Zróżnicowane ceny usług doręczeniowych w UE jako bariera rozwoju transgranicznego e-commerce

ISSN: 1896-382X | www.wnus.edu.pl/pl/edu/ DOI: 10.18276/epu.2016.122-14 | strony: 155-165

ANNA STOLARCZYK, MAREK SYLWESTRZAK ,QVW\WXWàąF]QRĞFL1

=5ÐĪ1,&2:$1( &(1<86á8*'25Ċ&=(1,OWYCH W UE JAKO BARIERA ROZWOJU TRANSGRANICZNEGO E-COMMERCE

Streszczenie

W artykule SU]HGVWDZLRQR DNWXDOQH G]LDáDQLD .RPLVML (XURSHMVNLHM Z ]DNUHVLH likwidacji barier wzrostu transgranicznego e-commerce, w tym wypDGNX GRW\F]ą RQH Z\VRNLFK RSáDW ]D XVáXJL GRUĊF]HQLRZH : W\P NRQWHNĞFLH SU]HSURZDG]RQR DQDOL]Ċ ]UyĪQLFRZDQLDFHQSDF]HNRPDVie 2 kg w kategorii ekonomicznej w krajach UE. Przy-MĊWRNU\WHULXPJHRJUDILF]QHGODXVáXJĞZLDGF]RQ\FKSU]H]RSHUDWRUyZZ\]QDF]RQ\FK 6áRZD NOXF]RZH FHQ\ XVáXJ SRF]WRZ\FK XVáXJL GRUĊF]HQLRZH SDF]NL SRF]WRZH e-commerce.

Wprowadzenie

PRGVWDZąIXQNFMRQRZDQLDFDáHJRV\VWHPXVSRáHF]QR-HNRQRPLF]QHJRQDĞZLe-cie jest obecnie gospodarka oparta na wiedzy, na e-XPLHMĊWQRĞFLDFK 7R ZáDĞQLH XPLHMĊWQRĞFL NRU]\VWDQLD ] Z\VRNR ]DDZDQVRZDQ\FK WHFKQLN LQIRUPDF\MQR--NRPXQLNDF\MQ\FK ,&7 Vą NOXF]RZ\P HOHPHQWHP G]LDáDQLD ZV]\VWNLFK G]LDáyZ gospodarki. Niestety F]ĊVWR ] EUDNX ZLHG]\ L VWRVRZQ\FK F\IURZ\FK NRPSHWHQFji SUDFRZQLNyZ SU]HGVLĊELRUVWZD RUJDQL]DFMH LQVW\WXFMH DGPLQLVWUDFML SDĔVWZRZHM ORNXMą VLĊ QD SHU\IHULDFK JRVSRGDUNL ĞZLDWRZHM 'ODWHJR U]ąG\ SDĔVWZ SRZLQQ\ VNRQFHQWURZDü MHV]F]H ZLĊNV]ą XZDJĊ QD ,QWHUQHFLH SRQLHZDĪ WRXPLHMĊWQRĞü Ua-FMRQDOQHJR Z\NRU]\VWDQLD MHJR ]DVREyZ L PRĪOLZRĞFL GDMH SRGVWDZ\ WZRU]HQLD e-JRVSRGDUNL Z HIHNFLH QRZHM HU\ SU]HGVLĊELRUF]RĞFL L PRGHOL H-biznesu, które

1 _{,QVW\WXW àąF]QRĞFL – 3DĔVWZRZ\ ,QVW\WXW %DGDZF]\ =DNáDG 6LHFL L 8VáXJ 6SRáHF]HĔ} stwa Informacyjnego.

wraz z nowymi technologLDPL SR]RVWDMą ]H VREą Z ĞFLVá\FK UHODFMDFK 7DSscott 2012, s. 6 0RĪQD SU]\Mąü ĪH H-EL]QHV REHMPXMH V]HUHJ SURFHVyZ GRW\F]ąF\FK UHDOL]DFMLZ\PLDQ\LQIRUPDFMLVSU]HGDĪ\L]DNXSyZXVáXJOXEWRZDUyZ]Z\NRU]y-staniem Internetu, pozwala to na implementacjĊ QRZRF]HVQ\FK UR]ZLą]DĔ LNRQFHSFML]DU]ąG]DQLDILUPąFR]NROHLSURZDG]LGROHSV]HMNRPXQLNDFML]NRQWUa-hentami, partnerami czy klientami, RV]F]ĊG]DMąF F]DV NRV]W\ L HIHNW\ZQLHM Z\No-U]\VWXMąFMHM]DVRE\'XGHN 2011, s. 5).

W ramy e-EL]QHVX ZSLVXMH VLĊ handel elektroniczny (e-handel, e-commerce), GRW\F]ąF\ WUDQVDNFML ]D SRĞUHGQLFWZHP PHGLyZ HOHNWURQLF]Q\FK 2EHMPXMH RQ UHODFMHSRPLĊG]\NOLHQWDPLLQVW\WXFMRQDOQ\PLbusiness-to-business%%DWDNĪH SRPLĊG]\ SU]HGVLĊELRUVWZHP L NOLHQWHP LQG\ZLGXDOQ\P business-to-consumer, B2C). W ostatnich latach rynek e-commerce UR]ZLMD VLĊ EDUG]R G\QDPLF]QLH LREHMPXMHMXĪZV]\VWNLHEUDQĪHLREV]DU\KDQGOXWUDG\F\MQHJRJáyZQLH]HZ]JOĊGX QD OHSV]\ GRVWĊS GR NOLHQWD -DNNROZLHN ]DPyZLHQLa, zakupu WRZDUX L SáDWQRĞFL mRĪQD GRNRQDü ]D SRPRFą PHGLyZ HOHNWURQLF]Q\FK WR MHJR GRVWDZD PXVL PLHü PLHMVFHZĞZLHFLHU]HF]\ZLVW\P

