Technika eco-drivingu sposobem obniżania emisji zanieczyszczeń ze środków transportu Eco-driving techniques as a method for emission reduction from transport means

Pełen tekst

(1)PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 112. Transport. 2016. Paulina Luiza Grzelak Instytut Transportu Samochodowego. TECHNIKA ECO-DRIVINGU SPOSOBEM 64< 4 *$ . 4*.]..*^ .* 563x) 1 461_ G'

(2) : marzec 2016. Streszczenie: W artykule przedstawiono zagadnienie eco-drivingu, omówiono zasady energoosz

(3) '

(4) ! F ' .

(5) !?

(6)

(7) $ ,

(8) '

(9)

(10)

(11) eco-drivingu w autobusach

(12) ! '

(13) ! ? eco-drivingu!

(14)

(15) '$ '

(16) ! ? ?

(17) orzystania systemu do eco-drivingu w zakresie analizowania parametrów tras autobusów komunikacji miejskiej. # eko- !

(18)

(19) ! . 1. WPROWADZENIE

(20) !

(21)

(22) ' ekonomiczne

(23)

(24) $eco-drivingu [6]. Przedrostek eco tej nazwy

(25) economy, czyli ekonomia, gospodarka, jak i ecology – ekologia. | ! ? w przypadku pojazdów '

(26) silnikami spalinowymi

(27)

(28) ?

(29) $

(30) eco-driving!

(31)

(32) '

(33) #ang. Energy-Efficiency Drive) to praktyka jazdy przeznaczona do ograniczenia ?

(34) w samochodach [1]. , F

(35) ? F !

(36) ' !

(37) ! ? stan techniczny pojazdu [17]$ , o aspekty

(38) !

(39) F ? ?

(40) '

(41) !

(42) F

(43) ! F '

(44) . ?

(45) [15]. Niektóre europejskie miasta, celem osi '

(46)

(47) !?.

(48)

(49)

(50)

(51) dwojaki: poprzez zastosowanie odnawialnych paliw, takich jak biometan, w komunikacji !? 'o zasad eco-drivingu poprzez szkolenia kierow-.

(52) 120. Paulina Luiza Grzelak.

(53)

(54)

(55)

(56) > !

(57)

(58)

(59) !$ Eco- > !

(60)

(61) !

(62) ! je

(63)

(64)

(65) $/

(66)

(67) ze stosowania zasad eco-drivingu to przede wszystkim ekologiczne i finansowe, bowiem

(68) ?

(69) ¥ [16]

(70)

(71)

(72) ' n F! ? ' do atmosfery!

(73) ?.

(74)

(75) [12].. 2. 6* *6-DRIVINGU Eco-driving! ' ? -jazda”, oznacza nowy sposób jazdy, który pozwala na lepsze wykorzystanie zaawansowanych technologii, stosowanych

(76)

(77)

(78)

(79)

(80)

(81)

(82) $ Eko-

(83) '

(84)

(85) ? ?onego transportu [14]. , ' $ eco-drivingu

(86) '

(87)

(88) $ $ ' '

(89) ców [13]$ chodem,

(90) '

(91) ? $ H

(92) ? kty finansowe stosowania zasad eco-drivingu! ?

(93) ' F ! ? ?osz ?

(94) owymi. Dodatkowo koncepcja eco-drivingu pozwala na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych

(95) #

(96)

(97) &do powietrza oraz w efekcie zmniejszenie lokalnego pozi

(98)

(99) $ , ' eco-drivingu

(100) ' ?

(101) [9]. Zamierzeniem koncepcji tzw. eco-drivingu jest przed

(102) ' F (a co ' ? – r ? & w celu ograniczenia emisji. ( eco-drivingu '

(103) – ?? F

(104) przyspiesznika $ | ?

(105) ?

(106) ? F ' ?

(107) $ Kluczowe czy. !

(108) - '!

(109)

(110)

(111) . '

(112) [3, 5]: 1. Planowanie jazdy! unikanie niepotrzebnego zatrzymywania pojazdu. /? ' ?

(113) ! '

(114)

(115)

(116)

(117) ' ograniczenie liczby $ ,? eco-drivingu istotne jest przewidywanie rozwoju

(118)

(119) '

(120)

(121) ! nych przystanków. 2. Utrzymywanie niskiej '

(122) owej silnika nia terenu. H? Fd wzniesie

(123) F nika

(124) ?

(125) $C .

(126) Technika eco- > ?

(127)

(128) . 121.

(129) '

(130)

(131)

(132) ? przyspieszania i hamowania. 3. ,?

(133) !

(134) '? '

(135) $:

(136) ' ? F

(137) ' ! F !

(138) '

(139) $ $

(140)

(141) ? oporów toczenia opon. 4.

(142) '

(143) $ | '

(144) z ograniczeniami F'

(145) ?

(146) $ 5. Ograniczenie – '?

(147) –

(148) ym w stanach, gdy ' F $@'

(149) '?

(150) $

(151)

(152) ! ?

(153)

(154)

(155)

(156) '

(157) ' sub

(158)

(159) $ 6. / ?

(160) #

(161) . & ? ! $ , .

(162)

(163)

(164) . !

(165)

(166)

(167) -jazdy, jest ?

(168)

(169)

(170) !

(171) ' ?

(172) !

(173) '

(174)

(175) $% ?

(176)

(177) chamia !

(178) $H? ?

(179) F ? ? ? ? '

(180) $

(181)

(182)

(183) h pojaz F F!? ?

(184) $

(185) ?

(186) eco-drivingu

(187) ' .

(188)

(189) !

(190) ? $

(191) azda pojazdem jest bez

(192) . !

(193) ? $ %

(194) '- eco-drivingu, ? ?

(195)

(196) ?

(197) pojazdu [11].. 3. ECO-:4& . )]36.]1 4*$ _.q.*4. DO EKO-JAZDY Koncepcja eco-drivingu szczególnie istotne znaczenie ma w przypadku autobusów komu

(198) $ )

(199)

(200) F ?

(201) ?

(202)

(203) ! F '

(204) nianych i substancji szkodliwy

(205) !

(206)

(207) ! ! ? F ?

(208) $ W idei eco-drivingu ' zastosowanie technicznych. Istnie ?

(209)

(210) , które wspiera

(211) ' koncepcji ekojazdy. H $- ! ?proponu-.

(212) 122. Paulina Luiza Grzelak.

(213)

(214)

(215) !

(216) zapisywanie i pozycjonowanie historii ruchu pojazdów przez GPS [2]. *' eco-drivingu w autobusach

(217) '

(218) O nformacje na temat parametrów jazdy autobusu

(219) sieci CAN (Controller Area Network) i przetwarza w do eco-drivingu zamontowanym " $H'

(220)

(221)

(222)

(223)

(224) pojazdu (rys. 1 i 2)$/

(225) !

(226)

(227) stylu jazdy

(228)

(229) " '

(230) ? F swoje zachowanie, co ?

(231) $. Rys. 1. Stanowisko kierowcy autobusu komunikacji miejskiej z w

(232) em

(233) drivingu, zamontowanym ?ponad

(234) [5]. Rys. 2.

(235)

(236) -drivingu [11].

(237) F

(238) przechowy

(239) $ ?

(240) b

(241)

(242) $ - F ? w celach szkoleniowych..


(244)

(245) . 123.

(246)

(247)

(248) O '

(249) ! ?

(250) ! ?

(251) !

(252) zasu pracy !

(253)

(254) $Zebrane wyniki sta F '

(255)

(256)

(257)

(258)

(259) $

(260) ych w

(261)

(262)

(263)

(264) $ -

(265) '

(266) !

(267)

(268) ?

(269) nia do eco-drivingu!

(270) !

(271) informacjami na ich temat.

(272)

(273)

(274)

(275) do eco-drivingu

(276)

(277)

(278) ?

(279)

(280) (,$ * !

(281)

(282)

(283)

(284) $'

(285) 'trasy autobusów, na tej samej linii autobusowej! ?

(286) do eco-drivingu. Dane na temat tych tras

(287)

(288) $ F .

(289)

(290) badanego systemu do eco-drivingu w doskonaleniu prowadzenia autobusów komunikacji miejskiej przez kierowców zgodnie z zasadami tzw. eko-jazdy. W pierwszym z miast przeanalizowano niektóre trasy autobusu ¾! '? nym gazem ziemnym CNG$ du w systemie internetowym, tras pokonanych przez ten pojazd '

(291) , otrzymano parametry wybranych przejazdów tego pojazdu na dwóch liniach autobusowych – A i B. , A i B!

(292) wybrane trasy z pocz ? eco-drivingu!

(293)

(294) ? $ ?

(295)

(296) tras oraz zakresów czasowych ich pokonywania. Dane uzyskane z internetowego sys!

(297)

(298)

(299)

(300) $ Tablica 1. 4( przyspieszenie. 7 # przepustnicy >90%. 23:43 297,2 21:53 315,4. 103 99,9 89,1 83,6. 3,3 5,5. 2 56,0 10 45,7. 1503 1424. 1 2. 9 98. 248,4 781,2. X X. 05:24 05:39. 23:47 229,2 23:27 229,4. 79,6 73,1 72,1 67,4. 6,4 4,7. 5 56,0 5 50,7. 1048 1228. 0 0. 47 51. 46,8 608,4.

