o m i t e t r e d a k c y j n y :

P r z e w o d n i c z ą c y : B o ż e n a O s m ó l s k a —P i s k o r s k a

C z ł o n k o w i e :

L u d m ił a R o s z k ó w n a , Z b i g n i e w Z d r ó j k o w s k i

W Y D A N O Z D O T A C J I U R Z Ę D U W O J E W Ó D Z K I E G O

W T O R U N I U

O 9 0 f p

T O W A R Z Y S T W O N A U K O W E W T O R U N I U

W , u u j > g

(5)

S P R A W O Z D A N I A

T O W A R Z Y S T W A N A U K O W E G O W T O R U N I U

30

1 I 1 9 7 6 - 3 1 X I I 1 9 7 6

(6)
(7)

T O W A R Z Y S T W A N A U K O W E G O W T O R U N I U

N r 30

1 I 1 9 7 6 - 31 X n 1 9 7 6 r.

S P I S T R E Ś C I

O D Z N A C Z E N I E T O W A R Z Y S T W A N A U K O W E G O W T O R U N I U

P r z e b i e g u r o c z y s t o ś c i ... ... ...

W y s t ą p i e n i e p r z e w o d n i c z ą c e g o R a d y P a ń s t w a p r o f .d r a H e n r y k a J a b ł o ń s k i e g o ...

S t r o n a

7

9

D O R O C Z N E W A L N E Z G R O M A D Z E N I E T O W A R Z Y ­ S T W A

P r z e m ó w i e n i e w i c e p r e z e s a T o w a r z y s t w a A n t o n i e g o S w i n a r s k i e g o ... 2 4 W y k ł a d p r o f .d r a J u l i u s z a N a r ę b s k i e g o : R y t m b i o l o ­ g i c z n y s n u i c z u w a n i a ... 18 P r o t o k ó ł D o r o c z n e g o W a l n e g o Z g r o m a d z e n i a c z ł o n ­ k ó w T o w a r z y s t w a N a u k o w e g o w T o r u n i u w d n i u

2 3 l u t e g o 1 9 7 7 ... 27 S p r a w o z d a n i e z c z y n n o ś c i T o w a r z y s t w a N a u k o w e ­ g o w T o r u n i u z a r o k 1 9 7 6 ... 32 S p r a w o z d a n i e z g o s p o d a r k i f i n a n s o w e j T o w a r z y s t w a z a r o k 1 9 7 6 ... 52 P r o t o k ó ł z p o s i e d z e n i a K o m i s j i R e w i z y j n e j w d n iu 2 1 n 1 9 7 7 r ...*... 55

Z m i a n y w s k ł a d z i e T o w a r z y s t w a 56

(8)

S P R A W O Z D A N I A Z P O S I E D Z E Ń W Y D Z I A Ł I

G ó r s k i K . , N o w e z a s t o s o w a n i e k o m p u t e r a w b a d a ­ n i a c h m e d i e w i s t y c z n y c h ... ...

G ó r s k i K . , A n g i e l s k a h i s t o r i a ż e g l a r s t w a ...

H o f U . , D i e S p r a c h f r a g e a i s M i n o r i t a t e n p r o b l e m d e r S c h w e i z d e s X I X u n d X X J h r d s . . . ... ...

K r i e d t e P . f I n d u s t r i a l i s i e r u n g v o r d e r I n d u s t r i a li sie ' r u n g ... 6 0

K a l i s c h J . , I n s t y t u t P o l s k o - N i e m i e c k i w l a t a c h 1 9 3 6 - - 1 9 3 8 ...

K a r w i c k a T . , K u l t u r a l u d o w a z i e m i d o b r z y ń s k i e j . . . 60 6 1 K w i a t k o w s k i S . , S t u d i a n a d m e n t a l n o ś c i ą r e l i g i j n ą

w P o l s c e w o k r e s i e r o z b i c i a d z i e l n i c o w e g o ...

H e r t e l J . , I m i e n n i c t w o d y n a s t y c z n e P i a s t ó w w e w c z e ś n i e j s z y m ś r e d n i o w i e c z u ... ... ... ...

Z a j ą c J . , S p o ł e c z e ń s t w o i r e l i g i a N o r i c u m w o k r e s i e w c z e s n e g o c e s a r s t w a r z y m s k i e g o ...4...

H a h n H . , E x i l u n d i n t e r n a t i o n a l e B e z i e h u n g e n . T h e o - r e t i s c h e Ü b e r l e g u n g e n ... ...II

P o s i e d z e n i a K o m i s j i H i s t o r y c z n e j ...

W Y D Z I A Ł II

K r y s z a k J . , K a t a s t r o f i z m o c a l a j ą c y . Z p r o b l e m ó w t z w . d r u g i e j a w a n g a r d y ...

W i t k o w s k a M . t D i e d e u t s c h e n F a s s u n g e n d e s n e u ­ l a t e i n i s c h e n S c h u l d r a m a s " N a b a l " v o n R u d o l p h G w a l t h e r ...

O b e r l a ń E . f Z d a n i a w z g l ę d n e w e w s p ó ł c z e s n e j p o l - s z c z y ź n i e p i s a n e j ... ...

P o s i e d z e n i a K o m i s j i F i l o l o g i c z n e j ... 8 7

(9)

S t r o n a

«

P o s i e d z e n i a K o m i s j i F i l o z o f i c z n e j ... 87 P o s i e d z e n i a K o m i s j i H i s t o r i i S z t u k i ... ... 91 P o s i e d z e n i a K o m i s j i B i b l i o g r a f i i i B i b l i o t e k o z n a w ­ s t w a ... 91

W Y D Z I A Ł III

P e n z l i n H . , O n th e f u n c t i o n of t h e f r o n t a l g a n ­

g l i o n in i n s e c t s ... 9 3 B r o u g h t o n R . J . , S l e e p in t h e p r e s e n c e of p r e d a t o r 94 P o s i e d z e n i a K o m i s j i G e o g r a f i c z n o - G e o l o g i c z n e j . . 94 P o s i e d z e n i a K o m i s j i A s t r o n o m i c z n e j ... 95

W Y D Z I A Ł IV

P o p ł a w s k i W . , Z m i a n y w s t r u k t u r z e p r z e s t r z e n n e j p r z e m y s ł u w w o j e w ó d z t w i e b y d g o s k i m ... 97 J u s t y ń s k i J . f I d e o l o g i a p o l i t y c z n a r e n e s a n s u in ­

d y j s k i e g o ... 98 S t e c k i Ł . , O d p o w i e d z i a l n o ś ć m a ł ż o n k ó w z a z o b o ­

w i ą z a n i a ... 98 G r z y b o w s k a - K a m i ń s k a K . , S ą d o w n i c t w o m i a s t a

T o r u n i a d o p o ł o w y X V I I w ... 98 Z d r ó j k o w s k i Z . , P r a w o ś r e d z k i e ( l u s N o v i F o r i ) 98 P o s i e d z e n i a K o m i s j i E k o n o m i c z n e j ... 98

t

M A T E R I A Ł Y B I O - I B I B L I O G R A F I C Z N E C Z Ł O N K Ó W W Y D Z I A Ł Ó W T O W A R Z Y S T W A

W y d z i a ł I

G i e r s z e w s k i S t a n i s ł a w ... 99 P r z e w o ź n a - A r m o n K r y s t y n a ... 1 0 5

%

*

(10)

. . . iSSMl.ą

i

t

f

»