Tym samym wchodzimy w obszar rynku pocztowego, w stosunku do którego UR]ZyM,&7REMDZLáVZyMGZRMDNLFKDUDNWHUVXEVW\WXF\MQ\ER]GDQLHPZLHOXSU]y-cz\QLá VLĊ GR VSDGNX ZROXPHQX WUDG\F\MQ\FK XVáXJ SRF]WRZ\FK SU]HV\áHN OLVWo-wych), RUD]NRPSOHPHQWDUQ\JG\ĪVWZRU]\áRSHUDWRURPSRF]WRZ\PV]HUHJPRĪOi-ZRĞFL UyĪQLFRZDQLD G]LDáDOQRĞFL L SRV]HU]DQLD RIHUW\ XVáXJ R ZDUWRĞFL GRGDQHM W literaturze przedmiotu na G\ZHUV\ILNDFMĊXVáXJ]Z\NRU]\VWDQLHP,&7]ZUacano XZDJĊMXĪZF]HĞQLHM%XNR V:áDĞQLHG\QDPLF]Q\UR]ZyMH-commerce PRĪHVWDüVLĊV]DQVąUR]ZRMXLĨUyGáHPQRZ\FKSU]\FKRGyZGODRSHUDWRUyZSRFz-towych podeMPXMąF\FKG]LDáDOQRĞüSROHJDMąFą QDĞFLVáHMZVSyáSUDF\]SRGPLRWDPL WHM EUDQĪ\ Z ]DNUHVLH GRUĊF]DQLD WRZDUyZ ]DNXSLRQ\FK Z ,QWHUQHFLH (Drab--Kurowska 2007 s. 5).

1. =QDF]HQLHRSáDW]DXVáXJLGRUĊF]HQLRZHDUR]ZyMH-commerce w dokumentach Komisji Europejskiej

3RG NRQLHF SLHUZV]HM GHNDG\ ;;, ZLHNX FRUD] F]ĊĞFLHM ]ZUDFDQR XZDJĊ QD UR]ZyM KDQGOX HOHNWURQLF]QHJR Z NRQWHNĞFLH GRVWDZ\ WRZDUyZ ]DNXSLRQ\FK w e-VNOHSDFK=QDOD]áRWRRG]ZLHUFLHGOHQLHZSUDFDFK .RPLVML(XURSHMVNLHM.( NWyUD SRGNUHĞOD ĪH „VNXWHF]QH ZLDU\JRGQH L SU]\VWĊSQH FHQRZR XVáXJL GRVWDZ\ WRZDUyZ]DPDZLDQ\FKZ,QWHUQHFLHVWDQRZLąNROHMQ\SULRU\WHW- Komisja podejmie GHF\]MĊRGDOV]\FKNURNDFKZW\PREV]DU]HZ r., po przeprowadzeniu konsul-WDFML VSRáHF]Q\FK” (Komisja Europejska 2012, s. 15) D Z  U SU]\MĊáD GRNu- PHQWÄ=LQWHJURZDQ\U\QHNXVáXJGRVWDZ\SDF]HNMDNRLPSXOVUR]ZRMXKDQGOXHOHk-

WURQLF]QHJRZ8(´=DDNFHQWRZDQRZQLPV]F]HJyOQąZDJĊWU]HFK]DJDGQLHĔGo-W\F]ąF\FK GRUĊF]DQLD Z\PDJDMąF\FK GDOV]\FK G]LDáDĔ Z FHOX XáDWZLHQLD rozwoju e-commerce, m.in. EDUG]LHM RSáDFDOQ\FK L NRQNXUHQF\MQ\FK UR]ZLą]DĔ GRVWDZ\ ]ZáDV]F]D WUDQVgranicznej, RUD] OHSV]HM NRRUG\QDFML G]LDáDĔ PLĊG]\ RSHUDWRUDPL pocztowymi/kurierskimi oraz e-sprzedawcami (Komisja Europejska 2012a). Za-RZRFRZDáR WR SU]HSURZDG]HQLHP VSRáHF]Q\FK NRQVXOWDFML  r. – 22.02.2013 r.) w celu zebrania informacji na temat aktualnej sytuacji na rynku dostaw dla produktów zakupionych online i RNUHĞOHQLHHZHQWXDOQ\FK przeszkód w tworzeniu zintegrowanego rynku paczek :ĞUyG ]LGHQW\ILNRZDQ\FK EDULHU ]QDOD]á\ VLĊ PLQ ]áRĪRQRĞü SU]HSLVyZ SUDZQ\FK EDULHUD MĊ]\NRZD Z\VRNLH NRV]W\ L QLVND MDNRĞü dostawy transgranicznej. W celu wyeliminowania przeszkód lub zminimalizowania ich skutków RNUHĞORQRRJyOQH]DVDG\NWyUHSR]ZROąNRQVXPHQWRPZLQQ\FKNUDMDFK QDWHUHQLH:VSyOQRW\EH]SLHF]QLHNRU]\VWDü]KDQGOXonline:ĞUyGQLFK]QDOD]áRVLĊ Z\NRU]\VWDQLH LVWQLHMąFHM XVáXJL SRZV]HFKQHM REHMPXMąFHM SDF]NL SRF]WRZH -HGHQ z jej atrybutów – cena – MHVW SU]HGPLRWHP UR]ZDĪDĔ Z GDOV]HM F]ĊĞFL DUW\NXáX W G]LDáDQLDFK.(QLH]DEUDNáRWHĪPLHMVFDQDWZRU]HQLHLQLFMDW\ZZ]DNUHVLHRFKUo-Q\SUDZNRQVXPHQWyZZFHOX]ZLĊNV]HQLD]DXIDQLDNRQVXPHQWyZGRGRNRQ\ZDQLD zakupów w e-sklepach na terenie innych krajów UE2.

