Maria Tarnowska, Waldemar
Szlachcic
Akta Polskiej Partii Socjalistycznej w
zasobie aktowym Archiwum
Komitetu Wojewódzkiego Polskiej
Zjednoczonej Partii Robotniczej w
Olsztynie [cz. 2]
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 4, 549-566
AKTA POLSKIEJ PARTII SOCJALISTYCZNEJ
W ZASOBIE AKTOWYM'
ARCHIWUM KOMITETU WOJEWÓDZKIEGO
POLSKIEJ ZJEDNOCZONEJ PARTII ROBOTNICZEJ
W OLSZTYNIE 1
W śród o rg an izato ró w ad m in istracji n a W arm ii i M azu rac h w 1945 ro k u znalazła się g ru p a działaczy Polskiej P a r tii S ocjalistycznej, d elegow ana przez in sty tu c je centralne. Do prac przygotow aw czych n a d pow ołaniem W ojew ódz kiego K o m ite tu R obotniczego p rzystąpiono już 24 k w ie tn ia 1945 ro k u n a ze b ra n iu zorganizow anym w m ieszkaniu A ntoniego K alecińskiego. W obecności delegatów C en traln eg o K o m itetu W ykonaw czego przed y sk u to w an o wów czas p rzygotow anie z eb ra n ia organizacyjnego, k tó re odbyło się 27 k w ie tn ia 1945 r o k u z ud zia łem 40 osób.
Po lsk a P a r tia S ocjalistyczna w O kręgu M azurskim w p ierw szym okresie sw ej działalności całą u w agę sk o n cen tro w ała n a budow ie sieci o rg an izacy j n e j o ra z udziale w k sz tałto w an iu życia p o lity c z n e g o 2, H isto ria p ow stania i rozw oju te j p artii, k tó ra odegrała isto tn ą rolę w stabilizacji życia n a W arm ii i M azurach, n ie została całkow icie zb ad an a s. U zasadnia to szczupłość zachow a ny ch źródeł. Zespół a rch iw a ln y W ojew ódzkiego K o m ite tu Polskiej P a r tii So cjalistycznej, z n ajd u jący się w a rch iw u m K o m itetu W ojew ódzkiego Polskiej Zjednoczonej P a r tii R obotniczej w Olsztynie, zaw iera zaledw ie 48 jednostek arch iw a ln y c h (dalej j.a.) z la t 1945— 1948, dotyczących w o jew ództw a o lsz ty ń skiego w ów czesnych granicach. S ta n zachow ania a k t kom itetów pow iato w y c h i m iejsk ich jest rów nież frag m e n tary czn y . F a k t ten, ja k i w a g a zacho w a n y c h a k t skłoniła do p rzed staw ien ia w a rty k u le szczegółowej inform acji o zaw artości poszczególnych akt, ze w sk azan iem n a isto tn e d la b a d a ń n a u k o w y c h d o k u m en ty działalności p artii. B ra k w zespole a rc h iw a ln y m W K P P S
1 N i n i e j s z y a r t y k u ł s t a n o w i k o n t y n u a c j ą p r e z e n t a c j i m a t e r i a ł ó w a r c h i w a l n y c h z l a t 1945— 1948 z z a s o b u A r c h i w u m K W P Z P R w O l s z t y n i e . A r t y k u ł i n f o r m u j ą c y o a k t a c h P o l s k i e j P a r t i i R o b o t n i c z e j w z a s o b i e t e g o ż A r c h i w u m o p u b l i k o w a n o n a ł a m a c h „ K o m u n i k a t ó w M a z u r s k o - W a r m i ń s k i c h ” , 1977, ПГ 3—4 , SS. 429—446. 2 E . W o j n o w s k i , W a r m i a l M a z u r y t o l a t a c h 1945— 194J. K s z t a ł t o w a n i e s i ę s t o s u n k ó w p o l i t y c z n y c h , O l s z t y n 1968, s . 94. 3 E . W o j n o w s k i , Z d z i e j ó w P o l s k i e j P a r t i i S o c j a l i s t y c z n e j n a W a r m i i i M a z u r a c h го l a t a c h 1945— 1948, K o m u n i k a t y M a z u r s k o - W a r m i ń s k i e ( d a l e j K M W ) , 1965, n r 4, s s . 581—602. A u t o r w y k o r z y . s t a ł ź r ó d ł a , d o t y c z ą c e d z i a ł a l n o ś c i p a r t i i , p r z e d e w s z y s t k i m z A r c h i w u m K o m i t e t u W o j e w ó d z k i e g o P o l s k i e j Z j e d n o c z o n e j P a r t i i R o b o t n i c z e j w O l s z t y n i e , A r c h i w u m Z a k ł a d u H i s t o r i i P a r t i i K o m i t e t u C e n t r a l n e g o P o l s k i e j Z j e d n o c z o n e j P a r t i i R o b o t n i c z e j o r a z A r c h i w u m K o m e n d y W o j e w ó d z k i e j M i l i c j i O b y w a t e l s k i e j w O l s z t y n i e . Z u w a g i n a s z c z u p ł o ś ć ź r ó d e ł — j a k t o a u t o r z a z n a c z y ł — p r o c e s r o z w o j u i p r z e m i a n i d e o l o g i c z n o - p o l i t y c z n y c h p r z e d s t a w i o n y z o s t a ł w f o r m i e d y s k u s y j n e j . KOMUNIKATY MAZURSKO-W ARMIŃSKIE, 1978, N R 4 (142)
w O lsztynie pełnego odzw ierciedlenia działalności podległych kom itetów u za sadnia włączenie do a rty k u łu ogólnej c h ara k te ry sty k i zachow anych a k t M iej skiego K o m itetu w O lsztynie i pow iatow ych kom itetów Polskiej P a r tii Socja listycznej z tere n u w ojew ództw a olsztyńskiego.
Zespół arc h iw a ln y W K P P S w Olsztynie, w m yśl in stru k cji z 1959 ro k u A rch iw u m Z ak ład u H istorii P a r tii przy К С PZPR , otrzym ał następ u jącą s tru k tu rę organizacyjną: K onferencje, R ada W ojewódzka, W ojewódzki K o m i tet, W ojew ódzka K om isja R ew izyjna, W ojew ódzki Sąd P a rty jn y , S e k re ta ria t, Oddział O gólnoorganizacyjny, Oddział Polityczno-P ropagandow y, Oddział K adr, Rzecznik K ontroli P a rty jn e j, O ddział Szkoleniowy, Oddział Sam orządow o-A d- m in istracy jn y , Oddział Społeczno-Zawodow y, O ddział K om unikacyjny, O d dział E kcnom iczno-Przem ysłow y, Oddział O św iaty o raz O ddział W ie js k i4. Z aw artość ak to w a nie jest jed n o lita zarów no pod w zględem s ta n u zachow a nych m ateriałów , ja k i ich w artości m erytorycznej. Do n ajc enniejszych n a leżą m ate ria ły z konferencji, posiedzeń R ady W ojewódzkiej, W ojewódzkiego K om itetu, S e k re ta ria tu oraz spraw ozdania z działalności W ojewódzkiego Ko m ite tu i pow iatow ych kom itetów . M ateriały spraw ozdaw cze, n ad sy łan e do w iadomości kom itetów , do starczają in fo rm acji z różnych dziedzin życia spo łeczno-gospodarczego. W dużym stopniu stan o w ią uzupełnienie zespołów a rch i w aln y ch ad m in istrac ji państw ow ej i sam orządow ej oraz zespołów urzędów niezespolonych, p rzechow yw anych w arch iw ach pań stw o w y ch w ojew ództw a olsztyńskiego.
I. K o n feren cje W ojew ódzkie 1946— 1948 (1 j.a.)
K o n feren cja W ojew ódzka by ła najw yższą w ładzą Polskiej P a r tii Socja listycznej n a tere n ie w ojew ództw a. Z b ierała się w zasadzie ra z w roku. W y b ieran o wów czas R adę W ojew ódzką, W ojew ódzki K om itet, K om isję R ew izyj n ą i S ąd P a r ty jn y s. Z achow ana d o k u m en tacja o b ejm u je sp ra w y I W ojew ódz kiego Z ja zd u P P S w Olsztynie, zorganizow anego w gm achu tea tru im. S tefana J a rac z a w d n iac h 9—10 czerw ca 1946 roku. O przebiegu Zjazdu, n a k tó ry m dom inow ały przede w szystkim pro b lem y org an izacy jn e i w e w n ą trz p a rty jn e , in fo rm u ją zachow any protokół, p ro g ram pierw szego d nia obrad, d r u k zapro szenia i k a r ty uczestnictw a oraz k o respondencja w sp ra w a ch o rg an izacy j n y ch 6. Z ałączniki do protokołu z aw ie rają rów nież skład now o w y b ran eg o Z a rząd u W ojewódzkiego K o m itetu Polskiej P a r tii Socjalistycznej w Olsztynie. II W ojew ódzką K onferencję zorganizow ano w d n iac h 14— 15 w rześn ia 1947 roku. Z achow any ogólnikow y pro to k ó ł in fo rm u je, że przedm iotem o b ra d były s p ra w y polityczne, organizacyjne, spraw ozdanie z dotychczasow ej działalności. D okonano ponadto w y b o ru K om isji R ew izyjnej, Sąd u P a rty jn e g o oraz R ady W ojewódzkiej. W d y sk u sji dom inow ały s p ra w y o rg anizacyjne i zagadnienia ideowego w y chow ania członków p artii. Z ałączniki do p rotokołu zaw ierają tek sty p o w itan ia i część re fe ra tu politycznego, w y k a zy d eleg ató w z p ow iato w y ch kom itetów Polskiej P a r tii Socjalistycznej z B iskupca, G órow a Iław ec
4 A r c h i w a K o m i t e t ó w W o j e w ó d z k i c h P o l s k i e j Z j e d n o c z o n e j P a r t i i R o b o t n i c z e j . Z b i ó r p r z e p i
s ó w ( d a l e j A K W ) , W a r s z a w a 1969, s s . 44—49.
5 I b i d e m , s. 44.
6 S p r a w o z d a n i e z e Z j a z d u z a m i e ś c i ł y „ W i a d o m o ś c i M a z u r s k i e ” , 1946, n r 132, z 12 V I .