I

(11)

o d z n a c z e n i e T O W A R Z Y S T W A N A U K O W E G O w T O R U N I U

P R Z E B I E G U R O C Z Y S T O Ś C I

W d n i u 1 0 g r u d n i a 1 9 7 6 r . m ia ła m i e j s c e d o n i o s ł a u r o c z y s ­ t o ś ć d e k o r a c j i T o w a r z y s t w a N a u k o w e g o w T o r u n i u K r z y ż e m K o ­ m a n d o r s k i m z G w i a z d ą O r d e r u O d r o d z e n i a P o l s k i . Z t e j o k a z j i w S a l i M i e s z c z a ń s k i e j R a t u s z a S t a r o m i e j s k i e g o o d b y ł o s i ę u r o ­ c z y s t e p o s i e d z e n i e c z ł o n k ó w T N T , w k tó r y m u d z i a ł w z i ę l i : c z ł o ­ n e k B i u r a P o l i t y c z n e g o K C P Z P R , p r z e w o d n i c z ą c y R a d y P a ń - s t w a P R L - p r o f . d r H e n r y k J a b ł o ń s k i , I s e k r e t a r z K W P Z P R , p r z e w o d n i c z ą c y W o j e w ó d z k i e j R a d y N a r o d o w e j w T o r u n i u - Z y g m u n t N a j d o w s k i , w o j e w o d a t o r u ń s k i - J a n . P r z y t a r s k i , I s e - k r e t a r z K M P Z P R , p r z e w o d n i c z ą c y M i e j s k i e j R a d y N a r o d o w e j w T o r u n i u - Z y g m u n t D e m i c k i , p r e z y d e n t m i a s t a - M a r i a n R i s s -

ma n n , r e k t o r U M K - p r o f . d r W i e s ł a w W o ź n i c k i , p r z e d s t a w i c i e l e t o w a r z y s t w n a u k o w y c h o r a z l i c z n i z a p r o s z e n i g o ś c i e , w tym d e ­ l e g a c j e t o r u ń s k i c h z a k ł a d ó w p r a c y . P r z e w o d n i c z ą c e g o R a d y P a ń s t w a p r o f . H e n r y k a J a b ł o ń s k i e g o i t o w a r z y s z ą c y c h m u g o s p o ­ d a r z y w o j e w ó d z t w a o r a z m i a s t a p o w i t a ł a na d z i e d z i ń c u r a t u s z o ­ w y m d e l e g a c j a Z a r z ą d u T o w a r z y s t w a w o s o b a c h p r o f . p r o f . A n t o ­ n i e g o S w i n a r s k i e g o , M a r i a n a B i s k u p a i J a n a S z u p r y c z y ń s k i e g o .

*

(12)

p a lik a (Jłzećzp&ifi&lLta JŁudfrum

10 32 eazzniat pom ijania <J)*Likl JPudam ej, uf uznaniu (0|tA//n|tM eaiŁuę uf ufalet tf utrzym anie i roztoAf kultury. narodom tą na

uf tfkrtzU nituuU i tfraz za d o n io d y. ufkŁad uf *azm di nauki p a lik U j

<Hada <J)ańiim a nadaje

ęjaw arzfjjtw u Olaukaw em u. ęj&ruńikUm u.

DCrzyż DConuuuto teki z g w ia zd ą Orderu Odrodzenia ty o h k i

(J)eztuufdnitząay (Rady 'JkiAitm m

TUarzzamm, dn ia 21 tip ea 1976 r .

A k t n a d a n i a K r z y ż a K oma nd o r s k i e j ł o z. G w i a z d ą O r d e r u . O d r o d z e n i a P o l s k i

(13)

w i e n i e p o w i t a l n e w y g ł o s i ł d ł u g o l e t n i p r e z e s T N T - p r o f . d r K o n ­ r a d G ó r s k i . O m ó w i ł o n z n a c z e n i e T o w a r z y s t w a w w a l c e o u t r z y ­ m a n i e i r o z w ó j k u l t u r y n a r o d o w e j n a P o m o r z u z a r ó w n o w l a t a c h n i e w o l i , j a k i p o o d z y s k a n i u n i e p o d l e g ł o ś c i . P o d k r e ś l i t e ż , ż e o d z n a c z e n i e T o w a r z y s t w a s t a n o w i w y r a z h o ł d u i a k t h i s t o r y c z ­ n e j s p r a w i e d l i w o ś c i w o b e c j e g o z a ł o ż y c i e l i .

N a s t ę p n i e z a b r a ł g ł o s p r z e w o d n i c z ą c y R a d y R . ń s t w a p r o f . H e n r y k J a b ł o ń s k i . P r z e d s t a w i ł on w o b s z e r n y m w y s t ą p i e n i u g e ­ n e z ę i z n a c z e n i e T o w a r z y s t w a N a u k o w e g o w T o r u n i u w p i e r w ­ s z y m , n a j t r u d n i e j s z y m o k r e s i e j e g o 1 0 0 - l e t n i e j d z i a ł a l n o ś c i , p o d ­ k r e ś l a j ą c j e g o r o l ę w w a l c e o u t r z y m a n i e p o l s k o ś c i o r a z z n a c z ­ n y w k ł a d w r o z w ó j n a u k i p o l s k i e j . W i e l e u w a g i p o ś w i ę c i ł m ó w c a p o s t ę p o w e j i p a t r i o t y c z n e j p o s t a w i e z a ł o ż y c i e l i T N T , a s z c z e g ó l ­ n i e j e g o p i e r w s z e m u p r e z e s o w i - I g n a c e m u Ł y s k o w s k i e m u .

N a s t ę p n i e p r e z y d e n t m i a s t a M a r i a n R i s s m a n n o d c z y t a ł t e k s t u c h w a ł y R a d y P a ń s t w a z 2 l l i p c a 1 9 7 6 r ., p o d j ę t e j na w n i o s e k B i u r a P o l i t y c z n e g o K C P Z P R w z w i ą z k u z e s t u l e c i e m

T N T : "W 32 r o c z n i c ę p o w s t a n i a P o l s k i L u d o w e j w u z n a n i u w y - b i t n y c h z a s ł u g w w a l c e o u t r z y m a n i e i r o z w ó j k u l t u r y n a r o d o w e j

na P o m o r z u w o k r e s i e n i e w o l i o r a z z a d o n i o s ł y w k ł a d w r o z w ó j n a u k i p o l s k i e j R a d a P a ń s t w a n a d a j e T o w a r z y s t w u N a u k o w e m u w T o r u n i u K r z y ż K o m a n d o r s k i z G w i a z d ą O r d e r u O d r o d z e n i a P o l ­

s k i " .

P o d ł u g o t r w a ł e j o w a c j i p r o f . H e n r y k J a b ł o ń s k i w r ę c z y ł d e ­ l e g a c j i T N T w s k ł a d z i e : p r o f . p r o f . W i l h e l m i n a I w a n o w s k a , A l e k ­ s a n d e r J a b ł o ń s k i i A n t o n i S w i n a r s k i i n s y g n i a O r d e r u , a p r e z e s o ­

w i T N T p r o f . d r o w i K o n r a d o w i G ó r s k i e m u d y p l o m j e g o n a d a n i a . P r e z e s p r o f . K o n r a d G ó r s k i w i m i e n i u c a ł e g o T o w a r z y s t w a g o r ą c o p o d z i ę k o w a ł z a w y s o k i e o d z n a c z e n i e . N a s t ę p n i e s e r d e c z ­ n e g r a t u l a c j e z ł o ż y l i : I s e k r e t a r z K W P Z P R - Z y g m u n t N a j d o w - s k i , r e k t o r U M K - p r o f . d r W i e s ł a w W o ź n i c k i o r a z p r z e d s t a w i c i e ­ l e t o w a r z y s t w n a u k o w y c h . S e k r e t a r z g e n e r a l n y T N T p r o f . d r M a ­ r ia n B i s k u p o d c z y t a ł d e p e s z e g r a t u l a c y j n e o d p r e z e s a P o l s k i e j A k a d e m i i N a u k p r o f . W ł o d z i m i e r z a T r z e b i a t o w s k i e g o o r a z o d w i e ­ lu t o w a r z y s t w n a u k o w y c h i w y ż s z y c h u c z e l n i z c a ł e g o k r a j u .

