Norma postępowania jako
wyrażenie języka
Role semiotyczne wypowiedzi
Semiotyka– ogólna teoria znaków językowych.
Dzieli się na trzy subdyscypliny:
1.Semantykę – zajmującą się stosunkiem znaków językowych do tego, co one oznaczają;
2.Syntaktykę – zajmującą się sposobami wiązania znaków prostszych w sensowne wypowiedzi
złożone;
3.Pragmatykę – zajmującą się stosunkami, jakie zachodzą między znakami a ludźmi, którzy te
znaki wytwarzają lub odbierają ze zrozumieniem.
Funkcja opisowa wypowiedzi
• Pełnią ją zdania w sensie logicznym, tzn.
wypowiedzi oznajmujące, które mają
wartość logiczną prawdy lub fałszu.
Funkcja ekspresyjna wypowiedzi
• Polega na wyrażaniu naszych przeżyć, przeświadczeń za pomocą wypowiedzi językowych.
• Funkcję tę spełniają wypowiedzi, które
wyrażają stany emocjonalne, życzenia, akty woli.
• Najbardziej funkcja ta widoczna jest w przypadku ocen, tzn. wypowiedzi
wyrażających aprobatę lub dezaprobatę
określonych stanów rzeczy.
Oceny
1) Zasadnicze (samoistne)
„x ma wartość w”
2) Zrelatywizowane:
a) Systemowo
„x ma wartość w w systemie wartości s”
b) Instrumentalnie
„x ma wartość w jako środek do celu c”
c) Kontekstowo
„x ma wartość w w zależności od sytuacji s”
Wypowiedzi optatywne
• Oceny mogą zarazem wyrażać życzenie, aby dany stan trwał nadal lub powstał w przyszłości, co jest cechą wypowiedzi
optatywnych.
• Można je uznać za wzmocnioną postać wypowiedzi oceniających.
• Jest to akt bez adresata, wyrażający
wyłącznie chęć, żeby coś się stało
(zaistniało).
Funkcja sugestywna wypowiedzi
• Polega na wpływaniu na zachowanie jakiegoś podmiotu.
• Spełniają ją wypowiedzi dyrektywalne, tzn.
takie, które wskazują komuś określony sposób postępowania w określonych okolicznościach.
• Wyrażają wolicjonalny stosunek do rzeczywistości.
• Podstawowym typem wypowiedzi
dyrektywalnych są normy postępowania.
Funkcja performatywna wypowiedzi
• To inaczej funkcja dokonawcza, w której języka używamy wówczas, gdy mówienie jest
czynieniem, tzn. przez sformułowanie wypowiedzi językowej kreujemy nową rzeczywistość.
• Wiąże się z pojęciem czynności konwencjonalnych.
• Czynność konwencjonalna polega na tym, że na podstawie wyraźnie ustanowionych lub
zwyczajowo ukształtowanych reguł pewnym
czynnościom psychofizycznym werbalnym (aktom mowy) lub niewerbalnym (gestom) nadaje się
nowy społeczny sens kulturowy.
