III KWARTAŁ 2015
ZARZĄDZANEGO PRZEZ CZŁONKÓW KPF
WIERZYTELNOŚCI
SPIS TREŚCI
WSTĘP ...4
RYNEK ZARZĄDZANIA WIERZYTELNOŚCIAMI. III KWARTAŁ 2015 ...5
SKALA OBSŁUGIWANYCH WIERZYTELNOŚCI ...6
Wartość obsługiwanych wierzytelności ... 6
Liczba obsługiwanych wierzytelności ... 9
Średnia wartość obsługiwanej wierzytelności ... 12
Struktura podmiotowa obsługiwanych wierzytelności ... 12
WIERZYTELNOŚCI PRZYJĘTE DO OBSŁUGI ... 14
KONIUNKTURA NA RYNKU WIERZYTELNOŚCI W POLSCE ... 16
FUNDUSZE SEKURYTYZACYJNE ... 19
ZATRUDNIENIE ... 20
METODOLOGIA BADANIA ... 20
WSTĘP
Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce już po raz siedemnasty przeprowadziła badanie ankietowe wśród Członków KPF z sektora usług zarządzania wierzytelnościami. Badania te są jednym z kilku projektów badawczych, które systematycznie są realizowane przez KPF dla opisania sytuacji na rynku finansowym w Polsce w różnych jego aspektach, w tym: koniunktury na rynku consumer finance, rynku produktów finansowych dla gospodarstw domowych, rynku firm pożyczkowych, pośrednictwa finansowego w Polsce, w obszarze jakości portfeli należności, procesów upadłościowych polskich przedsiębiorstw, czy też zjawiska wyłudzeń w segmencie detalicznych usług kredytowych.
W bieżącej edycji cokwartalnego badania pt. Wielkość polskiego rynku wierzytelności wprowadzona została nowa wersja ankiety, o zmodyfikowanej strukturze w porównaniu z badaniami poprzednimi. Udział w tej edycji wzięło 14 firm z grona Członków KPF i dane zarówno aktualne, jak i w okresach historycznych dotyczą tej właśnie grupy uczestników rynku. W grupie respondentów znajdują się liderzy sektora zarządzania wierzytelnościami w Polsce, stąd uzyskane wyniki są tak istotne do opisywania aktualnej sytuacji rynkowej w tym obszarze.
Opracowanie, jakie oddajemy do Państwa dyspozycji jest jedynym tak kompleksowym, opartym o szeroki zakres twardych danych, branżowym raportem.
Zapraszam do lektury opracowania, licząc, iż okaże się ono dla Państwa pożytecznym źródłem informacji.
Andrzej Roter Dyrektor Generalny
RYNEK ZARZĄDZANIA WIERZYTELNOŚCIAMI III KWARTAŁ 2015
66,91 mld PLN Łączna wartość nominalna obsługiwanych wierzytelności
4,78 mld PLN Przeciętna wartość portfela wierzytelności obsługiwanego przez jedną firmę
9,54 mln Łączna liczba obsługiwanych wierzytelności
681,2 tys. Przeciętna liczba wierzytelności w portfelu obsługiwanym przez jedną firmę
7,02 tys. PLN Przeciętna wartość jednej obsługiwanej wierzytelności
2,35 mld PLN Łączna wartość wierzytelności kupionych w III kw. 2015 roku przez spółki
1,05 mld PLN Łączna wartość wierzytelności kupionych w III kw. 2015 roku przez własne fundusze sekurytyzacyjne spółek
1,33 mld PLN Łączna wartość wierzytelności przyjętych w III kw. 2015 roku przez spółki do obsługi na zlecenie
5.182 Łączny poziom zatrudnienia w firmach objętych badaniem
SKALA OBSŁUGIWANYCH WIERZYTELNOŚCI
Wartość obsługiwanych wierzytelności
Wartość nominalna wierzytelności zarządzanych przez firmy objęte badaniem wzrosła w III kwartale 2015 roku do prawie 67 mld PLN. Zmiana zaobserwowana w ostatnim okresie kwartalnym to wzrost tej wartości o 5,2 mld PLN, co daje dynamikę wzrostu na poziomie 8,4%
kw./kw. Warto nadmienić, że względna zmiana jest wyższa niż przeciętne tempo zmian w ujęciu kwartalnym, liczone dla okresu obejmującego I kw. 2013 – III kw. 2015 roku, będące na poziomie 6,1%. Względem III kwartału roku 2014 wartość wierzytelności wzrosła o ponad 33,6%, podczas gdy analogiczna zmiana rok wcześniej była na poziomie 20,5%. W całym okresie analizy, wartość zarządzanych wierzytelności wzrosła ponad 3-krotnie, o 46 mld PLN.