W dalszych pracach KE silniHM ]DDNFHQWRZDQR NRQLHF]QRĞü ]OLNZLGRZDQLD bariery wzrostu e-FRPPHUFH MDNą VWDQRZLą RSáDW\ ]D WUDQVJUDQLF]QH XVáXJL GRUĊ F]HQLRZH (IHNWHP RSLVDQ\FK Z\ĪHM G]LDáDĔ E\áR ZVND]DQLH áDWZLHMV]HJR GRVWĊSX NRQVXPHQWyZLSU]HGVLĊELRUVWZGRWRZDUyZLXVáXJZ,QWHUQHFLHZFDáHM(XURSLH, jako jeGQHJR]WU]HFKJáyZQ\FKILODUyZ SU]\MĊWHMPDMD r. Strategii jednolite-go rynku cyfrowejednolite-go (JRC), obok tworzenia odpowiednich warunków do rozwoju VLHFLLXVáXJF\IURZ\FKRUD]PDNV\PDOL]DFMLZ]URVWXJRVSRGDUF]HJRJHQHURZDQHJo SU]H] HXURSHMVNą JRVSRGDUNĊ F\IURZą 1DOHĪ\ SRGNUHĞOLü ĪH G]LDáDQLD Z UDPDFK ILODUX ÄáDWZLHMV]HJR GRVWĊSX (…)´ EĊGą REHMPRZDá\ regulacje transgranicznego KDQGOXHOHNWURQLF]QHJRNWyUHZ]PRFQLą]DXIDQLHNRQVXPHQWyZL SU]HGVLĊELRUFyZ SU]\VWĊSQH FHQRZR R Z\VRNLHM MDNRĞFL WUDQVJUDQLF]QH XVáXJL GRUĊF]DQLD SDF]HN zapobieganie nieuzasadnionemu blokowaniu geograficznemu, a WDNĪH áDWZLHMV]\ GRVWĊSGRWUHĞFLF\IURZ\FK– nowoczesne, europejskie ramy prawa autorskiego oraz ]PQLHMV]HQLHREFLąĪHĔLSU]HV]NyG]ZLą]DQ\FK]9$7SU]\VSU]HGDĪ\SRQDGJUDQi-cami (Komisja Europejska 2015a, s. 3–6).

: GRNXPHQFLH WRZDU]\V]ąF\P „Strategii jednolitego rynku cyfrowego” KE SRGNUHĞOLáD ĪH SU]\QDMPQLHM RG  ODW F\IU\]DFMD ZSURZDG]D ]PLDQ\ QLH W\ONR 2 6]F]HJyáRZąDQDOL]ĊZ]DNUHVLHZ]URVWXH-FRPPHUFHVW\PXORZDQHJRSU]H]XVáXJLGo-UĊF]HQLRZH QD WOH ZF]HĞQLHMV]\FK G]LDáDĔ .( ODWD –2014), przedstawiono w: 8VáXJRZH

ekonomiczne i regulacyjne aspekty rozwoju rynku komunikacji elektronicznej i rynku pocztowego ZĞZLHtle strategii „Europa 2020” (2013), red. M. Oleander-Skorek, ,QVW\WXWàąF]QRĞFL– PaĔ

stwowy Instytut Badawczy, Warszawa, s. 93–98, oraz Regulacyjne, ekonomiczne i XĪ\WNRZH

aspekty rozwoju rynku komunikacji elektronicznej i rynku pocztowego w ĞZLHWOHVWUDWHgii „Europa 2020”, red. M. Oleander-Skorek, ,QVW\WXWàąF]QRĞFL– 3DĔVWZRZ\,QVW\WXW%DGDZF]\:DUV]DZD

w gospodarce, ale przede wszystkim w codziennym Ī\FLX PLHV]NDĔFyZ 8(, oraz Z\UD]LáDQDG]LHMĊĪHSURFHVWHQEĊG]LHNRQW\QXRZDQ\3RGF]DVJG\F\IURZHWHFh-noORJLH Vą z jednej strony QLV]ą U\QNRZą dla specjalisWyZ ] EUDQĪ\ ,7 ] GUXJLHM VWDMą VLĊSRGVWDZRZ\PF]\QQLNLHPRGG]LDáXMąF\PQDZV]\VWNLHREV]DU\Ī\FLDJo-VSRGDUF]HJRLVSRáHF]QHJR'DOHM.(]D]QDF]DĪHHOHNWURQLF]Q\KDQGHOWRZDĪQ\ element JRC NWyU\ Z Z\PLDU]H WUDQVJUDQLF]Q\P SR]ZDOD PLHV]NDĔFRP L przed- VLĊELRUFRPNRU]\VWDü]V]HUV]HMJDP\WRZDUyZLXVáXJSRQLĪV]\FKFHQDFKZ\nika-MąF\FK PLQ ] UR]ZRMX NRQNXUHQFML FHQRZHMPR]RVWDMąF Z REV]DU]H H-commerce, .(]ZUDFDXZDJĊ, ĪH]OLNZLGRZDQLHEDULHU\Z\VRNLFKRSáDW]DGRUĊF]DQLHWRZDUyZ zamówionych online DOER MHM ]PLQLPDOL]RZDQLH SU]\QLHVLH NRU]\ĞFL ]DUyZQR e-sprzedawcom, jak L LFK NOLHQWRP ]ZáDV]F]D W\P ] WHUHQyZ VáDER ]XUEDQL]RZa-Q\FK 'OD SU]HGVLĊELRUVWZ JáyZQLH ] VHNWRUD 0ĝ3 EĊG]LH WR V]DQVD ]ZLĊNV]HQLD NRU]\ĞFLILQDQVRZ\FKRUD]WZRU]HQLDPLHMVFSUDF\GODH-konsumentów rozszerze- QLHOLVW\Z\ERUXWRZDUyZLXVáXJROHSV]HMMDNRĞFLLQLĪV]HMFHQLH1DOHĪ\WHĪSRd-NUHĞOLüĪH]OLNZLGRZDQLHEDULHUGRUĊF]HQLRZ\FKZWUDQsgranicznym e-KDQGOXPRĪH ZSU]\V]áRĞFLSR]\W\ZQLHRGG]LDá\ZDüQDNUDMRZHU\QNLGRUĊF]DQLDSDF]HN(Komi-sja Europejska 2015). -HGQRF]HĞQLHZWHUPLQLH–5.08.2015 r., .RPLVMDSU]HSURZDG]LáDSXEOLF]QH NRQVXOWDFMHZFHOX]QDOH]LHQLDUR]ZLą]DĔXVSUDZQLDMąF\FKGRUĊF]DQLHSU]HV\áHNWUDQs-granicznych. Uczestnicy konsultacji (klienci, e-sprzedawcy, operatorzy pocztowi) V]F]HJyOQą XZDJĊ ]ZUyFLOL QD problemy z dostaZą ]ZLą]DQH ] EUDNLHP PRĪOLZRĞFL Z\ERUX GDW\ L JRG]LQ\ RGELRUX SU]HV\áNL RUD]z jej wysokimi kosztami, co skutkuje W\P ĪH SRQDG GZLH WU]HFLH NRQVXPHQWyZ UH]\JQXMH ] ]DNXSyZ RQOLQHPonadto dla sprzedawców przy wyborze operatora pocztowego/firmy kurierskiej istotna jest moĪ OLZRĞü ĞOHG]HQLD SU]HV\áNL RUD] FHQ\ XVáXJ GRUĊF]HQLRZ\FK = NROHL operatorzy wy-]QDF]HQL WDNĪH VSU]HGDZF\ X]QDOL ĪH wspólne standardy, ogólnoeuropejski system GRUĊF]DQLD L MHJR LQWHURSHUDF\MQRĞü, moJą SRSUDZLü MDNRĞü XVáXJ. Sugerowano WHĪ DE\]QLHĞü przywileje Z\áąF]DQLD9$7]RSáDW]DXVáXJLĞZLDGF]RQHSU]H]RSHUDWRUyZ wyznaczonych (Komisja Europejska 2015b, s. 1, 11, 13).