55 1
kiego, L id z b ark a W arm ińskiego, M orąga, Nidzicy, O lsztyna, O stródy, Pisza i W ęgorzew a. N iepow etow aną s tr a tą jes t b ra k te k s tu sp raw ozdania u stę p u ją cego K om itetu. Dalsze m ate ria ły o m aw ian ej j.a. stan o w ią protokoły z k o n fe re n c ji w 1948 ro k u ,' zorganizow anej w zw iązku z w y b o rem d eleg ató w n a K ongres Zjednoczeniow y. Z ałącznikam i są w ykazy im ienne delegatów w o je w ództw a olsztyńskiego 7.
II. R ad a W ojew ódzka 1947— 1948 (1 j.a.)
R ada W ojew ódzka w y b ie ran a przez K o n ferencję sk ła d ała się z k ilk u n a stu członków. G łów nym zadaniem R ady było w y ty c za n ie ogólnych k ieru n k ó w p o lity k i p a rtii n a tere n ie w ojew ództw a 8. Z ach o w an a d o k u m en ta cja obejm uje m a te ria ły spraw ozdaw cze z p racy W ojew ódzkiego K o m itetu Polskiej P a rtii Socjalistycznej w O lsztynie oraz protokoły I posiedzenia W ojew ódzkiej R ady z 15 w rz e jn ia 1947 ro k u oraz 23 listopada 1947 roku, n a k tó ry ch dom inow ały s p ra w y polityczne i organizacyjne. Z ałączniki o b ejm u ją w ykazy im ienne sk ła du W ojew ódzkiej Rady, Z arząd u W K P P S , K om isji R ew izyjnej i W ojew ódz kiego Sądu P a rty jn e g o w Olsztynie.
Działalność W ojew ódzkiej R ady w 1948 ro k u zn ajd u je odbicie w p rotoko łach posiedzeń z 27 czerw ca i 3 października. N a obu posiedzeniach dom ino w a ła tem a ty k a p rz y gotow ania do zjednoczenia ru c h u robotniczego w Polsce. Szczególnie isto tn y d la poznania stosunków p a n u ją cy c h w W K P P S w Olszty n ie je s t protokół z k o n feren cji R ady w d n iu 3 paźd z iern ik a 1948 roku. P rz e prow adzono w ów czas k ry ty k ę w e w n ą trz p a rty jn ą , usu n ięto z p a rtii w ielu członków oraz w y b ra n o n ow ych członków Rady. A k ta R ady W ojew ódzkiej z aw ierają p o nadto p ro to k o ły z posiedzenia W ojew ódzkiej K om isji O dw oław czej w sp ra w ie ro zp atrzen ia w niosków o w ykluczenie z p a r t i i 9.
III. W ojew ódzki K o m ite t 1945— 1948 (1 j.a.)
W ojew ódzki K o m ite t w y b ie ran y b y ł przez K onferencję. S k ła d ał się z k il kudziesięciu osób. N a jego czele stało P re zy d iu m , w sk ład którego w chodzili: przew odniczący, d w óch w iceprzew odniczących, sek retarz, sk a rb n ik oraz k ilk u członków. Z adaniem W ojew ódzkiego K o m itetu było realizow anie w ytycznych w ładz cen traln y ch , R ady W ojew ódzkiej oraz k o n tro la działalności S e k re ta r ia tu 10. •
Z 1945 ro k u zachow ał się zaledw ie jed en protokół z posiedzenia W K P P S w O lsztynie w d n iu 15 g ru d n ia, n a k tó ry m om aw iano s p ra w y organizacyjne oraz typow ano d ele g ató w do W ojew ódzkiej R ady N arodow ej. P rzy g o to w an ia do I Zjazdu, s p ra w y org an iz ac y jn e i gospodarcze W ojew ódzkiego K o m itetu by ły głów nym tem a te m posiedzeń w d n iac h 7 m aja, 16 m aja oraz 19 lipca
7 S y g n . 22/X/1. T r z e c i e g o Z j a z d u W o j e w ó d z k i e g o n i e z o r g a n i z o w a n o . L u k ę t ę w y p e ł n i ł y k o n f e r e n c j e p o ś w i ę c o n e w y b o r o m d e l e g a t ó w n a K o n g r e s Z j e d n o c z e n i o w y . 8 A K W , s. 45. 9 S y g n . 22 /II/1. P r z e w o d n i c z ą c y m R a d y w y b r a n o A n t o n i e g o K a l e c i ń s k i e g o , z a ś w i c e p r z e w o d n i c z ą c y m i — T a d e u s z a P a ł u c k i e g o , H i p o l i t a Ł u k a s i e w i c z a i A l b i n a P r z y g o d n e g o . 10 A K W , s. 45.
552 W aldem ar Szlachcic — Maria Tarnowska
1946 roku. N a posiedzeniu w d n iu 8 października tegoż ro k u w ysunięto p ro pozycję u tw o rzen ia przy W ojew ódzkim K om itecie W ydziału M azurskiego, k tó rego zadaniem b y łab y opieka n ad ludnością autochtoniczną. W d ru g iej poło w ie 1946 ro k u skoncentrow ano się głów nie n a sp raw ach perso n aln y ch i w ybo rach. Z 1947 ro k u zachow ały się trzy protokoły posiedzeń z 21 stycznia, 11 lu tego oraz 1 listopada. Szczególnego pod k reślen ia w ym aga jed y n ie protokół pierw szy, z uw agi n a poruszoną tem aty k ę w spółpracy i w zajem nego stosunku Polskiej P a rtii Socjalistycznej do O rganizacji M łodzieżowej T ow arzystw a U ni w ersy tetó w Robotniczych, działającej w w ojew ództw ie olsztyńskim . Okres przygotow ań do zjednoczenia ru c h u robotniczego z n ajd u je odbicie w p rotoko łach posiedzeń W ojew ódzkiego K o m itetu z 1948 roku. D om inują w n ic h s p ra w y organizacyjne, ocena k o nferencji pow iatow ych oraz sp ra w y w zm ożenia dyscypliny i oczyszczenia szeregów p a rty jn y c h “ .
IV. W ojew ódzka K om isja R ew izyjna (brak akt) V. W ojew ódzki Sąd P a r ty jn y 1946—1948 (1 j.a.)
W ojew ódzki Sąd P a r ty jn y w y b ie ran y przez konferencję orzekał o w y k ro czeniach przeciw p a rtii i‘ przeciw m oralności socjalistycznej. Z achow ana 1 j.a. zaw iera odpisy w yroków oraz w y k azy osób w ykluczonych z p a r t i ill.
11 S y g n . 22/IT/l, N a z e b r a n i u o r g a n i z a c y j n y m 15 I V 1945 r . w y b r a n o W o j e w ó d z k i K o m i t e t w , s k ł a d z i e : p r z e w o d n i c z ą c y — W ł a d y s ł a w M i z i e l s k i , w i c e p r z e w o d n i c z ą c y — J ó z e f S t r o m i c h , I s e k r e t a r z — A n d r z e j B u g a j s k i , I I s e k r e t a r z — S t e f a n C e n d r o w s k i , s k a r b n i k — J a n G a n , c z ł o n k o w i e : J a n D w o r a k , A n t o n i K a l e c i ń s k i , M a r i a n P o l o ń s k i , M i e c z y s ł a w S t e f a n i a k , E d w a r d P r o k o p o w i c z ( d w a j o s t a t n i c z ł o n k o w i e d o k o o p t o w a n i z o s t a l i n a p o s i e d z e n i u W o j e w ó d z k i e g o K o m i t e t u 7 V 1945 r .) . Z u w a g i n a b r a k w a k t a c h o m a w i a n e g o z e s p o ł u p r o t o k o ł u z z e b r a n i a o r g a n i z a c y j n e g o , d a n e p o w y ż s z e p o d a n o n a p o d s t a w i e c y t o w a n e j p r a c y E . W o j n o w s k i e g o . P o ś m i e r c i W ł a d y s ł a w a M i z i e l - s k i e g o w e w r z e ś n i u 1945 r o k u p r z e w o d n i c t w o p a r t i i p r z e j ą ł n a k r ó t k i o k r e s J ó z e f S t r o m i c h . W p a ź d z i e r n i k u w y b r a n o n o w e w ł a d z e : p r z e w o d n i c z ą c y — S t e f a n C e n d r o w s k i , w i c e p r z e w o d n i c z ą c y — J ó z e f S t r o m i c h , I s e k r e t a r z — J ó z e f K r e t k o w ś k i , I I s e k r e t a r z — A n t o n i M r o c z k o w s k i , I I I s e k r e t a r z — Z y g m u n t Ś w i d o w s k i , c z ł o n k o w i e : J a n D w o r a k , S t e f a n F i s z e r , A l e k s a n d e r E k i e r t , A n t o n i K a l e c i ń s k i , T a d e u s z K o r a l , T a d e u s z P a ł u c k i , M i e c z y s ł a w S t e f a n i a k , J e r z y E l i a s i e w i c z . N a I W o j e w ó d z k i m Z j e ź d z i e P o l s k i e j P a r t i i S o c j a l i s t y c z n e j w O l s z t y n i e p r z e w o d n i c z ą c y m W K P P S z o s t a ł T a d e u s z K o r a l , w i c e p r z e w o d n i c z ą c y m — S t e f a n C e n d r o w s k i , I I w i c e p r z e w o d n i c z ą c y m — S t e f a n F i s z e r , I s e k r e t a r z e m — J ó z e f K r e t k o w ś k i , I I s e k r e t a r z e m — A n t o n i M r o c z k o w s k i , Ш s e k r e t a r z e m — Z y g m u n t Ś w i d o w s k i , s k a r b n i k i e m — J ó z e f P o r y c k i , c z ł o n k a m i : A n t o n i K a l e c i ń s k i , J ó z e f K a s z y ń s k i , E d m u n d L i g o c k i , S t a n i s ł a w M r u k , S t e f a n N a w r o c k i , T a d e u s z P a ł u c k i , M i e c z y s ł a w S t e f a n i a k , z a s t ę p c a m i c z ł o n k ó w : J a n D w o r a k , L u c j u s z D u r a i G r z e s z c z a k . K o l e j n e z m i a n y w s k ł a d z i e W o j e w ó d z k i e g o K o m i t e t u n a s t ą p i ł y w s t y c z n i u 1947 r . P r z e w o d n i c z ą c y m p o z o s t a ł n a d a l T a d e u s z K o r a l , w i c e p r z e w o d n i c z ą c y m — T a d e u s z P a ł u c k i , I s e k r e t a r z e m — S t e f a n C e n d r o w s k i , I I s e k r e t a r z e m — H e n r y k A r e n d a r s k i , I I I s e k r e t a r z e m — M i e c z y s ł a w C h w a l i ń ś k i , s k a r b n i k i e m — A n t o n i M r o c z k o w s k i . W s k ł a d W K P P S w O l s z t y n i e , w y b r a n e g o n a I I W o j e w ó d z k i e j K o n f e r e n c j i , w e s z l i n a s t ę p u j ą c y c z ł o n k o w i e : p r z e w o d n i c z ą c y — T a d e u s z K o r a l , w i c e p r z e w o d n i c z ą c y — E u g e n i u s z F r z e d w o r ś k i , I I w i c e p r z e w o d n i c z ą c y — W ł a d y s ł a w C z e k a j , I s e k r e t a r z — M i e c z y s ł a w C h w a l i ń ś k i , I I s e k r e t a r z — H e n r y k A r e n d a r s k i , I I I s e k r e t a r z — M i e c z y s ł a w F a c h o l i c k i , s k a r b n i k — M a r i a n K a m i ń s k i , c z ł o n k o w i e : W a c ł a w G r z e l a k o w s k i , K a z i m i e r a K u r o w s k a , C z e s ł a w L e ś n i e w s k i , S t e f a n L i n i e w i c z , M a r i a M a c h a j , S t e f a n N a w r o c k i , H e n r y k P e r z a n o w s k i , J a n W i t c z a k . W ł a d z e W K P P S z s i e r p n i a 1948 r . ( w g a n k i e t y W o j e w ó d z k i e g o K o m i t e t u ) : p r z e w o d n i c z ą c y — W a c ł a w P o n i c h t e r a , w i c e p r z e w o d n i c z ą c y —■ K o n r a d J a n i c k i , I I w i c e p r z e w o d n i c z ą c y — E u g e n i u s z P r z e d w o r s k i , I s e k r e t a r z — M i e c z y s ł a w C h w a l i ń ś k i , I I s e k r e t a r z — H e n r y k A r e n d a r s k i , s k a r b n i k — M a r i a n K a m i ń s k i , c z ł o n k o w i e : J a n K o s i ń s k i , S t e f a n L i n i e w i c z , C z e s ł a w L e ś n i e w s k i , M i r o s ł a w M a t u s z e w s k i , J a n M o t ł o c h , S t e f a n N a w r o c k i , J a n O k o ł o k u ł a k , H e n r y k P e r z a n o w s k i . 12 S y g n . 2 2 M 1 .