Wykres 1. Wartość obsługiwanych wierzytelności (w mld PLN)
Źródło: KPF.
Najwyższą łączną wartość nominalną reprezentowały wierzytelności, które były obsługiwane na rzecz własnych funduszy sekurytyzacyjnych – 39,96 mld PLN. Warto dodać, że 2 lata wcześniej wartość tych wierzytelności była o ponad 10 mld PLN niższa. Drugą z kolei kategorią, biorąc pod uwagę łączną wartość zarządzanych wierzytelności, są te obsługiwane w imieniu innych niż własne funduszy sekurytyzacyjnych – ich wartość na koniec III kwartału 2015 r. osiągnęła 15,3 mld PLN. W ciągu ostatniego roku zaobserwowano tu bardzo dynamiczny wzrost – ponad 3-krotny. Wartość wierzytelności obsługiwanych w imieniu własnym firm, która w latach 2013- 2014 pozostawała na względnie niezmiennym poziomie, w ciągu ostatnich 12 miesięcy wzrosła o ok. 1 mld PLN, osiągając 6,3 mld PLN. Niższą wartość niż wierzytelności obsługiwane w imieniu
20,56 27,30
35,26 35,25 39,32 41,57 43,19 45,57 47,68 50,07
56,63 57,77 61,70
66,91
0 10 20 30 40 50 60 70 80
własnym miały te obsługiwane na zlecenie banków – na koniec III kwartału 2015 r. ich wartość wyniosła 3,5 mld PLN. Wierzytelności pozostałe, wykraczające poza wymienione kategorie, nie przekraczały w analizowanych okresach wartości 2 mld PLN.
Wykres 2. Wartość obsługiwanych wierzytelności, w podziale na podmiot, w imieniu którego portfele były zarządzane (w mld PLN)
Źródło: KPF.
Wierzytelności obsługiwane na rzecz własnych funduszy sekurytyzacyjnych stanowiły ponad połowę wartości wszystkich obsługiwanych wierzytelności. W analizowanym okresie ich udział w strukturze wahał się między 58% a 70%. Znaczna zmiana w strukturze zauważalna jest w kategorii wierzytelności obsługiwanych na rzecz innych funduszy sekurytyzacyjnych – ich udział wzrósł z 10% na koniec 2011 roku do prawie 23% na koniec III kwartału 2015 r. Spadał z kolei udział wierzytelności obsługiwanych w imieniu własnym (z 19,3% do 9,4%) i zleconych przez banki (z 9,3% do 5,2%).
Wykres 3. Struktura wartościowa obsługiwanych wierzytelności (w %)
Źródło: KPF.
5,28
2,87
29,22
3,05
1,14
5,26 3,88
34,95
4,73
1,26 6,30
3,46
39,96
15,30
1,89 0
5 10 15 20 25 30 35 40 45
W imieniu własnym Banki Własne fundusze
sekurytyzacyjne
Inne fundusze sekurytyzacyjne
Pozostałe (zlecone) 30.09.2013 30.09.2014 30.09.2015
19,3% 14,2% 11,7% 11,1% 10,6% 10,5% 9,5% 9,9% 9,6% 9,4%
9,3%
11,0%
7,2% 7,4% 7,7% 7,7% 8,1% 7,1% 5,8% 5,2%
58,3% 63,8%
69,8% 70,2% 69,6% 69,8%
63,2% 63,9% 62,5% 59,7%
10,5% 8,5% 8,7% 8,6% 9,5% 9,4%
15,7% 16,0% 19,7% 22,9%
2,7% 2,5% 2,7% 2,7% 2,6% 2,5% 3,4% 3,1% 2,6% 2,8%
Pozostałe (zlecone) Inne fundusze sekurytyzacyjne Własne fundusze sekurytyzacyjne Banki
W imieniu własnym
Przeciętna wartość portfela wierzytelności, przypadająca na jedną firmę uczestniczącą w badaniu, w III kwartale 2015 utrzymała tendencję wzrostową, obserwowaną od początku analizy i osiągnęła saldo około 4,8 mld PLN. W porównaniu z końcem 2010 roku wartość ta wzrosła o 3,2 mld PLN.
Wykres 4. Przeciętna wartość portfela wierzytelności obsługiwanego przez jedną firmę zarządzającą wierzytelnościami (w mld PLN)
Źródło: KPF.
