Ih 259 Rok XVI Włocławek, piątek-sobota 11-12 listopada 1938 r. Cena 10 fr
R E D AKC JAHGFEDCBA
i T o r u ft
W y s o k a 1 2 K s i ą ż n i c a -* * M i e j s k a
i m . K o p e r n i k a
m ę t n e j w o d z i e , t ę s k n i ć m u s i d o p r a w a , k t ó r e s t o i n a d w o l ą , s a m o w o l ą a k a p r y -
* s e m c z ł o w i e k a . P i e r w s z y m m o i m p o s t a n o w i e n i e m b y ł o s z u k a n i e p r a w a i u m o c n i e n i e p o c z u c i a j e g o w c a ł y m n a r o d z i e " . . .
S z e d ł p e ł e n d u m y ż o ł n i e r s k i e j I s ł a w y , z w r a c a j ą c u w a g ę p r z y k a ż d e j s p o s o b n o ś c i n a t o , c o t w o r z y i n a t o z c z y m w a l c z y ć n a l e ż y . S z e d ł d o u m o c n i e n i a p o c z u c i a p r a w a w c a ł y m n a r o d z i e . P r a w o t o n i e w m a r t w e z a m k n i ę t e p a r a g r a f y , s k l e c a n e d o r a ź n i e , a l e p r a w o , k t ó r e t w o r z y d u c h p o l s k i i p o l s k a r a c j a s t a n u — d z i s i a j d o p i e r o w y r a ż a s i ę w o s i ą g n i ę c i a c h k o n k r e t n y c h .
T o j e s t p o l i t y k a f a k t ó w d o k o n a n y c h w ż y c i u w e w n ę t r z n y m i z e w n ę t r z n y m P o l s k i . U m a c n i a s i ę o b e c n i e n i e t y l k o i d e a p o l s k i e j p a ń s t w o w o ś c i a l e i p r a w a , k t ó r e , z a m k n i ę t e w p a r a g r a f y , n a b i e r a w ł a ś c i w e g o c h a r a k t e r u — : w y n i k a z p o t r z e b y n a r o d u , p r z y g o t o w a n e g o j u ż d o p o d d a n i a S i ę p r a w u r e g u l u j ą c e m u n a s z e ż y c i e c o d z i e n n e .
G d z i e i n d z i e j m ó w i s i ę o k o n k r e t n y c h o s i ą g n i ę c i a c h w n a s z y m ż y c i u p a ń s t w o w y m i n a r o d o w y m . D o w o d z ą o n e , ż e w ł a s n y m i s i ł a m i s t a n ę l i ś m y w r z ę d z i e m o c a r s t w , ż e o s i ą g n ę l i ś m y w i e l k i e z d o b y c z e w ż y c i u g o s p o d a r c z y m i s p o ł e c z n y m , a f a c h o w c y o c e n i a j ą p o z y t y w n i e n a s z ą t w ó r c z o ś ć w d z i e d z i n i e n a u k i , s z t u k i i l i t e r a t u r y .
G d y b y m o ż n a t e n p o s t ę p o b s e r w o w a ć j a k g d y b y n a z e g a r z e , s e k u n d n i k w s k a z y w a ł b y t e m p o i j a k o ś ć p r a c y i d o k o n a ń . A l e r u c h s e k u n d n i k a b y w a n i e r ó w n y , s ą n a w e t c h w i l e m a r t w e , p r z e r w y .
K t o j e p o w o d u j e ? O s i e w s k a z ó w e k t a k i e g o c z a s o - p r a c o m i e r z a p o l s k i e g o n a r o d u o s a d z o n e s ą w u m y s ł a c h , s e r c a c h i w o l i l u d z k i e j . M y t w o r z y m y z a t e m w a r u n k i r u c h u w s k a z ó w e k , m y p o w o d u j e m y c h w i l e m a r t w e l u b r e g u l a r n y r u c h o b r o t o w y . M i l i o n y o b r o t ó w s e k u n d n i k a s k ł a d a j ą s i ę n a o b r o t y w s k a z ó w e k g o d z i n n i k a p o r u s z a j ą c y c h s i ę z w o l n a . . . W l o k ą s i ę d o b y , t y g o d n i e i m i e s i ą c e w n i e p r z e r w a n y m r u c h u m i l i o n ó w i s t n i e ń l u d z k i c h . P e r s p e k t y w a c z a s u d o p i e r o p o z w a l a n a m o c e n i a ć p r z e s z ł o ś ć , o k r e ś l a ć r o l ę t w ó r c z y c h s i ł n a r o d u i z r o z u m i e ć w o l ę i n d y w i d u a l n o ś c i w : e l k i e j , d a j ą c e j w s k a z a n i a n i b y r o z p i e r z c h ł e w c z a s i e a p r z e c i e ż z w y c i ę ż a j ą c e w p o c h o d z i e d z i e j o w y m N a r o d u .
N i e p o w s t a l i ś m y z n i c z e g o . B y ł o r u m o w i s k o m a t e r i a l n e . B y ł a j e d n a k w o l a i w i a r a , b y ł w i e l k i c z y n n a r o d o w y , k t ó r e g o n a r o d z i n y s k r o m n e o d b y w a ł y s i ę p o d o p i e k ą J ó z e f a P i ł s u d s k i e g o . O n w t e d y r z u c i ł s y m b o l i c z n i e h a s ł o z g o d y n a r o d o w e j , d a ł p o d s t a w ę a r m i i n a s z e j , a n a s t ę p n i e d o p i e r o wy
r a z i ł w o l ę u m o c n i e n i a p o c z u c i a p r a w a w
c a ł y m n a r o d z i e .
