Barbara Kryda
Sylwetki członków honorowych
Towarzystwa wybranych 25 X 1986
roku
Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza 23, 139-142
Barbara Kryda
SYLWETKI CZŁONKÓW HONOROWYCH TOWARZYSTWA WYBRANYCH 25 X 1986 ROKU
S a n t e G r a c i o t t i , ur. w 1923 r. w Osimo, profesor U niw ersy tetu Rzymskiego, dyrektor Instytutu Filologii Słowiańskiej tegoż uniw er sytetu, członek Międzynarodowego K om itetu Slawistów, ekspert literatu r słowiańskich przy UNESCO, jest znakomitym badaczem literatu ry pol skiego renesansu i oświecenia. Posiada ogromną wiedzę w zakresie lite ra tu r słowiańskich — od średniowiecza do modernizmu. W swych p ra cach przyw ołuje bogate konteksty porównawcze dla analizowanych zjawisk. Z obszaru polskiej k u ltu ry znane są jego badania twórczości Jan a Kochanowskiego (w perspektyw ie kom paratystycznej) i Ignacego Krasickiego (studia nad Panem Podstolim, biblioteką Krasickiego, uto pią w dziele księcia biskupa warmińskiego oraz ku ltu rą jego czasów). Podejm ował również wnikliwe badania nad facecją polską, działalnością teatynów w Polsce wczesnego oświecenia, osobą i wpływem nuncjusza papieskiego Duriniego na środowisko literackie czasu Stanisław a Augusta. Przygotował dla serii Biblioteki Narodowej edycję liryków Krasickiego.
K a r l D e d e c i u s , ur. w 1921 r. w Łodzi, dyrektor Deutsches Polen In stitu t w D arm stadt, znakom ity tłumacz literatu ry polskiej na język niemiecki, jest wykładowcą wielu uniw ersytetów , utalentow anym propagatorem k u ltu ry polskiej w Niemczech. Działalnością swoją bu duje pomost między naszymi narodami, umożliwiając wzajemne rozu mienie i pogłębianie kulturalnych więzi (Deutsche und Polen, 1971, Po
słannictwo książki, 1973). Znawca polskiej k u ltu ry literackiej — zwła
szcza współczesnej — tłum aczył i wydawał w oddzielnych tom ikach u- tw ory Kruczkowskiego, Leca, Przybosia, H erberta, Różewicza, Gałczyń skiego, Szymborskiej, Miłosza, Szaniawskiego, Nowaczyńskiego, W ojtyły. Jest również autorem — redaktorem i tłum aczem — wielu antologii polskiej literatury, np. poetów poległych w czasie II wojny, 20-lecia mię dzywojennego, satyry, poezji miłosnej, poezji kobiecej (np. K wartet żeń
— 140 —
ski: dwie wariacje w instrumentacji Karla Dedecjusza, 1987 — antologia
wierszy Iłłakowiczówny, Paw likow skiej-Jasnorzewskiej, Szymborskiej, Lipskiej). Doświadczenia swoje ujął w książce Notatnik tłumacza, 1974. Członek polskiego PEN-Clubu, nagrodzony odznaką „Zasłużonego dla K ultury Polskiej”.
W ł a d y s ł a w F 1 o r y a n, ur. w 1907 r. w Sieniawie, nestor polo nistyki wrocławskiej wywodzi się ze środowiska U niw ersytetu Jana K a zimierza wTe Lwowie (członek Towarzystwa Naukowego Lwowskiego, To w arzystw a Literackiego im. A. Mickiewicza, Wrocławskiego Towarzy stwa Naukowego). Jest jednym z najw ybitniejszych autorytetów w dziedzinie edytorstwa naukowego. Badacz kom paratysta (na obszarze li te ra tu ry włoskiej), jest znawcą twórczości Jana Kochanowskiego, oraz wydawrcą tekstów staropolskich. W ybitne zasługi położył w zakresie edy cji Juliusza Słowackiego i przede wszystkim Adama Mickiewicza. Jest również redaktorem naczelnym Dziejów literatur europejskich. W do robku swoim ma pracę Z doświadczenia filologa w ydawcy (1965), opra cowania o charakterze historycznym dotyczące Ossolineum, dziejów piś m iennictwa śląskiego i U niw ersytetu Wrocławskiego (1945 - 1970).
