Jolanta Gągorowska-Chudobska
Naczynie gliniane
Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 25, 303-304
Rocznik M uzeum N arodowego w Kielcach Tom 25, Kielce 2010
DR JOLANTA GĄGOROWSKA-CHUDOBSKA
NACZYNIE GLINIANE
II. 1. Naczynie gliniane
Naczynie gliniane Janowice Poduszowskie
K ultura trzcińska - do XIII w. p.n.e.
Szarobrązowe, kształt esowaty, wys. 50 cm, śr. wylewu 96 cm, gr. ścianek 2,5 cm MNKi/A/798
Naczynie gliniane z Janow ic Poduszowskich, pow. Busko Zdrój zostało zn a lezione przez księdza Stanisław a Skurczyńskiego. Powierzchnia zew nętrzna gładzona, cztery pionowe sym etrycznie rozmieszczone ucha n a największej wy- dętości brzuśca. Na ukośnie ściętym brzegu wylewu, w regularnych odstępach, znajduje się 11 grup otworków o średnicy 0,5 cm. W każdej grupie jest od cztery - sześć otworków. Mogły one służyć do mocowania skórzanego lub płóciennego nakrycia garnka.
J e st to znalezisko odosobnione w skali kraju, odkryte luźno w wykopie pod czas kopania fundam entów pod szkołę. Ze względu n a brak analogii trudno okre ślić do czego służyło. Z dużym prawdopodobieństwem m ożna powiedzieć, że był to garniec zasobowy do przechowywania zboża. Nie m ożna też wykluczyć jego kultowego przeznaczenia.
304 Jolanta Gągorowska-Chudobska
Naczynie jest wytworem ludności kultury trzcinieckiej1. W ykształciła się ona w epoce brązu na przełomie XVII i XVI wieku p.n.e. i rozwijała na ziemiach środ kowej i wschodniej Polski do około XIII wieku p.n.e. Dominującą form ą gospodar ki ludności kultury trzcinieckiej było rolnictwo i chów zw ierząt. Zamieszkiwano przede wszystkim rozległe i długo użytkowane osady zlokalizowane n a terenach lessowych, z budowlami wgłębionymi w ziemię i naziem nymi.
Przew odnią form ą ceramiki były naczynia o esowatym profilu i skośnie ścię tym brzegu. Zmarłych chowano najczęściej niespalonych w k u rh an ach i gro bach płaskich. Wyroby z brązu związane z tą k u ltu rą ograniczają się do skarbów i pojedynczych znalezisk oraz niewielkiej liczby przedm iotów odkrytych na cm en tarzyskach. Skarby składają się wyłącznie z różnego rodzaju ozdób, bardzo często pochodzenia południowego jak np. naram ienniki i bransolety. Nadal też wykorzy stywano kam ień i krzem ień do wyrobu narzędzi i broni.
CZEKAN MIEDZIANY
Czekan m iedziany Okolice Wiślicy
K ultura m alicka i k u ltu ra lubelsko-wołyńska - od 1. poł. V-IV w. p.n.e. Dł. 18 cm, szer. 6 cm, obuch 3,7x1,7 cm, szer. ostrza 4 cm, śr. otworu 3,5 cm MNKi/A/5195
Czekan trójkątny, z dużym otworem w najszerszym miejscu. Powyżej otwo ru zwęża się w stronę płaskiego prostokątnego obucha. O strze asym etryczne, poprzeczne w stosunku do obucha. Powierzchnia nierów na. Czekan powstał w wyniku odlania w formie, stanowi u n ik at w skali kraju, w Polsce znaleziono ich tylko kilka. Je s t wytworem ludności należącej do cyklu lendzielsko-polgarskiego, reprezentow anego przez k ultu rę malicką i k u ltu rę lubelsko-wołyńską ceram iki malowanej. Je s t to cykl rozwijający się od 1. poł. V tysiąclecia p.n.e. do początków IV tysiąclecia p.n.e. nad górną Wisłą. Łączyły go silne więzy z terenam i
zakarpacki-1 Nazwa pochodzi od miejscowości Trzciniec w województwie lubelskim, skąd po chodzą pierwsze odkrycia