N a z a k o ń c z e n i e u r o c z y s t o ś c i Z a r z ą d T N T p o d e j m o w a ł p r z e ­ w o d n i c z ą c e g o R a d y P a ń s t w a i t o w a r z y s z ą c y c h m u g o s p o d a r z y w o j e w ó d z t w a o r a z m i a s t a t r a d y c y j n ą l a m p k ą w i n a .

(14)
(15)

g n a n y T o w a r z y s t w u N a u k o w e m u w T o r u n i u p r z e z R a d ę P a ń s - t w a w d n i u 21 l i p c a 1 9 7 6 r.

(16)

W Y S T Ą P I E N I E P R Z E W O D N I C Z Ą C E G O R A D Y P A Ń S T W A P R O F . D R A H E N R Y K A J A B Ł O Ń S K I E G O

S z a n o w n i T o w a r z y s z e i K o l e d z y !

W c i ą g u p o n a d 1 0 0 - l e t n i e j d z i a ł a l n o ś c i T o w a r z y s t w o N a u ­ k o w e w T o r u n i u p r z e c h o d z i ł o r ó ż n e k o l e j e l o s u , z m i e n n y t e ż z n a t u r y r z e c z y m u s i a ł b y ć z a k r e s j e g o p r a c , m o d y f i k a c j o m u l e g a ­ ła j e g o f u n k c j a s p o ł e c z n a . B y ł a to j e d n a k z a w s z e i n i e z m i e n n i e s ł u ż b a k u l t u r z e n a r o d o w e j . W c i ą g u k i l k u p i e r w s z y c h d z i e s i ę c i o ­

l e c i p e ł n i o n a t y ł a w w a r u n k a c h s z c z e g ó l n i e z ł o ż o n y c h i n i e s p r z y j a j ą c y c h . S t a n o w i ł b o w i e m T o r u ń w w i e k u X I X i w p o c z ą t ­ k a c h w i e k u X X b a s t i o n n i e m c z y z n y na p o l s k i m t e r e n i e e t n o g r a ­ f i c z n y m , c o r a z s i l n i e j p r z e z w ł a d z e p r u s k i e p o p i e r a n y w m i a r ę a k t y w i z a c j i s p o ł e c z e ń s t w a p o l s k i e g o .

P o d ł o ż e dla t a k i e j f u n k c j i T o r u n i a i s t n i a ł o z r e s z t ą d u ż o w c z e ś n i e j . I l u s t r u j e to ś w i e t n i e r e l a c j a J . U . N i e m c e w i c z a z 1 8 1 2 r o k u . Z w i e d z a j ą c w ó w c z a s T o r u ń p i s a ł on o g o s p o d a r c z e j r u i ­ n ie m i a s l a p o u p a d k u p a ń s t w a p o l s k i e g o , w y r a ż a j ą c e j s i ę w z m n i e j s z e n i u o 3/4 j e g o l u d n o ś c i , s t w i e r d z a j ą c , ż e mimo to - p o ­ z o s t a l i j e g o m i e s z k a ń c y n i e g a r n ę l i s i ę d o p o l s k o ś c i , g d y z n a - l e ź l i s i ę w g r a n i c a c h K s i ę s t w a W a r s z a w s k i e g o . " O d w i e d z i ł e m g i m n a z j u m t u t e j s z e , d z i ś j u ż d e p a r t a m e n t o w ą s z k o ł ę ; u c z y s i ę w

n ie j d o 1 5 0 m ł o d z i e ż y " — p i s a ł N i e m c e w i c z , " Z a s t a r z a ł a o d w i e ­ k ó w n i e m c z y z n a , o d w i e c z n a n i e t o l e r a n c j a i f a n a t y z m m i a s l a t e g o

s p r a w i a j ą , ż e s z k o ł y te p r z e p i s o m e d u k a c j i n a r o d o w e j o p i e r a j ą s i ę z k r n ą b r n o ś c i ą , ż e n a u k i n ie i d ą j a k b y n a l e ż a ł o , ż e p o l s k i j ę z y k n i e c ł i ę t n y i n a u c z a j ą c y m i u c z ą c y m s i ę j e s t " .

J e ś l i n a w e t p r z y j m i e m y , ż e w s ł o w a c h r o z g o r y c z o n e g o N i e m c e w i c z a j e s t s p o r o p r z e s a d y , ż e n i e s ł u s z n i e u o g ó l n i a ł na c a ł ą l u d n o ś ć T o r u n i a s t a n o w i s k o b o g a t s z e g o m i e s z c z a ń s t w a -

to i ta k s t w i e r d z i ć m u s i m y i s t n i e n i e w nim n a t u r a l n e j b a z y d la p ó ź n i e j s z e j a k c j i g e r m a n i z a c y j n e j . Z d r u g i e j z n ó w s t r o n y n i e b y - ło p r z e c i e ż s p r a w ą p r z y p a d k u , ż e w r u c h a c h p a t r i o t y c z n y c h , j o -

(17)

k ie z r o d z i ł y s i ę w p o c z ą t k a c h lat c z t e r d z i e s t y c h X I X w i e k u , b i o r ą u d z i a ł t o r u ń s c y r z e m i e ś l n i c y , ż e w c z a s i e w y d a r z e ń 1 8 4 0 r o k u - j a k d o n i o s ł y n i e m i e c k i e g a z e t y - a r e s z t o w a n i w T o r u n i u z a p a t r i o t y c z n ą d z i a ł a l n o ś ć P o l a c y " n a l e ż ą j e d y n i e d o n i ż s z e g o s t a n u r ę k o d z i e l n i c z e g o " .

N a tym tle z r o z u m i a ł e j e s t , ż e z a m o ż n y z i e m i a n i n , d z i e d z i c M i l e s z e w w p o w i e c i e b r o d n i c k i m , I g n a c y Ł y s k o w s k i s k i e r o w a ł w 1 8 4 7 r. g o r z k i e " S ł o w a p r a w d y " p o d a d r e s e m w ł a s n e j k l a s y s p o ­ ł e c z n e j , k o n k l u d u j ą c r ó w n o c z e ś n i e : " W t e n c z a s t y l k o u d e r z y g o ­ d z i n a o c a l e n i a P o l s k i , ¿ " g d y J z u c z u c i e m g o d n o ś c i o b y w a t e l s k i e j

i r ó w n o ś c i s w o b ó d lu d p o w s t a n i e , b o v j u ż n i e d o s z l a c h t y j a k o d o k l a s y u p r z y w i l e j o w a n e j , l e c z d o l u d u n a l e ż y p r z y s z ł o ś ć P o l ­ s k i . S t ą d k o n i e c z n y w y n i k , ż e k to d z i s i a j n i e j e s t z l u d e m , ter.

j e s t w r o g i e m P o l s k i [ . . . J . J a k j e s t p r a w d ą , ż e P o l s k a p o w - s t a n i e , ta k z a r ó w n o j e s t n i e o d z o w n ą p r a w d ą , ż e p o w s t a n i e p r z e z lu d , p r z e z l u d o w ą r e w o l u c j ę C- . J . N i k t z a p r z e c z y ć n ie m o ż ą ż e ów o l b r z y m - lu d - j u ż b l i s k i o c k n i e n i a , ż e tu i ó w d z i e j u ż s i ę w z r u s z a , c z u j ą c s w o j e p o w o ł a n i e d o ż y c i a h i s t o r y c z n e g o i

o b u d z i s i ę p r ę d z e j c z y p ó ź n i e j b e z w ą t p i e n i a " .

