rK
a
Telefon80.
z
Ś ro da R y szard a C zw artek Izy d o ra I P iątek W in cen teg o
Nr. 40 Wąbrzeźno, czwartek 4 kwietnia 1929 r.
Ogłoszenia
5,10 5.03
zach . 6.10 I 6 .H I 11.34 1
Rok IX
GzynniK zawodowy i gospodarczy w pailamencie.
P o trzeb a reprezentacji gospodarczo - zaw odo w ej jest dziś w szędzie uznaw ana. D om agają się jej zarów no przedstaw iciele sfer gospodarczych jak i stronnictw a radykalno - lew icow e. P arlam en ta
ryzm gospodarczy w różnych form ach pow stał po w ojnie w e w szystkich krajach E uropy.
W konstytucji polskiej z 1921 r. pow stanie re
prezentacji gospodarczo - zaw odow ej poręczał art.
68, w którym m ow a o sam orządzie gospodarczym z N ajw yższą Izbą G ospodarczą na czele. Z pew ne m i zm ianam i przepis ten pow tórzony został w projekcie B loku. A le po ośm iu latach dzielących nas od K onstytucji m arcow ej i p o d ’ w pływ em do św iadczenia zagranicy pogłębiła się św iadom ość eksperym entalnego ch arak teru art. 68 K onstytucji A że eksperym ent jest tw órczy i płodny — został w ięc i w projekcie B loku, otw ierając na przyszłość szerokie perspektyw y historyczne dla św iadom ej organizacji P aństw a.
W poszukiw aniu jednak dróg, na k tó rych juz obecnie m ogłyby się w ypow iedzieć bez szkodb ■ w ego pośrednictw a stronnictw , in teresy klas i zaw odów , projekt B loku — m e zam yka po do k try n ersk a rep rezen tacji gospodarczo - społecznej w ram ach art, 68>A V prow adza ją śm iało do P arla
m entu, obsadzając trzecią część foteli sen ator
skich.
W prow adzenie do S enatu elem entu niepoli
tycznego od partyj uniezależnionego a jednocze
śnie fachow ego, nada drugiej Izbie odrębne p ięt
no i uzdolni ją do pracy ustaw odaw czej.
W jednym arty k u le projekt B loku rozw iązuje n araz dw a zagadnienia — reform y S enatu i pow o
łania do życia rep rezen tacji zaw odow ej.
C zy rep rezen tacja ta pow inna w ejść do S enatu w drodze w yborów z ciał sam orządow ych, czy też w drodze m ianow ania? O to pytan e, k tó re z kolei m usieli rozstrzygnąć autorzy p ro jek tu B loku.
Z a sposobem pierw szym — przem aw iały w zglę
dy pozornej i pow ierzchow nie rozum ianej dem o
kracji, Z a drugim — rezu ltaty czynionych prób i stan sił, działających w instytucjach publicznych i społecznych gospodarczo - zaw odow ych. W in
stytucjach tych bow iem , czy to b ęd ą sejm iki p o w iatow e, czy rad y m iejskie lub zw iązki zaw odo w e i inne — dotąd elem entem decydującym są ekspozytury stronnictw politycznych.
O kazało się to zw łaszcza na konferencjach R ady O pinjodaw czej P racy, pow ołanej w r. 1926 przy K om itecie E konom icznym M inistrów . C złon
kam i R ady O pinjodaw czej P racy byli delegaci zw iązków przedsiębiorców i zw iązków p raco w n i
czych, Ó w czesny rząd M arszałka P iłsudskiego sta rał się w tedy o bezpośrednie zetk n ięcie się z re
p rezen tan tam i k ap itału i pracy, o w ysłuchanie nie sfałszow anych relacyj i trzeźw o obm yślanych po stulatów . P róba zaw iodła na całej linji. K onferencja zam ieniła się w m ały Sejm . P rzedstaw iciele R zą
du ujrzeli dobrze znane sobie postacie posłów i usłyszeli pow tórzenie m ów sejm ow ych. N ie uległa zm ianie m etoda ujm ow ania zagadnień, bez zm iany został poziom i ton przem ów ień, k tó rych treść w ostatniej instancji w yznacza tak ty k a polityczna.
I tak jeszcze przez długi czas będzie w P olsce iż stow arzyszenia społeczne i gospodarcze w obec rządu rep rezen to w ać będzie zaw odow y polityk - p arlam en tarzy sta. Jest to w praw dzie sm utnym ob jaw em niedojrzałości instytucyj społecznych, b rak w szechstronnej sam ow iedzy sw ych in teresó w u obyw ateli — ale jest to jednocześnie chorobą tak zakorzeniona, że należało się z nią pow ażnie li
czyć przy pow oływ aniu do S enatu rep rezen tacji za w odo-w Fej.
P apież © puści W atykaa w czerw en.