P o w s t a l i ś m y z w o l i w ł a s n e j a c z y n y o b y w a t e l i u t r w a l a j ą w s k a z a n i a s w o j e g o W^-
d z a " * fan, m . t
xpress Kujawski
Redaktor w sprawach plama prxy}Riu|e w Redek<|l pra* HttW Ml 30 od pedslny 14-ej do podatny 16-ej codntw a ta za wyHtMom ntadoM I kwldl Redakcja rpdoptaidwl wleaaaimaionych nla zwraca I zaatrzepa sobie prawo zmian.
Ińffklilllłi nunniimfiUffill* ^’MlecznaX odbiorem w Administraojt ił. 2.50 z odale* w u r U l l K l i l l w l I U l I l O r i l i y . Bi0nieai dc domu I saario^. IŁ. 8- du wejakowych, anędalków, urzędników emnrj towanych, policji 1 robotników zl. I —
fOnil a* 3tro*ł'*ail wlooMwetldi 15 grr. aa mm. Octosaeote zamie—oaamy IKUy U3lln&&il' prses i, 2, 3, 4, 5 ■zpsit, dretaw 15 froeay m wyraz. Tenamy druku mocą oyc prsar Adminhtraoję smieamo* dewdma
W perspektywie lat dwudziestu
Poznań, 10. tl.
Nie g o d z i s i ę t w i e r d z i ć , ż e P o l s k a , k t ó r ą m i ł u j e m y i d l a k t ó r e j o f i a r n o ś ć o b y w a t e l i j e s t n i e w ą t p l i w ą , p o w s t a ł a d o n i e p o d l e g ł e g o b y t u p o w o j n i e ś w i a t o w e j — j a k b y z n i c z e g o , t y l k o z r u m o w i s k a .
W p o j ę c i u m a t e r i a l n e g o b y t u b y l i ś m y z u b o ż a l i m i m o b o g a c t w a n a t u r a l n e , z k t ó r y c h p e ł n ą r ę k ą k o r z y s t a l i o b c y . S t a n o w i l i ś m y j e d n a k w t e d y m o r a l n ą w a r t o ś ć o s k a r b a c h n i e p r z e b r a n y c h . W y r a ż a ł a s i ę o n a w w o l i b y c i a , k t ó r ą c z e r p a l i ś m y z h i s t o r i i i p r a w a n a r o d u o r a z z w o l n o ś c i o w y c h d ą ż e ń l u d z k i c h .
Z i e m i a i n a r ó d z e s p a l a j ą s i ę w p o j ę c i u o j c z y z n y . K u l t u r a m a t e r i a l n a , d u c h o w a i u m y s ł o w a w y r ó ż n i a j ą n a r ó d s p o ś r ó d i n n y c h . K u l t u r a n a s z a m a t e r i a l n a i u m y s ł o w a s ą n i e r ó w n e . D u c h o w a k u l t u r a j e s t j e d n a k p o w s z e c h n a m i m o p r y m i t y w u o b o k d o s k o n a ł o ś c i .
K u l t u r a m a t e r i a l n a w y s t ę p u j e n a z w a r t y c h t e r e n a c h , u m y s ł o w a r o z m i e s z c z o n a j e s t s z e r o k o c h o ć z r z a d k a , d u c h o w a w y r a ż a s i ę w e w ł a ś c i w o ś c i a c h l u o r a i n y c h a p s y c h i c z n y c h n a r o d u .
T e w a r t o ś c i w o k r e s i e n i e w o l i c e c h o w a ł y ż y c i e p o l s k i e . B y ł o b y m e g a l o m a n i ą m ó - i w i ć o n i c h , g d y b y ś m y p o o d z y s k a n i u n i e p o d l e g ł o ś c i n i e p o t r a f i l i w y k a z a ć s i ę n a m a c a l n y m i d o w o d a m i r o z w o j u s i ł t w ó r c z y c h i d o k o n a n i a m i w k a ż d e j z w y m i e n i o n y c h d z i e d z i n ż y c i a .
D o r o b e k n a s z p o z o s t a j e w ś c i s ł y m z w i ą z k u z w ł a ś c i w o ś c i a m i k r a j u i l u d z i , r o z w i j a j ą c y c h s i ę p r z e z z g ó r ą s t o l a t n i e z a l e ż n i e o d w ł a s n e j w o l i k i e r o w n i c z e j n a r o d u w o r g a n i z o w a n i u p r o g r a m u d z i a ł a n i a , a l e w z a l e ż n o ś c i o d o b c y c h , p o s i a d a j ą c y c h w o b e c k r a j u i n a r o d u w ł a s n ą t a k t y k ę i p r o g r a m n i h i l i z a c y j n y . W y t w o r z y ć s i ę m u s i a ł y w t a k i c h w a r u n k a c h k o n t r a s t y w k u l t u r z e m a t e r i a l n e j i u m y s ł o w e j n a r o d u . O d z i e d z i c z y l i ś m y j e w s p o s ó b n a t u r a l n y i w n i e ś l i ś m y d o ż y c i a n i e p o d l e g ł e j P o l s k i . B y ł y t o o b c e n a l e c i a ł o ś c i .