I c h o ć to z w r ó c e n i e s i ę z i e m i a n i n a - p a t r i o t y w k i e r u n k u lu ­ d u n ie b y ł o k o n s e k w e n t n e , c h o ć o n s a m i j e m u p o d o b n i , g d y p r z e s z ł a r e w o l u c y j n a f a l a w i o s n y l u d ó w , s t a n ą na p o z y c j a c h z n a c z n i e b a r d z i e j k o m p r o m i s o w y c h w o b e c s i ł s p o ł e c z n i e z a c h o ­ w a w c z y c h - z a p o m n i e ć n ie m o ż n a g e n e z y c y t o w a n y c h s ł ó w , któ- rym p o l a t a c h w i e l u h i s t o r i a p e ł n ą p r z y z n a ł a r a c j ę ,

I w. tym ś w i e t l e r o z p a t r y w a ć n a l e ż y w s z y s t k i e p o c z y n a n i a z m i e r z a j ą c e d o p r z e c i w s t a w i e n i a s i ę n a c i s k o w i g e r m a n i z a c y j r i e -

m u , d o r a t o w a n i a i r o z w o j u w ł a s n e j , n a r o d o w e j k u l t u r y p o l s k i e j na P o m o r z u , d la k t ó r e g o T o r u ń s t a w a ł s i ę c o r a z w a ż n i e j s z y m o ś r o d k i e m . W y s t a r c z y c h o ć b y w y m i e n i ć p o w s t a ł ą w 1 8 4 8 r. o r ­ g a n i z a c j ę s t y p e n d i a l n ą p o d n a z w ą T o w a r z y s t w o P o m o c y N a u - k o w e j i T o w a r z y s t w o M o r a l n y c h I n t e r e s ó w , z a ł o ż o n e p r z e z Ł y s ­ ków s k i e g o w 1 8 6 9 r. dla " p o d n i e s i e n i a o ś w i a t y i o b y c z a j n o ś c i w ś r ó d l u d n o ś c i p o l s k i e j " .

A l e w s z y s t k i e te d z i a ł a n i a n ie s t a n o w i ł y d o s t a t e c z n e j p r z e ­ c i w w a g i d la t a k p r ę ż n y c h n i e m i e c k i c h i n s t y t u c j i n a u k o w y c h d z i a ­ ł a j ą c y c h na tym t e r e n i e , j a k N a t u r f o r s c h e n d e G e s e l l s c h a f t w

(18)

w G d a ń s k u c z y C o p p e r n i c u s - V e r e i n Hlr W i s s e n s c h a f t u n d K u n s t w T o r u n i u . T a d r u g a z w ł a s z c z a i n s t y t u c j a s z c z e g ó l n i e w y r ó ż n i ­

ła s i ę n i e n a w i ś c i ą d o w s z y s t k i e g o c o p o l s k i e , z a c e l s o b i e s t a ­ w i a j ą c " u d o w o d n i e n i e " p r z y p o m o c y p s e u d o n a u k o w y c h m e t o d , ż e t y l k o N i e m c y m a ją . p r a w o d o z i e m z a g r a b i o n y c h i c h p r a w o w i t y m d z i e d z i c o m .

D o p i e r o w z e s t a w i e n i u , z. tymi f a k t a m i z r o z u m i e ć m o ż n a , c z y m b y ł o p o w s t a n i e w g r u d n i u 1 8 7 5 r. T o w a r z y s t w a N a u k o w e ­ g o w T o r u n i u . P r a w d a t o , c o d z i ś p o d n o s z ą j e g o h i s t o r y c y , ż e p i e r w s z y p r e z e s T o w a r z y s t w a , d w u k r o t n i e tu j u ż w s p o m n i a n y I g n a c y Ł y s k o w s k i , n i e b y ł u c z o n y m , p o d o b n i e j a k n ie b y ł o nimi k i l k u i n n y c h s p o ś r ó d n a j b a r d z i e j z a s ł u ż o n y c h t w ó r c ó w T o w a r z y ­ s t w a . A l e te n w ł a ś n i e f a k t u w a ż a m z a n a j b a r d z i e j z n a m i e n n y d la g e n e z y t e g o n o w e g o , o w ie lk im z n a c z e n i u c e n t r u m p o l s k i e j m y ­ ś l i n a u k o w e j . W i ą ż e s i ę z tym j a k n a j b a r d z i e j s ł u s z n i e p r z y p o ­ m n i a n a p r z e z p r o f . G ó r s k i e g o o p i n i a , i ż b y ł o t o ( p r z y n a j m n i e j w p i e r w s z y m o k r e s i e ) t o w a r z y s t w o m i ł o ś n i k ó w h i s t o r i i . I to w ł a ś ­

n i e b y ł o na ó w c z e s n y m e t a p i e w a l k i o k u l t u r ę p o l s k ą , w a l k i o p o l s k o ś ć P o m o r z a n a j i s t o t n i e j s z e , j a k o n i e z b ę d n e u z u p e ł n i e n i e r o z w i j a n e j w ó w c z a s " p r a c y o r g a n i c z n e j " .

N a w ł a ś c i w y m t e ż m i e j s c u z n a l a z ł s i ę j a k o p r e z e s T o w a r z y s t w a Ł y s k o w s k i , d z i a ł a c z p o l i t y c z n y i s p o ł e c z n y , p u b l i c y s t a i p r o p a ­ g a t o r o ś w i a t y , z a ł o ż y c i e l d z i e s i ą t k ó w b i b l i o t e k w i e j s k i c h , p o p u ­ l a r y z a t o r w i e d z y a g r o n o m i c z n e j w ś r ó d c h ł o p ó w . T o w s z y s t k o b y ­ ło n i e z w y k l e w a ż n e i p o t r z e b n e , b y u m o c n i ć p o l s k i p o t e n c j a ł g o s p o d a r c z y , z w i ę k s z y ć j e g o z d o l n o ś ć o p o r u p r z e c i w g e r m a n i ­ z a c j i , a l e u k o r o n o w a n i e m t e g o k o m p l e k s u r o z l i c z n y c h d z i a ł a ń m u s i a ł o b y ć s t w o r z e n i e o ś r o d k a n a u k o w e g o . I f a k t , ż e l u d z i e t y p u Z y g m u n t a D z i a ł ó w s k i e g o , A n t o n i e g o D o n i m i r s k i e g o , M i c h a ł a

S c z a n i e c k i e g o , I g n a c e g o Ł y s k o w s k i e g o to r o z u m i e l i - w y d a j e d o ­ b r e ś w i a d e c t w o i c h r z e t e l n e j i p a t r i o t y c z n e j p o s t a w i e .

T a k i e b y ł y p o c z ą t k i , a p ó ź n i e j p r z y s z ł o 1 0 0 lat d z i a ł a l n o ­ ś c i . A n i c z a s , a n i m i e j s c e p o t e m u , b y p r z y p o m i n a ć tu j e j p o - s z c z e g ć l r e e t a p y , c z y o k r e ś l a ć , w j a k i c h d z i e d z i n a c h i k i e d y c h a r a k t e r y z o w a ł a s i ę s z c z e g ó l n i e g o d n y m i p a m i ę c i s u k c e s a m i .

Z r o b i l i to z r e s z t ą j u ż in n i , b a r d z i e j o d e m n ie k o m p e t e n t n i . J e s t t e ż r z e c z ą o c z y w i s t ą , ż e j a k k a ż d y ż y w y o r g a n i z m m u s i a ł o T o ­ w a r z y s t w u z m i e n i a ć s w ó j k s z t a ł t , m e t o d y p r a c y , s t a w i a ć s o b i e

(19)

l’rzcv\ odmczącyRadyPaństwaPRLprof.drHenrykJabłoński wręczaodznaczenie delegacjiTNTwosobach: prof.drWilhelminaIwanowska, prof.drAleksanderJabłoński i profidrAntoni Swinarsk

(20)

r ó ż n e , z w i ą z a n e z o g ó l n y m i w a r u n k a m i z a d a n i a . A j e ś l i d ł u ż e j n a d g e n e z ą j e g o s i ę z a t r z y m a ł e m - to j e d y n i e p o to , b y p r z y - p o m n i e ć , z j a k i e g o d u c h a w y r o s ł o , b y m ó c s t w i e r d z i ć , ż e s ł u ż ­ b i e , n a u c e i k u l t u r z e o j c z y s t e j b y ł o w i e r n e p r z e z c a ł y c z a s s w e g o i s t n i e n i a , b y w y r a z i ć p r z e k o n a n i e , ż e p o z o s t a n i e j e j w i e r n e w c a ł e j d a l s z e j s w e j p r z y s z ł o ś c i .