W obec rozpuszczonych pogłosek jakoby raty fikacja trak tató w z W aty k an em m iała n astąp ić na pierw szem posiedzeniu now ego parlam entu, m o
żna już dziś zapew nić, że pogłoski te są b ezp o d sta w ne. P ierw sze posiedzenie, k tó re się odbędzie w dniu 21 kw ietnia, będzie pośw ięcone całkow icie m ow ie tronow ej. R atyfikacja trak tató w przez o- b.e izby p arlam en tu nastąpi nie prędzej jak w m aju, a n aw et w końcu m aja.
W zw iązku z tern upada też pogłoska o opu
szczeniu W aty k an u przez papieża w dniu 9 m aja.
W W arszaw ie,
Ś w ięta w ielkanocne upłynęły w W arszaw ie pod znak em pow rotu zim y, W niedzielę i ponie
działek p ad ał w ilgotny śneg, k tó ry białym całunem pokrył ulice m iasta. Pogocia było dżdżysta i w il
gotna. W obec tego, że dozorcy dom ow i przez cały czas św iąt odpoczyw ali, w ygląd ulic jest o p łak a
ny. G ruba w arstw a topniejącego śniegu i b ło ta p o kryw a chodniki i jezdnie.
M im o w ydanego rozporządzenia kom isarza rządu m . st. W arszaw y w spraw ie zakazu strzela
niny w czasie św iąt W ielkiejnocy, detonacje w i
w atów św iątecznych rozlegały się już od W ielkiej S oboty w ieczorem i z m ałem i przerw am i trw ały niem al do południa w pierw szy dzień św iąt. S zcze
gólnie silne i częste w ybuchy p etard rozlegały się w dzielnicach robotniczych i na krańcach m iasta.
W edług rap o rtu P ogotow ia, ofiaram i w ybu
chów św iątecznych lub strzelanin, na w iw at pa- dło dziesięć osób ranionych lub poparzonych.
W e W łoszech.
R zym 2. 4. 29. C ałe m iasto obchodziło teg o ro
czne św ięta w ielkanocne nadzw yczaj uroczyście jako p ierw sze po pojednaniu się K ościoła z p ań
stw em w łoskiem . P rzep ięk na pogoda ściągnęła li
czne rzesze gości z zagranicy. N a ulicach panow ał w ienie się p rzed pałacem M ussoliniego duchow ne
go w łoskiego z m inistrantem niosącym naczynie z ożyw iony ruch. N iezw ykłą sensację w yw ołało zja- w odą św ięconą. D uchow ny w ręczył M ussołlniem u
ir.wnnK'
B . a-
A resztow an y w dniu 13 lutego r. b, kierow nik ( tw ianie poborow ym uchylania sę od służby w oj- niem ieckiego Y olksbundu na G órny Ś ląsk były i skow ej, został onegdaj zw olniony z w ięzienia śled poseł na sejm śląski O tto U litz, oskarżony o ula- ■ czego za kaucją 70.000 złotych.
W dniu 30 z. m . polski charge d'affaires p. j R um unję protokółu m oskiew skiego, dotyczącego Z ieleziński w ręczył rządow i Z, S. R . R . dokum enty j przyśpieszenia w ejścia w życie p ak tu K elloga. P io ratyfikow ania przez P olskę, a także w im ieniu rzą to k ó ł o złożeniu dokum entów ratyfikacyjnych pod du rum uńskiego dokum enty ratyfikow ania przez 1 pisany został przez L itw inow a i Z ielezinskiego.
—.. . --- --- - --- --
K O Ś C IÓ Ł S -T A M A R IA W N E A P O L U S P Ł O N Ą Ł rosyjską am unicję. H anibullah przygotow uje się do Jed en z najpiękniejszych kościołów w N eapolu i obrony m iastśa, chociaż siiy jego topnieją z dnia S anta M aria N uova został naw iedzony pożarem , i na dzień.
K aplica grobu św iętego bogata w drogie ornam en- : ty została zniszczona. O fiarą płom ieni padł rów - j nież szereg obrazów w łoskich m alarzy.
—X — !
A M A N U L L A H M A S Z E R U JE N A K A B U L D aily E xpress donosi z K alkuty, że A m anul- lah m aszeruje na K abul na czele 30,000 ludzi, u- i zbrojonych w k arab in y rosyjskie i zaopatrzonych w 1
K iedy droga w yborów m ogła dać znów tylko j na fotele senatorskie m usi w prow adzić m ianow a- polityków — a nie fachow ców — tych ostatnich > nie przez P rezydenta.
P ierw sze w yjście papieża odbędzie się do L atera- nu co n astąp i zapew ne dopiero w końcu czerw ca.
O jciec Ś w ięty otrzym ał już zaproszenia z 9 k ra
jów . W ątpłiw em jest jednak bardzo, aby w tym ro ku papież skorzystał w ięcej niż z jednego zaproszę nia, przew idyw ane jest bow iem przedew szystkiem udanie się jego na w yw czasy letnie, zapew ne do C astel G andolfo.
w -ferafu i ag rató ta.
w ieniec, poczem pośw ięcił gabinet M ussoliniego biurko i posąg bogini zw ycięstw a.