.RPLVMD]DSODQRZDáDĪHZSLHUZV]HMSRáRZLHU]RVWDQąZSURZDG]RQH ĞURGNLSRSUDZLDMąFHSU]HMU]\VWRĞüFHQRZąLZ]PDFQLDMąFHQDG]yUUHJXODF\MQ\QDG WUDQVJUDQLF]Q\PGRUĊF]DQLHPSDF]HN

5yZQLHĪ Z VSUDZR]GDQLX GRW\F]ąF\P ZGUDĪDQLD G\UHNW\Z\ SRF]WRZHM 97/67/WE, zmienionej dyrektywami 2002/39/WE i 2008/6/WE, .( SRGNUHĞOD ĪH generalnie cele w zakresie europejskiej pROLW\NLGRW\F]ąFHMXVáXJSRF]WRZ\FKzosta-á\ RVLąJQLĊWH MHGQDN QDGDO LVWQLHMą REDZ\ FR GR SU]\VWĊSQRĞFL FHQRZHM MDNRĞFL i GRVWĊSQRĞFL WUDQVJUDQLF]Q\FK XVáXJ GRUĊF]DQLD SDF]HN QS EUDN LQIRUPDFML o opcjach dostawy, wysokie ceny i nieprzejrzyste cenniki Vą F]ĊVWR SU]HGPLRWHP skarg zarówno konsumentów, jak i sklepów internetowych) (Komisja Europejska 2015a, s. 8).

:DUWRUyZQLHĪSU]\WRF]\üMHV]F]HMHGHQLVWRWQ\IDNWSRWZLHUG]DMąF\NRPSOe-mentarQRĞü XVáXJ ] REV]DUX áąF]QRĞFL HOHNWURQLF]QHM Z VWRVXQNX GR XVáXJ SRF]Wo-Z\FK2WyĪ Z]ZLą]NX]H]LGHQW\ILNRZDQLHPszkodliwych dla konsumentów i prze-ciwnych zasadom polityki rozwoju U\QNX ZHZQĊWU]QHJR QDMF]ĊĞFLHM VSRW\NDQ\FK praktyk w transgranicznym e-commerce: odmowa VSU]HGDĪ\, automatyczne przekie-rowywanie i nieuzasadnione ]UyĪQLFRZDQLH warunków VSU]HGDĪ\, PDMąF QD XZDG]H wspólne obszary w strategii JRC – pU]HZRGQLF]ąF\2UJDQX(XURSHMVNLFK Regulato-UyZàąF]QRĞFL Elektronicznej (BEREC) i Europejskiej Grupy Regulatorów do spraw 8VáXJ3RF]WRZ\FK (ERGP) SRGMĊOLZVSyáSUDFĊMDNRJUXSDGRUDGF]D KE.

:VSyáSUDFD%(5(&–(5*3]DRZRFRZDáDZ\GDQLHPZVSyOQHMRSLQLLZ]DNUe-VLHPRĪOLZRĞFLLPSOHPHQWDFMLUR]ZLą]DĔ z sektora áąF]QRĞFLHOHNWURQLF]QHM na rynku SU]HV\áHN transgranicznych XZ]JOĊGQLDMąFSRUyZQDQLH]PLĊG]\QDURGRZ\PURDPLn-JLHP XVáXJ PRELOQ\FK RUD] UHJXODF\MQ\PL QDU]ĊG]LDPLĞURGNDPL PRQLWRURZDQLD U\QNX3R]LGHQW\ILNRZDQLXSRGRELHĔVWZLUyĪQLFZ]DNUHVLHURDPLQJXVWZLHUG]RQR ĪHUDF]HMnie MHVWPRĪOLZHzastosRZDQLHDQDORJLF]QHJRUR]ZLą]DQLDSRQLHZDĪ umo-ZDQDPLĊG]\QDURGRZHXVáXJLtelekomunikacyjne zawierana jest miĊdzy konsumen-tem i RSHUDWRUHP QDWRPLDVW Z SU]\SDGNX WUDQVJUDQLF]Q\FK XVáXJ GRUĊF]HQLRZ\FK XPRZ\]DZLHUDQHVą PLĊG]\H-VSU]HGDZFąOXEQDGDZFąSDF]Hk i operatorem pocz-WRZ\P:NRQNOX]ML]DUHNRPHQGRZDQRNLONDĞURGNyZQDU]ĊG]LVWRVRZDQ\FKZFHOX X]\VNDQLD SU]HMU]\VWRĞFL RSáDW ]D WUDQVJUDQLF]QH XVáXJL GRUĊF]HQLRZH GR NWyU\FK QDOHĪ\ WZRU]HQLH LQIRUPDF\MQ\FK SODWIRUP GOD G\VWU\EXFML XVáXJ SU]H] RSHUDWRUyw SRF]WRZ\FKILUP\ GRUĊF]HQLRZH LQWHUQHWRZ\FK SRUyZQ\ZDUHN FHQ PLĊG]\QDURGo-Z\FK XVáXJ GRUĊF]HQLRZ\FK, WDEOLF Z\QLNyZ GOD FHQ L MDNRĞFL XVáXJ GRUĊF]HQLo-Z\FKMDNUyZQLHĪGRVWĊSPQLHMV]\FKH-VSU]HGDZFyZGRKXUWRZ\FKFHQ]DXVáXJL GRUĊF]HQLRZH-HGQDN SRGNUHĞORQR ĪH SU]HG ZSURZDG]HQLHP MDNLFKNROZLHN ĞURd-NyZ Z FHOX ]ZLĊNV]HQLD SU]HMU]\VWRĞFL FHQ QLH]EĊGQD MHVW V]F]HJyáRZD DQDOL]D LRFHQDLFKRGG]LDá\ZDQLDQDRWRF]HQLH]DUyZQRU\QNXH-FRPPHUFHMDNLGRUĊF]e-niowego (BEREC-ERGP 2015).

