ZDROWIE I AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A MŁODZIEŻ

(1)

Opracowanie

Janusz Rusaczyk

Zdrowotność oraz stan

rozwoju i sprawności

(2)

Wyjaśnienie pojęć

ogólny stan zdrowia społeczeństwa lub jego poszczególnych grup; stan zdrowia określonej

populacji (np. ze względu na ludność danego państwa, grupę wiekową, grupę zawodową, etc.)

ZDROWOTNOŚĆ

i sprawności fizycznej polskiej młodzieży

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

Pojęcie wielowymiarowe. Najczęściej rozumiane jako dowolna forma ruchu ciała, spowodowana skurczami mięśni szkieletowych, przy którym wydatek energetyczny przekracza poziom energii spoczynkowej. Do aktywności fizycznej zalicza się uprawianie

sportu, zajęcia w czasie wolnym, zajęcia codzienne (chodzenie, prace domowe, praca zawodowa). Aktywność fizyczna jest jednym z najważniejszych korelatów zdrowia

i jakości życia ludzi.

(3)

Powszechnie przyjmuje się, że kategoria młodzieży to osoby znajdujące się w okresie dojrzewania. Okres ten rozpoczyna się w 11-12 roku życia i kończy w

wieku 18-20 lat.

Według WHO ZDROWIE w okresie młodzieńczym to dobrostan i możliwość pełnego wykorzystania potencjału rozwojowego w wymiarze somatycznym, psychicznym, społecznym i duchowym, czemu sprzyja wysoka wrażliwość na bodźce sensoryczne

i stany emocjonalne tak własne, jak i innych osób. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA jest jednym z najważniejszych czynników warunkujących zdrowie i prawidłowy rozwój

(4)

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

TENDENCJE ZMIAN W ROZWOJU FIZYCZNYM

I MOTORYCZNYM

1. Zwiększanie się w kolejnych pokoleniach średniej wysokości ciała dzieci i młodzieży 2. Przyśpieszenie dojrzewania płciowego

ŚREDNI WSKAŹNIK SMUKŁOŚCI wśród chłopców i dziewcząt w przekroju ostatnich dekad XX wieku

(badania Ryszarda Przewędy)

R. Przewęda, J. Dobosz, Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, Akademia Wychowania Fizycznego, Warszawa 2004.

(5)

1. Zwiększanie się w kolejnych pokoleniach średniej wysokości ciała dzieci i młodzieży 2. Przyśpieszenie dojrzewania płciowego

GŁÓWNIE EFEKT POPRAWY WARUNKÓW ŻYCIA

ŚWIADECTWO SPORYCH REZERW ROZWOJOWYCH

Rozwój fizyczny polskich dzieci i młodzieży szkolnej oceniany na podstawie wskaźników somatycznego wzrastania i osobniczego dojrzewania ocenia się obecnie

jako prawidłowy i zadowalający

TENDENCJE ZMIAN W ROZWOJU FIZYCZNYM

I MOTORYCZNYM

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

R. Przewęda, J. Dobosz, Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, Akademia Wychowania Fizycznego, Warszawa 2004.

(6)

SUBIEKTYWNA OCENA ZDROWIA

dotyczy samodzielnej oceny własnego zdrowia przez młodzież

Subiektywne wskaźniki mierzące zdrowie są korzystniejsze od wskaźników

obiektywnych – młodzież ma wyraźną tendencję oceniać swoje zdrowie i samopoczucie lepiej, niż pokazuje to obraz wyłaniający się z pomiarów obiektywnych

Według badań przeprowadzonych w 2010 roku przez Instytut Matki i Dziecka 80% młodzieży w wieku 11-18 lat oceniła swoje zdrowie jako dobre lub znakomite, chociaż

u prawie co trzeciej osoby stwierdzono dolegliwości somatyczne oraz negatywne stany emocjonalne; chłopcy mają również

tendencję lepiej od dziewcząt postrzegać swoje zdrowie.