W H iszpanji.
P ary ż 2. 4. Jak donoszą z H iszpanji uroczy
stości, z okazji św iąt W ielkanocnych, m iały w ca
łym k raju przebieg niezw ykle uroczysty. P ogoda w szędzie sprzyjała. D o S ew illi, M alagi, G ranady, K ordoby, T oledo, i M adrytu przybyły tłum y cu
dzoziem ców . W szędzie panow ało w yjątkow e oży
w ienie. W e w szystkich m iastach, a głów nie w A n
daluzji, w T oledo i M adrycie odbyw ały się, w e dnie i w nocy procesje z udziałem tłum ów poboż
nych.
W ielkanoc w R osji.
Z M oskw y donoszą: M im o naw oływ ań rozm ai
tych tow arzystw antyreligijnych, aby ludność nie obchodziła św iąt W ielkanocnych i m im o poparcia tych to w arzy stw ze stron y w ładz sow ieckich lud
ność rosyjska obchodziła św ięta W ielkanocne, a ro b o tn icy w e w szystkich fabrykach i zakładach przem ysłow ych zastrajkow ali w czasie św iąt.
Z akłócenie spokoju przy G robie P . Jezusa.
Z L ondynu donoszą: T akże w tym roku nie m o żna było w czasie nabożeństw w ielkotygodniow ych zapobiec naruszeniu spokoju u G robu Ś w iętego, a n aw et w sam ym kościele św . G robu doszło do nie
porozum ień m iędzy w yznaw cam i różnych obrząd
ków chrześcijańskich.
W m iejscu, zw anem „G robem D aw ida1 — M a hom etanie dopuścili się prow okacji zakonników F ranciszkańskich.
fłitz zw olniony za kaucją.
N O W A W Y P R A W A P O D B IE G U N O W A . N ow y Jork. D onoszą, że K apt. W ilkins p o sta
now ił zorganizow ać now ą ekspedycję do B ieguna P ółnocnego w łodzi podw odnej. E kspedycja m a trw ać m iesiąc i odbędzie się w lipcu b. r.
WIADOMOŚCI Z KRAJU I ZE ŚWIATA.ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
- N a O d r z e p o d G ł o g o w e m w s k u t e k z d e r z e n i a o f i l a r m o s t u z a t o n ą ł s t a t e k z a ł a d o w a n y 1 0 . 0 0 0 p . w ę g l a .
— N a t u r n i e j u u r z ą d z o n y m d l a s t e n c t y p i s t e k w P o z n a n i u p i e r w s z ą n a g r o d ę u z y s k a ł a p . H e l e n a B r o d z i a k ó w n a z B a n k u K w i l e c k i i P o t o c k i
W J u g o s ł a w j i , n a m o c y n o w e g o r o z p o r z ą d z e n i a w p r o w a d z o n y z o s t a ł 1 0 g o d z i n n y d z i e ń p r a c y .
— L o t n i k a m e r y k a ń s k i M a r t i n J o h n s e n u s t a n o w i ł n o w y r e k o r d w y t r z y m a ł o ś c i l o t u , u t r z y m u j ą c s i ę w p o w i e t r z u p r z e s z ł o 3 5 g o d z i n .
— O k r ę t ż a g l o w y z d ą ż a j ą c y z K o p e n h a g i d o A u s t r a l j i z a g i n a ł w d r o d z e . N a o k r ę c i e z n a j d o w a ł o s i ę 7 5 m a r y n a r z y d u ń s k i c h , k t ó r z y o d b y w a l i ć w i c z e n i a m o r s k i e .
Z S z a n g h a j u d o n o s z ą , . ż e w H a n k a u o g ł o s z o n y z o s t a ł s t a n o b l ę ż e n i a .
— W Ś w i ę c i a n a c h , n a d g r a n i c ą l i t e w s k ą w y b u c h ł a e p i d e m j a t y f u s u . N a t ę s t r a s z n ą c h a r o b ę z a p a d ł o p r z e s z ł o 2 5 o s ó b . E p i d e m j a t a p r z e d ) < t a i a s i ę z t e r e n u l i t e w s k i e g o .
W e d ł u g d o n i e s i e ń . B a n k r o l n y m a o t r z y m a ć 5 0 m i l j o n ó w k r e d y t u d ł u g o t e r m i n o w e g o , k t ó r y m a b y ć p r z e z n a c z o n y n a c e l e t e g o r o c z n y c h i n w e s t y c y j
— W i s ł a z w o l n a o p a d a . J e d n a k o w o ż , m e b c z p i e c z e ń s t w o p o w o d z i n i e m i n ę ł o
— D r u g i s y n k s i ę c i a J a n u s z a R a d z i w i ł ł a , E d w a r d z a c h o r o w a ł w L o n d y n i e n a ś l e p ą k i s z k ę . O p e r a c j a m i a ł a p r z e b i e g b a r d z o p o m y ś l n y .