$QDOL]DRSáDW]DXVáXJĊSDF]NDSRF]WRZDRPDVLHNJZNUDMDFK8(

0DMąF QD XZDG]H Z\ĪHM RSLVDQH G]LDáDQLD .RPLVML (XURSHMVNLHM ]PLHU]DMąFH w kierunku likwidacji barier rozwoju handlu elektronicznego, w niniejszym roz-G]LDOH SU]HGVWDZLRQR DQDOL]Ċ RSáDW ]D SDF]NL SRF]WRZH R PDVLH  NJ Z NDWHJRULL HNRQRPLF]QHM Z UDPDFK XVáXJL SRZV]HFKQHM ĞZLDGF]RQHM SU]H] GDQHJR operatora Z\]QDF]RQHJRGRLQQ\FKNUDMyZ8('ODSRUyZQDQLDSRGDQRWHĪFHQ\XVáXJNUa-jowych (w matrycach po przeNąWQHMZNODVLHHNRQRPLF]QHMOXEVWDQGDUG, dla opcji MHĞOLE\áZ\EyUGRUĊF]HQLHÄGRGU]ZL´3RGMĊWRSUyEĊRFHQ\F]\NU\WHULXPJHo-JUDILF]QH RGOHJáRĞFL PD ]QDF]ąF\ ZSá\Z QD ]UyĪQLFRZDQLH RSáDW ]D WH XVáXJL Problem przedstawiono z punktu widzenia potencjalnego klienta, który SU]HJOąGD

FHQQLNL RSHUDWRUyZ SRF]WRZ\FK QLH ZQLNDMąF Z HNRQRPLF]QH X]DVDGQLHQLH LFK ustalania L ]DZDUWRĞü SRUWIHOL PLHV]NDĔFyZ SRV]F]HJyOQ\FK SDĔVWZ 8(. Na pod-VWDZLH PDWU\F\ RSáDW RSUDFRZDQHM GOD  NUDMyZ 8(3

przedstawiono zestawienia dla poszczególnych grup krajów zdefiniowanych w ]DOHĪQRĞFLRGSRáRĪHQLDJHRJUa-ficznego.

: WDEHOL  SU]HGVWDZLRQR SRUyZQDQLH RSáDW ]D SDF]NL SRF]WRZH QDGDZDQH PLĊG]\3ROVNąDNUDMDPLVąVLDGXMąF\PL0RĪQD]DXZDĪ\üĪHSROVNLRSHUDWRUZy-znaczony w swoLP FHQQLNX ]D SU]HV\áNL VNLHURZDQH GR 8( XVWDOLá WU]\ SR]LRP\ FHQGR&]HFKL6áRZDFMLHXURGR1LHPLHF– HXURDQD/LWZĊHXUR WDND RSáDWD RERZLą]XMH UyZQLHĪ NOLHQWyZ Z\V\áDMąF\FK SDF]NL GR SR]RVWDá\FK krajów Wspólnoty i jest ponad 5-kroWQLHZ\ĪV]DRGRSáDW\]DDQDORJLF]QąNUDMRZą XVáXJĊ :LGDü WHĪ ĪH RSHUDWRU]\ QLHPLHFNL L VáRZDFNL VWRVXMą Z\ĪV]H FHQ\ ]D nadanie paczki do Polski – odpowiednio 16,99 i 16,00 euro, takie jak do innych krajów UE.

Tabela 1

2SáDW\]DSDF]NLZ3ROVFHRUD] krajach VąVLDGXMąFych (w euro)

CZ LT DE PL SK Czechy 4,29 21,70 20,46 7,70 4,29 Litwa 13,85 2,40 19,47 13,58 13,33 Niemcy 16,99 16,99 6,99 16,99 16,99 Polska 8,37 14,82 13,86 2,63 8,37 6áRZDFMD 9,00 16,00 16,00 16,00 2,80

ħUyGáR RSUDFRZDQLH ZáDVQH na podstawie informacji nt. RSáDW ]D DQDOL]RZDQą XVáXJĊ So-branych ze stron 28 operatorów wyznaczonych krajów UE.

:DUWR MHV]F]H ]ZUyFLü XZDJĊ QD UyĪQLFĊ Z RSáDWDFK ]D DQDOL]RZDQą XVáXJĊ ĞZLDGF]RQąSU]H]RSHUDWRUDF]HVNLHJR2WyĪ NOLHQWZ\V\áDMąF\SDF]NĊ]&]HFKGR 1LHPLHFPXVL]DSáDFLüHXURQD/LWZĊHXURSRGF]DVJG\QD6áRZDFMĊ– XLV]F]DFHQĊWDNą MDN]DXVáXJĊNUDMRZąWMHXUR3RQDGWR ]]HVWDZLHQLDRSáDW ]DSDF]NĊSRF]WRZąRPDVLHNJZ\QLNDĪHRSHUDWRUOLWHZVNLVWRVXMH]UyĪQLFRZDQą WDU\IĊGRNUDMyZ8( Z kolei ZWDEHOLXZ]JOĊGQLRQRRSáDW\]DQDGDQLHSDF]NLGRNUDMyZSRáRĪo-Q\FK QD REU]HĪDFK 8( RGOHJáRĞü PLĊG]\ VWROLFDPL3 230–4 711 km). Jak PRĪQD ]DXZDĪ\üQDMQLĪV]HFHQ\– nie SU]HNUDF]DMąFHHXUR– oferuje swoim klientom 3 0DWU\FĊRSáDW]DSDF]NĊSRF]WRZąRPDVLHNJRSUDFRZDQRGODNUDMyZ8(QDSRd-stawie informacji nt. RSáDW ]D DQDOL]RZDQą XVáXJĊ SREUDQ\FK ]H VWURQ RSHUDWRUyZ Z\]QDF]o-nych krajów UE, 14–19.01.2016 r.