S i e m i o n S i e m i o n o w i c z L a n d a , ur. w 1923 r. w Odessie, profesor Państwowego Instytutu K u ltury im. Nadieżdy K rupskiej w Le ningradzie jest jednym z najwybitniejszych polonistów, znawców Mic kiewicza i jego epoki w Związku Radzieckim. Interesują go przy tym tak zjawiska z obszaru związków literatu ry ze światem idei i problem y kultury epoki, jak zagadnienia tekstu literackiego czy biografii. Tem at pracy doktorskiej Landy dotyczył Mickiewicza i filomatów, habilitował się na podstawie pracy o dekabrystach, w dalszych badaniach podejmo wał problem y relacji między pisarzami polskimi i rosyjskim i (Puszkin
io Polsce 1949 - 1954, Mickiewicz a dekabryści, Mickiewicz a Puszkin, Wiaziemski a Niemcewicz, Niemcewicz a Żukow ski). Wydał zaś, opatru
jąc wstępem, przypisami i komentarzem, Sonety Mickiewicza (Leningrad 1976) i Rękopis znaleziony w Saragossie Potockiego (Moskwa 1971). We współpracy z Instytutem Badań Literackich PAN opracował Kronikę ż y
cia i twórczości Mickiewicza za lata 1824 - 1828. Jest również autorem
scenariusza filmu polsko-radzieckiego o Puszkinie i Mickiewiczu, współ pracuje z polskim środowiskiem naukowym publikując swoje rozprawy w „Pam iętniku Literackim ”, „Slavia O rientalis”, „K w artalniku Instytutu Polsko-Radzieckiego”, „Przeglądzie H um anistycznym ”.
A r t u r H u t n i k i e w i c z , ur. w 1916 r. we Lwowie, studiował na Uniwersytecie Jana Kazimierza filologię polską i klasyczną, w czasie okupacji brał udział w podziemnym życiu kulturalnym i literackim Lwowa. Po wojnie profesor U niw ersytetu im. Mikołaja K opernika w To
runiu, jest wieloletnim członkiem zarządu Oddziału Toruńskiego Towa rzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. Jako badacz i znawca li te ra tu ry polskiej okresu Młodej Polski i wieku XX, jest on autorem pracy o twórczości literackiej Stefana Grabińskiego (1959), Portretów
i szkiców literackich (1976). Wiele prac poświęcił twórczości Stefana Że
romskiego, opracowując monografię popularną, wiele studiów poświęco nych konkretnym utworom, wreszcie najnowszą monografię pisarza (Że
romski, 1987). Był członkiem kom itetu redakcyjnego Literatury polskiej (Przewodnik encyklopedyczny, 1985), bierze udział w wielu pracach zbio
rowych (biogramy do słowników literackich). W ybitny nauczyciel i po pularyzator, opracowuje tomiki analiz literackich dla użytku szkolnego (BAL: H y m n y Kasprowicza, Przedwiośnie Żeromskiego), a jego synteza ku ltu ry współczesnej (Od czystej form y do literatury faktu, I wyd. 1965) stała się niezastąpioną pomocą dla szkół licealnych i studentów polo nistyki.
M i e c z y s ł a w K l i m o w i c z , ur. w 1919 r. w Sokalu, profesor U niw ersytetu Wrocławskiego i członek rzeczywisty PAN, studiował we W rocławiu w okresie powojennym, współpracując również z Zakładem Ossolineum i Zespołem L iteratu ry Oświecenia Instytutu Badań Literac kich PAN. Jest on w ybitnym znawcą literatu ry okresu Oświecenia, a szczegółowe prace badawcze prowadził na obszarze dram atu i teatru (stu dium żródłow^e Początki teatru stanisławowskiego 1765 - 1777, wyd. 1965). Jest autorem tom u Oświecenie, akademickiej syntezy epoki (I wyd. 1972). Podejmował również badania nad literatu rą i kulturą okresu sa skiego, wydawał pisma Ignacego Krasickiego. W latach 1975 - 1981 peł nił funkcję dyrektora Instytutu Badań Literackich PAN, a w ciągu kil ku kadencji (1976 - 1983) był prezesem Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza.
C z e s ł a w M i ł o s z , autor Historii literatury polskiej (1973) i stu diów o Mickiewiczu, wykładowca literatu r słowiańskich na U niw ersyte cie w Berkeley w Kalifornii, USA, jest przede wszystkim poetą, eseistą, tłumaczem. Urodzony w 1911 r. w Szetejnach nad Niewiażą, związany był ze środowiskiem literackim Wilna (studiował na Uniwersytecie Ste fana Batorego) i Warszawy. W czasie okupacji prowadził konspiracyjną działalność kulturalną (w 1942 r. Wydał antologię poezji Pieśń niepodle
gła). Od 1951 r. zdecydował się pozostać na emigracji. Laureat Nobla
(1980) za całość twórczości ze względu na jej humanistyczny, uniw er salny charakter, jest twórcą otw artym na współczesne problem y k ultu ry i sztuki słowa, w twórczości eseistycznej podejm ującym ważkie pro blem y świadomości człowieka wobec nacisku historii i przem ian cywi lizacyjnych (Zniewolony umysł, 1953, Rodzinna Europa, 1959, Ziemia
— 142 —
Urlo, 1977). Tłumacz Biblii, przyswoił również polskiej literaturze wy
bitne dzieła z obszaru k u ltu ry zachodnioeuropejskiej (np. S. Weil), zwła szcza angielskojęzycznej (np. Milton, Blake, W hitman, Yeats, Eliot), w głęboki i twórczy sposób wiążąc tradycję ze współczesnością, a k u ltu rę polską z wartościami powszechnymi.
S t e f a n Ż ó ł k i e w s k i , ur. w 1911 r. w Warszawie, jest jednym z najstarszych prelegentów Towarzystwa Literackiego im. Adama Mic kiewicza (jeszcze przed wojną wygłaszał odczyty w Oddziale Warszaw skim). Profesor U niw erystetu Warszawskiego i członek rzeczywisty PAN, po roku 1945 był organizatorem życia polonistycznego, współtwórcą In stytu tu Badań Literackich i jego dyrektorem . M arksistowski historyk li te ra tu ry (m.in. Spór o Mickiewicza, 1952), jest również w ybitnym teore tykiem i metodologiem zainteresowanym problem atyką integracji nauk humanistycznych poprzez szukanie związków i wzajemnych uzupełnień między różnymi współczesnymi kierunkam i badań, w szczególności so cjologią literatury, antropologią i semiotyką. Twórca teorii k u ltu ry li terackiej, organizator badań w tym zakresie, swoje stanowisko form u łuje w pracy Kultura, socjologia, semantyka literacka (1979), wcześniej stosując tę teorię do opisu wybranego zjawiska (Kultura literacka 1918 -
- 1932; wyd. 1973). Wydawca pism społecznych W. Nałkowskiego (1951)
jest także autorem pracy Perspektyw y literatury X X wieku (1960) i zbio ru szkiców Cetno i licho (1983), Znaki ku ltu ry (1988).
OBCHODY 100-LECIA TOWARZYSTWA W ODDZIAŁACH
B IELSK O -B IA ŁA
Obchody setnej rocznicy istnienia Towarzystwa w naszym Oddziale m iały następujący kształt:
W okresie poprzedzającym jubileusz ukazały się dwa artykuły: J a nusz Wit [L. Dutkiewicz! — Towarzystwo tylko o rok młodsze, „Podbe skidzie” 1983, z. 5 - 6/7 - 8; Leopold Dutkiewicz — Towarzystwa Lite
rackiego ciąg dalszy, „Podbeskidzie” 1983, z. 8 - 9 /9 - 1 0 .
Trzykrotnie wygłaszano kilkum inutowe kom unikaty o historii, celach i dokonaniach Towarzystwa na konferencjach metodycznych nauczycie li języka polskiego (mówił prezes Oddziału).
Odbyło się uroczyste zebranie Zarządu Oddziału.
W radiowęźle Liceum Ogólnokształcącego im. S. Konarskiego w O- święcimiu, miejscu pracy prezesa Oddziału, nadano półgodzinną audy cję o historii i dokonaniach Towarzystwa.