K i e d y p ó ź n i e j s z y p i e r w s z y j e g o p r e z e s , j a k o m ł o d y d z i a - t a c z p o l i t y c z n y , w i ą z a ł n a d z i e j e P o l s k i z r e w o l u c y j n y m c z y n e m j e j lu d u - b y ł o to t y l k o z m i ł o ś c i O j c z y z n y w y r o s ł e m a r z e n i e ,

k t ó r e m u n a s t ę p n e d z i e s i ą t k i la t c i ę ż k i e j , u p o r c z y w e j w a l k i o z a ­ c h o w a n i e p o l s k o ś c i tej z i e m i w y d a w a ł y s i ę z a p r z e c z a ć . A p r z e ­ c i e ż h i s t o r i a te m u s z l a c h e t n e m u m a r z e n i u n a d a ł a w a l o r r z e c z y ­ w i s t o ś c i p o w i e l e k r o ć p e ł n i e j s z e j n i ż to p r z e d b e z m a ła 1 3 0 la ­

t y p r z e w i d z i e ć b y ł o m o ż n a . I ta w ł a ś n i e r z e c z y w i s t o ś ć n a d a j e o k r e ś l o n y k s z t a ł t w s p ó ł c z e s n e m u p o l s k i e m u p a t r i o t y z m o w i , a p r z e d l u d ź m i n a u k i s t a w i a p e r s p e k t y w ę w c i ą ż r o s n ą c y c h m o ż l i ­ w o ś c i p r a c y d la n a r o d u , d la j e g o c o r a z w i ę k s z e g o w k ł a d u w d z i e j e l u d z k o ś c i . 1 im g ł ę b s z e b ę d z i e p o c z u c i e z w i ą z k u n a s z y c h

u c z o n y c h z m a s a m i l u d o w y m i , im b a r d z i e j c z u ć s i ę b ę d ą n i e r o ­ z e r w a l n ą c z ę ś c i ą s k ł a d o w ą lu d u p r a c u j ą c e g o P o l s k i , tym w i ę k ­ s z a g w a r a n c j a n i e u s t a n n e g o r o z k w i t u m a t e r i a l n e j i d u c h o w e j s i ł y O j c z y z n y . O c z y w i s t o ś ć tej p r a w d y j e s t b e z s p o r n a , a - m im o to - w c i ą ż j ą p o w t a r z a ć t r z e b a .

D a v . n o j u ż te m u w y b i t n y b i o l o g , p o c z ą t k o w o d a l e k i od w s z e l k i e j d z i a ł a l n o ś c i p o l i t y c z n e j , u z n a ł - j u ż w w i e k u d o j r z ą - łytn - k o n i e c z n o ś ć s w e g o w n i e j z a a n g a ż o w a n i a . I t a k to m o t y ­ w o w a ł : " N i e c o i n n e g o , a w ł a ś n i e p r z e w a g a m o r a l n y c h h a s e ł r z u c o n y c h i w y z n a w a n y c h p r z e z w s p ó ł c z e s n e r u c h y r o b o t n i k ó w , w y t w a r z a te d y s p r o p o r c j e a u t o r y t e t u i w p ł y w u , j a k i e z a z n a c z a ­ j ą s i ę p o m i ę d z y w a r s t w ą r o b o t n i c z ą i w a r s t w ą i n t e l i g e n c k ą . T e g o

o b n i ż e n i a a u t o r y t e t u i n t e l i g e n c j i n i e j e s t w s t a n i e w y r ó w n a ć p r z e ­ w a g a ś r o d k ó w d z i a ł a n i a s p o ł e c z n e g o , s p o c z y w a j ą c a w r ę k u w a p -

s t w y w y k s z t a ł c o n e j , g d y ż p r z e w a g a i n t e l i g e n c k i e j w i e d z y n i e j e s t p o d b u d o w a n a p r z e w a g ą m o r a l n y c h h a s e ł s p o ł e c z n y c h " . I

S t a n i s ł a w K u l c z y ń s k i , b o o nim tu m o w a , ż ą d a ł , b y i n ż y n i e r o w i e , l e k a r z e , u c z e n i u z n a l i r ó w n i e ż z a s w o j e h a s ł a k l a s y r o b o t n i - c z e j : s p r a w i e d l i w o ś c i s p o ł e c z n e j , n i e p o d l e g ł o ś c i i ś w i a t o w e g o p o - 1 k o j u .

(21)

O d t e g o c z a s u u p ł y n ę ł o s p o r o la t. W y r o s ł y n o w e z a s t ę p y p o l s k i e j i n t e l i g e n c j i , a w ś r ó d n a s z y c h m ł o d y c h k o l e g ó w , w k tó ­ r y c h u p a t r u j e m y j u ż n a s z y c h n a s t ę p c ó w , w i e l u u r o d z o n y c h p o n a p i s a n i u c y t o w a n y c h s ł ó w S t a n i s ł a w a K u l c z y ń s k i e g o . A l e p r o ­ b le m p r z e z e ń p o s t a w i o n y , c h o ć w z m i e n i o n y c h w a r u n k a c h , i n n e p r z y b r a ł f o r m y - p o z o s t a ł .

P a t r i o t y c z n a j e d n o ś ć n a r o d u , w y r a ż a j ą c a s i ę w e w s p ó ł - n y m , s k o o r d y n o w a n y m w y s i ł k u , j e s t p o d s t a w o w y m w a r u n k i e m s z y b k i e g o o s i ą g n i ę c i a n a s z e g o s z c z y t n e g o c e l u - b u d o w y r o z ­ w i n i ę t e g o s p o ł e c z e ń s t w a s o c j a l i s t y c z n e g o . O z n a c z a ć o n a m u s i c o r a z g ł ę b s z ą r e a l i z a c j ę s p r a w i e d l i w o ś c i s p o ł e c z n e j , d a l s z e z b l i ż e n i e k l a s i w a r s t w l u d z i p r a c y , c o r a z w i ę k s z e m o ż l i w o ś c i r o z w o j u k a ż d e j j e d n o s t k i , c o r a z p e ł n i e j s z y r o z w ó j i d o s k o n a l e ­ n ie d e m o k r a c j i s o c j a l i s t y c z n e j . N i e z b ę d n a w tym c e l u j e s t o d p o ­ w i e d n i a b a z a m a t e r i a l n o - t e c h n i c z n a , w ł ą c z e n i e r e w o l u c j i n a u k o ­ w o - t e c h n i c z n e j w p r o c e s s o c j a l i s t y c z n e g o b u d o w n i c t w a , w y c h o ­ w a n i e c z ł o w i e k a o w y s o k i c h w a l o r a c h i n t e l e k t u a l n y c h i m o r a ł - n y c h . W e w s z y s t k i c h t y c h z a k r e s a c h ż y c i a n a r o d u u c z e n i o d ­ g r y w a ć m u s z ą c o r a z w i ę k s z ą , c o r a z d o n i o ś l e j s z ą r o l ę . A n i e ­ z a w o d n ą b u s o l ą , w s k a z u j ą c ą p r a w i d ł o w y k i e r u n e k i c h d z i a ł a n i a , j e s t m i ł o ś ć . O j c z y z n y , s p r a w i e d l i w a d u m a z j e j o s i ą g n i ę ć i r ó w ­ n ie s p r a w i e d l i w e p r a g n i e n i e , b y w ś r ó d p r z o d u j ą c y c h n a r o d ó w

ś w i a t a z a j m o w a ł a p o c z e s n e m i e j s c e .