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

Wyniki badań HBSC 2010. Raport techniczny, J. Mazur,

A. Małkowska-Szkutnik (red.), Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2011.

(7)

UMIERALNOŚĆ

mierzona najczęściej współczynnikiem zgonów na 100 tyś. osób

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

 _{z roku na rok odnotowywana jest tendencja spadkowa u obu płci;}

 _{utrzymuje się zjawisko nadumieralności chłopców, powodowanej przyczynami} zewnętrznymi (wypadki komunikacyjne, urazy, zatrucia, samobójstwa) – stanowią one w grupie chłopców w wieku 15-19 lat ok. 72% wszystkich zgonów (u dziewcząt 53%);

 _{Przyczyny wewnętrzne umieralności (głównie nowotwory to około 11% wszystkich} odnotowywanych przypadków zgonów)

5-14 lat 15-19 22 66 11 21 Wskaźniki umieralności (2011) Chłopcy Dziewczęta na podstawie danych

Państwowego Zakładu Higieny Narodowego Instytutu

Zdrowia Publicznego

Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania, B. Wojtyniak, P. Goryński, B. Moskalewicz (red.), Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2012.

(8)

ZACHOWANIA PROZDROWOTNE

ZMIANY KORZYSTNE

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

ZMIANY NIEKORZYSTNE

umożliwiają ocenę czynników ryzyka lub zasobów dla zdrowia związanych ze stylem życia

1990-2010

Wzrost częstotliwości mycia zębów Wzrost aktywności fizycznej

Zmniejszenie częstotliwości palenia tytoniu

Pogorszenie diety

ok. 30% młodzieży w wieku 11-18 lat nie spożywa śniadań, 74% owoców, 70% warzyw, 20% dziewcząt regularnie się odchudza, wzrost

spożycia żywności wysoko przetworzonej

Problemy z aktywnością fizyczną

Pomimo obserwowanego wzrostu w obszarze podejmowania zajęć i aktywności sportowych, 90% dziewcząt cechuje niski poziom aktywności

fizycznej

Wzrost spożycia alkoholu (piwo, wódka) oraz narkotyków (marihuana)

Wyniki badań HBSC 2010. Raport techniczny, J. Mazur,

A. Małkowska-Szkutnik (red.), Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2011.

(9)

WYBRANE PROBLEMY ZDROWOTNE POLSKIEJ MŁODZIEŻY

NADWAGA I OTYŁOŚĆ

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

najczęstsze zaburzenie związane z odżywianiem

średnia dla krajów UE Polska

25.00%

16.40%

Otyłość i nadwaga u osób w wieku 6-19 lat (2009)

na podstawie badań A. Grajdy i współpracowników (2011)

A. Grajda i wsp., Regional differences in prevalence of overweight, obesity and underweight among Polish children and adolescents,

„Medycyna Wieku Rozwojowego” 2011, t. 15, nr 3, cz. I, s. 258–265

Przyczyny:

W 90% przypadków otyłość u młodzieży powodowana jest przewlekłym brakiem równowagi między energią dostarczaną z pożywienia a energią wydatkowaną. Jej wystąpienie może być warunkowane czynnikami

genetycznymi, jednak częściej są to czynniki środowiskowe (nieprawidłowa dieta, wysoko

(10)

PRÓCHNICA ZĘBÓW

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

pomimo wzrostu częstotliwości mycia zębów próchnica jest najczęściej występującą obecnie chorobą przewlekłą u dzieci i młodzieży

WYBRANE PROBLEMY ZDROWOTNE POLSKIEJ MŁODZIEŻY

Zachorowalność młodzieży na próchnicę zębów utrzymuje się w Polsce na bardzo wysokim poziomie. W 2012 roku wolnych od próchnicy było zaledwie 4% młodzieży w wieku 18 lat. Brakuje programów profilaktycznych – w 2011 roku profilaktyką fluorkową było objętych 48% 12-latków

i 7% 15-latków. Oral Health Worldwide. A report _{by FDI World Dental Federation,}

(11)

WYBRANE PROBLEMY ZDROWOTNE POLSKIEJ MŁODZIEŻY

INNE CHOROBY PRZEWLEKŁE

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

B. Woynarowska, A. Oblacińska, Stan zdrowia dzieci i młodzieży w Polsce, „Infos”, Nr 10(170), Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa 2014.

choroby trwające 3 miesiące i dłużej, nawracające, nie w pełni wyleczalne i trudne do leczenia

Choroby alergiczne

 Niestety, w naszym kraju nie istnieją dokładne dane na temat częstotliwości występowania chorób przewlekłych wśród młodzieży. Szacuje się, że mogą one występować u co piątej młodej osoby.

Astma oskrzelowa Cukrzyca

Padaczka Choroby układu krążenia Choroby genetyczne

Choroby te upośledzają funkcjonowanie i jakość życia młodzieży, ograniczają aktywność fizyczną i społeczną, komplikując rozwój i samopoczucie osoby.