Akta PPS w Archiwum KW PZPR w Olsztynie 553 VI. S e k re ta ria t W ojewódzkiego K om itetu
P olskiej P a r tii S ocjalistycznej 1946— 1948 (5 j.a.)
S e k re ta ria t W ojew ódzki był a p ara te m w ykonaw czym i pom ocniczym P r e zydium W ojewódzkiego K om itetu. A d m in istro w ał p a r tią n a tere n ie w ojew ódz tw a, w y k o n y w ał u c h w ały w ładz p a rty jn y ch , opracow yw ał p ro jek ty u ch w ał oraz zajm ow ał się a k tu a ln y m i zag adnieniam i p ra cy p a rty jn ej. N a czele S e k re ta r ia tu stał I sek retarz, m ając do pom ocy se k re ta rz y W ojewódzkiego K om ite tu. S e k re ta ria t dzielił się n a oddziały, te zaś n a re fe ra ty ls.
Z achow ane m a te ria ły arch iw a ln e o b ejm u ją la ta 1946— 1948. Z 1946 ro k u pozostał jedynie protokół posiedzenia K o m itetu Porozum iew aw czego S tro n n ictw D em okratycznych z 10 stycznia, n a k tó ry m ro zp atry w an o podział m a n d a tó w do M iejskiej R ad y N arodow ej w Olsztynie. S p ra w y ra d narodow ych, w sp ó łp racy m ię d z y p arty jn e j oraz w y b o ry zw iązkow e by ły przedm iotem czte re c h posiedzeń m ię d z y p arty jn y c h w 1947 roku. Z achow ane protokoły z 1948 ro k u dotyczą w y k lu c z e n ia , z p a rtii o raz sp ra w zjednoczenia ru c h u robotnicze go 14. P rz y op raco w y w an iu sp ra w org an izacy jn y ch p a rtii pom ocne m ogą być okólniki W ojewódzkiego K o m itetu z la t 1946— 1947 oraz w ytyczne C entralnego K o m ite tu W ykonaw czego Polskiej P a r tii Socjalistycznej z la t 1946— 1948. W y m ienić należy przede w szystkim tym czasow y re g u la m in o rganizacyjny, ty m czasową in stru k cję k a n ce la ry jn ą z 28 k w ie tn ia 1947 roku, reg u lam in y , liczne okólniki w sp ra w ie pow oływ ania re fe ra tó w sam orządow ych, klubów radnych, organizacji k o n feren cji oraz reo rg an izacji kół p a rty jn y c h w zw iązku z akcją przygotow aw czą do połączenia ru c h u robotniczego. P rz y szczupłości zachow a n y c h m ate ria łó w a rch iw a ln y c h szczególną w artość posiada d o d atek do „P rze g ląd u Socjalistycznego” n r 9—12 z 1948 roku, z aw ierający obszerny k o m u n i k a t o p rzebiegu obrad R ad y N aczelnej P olskiej P a r tii S ocjalistycznej oraz pełne tek s ty w ygłoszonych wów czas re fe ra tó w w raz z frag m e n ta m i w y p o w iedzi uczestników dyskusji. O p ra ca ch p a rtii in fo rm u ją rów nież zachow ane w a k ta ch cztery n u m e ry „K o m u n ik atu W ew n ętrzn eg o ” C en traln eg o K om itetu W ykonaw czego z 1948 r o k u I6. A k ta S e k re ta ria tu z aw ie rają ponadto odpis odezwy Z arz ąd u W ojew ódzkiego S tro n n ictw a Ludow ego do chłopów ziemi m a z u rs k o -w a rm iń s k ie j16. 13 A K W , s . 45; z o b . t e ż E . W o j n o w s k i , Z d z i e j ó w P o l s k i e j P a r t i i S o c j a l i s t y c z n e j , s s . 581, 583. S t r u k t u r a o r g a n i z a c y j n a u l e g a ł a z m i a n o m . W d r u g i e j p o ł o w i e 1945 r . f u n k c j o n o w a ł o p i ę ć o d d z i a ł ó w : O g ó l n o o r g a n i z a c y j n y ( r e f e r a t y : p e r s o n a l n y , s a m o r z ą d o w y , s p ó ł d z i e l c z y , m ł o d z i e ż o w y , w o j s k o w y , o ś w i a t y i k u l t u r y , p r a c y i o p i e k i s p o ł e c z n e j o r a z s p o r t o w y ) , P r o p a g a n d y , Z w i ą z k ó w Z a w o d o w y c h , R o l n y , F i n a n s o w o - G o s p o d a r c z y . I s t n i a ł a p o n a d t o s a m o d z i e l n a s e k c j a n a u c z y c i e l s k a . W 1947 r . o p r ó c z S e k r e t a r i a t u p r a c o w a ł o 11 o d d z i a ł ó w : O g ó l n o o r g a n i z a c y j n y ( r e f e r a t y : k a n c e l a r y j n y , i n s p e k c j i , o r g a n i z a c y j n o - s t a t y s t y c z n y , k o m i t e t ó w t e r e n o w y c h i p r a c y k o b i e t ) , P o l i t y c z n o - P r o p a g a n d o w y ( r e f e r a t y : w y d a w n i c z o - p r a s o w y , s z k o l e n i o w y , o b s ł u g i i i m p r e z ) , K a d r ( r e f e r a t y : k a d r p o l i t y c z n y c h , o b s a d i i n t e r w e n c j i ) , S p o ł e c z n o - Z a w o d o w y ( r e f e r a t y : z w i ą z k ó w z a w o d o w y c h , o p i e k i s p o ł e c z n e j , z a t r u d n i e n i a i p o ś r e d n i c t w a p r a c y ) , S a m o r z ą d o w y ( r e f e r a t y : r a d n a r o d o w y c h , s a m o r z ą d u z a w o d o w e g o i k o n t r o l i a d m i n i s t r a c j i p u b l i c z n e j ) , Z i e m O d z y s k a n y c h , E k o n o m i c z n y , S p r a w W F , W P i M O , O ś w i a t y , F i n a n s o w o - G o s p o d a r c z y , O r g a n i z a c j i W s i. J a k n a p o t r z e b y o r g a n i z a c j i o l s z t y ń s k i e j , s t r u k t u r a t a b y ł a z b y t r o z w i n i ę t a , b o w i e m n i e z d o ł a n o w p e ł n i o b s a d z i ć w s z y s t k i c h r e f e r a t ó w . . 14 - S y g n . 22/V I/1. 15 S y g n . 22/V I/2-3 . 16 S y g n . 22/V I/4.
5 5 4 W aldem ar Szlachcic — Maria Tarnowska
W korespondencji n a uw agę zasługuje jedynie pismo Z arządu O kręgowego Polskiego Z w iązku Zachodniego w Olsztynie, pow iadam iające o K ongresie autochtonów z tere n u W arm ii, M azur i Pow iśla, in fo rm a cja o zorganizow aniu z d n iem 20 stycznia 1947 ro k u R e fe ra tu P o rad P ra w n y c h przy W K P P S w Ol sztynie, w y k azy perso n aln e w ielu sekcji pow iatow ych, podlegających O ddzia łowi E konom iczno-P rzem ysłow em u ” .