D z i e j e n a u k o w e g o o ś r o d k a t o r u ń s k i e g o p o z w a l a j ą w i e r z y ć , ż e t a k r ó w n i e ż m y ś l ą c i , k t ó r z y g o t w o r z ą . A to j e d e n p o w ó d w i ę c e j , b y u z n a ć d e c y z j ę o o d z n a c z e n i u i c h T o w a r z y s t w a N a u ­ k o w e g o z a w p e ł n i u z a s a d n i o n ą i z ł o ż y ć im z tej o k a z j i g o r ą ­

c e g r a t u l a c j e .

(22)

D C R O C - Z N E W A L N E Z G R O M A D Z E N I E T O W A R Z Y S T W A W D N I U 2 3 L U T E G O 1 9 7 7 R .

P R Z E M Ó W I E N I E W I C E P R E Z E S A T O W A R Z Y S T W A A N T O N I E G O S W I N A R S K I E G O

O t w i e r a m d o r o c z n e w a l n e z e b r a n i e T o w a r z y s t w a N a u k o w e ­ g o w T o r u n i u w 1 0 2 r o k u j e g o i s t n i e n i a i w itam s e r d e c z n i e p r z y ­ b y ł y c h g o ś c i , p r z e d s t a w i c i e l i s p o ł e c z e ń s t w a m i a s t a i c z ł o n k ó w T o w a r z y s t w a .

R o k 1 9 7 6 z a p i s a ł s i ę w h i s t o r i i T o w a r z y s t w a w a ż n ą i p e ł ­ n ą w y m o w y u r o c z y s t o ś c i ą . 10 g r u d n i a p r z e w o d n i c z ą c y R a d y P a ń ­ s t w a p r o f .d r H e n r y k J a b ł o ń s k i , w o b e c n o ś c i k i e r o w n i c t w a p o l i t y c z ­ n e g o i a d m i n i s t r a c y j n e g o w o j e w ó d z t w a i m i a s t a , w r ę c z y ł T o w a r z y s t w u , p r z y z r , a n e u c h w a ł ą R a d y P a ń s t w a , b a r d z o w y s o k i e o d ­ z n a c z e n i e - K r z y ż K o m a n d o r s k i z G w i a z d ą O r d e r u O d r o d z e n i a P o l s k i j a k o w y r a z u z n a n i a z a h i s t o r y c z n ą i o b e c n ą d z i a ł a l n o ś ć T o w a r z y s t w a .

P r a g n ę z t e g o m i e j s c a r a z j e s z c z e z ł o ż y ć g o r ą c e p o d z i ę ­ k o w a n i e p r o m o t o r o m t e g o o d z n a c z e n i a - K o m i t e t o w i W o j e w ó d z k i e ­ m u P a r t i i i w ł a d z o m w o j e w ó d z t w a , z a p e w n i a j ą c , i ż T o w a r z y s t w o d a l s z y m w y s i ł k i e m p r a c y d o ł o ż y s w ó j u d z i a ł w b u d o w i e i r e a l i z a ­

c ji w s p ó l n y c h c e l ó w w s z y s t k i c h P o l a k ó w - d a l s z e g o r o z w o j u P o l ­ s k i L u d o w e j .

(23)

R o k s p r a w o z d a w c z y z a p i s a ł s i ę z w i ę k s z e n i e m L i c z b y c z ł o n k ó w d o p o n a d 5 0 0 o s ó b . W p o d s t a w o w y c h k i e r u n k a c h d z i a ­ ł a l n o ś c i T o w a r z y s t w a u z y s k a l i ś m y :

- w y d a n i e 2 1 5 , 5 a r k u s z y w y d a w n i c z y c h o b e j m u j ą c y c h 1 5 p o z y ­ c j i ,

- w y k o n a n i e 1 6 0 5 3 z d j ę ć m i k r o f i l m o w y c h i 2 2 4 6 0 f o t o k o p i i d la p o t r z e b t u t e j s z y c h p l a c ó w e k n a u k o w y c h ,

- z o r g a n i z o w a n i e lu b w s p ó ł p r a c a w o r g a n i z a c j i 1 2 z j a z d ó w i s p o t k a ń n a u k o w y c h z u d z i a ł e m u c z o n y c h z z a g r a n i c y .

A k c j a p o p u l a r y z a c j i w i e d z y ma d o z a p i s a r i i a na s w o i m k o n c i e o p r ó c z w y d a w n i c t w p o p u l a r n o n a u k o w y c h t a k ż e 1 0 w y k ł a ­ d ó w z c y k l u " S t u d i u m w i e d z y o w o j e w ó d z t w i e t o r u ń s k i m " o r a z z a i n i c j o w a n i e i p r o w a d z e n i e c i e s z ą c e g o s i ę d u ż y m p o w o d z e n i e m c y k l u " N a u k a i M u z y k a " . N o t u j e m y p o n a d t o z a p o c z ą t k o w a n i e n o ­ w e g o c y k l u w y k ł a d ó w p o d n a z w ą " Ż y c i e i W s z e c h ś w i a t " , o b e j - m u j ą c e g o w y k ł a d y z a s t r o n o m i i , b i o l o g i i i g e o g r a f i i .

W c z a s i e u r o c z y s t o ś c i 1 0 0 - l e c i a T o w a r z y s t w a , p r z e d s t a - w i a j ą c c h l u b n e k a r t y p r z e s z ł o ś c i , w y r a ź n i e p o d k r e ś l o n o , ż e r o c z ­

n i c a ta to n i e t y l k o s p o j r z e n i e w p r z e s z ł o ś ć , l e c z i o k a z j a d o n a s z k i c o w a n i a r o li i z a d a ń T o w a r z y s t w a w p r z y s z ł o ś c i . F o r m u ­ ł u j ą c te z a d a n i a s t w i e r d z o n o , ż e T o w a r z y s t w o , n i e z m n i e j s z a ­ j ą c s w e j a k t y w n o ś c i w d o t y c h c z a s o w y c h d z i e d z i n a c h p r a c y , w ł ą ­ c z y s i ę s z e r o k o s w y m p o t e n c j a ł e m n a u k o w y m d o w s p ó ł d z i a ł a n i a w r o z w i ą z y w a n i u b i e ż ą c y c h p o t r z e b i p r o b l e m ó w n a s z e g o t e r e n u .

P r a g n ę w y r y w k o w o t y l k o p r z e d s t a w i ć r e a l i z a c j ę t y c h z a - m i e r z e ń w r o k u s p r a w o z d a w c z y m .

\

W p r z y g o t o w a n i u d o d r u k u z n a j d u j ą s i ę d w i e p o z y c j e p r a c p o p u l a r n o n a u k o w y c h z d z i e d z i n y p r a w a i e k o n o m i i : K a z i m i e r z a S o k o ł o w s k i e g o " S p o ż y c i e " , m o d e l i k s z t a ł t o w a n i e " o r a z S t a n i s ł a ­

w a J ę d r z e j e w s k i e g o " N o w e p r a w o b u d o w l a n e " .