— W J a r o m i e r z u n a m o r a w a c h z m a r ł n a j w i ę k s z y p o e t a c z e s k i O t t o k a r B r z e z i n a .
— W B i a ł o g r o d z i e z o s t a ł p o d p i s a n y t r a k t a t p r z y j a ź n i m i ę d z y G r e c j ą a J u g o s ł a w i ą .
— W c z a s i e o s t a t n i c h w a l k w M e k s y k u r e w o l u c j o n i s t o m u d a ł o s i ę o t o c z y ć o d d z i a ł w o j s k r z ą d o w y c h .
W e d ł u g u r z ę d o w y c h k o m u n i k a t ó w , a r m j i r z ą d o w e j b r a k j e s t d o s t a t e c z n e j i l o ś c i a m u n i c j i .
— D a i l l y T e l e g r a p h d o n o s i , ż e S o w i e t y k o n c e n t r u j ą w o j s k a n a d p ó ł n o c n a g r a n i c ą A f g a n i s t a n u . W ł a d z e s o w i e c k i e n i k o g o p r z e z g r a n i c ę a f g a ń s k ą n i e p r z e p u s z c z a j ą . P r a w d o p o d o b n i e a r m j a s o w i e c k a w k r o c z y w g r a n i c e k r ó l e s t w a n a p o m o c A m a n - u l l a h o w i
— W o k o l i c y K r ó l e w s z c z y z n y n a W i l e ń s z c z y z n i e w y l ą d o w a l i d w a j w o j s k o w i l o t n i c y s o w i e c c y , k t ó r y c h n a t y c h m i a s t a r e s z t o w a n o i p r z e w i e z i o n o d o W i l n a . L o t n i c y o d m a w i a j ą w s z e l k i c h w y j a ś n i e ń d o m a g a j ą s i ę t y l k o b e z z w ł o c z n e g o o d s t a w i e n i a i c h d o W a r s z a w y .
— U c i e k i n i e r z y z U k r a i n y s o w i e c k i e j o p o w i a d a j ą , ż e ż o ł n i e r z e s o w i e c c y w g a r n i z o n i e ż y t o m i e r s k i m z p o w o d u u m n i e j s z e n i a r a c j i c h i e b a , r o z g r a b i l i m a g a z y n y ż y w n o ś c i o w e . D o Ż y t o m i e r z a ś c i ą g n i e t o w i ę k s z ą i l o ś ć w o j s k a , m a j ą c e g o u s p o k o i ć b u n t o w n i k ó w .
Kto zapomniał
odnowić przedpłatę na przyszły kwartał — może to uczynić jeszcze Dziś w każdym urzędzie pocztowym lub w ekspedycji pisma naszego.
INŻYNIEROWIE FRANCUSCY PRZYBĘDĄ NA P, W. K.
O k o ł o 2 2 c z e r w c a b r . p r z y b ę d z i e d o P o z n a - I n i a w y c i e c z k a i n ż y n i e r ó w f r a n c u s k i c h w c e l u z w i e d z e n i a P o w s z e c h n e j W y s t a w y K r a j o w e j . I n ż y n i e r o w i e f r a n c u z c y p r z y j a d ą n a j p i e r w d o W a r s z a w y , g d z i e r e w i z y t o w a ć b ę d ą i n ż y n i e r ó w p o l s k i c h , k t ó r z y w r o k u z e s z ł y m o d b y l i w s p ó l n ą w y c i e c z k ę d o F r a n c j i .
WALKI W MEKSYKU.
N o w y J o r k . 2 . 4 . W p o b l i ż u g ł ó w n e j k w 'a t e r y p o w s t a ń c ó w m e k s y k a ń s k i c h w s t a n i e C h i h u a h u a r o z p o c z ę ł a s i ę w n o c y z n i e d z i e l i n a p o n i e d z i a ł e k r o z s t r z y g a j ą c a b i t w a m i ę d z y w o j s k a m i r z ą d o w e m i a g ł ó w n e m i s i ł a m i p o w s t a ń c ó w . B i t w ę z a p o c z ą t k o w a ł o g i e ń c i ę ż k i e j a r t y l e r j i p r z e c i w f o r t y f i k a - k a c j o m p o w s t a ń c ó w , b o m b a r d o w a n y m r ó w n i e ż p r z e z e s k a d r y l o t n i c z e w o j s k r z ą d o w y c h . W e d ł u g j i n f o r m a c y j o f i c j a l n y c h z M e k s y k u , w o j s k a r z ą d o w e j o d n i o s ł y s z e r e g s u k c e s ó w i u d a ł o i m s i ę z m u s i ć p o I w s t a ń c ó w d o o d w r o t u . S k ą d i n ą d g ł ó w n a k w a t e r a * * * * * * * i * *1 p o w s t a ń c ó w d o n o s i , ż e w o j s k a p o w s t a ń c z e p o b i ł y ; a r m j ę r z ą d o w ą p o 1 0 - g o d z i n n e j w a l c e , p r z y c z e m 1 5 0 0 ż o ł n i e r z y w z i ę t o d o n i e w o l i . L i c z b a z a b i t y c h p o s t r o n i e , r z ą d o w e j w y n o s i 4 0 0 ł u d z i . W o p e r a c j a c h b r a ł o u d z i a ł 1 5 s a m o l o t ó w .
Z A K U P Y C Z Y N I O N E W O B C E M M I E Ś C I E P R Z Y C Z Y N I A J Ą S I Ę D O Z U B O Ż E N I A
W Ł A S N E G O M I A S T A .
— Ś w i ę t a W i e l k a n o c n e . N a j w e s e l s z e ś w i ę t a m i n ę ł y w t y m r o k u w W ą b r z e ź n i e j e d n o s t a j n i e i z n a c z n i e s p o k o j n i e j a n i ż e l i d a w n i e j .
Z a w i o d ł a t y m r a z e m p r z e d e w s z y s t k i e m p o g o d a , t a k n i e o d z o w n y w a r u n e k p o w s z e c h n e j r a d o ś c i i w e s e l a .
J u ż w W i e l k ą S o b o t ę g w a ł t o w n i e o z i ę b i ł o s i ę , z e r w a ł s i ę s i l n y w i a t r ; p o d w i e c z ó r z a ś u l e g ł a d u ż e j z n i ż c e t e m p e r a t u r a .
W d n i u t y m o d r a n a p a n o w a ł n i e z w y k l e o ż y w i o n y r u c h , s k l e p y b y ł y o b l ę ż o n e , n o i n i c d z i w n e g o d u ż o o s ó b , w s z a k d o p i e r o w W i e l k ą S o b o t ę r a n o o d e b r a ł o g o t ó w k ę . x M i m o t o m o ż n a p o w i e d z i e ć , ż e n a o g ó ł s e z o n ś w i ą t e c z n y s k l e p o m n i e d o p i s a ł , p r ó c z n i e z b ę d n y c h z a p a s ó w k u p o w a n o n a o g ó ł b a r d z o m a ł o .
N a w e t s k l e p y z w i o s e n n e m i o k r y c i a m i n i e c i e s z y ł y s i ę „ s e z o n o w e m " z a i n t e r e s o w a n i e m : w i o s n a s p ó ź n i o n a n o i t r u d n o ś c i g o t ó w k o w e . P a n i e c h o d z ą j e s z c z e w z i m o w y c h k a p e l u s i k a c h i o k r y c i a c h , a n a w e t b o t y z r z u c o n e j u ż z p o w r o t e m z o s t a ł y w y d o b y t e . P a n o w i e p r z y w d z i a l i p o n o w n i e z i m o w e p a l t a .
WOJNA DOMOWA W CHINACH.
D a i l y T e l e g r a p h d o n o s i , ż e w o j n a d o m o w a w C h i n a c h , p r z y b i e r a c o r a z s z e r s z e r o z m i a r y , O 6 0 m i l n a p ó ł n o c y w s c h ó d o d H a n k a u , n a p ó ł n o c n y m b r z e g u J a n g e s t e , t o c z y s i ę m i ę d z y w o j s k a m i r z ą d u n a n k i ń s k i e g o , a w o j s k a m i H a n k a u w i e l k a b i t w a W s z e l k i r u c h h a n d l o w y w d o l i n i e J a n g t s e j e s t p r z e r w a n y . R z ą d n a n k i ń s k i p o k ł a d a n a d z i e j ę w g e n . F e n g u k t ó r y s t a n ą ł p o s t r o n i e r z ą d u n a r o d o w e g o i o b i e c a ł z d o b y ć H a n k a u d l a r z ą d u n a r o d o w e g o .
J a r m a r k i I t e o r s l d e m
w k w i e t n i u .
4 k w i e c i e ń — c z w a r t e k : B r o d n i c a , G o w i d l i n o , R a d z y ń , S k a r l i n , T o r u ń - M i a s t o , W e j h e r o w o , Z b l e w o .
5 k w i e c i e ń — p i ą t e k : D r z y c i m G r u d z i ą d z , K o w a l e w o , O s i e ,
8 k w i e c i e ń — p o n i e d z i a ł e k : Ś w i e c i e .
9 k w i e c i e ń — w t o r e k : B u k o w i e c , C z e r s k , D z i a ł d o w o , J a b ł o n o w o L i n j a , N i e ż y w i ę c , S u l ę c z y n o , W i ę c b o r k .
1 0 k w i e c i e ń — ś r o d a : K a r t u z y , L n i a n o , S t a r a K i s z e w a .
I
I I
i
p o g rz e b ś p . K s, d z ie k a n a B rz e z iń s k ie g o
W d n i u 1 b m . o d b y ł a s i ę e k s p o r t a c j a z w ł o k ś p . k s . d z i e k a n a B r z e z i ń s k i e g o d o k o ś c i o ł a . K o n d u k t ż a ł o b n y p r o w a d z i ł k s , d z i e k a n K a r n o w s k i w a s y ś c i e l i c z n e g o d u c h o w i e ń s t w a .
N a s t ę p n e g o d n i a t j , 2 b m . o d b y ł s i ę p o g r z e b U - d z i a ł b r a ł o 3 2 k s i ę ż y , m . i n , z a u w a ż y l i ś m y k s , p r a ł a t a S z y d z i k a z C h e ł m ż y , k s , d z i e k . K a r n o w s k i e g o k s . k s . S p i t z ę i M a r c h l e w s k i e g o . E g z e k w j e z u d z i a ł e m d z i e k . K a r n o w s k i e g o — u r o c z y s t ą m s z ę ż a ł o b n ą o d p r a w i ł k s . p r ó b . P e ł k a , w a s y ś c i e k s . a d m i n i s t r a t o r a G d a ń c a i k s . s u b d i a k o n a B i e l i c k i e g o .
Ż a ł o b n ą m o w ę w y g ł o s i ł k s . p r ó b . C h y l a r e c k i , k t ó r y w d o b i t n y c h s ł o w a c h p r z e d s t a w i ł ż y c i e , p r a c e i z a s ł u g i z g a s ł e g o k a p ł a n a - p a t r j o t y i n i e z m o r d o w a n e g o d u s z p a s t e r z a s w e j p a r a f j i .
D o w o d e m j a k w i e l k i e m p r z y w i ą z a n i e m c i e s z y ł s i ę ś p . k s , d z i e k . B r z e z i ń s k i , t o d e l e g a c j e , j a k i e p r z y b y b ł y n a p o g r z e b , ’p o m i m o d e s z c z u i ś n i e g u z W r o c k , p o p r z e d n i e j p a r a f j i ś p . k s . d z i e k a n a B r z e z i ń s k i e g o .
Z w ł o k i z ł o ż o n o n a c m e n t a r z u o b o k k o ś c i o ł a . W i e c z n y o d p o c z y n e k r a c z M u d a ć P a n i e !
Wiadomości potoczne
W ą b r z e ź n o , d n i a 3 k w i e t n i a 1 9 2 9 r o k u .
— W o d c i n k u p o w i e ś c i o w y m r o z p o c z y n a m y z d n i e m d z i s i e j s z y m n o w ą p o w i e ś ć p o d t y t u ł e m
„ K s i ą ż ę c y p a ż “ ,
— N a o k r ę t „ P o m o r z e " z ł o ż y ł w a d m i n i s t r a - : c j i n a s z e g o p i s m a 1 0 , — — z ł . p . B a r d j a n z W ą b r z e - ] ź n a .
■-e*? paź.
Opowiadanie z historyi Siąska.
2 . P r z y g o d a n a p o l o w a n i u .
Z p o m i ę d z y k s i ą ż ą t p i a s t o w s k i c h , p a n u j ą c y c h w p a ń s t w i e b r z e s k i e m , j e d n e m u n a d a ł a h i s t o r y a p r z y d o m e k
„ S p r a w i e d l i w e g o " . B y ł t o L u d w i k I . Z a s ł u ż y ł o n s o b i e n a t o z a s z c z y t n e m i a n o s p r a w i e d l i w e m i r z ą d a m i , m i a n o w i c i e z a ś s p r a w i e d l i w o ś c i ą , s t o s o w a n ą w z g l ę d e m l u d u p r o s t e g o .
W c z a s a c h o w y c h p o ł o ż e n i e l u d u b y ł o w o g ó l e p r z y k r e . W ł o ś c i a n i e n i e b y l i w o l n y m i , l e c z p r z y w i ą z a n y m i n i e j a k o d o r o l i d z i e d z i c a . O d n i e g o d o l a p o d d a n y c h z a l e ż a ł a p r a w i e w z u p e ł n o ś c i . J e ż e l i d z i e d z i c e m b y ł k l a s z t o r , l u d ż y ł w e w z g l ę d n i e z n o ś n y c h s t o s u n k a c h , b o z a k o n n i c y z p o c z u c i a c h r z e ś c i a ń s k i e g o o b c h o d z i l i s i ę z ' n i m i l e p i e j . G o r z e j b y w a ł o w d o b r a c h r y c e - i ^ y i p a n ó w ś w i e c k i c h , a n i e l e p i e j w d o b r a c h k s i ą ż ę c y c h . P a n o w i e z a j ę c i r z e m i o s ł e m r y c e r s k i e m , o d d a w a l i z a r z ą d w ł o ś c i s w o i c h r z ą d z c o m , k t ó r z y d l a p a n a i d l a s i e b i e g o s p o d a r z ą c , u c i s k a l i p o d d a n y c h b e z s k r u p u ł u . P a n r z a d k o k i e d y p r z y b y w a ł d o z a m k u s w e g o , a c h o ć s i ę z j a w i ł , n i k t n i e ś m i a ł s k a r g i p r z e d n i e g o w y t o c z y ć , a l b o w i e m w i e d z i a n o , ż e d z i e d z i c , p o b y w s z y k r ó t k i c z a s , z n o w u n a d ł u g o o d j < d z i e , a r z ą d c a j e g o p o z o s t a n i e i s r o g o d a » u - c z u ć g n i e w t e m u , k t o z u ż a le n i e m n a n i e g o d o p a n a p o s z e d ł .