Ś l a d y p r z e k l e ń s t w a n i e w o l i z a c i e r a ć d o s z c z ę t n i e i s o l i d a r n i e n a k a z y w a ł a m ą ? d r o ś ć z i e m s k a . D o „ m ą d r o ś c i b o s k i e j " n i e o d w o ł u j e m y s i ę , p o n i e w a ż j e s t o n a j e s z c z e n i e s t e t y w p e w n y m z a s i ę g u s i ł c z y n n y c h w z g a r d z a n a w e w s p ó ł c z e s n e j p r a k t y c e l u d z k i e j . Z t ą n a l e c i a ł o ś c i ą o b c ą w a l c z ą r z ą d , s a m o r z ą d i o b y w a t e l e . W a l k a t a w y r a ż a s i ę
w p r z y s t o s o w y w a n i u k r a j u d o p o t r z e b w h i e r a r c h i i n a k a z ó w z a j m u j ą c y c h m i e j s c e p i e r w s z e , t o j e s t w p o t ę g o w a n i u o b r o n n o ś c i
kraju, w s t w a r z a n i u d ó b r m a t e r i a l n y c h i k u l t u r a l n y c h n a r o d o w i n i e z b ę d n y c h d o n o r m a l n e g o r o z w o j u j e g o s i ł t w ó r c z y c h , o r a z w k r z e w i e n i u p o w s z e c h n e j o ś w i a t y j a k o p i e r w i a s t k a e l e m e n t a r n e j ś w i a d o m o ś c i l u d z k i e j i o b y w a t e l s k i e j .
C z y w o m a w i a n y c h d z i e d z i n a c h ż y c i a p o t r a f i l i ś m y z r o b i ć d o s t a t e c z n i e w i e l e , p a m i ę ć i d o b r a w o l a k a ż d e g o o b y w a t e l a o s ą d z i ć p o t r a f i ą .
J a k i e i k t o d a w a ł w s k a z a n i a n i b y r o z - ( p i e r z c h ł e w c z a s i e a p r z e c i e ż z w y c i ę ż a j ą c e
; w p o c h o d z i e d z i e j o w y m N a r o d u w P o l s c e n i e p o d l e g ł e j ?
O d p o w i e d ź m u s i m i e ś c i ć s i ę w u o s o b i e n i u a k t y w n o ś c i m y ś l i , c z u c i a i w o l i n a r o d o -
I wej. J ó z e f P i ł s u d s k i j e s t p o s t a c i ą p r z o d u j ą -
',cą w h i s t o r i i P o l s k i n i e p o d l e g ł e j n a m i a r ę
j£ak wielka, ż e o b i e k t y w n a n a u k a u m i e s z
c z a t ę p o s t a ć w g a l e r i i n a j w i ę k s z y c h ' w o d z ó w , m ę ż ó w s t a n u i ' i n d y w i d u a l n o ś c i .
N i e s p o s ó b w r o z m i a r a c h n i n i e j s z e g o a r t y k u ł u w y r a z i ć t o i n a c z e j j a k t y l k o m y ś l a m i J ó z e f a P i ł s u d s k i e g o , r z u c a n y m i z a w s z e a k t u a l n i e w m o m e n t a c h n a j w a ż n i e j s z y c h l u b p r z e d n a j b l i ż s z y m i w y k o n a w c a m i J e g o r o z k a z ó w .
P o l s k a j e d n a b y ł a — i j e s t — i d e a ł e m ż o ł n i e r z y P i ł s u d s k i e g o . J a k ż e w p r o s t y s p o s ó b w y r a z i ł t o w s i e r p n i u 1 9 1 4 r o k u w O l e a n d r a c h , p r z e m a w i a j ą c d o S t r z e l c ó w i D r u - ż y n i a k ó w ( D r u ż y n y S t r z e l e c k i e ) :
„ O d t ą d n i e m a a n i S t r z e l c ó w a n i D r u ż y n i a k ó w . W s z y s c y c o t u j e s t e ś c i e z e b r a n i — j e s t e ś c i e ż o ł n i e r z a m i p o l s k i m i . Z n o s z ę w s z y s t k i e o d z n a k i s p e c j a l n y c h g r u p . J e d y n y m w a s z y m z n a k i e m j e s t
o d t ą d O r z e ł B i a ł y . D o p ó k i j e d n a k n o w y z n a c z e k n i e z o s t a n i e w a m r o z d a n y , r o z k a z u j ę , a b y ś c i e z a m i e n i l i z s o b ą w a s z e d a w n e o d z n a k i j a k o s y m b o l z u p e ł n e j z g o d y i b r a t e r s t w a . . . Z n i k n i e c i e ń r ó ż n i c y m i ę d z y w a m i . "
D z i ś z n i k a c i e ń r ó ż n i c y m i ę d z y P o l a k a m i .