D o n a j w a ż n i e j s z y c h in ic jć łt y w o k r e s u s p r a w o z d a w c z e g o z a ­ l i c z a m y p o w o ł a n i e m i ę d z y w y d z i a ł o w e g o z e s p o ł u p o d p r z e w o d n i ­ c t w e m p r o f . S z u p r y c z y ń s k i e g o , k t ó r y z a j ą ł s i ę b a d a n i e m z a s o -

b ó w ś r o d o w i s k a i j e g o o c h r o n ą . Z e s p ó ł t e n , w e w s p ó ł p r a c y z o d d z i a ł e m w o j e w ó d z k i m N a c z e l n e j O r g a n i z a c j i T e c h n i c z n e j w T o ­ r u n i u , p o d j ą ł n i e b y w a l e w a ż n ą i u n i k a l n ą w s k a l i k r a j o w e j a k c j ę p r z y g o t o w a n i a m a p y i d o k u m e n t a c j i z a s o b ó w b o g a c t w n a t u r a l -

(24)

n y c h i w o d y , j a k r ó w n i e ż m a p y m i e j s c r o z p r z e s t r z e n i a n i a s i ę s k ł a d n i k ó w d e g r a d u j ą c y c h ś r o d o w i s k o w r e j o n i e w o j e w ó d z t w a to­

r u ń s k i e g o . R e a l i z a c j e t e g o z a a w a n s o w a n e g o j u ż z a m i e r z e n i a s t w o r z y p i e r w s z ą w P o l s c e p e ł n ą d o k u m e n t a c j ę s t a n u n a s z y c h z a s o b ó w i i c h z a g r l ż e n i a d z i a ł a l n o ś c i ą c z ł o w i e k a , d a j ą c p o d - s t a w ę d o u d o k u m e n t o w a n y c h p o c z y n a ń e k o n o m i c z n y c h i i n w e s -

t y c y j n y c h .

Z g o d n i e z e s t o s o w a n y m o d w i e l u la t z w y c z a j e m , s p r a w o z ­ d a n i e z d z i a ł a l n o ś c i T o w a r z y s t w a w; r. 1 9 7 6 z o s t a ł o w s z y s t k i m c z ł o n k o m r o z e s ł a n e . Z w a l n i a to Z a r z ą d od p o w t a r z a n i a p e ł n e g o t e k s t u z a w a r t y c h tam d a n y c h .

R o k s p r a w o z d a w c z y n ie b y ł p o z b a w i o n y t r u d n o ś c i o r g a n i ­ z a c y j n y c h , f i n a n s o w y c h i r e a l i z a c y j n y c h . J e ż e l i d z i s i a j , p o d s u - m o w u j ą c le n o k r e s , m o ż e m y s p o j r z e ć na r. 1 9 7 6 z z a d o w o l ę - n i e m , to j e s t to n i e w ą t p l i w a z a s ł u g a ta k l i c z n e g o g r o n a a k t y w - n y c h d z i a ł a c z y T o w a r z y s t w a w p r o c a c h w y d z i a ł ó w i k o m i s j i . leli o f i a r n a p r a c a i w y s i ł k i z o s t a ł y u w i e ń c z o n e r e z u l t a t a m i d z i ę k i te­

m u , ż e w y k r a c z a ł y c z ę s t o p o z a n o r m a l n e o b o w i ą z k i s ł u ż b o w e , z w ł a s z c z a j e ś l i c h o d z i o d z i a ł y : a d m i n i s t r a c j i , w y d a w n i c t w , mi - k r o f i l m o w n i , z b i o r ó w b i b l i o t e c z n y c h . P r a g n ę z t e g o m i e j s c a prze*, k a z a ć n a r ę c e d y r e k t o r a a d m i n i s t r a c y j n e g o d ra Z a k r z e w s k i e g o w y r a z y p e ł n e g o u z n a n i a i s e r d e c z n e g o p o d z i ę k o w a n i a z a o f i a r ­ n y tru d w> r. 1 9 7 6 .

W r o k u s p r a w o z d a w c z y m z g r o n a c z y n n y c h i t a k d la T o ­ w a r z y s t w a z a s ł u ż o n y c h c z ł o n k ó w u b y l i : n i e o d ż a ł o w a n e j p a m i ę c i p r o f . d r W o j c i e c h H e j n o s z o r a z p r o f . d r K a z i m i e r z S o ś n i c k i .

W o j c i e c h H e j n o s z u r o d z i ł s i ę 3 k w i e t n ia 3 8 9 5 r. w o k o l i ­ c a c h L w o w a i w r. 3 9 1 4 u k o ń c z y ł g i m n a z j u m w J a r o s ł a w i u , b i o ­ r ą c ju ż w c z a s i e n a u k i u d z i a ł w t a j n y c h o r g a n i z a c j a c h n i e p o d l e ­ g ł o ś c i o w y c h . W w y n i k u d z i a ł a ń w o j e n n y c h o k r e s u 1 9 1 4 - 3 9 3 .8 w y ­ w i e z i o n y z o s t a ł j a k o j e n i e c w o j e n n y d o T u r k i e s t a n , u , s k ą d w r ó ­ c i ł d o k r a j u d o p i e r o w r. 1 9 2 0 : r o z p o c z ą ł w ó w c z a s s t u d i a w e L w o w i e . T a m u z y s k a ł w r. 1 9 2 4 d o k t o r a t p r a w a , s t u d i u j ą c j e d n o ­ c z e ś n i e f i l o z o f i ę . W r. 1 9 2 9 z o s t a ł s ę d z i ą g r o d z k i m w D r o h o b y ­ c z u , a o d 1 9 3 0 a r c h i w i s t ą A - c h i w u m Z i e m s k i e g o w e L w o w i e .

W r. 1 9 3 6 h a b i l i t u j e s i ę n a w y d z i a l e p r a w a u n i w e r s y t e t u w e L w o ­ w i e , z o s t a j ą c w tym s a m y m o k r e s i e s e k r e t a r z e m g e n e r a l n y m P o L

(25)

17 s k i e g o T o w a r z y s t w o H i s t o r y c z n e g o , k t ó r ą to f u n k c j ę p e ł n i ł d o r. 1 9 4 7 . W r. 1 9 3 9 b i e r z e u d z i a ł w o b r o n i e L w o w a , a w c z a s i e o k u p a c j i w ta jn y m n a u c z a n i u . O d r. 1 9 4 5 o b e j m u j e w y k ł a d y z h i s t o r i i u s t r o j u i p r a w a p o l s k i e g o n a U n i w e r s y t e c i e J a g i e l ł o ń - s k i m . W t y m ż e r o k u p r z y b y w a d o T o r u n i a , s t a j ą c s i ę j e d n y m z o r g a n i z a t o r ó w t u t e j s z e g o W y d z i a ł u P r a w a . D ł u g o l e t n i c z ł o n e k Z a r z ą d u T o w a r z y s t w a , r e d a k t o r " F o n t e s " , o d d a n y s w e j p r a c y , z a ­ p i s a ł s i ę t r w a l e na k a r t a c h h i s t o r i i T o w a r z y s t w a . Z m a r ł 2 3 l i p c a 19 76 r.

K a z i m i e r z S o ś n i c k i , u r o d z o n y 1 1 s t y c z n i a 1 8 8 3 r. w e L w o ­ w i e , u k o ń c z y ł w r. 1 9 0 6 w y d z i a ł f i l o z o f i c z n y t a m t e j s z e g o u n i w e r ­

s y t e t u , s t u d i u j ą c j e d n o c z e ś n i e p e d a g o g i k ę , f i z y k ę i m a t e m a t y k ę . W r. 1 9 1 7 u z y s k a ł n i e m a l w tym s a m y m c z a s i e d w a d o k t o r a t y , z

f i l o z o f i i i z m a t e m a t y k i . D o r. 1 9 2 9 p r a c o w a ł w s z k o l n i c t w i e ś r e d n i m j a k o n a u c z y c i e l , p ó ź n i e j d y r e k t o r g i m n a z j u m , w r e s z c i e w i z y t a t o r w k u r a t o r i u m l w o w s k i m . O d r. 1 9 2 9 o b e j m u j e w y k ł a d y na u n i w e r s y t e c i e i A k a d e m i i H a n d l o w e j w e L w o w i e . W r . 1 9 4 5 p r z e c h o d z i d o n o w o t w o r z ą c e g o s i ę u n i w e r s y t e t u w T o r u n i u j a ­ k o j e d e n z j e g o o r g a n i z a t o r o w i , t a k b a r d z o z a s ł u ż o n y c h d la tej u c z e i r . i , w y c h o w a w c a w i e l u p o k o l e ń s t u d e n t ó w , n i e z w y k l e u z d o U n i o n y p e d a g o g . Z m a r ł w p a ź d z i e r n i k u 1 9 7 6 r.