(12)

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

Nowotwory w populacji młodzieży występują relatywnie rzadko. Również jako korzystną ocenia się sytuację

epidemiologiczną w zakresie chorób zakaźnych.

WYBRANE PROBLEMY ZDROWOTNE POLSKIEJ MŁODZIEŻY

NOWOTWORY I CHOROBY ZAKAŹNE

 _{Współczynnik zachorowalności na nowotwory złośliwe od dekad} pozostaje na podobnym poziomie (w 2011 roku u dzieci w wieku

0-19 lat zarejestrowano około 1000 nowych przypadków zachorowania na nowotwory złośliwe, jednak tylko co dziesiąty przypadek jest wykrywany we wczesnych

stadiach wystąpienia choroby);

 _{Programy szczepień doprowadziły do niemal całkowitego wyeliminowania takich} chorób, jak poliomyelitis i błonica;

 Spadła liczba zachorowań na świnkę, odrę, różyczkę, wirusowe zapalenie wątroby typu B oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;

 Zwiększyła się jedynie zapadalność na krztusiec (połowa przypadków to młodzież powyżej 15 roku życia) oraz HIV (przez kontakty seksualne).

B. Woynarowska, A. Oblacińska, Stan zdrowia dzieci i młodzieży w Polsce, „Infos”, Nr 10(170), Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa 2014.

(13)

ZABURZENIA ZDROWIA PSYCHOSPOŁECZNEGO

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

WYBRANE PROBLEMY ZDROWOTNE POLSKIEJ MŁODZIEŻY

Oddziały psychiatryczne10040 Poradnie zdrowia

100659

Liczba osób do 18 roku życia poddana leczeniu z powodu zaburzeń psychospołecznych (2011)

Bardzo zróżnicowane zjawisko, warunkowane w dużej mierze czynnikami społecznymi (relacje w rodzinie, szkole, środowisku rówieśniczym) oraz dynamicznymi przemianami społeczno-ekonomicznymi (bezrobocie,

nierówności społeczne, brak poczucia osobistego bezpieczeństwa, presja rywalizacji, stres).

(dane Instytutu Psychiatrii i Neurologii)

* W rzeczywistości liczba ta jest większa (ukrywanie problemów, obawy przed stygmatyzacją). Szacuje się, że zaburzenia psychospołeczne mogą dotyczyć nawet 20% młodych osób.

NAJCZĘSTSZE ZABURZENIA PSYCHOSPOŁECZNE

Zaburzenia zachowania i emocji (w tym ADHD)

Zaburzenia nerwicowe

Zaburzenia związane ze stresem

Depresja

Zakłady Psychiatrycznej oraz Neurologicznej Opieki

Zdrowotnej: rocznik statystyczny, Instytut Psychiatrii i Neurologii. Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia 2012.

(14)

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

W grupie młodzieży jest ona głównie skutkiem urazów, rzadziej zaś wad wrodzonych. Dotyczy płaszczyzny fizycznej, umysłowej oraz sensorycznej.

WYBRANE PROBLEMY ZDROWOTNE POLSKIEJ MŁODZIEŻY

0-14 lat 15-19 lat

3.50%

4.40%

Odsetek dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością (2009)

Zdrowie dzieci i młodzieży w Polsce. Studia i analizy statystyczne, Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Krakowie 2011.

(według danych Głównego Urzędu Statystycznego)

 _{Niepełnosprawność dotyczy śladowych odsetków}

populacji polskiej młodzieży. Jednak zaburza ona – w zależności od stopnia i rodzaju

niepełnosprawności – rozwój młodzieży, szczególnie w warunkach wciąż istotnych problemów, takich jak wysokie koszty rehabilitacji, budynki szkół

nieprzystosowane do potrzeb niepełnosprawnych, trudności z integracją.

(15)

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY

WYBRANE PROBLEMY ZDROWOTNE POLSKIEJ MŁODZIEŻY

ZABURZENIA UKŁADÓW ORGANIZMU

Zaburzenia narządu wzroku

Zaburzenia narządu słuchu Zaburzenia układu ruchu

B. Woynarowska, A. Oblacińska, Stan zdrowia dzieci i młodzieży w Polsce, „Infos”, Nr 10(170), Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa 2014

 _{Ich występowanie szacuje się na 10-15% ogółu populacji dzieci i}

młodzieży. Są to najczęściej wady refrakcji do korekcji

okularami oraz zez. Poważniejsze zaburzenia stanowią śladowe odsetki.

