TEST nr 1 z działu: Optyka

(1)

Testy sprawdzające

Grupa A

TEST nr 1 z działu: Optyka

W zadaniach 1.–17. wstaw krzyżyk w kwadracik obok wybranej odpowiedzi.

1

Gdy światło rozchodzi się w próżni, jego prędkość A. rośnie.

B. maleje.

C. nie zmienia się.

D. jest niemierzalna.

2

Źródłem światła nie jest A. rozgrzany gwóźdź.

B. ekran kinowy.

C. żarówka.

D. ognisko.

3

W gęstym lesie światło przebija się przez korony drzew. Biegnie wtedy A. po liniach prostych.

B. po liniach krzywych.

C. po liniach prostych i krzywych.

D. po liniach prostych lub po liniach krzywych, zależnie od pory dnia.

4

Prędkość światła jest największa A. w ciałach stałych.

B. w cieczach.

C. w próżni.

D. w gazach.

5

Ala może przeglądać się w lustrze dzięki zjawisku A. rozproszenia światła.

B. załamania światła.

C. rozszczepienia światła.

D. odbicia światła.

imię i nazwisko

klasa data

(2)

Grupa A

6

Wrażenie, że łyżeczka w szklance z wodą jest złamana, jest wynikiem A. zjawiska rozszczepienia światła.

B. zjawiska załamania światła.

C. zjawiska odbicia światła.

D. wady wzroku.

7

Na rysunku obok przedstawiono A. zwierciadło wklęsłe.

B. zwierciadło wypukłe.

C. soczewkę skupiającą.

D. soczewkę rozpraszającą.

8

W przedstawionym przypadku na ekranie A. powstaje cień.

B. powstaje półcień.

C. powstają cień i półcień.

D. nie powstaje ani cień, ani półcień.

9

Podczas mgły jazda samochodem jest bardzo utrudniona. Przyczyną jest zjawisko A. rozproszenia światła.

B. rozszczepienia światła.

C. załamania światła.

10

Jeżeli kąt γ jest równy 40°, to kąt odbicia wynosi

A. 20°. B. 40°. C. 50°. D. 90°.

11

Zwierciadłem wypukłym jest A. bombka na choince.

B. wewnętrzna strona łyżki.

C. lustro w łazience.

D. soczewka w okularach.

γα βδ

(3)

Grupa A

12

Ola przegląda się w lustrze. Widzi obraz A. pozorny, odwrócony i pomniejszony.

B. pozorny, prosty i tej samej wielkości.

C. rzeczywisty, odwrócony i powiększony.

D. rzeczywisty, prosty i tej samej wielkości.

13

Na którym rysunku ognisko zostało poprawnie zaznaczone?

optycznaoś oś

optyczna oś

optyczna R – promień zwierciadła

(sfery kuli) F

I II III

R – promień zwierciadła (sfery kuli)

F

R – promień zwierciadła (sfery kuli) F

A. Na rysunku I.

B. Na rysunku II.

C. Na rysunku III.

D. Na żadnym rysunku.

14

Na zwierciadło wypukłe pada równoległa wiązka światła. Po odbiciu staje się ona wiązką A. równoległą.

B. zbieżną.

C. rozbieżną.

D. zbieżną lub równoległą.

15

Na podstawie rysunku zamieszczonego obok

A. można stwierdzić, że światło w wodzie rozchodzi się szybciej niż w powietrzu.

B. można stwierdzić, że światło w powietrzu rozchodzi się szybciej niż w wodzie.

C. można stwierdzić, że prędkość światła w obu ośrodkach jest taka sama.

D. nie można porównać prędkości światła w tych ośrodkach.

16

Ogniskowa zwierciadła kulistego wklęsłego ma długość 20 cm. Promień krzywizny tego zwierciadła wynosi A. 5 cm.

B. 10 cm.

C. 20 cm.

D. 40 cm.

powietrze

woda

(4)

Grupa A

17

W odległości 30 cm od zwierciadła kulistego wklęsłego umieszczono zapaloną świeczkę. Jej obraz powstał w odle- głości 60 cm od zwierciadła. Powiększenie obrazu wynosi więc

A. ¹₂. B. 2.

C. 30.

D. 180.

18

Oświetlony przedmiot (strzałka AB) ustawiono przed soczewką skupiającą (jak na rysunku).

a) Skonstruuj obraz tego przedmiotu.

b) Napisz, jakie cechy ma otrzymany obraz.