U c z c i j m y m i n u t ą m i l c z e n i a p a m i ę ć t y c h l u d z i , k t ó r y c h a k - t y w n o ś c i i o d d a n i u t y l e n a s z e ś r o d o w i s k o z a w d z i ę c z a .

S p r a w o z d a r i e Z a r z ą d u , k t ó r e p r z e d s t a w i a m d z i s i a j w im ie ­ n iu n i e o b e c n e g o , z p o v . e d u c h o r o b y , p r e z e s a p r o f . K o n r a d a G ó r ­ s k i e g o , p r a g n ą ł b y m z a k o ń c z y ć a p e l e m d o w s z y s t k i c h c z ł o n k ó w T o w a r z y s t w a o a k t y w n y u d z i a ł w p r z e w i d z i a n y c h na r. 1 9 7 7 z a ­ m i e r z e n i a c h T o w a r z y s t w a . S t a w i a m y p r z e d c z ł o n k a m i a m b i t n e i t r u d n e w r e a l i z a c j i p l a n y n a r. 1 9 7 7 , w y m a g a j ą c e a k t y w n e g o w s p ó ł u d z i a ł u j a k n a j w i ę k s z e j l i c z b y c z ł o n k ó w .

N i e s p o s ó b z a k o ń c z y ć t e g o s p r a w o z d a n i a b e z p o d k r e ś l e ­ n ia t r o s k l i w e j ż y c z l i w o ś c i , j a k ą T o w a r z y s t w o o d c z u w a w o p i e c e w ł a d z w o j e w ó d z k i c h , z k t ó r y m i w r o k u s p r a w o z d a w c z y m c z ę s t o ' /■ weno r o b o c z e s p o t k a n i a . W ł a d z e w o j e w ó d z k i e z a p e w n i ł y T o -

Jc

(26)

w a r z y s t w u f u n d u s z e i lim ity b u d o w l a n e w r . 1 9 7 6 i p r z y c z y n i ł y s i ę , d z i ę k i s t a r a n i o m W o j e w ó d z k i e g o K o n s e r w a t o r a Z a b y t k ó w , d o u z y s k a n i a z M i n i s t e r s t w a K u l t u r y i S z t u k i f i n a n s o w a n i a r e m o n t u i p r z e b u d o w y g m a c h u T o w a r z y s t w a p r z y u l . W y s o k i e j , j a k i z a ­ b e z p i e c z e n i a f u n d u s z ó w w w y s o k o ś c i 3 m in z ł n a r. 1 9 7 7 . T a k ­ ż e z f u n d u s z ó w w o j e w ó d z k i c h s f i n a n s o w a n o d o k u m e n t a c j ę u r z ą ­ d z e n i a w n ę t r z a g m a c h u .

W te n s p o s ó b ta k w a ż n a d la T o w a r z y s t w a s p r a w a o d b u - d o w y h i s t o r y c z n e g o g m a c h u p r z y u l . W y s o k i e j z o s t a ł a p o w a ż n i e z a a w a n s o w a n a . T y m o p t y m i s t y c z n y m a k c e n t e m k o ń c z ę s p r a w o z ­ d a n i e Z a r z ą d u za o k r e s r o k u 1 9 7 6 .

W Y K Ł A D P R O F . D R A J U L I U S Z A N A R ^ B o K I i O C R Y T M B I O L O G I C Z N Y S N U I C Z U W A N I A

1 . V/ s t ę p . W ż y c i u z w i e r z ą t i c z ł o w i e k a b a r d z o w y ­ r a ź n i e w y s t ę p u j ą n a p r z e m i e n n e o k r e s y a k t y w n o ś c i i s p o c z y n k u . T o p r a w o n a t u r y o d g r y w a d o n i o s ł ą r o l ę , s z c z e g ó l n i e u s t a ł o - c i e p l n y c h k r ę g o w c ó w , u p ta k ó w i s s a k ó w , k t ó r e m a j ą n a j w y ż e j r o z w i n i ę t y u k ł a d n e r w o w y . K i e r u j e o n z a c h o w a n i e m s i ę z w i e - r z ą t i p o d l e g a p r z e z c a ł e ż y c i e n a p r z e m i e n n y m , r y t m i c z n y m z m i a n o m p o z i o m u i c h a r a k t e r u a k t y w n o ś c i .

Ż y c i e na z i e m i w e w s z y s t k i c h e t a p a c h e w o l u c j i r o z w i j a ł o s i ę p o d p r z e m o ż n y m w p ł y w e m d o b o w e g o r y t m u o b r o tó w z i e m i d o ­ o k o ł a s w e j o s i , a w i ę c d n i a i n o c y . J e s t o i . p r z e d e w s z y s t k i m r y tm e m d r a s t y c z n y c h z m i a n n a t ę ż e n i a e n e r g i i s ł o n e c z n e j . K a ż d e a k t y w n o ś ć w y w o ł u j e z m ę c z e n i e , k t ó r e j ą o g r a n i c z a , z m u s z a j ą c d o w y p o c z y n k u . W s z y s t k i m i fo r m a m i z a c h o w a n i a s i ę k i e r u j e o ś ­ r o d k o w y u k ł a d n e r w o w y . O d b i e r a o n i p r z e t w a r z a w i e l k ą i l o ś ć i n f o r m a c j i , a m ę c z y s i ę tym b a r d z i e j , im d ł u ż e j i i n t e n s y w n i e j d z i a ł a . I l o ś c i o w a o c e n a tej i n t e n s y w n o ś c i j e s t b a r d z o t r u d n a , a d o t y c z y n a p i ę ć e m o c j o n a l n y c h , na tle k t ó r y c h p o w s t a j ą m o t y w y d z i a ł a n i a . S p o c z y n e k c z ł o w i e k a p o j a w i a j ą c y s i ę w r y tm ie d o b o ­ w y m to w p r a w d z i e n ie t y l k o , a l e p r z e d e w s z y s t k i m - s e r i .

2 . Z e g a r b i o l o g i c z n y ,

s p o s ó b , a b y r o z s t r z y g n ą ć :

J e s t t y l k o j e d e n

Cytaty

Powiązane dokumenty

wego, s.. Po zakońozeniu wojny pozostawał w wojsku jako dyrektor Archiwum Wojskowego aż do r. P rofesor Pawłowski był najw ybitniejszym żyjącym historykiem

nia naukowe oraz opiniowaniem umów-zleceń na wykonanie prac naukowych. Skład Komisji był następujący: przewodniczący — Sekretarz Generalny, Antoni Swinarski,

liwe było tylko dziąki pomocy PWN, które zobowiązało sią do zakupu pewnych ilości naszych wydawnictw i z tego tytułu wpła­.. ciło Towarzystwu 65

Dokończenie tych monumentalnych prac nie stało się udziałem Zmarłego: za Jego życia prasę drukarską opuściła tylko część wstępna oraz cz.. Doceniał też

Rekonstrukcja zaginionego pomnika bisk.Piotra Wolskiego w katedrze płockiej (zdejm.. ter stylowy zabytku oraz dwa sepulkralne napisy,odnoszące się do osoby Buczackiego, które

Całość układu rozplanowuje książki, zdaje się, dość przejrzyście i jednocześnie skupia wokoło nie tylko każdej dyscypliny czy dziedziny życia, ale też

(Wyznaczenie toru podwójnej gwiazdy spektroskopowej z dwu pozycji), s. DZIEWULSKI WŁ.: Visual observations of the variable star SZ

W w yw iadzie zaś opis reak ­ cji badanego otrzym uje się od osoby inform ującej, k tó ra zaobserw ow ała działanie dziecka.. Rozpoznawanie typów układu nerw