XIV Sympozjum Historii Farmacji - Słowacja 2005

ro m a ń sk im za m ie n io n o n a G a le rie S ztu k i, c e n tra in fo rm acji, u rzę d y cz y re sta u ­ racje. S w M a łg o rz a ta , k ró lo w a S zk o cji z pocz. XII w., ze sm u tk ie m te m u się p rz y g lą d a ze sw ej k ap lic y na zam k u .

U n iw e rsy te t w E d y n b u rg u z a ło ż o n y zo sta ł w 1583r. W łaśn ie w d n ia c h trw a ­ n ia K o n g re su m ia ło m ie jsce u ro c zy ste w rę c z a n ie d y p lo m ó w u k o ń c z e n ia stu d ió w m ło d y m ab so lw e n to m . N o s z ą oni w ó w c z a s c z a rn e to g i z d u ży m b ia ły m k o łn ie ­ rzem i p a ra d u ją w tym stroju p rz e z ca ły d zień , trz y m a ją c z d u m ą w rę k u c z e r­ w o n ą tu b ę z d o k u m e n te m u k o ń c z e n ia studiów . P o g o d a o k a z a ła się ła s k a w a dla u c z e stn ik ó w K o n g resu . T ylko p rz e z je d e n dzień siąp ił d e szczy k , a w p o z o sta łe dni ty g o d n ia św ie c iło sło ń ce i by ło ciepło.

P o d c z a s u ro c z y sto śc i z a m k n ię c ia K o n g resu d o k o n a n o k ró tk ie g o p o d s u m o ­ w a n ia o brad, G o sp o d a rz e u fu n d o w a li n ag ro d ę k s ią ż k o w ą za n a jła d n ie jsz y poster. N a g ro d ę tę o trz y m a ła A n ita M a g o w sk a z P o zn an ia. O trz y m a ła o n a w ie lk ie i z a ­ słu ż o n e b raw a, g d y o d b ie ra ła n ag ro d ę n a p o d iu m . N a z a k o ń c z en ie z a p re z e n to ­ w a n o kro tk i film o S ev illi, g d zie o d b ę d z ie się k o le jn y K o n g res H isto rii F a rm a ­ cji w 2007r. w dn. 1 9 -2 2 w rz e śn ia pod hasłem S u ro w c e i leki p o c h o d z ą c e z o b u stro n o c e a n u A tla n ty c k ie g o .

K ró tk i p o b y t w g o ścin n y m E d y n b u rg u na M ię d z y n a ro d o w y m K o n g re sie H i­ storii F arm acji p o z o sta w ił liczne p rz y je m n e w ra ż e n ia , z a c ie śn ił d a w n e k o n ta k ty n a u k o w e i u m o ż liw ił now e, z a in sp iro w a ł do p o d ję c ia cie k a w y c h te m a tó w prac b a d a w czy ch .

J a d w ig a B rze ziń sk a Kołobrzeg

X IV S Y M P O Z JU M H IS T O R II F A R M A C JI - SŁOW ACJA 2005

W d n ia c h 2 - 3 m a ja 2005 r. o d b y ło się P o lsk o - S ło w a c k ie S y m p o z ju m H i­ storii F arm a cji. Id ea w sp ó ln ej k o n feren cji n au k o w ej z zak resu h isto rii fa rm a c ji b y ła k o n ty n u a c ją w ielo letn iej w sp ó łp ra c y n au k o w ej fa rm a c eu tó w P o lsk i i S ło ­ w acji. G łó w n y m inicjato rem k o n fere n c ji b y ł prof. d r hab. M ic h a ł H. U m b re it z W y d ziału F a rm a c e u ty c zn e g o A k ad em ii M ed y c zn ej w P o zn a n iu , c z ło n e k h o n o ­ ro w y S ło w a c k ie g o T o w a rz y stw a F a rm a c e u ty c z n e g o i lau reat 3 m ed ali S ło w a c ­ kiej F arm acji: m e d alu im. d r Ja n a W ebera, n a d a n e g o p rzez S ło w ack ie T o w a rz y ­ stw o F a rm a c e u ty c zn e , m ed alu im. m g r farm Z u ffeg o , n a d a n e g o p rzez S ło w a c k ą N a c z e ln ą Izbę A p te k a rs k ą o ra z M ed alu 5 0 -le c ia W y d ziału F a rm aceu - ty c z n e g o w B ra ty sła w ie . T rze b a w sp o m n ieć, że sy m p a ty c z n a w sp ó łp ra c a ze S ło w a c k ą F a rm a c ją o p ie ra ła się m .in. na se rd ecz n y ch w ięzach p rzy jaźn i p rof. d r hab. M i­ c h a ła H. U m b re ita z prof. R N D r Jo sefen C iż m a rik ie m , p rezesem S ło w ack ieg o T o w arzy stw a F a rm ac eu ty c zn eg o , p rezesem S ło w ack iej N aczeln ej Izby A p te k a r­

skiej o ra z h o n o ro w y m c z ło n k iem P o lsk ieg o i W ęg ie rsk ie g o T o w arzy stw a F ar­ m a c e u ty c z n e g o .

