Wojciech J. Cynarski
Idea treningu holistycznego
Idō - Ruch dla Kultury : rocznik naukowy : [filozofia, nauka, tradycje wschodu,
kultura, zdrowie, edukacja] 5, 226-227
Wo j c i e c h J . Cy n a r s k i1, Ar t u r Li t w i n i u k2
'U n iw e rsy te t R zeszo w sk i, JA W F W arszaw a, Z W W F B iała P odlaska
Idea treningu holistycznego / An idea of the holistic training
Tadeusz A m broży, T rening holistyczny m etodą kom pleksow ej upraw y ciała [A holistic training as a m ethod o f com plex carrying on a body], European A ssociation fo Security, K raków 2004, ss. 234.
D r T adeusz A m broży opublikow ał w łaśnie ko lejn ą interesującą książkę, której głów ny sens zbieżny je s t zarów no z kanonem now ego, system ow ego paradygm atu, jak też naw iązuje do długiej polskiej tradycji upow szechniania w iedzy o kulturze fizycznej.
Już sam ty tuł naw iązuje do ‘upraw y c ia ła ’, a w ięc kultury fizycznej w rozum ieniu dosłow nym , a holizm w tytule m onografii je s t pojęciem odnoszonym do kształtow ania sfery cielesnej. W ten sposób autor pom ija ćw iczenia relaksacji i koncentracji, a także nie uw zglę dnia obecnych w psychofizycznej kulturze D alekiego W schodu m etod treningu m entalnego - w yobrażenio w ego i m edytacji.
Książka jest efektem, w pewnym sensie dojrzałą syntezą dorobku i wiedzy autora - niezwykle wszechstronnego sportowca i jeg o szerokich kompetencji. Am broży jest od w ielu lat w ykładow cą i trenerem gimnastyki, kulturystyki i sportów walki, a także instruktorem fitness, narciarstwa, żeglarstwa, pływania, gier zespołow ych, lekkiej atletyki i tenisa. Posiada także (m.in.) 6 dan oraz uprawnienia sędziego międzynarodowego w jüjutsu. Toteż om aw iana tu monografia zaw iera odniesienia lub bezpośrednio dotyczy tych właśnie dziedzin fizycznej aktywności, wynikając z praktycznych dośw iadczeń i zainteresowań naukowych autora.
W e W prowadzeniu krakow ski badacz w yjaśnia, że pojęcie holizm u w prow adza za A. Szysz- ko-B ohuszem (tw ó rcą pedagogiki holistycznej) i form ułuje n astępującą definicję: „Trening holistyczny dotyczył w ięc będzie rozw oju i odnow y całego człow ieka, uw zględniając w szelkie oddziałujące na niego czynniki zarów no w ew nętrzne ja k i zew nętrzne, czyli obejm uje sw oim zasięgiem uw arunkow ania genetyczne i środow iskow e, ale także w łasną, kom pleksow ą aktyw ność człow ieka” (s. 9). Pisze dalej, że „bliższa idei holizm u w ydaje się być kultura W schodu, która stara się przekraczać granice izolacji ciała i ducha (przykłady, filozofia w schodnich sztuk w alki, jo g a )” (s. 9). N astępnie A m broży w skazuje, że na obszarach w ychow ania, kultury fizycznej i m edycyny całościow e lub system ow e podejście je s t jak najbardziej uzasadnione i pożądane. Z astrzega jednak, że w swej pracy ogranicza się tem atycznie do treningu ciała, dbałości o zdrow ie, tężyznę fizyczną i spraw ność cielesną, które to kom ponenty stanow ić m o g ą „podłoże dla popraw y dyspozycji psychicznych, duchow ych, społecznych i em ocjonalnych człow ieka czyli w szystkiego co stanow i jeg o w nętrze” (s. 10).
Z drugiej jed n ak strony czytam y, że na tren ing holistyczny oprócz „holistycznego treningu ciała” składają się: trening m ózgu (krzyżów ki, analiza tekstu, zadania m atem atyczne itp.), trening psychiki (relaksacja, rozluźnianie, uspokojenie, dialog, rozm ow a itp.), trening ducha (m odlitw a, m edytacja itp.). Jako elem ent pom ocniczy autor Treningu holistycznego... w skazuje „higieniczny tryb życia” (s. 179).
W rozdziale 2 pt. B adania w łasne dotyczące stylu życia (s. 11-39) zostały zaprezentow ane wyniki badań interesujące dla socjologii .kultury fizycznej. A utor dokonał porów nania stanu w iedzy, zachow ań prozdrow otnych i aktyw ności ruchow ej Polaków i N iem ców . W yniki Am
żego zgodne s ą z innym i w ynikam i badań porów naw czych na tym obszarze, że np. N iem cy s ą zdecydow anie bardziej aktyw ni fizycznie.
W dalszej części pracy przedstaw ione są podstaw y teorii treningu, inform acje o fizjologii w ysiłku, zasady kształtow ania spraw ności fizycznej i rozw ijania poszczególnych zdolności m otorycznych. Z najduje się tu także propozycja program u treningu holistycznego w raz z poda niem przykładow ego m akrocyklu (s. 143).
U tylitarnym aspektom aktyw ności fizycznej pośw ięcony je s t rozdział 9, w którym znajdujem y podrozdziały o sam oobronie i sportach w alki, sportach letnich, sportach zim ow ych i gim nastyce. N ajw ięcej m iejsca (ss. 151 -1 6 4 i 2 0 3 -2 1 0 ) zostało pośw ięconych treningow i sam oobrony i sportów w alki, które zabezpieczają - zdaniem autora m onografii - zw łaszcza potrzebę bez pieczeństw a. Z aw arte w A neksie ilustracje p o zw alają traktow ać książkę jed n o cześn ie ja k podręcznik lub przew odnik po zestaw ach ćw iczeń gibkościow ych, siłow ych i w alki w ręcz.
W bibliografii znajdujem y zestaw ienie 153 pozycji - zarów no now ych, ja k i starszych, ale znaczących. S ą to w w iększości publikacje autorów polskich (w tym liczne prace autorstw a lub w spółautorstw a A m brożego), ale także literatura zagraniczna. Św iadczy to o dobrym teo re tycznym przygotow aniu autora i je g o znakom itej orientacji w literaturze przedm iotu. Ponadto to dość obszerne zestaw ienie posiada w artość sam oistną, um ożliw iając osobie zainteresow anej sięgnięcie do konkretnych publikacji celem poszerzenia wiedzy.
M onografię A m brożego polecić m ożna szerokiem u gronu czytelników z kilku w zględów : 1) tem atyka je s t interesująca i zbieżna ze w zrastającą św iadom ością sp o łeczn ą (oraz m odą) w zakresie potrzeby stałej fizycznej aktyw ności; 2) przystępny ję z y k i bogactw o ilustracji czynią książkę łatw iejszą w odbiorze naw et dla czytelnika, który nigdy nie zetknął się z naukam i o kulturze fizycznej; 3) idea treningu holistycznego pow inna (m ożna się tego spodziew ać) zostać przyjęta ja k o w ręcz nowy kanon w rekreacji ruchow ej, sporcie, czy także w w ychow aniu fizycznym . K siążce w różę w ięc duży sukces w ydaw niczy.