19

Oblicz zdolność skupiającą soczewki o ogniskowej 20 cm.

20

Gosia nosi okulary o zdolności skupiającej (–1 D) i (–2 D).

a) Zidentyfikuj wadę wzroku Gosi i wyjaśnij, na czym ta wada polega.

b) Oblicz ogniskowe soczewek w okularach Gosi.

F F

B A

(5)

Grupa B

TEST nr 1 z działu: Optyka

1

Największą prędkością w przyrodzie jest A. prędkość dźwięku w powietrzu.

B. prędkość światła w wodzie.

C. prędkość dźwięku w wodzie.

D. prędkość światła w próżni.

2

Źródłem światła jest

A. Księżyc.

B. ekran kinowy.

C. Wenus.

D. ognisko.

3

Światło wpada do ciemnego pokoju przez dziurkę od klucza. Biegnie wtedy

A. po liniach krzywych.

B. po liniach prostych.

D. po liniach, których kształt zależy od ciśnienia atmosferycznego.

4

Prędkość światła jest największa

A. w próżni.

B. w ciałach stałych.

C. w cieczach.

D. w gazach.

5

Kierowca widzi w lusterkach jadące za nim samochody dzięki zjawisku

A. rozszczepienia światła.

B. załamania światła.

C. odbicia światła.

D. rozproszenia światła.

klasa data

(6)

Grupa B

6

Oli wpadł do wody kolczyk. Gdy chciała go wyciągnąć, okazało się, że nie znajduje się on w miejscu, w którym go wcześniej dostrzegła. Złudzenie było skutkiem

A. załamania światła.

C. odbicia światła.

D. wady wzroku.

7

Na rysunku obok przedstawiono

A. zwierciadło wklęsłe.

B. zwierciadło płaskie.

8

W przedstawionym przypadku na ekranie

A. powstaje cień.

B. powstają cień i półcień.

C. powstaje półcień.

9

Powierzchnia lustra jest widoczna dzięki zjawisku

A. pochłaniania światła.

10

Jeżeli kąt γ jest równy 50°, to kąt padania wynosi

A. 20°. B. 40°. C. 50°. D. 90°.

11

Zwierciadłem wklęsłym jest

A. bombka na choince.

12

Kasia przegląda się w lustrze. Widzi obraz A. symetryczny.

B. pomniejszony.

C. niesymetryczny.

D. powiększony.

γα βδ

(7)

Grupa B

A. Na rysunku I.

B. Na rysunku II.

C. Na rysunku III.

D. Na żadnym rysunku nie zostało zaznaczone poprawnie.

14

Na zwierciadło wklęsłe pada równoległa wiązka światła. Po odbiciu stanie się ona wiązką

A. równoległą.

B. zbieżną.

C. rozbieżną.

15

A. można stwierdzić, że prędkość światła w wodzie i w powietrzu jest taka sama.

B. nie można porównać prędkości światła w wodzie i w powietrzu.

C. można stwierdzić, że światło w wodzie rozchodzi się szybciej

niż w powietrzu.

D. można stwierdzić, że światło w powietrzu rozchodzi się szybciej niż w wodzie.

16

Ogniskowa zwierciadła kulistego wklęsłego ma długość 10 cm. Promień krzywizny tego zwierciadła wynosi

A. 5 cm.

B. 10 cm.

C. 20 cm.

D. 40 cm.

17

W odległości 20 cm od zwierciadła kulistego wklęsłego umieszczono zapaloną świeczkę. Jej obraz powstał w odle- głości 10 cm od zwierciadła. Powiększenie obrazu wynosi

A. ¹₂.

B. 2.

C. 60.

D. 80.

13

optycznaoś oś

optyczna oś

(sfery kuli) F

I II III

F

woda

powietrze

(8)

Grupa B

18

b) Wymień cechy tego obrazu.

19

20

Krzyś nosi okulary o zdolności skupiającej (+0,5 D) i (+1 D).

a) Zidentyfikuj wadę wzroku Krzysia i wyjaśnij, na czym ona polega.

b) Oblicz ogniskowe soczewek w okularach Krzysia.

B A

F

(9)

Grupa C

TEST nr 1 z działu: Optyka

1

Światło najszybciej rozchodzi się w A. wodzie.