 Co piąte dziecko w wieku szkolnym doświadcza problemów ze

słuchem. Młodzież jest szczególnie narażona na zaburzenia tego rodzaju nie tylko ze względu na hałas, ale również z powodu wszechobecności muzyki i bezpośrednich sposobów odsłuchu (słuchawki), destruktywnych dla układu słuchu.

 _{Według szacunków poważne}

zaburzenia w tej sferze

dotyczą od 10 do 15% dzieci i młodzieży. Są to najczęściej: boczne skrzywienie kręgosłupa, zniekształcenia tylne kończyn dolnych oraz młodzieńcza

(16)

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA MŁODZIEŻY POLSKIEJ

 ROZWÓJ SOMATYCZNY – rozwój mięśni (siła i sprężystość, wzmacnianie siły kości (mineralizacja), stabilizacja stawów, poprawa koordynacji ruchowej, zwiększenie pojemności płuc i lepsza praca serca, dobra sprawność fizyczna.

 ROZWÓJ PSYCHICZNY I EMOCJONALNY – poprawa pamięci, lepsze radzenie ze stresem, obniżenie lęku, łagodzenie stanów depresyjnych, lepsze samopoczucie.

 ROZWÓJ SPOŁECZNY – kształtowanie relacji z innymi, nauka współpracy, zasad fair

play, samokontroli, kształtowanie wzorów spędzania czasu wolnego z rówieśnikami.

 Redukcja rozwoju otyłości oraz chorób przewlekłych (np. cukrzyca),  Zwiększenie odporności organizmu.

Aktywność fizyczna kształtuje się od wczesnego dzieciństwa i utrzymuje się przez okres młodości do wieku dojrzałego. Okresem szczególnym dla modelowania tych zachowań jest faza wczesnej adolescencji.

WPŁYW AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ NA ZDROWIE I ROZWÓJ MŁODZIEŻY

B. Woynarowska, Aktywność fizyczna (w:) W. Woynarowska (red.) Profilaktyka w pediatrii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.

(17)

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA MŁODZIEŻY POLSKIEJ

CZĘSTOTLIWOŚĆ PODEJMOWANIA AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

(według danych Instytutu Matki i Dziecka, 2013)

Aktywność fizyczna młodzieży szkolnej w wieku 9-17 lat.

Aktualne wskaźniki, tendencje ich zmian oraz wybrane zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013.

LICZBA DNI W TYGODNIU, W KTÓRYCH MŁODZIEŻ PRZEZNACZA NA

UMIARKOWANĄ AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ CO NAJMNIEJ 60 MINUT (% BADANYCH)

 Zalecany poziom aktywności fizycznej dla dzieci i młodzieży w Polsce to wykonywanie

minimum 60 minut przez 5-7 dni w tygodniu wysiłku fizycznego o różnej intensywności.

 Odsetek młodzieży osiągającej zalecany poziom aktywności fizycznej MALEJE.

 Aktywność fizyczna maleje wraz z wiekiem – im młodzież starsza, tym słabiej angażuje się

w wysiłek fizyczny;

(18)

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA MŁODZIEŻY POLSKIEJ

E. Antos, E. Staniak, Ocena aktywności fizycznej młodzieży, „Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu” 2015, Nr 1(42).

FORMY AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ PODEJMOWANEJ PRZEZ MŁODZIEŻ

Gimnastyka Spacer Jazda rowerem Siłownia Pływanie Aerobik Jogging Inne

19% 63% 55% 15% _14% 5% 5% 27%

Inne: biegi, gra w piłkę, boks, jazda konna (badania E. Antos, E. Staniak )

(19)

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA MŁODZIEŻY POLSKIEJ

UCZESTNICTWO W LEKCJACH WF

(badania B. Woynarowskiej, J. Mazur i A. Oblacińskiej, rok szkolny 2014/2015 )

B. Woynarowska, J. Mazur, A. Oblacińska, Uczestnictwo uczniów w lekcjach wychowania fizycznego w szkołach w Polsce, „Hygeia Public Health” 2015, Nr 50(1).