C ały c ię ż a r o rg an izac ji S y m p o zju m - S ło w a c ja 2005 w zięli n a siebie ze stro ­ ny p o lsk ie j: p rof. d r h ab. M ich a ł H. U m b re it o ra z d r Jan M a je w sk i, p rezes Z e ­ sp o łu S ek cji H isto rii F arm acji P o lsk ieg o T o w a rz y stw a F arm a c e u ty c zn e g o , a ze stro n y sło w ack iej - R N D r A n to n B artu n ek , h isto ry k farm acji, k tó ry w ie lo k ro t­ nie g o śc ił na sy m p o zjach w P o lsce, cz ło n e k h o n o ro w y S ło w ack iej N aczeln ej Iz­ by A p te k a rsk ie j, n a jw ięk szy u d z iało w iec H u rto w n i F arm a c e u ty c zn e j U n ip h arm , w ła ściciel 3 aptek. W sp ó ln ie u stalo n y zo sta ł p ro g ram i m iejsce o brad. D ojazd a u to k arem licznej g ru p y p o lsk ich h isto ry k ó w farm acji z a p e w n iła A g e n c ja T u ry ­ sty c z n a „ P o lo n ia ” z P o zn a n ia, o rg an izu jąc w sp o só b p ro fe sjo n a ln y sp raw y b y ­ to w e i p ro g ram tu rystyczny.

U roczyste otw arcie Sym pozjum - S łow acja 2005 m iało m iejsce 2 m aja 2005 r. w dużej sali k o n feren c y jn ej zn an eg o u z d ro w isk a sło w ack ieg o B ard ejo v sk e K u­ p ele. W p re z y d iu m S y m p o zju m zasied li: d z ie k a n W ydziału F a rm a c e u ty c zn e g o z B raty sław y prof. R N D r D usan M lynarcik, D r Sc R N D r A nton B artu n ek , czło­ n ek h o n o ro w y S ło w ack ieg o T ow arzy stw a F arm aceu ty czn eg o - D oc. Ph Dr. L u d ­ m iła O sa b a lo v a z K atedry Jęz y k ó w W ydziału F a rm a c eu ty czn eg o w B raty sław ie o ra z p o lscy o rg an izato rzy sy m p o zju m - prof. d r hab. M ich ał H. U m b reit z W y­ d ziału F a rm aceu ty c zn eg o A M w P oznaniu o ra z d r Jan M ajew sk i, p rzew o d n icz­ ący Z esp o łu Sekcji H isto rii F arm acji P o lsk ieg o T ow arzystw a F arm ac eu ty c zn eg o . W itając p rz y b y ły ch gości S ło w a ccy G o sp o d a rz e w y razili rad o ść z in icjaty ­ w y p o lsk ich farm a c eu tó w z o rg a n iz o w a n ia w sp ó ln e g o sy m p o zju m z zak resu h i­ storii fa rm a c ji i p rz y b y c ia licznej g ru p y p o lsk ich h isto ry k ó w farm acji na o b ra ­ dy. P rof. M .H . U m b re it n a w ią z a ł do liczn y ch w c z e śn ie jsz y ch k o n tak tó w n au k o w y c h z W y d ziałem F a rm ac eu ty c zn y m w B raty sław ie, S ło w ack im T ow a­ rzy stw em F a rm a c e u ty c zn y m o ra z S ło w a c k ą Iz b ą A p tek a rsk ą. O b e c n a k o n fe re n ­ c ja p rz y c z y n iła się n ie w ą tp liw ie do d alsz eg o ro zw o ju se rd eczn y ch i p rzy jazn y ch w ięzi m ie d zy fa rm a c eu ta m i obu narodów .

P o d czas p ierw sz ej sesji zo stały w y g ło sz o n e n astęp u jące referaty : 1) A nton B a rtu n e k - F a rm a c ja n a w sc h o d n ie j S ło w a cji, 2 ) P eter W. G ó rsk i - S ło w a ckie sza ste ro w a n a d o 1720r., 3) K la ra H av elk o v a - D z i e j e a p te k a rstw a i w o d o le c zn i­ c tw a w U zd ro w isk u B a rd e jo vske K u p ele, 4 ) Ja d w ig a B rz e z iń sk a - K o n tro la a p ­ te k k o ło b rze sk ic h w X V I I w., 5) K ata rz y n a H an isz, M a rta E w ich - R e k la m a f a r ­ m a c e u ty c zn a w I I R ze c zp o sp o lite j, 6) A le k sa n d e r D rygas - Trudne p ro b le m y d zia ła ln o śc i a p te k w o d ro d zo n ej P o lsce p o 1918r., 7) M ich ał H. U m b re it - F a r ­ m a c e u ty c zn y s y m b o l n a d rzw ia c h K a te d ry w G n ieźn ie, 8) S ław oj K u ch arsk i, S ta­ n isła w Pic - P a trio ty c zn a p o s ta w a a p te k a rza S te fa n a L a sk o w sk ie g o ( 1 8 6 8 - 1935) w o b e c a n ty p o lsk ie j p o lity k i p r u s k ie j w W ielkopolsce, 9 ) T eresa A lic ja M ie lc z a rek - O rg a n iza cja i d zia ła ln o ść a p te k i lekó w z d a ró w w L e szn ie w la ta ch

1 9 8 1 -1 9 9 3 , 10) M a ria n n a Z ając - N o w e o d k ry c ia m e c h a n izm u d z ia ła n ia a s p ir y ­ ny, leku s to so w a n e g o o d 100 lat.

W drugiej sesji, k tó rą pro w ad zili: dr Stefan R ostafiński i d r K a ta rz y n a H an isz p rz e d sta w io n o n a stę p u ją c e re feraty : 1) Iw o n a M ie lc z a re k -Ja g o d z iń sk a - P ie r w ­ s z y w h isto rii m ia sta S ło w n ik B io g ra fic zn y L e s z n a , 2 ) B a rb a ra F ik le w ic z -D re sz - c z y k - D r hab. n . f F e lik s K a c z m a r e k (1 9 1 2 -1 9 9 7 ) - lo sy i p a sje z a w o d o w e , 3 ) Jan M ajew sk i - N o w e u sta le n ia d o ty c zą c e p ie r w o w z o r u p o z n a ń s k ie g o o b r a ­ z u K o śm y i D a m ia n a p ę d z la s. R a fa e li S zy m k o w ia k , 4 ) K rz y s z to f K m ieć, L u c y ­ na S a m b o rsk a - A n a liz a n a b o ru k a n d y d a tó w n a stu d ia n a W ydzia ła ch F a r m a ­ c e u ty c zn y c h w P o lsc e , 5) B a rb a ra N o w a k - P rzy p o m n ie n ie p o s ta c i m g r M a r ii B o b rzę c k ie j w 6 0 rocznicę w y zw o le n ia K L A u sc h w itz-B irk e n a u , 6) R ó ża M a ty ­ siak - P a trio ty c zn a d zia ła ln o ść ks. A n d rze ja K u ry lo w ic za w G ro d n ie, 7) A le k sa n ­ d e r D rygas — K szta łto w a n ie się m y śli a d m in istra c y jn o -p o lity c zn e j P o lsk i p o o d ­ z y s k a n iu n ie p o d le g ło śc i w 1918r., 8) Jan M ajew sk i, Sław oj K u ch arsk i - O so b y za słu żo n e d la ro zw o ju stu d ió w fa r m a c e u ty c z n y c h w P o zn a n iu , 9) Jo lan ta P ołajdo- w ic z - W ło d a w a - w k ła d innych n a ro d o w o śc i w d zie je p o ls k ie g o a p tek a rstw a , 10) L ucyna S am b o rsk a - R e fo rm a n a u c za n ia fa r m a k o g n o z ji n a W ydziale F a rm a ­ ceu ty c zn y m UJ, 11) L id ia C zy ż - G a licja i j e j a p teka rze, 12) W ojciech O w sia- now ski - Z d zie jó w leczen ia w o d ą w e d łu g m e to d y K n e ip p a w W ielkopolsce.

K iero w n ik n au k o w y S y m p o zju m prof. d r hab. M .H . U m b re it p o d su m o w u ją c o b ra d y X IV S y m p o z ju m H istorii F arm acji p o z y ty w n ie o c e n ił p rz e d sta w io n e re­ feraty. P o d k reślił, że z ró ż n ic o w a n ie te m a ty c z n e w y p o w ied zi św ia d c z y ło o sz e ­ ro k ic h z a in te re so w an ia c h h isto rią z aw o d u fa rm a c eu ty c z n e g o . P o z w o liło z a p o z ­ nać się k o leg o m sło w ack im z b o g aty m i tra d y c ja m i polskiej fa rm acji. R ó w n ie ż stro n a p o lsk a z z ain te re so w an ie m w y słu c h a ła p rze k a z ó w h isto ry c z n y c h , d o ty c z ­ ąc y ch ro z w o ju farm acji na S ło w acji. W te m a ty c e refe ra tó w m o ż n a b y ło w y ­ ró ż n ić 6 d z ie d z in : 1) d z ie je a p te k a rs tw a na p rz e s trz e n i lat, 2 ) b io g ra fis ty k ę , 3) d y d a k ty k ę , 4 ) arty sty c z n e sy m b o le n a sz e g o z a w o d u , 5) h isto rię leku i te rap ii.

N a le ż y p o d k re ślić w ie lk ą g o śc in n o ść sło w ack ich g o sp o d a rz y S y m p o z ju m , k tó rz y zad b ali o k o m fo rto w e w aru n k i o brad, p rzy g o to w ali sy m p a ty c z n y lunch w d n iu 2 o ra z 3 m aja , a ta k ż e c ie k a w y p ro g ra m tu ry s ty c z n y . P rzy sło n e c z n e j i ciep łej p o g o d z ie p o lscy fa rm ac eu ci zw ie d zili p ięk n e i sły n n e u z d ro w isk o B ar- d ejo v sk e K u p ele, gdzie leczy ła się c e sa rz o w a A ustrii Sissi. N a stę p n e g o d n ia o d ­ w ie d z ili z a b y tk o w e m iasto Preśov. Tam g o szczen i byli p rzez d y re k c ję H u rto w n i F a rm a c e u ty c z n e j U n ip h arm a . W ym ienili d o św ia d c z e n ia z a w o d o w e i z a p o zn ali się z a k tu a ln y m i p rzep isam i p raw n y m i F arm ac ji S ło w ack iej. Z w ie d z ili k ilk a a p ­ te k sło w ack ich . S zc zeg ó ln e w ra ż e n ie w y n ieśli z z a b y tk o w e j ap tek i przy R ynku w P reśo v ie, k tó ra p o sia d a z a b y tk o w y w y stró j, m eb le i b o g ate zb io ry m u z e a lió w fa rm a c eu ty c z n y c h . Jej w ła śc ic ie le m je s t d r A n to n B artu n ek . D alszy m o b iek tem z w ie d z a n ia b y ło M u z eu m K u ltu ry w P reso w ie o ra z S k an sen B u d o w n ic tw a L u ­ d o w e g o w B ard e jo v sk ic h K upelach.

Ryc. 1. Grupa uczestników XIV Sympozjum Historii Farmacji - Słowacja 2005, przed zabytkową apteką z XIX w. w Skansenie w Tokami - 30.04.2005.

Fot. Henryk M ielczarek

Ryc. 2. Grupa uczestników XIV Sympozjum Historii Farmacji - Słowacja 2005, przed pomnikiem Ignacego Łukasiewicza w Krośnie - 1 V 2005.

Ryc. 5. Składanie kwiatów i zniczy na grobie Ignacego Łukasiewicza w Zręcinie przez uczestników XIV Sympozjum Historii Farmacji (1 V 2005). Kwiaty trzyma i wygłasza

przemówienie prof. dr hab. M ichał H. Umbreit, znicze trzymają: od lewej - dr Jan Majewski, od prawej prof. dr hab. Sławoj Kucharski. Fot. Henryk Mielczarek

Ryc. 6. Prezydium obrad XIV Sympozjum Historii Farmacji - Słowacja 2005 w Bardejovskich Kupelach 2 V 2005. Siedzą od lewej: dr Jan Majewski, dr Anton Bartunek, przemawia prof. dr hab. M ichał H. Umbreit, prof. dr hab. Dusan Młynacik,

N a le ż y z a z n a cz y ć , że w y jazd na sy m p o zju m w z b o g a c ił ró w n ie ż cie k a w y p ro g ra m tu ry sty c z n y w trak cie p o d ró ży i p o b y tu na stro n ie p o lsk iej. O b fito w a ł ta k ż e w p rz e ż y c ia p atrio ty c z n e . W dniu 3 m aja 2005 r. fa rm a c eu c i u c z e stn ic z y ­ li w sp ecjaln y m n a b o ż e ń stw ie w S an k tu ariu m św. Ja n a z D u k li, w tra k c ie k tó re ­ go brali u d z iał w liturgii i o d czy tali m o d litw ę farm aceu tó w . Z w ie d z a ją c n a tra ­ sie d w o re k M arii K o n o p n ick iej w Ż a rn o w c u , o d śp ie w a li w s p ó ln ie p ieśń Roty. N a c m e n ta rz u w Z rę c in ie przy g ro b ie Ig n a c e g o Ł u k a sz e w ic z a , z ło ż o n e z o sta ły k w iaty i z a p a lo n o zn ic z e , a prof. d r hab. M ic h a ł H. U m b re it n a w ią z a ł do p rz e ­ słan ia, ja k ie z o sta w ił ten w ielk i fa rm a c eu ta ca łem u z a w o d o w i: „b y ć p o ż y te c z ­ nym d la n arodu i k raju , z a w sz e być praw ym i szla c h e tn y m c z ło w ie k ie m ” .

P rzy p o m n ik u Ig n a c e g o Ł u k a sz e w ic z a w K ro śn ie o ra z w C h o rk ó w c e z ro b io ­ no p a m ią tk o w e z d jęcia, a S kansen P rzem y słu N a fto w e g o w B ó b rce i M u zeu m O k rę g o w e w K ro śn ie z n a jw ię k sz ą w E u ro p ie k o le k c ją lam p n a fto w y c h , d o s ta r­ c z y ły w ie le n ie z a p o m n ia n y ch w rażeń i p a m ią tk o w y c h fo to g ra fii. M u zeu m K u l­ tu ry L u d o w ej w si k ieleck iej w T okarni, g d zie m o ż n a o g lą d a ć X IX -w ie c z n ą m a ­ ło m ia s te c z k o w ą a p tek ę, za b y tk o w y k o śció łek d re w n ia n y w Z a b o ró w k u , zam e k w O d rz y k o n iu - to k o lejn e obiekty, które zw ied zili u c z e stn ic y sesji w y ja z d o w e j.

O rg an izato ro m S y m p o zju m - prof. d r hab. M ich ało w i H. U m b reito w i, dr Ja­ now i M a je w sk ie m u o ra z d r A n to n o w i B artu n k o w i, k tó reg o g o śc in n o ść b ęd ziem y d łu g o z se rd e c z n o ś c ią p am iętać , a tak że A g en cji T u ry sty czn ej „ P o lo n ia ” z P o z ­ n an ia, n a le ż ą się w y ra z y u z n a n ia i w d zię czn o ści.

J a d w ig a B rze ziń sk a Kołobrzeg

P O R T R E T B R O N IS Ł A W A P IŁ S U D S K IE G O Z C Y K L U „ P O L S C Y B A D A C Z E S Y B E R II”

Z w ią z k i p o lsk o -sy b e ry jsk ie to problem cią g le a k tu a ln y w naszej h isto ri­ o g ra fii. Istn ie je na ten te m a t o b fita lite ra tu ra , p o d e jm u ją c a ró ż n e w ątk i z e sła ń c z eg o ży cia, s ą liczne w sp o m n ie n ia zesłań có w , z k tó ry ch e tn o lo d z y w y ła w ia ją w a ż n e fa k ty d o ty c z ą c e k u ltu ry sy b ery jsk ich etn o só w , a h isto ry cy k re ś lą sz e ro k ie p an o ra m y sto su n k ó w sp o łe c z n y c h p an u jący ch na z e słan iu , o tw ie ra ją c y c h rec ep cję na zło ż o n o ść tych dziejów . C z ę sto te ż o d n a jd u je m y te k ­ sty p o św ię c a ją c e u w a g ę zm ian o m m en taln y m w po lsk im p atrzen iu na S y b erię, k tó ra nadal nosi c h a ra k te r m a rty ro lo g iczn y , a p rz e c ie ż trz e b a w ie d z ie ć i o tym , że w n aszy ch z w ią z k a ch z t ą zie m ią s ą ta k ż e ja ś n ie js z e p ejz a ż e u k a z u ją c e n ie b a ­ g ateln y w kład Polaków w dzieło cy w ilizacy jn e i g o sp o d arcze w syberyjskiej cz ę ś­ ci im perium rosyjskiego. M am y te ż w ostatnich latach p ełniejsze, n iż do tej pory, z a in te re so w a n ie nauki ro sy jsk iej po lsk im d z ie d zictw em n au k o w y m z a U ralem , a je d n y m z w ażn iejszy ch w y darzeń edytorskich d o ty czący ch tego p ro b lem u je s t