D o b r a k s i ą ż ę c e , b a r d z o r o z l e g ł e , b y w a ł y p o c z ę ś c i w y d z i e r ż a w i a n e , p o c z ę ś c i z a s t a w i a n e l u d z i o m , k t ó r z y k s i ę c i u n a p o t r z e b y p i e n i ę d z y p o ż y c z y l i , W j e d n y m i d r u g i m r a z i e m i ę d z y k s i ę c i e m a l u d e m s t a ł k t o ś , k t o z t a k i e g o l u b o w a k i e g o p r a w a d o b r a d z i e r ż ą c , m i a ł t y l k o s w o j e k o r z y ś ć n a o k u , a z g o ł a n i e u c z u w a ł p o t r z e b y , a b y d b a ć o d o l ę w ł o ś c i a n . W s z a k ż e n a p e w i e n c z a s
t y l k o r o l ę p o s i a d ł i o w o c e z n i e j b r a ł , c h c i a l p r z e t o b r a ć j a k n a j w i ę c e j .
A n a d t o k s i ą ż ę t a p o t r z e b o w a l i w i e l e p i e n i ę d z y , s z c z e g ó l n i e n a n i e u s t a j ą c e n i g d y w o j n y . K t o i m g o d u ż o d o s t a r c z a ł , c h ę t n i e b y w a ł w i d z i a n y i k s i ą ż ę k o n t e n t z d o c h o d ó w , n i e m i a ł o c h o t y p o z b y w a ć s i ę t a k i e g o r z ą d z c y .
L u d w i k I , k s i ą ż ę b r z e s k i , b y ł p a n e m p o k ó j l u b i ą c y m . S k u t k i e m t e g o w y d a t k i n a w o j n ę b y ł y b a r d z o m a ł e a d o b r o b y t w z m ó g ł s i ę w k s i ę s t w i e . K s i ą ż ę , n i e z a j m u j ą c s i ę w o j e n n e m i s p r a w a m i , n i c o p u s z c z a ł t e ż g r a n i c s w o j e g o p a ń s t w a i w o l n ą m i a ł g ł o w ę d o r z ą d ó w w e w n ę t r z u . Z n a t u r y ł a g o d n y , o s z c z ę d n y i g o s p o d a r n y , w g l ą d a ł g ł ę b i e j , n i ż p o p r z e d n i c y j e g o w g o s p o d a r k ę , z w i e d z a ł d o b r a s w o j e , z b l i ż a ł s i ę d o p o d d a n y c h , a t o w s z y s t k o s p r a w i ł o , ż e n a b y ł w i ę k s z e j z n a j o m o ś c i s t o s u n k ó w , m i a n o w i c ie z a ś p o z n a ł p o ł o ż e n i e s w o j e g o l u d u .
N a s t a ł y d o b r e c z a s y d l a l u d z i . R z ą d z c y , z n a j ą c u - s p o s o b i e n i e i w o l ę p a n a , n i e ś m i e l i d o k a z y w a ć , g d z i e z a ś r z ą d z c a d o p u ś c i ł s i ę o k r u c i e ń s t w a , m ó g ł b y ć p e w n y m , ż e g d y k s i ą ż ę n a d j e d z i e i z a s i a d ł s z y p o d d ę b e m , p o d d a n y c h d o s i e b i e p r z y p u ś c i , w i n a j e g o d o u s z u p a n a d o j d z i e a z a w i n ę n a s t ą p i k a r a .
L u d c h w a l i ł i k o c h a ł k s i ę c i a i ż y c z y ł , m u s t u l e t n i e g o ż y w o t a , l e c z k s i ą ż ę n i e d o ż y ł t e g o w i e k u . Z m a r ł r o k u 1 3 9 8 , o p ł a k i w a n y p r z e z w s z y s t k i c h .