(301) # paliwa. Ostre hamowanie. 5

(302) # paliwa [Nm3/100 km]. .

(303) # 7 # jazdy na biegu .

(304) # 7 #

(305) "(

(306) 2 Suma jazd (liczba uru#%2 . (+ 7 trasy. 04:21 03:40. Do. X X. Od. _

(307) # 7 hamulca. Linia A 07.11.2014 30.11.2015 Linia B 28.11.2014 20.11.2015. Numer boczny autobusu. Data.

(308) # '#

(309) "

(310) #% " X, na liniach A i B.

(311) 124. Paulina Luiza Grzelak. Z tabeli 1

(312) F ? '

(313) O

(314)

(315) '

(316)

(317) w tym dniu, F !

(318) ?

(319) ! O ?

(320)

(321) !?

(322)

(323) ! suma #

(324)

(325) &! ?

(326) H3/100 km,

(327) ' F ?

(328)

(329) !

(330) ' F !

(331) ' F ! ! przypadki o

(332)

(333) #

(334) ?

(335) '

(336) & ' ?¥$ | F

(337) zawartych w tab. 1!

(338) ?

(339) ?

(340) paliwa, w przypadku obu linii autobusowych zosta – w przypadku linii A z 56,0 Nm3/100 km na 45,7 Nm3/100 km (o 18,4%), a w przypadku linii B z 56,0 Nm3 /100 km na 50,7 Nm3 #!¥&$ * ?

(341) '

(342) ?

(343)

(344)

(345) w

(346) ? ? -30 sekund. W przypadku linii B natomiast ?

(347)

(348) '

(349) '

(350)

(351)

(352) ' ?¥$ W drugim z miast przeanalizowano trasy autobusu Y, zasilanego skroplonym gazem ziemnym LNG, na liniach C i D. ? ! autobusu Y,

(353)

(354) '

(355) ? eco-drivingu. Doboru tras dokonano na podstawie dopasowania. ?

(356)

(357) tras oraz zakresów czasowych ich pokonywania. Dane

(358) !

(359)

(360)

(361) w tablicy nr 2. Tablica 2. 8 12. 89,5 1221 1 87,3 1337 6. 146 1245,6 19 388,8. Y 06:41 Y 11:39. 21:06 22:25. 175,8 132. 100 70,6. 96,9 68,3. 3,4 2,3. 23 18. 91,9 1256 2 86,3 807 0. 119 2610 93 1339,2. 7 # przepustnicy >90%. 5,5 6,8. 4( przyspieszenie. 92,8 111. Ostre hamowanie. .

(362) # 7 #

(363) "(

(364) 2. 98,4 118. _

(365) # 7 hamulca. .

(366) # 7 # jazdy na biegu. 177,4 217,5. 5

(367) # paliwa [dm3/100 km].

(368) # paliwa. 23:03 22:41. Suma jazd (liczba uru#%2 . (+ 7 trasy. Y 06:29 Y 03:10. Od. Do. Linia C 27.11.2015 21.01.2016 Linia D 18.12.2015 21.12.2015. Numer boczny autobusu. Data.

(369) # '#

(370) "

(371) #% " ] #% . | F

(372) , ?

(373) w przypadku obu linii autobusowych – w przypadku linii C z 89,5 dm3/100 km na 87,3 dm3/100 km (o 2,5%), a w przypadku linii D z 91,9 dm3/100 km na 86,3 dm3/100 km (o 6,1%). W przypadku linii C poprawa parametru zu?

(374) '

(375)

(376) '

(377)

(378) ? ? - $ ?

(379) .


(381)

(382) . 125.

(383) ! a ? ?

(384)

(385) $. 4. WNIOSKI T

(386)

(387) ' F

(388)

(389) w Europie!? '

(390)

(391) $

(392) - transport powoduje 20-¥ '$

(393)

(394) poprzedniej dekady, sektor transportowy wykazuje

(395)

(396) ' w zakresie emisji gazów cieplarnianych. Samochody przy

(397) '

(398)

(399) ¥! ?ych miastach nawet w 70-90% [9]. R

(400) '

(401) dowiska

(402) wych technologii pro-

(403) , takich jak systemy do eco-drivingu. Systemy te ?

(404)

(405) !

(406)

(407)

(408)

(409) ?

(410)

(411) $ ' ! my te F

(412)

(413)

(414)

(415)

(416) logicznie flot pojazdów komunikacji miejskiej. Systemy do eco-drivingu ?

(417)

(418) !

(419) ? $ ,

(420)

(421)

(422) ! ? eco-drivingu ?

(423) F ' o 15-20%-owej

(424) '

(425) $

(426)

(427) '

(428) ' F -10% [4]. Zgodnie ze szwedzkimi badaniami [5] z roku 2013

(429) '.

(430) '!¥$

(431) '

(432) '.

(433) czenia przypadków ' ?

(434) '

(435) , jak ?

(436) '

(437)

(438) . eco-drivingu powoduje zredukowanie kosztów utrzymania i konserwacji pojazdów.

(439) ' ?

(440) ?

(441) !

(442) tym idzie –

(443)

(444)

(445)

(446) $ Nawyk planowania jazdy, nabyty podczas stosow

(447) z niem do eco-drivingu

(448) 'do poprawienia komfortu jazdy. Pojazd emi

(449) !

(450)

(451) .

(452)

(453)

(454) $. Bibliografia 1. Akhegaonkar S., Glaser S., Nouveliere L., Holzmann F.: Smart and Green ACC: As Applied to a Through the Road Hybrid Electric Vehicle, in. Advanced Microsystems for Automotive for Automotive Applications 2014. Smart Systems for Safe, Clean and Automated Vehicles, ed. Fischer-Wolfarth J., Meyer G., Springer International Publishing, Switzerland 2014. 2. Beusen (red.): Using on-board logging devices to study the long-term impact of an eco-driving course, Transportation Research D 14, 2009. 3. Boriboonsomsin K., Vu A., Barth M.: Co Eco-Driving: Pilot Evaluation of Driving Behavior Changes among U.S. Drivers, University of California, Riverside, August 2010..

(455) 126. Paulina Luiza Grzelak. 4. Forsberg J.: Biogas buses and eco-driving, Presentation in Baltic Biogas Bus Project, Västerås 2013. 5. Forsberg J.: Maximizing biogas use by eco-driving, Report of Baltic Biogas Bus project eco-driving investments & activities 2013-2014, Uppsala, Sweden, January 2015. 6. ( $!|

(456) |$!Ä *$O: *6 $- ' H -Techniczna Konferencja pn. Biogas as Vehicle Fuel. Rzeszów, 19-20.10.2011. Silniki Spalinowe nr 1/2012(148), str. 97. 7. ( $! - |$!

(457) |$! ( -$! | -$: Ecological assessment of city buses powered by natural gas, Combustion Engines, 3/2015 (162). 8. ( $!Ä *$!($!0$O: for city transport. Journal of Kones / Vol. 19, No. 2 / European Science Society of Powertrain and Transport Publication / Warsaw. 2012. str. 175-179. 9. / ! 6

(458) %00! 'O $$O http://www.ecodrive.org /download/country_specific_downloads/ekojazda_konspekt.pdf. 10. - |$!( $$!($!Ä *$OThe possibilities of reducing emission pollutants of exhaust from city buses by the use of biomethane, Combustion Engines, 3/2013 (154). 11. New version of Fortcom's Eco-driving has arrived, access: 31.03.2016: http://www.frotcom.com/blog /new-version-of-frotcoms-eco-driving-has-arrived/. 12. ,:

(459) |6

(460) >0 !'O$$$Ohttp://www.ecodrive.com.pl /index.php/ecodrive. 13. Projekt EcoWILL – broszura inform

(461) ! 'p: 19.03.2016 r.: http://www.ecodrive.org/download /downloads/ecowillleaflet_pol3mmmargin.pdf. 14. Shaap G.: Biogas - the natural choice for city buses, Final Report of Baltic Biogas Bus Project, Extension stage 2013-2014. 15. ) -$O 6

(462) >

(463)

(464)

(465)

(466) ! @ 0 styka 4/2014. 16. Wicher D.: 6

(467) > !

(468) !6 ) !$ 17. Ä *$O) 6 !|ournal of KONES. Powertrain and Transport, Vol. 21, No. 1, 2014, Warsaw.. ECO-DRIVING TECHNIQUES AS A METHOD FOR EMISSION REDUCTION FROM TRASPORT MEANS Summary: The paper presents the eco-driving issue. There were discussed the principles, that should be guided by the vehicle's driver, and the resulting benefits. Particular attention was paid to the use of the concept of eco-driving in public transport buses, where a huge role is played not only by drivers training, but also the use of eco-driving devices for driving monitoring. It was discussed the principle of operation of those devices, and also presented the possibility of using the eco-driving system to analyze parameters of public transport buses routes. Keywords: eco-driving, pollution emission, transport.

(469)