RSHUDWRU PDOWDĔVNL SRGF]DV JG\ ]QDF]QLH Z\ĪV]H )LQODQGLD 3RUWXJDOLD L Irlandia. 1DOHĪ\WHĪ]ZUyFLüXZDJĊĪHSR]DRSHUDWRUHP0DOWDSRVWNWyU\VWRVXMH]UyĪQLFo-ZDQą WDU\IĊ ]D DQDOL]R1DOHĪ\WHĪ]ZUyFLüXZDJĊĪHSR]DRSHUDWRUHP0DOWDSRVWNWyU\VWRVXMH]UyĪQLFo-ZDQą XVáXJĊ SR]RVWDOL RSHUDWRU]\ ] WHM JUXS\ JHQHUalnie, SRELHUDMąMHGQDNRZąRSáDWĊQLH]DOHĪQLHRGPLHMVFDSU]H]QDF]HQLDZ(8 Tabela 2 2SáDW\]DSDF]NLGRNUDMyZSHU\IHU\MQ\FK8( (w euro) CY FI EL IE MT PT Cypr 4,50 20,00 20,00 20,00 20,00 20,00 Finlandia 26,30 7,90 26,30 26,30 26,30 26,30 Grecja 22,40 26,68 1,50 26,68 26,68 26,68 Irlandia 32,50 32,50 32,50 8,25 32,50 32,50 Malta 13,53 15,88 14,45 13,50 9,00 13,64 Portugalia 31,45 31,45 31,45 31,45 31,45 5,45 ħUyGáR MDNSRGWDEHOą. .ROHMQDDQDOL]RZDQDJUXSDREHMPXMHNUDMHQDGEDáW\FNLH6SRĞUyGQLFKQDOHĪ\ ]ZUyFLüXZDJĊQD'DQLĊL6]ZHFMĊJG]LHRSHUDWRU]\Z\]QDF]HQLVWRVXMąQDMZ\ĪV]H RSáDW\FKRFLDĪMHGQDNRZHQDWHUHQLHFDáHM8(]DQDGDQLHSDF]NLSRF]WRZHMR ma-VLH  NJ QLH]DOHĪQLH RG NUDMX SU]H]QDF]HQLD RGSRZLHGQLR – 40,89 i 39,02 euro. Z kolei Z (VWRQLL QD àRWZLH L /LWZLH RSHUDWRU]\ SRF]WRZL VWRVXMą ]UyĪQLFRZDQH taryfy, jednak QDSR]LRPLHQLHSU]HNUDF]DMąF\PZW\PZ\SDGNX 20 euro. W przy-SDGNX ILĔVNLHJR RSHUDWRUD 3267, PRĪQD E\áRE\ RF]HNLZDü ĪH RSáDWD ]D QDGDQLH SDF]NLGR3ROVNLEĊG]LHQLĪV]DRG RSáDW\GR1LHPLHF F]\'DQLLUyZQLHĪGR+RODn-dii i Luksemburga) – 26,30 w porównaniu z 21,20 euro.

2VWDWQLą JUXSą Vą Z\EUDQH NUDMH Z NWyU\FK RSHUDWRU]\ QLH VWRVXMą ]UyĪQLFo-ZDQ\FK RSáDW ]D ĞZLDGF]HQLH XVáXJL SDF]NL SRF]WRZHM R PDVLH  NJ GR Lnnych SDĔVWZQDWHUHQLH:VSyOQRW\:W\PPLHMVFXQDOHĪ\]ZUyFLüXZDJĊĪHVSRĞUyG operatorów wyznaczonych w 9 krajach UE (AT, CY, DK, FR, LU, DE, SI, SE oraz 8.RSHUDWRU]\VWRVXMąMHGQDNRZHRSáDW\EH]Z\MąWNyZ:NLONX3/%((/,( 6, XZ]JOĊGQLDMąF QS KLVWRU\F]Qą SU]\QDOHĪQRĞü JHRSROLW\F]Qą RGOHJáRĞFL czy rozwój gospodarczy – dla 1–NUDMyZVWRVXMąQLĪV]HRSáDW\

: WDEHOL  SRUyZQDQR FHQ\ DQDOL]RZDQHM XVáXJL Z NUDMDFK NWyUH ZF]HĞQLHM QLHE\á\XZ]JOĊGQLRQHZDQDOL]LHDOHWHĪZáąF]RQR'DQLĊL 6]ZHFMĊJG]LHRSáDW\ VąQDMZ\ĪV]HZ(8RN40 euroDE\XZLGRF]QLüUyĪQLFĊZSRUyZQDQiu z cenami DQDORJLF]QHM XVáXJL ĞZLDGF]RQHM SU]H] RSHUDWRUD SRF]WRZHJR Z /XNVHPEXUJX –

9,50 euro : W\P ]HVWDZLHQLX NRU]\VWQLH ] SXQNWX ZLG]HQLD NOLHQWyZ ORNXMą VLĊ operatorzy: Posta Slovenije – 13,67 euro orazLa Poste – 16,50 euro.

Tabela 3 2SáDW\]DSDF]NLZNrajach QDGEDáW\FNLch (w euro)

DK EE FI LT LV DE PL SE Dania 12,07 40,89 40,89 40,89 40,89 40,89 40,89 40,89 Estonia 14,80 5,09 17,65 14,68 15,76 15,76 15,28 15,47 Finlandia 21,20 21,20 7,90 21,20 21,20 21,20 26,30 21,20 Litwa 14,95 14,27 18,63 2,40 10,91 19,47 13,58 16,90 àRWZD 16,60 4,33 19,18 5,08 3,54 19,92 15,01 19,01 Niemcy 16,99 16,99 16,99 16,99 16,99 6,99 16,99 16,99 Polska 14,82 14,82 14,82 14,82 14,82 13,86 2,63 14,82 Szwecja 39,02 39,02 39,02 39,02 39,02 39,02 39,02 16,57 ħUyGáR MDNSRGWDEHOą Tabela 4 Wybrane kraje VWRVXMąFHMHGQDNRZHFHQ\GR8( (w euro)

DK FR LU SI SE UK Dania 12,07 40,89 40,89 40,89 40,89 40,89 Francja 16,50 8,50 16,50 16,50 16,50 16,50 Luksemburg 9,50 9,50 4,20 9,50 9,50 9,50 6áRZHQLD 13,67 13,67 13,67 3,09 13,67 13,67 Szwecja 39,02 39,02 39,02 39,02 16,57 39,02 Wielka Brytania 18,27 18,27 18,27 18,27 18,27 6,74 ħUyGáR MDNSRGWDEHOą