N a s t ę p c ą j e g o b y ł s y n , H e n r y k , z r z ę d u s i ó d m y , z n a n y w h i s t o r y i p o d p r z y d o m k i e m H e n r y k a „ z b l i z n ą " , b o w p e w n e j p o t y c z c e r a n i o n y z o s t a ł c i ę ż k o w g ł o w ę i t w a r z , a c h o c i a ż r a n a s i ę z a g o i ł a , b l i z n a p o z o s t a ł a . N i e s t e t y o d o w e g o c i ę c i a m ł o d y k s i ą ż ę j u ż n i g d y d o z u p e ł n e g o z d r o w i a n i e p r z y s z e d ł . C h o r o w a ł z a ż y c i a o j c a i c h o r y o b j ą ł p o n i m r z ą d y , k t ó r e s p r a w o w a ł n i c c a łe t r z y l a t a . U m a r ł w r o k u 1 4 0 0 .
P o j e g o ś m i e r c i d w a j b r a c i a j e g o p o d z i e l i li s i ę k s i ę s t w e m , H e n r y k o t r z y m a ł O ł a w ę i N i e m c z ę . L u d w i k I I z a ś B r z e g , B y c z y n ę , W o ł c z y n i K l u c z b o r e k .
M ł o d y k s i ą ż ę L u d w i k n i e m i a ł s t a t e c z n e g o u m y s ł u j L u d w i k a I . W a b i ł a , g o w o j e n k a , l u b i ł p o l o w a n i e , t u r n i e j e r y c e r s k i e , z a b a w y . O t w o r z y ł y s i ę p o d w o j e z a m k u b r z e s k i e g o d l a l i c z n y c h g o ś c i , p r z y b y w a j ą c y c h z e w s z ą d , a B r z e g z a r o i ł s i ę r o z m a i t e m r y c e r s t w e m . Z e b r a n e p r z e z p o p r z e d n i k a s k a r b y w y d a w a n o ł a t w o t e r n w i ę c e j , ż e d o b r z e z a g o s p o d a r o w a n e m a j ą t k i k s i ą ż ę c e c i ą g l e o b f it e p r z y n o s i ł y p l o n y . C o L u d w i k I z a s i a ł , t o L u d w i k I I s p r z ą t a ł , n i e d b a j ą c j e d n a k o n o w e z a s i e w y . P o r z ą d e k k j a d p o w ł o ś c i a c h k s i ą ż ę c y c h z a c z ą ł s i ę p s u ć , r z ą d z c y , c z u j n e g o i s p r a w i e d l i w e g o p a n a n a d s o b ą n i e m a j ą c , p r z e s t a l i s i ę o b a w i a ć j e g o s p r a w i e d l i w e j r ę k i , w r a c a ł a d a w n a i c h s w a w o l a , a z n i ą u c i s k l u d u . T e r a z d o p i e r o p o d d a n i p o z n a l i , c o s t r a c i l i i n i e b o s z c z y k k s i ą ż ę s t a ł s i c d l a n i c h t e r n d r o ż s z y m i n a j w i ę k s z e j c z c i g o d n y m .
M ł o d y k s i ą ż ę r z a d k o p o k a z y w a ł s i ę w d o b r a c h ; c z a s e m z l i c z n y m i ś w i e t n y m p o c z t e m p r z y b y ł n a ł o w y , p o b a w i ł d n i k i l k a i o d j e ż d ż a ł . L u d u t a k , j a k n i e w i d z i a ł . A b i e d n i p o d d a n i , s p o g l ą d a j ą c n a k r z e p k ą i m ł o d ą p o s t a ć k s i ę c i a , m ó w i l i s m u t n i :
- T w a r z i p o s t a w a „ S p r a w i e d l i w e g o " , l e c z s e r c e i n n e . . .
P e w n e g o d n i a j e s i e n n e g o o g r o m n e l a s y p o m i ę d z y B r z e g i e m a O ł a w ą r o z b r z m i e w a ł y o d g ł o s e m r o g ó w m y ś l i w s k i c h . K s i ą ż ę z w i e lk i m z a s t ę p e m g o ś c i p o l o w a ł .
O k o l i c z n i c h ł o p i s t a w i l i s i ę z a r o z k a z e m r z ą d z c ó w , a b y n a p ę d z a ć z w i e r z a m y ś l i w y m . Ł o w y j u ż t r z y d n i t r w a ł y . N a n o c n i e w r a c a n o d o B r z e g u , l e c z n o c o w a n o w n a m i o t a c h . w p ó ź n ą n o c w n i c h u c z t u j ą c . I k s i ą ż ę H e n r y k o ł a w s k i b r a ł u d z i a ł w p o l o w a n iu . P o n i e w a ż j e d n a k ł o w y o d b y w a ł y s i ę n a d z i e d z i n i e k s i ę c i a b r z e s k i e g o , L u d w i k b y ł g o s p o d a r z e m i s w o im k o s z t e m p o d e j m o w a ł g o ś c i.
(Ciąg dalszy nastąpi.)