A p o t e m j u ż m ó w i ł d o ż o ł n i e r z y s w o i c h s u r o w o c h o c i a ż z s e r c a p r z e p o j o n e g o u c z u c i e m i n a b r z m i a ł e g o m i ł o ś c i ą :
„ Ż o ł n i e r z e ! S p o t k a ł w a s t e n z a s z c z y t , ż e p i e r w s i p ó j d z i e c i e w a l c z y ć z a o s w o b o d z e n i e O j c z y z n y . . . S z a r ż e u z y s k a c i e w
b i t w a c h . . . P o z d r a w i a m w a s j a k o p i e r w s z ą K a d r o w ą K o m p a n i ę ! "
D w u r z e c z y p o c z ą t e k d a ł : S t w o r z y ł s y m b o l z g o d y i z a c z ą t e k a r m i i n a r o d o w e j .
D z i ś w o l a j e g o ś w i ę c j t r i u m f y w t r u d z i e c o d z i e n n e g o ż y c i a .
B y ł p e w i e n P i ł s u d s k i , ż e z w y c i ę ż y ? G e n i a l n y m c z ł o w i e k i e m o k a z a ł s i ę i w p r o s t y c h s z c z e r o ś c i ą s ł o w a c h , w y p o w i e d z i a n y c h 6 s i e r p n i a 1 9 2 2 r . o z n a j m i ł :
„ K i e d y m 6 s i e r p n i a m ó w i ł d o g e n . S o s n k ó w s k i e g o , ż e c z e k a ś m i e r ć l u b w i e l k a s ł a w a . . . w t y m m o i m r a c h u n k u ,
k t ó r y w t e n c z a s z r o b i ł e m , j e d n a p o z y c j a d a w a ł a m i p e w n o ś ć s i e b i e : B y l i ś m y w t e d y p e ł n i d u m y ż o ł n i e r s k i e j i s ł a w y . . . "
D z i ś N a r ó d p r z y z n a j e , ż e j e s t z a p l e c z e m n a s z e j a r m i i , r o z u m i e , c o t o j e s t d u m a ż o ł n i e r s k a i s ł a w a .
G d y o d b i e r a ł d y p l o m h o n o r o w e g o d o k t o r a U n i w e r s y t e t u J a g i e l l o ń s k i e g o , J ó z e f P i ł s u d s k i w y g ł o s i ł p r z e m ó w i e n i e n a t e m a t p r a w a i b e z p r a w i a :
„ W z r o s ł e m w k r a j u , g d z i e p r a w e m b y ł o b e z p r a w i e , g d z i e k a ż d y c z ł o w i e k n i e m a j ą c y s k ł o n n o ś c i d o ł a p a n i a r y b w
Sfr. 1 Piątek, dnia 11 listopada 1938 r. Nr. 259
Rozpaczliwe wysiłki przed klpske
Korespondencja własna ^Nowego Kuriera**.
W Gdańsk, 10. 11.TSRQPONMLKJIHGFEDCBA
(S) W ostatnich dniach ruch narodow o- SG cjalistyczny w G dańsku zw raca na siebie uw agę licznym i w ystępam i sw oich organi
zacji. Fakt ten nie jest bez znaczenia i trze ba to stw ierdzić objektyw nie, że te stałe przem arsze, zebrania i m ow y są oznaką głębokich przem ian w społeczeństw ie gdań gkim, które w ładze narodow o - socjalisty- fzne pokryw ają licznym i w ystąpieniam i.
N arodow i socjaliści w G dańsku prze
stali już w ierzyć w rozw ój tego ruchu przy w spółudziale starszego pokolenia. O becnie m arsze m ają w praw dzie w ykazać ruchli
w ość starych, ale uw aga skierow aną jest w yłącznie na m łodzież.
Podstaw ą ruchu m łodzieży hitlerow skiej w G dańsku jest H itler - Jugend. W idzimy tam m aszerujące szeregi chłopców 14-let- nich ze szkół średnich i tych co ukończyli szkoły pow szechne, w idzim y ich, iak przez 6 lat m aszerują w ytrw ale, ciężkim i butam i uderzając w bruki ulice.
W oddziałach H itler - Jugend przecho
dzą oni szkolenie w ojskowe i w ychow anie obyw atelskie. Tem u w ychow aniu obyw a
telskiem u chcem y pośw ięcić kilka uw ag.
W ychow anie obyw atelskie w oddziałach m łodzieży hitlerow skich w pierw szym rzę
dzie cechuje w ielka nienaw iść do w szyst
kiego co polskie i co Polskę przypom ina, N igdzie w organizacjach hitlerow skich w G dańsku, naw et w oddziałach SS, i SA . nie pluje się tak na w szystko, co w skazuje na niezaprzeczone praw a Polski w G dańsku Szeregi- m łodzieży hitlerow skiej uczą się nienaw idzieć Polskę, uczą się w ierzyć, że
•praw a niem ieckie nie ograniczają się by
najm niej na tym , by w łączyć G dańsk i K łaj pedę do Rzeszy, ale że idą dalej, o w iele dalej. W planach niem ieckich w pajanych w m łodzież hitlerow ską w G dańsku czytam y:
Pom orze, w oj. poznańskie, Śląsk, Łódź,
"U kraina, A lzacja, Lotaryngia itd.
O prócz w pajanej w iary w w ielkość i po
tęgę N iem iec, w niezw yciężoną i technicz
nie dobrze uzbrojoną arm ię nienrecką, to w ychow anie obyw atelskie oznacza się je
szcze nienaw iścią do w szystkich w yznań, a katolickiego w szczególności.