1,58
2,10 2,52 2,52 2,81 2,97 3,08 3,25 3,41 3,58
4,04 4,13 4,41 4,78
0 1 2 3 4 5 6
Liczba obsługiwanych wierzytelności
Na koniec III kwartału 2015 roku firmy objęte badaniem miały w swoich portfelach łącznie 9,54 mln wierzytelności. W ciągu tego kwartału liczba ta wzrosła o 2,8% i jest to niższa dynamika niż przeciętne tempo zmian, obserwowane od początku 2013 roku, które wyniosło 5,7% kw./kw.
W porównaniu z III kwartałem 2014 roku liczba obsługiwanych wierzytelności wzrosła o 26%
(analogiczna zmiana rok wcześniej była znacznie niższa, na poziomie 9,5%).
W całym analizowanym okresie, tj. od IV kwartału 2010 roku, liczba wierzytelności zarządzanych przez badane firmy wzrosła około 2,5-krotnie, o 5,72 mln szt.
Wykres 5. Liczba obsługiwanych wierzytelności (w mln sztuk)
Źródło: KPF.
Liczbę obsługiwanych wierzytelności w podziale na podmiot, na rzecz którego były one zarządzane, w III kwartałach lat 2013-2015, przedstawiono na wykresie 6. Najwięcej w portfelu wierzytelności firm objętych badaniem było tych, które obsługiwane były na rzecz własnych funduszy sekurytyzacyjnych – ponad 5 mln szt. Liczba ta wzrosła w porównaniu do roku 2014 o 9,6%, a w ciągu dwóch lat o 20,6%. Ponad 2-krotnie mniej w III kwartale 2015 roku firmy obsługiwały wierzytelności w imieniu własnym – 2,3 mln szt., jednak dynamika wzrostu tej liczby względem roku 2014 była względnie wysoka, bo na poziomie 32,3%. Wierzytelności obsługiwanych na zlecenie banków, porównując liczebność w tej kategorii wierzytelności z innymi, było stosunkowo mało – w trzech analizowanych okresach firmy miały ich w swojej obsłudze około 0,3 mln szt., dodatkowo ich liczba spadła względem 2014 roku o 16,8%. Bardzo dynamiczny wzrost odnotowano z kolei w kategorii wierzytelności zarządzanych na rzecz innych niż własne funduszy sekurytyzacyjnych – w 2014 roku było ich jedynie 80 tys., a rok później liczba ta przekroczyła już 1 mln szt. Wierzytelności pozostałe, niesklasyfikowane w żadnej z wymienionych kategorii, firmy objęte badaniem obsługiwały w analizowanych okresach w liczbie ok. 0,7–0,85 mln szt.
3,82
4,82 5,38 5,15
6,75 6,90 6,84 6,87 7,17 7,56 8,41
9,07 9,28 9,54
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Wykres 6. Liczba obsługiwanych wierzytelności w podziale na podmiot, na którego rzecz były one zarządzane (w mln sztuk)
Źródło: KPF.
Zgodnie z powyższą analizą, największy udział w strukturze ilościowej miały wierzytelności obsługiwane na rzecz własnych funduszy sekurytyzacyjnych (od 45% na koniec 2011 roku, przez 62% w I kw. 2014, po 53% w III kwartale 2015 roku). Drugie w strukturze ilościowej są wierzytelności obsługiwane w imieniu własnym firm, choć ich udział w analizowanym okresie uległ spadkowi – na koniec 2011 roku stanowiły ponad 1/3 wszystkich obsługiwanych wierzytelności, a w III kwartale 2015 roku jest ich mniej niż 1/4. Największy wzrost zaobserwowano w kategorii wierzytelności obsługiwanych w imieniu innych funduszy sekurytyzacyjnych – z 0,2% w 2011 roku do 11% w III kwartale 2015 r. Niewielki, 3% udział w strukturze ilościowej w III kwartale 2015 r. miały wierzytelności obsługiwane na zlecenie banków, jest to jednocześnie najniższy udział tej kategorii w całym analizowanym okresie.
Wykres 7. Struktura ilościowa obsługiwanych wierzytelności (w %)
Źródło: KPF.
1,63
0,27
4,21
0,06
0,72 1,71
0,35
4,64
0,08
0,78 2,27
0,29
5,08
1,05
0,85 0,0
0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5
W imieniu własnym Banki Własne fundusze
sekurytyzacyjne
Inne fundusze sekurytyzacyjne
Pozostałe (zlecone) 30.09.2013 30.09.2014 30.09.2015
36,9%
30,6%
24,2% 23,9% 23,0% 22,7% 20,7% 24,0% 23,6% 23,8%
6,6%
7,7%
3,9% 4,0% 4,6% 4,6% 9,3% 6,0% 5,2% 3,0%
45,4%
48,9%
61,8% 62,2% 60,7% 61,3% 54,5% 53,1% 52,9% 53,3%
0,2% 0,9% 0,7% 0,8% 1,1% 1,1% 4,6% 8,4% 10,0% 11,0%
10,8% 11,8% 9,4% 9,0% 10,6% 10,4% 10,9% 8,5% 8,4% 8,9%
Pozostałe (zlecone) Inne fundusze sekurytyzacyjne Własne fundusze sekurytyzacyjne Banki
W imieniu własnym
Przeciętna liczba obsługiwanych wierzytelności, przypadająca na jedną firmę spośród tych objętych badaniem, wyniosła na koniec III kwartału 2015 r. 681,2 tys. szt. Oznacza to wzrost o ponad 130% względem stanu na koniec 2010 roku.
Wykres 8. Przeciętna liczba wierzytelności w portfelu obsługiwanym przez jedną spółkę (w tys. sztuk)
Źródło: KPF.
293,5
371,0 384,0 368,0
482,3 493,2 488,8 490,6 511,8 540,2
600,4 647,7 662,5 681,2
0 200 400 600 800
Średnia wartość obsługiwanej wierzytelności
Średnia wartość jednej obsługiwanej wierzytelności w III kwartale 2015 roku przekroczyła 7 tys.
PLN, osiągając tym samym najwyższy poziom w całym analizowanym okresie. Od końca 2010 roku wzrosła o 1,63 tys. PLN, co w liczbach względnych oznacza wzrost o 30,2%.
Wykres 9. Średnia wartość 1 obsługiwanej wierzytelności (w tys. PLN)
Źródło: KPF.
Na wykresie 10 przedstawiono jednostkową wartość wierzytelności w czterech różnych kategoriach, w trzecich kwartałach kolejnych lat okresu 2013-2015. Najwyższą, a dodatkowo rosnącą, jednostkową wartością charakteryzowały się w trzech ostatnich latach wierzytelności obsługiwane na zlecenie banków. Ich wartość wzrosła z 10,7 tys. PLN w 2013 roku do ponad 12 tys. PLN w 2015 roku. Rosła również w tym okresie przeciętna wartość pojedynczej wierzytelności z portfela wierzytelności obsługiwanych na rzecz funduszy sekurytyzacyjnych, która w III kwartale 2015 r. przekroczyła 9 tys. PLN. Odwrotna tendencja obserwowana jest w kategorii wierzytelności obsługiwanych w imieniu własnym – w 2013 roku ich wartość jednostkowa była na poziomie 3,2 tys. PLN, a na koniec III kwartału 2015 r. spadła do 2,8 tys. PLN.
Wykres 10. Średnia wartość obsługiwanej wierzytelności w podziale na: wierzytelności obsługiwane w imieniu własnym spółki, obsługiwane na zlecenie banków,obsługiwanenarzeczfunduszy sekurytyzacyjnychorazinnezlecone (wtys.PLN)
Źródło: KPF.
5,39 5,66
6,56 6,84
5,82 6,02 6,31 6,63 6,65 6,62 6,74
6,37 6,65 7,02
0 1 2 3 4 5 6 7 8
3,23
10,69
7,54
1,57 3,07
11,22
8,41
1,61 2,78
12,03
9,02
2,22 0
2 4 6 8 10 12 14
W imieniu własnym Banki Fundusze sekurytyzacyjne Pozostałe (zlecone)
30.09.2013 30.09.2014 30.09.2015
Struktura podmiotowa obsługiwanych wierzytelności
Pojęcie struktury podmiotowej obejmuje w niniejszym opracowaniu udział podmiotów, które mają w obsłudze dany rodzaj portfeli wierzytelności. Jest to zatem częstotliwość występowania poszczególnych kategorii obsługiwanych wierzytelności w portfelach zarządzanych przez firmy objęte badaniem. Na wykresie 11 przedstawione zostały zmiany struktury podmiotowej na koniec trzecich kwartałów trzech ostatnich lat.
Wykres 11. Struktura podmiotowa obsługiwanych wierzytelności
Źródło: KPF.
Najwięcej firm objętych badaniem obsługiwało wierzytelności w imieniu własnym. W III kwartale 2013 roku było to 93% firm, a w kolejnych dwóch latach udział ten spadł do 86%. Wierzytelności na zlecenie banków i na rzecz własnych funduszy sekurytyzacyjnych obsługiwało w III kwartale 2015 roku prawie 2/3 firm (64%), nieco mniejszy odsetek (57%) miał w swoich portfelach wierzytelności zlecone przez inne fundusze sekurytyzacyjne. Obsługę wierzytelności pozostałych, czyli obsługiwanych na zlecenie innych niż wymienione podmiotów, deklarowało 71% firm.
93%
64% 64%
21%
71%
86%
71%
64%
29%
79%
86%
64% 64%
57%
71%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
W imieniu własnym Banki Własne fundusze
sekurytyzacyjne Inne fundusze
sekurytyzacyjne Pozostałe (zlecone)
30.09.2013 30.09.2014 30.09.2015
WIERZYTELNOŚCI PRZYJĘTE DO OBSŁUGI
W tej części przeanalizowano trzy kategorie wierzytelności, przyjmowanych do obsługi w poszczególnych okresach: wierzytelności kupione przez spółkę do obsługi w imieniu własnym, wierzytelności zakupione przez własny fundusz sekurytyzacyjny spółki oraz wierzytelności przejęte do obsługi na zlecenie przez spółkę. Analiza dotyczy wartości i liczby, w okresach rocznych w latach 2010-2012 oraz w podziale na okresy kwartalne od I kw. 2013 r.
W III kwartale 2015 roku firmy objęte badaniem zakupiły do obsługi w imieniu własnym 190 tys.
wierzytelności o łącznej wartości 2,35 mld PLN, w tym właśnie okresie odnotowano również najwyższą jednostkową wartość wierzytelności w całym analizowanym okresie – 12,64 tys. PLN.
Łącznie w trzech kwartałach 2015 roku zakupiono 430 tys. wierzytelności o wartości 4 mld PLN.
Warto zwrócić uwagę, że w poprzednich okresach kwartalnych, aż do I kwartału 2015 roku wartość zakupionych wierzytelności nie przekraczała 0,2 mln PLN, a ich liczba 0,1 mln szt. Zmiany wartości i liczby wierzytelności na przełomie I i II kwartału 2015 r. to odpowiednio wzrost 14-krotny i 8-krotny.
Wykres 12. Wartość i liczba wierzytelności zakupionych przez spółki do obsługi w imieniu własnym (mld PLN, mln szt.)
Źródło: KPF.
O ile w II i III kwartale 2015 roku w przypadku wierzytelności kupionych do obsługi w imieniu własnym odnotowano znaczny wzrost względem poprzednich okresów, to wartość wierzytelności zakupionych przez fundusze własne spółek spadała w kolejnych kwartałach 2015 r. W III kwartale 2015 r. fundusze sekurytyzacyjne zakupiły 250 tys. wierzytelności o wartości ok. 1 mld PLN. Jest to o ok. 83 mln PLN mniej niż w II kwartale 2015 r. i o 1,46 mld PLN mniej niż w III kwartale 2014 r. Średnia jednostkowa wartość wierzytelności osiągała w III kwartale 2015 roku 4,28 mld PLN i jest to jednocześnie najniższa wartość spośród analizowanych okresów kwartalnych od 2013 roku. Łącznie w trzech kwartałach 2015 roku fundusze własne firm objętych badaniem zakupiły 694 tys. wierzytelności o wartości 3,42 mld PLN.
0,61 0,35
0,20
0,06 0,04 0,10 0,13 0,09 0,14 0,19 0,12 0,11 1,55
2,35
0 1 1 2 2 3
wartość w mld PLN
0,33
0,24
0,06
0,01 0,01 0,03 0,02 0,02 0,05 0,07 0,08 0,03
0,22 0,19
0 0 0 0 0 0 0 0 0
liczba w mln szt.
Wykres 13. Wartość i liczba wierzytelności zakupionych przez fundusze własne (mld PLN, mln szt.)
Źródło: KPF.
Wartość łączna wierzytelności, przyjmowanych do obsługi na zlecenie w okresach kwartalnych od 2013 roku, była w przedziale od 1,3 do 1,8 mld PLN, a ich liczba w tym samym okresie oscylowała wokół poziomu 0,5-0,8 mln szt. W III kwartale 2015 roku firmy objęte badaniem przyjęły ok. 600 tys. wierzytelności o łącznej wartości 1,33 mld PLN. W tym samym kwartale przeciętna wartość pojedynczej wierzytelności osiągała kwotę 2,2 tys. PLN i – podobnie jak w analizowanej wcześniej kategorii – jest to najniższa jednostkowa wartość spośród wszystkich okresów kwartalnych od 2013 roku. Łącznie w trzech kwartałach 2015 roku firmy objęte badaniem przyjęły do obsługi na zlecenie 1,71 mln wierzytelności o łącznej wartości 4,4 mld PLN.
Wykres 14. Wartość i liczba wierzytelności przyjętych do obsługi na zlecenie (mld PLN, mln szt.)
Źródło: KPF.
3,26 5,63 5,33
0,57 3,82
2,22 1,99 2,12 1,94 2,52 3,19
1,23 1,13 1,05 0,0
1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0
wartość w mld PLN
0,42 0,94
0,46
0,08 1,43
0,27 0,24 0,24 0,30 0,50
0,23 0,26 0,19 0,25 0,0
0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 1,6
liczba w mln szt.
6,16 7,33 7,19
1,47 1,44 1,80 1,31 1,44 1,66 1,40 1,75 1,79 1,28 1,33
0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0
wartość w mld PLN
2,61 2,25 2,50
0,59 0,63 0,77
0,52 0,61 0,55 0,55 0,49 0,64 0,47 0,60 0,0
0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0
liczba w mln szt.
KONIUNKTURA NA RYNKU WIERZYTELNOŚCI W POLSCE
Ocena koniunktury na polskim rynku zarządzania wierzytelnościami została przygotowana w oparciu o wskazania dokonane przez respondentów, których można uznać za liderów opinii spośród praktyków tej branży. Analizę przeprowadzono w oparciu o pięciostopniową skalę, obejmującą dwa warianty oceny o kierunku negatywnym, dwa o kierunku pozytywnym i jeden neutralny. Oszacowanie przyszłej koniunktury dotyczyło trzech perspektyw czasowych: sytuacji bieżącej w porównaniu z rokiem poprzednim, przyszłej sytuacji w okresie do 1 roku oraz sytuacji w okresie od 1 roku do 3 lat. Ponadto, analizę przeprowadzono w odniesieniu do dwóch segmentów: rynku obrotu wierzytelnościami i rynku windykacji na zlecenie.
Koniunktura obecna – w porównaniu do roku ubiegłego – została oceniona jako względnie dobra w segmencie obrotu wierzytelnościami. Prawie 1/3 ocen miała charakter neutralny, jednak pozostałe wskazania rozłożyły się między oceny „raczej dobre” i „dobre”, odpowiednio 46%
i 23%. W drugim segmencie, windykacji na zlecenie, przeważałyocenyneutralne(57%),większość z pozostałych ocen była pozytywna (35,7%), choć odnotowano tu też oceny „raczej złe”.
Wykres 15. Ocena koniunktury rynku wierzytelności w porównaniu do roku ubiegłego
Źródło: KPF.
Koniunktura w okresie do 1 roku w segmencie obrotu wierzytelnościami została oceniona dobrze (łącznie oceny „raczej dobre” i „dobre”) przez ponad ¾ ekspertów, biorących udział w badaniu.
Pozostałe 23% odpowiedzi miało charakter neutralny. Podobnie, jak w ocenianej wcześniej sytuacji bieżącej, nie odnotowano w tym obszarze ocen negatywnych. Koniunktura na rynku windykacji na zlecenie w okresie do 1 roku zyskała mniej pozytywnych ocen – było ich łącznie 35,7%, natomiast dokładnie połowa ekspertów oceniła sytuację neutralnie. Warto zauważyć, że pojawiły się też oceny jednoznacznie złe, a ich udział w ogólnej liczbie rekomendacji oceniających koniunkturę w tej perspektywie czasowej wyniósł 14,3%.
0,0% 0,0%
30,8%
46,2%
23,1%
0,0%
7,1%
57,1%
35,7%
0,0%
zła raczej zła neutralna raczej dobra dobra
rynek obrotu wierzytelnościami rynek windykacji na zlecenie
Wykres 16. Ocena koniunktury rynku wierzytelności w okresie do 1 roku
Źródło: KPF.
W okresie od 1 roku do 3 lat koniunktura w żadnym z segmentów nie zyskała ocen negatywnych.
W odniesieniu do rynku obrotu wierzytelnościami zaledwie 15,4% ekspertów nie przewiduje większych zmian w koniunkturze, natomiast pozytywne rokowania ma łącznie aż 84,6% firm.
Rozkład ocen w segmencie windykacji na zlecenie jest inny – tutaj ponad połowa ocen miała charakter neutralny, a pozostałe 42,8% rozłożyło się między oceny raczej dobre lub dobre.
Wykres 17. Ocena koniunktury rynku wierzytelności w okresie od 1 do 3 lat
Źródło: KPF.
0,0% 0,0%
23,1%
53,8%
23,1%
14,3%
0,0%
50,0%
28,6%
7,1%
zła raczej zła neutralna raczej dobra dobra
rynek obrotu wierzytelnościami rynek windykacji na zlecenie
0,0% 0,0%
15,4%
61,5%
23,1%
0,0% 0,0%
57,1%
35,7%
7,1%
zła raczej zła neutralna raczej dobra dobra
rynek obrotu wierzytelnościami rynek windykacji na zlecenie
Na porównanie ogólnej oceny odnośnie obu segmentów rynku zarządzania wierzytelnościami (zleconych i sekurytyzowanych), dokonywanej w poszczególnych trzech perspektywach czasowych pozwalają salda1 ocen zadeklarowanych przez respondentów. Salda, obliczone w oparciu o oceny pozyskane w IV kwartale 2014 i I kwartale 2015 roku, przedstawiono na wykresie 18.
W każdej z perspektyw czasowych poddawanych ocenie segment obrotu wierzytelnościami zyskał wyższe saldo niż segment windykacji na zlecenie, jednocześnie saldo to było względnie podobne we wszystkich perspektywach – w każdym przypadku bliskie lub równe 50 pkt. Saldo ocen w odniesieniu do rynku windykacji na zlecenie było zdecydowanie niższe, jednak wyraźne jest polepszanie się jego poziomu wraz z wydłużaniem perspektywy czasu – od 7 pkt dla sytuacji bieżącej do 25 pkt dla sytuacji w okresie do 3 lat.
Wykres 18. Salda ocen koniunktury rynku wierzytelności w porównaniu z rokiem ubiegłym, w okresie do jednego roku i w okresie od 1 do 3 lat
Źródło: KPF.
1 Sposób obliczenia salda: każdej z ocen przyporządkowano współczynniki: dobra (1), raczej dobra (0,5), neutralna (0), raczej zła (-0,5), zła (-1). Saldo ocen otrzymano poprzez pomnożenie poszczególnych udziałów % odpowiedzi przez wymienione współczynniki, a następnie zsumowanie uzyskanych wyników. Wartość salda mieści się w przedziale -100 do 100.
59,1
4,2 50,0
7,1
rynek obrotu
wierzytelnościami rynek windykacji na zlecenie koniunktura w porównaniu do roku
ubiegłego
63,6
4,2 46,2
14,3
rynek obrotu
wierzytelnościami rynek windykacji na zlecenie koniunktura rynku w okresie do 1 roku
II Q 2015 III Q 2015
50,0
25,0 53,8
25,0
rynek obrotu wierzytelnościami
rynek windykacji na zlecenie koniunktura rynku w okresie od 1 do 3
lat
FUNDUSZE SEKURYTYZACYJNE
W tej części analizie poddano strukturę obsługiwanych funduszy sekurytyzacyjnych, tj. udział firm obsługujących wierzytelności na rzecz określonej liczby funduszy. Przeanalizowano także strukturę podmiotową własnych funduszy sekurytyzacyjnych badanych firm.
Równe odsetki – po 21,4% – firm zadeklarowały w bieżącej edycji badania obsługę wierzytelności na rzecz 1 lub 3 funduszy, taki sam odsetek firm zadeklarował brak współpracy z własnymi funduszami sekurytyzacyjnymi. Po 7% firm obsługiwało wierzytelności w imieniu 5, 6 lub 8 funduszy. Warto wspomnieć, iż deklaracja współpracy z 8 funduszami pojawiła się po raz pierwszy w tej edycji badania.
W III kwartale 2015 roku wzrósł udział firm, które nie posiadają własnych funduszy sekurytyzacyjnych – dwa kwartały wcześniej było to niespełna 30%, podczas gdy obecnie jest to już 43%. Zmiana ta miała odzwierciedlenie w malejącym udziale firm posiadających 1 fundusz.
Wykres 19. Struktura udziałów firm obsługujących wierzytelności na rzecz określonej liczby funduszy sekurytyzacyjnych
Źródło: KPF.
Wykres 20. Struktura udziałów firm posiadających określoną liczbę własnych funduszy sekurytyzacyjnych
Źródło: KPF.
53,8%
38,5% 35,7%
28,6% 28,6% 21,4% 21,4% 21,4% 21,4% 21,4% 21,4%
30,8%
46,2%
35,7%
28,6% 28,6% 35,7% 35,7%
21,4% 21,4% 21,4% 21,4%
7,7% 7,7%
14,3%
21,4% 21,4% 14,3% 7,1%
21,4% 14,3% 14,3% 14,3%
7,7% 7,7%
14,3% 21,4% 21,4% 28,6%
28,6% 21,4%
28,6% 21,4% 21,4%
7,1%
7,1%
7,1%
7,1%
7,1% 7,1%
7,1%
7,1% 7,1%
7,1% 7,1%
8 funduszy 7 funduszy 6 funduszy 5 funduszy 4 fundusze 3 fundusze 2 fundusze 1 fundusz 0 funduszy
53,8% 46,2% 42,9%
28,6% 28,6% 28,6% 28,6% 28,6% 28,6% 35,7% 42,9%
23,1% 30,8% 35,7%
50,0% 50,0% 50,0% 50,0% 57,1% 57,1% 50,0% 42,9%
23,1% 23,1% 14,3% 14,3% 14,3% 14,3% 14,3% 7,1% 7,1% 7,1% 7,1% 7,1% 7,1% 7,1% 7,1% 7,1% 7,1% 7,1% 7,1% 7,1%
3 fundusze 2 fundusze 1 fundusz 0 funduszy
ZATRUDNIENIE
Analizie poddano zarówno stan całkowitego zatrudnienia w tym sektorze usług finansowych, jak i zatrudnienia w dziale call center, na koniec lat 2010, 2011 i 2012, a także na koniec kolejnych kwartałów od 2013 roku.
Na koniec III kwartału 2015 roku zatrudnienie w sektorze wzrosło do 5,18 tys. osób, z tej liczby 1,43 tys. stanowili pracownicy działów call center. Wzrost zatrudnienia w ostatnim analizowanym kwartale względem kwartału poprzedniego był na poziomie ok. 2% i jest on niższy niż przeciętne tempo zmian, wyliczone w ujęciu kwartalnym w okresie od 2013 roku, które wynosi 4,1%. Warto dodać ponadto, że zatrudnienie całkowite rosło niemal systematycznie w całym analizowanym okresie (z wyjątkiem spadku odnotowanego w IV kw. 2014 r.).
Udział zatrudnienia w call center w całkowitym zatrudnieniu w III kwartale 2015 roku kontynuuje spadek obserwowany od dwóch kwartałów, jednocześnie, uwzględniając cały okres analizy, można uznać że w średnim okresie udział ten spada – w 2010 i 2011 roku był bliski 40%, podczas gdy od początku 2015 roku nie przekracza 30%.
Wykres 21. Poziom zatrudnienia w firmach objętych badaniem
Źródło: KPF.
Wykres 22. Przeciętny udział % call center w całkowitym zatrudnieniu w firmach objętych badaniem
Źródło: KPF.
1 066 1 121 1 190 1 131 1 060 1 110 1 160 1 208 1 207 1 176 1 326 1 355 1 442 1 430 2 745 2 872
3 359 3 389 3 540 3 730 3 754 3 868 4 061 4 149 3 992
4 773 5 079 5 182
0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000
38,8% 39,0%
35,4%
33,4%
29,9% 29,8% 30,9% 31,2%
29,7%
28,3%
33,2%
28,4% 28,4% 27,6%
20%
25%
30%
35%
40%
METODOLOGIA BADANIA
Badanie „Wielkość polskiego rynku wierzytelności” prowadzone jest przez Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych w okresach kwartalnych od początku 2011 roku. Celem projektu jest analiza i opis wielkości rynku windykacyjnego w Polsce, a jego adresatami są działający na tym rynku Członkowie KPF.
Narzędziem badawczym jest kwestionariusz ankietowy, zmodyfikowany w I kwartale 2014 r.
względem wcześniejszych edycji badania. Formularz ankiety badawczej zawiera łącznie 16 pytań, pogrupowanych w kilka obszarów tematycznych: skala obsługiwanych wierzytelności, wierzytelności zakupione przez spółkę, wierzytelności zakupione przez własny fundusz spółki, wierzytelności przyjęte do obsługi na zlecenie, ocena koniunktury na rynku zarządzania wierzytelnościami, pytania pozostałe.
W bieżącej edycji badania ankietowego (III kwartał 2015 r.) wzięło udział 14 firm zarządzających wierzytelnościami, Członków KPF. Należy jednocześnie zaznaczyć, iż każda z edycji raportu obejmuje w całym analizowanym okresie, tj. zarówno w aktualnym kwartale, jak i w okresach historycznych, dane pochodzące wyłącznie od uczestników danej edycji badania. W związku z tym, dane w okresach historycznych mogą różnić się w poszczególnych edycjach raportu, w zależności od zmian w grupie firm objętych badaniem.
UCZESTNICY BADANIA
Lista firm zarządzających wierzytelnościami, Członków KPF, które wzięły udział w badaniu ankietowym:
BEST S.A.
CASUS FINANSE S.A.
CENTRUM FINANSOWE BANKU BPS S.A.
CREDITEXPRESS INKASSO POLAND SP. Z O.O.
CROSS FINANCE SP. Z O.O
DTP S.A.
FOR-NET S.A.
GETBACK S.A.
INDOS S.A.
KANCELARIA PRAWNA – INKASO WEC S.A.
KREDYT INKASO S.A.
KRUK S.A.
PRETORIUS SP. Z O.O.
ULTIMO S.A.