W RGQLHVLHQLX GR RSáDW ]D DQDORJLF]QH XVáXJL Z REURFLH NUDMRZ\P L zagra-QLF]Q\PQDOHĪ\SRGNUHĞOLü ĪHVSRĞUyGRSHUDWRUyZVWRVXMąF\FKMHGQROLWHWDU\I\GR ZV]\VWNLFKNUDMyZ8(QDMPQLHMV]ąUyĪQLFĊRGQRWRZDQRZFHQQLNXIUDQFXVNLHM/D Poste oraz operatora z LuksemEXUJDJG]LHFHQDNUDMRZDE\áDQLĪV]DRGPLĊG]\Qa-rodowej odpowiednio – LUD]\:%XáJDULL*UHFMLL5XPXQLLRSáDW\]DSDFz-NLQDGDZDQHGRNUDMyZ8(E\á\-, 18- i 29-NURWQLHZ\ĪV]HRGNUDMRZ\FK1DWo-miast w pU]\SDGNX SR]RVWDá\FK RSHUDWRUyZ cena anaOL]RZDQHM XVáXJL ĞZLDGF]RQHM ]DJUDQLFĊE\áDĞUHGQLRUD]\Z\ĪV]DRGNUDMRZHM

:DUWRMHV]F]H]DXZDĪ\üĪHQLHNWyU]\RSHUDWRU]\NWyU\FKWDU\I\E\á\]UyĪQi-cowane, stosowali kilka stref cenowych (np. w Czechach – 6 stref, w %XáJDULL

i Chorwacji – 3, a w Portugalii i Finlandii – 2 strefy), inni, jak w Rumunii, Estonii i na Litwie – XVWDODOLFHQ\XVáXJZRSDUFLXRRSáDWĊVWDáąSOXVRSáDWĊ]DNDĪG\NLOo-gram masy paczki.

: NRQWHNĞFLH DQDOL]\ WUDQVJUDQLF]Q\FK FHQ SDF]HN RUD] OLVWyZ ZDUWR ]ZUyFLü XZDJĊQDSUDFĊ&ODHVDL9HUJRWH¶DSU]\JRWRZDQąQD]OHFHQLH.RPLVML(XUo-SHMVNLHM$XWRU]\SU]HEDGDOLSRNDWHJRULHZDJRZHSU]HV\áHNOLVWRZ\FKRUD]SDF]HN ZSRG]LDOHQDSU]HV\áNLVWDQGDUGRZHLSULRU\WHWRZHRUD]NUDMRZHL PLĊG]\QDURGRZH dla 25 operatorów wyznaF]RQ\FKZNUDMDFK8(ZEDGDQLXQLHXZ]JOĊGQLRQR&\SUX (VWRQLL RUD] /XNVHPEXUJD ]H Z]JOĊGX QD EUDN GDQ\FK 3UyED GOD SU]HV\áHN OLVWo- Z\FKVNáDGDáDVLĊ]SUDZLHW\VREVHUZDFMLQDWRPLDVWGODSDF]HN]W\VREVHr-ZDFML:UHJUHVML0HWRGą1DMPQLHMV]\Fh Kwadratów Claes i Vergote zastosowali 7 kategorii (cechy produkty, pojedyncza strefa cenowa, grupy krajów, struktura rynku, RGOHJáRĞüLGHPRJUDILDHIHNW\VNDOLRUD]F]\QQLNLNRV]WRZH, ZNWyU\FKXZ]JOĊGQLOL ]PLHQQ\FKQLH]DOHĪQ\FK– REHFQRĞüXVáXJGRGDQ\FKGRSU]HV\áHNSU]HV\áNDSUe-PLXPZDJDVWRVRZDQLHMHGQHMVWUHI\FHQRZHMGODSU]HV\áNLNUDMHOHĪąFHZ(XURSLH =DFKRGQLHM NUDMH OHĪąFH QD REU]HĪDFK 8( ] PDá\P U\QNLHP SRF]WRZ\P SR]LRP konkurencji w kraju, liberalizacja rynku pocztowego przed 2009 rokiem, integracja SLRQRZD RSHUDWRUyZ SRF]WRZ\FK SU]HV\áND GR NUDMX VąVLDGXMąFHJR JĊVWRĞü ]DOXd-QLHQLDNUDMXRUD]]DJUDQLF\XG]LDáLPSRUWXLHNVSRUWXZ handlu internetowym pomiĊ G]\NUDMHPZ\V\áDMąF\PDNUDMHPSU]H]QDF]HQLDRUD]NRV]W\SUDF\=PLHQQą]DOHĪQą E\áDWUDQVJUDQLF]QDFHQD]DGDQąXVáXJĊSRF]WRZą8]\VNDQHZ\QLNLUHJUHVMLZ\ND]a-á\ ĪH REHFQRĞü XVáXJ GRGDQ\FK, QS PRĪOLZRĞü ĞOHG]HQLD SU]HV\áNL, ]ZLĊNV]D FHQĊ WUDQVJUDQLF]QąSU]HV\áNL5yZQLHĪGRGDWQLą]DOHĪQRĞü]FHQąZ\ND]Dá\Z\ĪV]DZDJD paczki, zaNODV\ILNRZDQLH MHM MDNR XVáXJL SUHPLXP RUD] SU]HV\áND GR NUDMXEĊGąFHJR QDSHU\IHULDFK8(1DWRPLDVWXMHPQ\ZSá\ZQDZ\VRNRĞüFHQ\WUDQVJUDQLF]QHMPLa- áDZ\V\áNDSDF]NLGRGXĪ\FKNUDMyZ(XURS\=DFKRGQLHMZ\V\áNDGRNUDMXVąVLHGQLe-go, liberalizacja rynku pr]HG  URNLHP Z\VRNRĞü Z\QDJURG]HQLD RUD] PQLHMV]D JĊVWRĞü ]DOXGQLHQLD Z NUDMX Z\V\áDMąF\P SU]HV\áNĊ 3RQDGWR MDN ]ZUyFLOL XZDJĊ DXWRU]\ĞUHGQLDFHQDWUDQVJUDQLF]QDSDF]NLMHVWRZ\ĪV]DQLĪWDNLHMVDPHMSU]e-V\áNLNUDMRZHM$QDOL]D&ODHVDL9HUJRWH¶D Z\ND]DáDGRSDVRZDQLH PRGHOXGODFHQ\ WUDQVJUDQLF]QHM SDF]NL QD SR]LRPLH  FR R]QDF]D ĪH LVWQLHMą LQQH ]PLHQQH NWyUHGHWHUPLQXMąFHQĊXVáXJWUDQVJUDQLF]Q\FKGODU\QNXSRF]WRZHJR-HGQDNĪHQDOe-Ī\]DXZDĪ\üĪHEDGDQLHDXWRUyZZVND]XMHQRZ\REV]DUDnalizy rynku pocztowego poprzez zastosowanie modelowania ekonometrycznego.