O statnio kierow nicy poszczególnych od-
PIWA TYCHY
Od 300 lat
idą w świat!
Zgon von Raiha
Paryż, 10. 11. (ATE) Sekretarz am basady niem ieckiej von Rath, na którego iw dniu 7 bm . dokonał za
m achu em igrant żydow ski G rynszpan, zm arł w dniu w czorajszym . B iuletyn le
karski podpisany przez lekarzy niem iec
kich dra M agnusa i dra B randta, którzy zo
stali przysłani przez kanclerza H itlera do łoża chorego stw ierdza, że w czoraj rano w
praw ę. Tem peratura była bardzo w ysoka.
Około południa dały się zauw ażyć dalsze objaw y ogólnego osłabienia w zw iązku z u- pływ em krw i z rany brzucha i z usunię
ciem śledziony. Śm ierć nastąpiła o godz.
16 m . 30.
B iuletyn zaznacza dalej, że znany chi
rurg francuski dr B aum gartner, który do
konał operacji, robił osobiście opatrunki i działów H itler - Jugend otrzym ali instruk
cję, w której czytam y m iędzy innym i:
„Należy położyć szczególny nacisk na to, że religia nie ma żadnego znaczenia spo
stanie zdrow ia von R atha nastąpiło dalsze pogorszenie. D okonana ponow nie transfu
zja krw i przyniosła tylko przem ijającą po
czuw ał przy łożu chorego aż do jego zgonu.
Śm ierć von R atha nastąpiła w yłącznie z pow odu następstw ciężkich ran.
łecznego, że zamiast podnosić wartość spo
łeczeństwa, przyczynia się do rozbijania narodu. Wielkość Niemiec polega na wie
rze w niespożyte siły narodu i na wierze w Hitlera".
„Szczególnie dużo uwagi należy poświę
cić katolicyzmowi i wykazywać jego złe ustosunkowanie się do narodowego socjali
zmu oraz widoczne wpływy żydowskie w wielu wystąpieniach biskupów".
Instrukcję tę uzupełniono jeszcze na od- praw ie, gdzie w ciśnięto m łodzieży do ręki skonfiskow any w Polsce „SA -M ann", któ
ry pozw olił sobie na bezprzykładną i kłam liw ą napaść na Prym asa Polski, ks. K ardy
nała H londa.
Instrukcja antyreligijna jest zresztą je
dynie uzupełnieniem stosowanych od da
w na m etod propagandy antyreligijnei przez H itler - Jugend, W iadom o, że oddziały te ód dłuższego czasu w śród m łodzieży pro
w adzą akcję za nieuczęszczaniem na lekcje religii. Procedura w tym kierunku jest zre
sztą bardzo uproszczoną, bo starczy, by
Karol II w Londynie
Londyn, 10, 11. (ATE).
K ról rum uński K arol II i W ielki W oje
woda M ichał oraz m inister spraw zagrani
cznych Petresco Com nen przybędą do Lon
dynu w e w torek 15 hm , i pozostaną w A n
glii przez 3 dni. K ról K arol i W ielki W oje
w oda M ichał zam ieszkają w Buckingham Palace, jako goście angielskiej pary króle
w skiej, G oście rum uńscy będą podejm ow a
ni bankietem w Buckingham Palace oraz śniadaniem przez lorda m era Londynu. W ostatnim dniu pobytu odbędzie się bankiet w poselstw ie rum uńskim , na którym król K arol gościć będzie króla Jerzego i królo- ( wę Elżbietę.
uczeń ośw iadczył w ychow aw cy, że religti uczyć się nie chce, a zostaje zw olniony od obow iązku tego. O debrano zresztą naw et rodzicom praw o ingerencji w tym kierunku, bo okazuje się, źe sprzeciw y rodziców przez w ładze szkolne są nierespektow ane.
C oraz w yraźniej czuje się nacisk kół kierow niczych m łodzieży hitlerow skiej na nauczycielstw o i rodziców. M łodzież bierze do ręki w ładzę, w ykorzystuje ją i terrory
zuje całe społeczeństw o.
D aje lo dużo do m yślenia r przyszłość hitleryzm u staw ia pod znakiem zapytania.
Sym ptom y rozkładu są już w idoczne.
W ystarczy przejrzeć kronikę policyjną G dańska za ostatni rok, by zobaczyć, źe za przestępstw a przeciw m oralności uka
rano 63 m łodzieńców członków H itler-Ju-
gend. >-.
Przywódcy hitlerow scy w G dańsku chwy
tają się rozpaczliw ych sposobów dla rato
w ania sw ych stanow isk i'w pływ ów .
Premier o odznaczeniach
Warszawa, 10. 11.
W czoraj odbył się uroczysty akt deko
racji stukilkudziesięciu pracow ników m iej
skich K rzyżam i Zasługi. Przy tej okazji p.
prem ier Składkow ski w ygłosił przem ów ie
nie, w którym m . in. pow iedział:
„Stopień odznaczenia nie zależy od te
go, który je otrzym uje. Zależy od jego m o
Mienie obywateli polskich
musi być do 10 grudnia r. b. zgłoszone
Poznań, 10. 11.
D ziś d, 10 bm . ogłoszono w ażne rozpo
rządzenie m inistra Skarbu w spraw ie zgło
szenia i zaofiarow ania do skupu m ienia, posiadanego zagranicą, oraz w szelkich na
leżności od zagranicy.
W ydarzenia ostatnich tygodni — jak donosi kom unikat urzędow y — w ykazały konieczność i użyteczność koncentracji ca
łych zasobów zagranicznych, posiadanych przez społeczeństw o. To też oddanie do dyspozycji zagranicznych rezerw firm i o- sób pryw atnych, m ożliw e już na gruncie dekretu dew izow ego z dn. 26 kw ietnia 1936 r., jest obecnie po now elizacji dekre
tu realizow ane w zakresie koniecznym dla potrzeb gospodarstw a narodow ego.
R ozporządzenie m inistra Skarbu posta
naw ia, źe w szystkie osoby, które m ają m iejsce zam ieszkania lub siedzibę w kra
ju, obow iązane są zgłosić w Banku Pol
skim w szelkiego rodzaju m ienie, posiadane zagranicą o łącznej w artości ponad 5,000 zł.
.W szczególności zgłoszeniu podlegają
żliw ości, a nie jego chęci. N atom iast ilość odznaczeń zależy od chęci tych, którzy je otrzym ują. Jeżeli ciągną ponad m iarę w m yśl słów N aczelnego W odza, w tedy dużo jest tych odznaczeń. N ie boję się inflacji od
znaczeń, Były takie teoryjki, że jeżeli bę
dzie dużo odznaczeń, to będą one bez w ar
tości. Rów nież nie brak takich elegantów ,
posiadane zagranicą pieniądze zagraniczne, złoto, papiery procentow e i dyw idendow e (zarów no zagraniczne, jak i krajow e, opie
w ające na w alutę zagraniczną), kupony od takich papierów , jak rów nież w szelkie na
leżności od zagranicy bez w zględu na to, czy dow ód należności znajduje się w kraju,
czy zagranicą. ,
Rów nież posiadacze zagranicą nierucho m ości oraz w szelkiego rodzaju inne praw a m ajątkow e (udziały w przedsiębiorstw ach itp.) m ają być zgłaszane w B anku Polskim , przy czym — co .się tyczy nieruchom ości, to podlegają one obow iązkow i zgłoszenia bez w zględu na ich w artość, ■ •
Zgłoszone pieniądze zagraniczne i złoto będą skupione przez Bank Polski. Co do zgłoszonych papierów w artościow ych, po
siadanych za granicą, i należności od za
granicy, rozporządzenie przew iduje, że na
leży je zlecić Bankow i Polskiem u na jego żądanie do sprzedaży lub inkasa. Zgłoszo
ne nieruchom ości nie będą skupyw ane ani
którzy zaczynają m ów ić: „Szkoda już no
sić odznaczenia, bo tyle ich się nam noźy- ło*^ O tóż podobni ludzie nie zdają sobie sprawy, czym jest odznaczenie. N ie należy bać się inflacji odznaczeń, jeżeli daje się je od dołu, dla czarnej, codziennej pracy, ale nie od góry — elicie m ałej, która m a tylko pysznić się jak paw przed innymi tym i od
znaczeniam i, N ie należy się obaw iać infla
cji odznaczeń, jeżeli sięgają one w głąb na
rodu, do dołu. Jeżeli sięgają do każdej gm i
ny, każdej fabryki, każdego biura, w tedy nie należy się bać tej inflacji.
Czym bow iem są odznaczenia?
O dznaczenia są jedną z w ięzi, które łą
czą państw o z obyw atelam i. Są tym i ko
rzeniam i, którym i państw o jest połączone ze społeczeństw em . Im w ięcej tych korze
ni, tym drzew o m ocniejsze, tym piękniej się zieleni.
Najmłodsi oficerowie na Zamku
Warszawa 10. 11. (PAT) Tradycyjnym zw yczajem przybyli w czo
raj popołudniu na zam ek królew ski now o- m ianow ani podporucznicy, w ychow anko
w ie szkół podchorążych w szystkich rodza
jów broni, by złożyć hołd i przedstaw ić się Panu Prezydentow i R, P. jako najw yższe
m u zw ierzchnikow i sił zbrojnych. . Przed godziną 18 przybył na zam ek Pan M arszałek Śm igły • Rydz. Po chw ili Pan Prezydent R zeczypospolitej w tow arzy
stw ie Pana M arszałka Śm igłego - Rydza przeszedł do sali tronow ej.
Tu Pana M arszałka pow itał p. m inister spraw w ojskow ych gen. K asprzycki. Pan Prezydent udał się kolejno do sali „ry
cerskiej**, „asam blow ej", „obiadów czw art
kow ych" i „sztandarow ej", gdzie ustawili się w kilku szeregach now om ianow ani pod porucznicy.
Szefow ie departam entów odnośnych broni w zględnie kom endanci szkół podcho
rążych, dow ódcy kom panii i prym usi złoży
li Panu Prezydentow i m eldunki, po czym Pan prezydent w tow arzystw ie Pana M ar
szałka Śm igłego - R ydza obchodzili szere
gi, w itając się z now om ianow anym j podpo
rucznikam i.
W ychow ankow ie szkół podchorążych w itali serdecznie Pana Prezydenta R. P. j N aczelnego W odza w znosząc na ich cześć grom kie i entuzjastyczne okrzyki „niech źyją"*
Roosevelt zwyciężył
Londyn, 10. 11. (PA T) Stan stronnictw w w yborach am erykań skich w edle rezultatów ogłoszonych o go
dzinie 2 nad ranem jest następujący: Izba reprezentantów : dem okraci — 258, repu
blikanie — 165, partia postępow a — 2. Do tąd jeszcze nie ustalono m andatów 10.
Senat: dem okraci — 67, republikanie — 23, farm erzy labourzyści — 2, partia postę pow a — 1, niezależni republikanie — 1, nieustalonych dotąd m andatów — 2.
likw idow ane.
W olni są od obow iązku zgłoszenia m ie
szkający w Polsce obyw atele tych państw , które w zakresie spraw uregulow anych o- m aw ianem rozporządzeniem m inistra Skar
bu, bądź w ogóle obow iązków analogicz
nych nie w prow adziły, bądź nie stosują ich do obyw ateli państw a polskiego.
Zgłoszenie w inno nastąpić najdalej do dni 30-tu od dnia 10 listopada r. b. W ra
zie uchylania się od obow iązków , ustało- 1 nych rozporządzeniem , grozi stosow nie do postanow ień dekretu o reglam entacji dew i
zow ej, kara w ięzienia do lat 5-ciu i grzyw ny, do 200.000 zł, oraz konfiskata całego niezgłoszonego m ienia.
D ane zgłoszone i dostarczone Bankow i Polskiem u, w w ykonaniu rozporządzenia
— ■ nie będą udzielane w ładzom skarbo
w ym . . . r
W szelkich inform acyj i w yjaśnień u- dzielać będą zainteresow anym osobom od
działy B anku Polskiego,
Nr. 259 Piątek, dnia ft Bsfopada 1938 & 9tr. 3
Wolność zwycięska
LKJIHGFEDCBA Poznań, 10. 11.D w adzieścia lat dziś m ija od dnia, w którym uśw iadom iliśm y sobie, źe W olność zdobyła sobie z pow rotem pra
w o obyw atelstw a na ziem iach polskich.
W olność!
Przychodziły na św iat i kładły się do grobów pokolenia, dla których W ol
ność była jeno utęsknieniem , m arze
niem.
11-go listopada 1918 roku stała się rzeczywistością.
Szły w Ijój, szły w cele w ięzienne, szły na bezkresne szlaki Sybiru zastę
py liczne, dla których W olność była nadzieją i — rozczarow aniem .
11-go listopada 1918 roku stała się faktem .
Sym bolizow ał W olność m ąż opatrz
nościowy, Józef Piłsudski. Sym bolizo
w ał ją, gdy z celi w ięzienia zaborczego stanął w stolicy Polski, w dniu, w któ
rym w ładza zaborcza skapitulow ała.
W prost z celi w ięziennej w środow isko, które tego dnia uczuło się w olne — dnia tego pam iętnego, w którym ostat
niem u zaborcy m łodzież polska zdarła znaki obcej w ładzy z obcego m unduru
•— dnia tego pam iętnego, w którym onegdajszy w ięzień M agdeburga w w ol
nej W arszawie w ydał orędzie do w ol
nego społeczeństw a, stw ierdzającego objęcie w ładzy nad całą Polską.
O tej W olności m arzyli przez pół
tora w ieku najlepsi w narodzie, o nią m odlili się nasi W ieszcze, dla niej po
św ięcali siły i życie w szyscy, od Tade
usza K ościuszki po Rom ualda Trau
gutta, od Łukasińskiego po O krzeję, tę W olność oprom ieniali natchnionym sło
w em M ickiewicz i Słow acki, W yspiań
ski i Żerom ski, w yczarow yw ali krasą barw G rottger i M atejko, harm onią dźw ięków Chopin i M oniuszko.
Lecz w ciąż była tylko m arzeniem . N ajszlachetniejsze, największe w ysiłki nie zdołały jej urzeczyw istnić. Po R a
cław icach przyszły — M aciejow ice, po 3 M aja — Targow ica, po czynie Le
gionów D ąbrow skiego — San Dom ingo, po zryw ie Podchorążych W ysockiego
— kapitulacja W arszaw y, po 63-cim ro
ku — Traugutt, skatow any na stokach Cytadeli...
W ciąż tylko nieziszczone m arzenie o W olności. M arzenie atoli, stanow iące jakby „unio m ystica" dusz polskich, skupiające te dusze, krzepiące je, roz
grzew ające i uszlachetniające, hartują
ce w w oli w ytrw ania — lecz tylko m a
rzenie i tylko jakby złota nić, w iodąca poprzez ciężkie doznania niewoli, upo
korzeń, ucisku, rozczarow ań.
D opiero 11-go listopada staje W ol
ność w Polsce i zyskuje w niej praw o obyw atelskie. Staje się faktem , rze
czywistością, tow arzyszącą nam w e w szystkim , co robim y, o czym m yślim y, co postanaw iam y.
Staje w Polsce um ęczonej przez pół
tora w ieku przez trzech zaborców, w y
niszczonej przez najw iększe w dziejach św iata zm agania w ojenne, w Polsce biednej, ograbionej, głodnej, bezsilnej) a otoczonej rojem w rogów ...
Staje w tej Polsce i w oła?'
Stańcie się m nie godnym i! Tw órzcie siłę! Brońcie m nie, bym już nigdy w as
TRIUMF
NIEPODLEGŁEJ POLITYKI
.Poznań, 10. 11.
D zień, w którym zakończono prze
szło czteroletnią w ojnę św iatow ą, był dla w szystkich państw , w w ojnę tę za
angażow anych, dniem rozpoczęcia ży
cia w pokoju, chw ilą, od której rozpo
częło się organizowanie ich życia pań
stw ow ego na now ych podstaw ach. Bez
pośrednio po otrąbieniu na pobojow i
skach sygnału zaw ieszenia broni — m o
gła olbrzym ia w iększość państw euro
pejskich i pozaeuropejskich przystąpić do ustalania sw ej sytuacji w ram ach now ego porządku politycznego i gospo
darczego.
Zarów no zw ycięzcy, jak i zw ycięże
ni, zarów no państwa pow iększone, jak
W tlniu 5 m aja 1921 roku — Po odsłonięciu pom nika Napoleona, M arszałek Piłsud
ski w tow arzystw ie obecnego Papieża Piusa XI-go i b. członka Rady Regencyjnej J.
Em . ks. kardynała Rakowskiego.
opuszczać nie m usiała!
W ołanie to W olności, jej głos sym o- lizuje znów m ąż opatrznościow y, Józef Piłsudski.
O n jeden zrozum iał to w ołanie, ten głos. G dy m row ie ludzkie przenikało upojenie „chw ilą osobliw ą", gdy z za
kam arków w ypełzać poczynały cienie m ałości i przekory, gdy w atm osferze drgały już odźw ięki poszczęku broni, szykowanej przez w rogów — O n jeden dosłyszał głos W olności, naw ołujący ku obronie Polski, ku m nożeniu sił, ku zw arciu ich, ku rządności, ku poniecha
zm niejszone geograficznie,, zarów no no
w opow stałe, jak do sam odzielnego ży
cia odrodzone, zakrzątały się w około sw oich spraw codziennych.
W yjątek stanow iła — - Polska. D zień podpisania zaw ieszenia broni był dla Polski dniem chw ycenia za broń w ob
ronie granic, jeszcze nie istniejących.
K iedy gdzie indziej now e linie granicz
ne w ytyczane były przez kom isje m ię
dzynarodowe, Polska w ytyczać m usiała sw oje — karabinam i sw ych żołnierzy.
K iedy gdzie indziej szlaki graniczne o- znaczano białym w apnem — Polska znaczyła je krw ią najlepszych sw oich synów .
W now ym system ie politycznym
niu w aśni, ku tw órczem u w ysiłkow i.
O bjął rząd dusz i począł od funda
m entów budow ę, by W olność ostała się m iędzy nam i, okrzepła i dała nam m oc i potęgę.
I dlatego dziś, w 20-tą rocznicę dnia, gdy W olność w róciła do nas i żyw ic w Polsce silnej i w ielkiej, m yśli nasze biegną ku w zgórzu W awelskiem u, tam gdzie śni sw ój sen w ieczny Ten, który pierwszy w słuchał się w głos W olności i pierw szy nam ten głos obw ieścił. U la
tują tam nasze m yśli w kornym hołdzie dla Tw órcy N iepodległości. J. B.
św iata znalazła się Polska o dw a prze
szło lata później od innych. N a pierw
szych w ielkich przetargach dyplom a
tycznych głos Polski odzywał się słabo, nieśm iałe, a taki już był ten św iat na
w et w pierw szych dniach po w ielkiej rzezi, naw et w dniach pozornego try
um fu haseł najbardziej szczytnych, źe ten, kto nie potrafił odezw ać się m ocno
— nie był słyszany w cale.
W eszła tedy osłabiona ruiną w ojen
ną i dw uletnim zm aganiem się z naw a
łą bolszewicką, t. najazdem czeskim , z trudnościam i plebiscytów , w yrów nań granicznych, nadludzkim ciężarem tw o
rzenia państwa rów nocześnie z pow o
ływ aniem arm ii i w ysyłaniem jej na front — w eszła Polska w system pow o
jenny w ersalsko - genewski jako jedno ze skrom nych kółek m iędzynarodow ej m achiny politycznej, poruszanej przez anonim y m ocarstw i m iędzynarodów ek.
Lojalnie w ykonując sw e obow iązki w obec now ej społeczności genewskiej
— żądała Polska lojalnego odnoszenia się do jej praw i interesów . Stale tego żądała, ale nie zaw sze żądania jej od
nosiły sukcesy. Taki był już los „kli
enta'*, który bronić się m usiał przed auguram i m iędzynarodowym i z tytułu przesław nych skarg m niejszościow ych i konfliktów gdańskich i interesów książąt Pszczyńskich, w ysilając całą energię sw ej dyplom acji dla utrzym ania elem entarnych polskich upraw nień pań
stw owych i narodow ych.
Przykry, sm utny okres... A le nie jest dobrze o nim zapom inać, lepiej — pa
m iętać!
W ew nątrz Polski jednak krzepły si
ły. Słabość na terenie m iędzynarodo-
l
