Dynamika w wiruj ˛ acej pułapce harmonicznej
klasycznie i kwantowo
Tomasz Sowi ´ nski
Centrum Fizyki Teoretycznej PAN
Kraków, 8 maja 2006
Klasyczna analiza ruchu
Hamiltonian układu
H = p 2
2m + m
2 r· ˆ V (t)·r
Klasyczna analiza ruchu
Hamiltonian układu
H = p 2
2m + m
2 r· ˆ V (t)·r Hamiltonian w układzie wiruj ˛ acym
H = p 2
2m + r· ˆ Ω·p + m
2 r· ˆ V ·r
Klasyczna analiza ruchu
Hamiltonian układu
H = p 2
2m + m
2 r· ˆ V (t)·r Hamiltonian w układzie wiruj ˛ acym
H = p 2
2m + r· ˆ Ω·p + m
2 r· ˆ V ·r Równania ruchu
d r
d t = p
m − ˆ Ω·r
d p
d t = −m ˆ V ·r − ˆ Ω·p
Klasyczna analiza ruchu
Równanie własne na amplitud ˛e modu:
− ˆ Ω − iω k m 1
− m ˆ V − ˆ Ω − iω k
!
· R (k) 0 P (k) 0
!
= 0
Rozwi ˛ azania konstruujemy z modów własnych:
r (t) p (t)
!
=
6
X
k=1
λ k R (k) 0 P (k) 0
!
e iω k t
Klasyczna analiza ruchu
Równanie własne na amplitud ˛e modu:
− ˆ Ω − iω k m 1
− m ˆ V − ˆ Ω − iω k
!
· R (k) 0 P (k) 0
!
= 0
Rozwi ˛ azania konstruujemy z modów własnych:
r (t) p (t)
!
=
6
X
k=1
λ k R (k) 0 P (k) 0
!
e iω k t
równanie na cz ˛esto´sci własne
ω 6 + A ω 4 + B ω 2 + C = 0
cz ˛esto´sci własne zawsze wyst ˛epuj ˛ a parami: ± ω .
Cz˛esto´sci własne, a stabilno´s´c układu
Równanie na cz ˛esto´sci własne ( Ω = Ωn )
χ 3 + A χ 2 + B χ + C = 0 (ω 2 = χ) A = −2Ω 2 − Tr ( ˆ V )
B = Ω 4 + Ω 2 h
3n· ˆ V ·n − Tr ( ˆ V ) i
+ Tr ( ˆ V ) 2 − Tr ( ˆ V 2 ) 2
C = −Ω 4 n· ˆ V ·n + Ω 2 h
Tr ( ˆ V )n· ˆ V ·n − n· ˆ V 2 · n i
− Det ( ˆ V )
Cz˛esto´sci własne, a stabilno´s´c układu
Równanie na cz ˛esto´sci własne ( Ω = Ωn )
χ 3 + A χ 2 + B χ + C = 0 (ω 2 = χ) A = −2Ω 2 − Tr ( ˆ V )
B = Ω 4 + Ω 2 h
3n· ˆ V ·n − Tr ( ˆ V ) i
+ Tr ( ˆ V ) 2 − Tr ( ˆ V 2 ) 2
C = −Ω 4 n· ˆ V ·n + Ω 2 h
Tr ( ˆ V )n· ˆ V ·n − n· ˆ V 2 · n i
− Det ( ˆ V )
Dla ustalonego V ˆ i n otrzymujemy równanie krzywej
f (χ, Ω) = χ 3 + A(Ω) χ 2 + B(Ω) χ + C(Ω) = 0
Przypadek dwuwymiarowy
V x = 1 , V y = 3 , V z = 2 Ω = (0, 0, Ω)
0 1 2 3 4
Ω
1 2 3 4 5 6
χ
Przypadek dwuwymiarowy
V x = 1 , V y = 3 , V z = 2 Ω = (0, 0, Ω)
0 1 2 3 4
Ω
1 2 3 4 5 6
χ
Przypadek dwuwymiarowy
V x = 3 , V y = 1 Potencjał nieobracaj ˛ acy si ˛e
X Y
Przypadek dwuwymiarowy
V x = 3 , V y = 1 Powolny obrót ( Ω = 0.2 ), pierwszy obszar stabilno´sci
X Y
Przypadek dwuwymiarowy
V x = 3 , V y = 1 Obrót destrukcyjny ( Ω = 1.5 ), obszar niestabilno´sci
X Y
Przypadek dwuwymiarowy
V x = 3 , V y = 1 Szybki obrót ( Ω = 2 ), drugi obszar stabilno´sci
X Y
Dowolne ustawienie osi obrotu
V x = 3 , V y = 2 , V z = 1 Ω = √ Ω
3 (1, 1, 1)
0 1 2 3 4
Ω
1 2 3 4 5 6
χ
Dowolne ustawienie osi obrotu
V x = 3 , V y = 2 , V z = 1 Ω = √ Ω
3 (1, 1, 1)
0 1 2 3 4
Ω
1 2 3 4 5 6
χ
Przypadek trójwymiarowy
V x = 3 , V y = 2 , V z = 1 Pierwszy obszar niestabilno´sci
Y
X Z
Przypadek trójwymiarowy
V x = 3 , V y = 2 , V z = 1 Drugi obszar niestablino´sci
X Y Z
Przypadek trójwymiarowy
V x = 3 , V y = 2 , V z = 1 Stabilizacja sił ˛ a Coriolisa
X Y Z