Podsumowanie

3U]HSURZDG]RQDDQDOL]DQDMQRZV]\FKGRNXPHQWyZSRĞZLĊFRQ\FKG]LDáDQLRP Komisji Europejskiej w zakresie zniesienia barier dla transgranicznego handlu elek-tronicznego,

ZW\PZ\VRNLFKFHQ]DXVáXJLGRUĊF]HQLRZHLLFKQLVNąMDNRĞüZVNa-]XMH QD SRWU]HEĊ JáĊERNLHM DQDOL]\ RSáDW ]D WDNLH XVáXJL Z NRQWHNĞFLH ZVSLHUDQLD rozwoju e-commerce na krajowych rynkach.

Z kolei QD SRGVWDZLH SU]HSURZDG]RQHM DQDOL]\ RSáDW ]D SDF]NĊ SRF]WRZą o PDVLH  NJ ĞZLDGF]RQą Z Z\EUDQ\FK JUXSDFK NUDMyZ SU]H] RSHUDWRUyZ Z\]Qa- F]RQ\FKQLHPRĪQDMHGQR]QDF]QLHVWZLHUG]LüĪHZSROLW\FHFHQRZHMGXĪąUROĊRd-JU\ZD RGOHJáRĞü PLĊG]\ NUDMDPL MDN WHĪ LFK SRáRĪHQLHZ]JOĊGHPVLHELH Z UHODFML nadawca–adresat. Jak dowodzi analiza Claesa i Vergote’a (2015), jest wiele elemen-WyZNWyUHZSá\ZDMąQDNV]WDáWRZDQLHRSáDW]DtransgrDQLF]QHXVáXJLGRUĊF]HQLRZH :DUWR E\áRE\ NRQW\QXRZDü EDGDQLD UR]SRF]ĊWH SU]H] Claesa i Vergote’a w celu LGHQW\ILNDFMLNROHMQ\FK]PLHQQ\FKNWyUHPDMąZSá\ZQDFHQ\WUDQVJUDQLF]QHSU]HVy- áHNSRF]WRZ\FKDE\]ZLĊNV]\üZLHG]Ċ]DLQWHUHVRZDQ\FKXĪ\WNRZQLNyZZW\P]a-kresie.

Literatura

1. BEREC-ERGP (2015), Price transparency and regulatory oversight of

cross-border parcels delivery, taking into account possible regulatory insights from the electronic communications sector, http://ec.europa.eu/growth/sectors/postal-services/index_en.htm.

2. Buko J. (2010), &]\QQLNL NV]WDáWXMąFH ZVSyáF]HVQ\ U\QHN XVáXJ SRF]Wowych, w: E-gospodarka w Polsce. Stan obecny i perspektywy rozwoju, cz. II, Zeszyty 1DXNRZH8QLZHUV\WHWX6]F]HFLĔVNLHJR, EkonomiF]QH3UREOHP\8VáXJ nr 58. 3. Claes A., Vergote W. (2015), Final Report. Econometric study on parcel list

pric-es, http://ec.europa.eu/DocsRoom/documents/14647.

4. Dieke A., Hillebrand A., Joyce C., Niederprüm A., Campbell jr. J.I., Polykalas S., Stolarczyk A., Sylwestrzak M. (2014), Design and development of initiatives to

support the growth of e-commerce via better functioning parcel delivery systems in Europe, http://ec.europa.eu/growth/sectors/postal-services/studies/index_en.htm.

5. Drab-Kurowska A. (2007), 3URFHV OLEHUDOL]DFML U\QNX XVáXJ SRF]WRZ\FK Z ĞZLHWOH

regulacji Unii Europejskiej, „Informacja Pocztowa” nr 5.

6. Dudek T. (2011), Obszary zastosowania gospodarki elektronicznej, http://smp. am.szczecin.pl/Content/1577/Obszary%20zastosowania%20gospodarki%20elektro nicznej.pdf?handler=pdf.

7. Komisja Europejska (2012), Akt o jednolitym rynku II. Razem na rzecz nowego

wzrostu gospodarczego, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=

CELEX:52012DC0573&from=PL.

8. Komisja Europejska (2012a), =LHORQD NVLĊJD =LQWHJURZDQ\ U\QHN XVáXJ GRVWDZ\

paczek jako impuls rozwoju handlu elektronicznego w UE, http://ec. europa.eu/internal_market/consultations/docs/2012/parcel-delivery/ 121129_green-paper-parcel-delivery_pl.pdf.

9. Komisja Europejska (2015), A Digital Single Market Strategy for Europe –

Analy-sis and Evidence, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CE

LEX:52015SC0100&from=EN.

10. Komisja Europejska (2015a), Strategia jednolitego rynku cyfrowego dla Europy, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX: 52015DC0192 &from=EN.

11. Komisja Europejska (2015b), Summary of Responses to the European

Commis-sion’s 2015 Public Consultation on Cross-border Parcel Delivery, http://ec.

europa. eu/growth/tools-databases/newsroom/cf/itemdetail.cfm?item_id=8169. 12. Tapscott D. (2012), Manifest w sprawie e-XPLHMĊWQRĞFL, praca zbiorowa, Bruksela,

European Schoolnet, http://eskills4jobs.ec.europa.eu/c/document_library/get_file? uuid=7b6b2f62-1143-4240-8d64-7766a21f4a4d&groupId=2293353.

DIVERSIFICATION PRICE DELIVERY SERVICES IN THE EUROPEAN UNION, AS A BARRIER TO THE DEVELOPMENT

OF CROSS-BORDER E-COMMERCE

Summary

The article presents the current activities of the European Commission for the elimination of barriers to growth in cross-border e-commerce. In this case, they involve high delivery services prices. In this context the analysis of price differentials of non-priority 2 kg postal parcels in EU countries. Geographical criterion was adopted for the services provided by designated operators.

Keywords: postal services prices, delivery services, postal parcels, e-commerce. Translated by Anna Stolarczyk and Marek Sylwestrzak