VII. Oddział O gólnoorganizacyjny 1945— 1948 (11 j.a.)
Do zadań O ddziału Ogólnoorgańizacyjnego n ależała k o o rdynacja p rac od działów i ko m itetó w terenow ych, w y d aw an ie regulam inów , in stru k cji i okól ników, dotyczących sp raw organ izacy jn o -ad m in istra cy jn y ch , ko n tro la pracy kom itetów terenow ych, w sp ó łp raca z in n y m i organizacjam i 18. W edług s tr u k tu r y z 1948 ro k u oddział dzielił się na re fe ra ty : organizacyjno-statystyczny, lu strac ji i re fe ra t kobiet.
Z tego dość szerokiego zak resu d ziałania zachow ało się 11 j.a. O grom ną s tr a tą jest b r a k k o m p letu spraw ozdań, co uniem ożliw ia odtw orzenie kolej n y ch etapów działalności p artii. P ierw sze spraw ozdanie z 7 sie rp n ia 1945 roku inform uje o o rganizacji k o lejnych pow iatow ych kom itetów oraz podaje skład osobowy W ojew ódzkiego K o m itetu Polskiej P a rtii Socjalistycznej w Olsztynie. N astępne spraw ozdanie, z 30 w rześn ia 1945 roku, oprócz sp ra w o rganizacyj ny ch n a św ie tla sytuację polityczną, gospodarczą i osiedleńczą O kręgu M azur skiego oraz zaw iera in fo rm acje o zorganizow anych już wów czas kom itetach m iejskich i gm innych, w spółpracy z w ładzam i, o rg anizacjam i społecznymi i zw iązkam i zawodow ymi. P o rusza także s p ra w y p ro p agandow e oraz ilu s tru je w ażniejsze w y d arze n ia w życiu p a rty jn y m . C ennych in fo rm acji o w ym ienio n y ch w yżej zag ad n ien iach d ostarcza ponadto spraw ozdanie se k re ta rza W oje wódzkiego K o m ite tu z października 1945 roku. We w nioskach końcow ych pod kreślono m iędzy in n y m i isto tn ą d la reg io n u sp raw ę p o p raw y sta n u sa n ita rn e go, zw iększenia liczby lekarzy, rozbudow ę szpitalnictw a. S p raw ozdanie za okres od 1 paźd zie rn ik a do 30 listopada 1945 ro k u z aw iera skład W ojew ódz kiego K om itetu, ocenę działalności poszczególnych pow iatow ych kom itetów , c h ara k te ry sty k ę a k ty w u oraz s p ra w y w spółpracy z o rg an am i a d m inistracji, organizacjam i i zw iązkam i zaw odow ym i, s p ra w y pro p ag an d o w e oraz c h a ra k tery z u je sy tu ację polityczną i gospodarczą regionu. Pow ołanie do życia W oje w ódzkiej R ady N arodow ej zn ajd u je odbicie w sp raw ozdaniu za okres od 1 g ru d n ia 1945 do 31 stycznia 1946 roku. S p raw ozdanie se k re ta rz y W ojewódzkiego K o m itetu przygotow ane n a o d p raw ę w d n iu 9 m arca 1946 ro k u om aw ia s p r a w y organizacyjne, udział p a rtii w ra d ac h narodow ych oraz p rzed staw ia plan działania n a przyszłość. O statnie z zachow anych sp raw ozdań z 1946 ro k u o bej m u je okres od 18—31 m aja. D om inują w nim przede w szystkim s p ra w y o rg a nizacyjne. K ontrola p racy W K P P S w Olsztynie, przeprow adzona przez in spek torów C en traln eg o K o m itetu W ykonaw czego, w y k azała w iele niedociągnięć. W w y n ik u k ry ty cz n ej oceny dokonano reo rganizacji w składzie W ojew ódzkie
17 S y g n . 22/V I/5. 18 A K W , s . 46.
go K o m itetu w O lsztynie 1S. B ra k jest w o m aw ian y m zespole p rotokołu kon troli. In fo rm u ją o ty m sp raw ozdania m iesięczne za styczeń, lipiec, w rzesień i gru d zień 1947 roku, a ponadto do starczają d anych, p ozw alających n a u sta le nie liczby członków w poszczególnych pow iatach, z u w zględnieniem zawodów i płci, ogólną ocenę działalności k o m itetó w terenow ych.
N a uw agę zasługuje spraw ozdanie, obejm ujące okres od po w stan ia p a rtii do 1 paźd ziern ik a 1947 roku. In fo rm u je ono o zm ianach personalnych, podaje e tap y w ażniejszych akcji p a rty jn y ch , zaw iera podsum ow anie dotychczasow ej działalności, ja k rów nież podaje p rocentow ą analizę s tr u k tu r y c zło n k ó w 20. Z 1948 ro k u zachow ały się sp raw o zd an ia n a fo rm u la rzu staty sty czn y m za okres spraw ozdaw czy: styczeń, m aj, sierpień i październik. Częściowo lu k ę tę u zu p ełn ia spraw ozdanie O ddziału O gólnoorganizacyjnego za okres od 28 m arca do 31 sierp n ia 1948 roku. A k cja przygotow aw cza do zjednoczenia ru c h u ro b o t niczego zn ajd u je odzw ierciedlenie w spraw ozdaniu, oceniającym k o n ferencje wyborcze; są w n im rów nież w y k a zy d eleg ató w n a K ongres Z jednoczeniow y 21. A k ta O ddziału O gólnoorganizacyjnego nie odzw ierciedlają w p ełn i dzia łalności kom itetów terenow ych. Św iadczy o ty m sta n zachow anych p ow iato w ych a n k ie t spraw ozdaw czych i sp raw ozdań opisow ych 22. Dotyczą one zaled w ie k ilk u m iesięcy 1948 roku. W iele cen nych d a n y ch z a w ie rają protokoły z o d p raw a k ty w u 2S. N ajw cześniejszy dotyczy n a ra d y w d n iu 5 m a ja 1946 roku, n a k tó rej om aw iano tym czasow y re g u la m in org an izacy jn y oraz działalność kom itetów terenow ych. W skazane zostały wów czas trzy głów ne k ie ru n k i d z ia łania: r a d y narodow e, zw iązki zaw odow e i spółdzielczość. Pozostałe protokoły dotyczą 1948 roku. 10 stycznia 1948 ro k u odbył się zjazd aktyw u, którego p rzedm iotem b y ła lin ia polityczna, re p re z en to w a n a przez P o lsk ą P a r tię Socja listyczną. B ra k jest jed n ak k o m p letn y ch m ateriałó w , z w y ją tk ie m ogólniko wego p ro to k o łu z przebiegu obrad. Dalsze m ate ria ły z od p raw se k re ta rz y po w iato w y ch ko m ite tó w z 4 kw ietn ia, 5 czerwca, 30 sie rp n ia 1948 ro k u in fo r m u ją o sp ra w a ch organizacyjnych, politycznych oraz k o n k re tn e j działalności poszczególnych kom itetów . N a .p o d k reślen ie zasłu g u je protokół z k o n fere n cji w ojew ódzkiego a k ty w u P olskiej P a r tii Robotniczej i P olskiej P a r tii S ocjali stycznej, n a k tó rej d okonano 'o c en y sy tu a cji politycznej. Z achow any te k s t rezolucji stw ierd za daleko p o sunięte zbliżenie obu odłam ów ru c h u robotnicze go n a płaszczyźnie politycznej, ideologicznej i organizacyjnej.
A k ta z aw ierające w y k azy członków p artii, w ładz p a rty jn y c h za lata 1946— 1948 w y odrębnione zostały w oddzielnej teczce Si.
O w kładzie p a rtii do akcji przygotow aw czej re fe re n d u m w 1946 ro k u św iadczą sp raw o zd an ia z poszczególnych pow iatów , w y k azy osób z a tru d n io n y c h w akcji p ro pagandow ej, sp raw o zd an ia z ty ch akcji, w y k azy w ieców od by ty ch z okazji re feren d u m , in stru k cje dla pełnom ocników dla sp ra w
głoso-19 E . W o j n o w s k i , Z d z i e j ó w P o l s k i e j P a r t i i S o c j a l i s t y c z n e j , s. 586. A u t o r w y k o r z y s t a ł w s w e j p r a c y p r o t o k ó ł k o n t r o l i z a c h o w a n y w A r c h i w u m Z a k ł a d u H i s t o r i i P a r t i i К С P Z P R . 20 I b i d e m , s s . 582—587. A u t o r a r t y k u ł u n a p o d s t a w i e d a n y c h z a k t s p o r z ą d z i ł z e s t a w i e n i a s t a t y s t y c z n e d o t y c z ą c e r o z w o j u o r g a n i z a c y j n e g o p a r t i i . 21 S y g n . 2 2/V II/1 . 22 S y g n . 22/V II/2 . 23 S y g n . 2 2/V II/3. 24 S y g n . 22/V II/4 .
55 6 W aldem ar Szlachcic — Maria Tarnowska
w an ia ludowego, te k s t okólnika n r 17 w sp ra w ie glosow ania, kon sp ek t re fe r a tu o referen d u m , procentow e spraw ozdanie w yników głosow ania w poszcze gólnych p o w iatach oraz analiza n astro jó w ludności przed re fe re n d u m 25.
W ak tach W ojew ódzkiego K o m itetu Polskiej P a r tii Socjalistycznej w Ol sztynie nie zachow ał się m a te ria ł spraw ozdaw czy i statystyczny, obrazujący udział p a rtii w k am p an ii w yborczej do S ejm u U staw odaw czego w 1947 roku, 2 w y ją tk ie m w y n ik ó w w yborów w okręgu 21 z siedzibą w O lsztynie 26. B ra k u je rów nież kom p letn y ch planów p ra cy O ddziału O g ó ln oorganizacyjnego27. Z dekom pletow ane okólniki z 1947 ro k u dotyczą sp ra w re o rg anizacyjnych w zw iązku z przy jazd em in sp ek to ra S e k re ta ria tu G eneralnego C entralnego K om itetu W ykonaw czego oraz czasu p ra cy i try b u u rzęd o w an ia pracow ników W ojewódzkiego K o m ite tu 2S. K orespondencja O ddziału z la t 1947— 1948 nie p rzedstaw ia w iększej w artości źródłow ej z uw agi n a jej szczątkow y c h a ra k te r 29.
Do zadań Oddziału O gólnoorganizacyjnego n ależała ko n tro la działalności p ow iatow ych kom itetów . Z achow any m a te ria ł arch iw a ln y n ie pozw ala w pełni na odtw orzenie realizacji tego zadania. B ra k u je przede w szystkim sp raw ozdań z lu stra c ji z 1945 roku. Z 1946 ro k u zn ajd u ją się w a k ta ch jedynie zarządzenia po lu stracy jn e, dotyczące M iejskiego K o m itetu w O lsztynie oraz pow iatow ych kom itetów w B iskupcu i M orągu. Z 1947 ro k u ocalało spraw ozdanie z wiecu, zorganizow anego w B iskupcu Pom orskim . P ro to k o ły k o n tro li z 1948 ro k u d o tyczą pow iatow ych kom itetów P olskiej P a r tii Socjalistycznej w B artoszycach, Biskupcu, Giżycku, G órow ie Iław eckim , D obrym Mieście, K ętrzynie, L id zb ar k u W arm iń sk im i M rągowie. P o n ad to zachow ały się spraw ozdania z obsługi w ieców w B artoszycach, B iskupcu i K ętrzynie, sp raw o z d an ia z zeb rań a k ty w u pow iatow ego w G iżycku i Nidzicy oraz z przeprow adzonej akcji w ykluczeń z p a rtii z p o w iatu pasłęckiego s°.
Z R e fera tu K obiet n a szczegółowe uw zględnienie zasługują m ate ria ły spraw ozdaw cze. Z n ajd u je się w n ich protokół z I Z jazdu W ojewódzkiego Ko b iet S ocjalistek w d n iu 5 października 1947 roku, n a k tó ry m oprócz wygłosze n ia re fe ra tu politycznego, organizacyjnego, złożono spraw ozdanie z d ziałal ności R e fera tu K obiet oraz dokonano w y b o ru W ojew ódzkiej R ady Kobiet O sp ra w a c h org an izacy jn y ch i zad an iach poszczególnych sekcji in fo rm u je spraw ozdanie z działalności R e fera tu K obiet za okres od m arc a do 15 w rześnia 1947 ro k u oraz sp raw ozdania m iesięczne za m arzec—gru d zień 1947, styczeń— kw iecień, listopad — 13 gru d z ień 1948 roku. P o d ają one liczbę członkiń i ch a ra k te ry z u ją pracę propagandow ą. O p racy kobiet w tere n ie in fo rm u ją sp ra w o zdania z k o n tro li działalności Po w iato w y ch K om itetów w Biskupcu, B a rto szycach, L id zb ark u W arm ińskim , M rągowie, M orągu o raz Ostródzie. K ilka protokołów dotyczy K o m itetu W ykonawczego R ad y K obiet z la t 1947— 1948. Na posiedzeniach om aw iano sp ra w y działalności sekcji, k u rsó w i świetlic. W spółpraca członkiń Polskiej P a r tii Socjalistycznej i Polskiej P a r tii R o b o tn i
25 S y g n . 22/V II/5. 26 S y g n . 2 2 /V II/5 3 . 27 S y g n . 22/V II/6. 28 S y g n . 22/V II/7. 29 S y g n . 22/V II/8. 30 S y g n . 22Д7Ш 9.
Akta PPS w Archiwum KW PZPR w Olsztynie 557 czej zn ajd u je odbicie w pro to k o łach z pierw szego z eb ra n ia szóstki politycznej a k ty w u kobiecego z 15 czerw ca 1948 roku, z posiedzenia pośw ięconego u s ta la n iu dalszych w yty c zn y ch w spólnej działalności w d n iu 23 lipca 1948 ro k u oraz n a ra d y zw iązanej z om ów ieniem p ra c y k o b iet n a te re n ie m iasta Olsztyna w d n iu 14 sierp n ia 1948 roku. S p ra w y o rg anizacyjne by ły przedm iotem w s p ó l ny ch posiedzeń W ydziałów K obiecych obu p a rtii w dn iach 14 czerw ca i 15 w rześn ia 1948 roku. P ro to k o ły n a ra d a k ty w u kobiecego P P S z aw ie rają s p ra w ozdania terenow e, p lan y p ra cy oraz różne s p ra w y organizacyjne. S p ra w o m w yborów do w ładz zw iązkow ych „Samopom ocy C hłopskiej” pośw ięcono n a r a dę a k ty w u kobiecego łącznie z p rzedstaw icielkam i S tro n n ic tw a Ludow ego w d n iu 22 paźd ziern ik a 1948 roku. W teczce sp raw o zd ań z n ajd u je się ponadto re fe ra t dotyczący sp ra w organizacyjnych, wygłoszony n a z eb ra n iu deleg ate k pow iatow ych ko m itetó w w dn iu 16 m a rc a 1947 roku, p rotokoły ze zjazdów re fe re n te k pow iatow ych oraz spraw ozdanie z w ieczoru św ietlicow ego. K ores p o ndencja z aw iera re la cje z obsługi zebrań, w y k a zy członkiń oraz p ro je k t re g u la m in u C en traln ej, W ojew ódzkich i P o w iato w y ch R ad K o b ie t31. M a te ria ły spraw ozdaw cze pow iatow ych sekcji kobiecych P P S o b ejm u ją la ta 1947— 1948. S k ła d ają się n ań w y ry w k o w e spraw ozdania, w ykazy członkiń z poszczególnych pow iatów oraz k o respondencja 32.
VIII. Oddział P o lity cz n o -P ro p ag an d o w y 1947— 1948 (2 j.a.)
O ddział P olity czn o -P ro p ag an d o w y m iał za zad a n ie dostarczanie k ie ro w nictw u W ojewódzkiego K o m itetu m ate ria łó w o sy tu acji politycznej w p a rtii i w śród społeczeństw a, k iero w an ie p ra są p a rty jn ą , przy g o to w y w an ie tez i h a seł propagandow ych, afiszy i broszur, o rganizow anie a k ad e m ii i im prez, g ro m adzenie d o k u m en tó w do h isto rii p artii, w spółpracę polityczną ze Zw iązkiem D ziennikarzy, P olskim R adiem i o rg an izacjam i m łodzieżow ym i S3.
N iepow etow aną s tr a tą d la u d o k u m en to w an ia te j działalności je s t b ra k większości m ate ria łó w spraw ozdaw czych. Z achow ały się zaledw ie 2 j.a. Z a w ie ra ją one p la n y p ra c y oddziału n a p a ździernik 1946 ro k u i sierpień 1948 ro k u oraz m iesięczne sp raw o zd an ia z p ra cy za czerw iec—p aźd z iern ik 1947 ro k u o raz czerwiec—lipiec, p aździernik—listopad 1948 roku. U w idoczniona z o s ta ła w n ich działalność oddziału, ogólna c h a ra k te ry sty k a teren u , działalność stro n n ictw politycznych, o rganizacji m łodzieżowych, w ładz, in sty tu c ji oraz organizacji społecznych. S p raw ozdania z 1948 ro k u dodatkow o oceniają pracę pro p ag an d o w ą po w iato w y ch ko m itetó w oraz c h a ra k te ry z u ją n a stro je w po szczególnych środow iskach. Z m ate ria łó w spraw ozdaw czych re fe ra tó w poli ty czn o -propagandow ych pow iatow ych ko m itetó w zachow ały się jedynie w y ry w k o w e spraw ozdania z Iław y i M orąga. Z uw agi n a b ra k a k t dotyczących działalności R obotniczego T o w arzy stw a P rzy jació ł Dzieci w O lsztynie odnoto w a n ia w y m a g a protokół z posiedzenia P re z y d iu m W ojew ódzkiej K om isji tego to w a rzy stw a 34.
31 S y g n . 22/V II/10. 32 S y g n . 2 2/V II/11. 33 A K W , s . 47. 34 S y g n . 22/V II/1 .
5 5 8 W aldem ar Szlachcic — Maria Tarnowska
Okólniki i in sty tu cje z la t 1947— 1948 dotyczą k a m p a n ii 1-m ajowych, o b chodów św iąt 22 L ipca i rocznicy Rew olucji P aździernikow ej oraz z aw ierają n r 7 m iesięcznika „Lew y T o r” i n r 6 „P rzeg ląd u Socjalistycznego” z 1948 ro k u 35.
IX —X. Oddział K a d r 1946— 1948 (8 j.a.)
Oddział K a d r czuw ał n ad w łaściw ym doborem i poziom em k a d r p a r ty j n y ch i członków p artii. K iero w ał w nioski do S ąd u P a rty jn e g o , prow adził w y kaz w ładz p a rty jn y ch , opiniow ał k a n d y d ató w n a stanow iska ad m in istracy jn e, przyjm ow ał i zw aln iał praco w n ik ó w S e k re ta ria tu W ojewódzkiego K om itetu, w y d aw a ł legitym acje służbow e oraz prow adził k a rto tek i członków. W skład O ddziału K a d r w chodził Rzecznik K o n tro li P a rty jn e j, k tó ry zajm ow ał się w y kroczeniam i członków przeciw dyscyplinie, program ow i, s t a tu to w i. p a r ty j nem u 36.
Zachow ane sp raw o zd an ia oddziału o b ejm u ją okres od. 11 czerw ca 1946 ro k u do 14 w rześnia 1947 ro k u o raz od 20 lipca do 1 paźd ziern ik a 1948 roku. O dnotow ują bieżące zagadnienia organizacyjne, zm iany n a stanow iskach oraz ogólne s p ra w y p e rs o n a ln e S7. Teczka ta zaw ie ra ponadto spraw ozdanie z od p ra w y kiero w n ik ó w O ddziałów K ad r, odbytej w d n iac h 7—8 listopada 1946 ro k u w C en tra ln y m K om itecie W ykonaw czym Polskiej P a r tii Socjalistycznej oraz in stru k cje w sp raw ach k ad ro w o -p erso n aln y ch d la o rganizacji p a r ty j nych. Dalsze j.a. sta n o w ią w ykazy członków p artii, zajm u jący ch stanow iska kierow nicze o raz w y k azy k o lejnych w ładz W ojew ódzkiego K o m itetu i k o m i tetó w te re n o w y c h 3S, k a r ty perso n aln e 3S, korespondencja osobow a 40, d e k la ra cje czło n k o w s k ie 4l, a k ta personalne członków p a rtii z te re n u m iasta Ol sztyna 42.
W a k ta ch Rzecznika K o n tro li P a r ty jn e j z 1948 ro k u zn ajd u ją się w y ry w kow e spraw ozdania m iesięczne Rzecznika, spraw ozdanie z działalności W o je w ódzkiej K om isji W ery fik acy jn ej, ocena akcji „czystki” w szeregach p a r ty j nych, w ykazy członków w ykluczonych z p artii, a k ta osobowe osób zawieszo ny ch w p ra w ac h członka, sp ra w a k o lp o rta żu „P rzeg ląd u Socjalistycznego” w pow iecie m o rąsk im oraz w zór leg ity m a cji członkow skiej Polskiej P a r tii So cjalistycznej z 1946 r o k u 43.
XI. O ddział S zkoleniow y 1947— 1948 (1 j.a.)
Z d o k u m en tacji O ddziału Szkoleniowego, którego zadaniem było organizo w a n ie i prow adzenie szkoleń, k iero w an ie szkołam i p a rty jn y m i o ra z w sp ó łp ra ca w zak resie szkolenia z o rg anizacjam i m łodzieżowym i, zachow ała się za
35 S y g n . 2 2/V II/2. 36 A K W , S. 47. 37 S y g n . 22Я Х /1. 38 S y g n . 22/IX /2. 39 S y g n . 22/IX /3. 40 S y g n . 22/IX /4. 41 S y g n . 2 2/IX /5-6. 42 S y g n . 22/IX /7-8 . 43 S y g n . 22/X/1.
ledw ie 1 j.a. Z aw ie ra ona sp raw o z d an ia m iesięczne W ojew ódzkiej Szkoły P a r ty jn e j w Olsztynie, w y k azy w ykładow ców , p ro g ra m w ykładów , w y k azy absol w entów , spraw ozdanie z działalności biblioteki ruchom ej, sp raw o zd an ia z akcji m asow ego szkolenia socjalistycznego, in stru k c ję w sp ra w ie sam okształcenia a k ty w u p a rty jn eg o oraz protokoły z z eb ra ń W ojew ódzkiej K om isji Szkolenia M iędzypartyjnego Polskiej P a r tii Robotniczej i Polskiej P a r tii Socjalistycz nej 44.
X II. O ddział Sam o rząd o w o -A d m in istracy jn y 1946— 1948 (1 j.a.) O ddział Sam o rząd o w o -A d m in istracy jn y re alizo w ał w ytyczne p a rtii w s a m orządzie i ad m inistracji, w ojsku, M ilicji' O byw atelskiej, U rzędach B ezpie czeństwa. O rganizow ał k lu b y P P S n a te re n ie ra d narodow ych, opiekow ał się sp o rtem robotniczym 45.
W zachow anych szczątkow o m a te ria ła c h b ra k u je danych, o brazujących p racę tego oddziału. N ie p rz etrw a ło an i jedno sp raw o zd an ie z działalności. Z g ru p o w an y m a te ria ł a rch iw a ln y w 1 j.a. to przed e w szystkim m a te ria ły n a d esłan e do wiadom ości oddziału, a w śród nich spraw ozdanie dotyczące pow o ła n ia M azurskiej W ojew ódzkiej R ady N arodow ej w Olsztynie, spraw ozdanie z działalności tej R ad y za ro k 1947 i I k w a r ta ł 1948 roku, w ytyczne d z ia łal ności klubów ra d n y c h P P S w ra d a c h narodow ych, in s tru k c je d la oddziałów sam o rzą d o w o -ad m in istrac y jn y ch p rz y w ojew ódzkich oraz po w iato w y ch k om i te ta c h P P S , sp raw o z d an ia in stru k to ró w z pob y tu w tere n ie , w y k azy członków Ochotniczej R ezerw y M ilicji O byw atelskiej z p o w ia tu m orąskiego oraz in fo r m ac ja o zorganizow aniu Ochotniczej R ezerw y M ilicji O byw atelskiej n a te r e n ie W ęgorzew a w d n iu 15 czerw ca 1946 roku. Z u w a g i n a b ra k m ate ria łó w archiw alnych, dotyczących początków sąd o w n ictw a n a W arm ii i M azurach, w agę d o k u m en tu posiada zachow ane zaproszenie, p rzesłane do W ojewódzkiego K o m itetu w O lsztynie, n a pierw sze posiedzenie S ą d u A pelacyjnego w O lszty n ie w d n iu 10 stycznia 1946 w sali S ą d u G rodzkiego p rz y P la cu K ilińskiego 2. O przebiegu tej uroczystości in fo rm u je sk ró to w e spraw ozdanie przedstaw iciela W ojew ódzkiego K o m ite tu 40.
X III. O ddział Społeczno-Zaw odow y 1946— 1948 (1 j.a.)
Oddział Społeczno-Zaw odow y realizo w ał politykę p a rtii w zw iązkach za w odow ych, ra d a c h zakładow ych, o rg anizacjach społecznych, in s ty tu c ja c h uży teczności publicznej ". N ie m a k o m p letn y ch a k t z działalności oddziału, a za chow ane sp raw o zd an ia o b ejm u ją zaledw ie okres od 1 m a rc a do 15 p a źd ziern i k a 1948 roku. D otyczą w większości w y b o ró w zw iązkow ych, sp ra w szkolenio w y c h oraz w sp ó łp racy P P S i P P R n a tere n ie r u c h u związkowego. O w s p ó ł p ra cy in fo rm u ją rów nież p rotokoły ze w spólnych posiedzeń W ydziałów Spo łecznoZ aw odow ych obu p a r tii w 1948 roku. P rz y o p raco w y w an iu dziejów ru
-44 S y g n . 2 2 /X I/1 . 45 A K W , S. 4 7 - 4 8 . 46 S y g n . 2 2 /X II/1 . 47 A K W , s. 48.
chu zw iązkowego dużą w arto ść m ają zachow ane w ak ta ch oddziału w ykazy stow arzyszeń i zw iązków zarejestro w an y ch w U rzędzie W ojew ódzkim w Ol sztynie, w ykazy członków zarządów poszczególnych zw iązków zaw odow ych z te re n u w ojew ództw a olsztyńskiego, d o k u m en ty dotyczące w yborów do w ładz zw iązkow ych oraz protokoły z w a ln y ch zeb rań Olsztyńskiego O kręgo wego Z w iązku Zaw odowego P raco w n ik ó w S ądow ych i P ro k u ra to rsk ich i Z w iązku Zaw odowego Praco w n ik ó w i R obotników R olnych z 1948 ro k u 4S.
XIV. O ddział K o m u n ik acy jn y 1947—1948 (9 j.a.)
Oddział K o m u n ik acy jn y realizow ał w ytyczne p a rtii w odniesieniu do ko m unikacji, poczty, telefonów . O rganizow ał koła zawodow e, w spółpracow ał z O kręgow ą D y rek cją Polskich Kolei P aństw ow ych, pocztą i Polskim Radiem oraz zarządam i związków zaw odow ych tran sp o rto w có w i pocztowców 4S.
Spraw o zd an ia O ddziału K om unikacyjnego o b ejm u ją okres od stycznia do 1 k w ie tn ia oraz od lipca do 1 października 1947 roku. Z 1948 ro k u z ac h o w a ły się jed y n ie d w a sp raw ozdania za sierpień i w rzesień. Dotyczą one przede w szystkim sp ra w org an izacy jn y ch oraz o m aw iają w spółpracę z K om itetem W ojew ódzkim Polskiej P a r tii Robotniczej. B ra k jest planów oddziału z w y jątk iem I k w a rta łu 1947 roku. Do a k t spraw ozdaw czych dołączone zostały protokoły z posiedzeń m ię d z y p arty jn y c h oraz protokół z in au g u racy jn eg o po siedzenia W ojew ódzkiej R ad y K o m u n ik acy jn ej w d n iu 15 czerw ca 1948 ro k u 50. A k ta Sekcji K olejow ej p rz y O ddziale K o m u n ik acy jn y m in fo rm u ją o sp raw ach organizacyjnych, z aw ie ra ją w ykazy perso n aln e poszczególnych sekcji o raz p ro tokoły z zeb rań 51. Z achow ane m a te ria ły Sekcji K om u n ik acy jn ej przy D y rek cji O kręgow ej Kolei P ań stw o w y ch to przede w szystkim protokoły z o d p raw i d a n e p e r s o n a ln e Ez. R egulam in i protokoły z posiedzeń Z arząd u O kręgowego Sekcji Pocztow ców z 1948 ro k u stanow ią pozostałość aktow ą Sekcji Pocztow ej przy D y rek cji Poczt i T e le k o m u n ik a c ji6S. Z m ate ria łó w spraw ozdaw czych Z w iązku Zaw odowego Pocztow ców i T ransportow ców zachow ały się jedynie protokoły zeb rań spraw ozdaw czo-w yborczych, zorganizow anych w 1948 ro k u w G iżycku, L id z b ark u W arm ińskim , M rągow ie, O lsztynie i Ostródzie, w k tó ry c h odnotow ano sk ład y osobowe w y b ra n y ch z a rz ą d ó w M. W a k ta ch dotyczą cych w spółzaw odnictw a p ra cy zn ajd u je się protokół z posiedzenia org a n iz acy j nego K o m itetu W spółzaw odnictw a przy D y rek cji O kręgow ej Kolei P a ń stw o w y ch w O lsztynie w d n iu 20 g ru d n ia 1947 ro k u o raz 28 października 1948 ro ku. W yniki liczbowe w spółzaw odnictw a i s p ra w y org an izacy jn e z a w a rte są w sp raw ozdaniu za w rzesień 1948 roku. W ak ta ch zn ajd u ją rów nież odbicie s p ra w y w spółzaw odnictw a w Z w iązku Zaw odow ym P raco w n ik ó w Poczt i Te lekom unikacji. In n y zachow any protokół in fo rm u je o przebiegu I O kręgow ej N a ra d y W spółzaw odnictw a P ra cy , k tó ra odbyła się w O lsztynie 16 paździer
48 S y g n . 22/XX/1. 49 A K W , s. 48. 50 S y g n . 2 2 / X W n . 51 S y g n . 2 2 /X IV /2. 52 S y g n . 2 2 /X IV /3 . 53 S y g n . 2 2/X IV /4. 54 S y g n . 2 2 /X IW 5 .
n ik a 1948 roku. P o nadto zachow ały się w y k azy im ien n e tere n o w y c h ko m ite tów w spółzaw odnictw a p racy o ra z k o respondencja zaw ie rają ca okólnik n r 71 z 20 lipca 1948 ro k u w sp ra w ie s tr u k tu r y o rganizacyjnej poszczególnych k o m i tetó w w spółzaw odnictw a 5S.
Z pozostałych a k t O ddziału K om unikacyjnego w ym ienić należy w ykazy kolejarzy, pocztowców i tran sp o rto w có w — członków Polskiej P a r tii Socjali stycznej " , oraz m ate ria ły Z w iązku Zaw odow ego K olejarzy z la t 1947— 1948: w ykazy kół kolejow ych rów nież z te re n u części woj. białostockiego, sp ra w o zdania z w a ln y ch zeb ra ń z poszczególnych pow iatów , okólniki C e n tra ln ej R a d y Z w iązku Zaw odow ego K o lejarzy i k o respondencja B7.
XV. O ddział E konom iczno-P rzem ysłow y 1946— 1948 (1 j.a.)
O ddział E konom iczno-P rzem ysłow y realizo w ał p ro g ra m polityki gospodar czej p artii. Z b ierał i o p raco w y w ał m a te ria ły gospodarcze, p row adził k a rto tek ę członków p a rtii n a kierow niczych stanow iskach, o p raco w y w ał w ytyczne dla ru ch u spółdzielczego, w spółpracow ał ze zjednoczeniam i przem ysłow ym i „Spo łem ” ss.
P ierw sz e sp raw o zd an ie O ddziału E konom iczno-Przem ysłow ego, dotyczące odbudow y p rzem ysłu w O k ręg u M azurskim , o b e jm u je okres od początku działalności p a rtii do 1 sierp n ia 1946 roku. O obsadzie personalnej, sp ra w a ch org an izacy jn y ch i w ażniejszych p racach oddziału m ów ią miesięczne sp ra w o zdania za okresy: p aździernik—g ru d zień 1946, styczeń—p aździernik 1947 oraz w rzesień—paźd ziern ik 1948 roku. Od lipca 1947 ro k u spraw ozdania dzielą się n a trz y części: A) s p ra w y personalne, obsada czołowych stanow isk w ad m in i s tra cji p ań stw o w ej n a szczeblu w ojew ódzkim , w sp ó łp ra ca z P o lsk ą P a r tią Robotniczą, im ien n e sk ład y R ad y Gospodarczej, R ad y T echnicznej i poszcze gólnych kom isji w chodzących w skład R ad y G ospodarczej W ojew ódzkiego K o m ite tu P olskiej P a r tii Socjalistycznej; B) inform acje, dotyczące zakładów przem ysłow ych oraz ogólna c h a ra k te ry s ty k a życia gospodarczego w ojew ódz tw a; C) m a te ria ły z zebrań, n a ra d i konferencji.
W ojew ódzka R ada G ospodarcza pow ołana została 1 p aźd z iern ik a 1946 r o ku. W jej skład w eszli czołowi przedstaw iciele różnych dziedzin życia gospo darczego w ojew ództw a olsztyńskiego. P ro to k ó ł z pierw szego posiedzenia in fo r m u je m iędzy in n y m i o składzie p rezydium Rady. T em aty k a posiedzeń R ad y w dniach: 24 p aździernika i 19 listopada 1946 roku, 7 stycznia, 11 lutego, 27 m arca, 27 m aja, 12 w rz eśn ia i 22 listo p ad a 1947 ro k u oraz 7 stycznia i 17 m arc a 1948 ro k u dotyczyła zagadnień 3-letnjego p lan u 'gospodarczego oraz spółdzielczości. N a o statn im posiedzeniu, w listopadzie w 1947 roku, om a w ian e b y ły s p ra w y p rasy. W ojew ódzka R ada Gospodarcza p o p a rła w niosek w sp raw ie rozszerzenia zasięgu „ K u riera M orskiego” rów nież n a te re n w o je w ództw a olsztyńskiego. N a posiedzeniach R a d y w 1948 ro k u d y sk utow ano
55 S y g n . 2 2 /X IV /6 . 58 S y g n . 2 2 /X IV /7 . 57 S y g n . 22 /X IV /8 -9 . W a k t a c h z a c h o w a ł s i ą j e d e n p r o t o k ó ł z z e b r a n i a o g ó l n e g o Z w i ą z k u Z a w o d o w e g o K o l e j a r z y w E ł k u z 20 V m 1947 r . 58 A K W , s. 48. 36 — K o m u n i k a t y . . .
nad odbudow ą w si i m iast, ja k rów nież sk ład an o sp raw ozdania z działalności poszczególnych sekcji R a d y 59. Do s p ra w organizacji i rozw oju spółdzielczości w iele cennych uw ag d ostarcza protokół z k o n fere n cji o rganizacyjnej Tym cza sow ej R ady W ojew ódzkiej C entralnego Z w iązku Spółdzielczego w d n iu 30 listo p ad a 1948 ro k u oraz spraw ozdanie z tzw . p ra c planistycznych, zaw ie rające w y k azy pow iatow ych zarządów gm in n y ch spółdzielni i pracow ników z atru d n io n y ch w planow aniu.
Na szczególne je d n a k podkreślenie zasługuje sp raw ozdanie D eleg atu ry M in isterstw a P rz e m y słu n a O kręg M azurski z 1 w rześnia 1946 roku, zaw iera jące d a n e dotyczące jej działalności i m ożliwości rozw ojow ych poszczególnych rodzajów przem ysłu oraz spraw ozdanie z pobytu w O lsztynie M iędzym iniste r ialn ej K om isji d la S p ra w O dbudow y P rzem y słu n a Z iem iach Odzyskanych. W załącznikach zachow ały się o p racow ania n astęp u jący ch tem atów : 1) S tan gospodarczy rzem iosła n a tere n ie działalności Izby Rzem ieślniczej w Olsztynie, 2) O dbudow a państw ow ego przem ysłu m iejscow ego w w ojew ództw ie o lsztyń skim , 3) G ospodarka p ry w a tn a w w ojew ództw ie olsztyńskim i jej potrzeby, 4) P la n odbudow y p rzem ysłu drzew nego n a tere n ie w ojew ództw a o lszty ń sk ie go, 5) Z agadnienie przem ysłu rybnego w w ojew ództw ie olsztyńskim , 6) Dezy d e r a ty W ydziału O dbudow y d la K om isji M iędzym inisterialnej d la S p raw U ruchom ienia P rzem y słu n a Ziem iach Odzyskanych, 7) R ozbudow a przem ysłu w O kręgu M azurskim .
Z m ate ria łó w nad esła n y ch do wiadom ości oddziału zachow ały się sp raw o zdania O kręgowego O ddziału M leczarsko-Jajczarskiego „Społem ” w Olsztynie za okres czerw iec—lipiec 1946 roku, O ddziału Z jednoczenia P rz e m y słu D rzew nego O kręgu Pom orskiego w O lsztynie n a dzień 1 listopada 1946 roku, D y rek cji P rz e m y ślu M iejscow ego w O lsztynie od 16 w rześnia 1945 do 1 p a ź d z ie r n ik a 1946 i I n s ty tu tu R zem ieślnictw a w O lsztynie od 23 m a ja do 30 w rześnia 1947 roku. P o nadto w m ate ria ła c h spraw ozdaw czych zn ajd u ją się in fo rm acje o przem yśle, n a d esłan e przez U rząd P ełnom ocnika R ządu R P n a O kręg M a zurski, W ydział A prow izacji i H an d lu U rzędu W ojew ódzkiego w Olsztynie, oraz w y k azy przedsiębiorstw i spółdzielni rzem ieślniczych 6°.
XVI. O ddział O św iaty 1945—1948 (1 j.a.)
O ddział O św iaty p o w stał pod koniec 1947 roku. Do tego czasu działał jako R e fera t O św iaty p rzy O ddziale Polityczno-P ropagandow ym . Do z adań oddzia łu należało realizow anie p o lityki ośw iatow ej p a rtii, organizow anie koła n a u czycieli, w spółpraca z K u ra to riu m oraz organizacjam i m ło d z ieżo w y m i61.
W o m aw ian y m zespole b ra k u je sp raw o zd ań O ddziału O światy. Z achow ane szczątkow e m a te ria ły z a w ie rają p rotokoły posiedzeń E g zek u ty w y N auczyciel skiej p rz y W ojew ódzkim K om itecie Polskiej P a r tii Socjalistycznej w O lsztynie z 8 lipca 1948 roku, n a k tó rej om aw iano s p ra w y w spółpracy obu p a rtii oraz z 15 w rześnia 1948 roku, pośw ięconego przygotow aniom do zjazdu in sp ek to ró w
5 6 2 W aldem ar Szlachcic - Maria Tarnowska
59 N a p o s i e d z e n i u 12 I X 1947 r . p o w o ł a n o s e k c j e : p r z e m y s ł o w ą , f i n a n s o w ą , r o l n o - o s i e d l e ń c z ą , t u r y s t y c z n o - k o m u n i k a c y j n ą , s p ó ł d z i e l c z ą o r a z w 1948 — s e k c j ę p l a n o w a n i a i o d b u d o w y .
60 S y g n . 22/X V /1.
szkolnych i d y re k to ró w szkół oraz p ra c y w śród młodzieży. W yniki w yborów do Z w iązku N auczycielstw a Polskiego w 1947 ro k u z n a jd u ją się w sp raw ozda n iach z poszczególnych pow iatów . P o n ad to zachow ało się sp raw o zd an ie ze zjazdu nauczycielskiego Polskiej P a r tii Socjalistycznej, k tó ry , odbył sią w d n iach 16 i 17 listopada 1945 ro k u oraz w ykaz nauczycieli p o w ia tu w ęgo rzew skiego C2.