B. powietrzu.

C. szkle.

D. próżni.

2

Źródłem światła jest

A. Księżyc.

B. ekran kinowy.

C. Wenus.

D. świetlik.

3

Światło zawsze biegnie po takiej drodze, aby czas jej przebycia był jak najkrótszy. Dlatego w ośrodku jednorodnym rozchodzi się

A. po liniach prostych.

B. po liniach krzywych.

D. po liniach, których kształt zależy od wilgotności powietrza.

4

Prędkość światła jest największa

A. w ciałach stałych.

B. w próżni.

C. w cieczach.

D. w gazach.

5

Łódź podwodna jest zaopatrzona w peryskop, który działa dzięki zjawisku

B. odbicia światła.

C. rozproszenia światła.

D. załamania światła.

klasa data

(10)

Grupa C

6

Wrażenie, że wiosło zanurzone w wodzie jest złamane, to skutek

B. interferencji światła.

D. wady wzroku.

7

Na rysunku obok przedstawiono

A. zwierciadło wklęsłe.

B. zwierciadło płaskie.

8

Na rysunku przedstawiono zaćmienie Słońca, podczas którego na Ziemi A. powstają cień i półcień.

B. powstaje półcień.

C. powstaje cień.

9

Światło odbite od ściany nie oślepia nas dzięki zjawisku A. załamania światła.

B. rozproszenia światła.

C. rozszczepienia światła.

D. pochłaniania światła.

10

Jeżeli kąt γ jest równy 35°, to kąt padania wynosi

A. 35°. B. 40°. C. 55°. D. 90°.

11

Zwierciadłem płaskim jest

A. bombka na choince.

12

Na rysunku obok przedstawiono konstrukcję obrazu w zwierciadle.

Otrzymany obraz jest

A. pozorny, odwrócony i pomniejszony.

B. pozorny, prosty i tej samej wielkości.

C. rzeczywisty, odwrócony i powiększony.

D. rzeczywisty, odwrócony i tej samej wielkości.

Słońce Ziemia

Księżyc

γα βδ

F O

2 Z

2'

(11)

Grupa C

13

A. Na rysunku I.

B. Na rysunku II.

C. Na rysunku III.

D. Na żadnym rysunku.

14

Jeśli źródło światła umieścimy w ognisku zwierciadła wklęsłego, to promienie odbite od zwierciadła utworzą wiązkę

A. równoległą.

B. zbieżną.

C. rozbieżną.

15

A. można stwierdzić, że światło szybciej rozchodzi się w wodzie niż w szkle.

B. można stwierdzić, że światło szybciej rozchodzi się w szkle

niż w wodzie.

C. można stwierdzić, że prędkość światła w wodzie i w szkle jest taka sama.

D. nie można porównać prędkości światła w wodzie i w szkle.

16

Ogniskowa zwierciadła kulistego wklęsłego ma długość 5 cm. Promień krzywizny tego zwierciadła wynosi

A. 5 cm.

B. 10 cm.

C. 20 cm.

D. 40 cm.

17

W odległości 15 cm od zwierciadła kulistego wklęsłego umieszczono zapaloną świeczkę. Jej obraz powstał w odległości 45 cm od zwierciadła. Powiększenie obrazu wynosi

A. ¹₃ .

B. 3.

C. 30.

D. 60.

optycznaoś oś

optyczna oś

(sfery kuli) F

I II III

F

woda

szkło

(12)

Grupa C

18

b) Wymień cechy tego obrazu.

19

20

Basia nosi okulary o zdolności skupiającej (+0,5 D) i (–1 D).

a) Zidentyfikuj wadę wzroku Basi i wyjaśnij, na czym ona polega.

b) Oblicz ogniskowe soczewek w okularach Basi.

B A

F

(13)

5.4. Test sprawdzający nr 1 z działu: Optyka

Plan i kartoteka testu Czas rozwiązywania: 45 minut

zadaniaNr Sprawdzane wiadomości i umiejętności

Uczeń: Kategoria celu

operacyjnego Poziom

wymagań Odp.

Gr. A Odp.

Gr. B Odp.