 Lekcje WF-u pozostają jedną z kluczowych przestrzeni

podejmowania przez młodzież aktywności fizycznej;

 W ostatnich dekadach nasiliło się zjawisko rezygnacji

przez młodzież w lekcjach WF-u (wzrost liczby zwolnień lekarskich)

(20)

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA MŁODZIEŻY POLSKIEJ

LICZBA GODZIN W TYGODNIU W CZASIE WOLNYM POZA ZAJĘCIAMI SZKOLNYMI PRZEZNACZANYCH NA ĆWICZENIA FIZYCZNE O DUŻEJ INTENSYWNOŚCI (%

BADANYCH)

(według danych Instytutu Matki i Dziecka, 2013)

 _{Tylko około co trzeci młody człowiek angażuje się}

w aktywność fizyczną o dużej intensywności

codziennie lub 4-6 razy w tygodniu. Co piąty ćwiczy w ten sposób raz w miesiącu i rzadziej (8,5% w ogóle nie podejmuje tego rodzaju wysiłku)

(21)

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA MŁODZIEŻY POLSKIEJ

TENDENCJE ZMIAN AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ MŁODZIEŻY W OSTATNIM OKRESIE

MŁODZIEŻ SPEŁNIAJĄCA KRYTERIA UMIARKOWANEJ I INTENSYWNEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ W DWÓCH OKRESACH BADAŃ (%)

(dane Instytutu Matki i Dziecka) MVPA – umiarkowana aktywność; VPA – intensywna aktywność

Pomimo niezbyt korzystnych na pierwszy rzut oka wskaźników dla częstotliwości podejmowania aktywności fizycznej przez młodzież, wzrósł odsetek młodzieży podejmującej umiarkowaną i intensywną aktywność fizyczną. Wzrost ten pomiędzy 2010 a 2013 roku nie należy jednak do wysokich i dotyczy młodszych kategorii wiekowych.

(22)

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA MŁODZIEŻY POLSKIEJ

TENDENCJE ZMIAN AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ MŁODZIEŻY W OSTATNIM OKRESIE

ŚREDNI INDEKS OGÓLNEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ W 2010 I W 2013 ROKU

(dane Instytutu Matki i Dziecka)

Wzrost średniego indeksu ogólnej aktywności fizycznej na przestrzeni 2010-2013 roku jest niewielki. Dotyczy zasadniczo chłopców oraz młodszej młodzieży, podczas gdy w grupie starszej młodzieży zanotowane zostało obniżenie się tego wskaźnika.

(23)

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA MŁODZIEŻY POLSKIEJ

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA MŁODZIEŻY POLSKIEJ NA TLE WSKAŹNIKÓW Z INNYCH KRAJÓW EUROPEJSKICH

Umiarkowana AF Intensywna AF Indeks ogólnej AF 18.9 73.5 67.8 15.4 64.9 63.1 20.2 30.6 55.1 18.8 25.8 50.4 17.6 24.6 48.9

Holandia Norwegia POLSKA Rumunia Turcja

Na tle innych krajów europejskich Polska młodzież osiąga jedne z wyższych wskaźników umiarkowanej aktywności fizycznej (powyżej średniej europejskiej), jednak wskaźnik dla intensywnej AF jest jednym z najniższych w Europie. Również indeks ogólnej AF jest niski – biorąc pod uwagę wszystkie kraje europejskie, Polska wyprzedza pod tym względem tylko 3 państwa.

(dane Instytutu Matki i Dziecka)

Holandia i Norwegia – liderzy europejscy pod względem indeksu ogólnej AF; Rumunia i Turcja – kraje o najniższym indeksie ogólnej AF

(24)

CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE WPŁYWAJĄCE NA

ZDROWOTNOŚĆ I AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ MŁODZIEŻY

POLSKIEJ

MIEJSCE ZAMIESZKANIA WYKSZTAŁCENIE RODZICÓW STATUS SOCJO-EKONOMICZNY

Im rodzina bardziej zamożna, tym lepsze możliwości utrzymania dobrego zdrowia, wyższy poziom

zachowań prozdrowotnych oraz silniejsza aktywizacja ruchowa

i sportowa dzieci i młodzieży. Wyższe wykształcenie rodziców

wpływa na wyższą świadomość zdrowotną rodziny oraz daje więcej okazji do budowania przez młodzież

proaktywnych i prozdrowotnych wzorów codziennego

funkcjonowania. Im bardziej najbliższe środowisko

lokalne jest przez młodzież postrzegane jako sprzyjające aktywności fizycznej (infrastruktura, bezpieczeństwo, obiekty sportowe

i rekreacyjne), tym wyższa częstotliwość angażowania się w

aktywność fizyczną.

(25)

NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI

 _{Stan zdrowia polskiej młodzieży jest zadowalający. Na przestrzeni ostatnich dekad NIE ULEGŁ} ZASADNICZYM ZMIANOM. Obok zjawisk pozytywnych, takich jak upowszechnianie się zachowań

prozdrowotnych oraz wpływie poprawy warunków życia na wzrost parametrów somatycznych młodzieży, pojawiły się też tendencje negatywne.