XVII. O ddział W iejski 1947— 1948 (3 j.a.)
Do z ad ań O ddziału W iejskiego należało o rganizow anie kół grom adzkich, ko m itetó w gm in n y ch i ko n tro lo w an ie ich pracy, k o lp o rtaż prasy, o pracow y w a n ie spraw ozdań, w sp ó łp raca ze Z w iązkiem Sam opom ocy C hłopskiej, Zw iąz k iem Zaw odow ym R obotników R olnych i O sadników W ojskow ych бз.
W spra w o zd an iach m iesięcznych za styczeń i gru d zień 1947 ro k u o raz s ty czeń—m arzec, m a j—listopad 1948 ro k u z aw a rte są in fo rm acje o s ta n ie perso n a ln y m W ydziału W iejskiego W ojew ódzkiego K o m ite tu oraz po w iato w y ch ko m itetów , stan ie organ izacy jn y m (w ykazy kół),- sp ra w a ch propagandow ych, akcji w e rb u n k o w ej oraz p ro b lem ach gospodarczo-osiedleńczych wsi. Do s p ra w ozdań dołączono ponadto sp raw o zd an ie z ak cji w yborczej P olskiej P a r tii Socjalistycznej w e w siach w ojew ództw a o lsz ty ń s k ie g o 64, ra p o rt, o przebiegu akcji żniw nej w 1948 ro k u o raz ra p o rt o. sy tu a cji gospodarczej w ojew ództw a. D ane staty sty czn e o b ejm u ją ludność, ośw iatę rolniczą, spółdzielczość, ośrodki m aszynow e, rybołów stw o, uży tk o w an ie jezior, sta n z w ierząt g o s p o d a rsk ic h 6S. Z m ate ria łó w n ad es ła n y ch do w iadom ości oddziału zasłu g u ją n a u w agę s p ra w ozdania z działalności Okręgow ego U rzęd u L ikw idacyjnego w O lsztynie za okres od k w ie tn ia 1945 do w rześn ia 1946 roku, W ydziału R ybackiego U rzędu W ojew ódzkiego w O lsztynie za okres od lipca do listo p a d a 1946 roku, W ydzia łu Rolnego W ojew ódzkiego U rz ęd u Ziem skiego za styczeń 1947 rok, in fo rm u jące o zespoleniu W ojewódzkiego U rzęd u Z iem skiego z U rzęd em W ojew ódz kim , w m yśl d e k re tu P re z y d e n ta R P z d n ia 12 sie rp n ia 1946 ro k u o raz s p ra w ozdanie sy tu a cy jn e U rzędu W ojew ódzkiego W ydziału Osiedleńczego za m aj 1947 roku, szkic p ro je k tu s tr u k tu r y przem ysłow o-gospodarczej w ojew ództw a olsztyńskiego z 5 listo p a d a 1946 roku. W iele d an y ch o ko lp o rtażu p ra sy n a wsi d ostarcza protokół z o d p raw y se k reta rzy i in stru k to ró w z 1948 ro k u (brak d a ty dziennej), pośw ięconej przede w szystkim tem u zagadnieniu. Pozostałe protokoły z k o n feren cji i okólniki dotyczą p o d a tk u g ru n to w eg o i w spółzaw od n ictw a ee. W o statn iej j.a. oddziału zgrupow ano m a te ria ły dotyczące d z ia łal ności W ojew ódzkiego Z w iązku Sam opom ocy .Chłopskiej, a w śród n ich in s tru k cje i okólniki w sp ra w a ch organizacyjnych, w yborczych o raz sp raw ozdania z n a r a d 67. 62 S y g n . 22/X-V I/1. 63 A K W , s. 49. 64 W s p r a w o z d a n i u z a X I 1948 r . p o d a n o , ż e „ C h ł o p s k ą D r o g ę ’1 p r e n u m e r u j e 100 g m i n n y c h k o m i t e t ó w , r o z p r o w a d z a j ą c p r a s ę n a k o ł a g r o m a d z k i e w l i c z b i e 1300 e g z e m p l a r z y . O p r ó c z t e g o n a w i e ś d o c i e r a ł y „ R o b o t n i k ” i „ G ł o s L u d u ” . 65 S y g n . 2 2 / X V I W . 66 S y g n . 2 2 /X V II/2 . 67 S y g n . 2 2 /Х У П /3 . 36*
Oprócz omówionego w yżej zespołu W ojew ódzkiego K o m itetu Polskiej P a r tii Socjalistycznej w O lsztynie w ew idencji A rch iw u m K o m itetu W oje wódzkiego Polskiej Zjednoczonej P a r tii Robotniczej w O lsztynie fig u ru ją a k ta M iejskiego K o m itetu P P S w O lsztynie z la t 1945— 1948 oraz g ru p a zespołów kom itetów pow iatow ych w: B artoszycach, B raniew ie, B iskupcu Reszelskim, D ziałdow ie 6S, G iżycku, G órow ie Iław eckim , Iław ie, K ętrzynie, L id zb ark u W a r m ińskim , M orągu, M rągow ie, N ow ym Mieście, Nidzicy, Olsztynie, Ostródzie, P asłęku, Piszu, Szczytnie i W ęg o rz ew ie 69. Zespoły te w m yśl cytow anej już in stru k cji o trzy m ały n astęp u jąc y u tła d : K o n feren cje P ow iatow e, R ada P o w ia tow a, P o w iato w y K om itet, P o w iato w a K om isja R ew izyjna, P o w iato w y Sąd P a r ty jn y oraz re fe ra ty : O gólnoorganizacyjny, Polityczno-P ropagandow y, K adr, Społeczno-Zawodow y, K o m unikacyjny, Sam orządow o-A dm inistracyjny, W iejski, Ekonomiczny, K obiet, Rzecznik K o n tro li P a rtii.
N a doku m en tację w ym ienionych zespołów sk ła d ają się zarów no a k ta w y tw orzone przez w łasn ą kan celarię, ja k rów nież m a te ria ły n adesłane z W oje w ódzkiego K om itetu, kom itetów m iejskich i gm in n y ch oraz poszczególnych kół, in n y ch p a rtii politycznych, organizacji społecznych, organów a d m in is tra cji państw ow ej i sam orządow ej. D o kum entacja działalności poszczególnych k om itetów jest bardzo frag m en tary czn a. B rak u je' a k t z l a t 1945— 1946, przede w szystkim z k o n feren cji pow iatow ych. P rotokoły z posiedzeń pow iatow ej ra d y zachow ały się ty lk o z te re n u p o w iatu kętrzyńskiego. N ieliczne też są protokoły z posiedzeń pow iatow ych kom itetów . Z achow ane szczątkow e protokoły z po siedzeń S e k re ta ria tu nie p o zw alają n a odtw orzenie an i częstotliwości posie dzeń, an i też poruszanej tem atyki. W a k ta ch re fe ra tó w ogólnoorganizacyjnych z n ajd u ją się sp raw ozdania miesięczne przede w szystkim z la t 1947—1948, z w y ją tk ie m K o m itetu Pow iatow ego w Działdowie, k tórego spraw ozdania do tyczą w yłącznie 1945 roku. N iekom pletne są rów nież protokoły z n a ra d a k ty w u party jn eg o , p ro tokoły lu strac ji oraz d o k u m en tacja podległych kom itetów gm innych. A nalogicznie do s ta n u zachow ania a k t O ddziału P o lity czn o -P ro p a gandow ego W K P P S w Olsztynie, b r a k jest w ak ta ch re fe ra tó w polityczno- -p ro p ag an d o w y ch pełnego ud o k u m en to w an ia działalności p a rtii n a ty m od cinku. Z achow ane m ate ria ły arch iw a ln e dotyczą w większości uroczystości państw ow ych. S praw o zd an ia z działalności re fe ra tó w polityczno-propagando w ych zaw ierają zespoły a rch iw aln e pow iatow ych kom itetów P P S w B artoszy cach, B raniew ie, Iław ie, M orągu, N ow ym M ieście i Szczytnie. R e fera ty kadi', z w y ją tk ie m pow iatow ych ko m itetó w w L id zb ark u W arm iń sk im i Now ym
5 6 4 W aldem ar Szlachcic — Maria Tarnowska
68 W A r c h i w u m K W P Z P R w O l s z t y n i e w g r u p i e z e s p o ł ó w k o m i t e t ó w p o w i a t o w y c h z n a j d u j e s i ę c z ę ś ć a k t P K P P S w D z i a ł d o w i e i N o w y m M i e ś c i e , m i m o ż e w o k r e s i e s w e j d z i a ł a l n o ś c i n a l e ż a ł y d o w o j e w ó d z t w w a r s z a w s k i e g o i b y d g o s k i e g o . P r z e k a z a n e o n e z o s t a ł y w l a t a c h 1950— 1954 d o t e g o a r c h i w u m ł ą c z n i e z a k t a m i k o m i t e t ó w p o w i a t o w y c h P o l s k i e j Z j e d n o c z o n e j P a r t i i R o b o t n i c z e j . ‘69 P o w i a t o w e k o m i t e t y P P S w O k r ę g u M a z u r s k i m w 1945 r o k u p o w s t a w a ł y w n a s t ę p u j ą c e j k o l e j n o ś c i ( s p r a w o z d a n i a W K P P S z 7 V I I I 1945 r . i 31 1 1946 r . ) : O l s z t y n ( m i a s t o i p o w i a t ) — 13 V , M r ą g o w o — 14 V I , S z c z y t n o — 17 V I , O s t r ó d a — 12 V I , B a r t o s z y c e — X I I ( b r a k d a t y d z i e n n e j ) , K ę t r z y n — 28 V I , W ę g o r z e w o — 16 V I I , P a s ł ę k — 11 V I I , M o r ą g — 3 V I I , I ł a w a — 23 V I I , L i d z b a r k — 24 V I I , B r a n i e w o — 2 V IE t, B i s k u p i e c — 26 V I I I , G i ż y c k o — 29 V i n , I ł a w a — 2 I X , G ó r o w o I ł a w e c k i e — V T II ( b r a k d a t y d z i e n n e j ) , P i s z — 20 I X , N i d z i c a — X I ( b r a k d a t y d z i e n n e j ) . W t y c h s p r a w o z d a n i a c h w w i e l u p r z y p a d k a c h p o d a w a n e s ą r ó ż n e d a t y p o w s t a n i a p o s z c z e g ó l n y c h k o m i t e t ó w p o w i a t o w y c h .