Gr. C

1 określa prędkość światła w przyrodzie A K C D D

2 rozróżnia ciała świecące własnym światłem i światłem odbitym C K B D D

3 określa kształt linii, po których porusza się światło w ośrodku

jednorodnym A K A B A

4 posługuje się pojęciem prędkości światła A K C A B

5 nazywa zjawisko, dzięki któremu powstaje obraz w zwierciadle A K D C B

6 nazywa zjawisko polegające na zmianie kierunku biegu światła

przy przejściu do innego ośrodka A K B A C

7 rozróżnia zwierciadła i soczewki B P D C D

8 wyjaśnia powstawanie cienia i półcienia B P C A A

9 opisuje zjawisko rozproszenia światła B P A D B

10 stosuje prawo odbicia światła do obliczenia kątów padania

i odbicia C P C B C

11 wymienia przykłady zwierciadeł spotykanych w najbliższym

otoczeniu A P A B C

12 podaje cechy obrazu A P B A D

13 posługuje się pojęciem ogniska B R A C C

14 rozróżnia wiązkę światła: równoległego, zbieżnego i rozbieżnego B R C B A

15 analizuje bieg promienia światła przechodzącego z jednego ośrodka do drugiego i na tej podstawie porównuje prędkość światła w tych ośrodkach

D R B D A

16 posługuje się pojęciem ogniskowej do obliczenia promienia

krzywizny zwierciadła C R D C B

17 oblicza powiększenie obrazu C R B A B

18 rysuje konstrukcyjnie obraz przedmiotu wytworzonego przez

soczewkę skupiającą C D

wymienia cechy narysowanego obrazu A D

19 oblicza zdolność skupiającą soczewki C D

20 analizuje zdolności skupiające soczewek okularów, na tej podsta-

wie identyfikuje wadę wzroku i wyjaśnia, na czym ona polega D D

oblicza ogniskowe soczewek okularów C D

Proponowana punktacja:

Każda poprawna odpowiedź w zadaniu zamkniętym – 1 pkt, odpowiedź błędna lub brak odpowiedzi – 0 pkt. W zadaniach: 18a. – 3 pkt (po 1 pkt za narysowanie każdego z promieni konstrukcyjnych i obrazu); 18b. – 3 pkt (po 1 pkt za każdą wymienioną cechę obrazu); 19. – 1 pkt za obliczenie ogniskowej; 20a. – 2 pkt (po 1 pkt za nazwanie wady i wyja- śnienie, na czym ona polega); 20b. – 2 pkt (po 1 pkt za obliczenie każdej ogniskowej soczewki). Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań uczeń może uzyskać 28 pkt. Proponowana ocena dla ucznia, który uzyskał 28 pkt, to ocena celująca.

Do zaliczenia każdego poziomu wymagań (K, P, R, D) potrzebna jest odpowiednia liczba punktów. Normy wymagań dla różnych poziomów nie są jednakowe i nie ma gotowych rozwiązań.

(14)

W teście proponujemy przyjęcie następującej normy ilościowej.

Zadanie 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 15, 16, 17,18a 18b, 19, 20a, 20b

Poziom K P R D

Liczba punktów niezbędna

do zaliczenia poziomu 6 z 7 6 z 7 5 z 6 6 z 8

Ocena dopuszczający

(K) dostateczny

(K + P) dobry

(K + P + R) bardzo dobry

(K + P + R + D) Odpowiedzi do zadań otwartych:

Gr. A 18b)

Cechy obrazu: rzeczywisty, odwrócony, powiększony.

19.

Z = 5 D 20a)

Gosia jest krótkowidzem. Gdy patrzy bez okularów, źle widzi przedmioty odległe, dobrze – bliskie. Obraz tworzy się przed siatkówką oka. Oko za bardzo skupia promienie świetlne.

20b)f₁ = – 1 m f₂ = – ¹₂ m Gr. B

18b)Cechy obrazu: pozorny, prosty, powiększony.

19.Z = 10 D

20a)Krzyś jest dalekowidzem. Gdy czyta bez okularów, nie widzi wyraźnie, ponieważ obraz tworzy się za siatkówką oka. Oko za słabo skupia promienie świetlne.

20b) f₁ = 2 m f₂ = 1 m Gr. C 18b)

Cechy obrazu: rzeczywisty, odwrócony, tej samej wielkości.

19. Z = 2 D

20a)Każde oko Basi ma inną wadę: jedno – dalekowzroczność, drugie – krótkowzroczność. Gdy Basia patrzy bez okularów, nie widzi wyraźnie, ponieważ obraz w jednym oku tworzy się za siatkówką, a w drugim – przed siatkówką. Jedna soczewka oczna za słabo skupia promienie świetlne, a druga – za mocno.

20b) f₁ = 2 m f₂ = – 1 m