 _{Jednym z największych i narastających problemów jest OTYŁOŚĆ, powodowana brakiem ruchu,}

popularyzacją biernych sposobów spędzania wolnego czasu (TV, gry komputerowe, Internet) oraz wzrostem spożycia żywności wysoko przetworzonej (w tym tzw. fast foodów).

 _{W młodszych kategoriach wiekowych młodzieży obserwowany jest stopniowy wzrost aktywności fizycznej,}

natomiast wśród starszej młodzieży pojawia się tendencja do jej spadku. Na tle Europy aktywność fizyczna polskiej młodzieży wypada DOŚĆ NIEKORZYSTNIE, pomimo tego, że polska młodzież ma

zadowalające wskaźniki aktywności umiarkowanej. Bardzo źle wygląda intensywna aktywność fizyczna.

 _{Około 40% młodzieży wypełnia normę aktywności fizycznej (przynajmniej 60 minut dziennie w przeciągu}

5-7 dni w tygodniu). Co czwarta osoba podejmuje taką aktywność przez dwa dni i mniej. Chłopcy i młodsza młodzież jest bardziej aktywna od dziewcząt i starszej młodzieży.

(26)

REKOMENDACJE

 _{Dalsze promowanie zdrowego i aktywnego trybu życia, szczególnie w środowiskach,}

w których upowszechnione są negatywne wzorce związane ze stylem życia.

 _{Zwrócenie uwagi na bardziej konsekwentne egzekwowanie uczestnictwa młodzieży w}

lekcjach WF poprzez zwiększenie atrakcyjności zajęć, ich urozmaicanie, indywidualne podejście do uczniów i zwiększanie świadomości rodziców w tym zakresie.

 _{Lepsze współdziałanie szkół, instytucji i organizacji w środowiskach lokalnych w}

urozmaicaniu oferty sportowej, inwestycje w infrastrukturę .

 _{Uwrażliwianie rodziców na negatywne skutki spędzania czasu dzieci i młodzieży przed}

komputerami i ekranami telewizorów, zmiana wzorów rodzinnych w kierunku aktywności fizycznej i sportu. Promowanie rodzinnej aktywności ruchowej.

(27)

DZIĘKUJE ZA UWAGĘ

BIBLIOGRAFIA

 _{Aktywność fizyczna młodzieży szkolnej w wieku 9-17 lat. Aktualne wskaźniki, tendencje ich zmian oraz wybrane}

zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013.

 _{Antos E., Staniak E., Ocena aktywności fizycznej młodzieży, „Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu” 2015, Nr 1(42).}  _{Grajda A. i wsp., Regional differences in prevalence of overweight, obesity and underweight among Polish children}

and adolescents, „Medycyna Wieku Rozwojowego” 2011, t. 15, nr 3, cz. I, s. 258–265.

 _{Mazur J., Małkowska-Szkutnik A. (red.), Wyniki badań HBSC 2010. Raport techniczny, Instytut Matki i Dziecka,}

Warszawa 2011.

 _{Oral Health Worldwide. A report by FDI World Dental Federation, Geneve 2009.}

 _{Przewęda R., Dobosz J., Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, Akademia Wychowania Fizycznego, Warszawa 2004.}  _{Wojtyniak B., Goryński P., Moskalewicz B. (red.), Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania, Narodowy}

Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2012.

 _{Woynarowska B., Mazur J., Oblacińska A., Uczestnictwo uczniów w lekcjach wychowania fizycznego w szkołach}

w Polsce, „Hygeia Public Health” 2015, Nr 50(1).

 _{Woynarowska B., Oblacińska A., Stan zdrowia dzieci i młodzieży w Polsce, „Infos”, Nr 10(170), Biuro Analiz}

Sejmowych, Warszawa 2014.

 _{Woynarowska B., Aktywność fizyczna (w:) W. Woynarowska (red.) Profilaktyka w pediatrii, Wydawnictwo Lekarskie}

PZWL, Warszawa 2008.

 _{Zakłady Psychiatrycznej oraz Neurologicznej Opieki Zdrowotnej: rocznik statystyczny, Instytut Psychiatrii i}

Neurologii. Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia 2012.

 _{Zdrowie dzieci i młodzieży w Polsce. Studia i analizy statystyczne, Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny}