P A M I Ę T N I K
II. GALICy(SKIEGO ZJAZDU PRZEMYSŁOWEGO
P A M I Ę T N I K
II. G A L I C Y J S K IE G O
ZJAZDU P R Z E M Y S Ł O W E G O
ODBYTEGO W KRAKOWIE W DNIACH 28^30 WRZEŚNIA 1917
W yDAN y POD REDAKCyĄ
Dra ALEKSANDRA SZCZEPAŃSKIEGO
Bibljotcka' , '
S ląsU iego L r.,t;d u
Wo.i«'v6o.'l'^’S0
w 'K iu o w ic a ib ^
ł H«. Inw;
... Y~:7.:Aitn'c$
*IT 157-ll.yj 0;rr>r .'V . '
o.s,iv5)7no.\\ifoM Hpfca-} oijspifiiijg
®4®ł°fiqi8
Biblioteka
\ V o ! . e > v 6 d x k a
>. K a t o w i c a c h
K R A K Ó W I 9 t 9
NAKŁADEM STAŁE) D ELEG A C yi GALIC. ZJAZDÓW PRZEMySŁOWyCH.
a ®
7T
DDBITO W DRUKARNI NARODOW EJ W KRA KO W IE.
O D R E D A K C Y L
II galicyjski Zjazd przemysłowy zebrał się w Krakowie w przeczu
ciu aowych warunków, jakie dla gospodarczej pracy polskiej zdawały się wyłaniać z zawieruchy wojennej. Rzeczywistość prześcignęła bar
dzo szybko przewidywania członków i organizatorów Zjazdu. Zanim uchwały Zjazdu zdołano wprowadzić w czyn, stały się one częściowo przestarzałe, gdyż polem ich urzeczywistnienia ma już być zjednoczona, niepodległa Polska.
Ten gwałtowny przewrót rozszerzył niezwykle pole pracy jednostki w Polsce i postawił ją wobec zadań prawie nadmiernych. Okoliczności powyższe odbiły się na Pam iętniku Zjazdu, niestety, ujemnie. Prelegen
ci, pochłonięci licznemi, nierzadko nowemi zajęciami nie wszyscy byli w stanie uiścić się z obowiązku nadesłania redakcyi Pam iętnika ręko
pisów, wygłoszonych przez nich referatów. Stała Delegacya, zaledwie obrana, została zdekompletowana w skutek wyjazdu z K rakow a kilku jej członków, powołanych do pracy gdzieindziej. Druk Pam iętnika uległ w skutek tego znacznemu opóźnieniu. W ydajem y go niemniej, w przeko
naniu, że zawarte w nim m ateryały pójdą na pożytek organizującemu się na nowych podstawach gospodarstwu polskiemu i dopomogą do przygotowania Iii-go Zjazdu przemysłowego, tym razem już bez, obsło- nek. ogólno-polskiego.
S P R A W O Z D A N I E Z D Z I A Ł A L N O Ś C I K O M I T E T U O R G A N I Z A C Y J N E G O II. Z J A Z D U P R Z E M Y S Ł O W E G O .
Po 16 latach przerwy odbył się w Krakowie w dniu 28, 29 i 30 wrze
śnia r. b. drugi Zjazd przemysłowy.
O narodzinach pierwszego Zjazdu mówi jego pam iętnik: „Pierwszy polski Zjazd przemysłowy w Krakowie powstał z inicyatyw y techników, zgromadzonych na IY. Zjeździe techników polskich w r. 1899 w Kra
kowie. Na posiedzeniu Sekcyi przemysłowej, obradującej pod przewo
dnictwem hr. W ładysław a Zamoyskiego , mówił inżynier Kazimierz Obrę- bowicz z W arszawy o ważności przemysłu w Galicyi, o potrzebie przy
gotowania statystyki, obejmującej d a ty wywozu i przywozu, zestawie
nie istniejących fabryk, rozporządzalnych sił wodnych i t. p., a na, jego wniosek Sekoya przedłożyła Zjazdowi do uchwalenia następujące rezo- lucye: 1) Zjazd poleca stałej delegaeyi utworzenie Komisyi w celu:
a) zebrania możliwie dokładnych danych, niezbędnych dla, oceny wa
runków rozwoju przemysłu w Galicyi; b) zwołania w terminie rocznym do m iasta przez siebie oznaczonego Zjazdu przemysłowego, celem po
wzięcia uchwał w tej sprawie". Jakoż w r. 1901 pierwszy zjazd prze
mysłowy doszedł do skutku. Sprawami, około których skupiała się głó
wnie uwaga jego uczestników były — założenie w Galicyi organizacyi zawodowej przedsiębiorców przemysłu fabrycznego i utworzenie insty- tucyi kredytowej, która, zaspakajałaby potrzeby pieniężne przemysłu.
Do dnia dzisiejszego obie te sprawy zostały rozwiązane. Organizacya przemysłowców, jako „Centralny Związek galicyjskiego przemysłu fa brycznego", powstała bezpośrednio niemal po Zjeździe. Ż utworzeniem instytucyi kredytu przemysłowego poszło trudniej, ale i Bank przemy
słowy spogląda już dziś na siedin lat poważnej pracy i n a wartościowy dorobek. Równocześnie z założeniem Banku przemysłowego W ydział krajowy rozwiązał także sprawę staty sty k i przemysłowej przez, stworze
nie specyalnego biura; tylko bilans handlowy dzięki zazdrosnemu strze żeniu przez Wiedeń odnośnych m ateryałów pozostaje wciąż jeszcze dla Galicyi w dziedzinie marzeń.
J a k świadczą fakty powyższe, od czasów pierwszego Zjazdu dc w y buchu wojny, przemysł galicyjski posunął się w rozwoju o znaczny krok naprzód. Musiało się to oczywiście odbić i na charakterze świeżo mi nionego Zjazdu. Drugim czynnikiem, k tó ry wycisnął swe piętno na osta tnim Zjeździe jest dzisiejsza przełomowa chwila dziejowa. Pod wpły wem tych dwuch czynników Zjazd, w porównaniu do pierwotnego jego projektu, przybrał niespodziewanie szerokie rozmiary. W pierwszym po
myśle bowiem Zjazd miał być tylko reakcyą na przykrości i niedom a
gania, jakim podlega nasz przemysł w skutek przeróżnych, a ta k licznych dzisiaj, ograniczeń administracyjno-gospodarczych, oraz w skutek grani
czącego z szykanami postępow ania różnych cetralnych urzędów ■— przedsiębiorstw, obdarzonych mocą rozdzielania surowca. Myśl takiej zbiorowej reakcyi rzucił na odbytem przed rokiem Zjeździe w sprawie odbudowy k raju p. inż. Klimko.
Zjazd odbyty 5 listopada r. u, był niby przerwaniem tam y milcze
nia, nałożonej na znękane społeczeństwo przez surową . cenzurę ery Stiirgkha. Żale nad niedolą gospodarczą i protesty przeciw krzywdzącym zarządzeniom adm inistracyjnym popłynęły niepowstrzymanie, a rnate- ryał do nich był ta k obfity, iż okazał się nie do wyczerpania w ciągu jednodniowych obrad. W tenczas to, w dyskusyi nad referatem Dra A.
Szczepańskiego o uruchomieniu przemysłu, p. inż. Klimko wyraził zdanie, że przemysłowcy powinni we własnym gronie naradzić się nad swojem położeniem i określić swoje żądania. W niosek ten przekazany został do wykonania Komitetowi obywatelskiemu odbudowy wsi i miast. Komitet, podejmując rzuconą inicyatyw ę, zwrócił się w lutym r. b. do grona, zło
żonego z 8 osób, mianowicie z pp. inż. Adelmana, dyr. T. Filippiego, J . Góreckiego, inż. W. Klimki, P. Kosobudzkiego, Wł. Libana, dra A.
Szczepańskiego i posła E. Zieleniewskiego, proponując, aby zajęło się ono rozważaniem spraw y zwołania zjazdu przemysłowego. W gronie tem, które się zeszło pod przewodnictwem p. posła Zieleniewskiego, podniesio
na została natychm iast spraw a charakteru i program u zamierzonego Zja
zdu. Po gorącej dyskusyi zwyciężyło zdanie, że Zjazd nie może się ogra
niczyć jedynie do zajęcia stanow iska wobec bolączek chwili bieżącej.
Ustaliło się, przeciwnie, przekonanie, że powinien on być poświęcony sprawie istnienia i rozwoju naszego przemysłu po wojnie, sprawie przy
stosowania się naszej wytwórczości przemysłowej do spodziewanych zmian w położeniu politycznym. W myśl powyższego zdecydowano, że Zjazd powinien:
1 0 zwrócić uwagę ogółu przemysłowców na zbliżającą się zmianę wa
runków istnienia ich przedsiębiorstw i na czekające na nich w związku z tą zmianą nowe zadania, oraz 2 0 zainaugurować szczegółowe badania warunków dotychczasowego istnienia i możliwości przyszłego rozwoju naj- rozmaitszych gałęzi naszego przemysłu. Przeprowadzenie tych badań przypadłoby Stałej Dełegacyi galicyjskich zjazdów przemysłowych, zaś wyciągnięcie z nich wniosków w zakresie polityki gospodarczej stałoby się zadaniem Polskiego Związku gospodarczego. W myśl tych zasad przedstawiło grono powołane przez Kom itet obywatelski odbudowy wsi i miast obszerniejszemu zgromadzeniu, zebranemu dnia 20 maja: r. b.
'w sali Towarzystwa technicznego w Krakowie w celu utworzenia w łaś
ciwego Kom itetu organizacyjnego Zjazdu następujący referat, opracowa
ny przez p. A. Szczepańskiego. Po- wstępnych uwagach dotyczących hi- fi,toryi projektu zwołania zjazdu, referent mówił do zgromadzenia, z k tó rego miał się wyłonić obszerniejszy Kom itet organizacyjny. „Sądzimy, że co do samej potrzeby zjazdu nie zostaną tu podniesione wątpliwości, jak nie podniosły się one w gronie naszym.
Chodzi więc o zastanowienie się nad programem Zjazdu, nad zada
niami jakie postawić mu wypadnie, nad sposobem jego zorganizowania i porą, na jaką wypadnie go zwołać.
Co do program u zjazdu, to dwa punkty o bardzo odmiennym chara
kterze narzucają się tu uwadze naszej. Jed en punkt — to sprawy chwili.
To bolączki spowodowane w zakładach przemysłowych przez specyficzne warunki wojenne naszego kraju i związane z tym i warunkami przepisy i zarządzenia administracyjne i ustawodawcze.
Chodzi tu o przetrwanie przez nasze zakłady przemysłowe ciężkiego czasu wojennego i o to, czego należy się domagać od rozm aitych władz, dziś w kraju rządy sprawujących, dla umożliwienia im tego przetrw ania,
W ypłyną tu sprawy zwalniania od zajęcia, zabezpieczenia, i dostawy surowca i paliwa dla naszych fabryk i warsztatów , sprawy sił roboczych i liczne inne, które nie nastręczają —- jak sądzę — potrzeby szczegóło
wego ich formułowania i wymieniania już w programie zjazdu, gdyż w y
sunie je w obfitości życie, a rodzaj i ilość ich będą zależne od chwili, w której zjazd się zbierze. Dlatego w ystarczy zapewne, jeśli podobnym za
gadnieniom zapewni się miejsce w programie zjazdu, nie przesądzając z góry formy w jakiej zostaną one w ram ach tego program u poruszone.
Inaczej przedstaw ia mi się punkt drugi programu Zjazdu, którem u nadałbym główne zna czenie.
Na zjeździe bowiem muszą się wyłonić nie tylko zagadnienia chwi
li, ale także sprawa istnienia i rozwoju naszego przemysłu po wojnie. Nie ulega chyba wątpliwości, że pytania jakie otw ierają się przed nami w tej dziedzinie są i ważniejsze i trudniejsze od zagadnień chwili bieżącej, im więc należy poświęcić w pierwszym rzędzie szczegółową uwagę.
Dziś wiemy tylko jedno, że stosunki naszego życia politycznego, a co zatem idzie i gospodarczego, ulegną głębokiej zmianie. Postaci tej zmiany we wszystkich szczegółach określić dziś jeszcze sobie nie możemy, ale z coraz większym stopniem prawdopodobieństwa da się już dziś prze
widzieć jej kierunek i parę rodzajów kombinacyi, jakie na linii tego kie
runku mogą znaleść urzeczywistnienie. Nadewszystko zaś możemy już dziś realnie określić nasze żądania na najbliższą przyszłość w zakresie roz
woju gospodarczego a szczególniej przemysłowego, i doprawdy, najw yż
szy już czas to uczynić. Trzeba koniecznie sformułować nasze postulaty gospodarcze, żeby nie pozostały one bez wpływu na, ułożenie się przy
szłych warunków politycznych naszego bytu, bo w miarę rozwoju wy
padków światowych zmniejsza się bierność naszej wobec nich roli, coraz więcej danych wskazuje na to, że wolno nam będzie samym wpływać na układ przyszłych form i granic naszego życia.-
Jak o główna i zasadnicza zmiana w w arunkach naszego życia go
spodarczego wyłania się przed nami możność zwierzchniczego określania tych warunków w myśl naszych własnych interesów. Granice tej możli
wości rozciągną się podług wszelkiego prawdopodobieństwa co naj
mniej na Galicyę i Królestwo. Je st więc rzeczą nie tylko niezbędną ale i pilną sprecyzowanie sobie samym naszych interesów gospodarczych, zwłaszcza w zakresie życia przemysłowego. W yłania się zatem na pierw
szy plan sprawa badań co do dotychczasowych warunków rozwoju, prze
widywanych zmian i postulatów na przyszłość w obrębie i ze stanow i
ska potrzeb najrozmaitszych gałęzi przemysłu. W yniki tych badań po
szczególnych muszą być następnie ujęte w obraz ogólny postulatów po
lityki przemysłowej naszej dzielnicy. Rzecz oczywista, że Zjazd nie jest organem odpowiednim do przeprowadzania szczegółowych badań, ani
* do układania program u polityki ekonomicznej. Sprawa ta jednak mu
si być — jak sądzę — związana. z,e zjazdem z dwuch względów.
Najpierw dlatego, aby zwrócić uwagę ogółu przemysłowców na zbli
żającą się zmianę warunków istnienia ich przedsiębiorstw i na czekające na nich w związku z tą zmianą nowe zadania; powtóre -— żeby nie
zbędnym badaniom, o których wyżej była mowa, nadać bieg i charakter
praktyczny, odpowiadający bezpośrednio potrzebom i interesom poszcze
gólnych gałęzi przemysłu.
Chodzi o to, żeby pobudki i wskazówki do przeprowadzenia konkre
tnych badań wychodziły bezpośrednio ze sfer zainteresowanych. Dotąd przedsiębrano u nas różne badania w zakresie polityki ekonomicznej, ale obracały się one przeważnie w ram ach teoretyczno-akadem ickich.
Obecnie chodziłoby o to, żeby Kom itet organizacyjny zjazdu w y
szukał szereg przedstawicieli naszego górnictwa, przemysłu metalowego w najrozmaitszych jego odgałęzieniach, przemysłu ceramicznego, drze
wnego, włókienniczego, skórniczego, chemicznego, spożywczego, papier
niczego, graficznego, konfekcyjnego, którzyby przygotowali n a zjazd krótkie, 15 minutowe referaty, w skazujące na najpilniejsze potrzeby i p o stulaty odpowiednich gałęzi przemysłu.
Fachowcy z zakresu spraw społeczno-administracyjnych związanych z przemysłem, jak spraw y celno-polityczne, bankowe, kom unikacyjne, robotnicze, wykształcenia zawodowego — przedstawiliby podobne po
stulaty, każdy ze swego punktu widzenia.
Zadaniem Zjazdu byłoby podobnie przedstawione poglądy w dro
dze rozpraw uzupełnić i skorygować, a w końcu utw orzyć organ, który, trzym ając się tych ogólnych wskazówek, przeprowadziłby system badań szczegółowych. W yniki tych badań m ogłyby dopiero służyć za podstawę programu naszej przyszłej polityki ekonomicznej w stosunku do prze
mysłu.
T aki organ, Stała Delegacya Galie. Zjazdów przemysłowych, czy jak ją nazwiemy, wszystkie wspomniane badania szczegółowe zorganizu
je, wykona i będzie m iała za zadanie doprowadzić ich wyniki do jednego mianownika, tak, aby ułożyły się one w jednolity, harm onijny program polityki gospodarczej.
Przeprowadzenie wskazanych badań szczegółowych, zarówno jak ułożenie ogólnego programu polityki przemysłowej z punktu widzenia interesów naszej dzielnicy musi nas doprowadzić do zetknięcia, się z od- powiedniemi kołami ludzi z Królestwa. Zetknięcie się takie jest niezbę
dne, 1 0 ponieważ Galicya- jest nie do pomyślenia jako samodzielny orga
nizm gospodarczy. W olna Polska może się znaleźć gospodarczo w ra
mach Europy środkowej, czy też zostać pośrednikiem pomiędzy tą osta
tnią, a wschodem, nie podobna jednak w żadnym w ypadku przypuścić, żeby Kraków od W arszawy oddzielała granica celna,. A w tych w arun
kach musimy się liczyć najpierw z koniecznością przystosowania wzaje
mnego pokrewnych gałęzi przemysłu, k tó re w jednej i w drugiej dziel
n icy rozwijały się dotąd w odmiennym otoczeniu gospodarczym.
Powtóre zaś porozumienie z odpowiedniemi Kołami Królestwa jest konieczne, ponieważ tam zostały już podjęte i naw et daleko posunięte po
dobne badania i opracowania, oraz układanie podstaw polityki przemy
słowej. Prace te prowadzi tam także kom isya wykonawcza Zjazdów prze
mysłowych w najściślejszej łączności z Twem przemysłowców Królestwa Polskiego. Królestwo dąży naw et do uwzględnienia stosunków galicyj
skich w tych swoich pracach, ale nie mając na naszym gruncie odpo
wiednich organów, z którym i w tych sprawach mogłoby się porozumie
wać, musi z natury rzeczy poprzestawać na informacyach niezupełnych, niedokładnych, a nieraz może i nie odpowiadających rzeczywistemu sta nowi rzeczy. Byłoby rzeczą niedopuszczalną i pożałowania godną, żeby wtenczas, gdy przyjdzie czas na prawdziwe tworzenie warunków nowego życia, postulaty obu dzielnic w zakresie polityki przemysłowej nie były już ujednostajnione i zgodne i dopiero trzebaby było tracić czas na ich wzajemne przystosowanie i dochodzić przy tym do postanowień pośpie
sznych, połowicznych, niedostatecznie przem yślanych i przygotowanych.
Dlatego zadaniem Delegacyi zjazdu, będzie przy opracowaniu wszystkich szczegółowych spraw, przeprowadzenie tego zawsze w łącz
ności i porozumieniu z przedstawicielami odpowiednich kół Królestwa.
Osiągnięcie wszakże takiego porozumienia od w ypadku do w ypadku i od sprawy do spraw y nie odpowiedziałoby, mojem zdaniem;, w zupełności potrzebom chwili. Potrzebne nam jest w obu dzielnicach porozumienie stałe i w najogólniejszych kw estyach gospodarczych. Co więcej potrzeb
ne nam jest już dziś przedstawicielstwo interesów naszych gospodar
czych na zewnątrz. Takiego przedstawicielstwa nie są w stanie utw o
rzyć ani luźne grupy przedstawicieli poszczególnych interesów gospodar
czych, ani ad hoc zwoływane porozumienia naszych polskich władz politycznych. Zadaniom takiego przedstawicielstwa może podołać tylko organizacya m ająca na oku stosunki gospodarcze polskie w możliwie naj
szerszym terytoryalnie zakresie i gromadząca za sobą możliwie najlicz
niejszą rzeszę przedstawicieli różnych dziedzin naszego życia gospodar
czego. Przedstawicielstwem takim mógłby być tylko „Polski Związek gospodarczy11, obejmujący w zasadzie całą Polskę, na początek Galicyę i Królestwo, gdzie już dziś możliwe są wspólne porozumiewanie się i wspólne działanie.
Utworzenie takiego Związku pozwoliłem sobie zaproponować ju i
; na Nadzw. Zjeździe techników polskich w W arszawie. W niosek został przyjęty i przekazany do wykonania Komisyi W ykonawczej zjazdu.
Uważałbym za odpowiednie, żeby zjazd, przez nas obecnie przygotowy
wany, wziął w swoje ręce inicyatyw ę do utworzenia „Polskiego Związ
ku Gospodarczego1' w naszej dzielnicy. Jeżeli chodzi o praktyczne za
dania takiego Związku, wskażę ty lk o n a dwa: Już dziś w ram ach przy
gotowań gospodarczych do urzeczywistnienia Europy środkowej oma
wia się ukształtow ania sieci dróg wodnych w obrębie tej ostatniej. Bierze się przytem pod rozwagę rzeki polskie, kreśli się plany zużytkowania ich dla celów żeglugi, i niema przytem wszystkiem nikogo, ktoby mógł być uprawnionym zastępcą naszych potrzeb i naszych punktów widzenia. Pol
ski Związek gospodarczy wypełniłby tę lukę. K iedy przyjdzie wreszcie chwila nowego ukształtow ania stosunków międzynarodowych i będą się decydowały granice, formy państwowe i stosunki gospodarcze przyszłej Polski, naszym przedstawicielom politycznym potrzeba będzie, aby za nimi ktoś stanął jako powołany wyraziciel polskich interesów gospo
darczych. Polski Związek gospodarczy spełni wówczas tę rolę.
Tyle co do projektowanego program u zjazdu.
Co do sposobu zorganizowania zjazdu, ten pozostawiony być musi komitetowi organizacyjnemu.
Pozwoliłbym sobie tylko położyć tu nacisk na zasadę, że zjazd powinien mieć charakter jak najbardziej fachowy.
Co do terminu, to uważałbym pośpiech za bardzo wskazany. Ponie
waż jednak niema widoków, aby poważny i dobrze przygotowany zjazd mógł się odbyć przed wakacyami, proponowałbym z góry, wyznaczyć termin zjazdu na pierwsze dwa dni września.41
Program powyższy został przez wspomniane Zgromadzenie przyjęty, a dla! urzeczywistnienia go w ybrany został Kom itet organizacyjny, zło
żony z przedstawicieli: Krajowej Komisyi Przemysłowej, Prezydyów m iast Lwowa i Krakowa, Tow arzystw Technicznego w Krakowie i Polite
chnicznego we Lwowie, Izb handlowych, Izb rękodzielniczych, R ektoratu politechniki Lwowskiej, Związku większych m iast galicyjskich, Central
nego Związku galic. przemysłu fabrycznego, Towarzystw — górnicze
go, naftowego i leśnego, Związku przedsiębiorców gorzelni rolniczych, Związku młynów, Związku górników i hutników polskich, Centrali od budowy kraju i Ligi pomocy przemysłowej. Oprócz przedstawicieli po
wyższych instytucyi w skład K om itetu organizacyjnego weszli: Andrzej ks. Lubomirski, J a n bar. Gotz, Edw. hr. Mycielski, inż. K. Rolle, inż.
G. Sokolnicki i członkowie pierwotnego ściślejszego kom itetu: p. poseł E. Zieleniewski, p. inż. Adelman, jako przedstawiciel Kom itetu obywa
telskiego odbudowy wsi i miast, p. dyr. T. Filippi, p. Józef Górecki, p. inż. Klimko, p. P. Kosobudzki, p. Wł. Liban i p, Al. Szczepański.
Kom itet organizacyjny Zjazdu ukonstytuow ał się dnia 3 czerwca, wybierając na przewodniczącego p. posła inż. E. Zieleniewskiego, na zastępcę przewodniczącego Dr. inż. bar. J . Krausego, n a skarbnika p.
Br. Chodkiewicza, na sekretarza p. Dra A. Szczepańskiego i na za
stępcę sekretarza p. Dr. Brunona Joseferta.
Pracę przygotowawczą podzielił Kom itet organizacyjny, na wniosek prezesa posła Zieleniewskiego, między trzy sekcye, ukonstytuow ane jak następuje: I. Sekcya organizacyjna, składała się z przedstawicieli:
I. S e k c y a o r g a n i z a c y j n a : 1. Przedstawiciel Izby handlowej Lwowskiej, 2. Przedstawiciel Izby handlowej Krakowskiej, 3. Przedstawiciel Izby handlowej Brodzkiej, 4. Przedstawiciel Tw a technicznego Krakowskiego,
5. Przedstawiciel Izby rękodzielniczej Krakowskiej, 6. Przedstawiciel związku miast,
7. Przedstawiciel Centralnego Związku galicyjskiego przemytu fa
brycznego,
8. Delegaci górników i hutników polskich,
9. Przedstawiciel kraj. Związku Izb rękodzielniczych, 10. Ks. Andrzej Lubomirski,
11. p. inż. K. Rolle, 12. p. inż. G. SokoLnicki, 13. p. Dr. A. Szczepański, 14. p. poseł Zieleniewski,
II. S e k c y a f i n a n s o w o-g o s p o d a r c z a:
1. Przedstawiciel Prezydyum m. Krakowa, 2. Przedstawiciel Prezydyum m. Lwowa,
3. ,, Krajowej Komisyi przemysłowej, 4. „ Izby inżynierskiej,
5- j, Związku górników i hutników polskich, 6. „ Twa producentów ropy,
7- „ Centrali krajowej dla gospodarczej Odbudowy Galicyi,
9. p. bar. Gotz. Okocimski, 10. p. hr. Edw ard Mycielski,
III. S e k c y a r e f e r a t o w a . 1. Przedstawiciel R ektoratu politechniki Lwowskiej, 2. „ T -w a technicznego Krakowskiego, 3. „ Twa politechnicznego Lwowskiego, 4. „ Izby handlowej Lwowskiej,
5. „ Izby handlowej krakowskiej, 6. „ Izby inżynierskiej,
7. „ Krajowego Twa naftowego, 8. „ Krajowego Twa górniczego, 9. „ Krajowego Twa leśnego,
10. „ Centralnego Związku przemysłów galicyjskich, 11. p. r. J. Górecki,
12. p. Dr. inż. J. Krause,
Oprócz powyższych sekcyi, uchwalono u tw o rz y ć poza Krakowem ośrodki miejscowe organizacyjno-agitacyjne w celu przygotowania zja
zdu i pociągnięcia do udziału w nim jak najszerszych w arstw przemy
słowców galicyjskich. Postanowiono zwrócić się przedewszystkiem do organizacyi Lwowskich o utworzenie takiego przedstawicielstwa Komi
tetu organizacyjnego we Lwowie, następnie zaś do sekretarza Związ
k u m iast galicyjskich p. Dr. Przeorskiego o wskazanie osób, za pośred
nictwem których możnaby zawiązać podobne przedstaw icielstw a n a pro- wincyi.
W pracach pełnego Kom itetu i Komisyi brali udział oprócz wymie
nionych już -wyżej osób:
w imieniu Krajowej Komisyi przemysłowej — członek W ydziału K raj. p. dr. W ładysław Jahl, imieniem Prezydyum m. Krakowa — p. p.
wiceprezydenci —■ rca dworu J. Sarre i inż. K. Rolle, imieniem P re
zydyum m. Lwowa — p. inż. Ktihnel, imieniem Twa technicznego w K ra
kowie — p. inż. J . Żaczek i inż. K. Dutczyński, imieniem Twa Polite
chnicznego we Lwowie p. inż. Uderski i Fr. Drobniak, imieniem Izby handlowej i przemysł. Krakowskiej pp. B. W achtel i dr. Br. Josefert, imie
niem Izby handl. i przemysł. Lwowskiej — pp. dr. Wł. Stesłowicz i dr.
K. Trawiński, imieniem R ektoratu politechniki lwowskiej p. dr. inż. Jan Krause, imieniem Centrali odbudowy kraju — p. Br. Chodkiewicz, imie
niem Związku górników i hutników polskich p. at. rca Z. Kamiń
ski, imieniem Związku większych m iast galicyjskich — pp. Przeor- ski i Srokowski. Centraln. Związku galic. przemysłu fabrycznego
— p. dr. J. Merz, imieniem Galicyjskiego Twa leśnego — p. inż. Wło
dzimierz Braun, imieniem Ligi pomocy przemysłowej pp. dr. Ign. Dem
bowski, inż. Jarosław iecki i Sokołowski, imieniem Izby rękodzielniczej Krakowskiej pp. rca Z. Siemek, imieniem Krajowego Związku Izb rękodziełu. — p. rca. Piotr Kosobudzki, imieniem Związku młynów galic. — p. W awrzyniec Karczyński, imieniem Izby budowniczych w Krakowie p. arch. A rtur Romanowski.
Czas, w którym przypadł© działać Komitetowi, pomijając już warunki wojenne był z dwuch względów niekorzystny: 1 0 był bardzo ożywiony pod względem obrad politycznych, które absorbowały zna
czną część członków Kom itetu, 2° przypadał w połowie na kanikułę, poświęconą odpoczynkowi i kuracyom. Mimo to prace przygotowawcze energicznie szły naprzód i już z początkiem sierpnia term in Zjazdu u sta
lony został na dzień 28 września. Ustalony i dotrzym any dzięki ogro
mnej dobrej woli, z jak ą odnieśli się do wezwania Kom itetu wszyscy zaproszeni do wygłoszenia na Zjeździe referatów. W ypadki odmowy ze strony referentów były bardzo rzadkie, jakkolw iek opracowany przez Kom itet program Zjazdu zawierał 52 tem aty.
Dnia 28 wTześnia, po nabożeństwie odprawionem na intencyę po
myślności Zjazdu przez ks. kanonika J . Caputę, wiceprezesa Komitetu obywatelskiego odbudowy wsi i miast, p. poseł Zieleniewski c godz, 91/*
rano otworzył Zjazd wobec przepełnionej auli uniw ersytetu Jagielloń
skiego, w której obok dygnitarzy świeckich i duchownych zgromadzili się w imponującej liczbie przedstawiciele wszystkich gałęzi i sfer przemy
słowych, nie tylko z Galicyi, lecz także z Królestwa, W ielkopolski i Ślą
ska Cieszyńskiego.
Zagaiwszy Zjazd krótkiem, pięknem przemówieniem, p. poseł Zie
leniewski zaproponował obiór prezydyum Zjazdu, który też został jedno
głośnie dokonany.
Na prezesów honorowych Zjazdu powołano: ks. patrona Adam skie
go z Poznania, p. bar. Rog. Battaglię z Krakowa, Szamb. Cegielskiego z Poznania, eksc. Wł. Długosza, z Siar, inż. Piotra Drzewieckiego, I.
burmistrza m. stół. W arszawy, J . bar. Gotza z Okocimia, p. Henryka Grohmana z Łodzi, c. k. szefa Sekcyi p. A rtura H erbsta z Krakowa, dra W ładysław a Jah la członka W ydziału krajowego ze Lwowa p„
Władysława, Kiśłańskiego prezesa Twa popierania przemysłu i han
dlu z Warszawy, p. Kujawskiego właściciela fabr. z, Lublina, eks. J. Lea, prez. miasta, z Krakowa, dra. T. Rutowskiego, wiceprez. m iasta Lwowa.
Do prezydyum czynnego weszli:
jako prezesi — p. ks. A. Lubomirski % Przeworska, dyr. Sewe
ryn Samulski z Poznania, dyr. Andrzej W ierzbicki z W arszawy i prez.
Tad. Epstein z Krakowa,;
jato wice-prezesi — pp. H. Martens z W arszawy ,.p. St. Szymań
ski z Zawiercia, W. hr. Sągajło z Dąbrowy górniczej, inż. J . Kiedroń z Dąbrowy Śląskiej, p. T. Laśkiewicz z Lublina, p. inż. K. Rolle, inż.
A. Adelmann i p. rca Piotr Kosobudzki z Krakowa.
Sekretarzowali na posiedzeniach plenarnych kolejno p. p. J.
Pfeifer z W arszawy, dr. Stefan Czernecki i dr. K. Trawiński ze Lwo
wa, inż. Jul. Maciołowski i inż. Romanowski z Krakowa.
Po wyborze prezydyum przewodnictwo objął ks. Andrzej Lubomir
ski, towarzyszyli mu jako wiceprezesi pp. H. Martens z W arszaw y i J.
Kiedroń ze śląska Ciesz., przyczem przewodniczący powitał Zjazd imie
niem Koła Polskiego w W iedniu. N astąpiły dalej przemówienia powital
ne ze sitrony W ydziału krajowego, Departam entu gospod. społ. Tymcz.
Rady Stanu w Warszawie, wygłoszone przez nieodżałowanej pamięci wicedyrektora tego departam entu ś. p. Antoniego Kaczorowskiego, Ministerstwa dla Galicyi, Miasta Krakowa,, Akademii umiejętności i licznych organizacji zawodowych i gospodarczych we wszystkich dzielnicach Polski. Nie zbrakło w tym chórze powitań żadnego, głosu, niektóre zaś przemówienia, jak naprzykład p. dr. Wł. Jahla, i posła W. Długosza zrobiły głębokie wrażenie. Nadeszły także liczne pozdro
wienia listowne i telegraficzne ze wszystkich stron Polski. Po powi
taniach, które zajęły sporo czasu, zabrał głos, jako pierwszy referent dr. Ja n K anty Steczkowski, ówczesny dyrektor Banku krajowego dla wygłoszenia rzeczy o „O rganizacji bankowej jako czynnika rozwoju przemysłu11.
Nie będziemy tu przytaczali tytułów wszystkich w y g ł o s z o n y c h w
przeciągu zjazdu referatów ani zatrzymywali się nad ich treścią. Czytei nlk znajdzie je w oryginale w obecnym pamiętniku. Przypominamy tyl
ko, źe w ciągu trzydniowych obrad zjazdu odbyto cztery posiedzenia plenarne oraz 'obradowało równocześnie 11 sekcyi: górnicza, ziemno- ceramiczna, przemysłu metalowego, przemysłu drzewnego, papiernicze
go, skórniczego, włókienniczego, spożywczego, chemicznego, wreszc-ie sekcya przemysłu budowlanego i sekcya przemysłów kobiecych.
Referatów wygłoszono na posiedzeniach ogólnych — 13, na posie
dzeniach Sekcyjnych — 38.
Na szczególne wspomnienie zasługuje wystawa wyrobów przemysłu kobiecego', urządzona przy sekcyi przemysłów kobiecych przez Two popierania przemysłu kobiecego, obesłana bardzo pięknemi okazami przeważnie z dziedziny przemysłu artystycznego, bieliźniarskiego i de- wocyjnego, do wprowadzenia którego w kraju dało asum pt wspomniane towarzystwo.
Na posiedzeniach sekcyjnych przewodniczyli:
W sekcyi górniczej — p. hr. Sągajłło;
ziemno-ceramicznej — dyr. A. Klimaszewski, przem. metalowego — dyr. S. Samulski, przemysłu papierniczego — p. bar. Romaszkan,
przemysłu skómiczego — Dyr. Brodacki,
przemysłu włókienniczego — p. dyr. Pelczarski, przemysłu spożywczego— p. Kujawski,
przemysłu chemicznego — p. dyr. Komorowski, przemysłu drzewnego — p>. inż. Wł. Braun, przemysłu budowlanego — M. Martens,
przemysłów kobiecych — p. W anda Steczkowska.
Dnie, wypełnione nadzwyczaj ściśle referatam i, niewiele pozostawiały czasu na zbliżanie się wzajemne po za terenem dyskusyi ściśle fachowej.
Komitet organizacyjny dołożył wszakże starań, aby uczestnicy zjazdu mogli się zetknąć również i na polu towarzyskiem. Celowi tem u służyły dwa zebrania, pierwsze, które się odbyło dnia 27 września wieczorem i było poświęcone wzajemnemu zapoznaniu się członków Zjazdu i drugie, dnia 29. września, na którem przy wspólnej wieczerzy członkowie z róż
nych stron znaleźli sposobność do wymiany zdań w poruszających wszystkich ta k żywo kw estyach ogólniejszych. W ypadkiem tego dru
giego wieczoru było porywające przemówienie p. Andrzeja. W ierzbickie
go dyrektora Twa przemysłowców, Królestwa, Polskiego. Dla zaznaczenia jedności duchowej wszystkich dzielnic zebrano podczas wieczerzy na wniosek p. inż. L. Gawrońskiego — 1001 kor. na głodnych Litwy, które zostały złożone przez Kom itet w adm., Głosu Narodu".
Dla ułatwienia członkom przybywającym na Zjazd z prowincyi i z innych dzielnic pobytu w Krakowie, Komitet, Zjazdu zapewnił, sobie pe wną ilość pokojów w hotelach, pensyonatach i mieszkaniach pryw a
tnych Krakowa,, do których następnie skierowywali przyjezdnych ocze
kujący na dworcu współpracownicy, Biura Zjazdu.
Ułatwieniu oryentacyi na samym Zjeździe służyły wydane przez Kom itet — ,,Program obrad II. Galicyjskiego Zjazdu przemysłowego", zawierający również regulamin obrad, i uzupełnienie do- programu. Za
mierzone przez Kom itet wydawanie dziennika Zjazdu nie mogło dbjść do skutku, gdyż okropny brak ludzi w drukarniach krakow skich nie po
zwolił na podjęcie tak pilnej i pośpiesznej roboty.
W szyscy uczestnicy Zjazdu otrzymali stosowne odznaki.
Komitet organizacyjny Zjazdu doznawał w pracy swojej ze wszech stron daleko idącego poparcia,, którem u zawdzięcza zarówno powodzenie samego Zjazdu, jak i możność wydania obecnego pamiętnika.
Za przyjemny swój obowiązek uważa wobec tego K om itet wyraże
nie szczególnej wdzięczności — Świetnemu Senatowi W szechnicy J a giellońskiej za łaskawe udzielenie auli i sal W szechnicy na obrady Zjazdu, W ydziałowi krajowemu, Centrali Odbudowy Galicyi, Komitetowi Obywatelskiemu Odbudowy Kraju, Krajowemu Związkowi przemysłowe
mu, Centralnemu Biuru przemysłu drzewnego, Centralnemu Biuru prze
mysłu metalowego, Związkowi Ekonomicznemu Kółek rolniczych, Banko
wi przemysłowemu, W ojennej Centrali handlowej, Kasie oszczędności mia
sta Krakowa, Galicyjskim akc. Zakładom górniczym w Sierszy, Gałicyj- sko-karpackiemu Twu naftowemu, Twu Akc. L. Zieleniewski i Ska, Twu Akcyjnemu „Galicya", oraz pp. L. Baczewskiemii i Robertowi Kemowi za subwencye pieniężne na cele urządzenia Zjazdu i wydania pamiętnika.
Wreszcie pp. drowi J . St. Bystroniowi, drowi Br. Hełczyńskiemu, pp.
K. Piekarskiem u, T. Tretiakowi, J. Krysiakowi, J. Kędzierskiemu wi
nien Kom itet gorącą wdzięczność za gorliwą a bezinteresowną pomoc w zorganizowaniu Biura Zjazdu podczas samego jego trw ania, zaś pani Helenie Bryjakowej za bezinteresowną pracę kancelaryjną w Biurze Zjazdu.
Po uporządkowaniu m ateryałów Zjazdowych i sporządzeniu sprawo
zdania rachunkowego zatwierdzonego na zebraniu plenamem. dn. 28. pa ździernika 1918 r. Komitet dokonał, stosownie do regulaminu, wyborów ze swego grona do Stałej D elegacji galic. Zjazdów przemysłowych, po
wołując na delegatów pp. Adelmana, Battaglię, Chodkiewicza, Klimkę, Szczepańskiego i Zieleniewskiego, na zastępców — p. p. Wł. Brauna, J. Góreckiego, J. Ja,rosła,wieckiego i Wł. Libana.
W ten sposób Kom itet Organizacyjny II. Zjazdu przemysłowego, za
kończył swoje istnienie, przekazując dalsze czynności Stałej Delegacja gal. Zjazdów przemysłowych.
2*
WPŁYWY.
S P R A W O Z D A N I E K A S O W E
Komitetu O rganizacyjnego II. galicyjskiego Zjazdu przemysłowego.
Sprawdzone i zatwierdzone na posiedzeniu plenarnem dn. 28 października 1917 r.
o WYDATKI.
I.
II.
III.
IV.
Subwencye
1) Wydział, k r a jo w y ... .. 2000’
2) C. k. Namiestnictwo C. 0. G. . 5000' 3) Komitet obywatelski odbudowy 200- 4) Centr. biuro przemysłu metalów. 500-
5) „ „ „ drzewn. 500 -
6) Krajowy Związek przemysłowy 50Ó-- 7) Związek ekonom. Kółek roln. . 500-- 8) Bank p rz e m y s ło w y ... ...600-- 9 W ojenna Centrala handlowa. . 200-- 10) Kasa Oszczędności m. Krakowa 100- 11) To w. Akc. Zieleniewski . . . 500.- 12) Galic. Akc. Zakł. górnicze w Sierszy 200 - 13) Tow. Akc. G a l i c y a ... .. 300- 14) Ga). Karp. Towarzystwo naftowe 200- 15) S. B a c z ę w s k i ...200'- 16) Rob. K e r n ...500 - Udziały członkowskie:
a) wpłacone przez pocztę (podług
odcinków, przekazów) . . 795-- b) pobrane osobiście przez sekre
tarza Z j a z d u ...915-~
c) wpłacone w Biurze Zjazdu . 2873'- Wkładki na w i e c z e r z ę ... ...1620- Zwroty zadatków hotelowych, odsetki ban
kowe, nadpłaty u c z e s tn ik ó w ... 918 Razem . . 19021 K
11900
4583 1620
88
Służba uniwersytecka . . . . D rukarnia K o z i a ń s k i c h ...
Przepisywanie i p o w ie la n ie ...
O d z n a k i ...
Zadatki h o te lo w e ...
Papier i przybory kancelaryjne . , . . . Marki i porfcorya...
Zwroty udziałów ... . K o l a c y a ...
Razem . . Na rach. bież. w Banku przemysłowym Gotówka w k a s ie ...
K h
130 _ 863 -- 156 44
940 —
110 —
40 40 110 41
45 —
1850 —
4245 14752 23
Sekretarz: A , Szczepański. Kraków, 27 października 1917. Skarbnik: Chodkiewicz.
W N I O S K I
przedstawione II. galicyjskiemu Zjazdowi przemysłowemu przez Komitet organizacyjny Zjazdu, na zebraniu plenarnem w Krakowie 30 września
1917 roku.
Komitet organizacyjny IŁ galic. Zjazdu przemysłowego, uznając za konieczne utworzenie instytucyi, k tó ra objęłaby przedstawicielstwo ogólnych interesów przemysłu galicyjskiego w obecnych przejściowych i ważnych stosunkach, czuwałaby nad wprowadzeniem w życie tej ini- cyatyw y, której źródłem mogą być Zjazdy przemysłowe oraz starałaby się o przystosowanie rozwoju przemysłu galicyjskiego do możliwych zmian w ogólnych warunkach politycznych i do współdziałania; z w y
twórczością przemysłową innych dzielnic Polski staw ia wniosek:
II. galicyjski Zjazd przemysłowy uchwala utworzenie Stałej De- legacyi galicyjskich Zjazdów przemysłowych, m ającej za zadanie:
1° przedstawicielstwo ogólnych interesów przemysłu galicyj
skiego ;
2° porozumiewanie się w sprawach ogólnej polityki przemysło
wej z Delegacyami Zjazdów przemysłowych lub podobnemi insty- tucyam i w innych dzielnicach;
3° dbanie o urzeczywistnienie wniosków, uchwalonych n a gali
cyjskich Zjazdach przemysłowych.
Zważywszy, że w dobie obecnej postulaty naszej polityki gospodar
czej nie mogą być układane z punktu widzenia jednej wyłączniei dzielnicy, że oczekiwane zmiany polityczne w ym agają przemyślanej koordynacyi analogicznych interesów gospodarczych rozm aitych dzielnic, że dla osią
gnięcia takiej koordynacyi i dla reprezentacyi na zewnątrz ogólno pol
skich interesów gospodarczych potrzebna jest specyalna instytucya, Ko
m itet organizacyjny proponuje II. galic. Zjazdowi przemysłowemu nastę
pującą rezolucyę:
II. galicyjski Zjazd przemysłowy poleca Stałej Delegaeyi ga
licyjskich Zjazdów przemysłowych porozumienie się z odpowiednie- mi organizacyam i innych dzielnic, w celu wspólnego utworzenia
Polskiego Związku gospodarczego, opartego na następujących — mniej więcej — zasadach:
Zasady statutu Polskiego Związku gospodarczego.
§ I-
Polski Związek gospodarczy m a za zadanie:
a) gromadzenie m ateryałów do przyszłego ustawodawstwa gospo
darczego i do traktatów handlowych polskich.
b) reprezentacyę interesów gospodarczych polskich w sprawach i warunkach, wykraczających po za ram y życia gospodarczego po- /szczególnych dzielnic.
§ 2.
W tym celu Polski Związek Gospodarczy:
a) podejmuje inicyatyw ę w kierunku wyświetlenia analogicznych spraw gospodarczych w różnych dzielnicach;
b) przeprowadza porozumienia między przedstawicielami tych sa
mych interesów gospodarczych w różnych zaborach;
c) zajmuje stanowisko wobec podejmowanych przez obcych proje
któw urządzania spraw gospodarczych polskich.
d) w ydaje organ poświęcony zagadnieniom polskiej polityki gospo
darczej.
§ 3.
Członkami P. Z. G. są:
1. Stałe delegacye i rad y wszystkich gospodarczych i zawodo
wych zjazdów polskich.
2. Wszelkie stowarzyszenia i instytucye zawodowe i gospo
darcze.
3. Osoby pracujące na polu polityki gospodarczej polskiej.
§ 4.
Stałe delegacye i rady Zjazdów zawodowych tworzą odpo
wiednie grupy zawodowe P. Z. G.
Zrzeszenia należące do zawodów nie posiadających podobnej organizacyi, (n. p. tw a rolnicze) mogą tworzyć w łonie P. Z. G. gru
py zawodowe na podstawie osobnego sitatutu.
§5.
Zarząd główny P. Z. G. znajduje s i ę w W a r s z a w i e ; w po
szczególnych dzielnicach istnieją zarządy dzielnicowe, siedziby któ
rych są oznaczane przez czynniki miejscowe.
I
RE GUL AMI N II. GAL I C Y J S K I E G O Z J A Z D U P R Z E M Y S Ł O W E G O .
Członkowie i Komitet organizacyjny,
§ I- Uczestnikiem Zjazdu może być:
1. Każdy właściciel przedsiębiorstwa przemysłowego1 w Galicyi i innych dzielnicach Polski;
2. Członkowie stowarzyszeń przemysłowych lub technicznych pol
skich;
3. Osoby wprowadzone przez członków powyższych kategoryi;
4. Osoby i instytucye zaproszone przez Kom itet Organizacyjny Zjazdu.
§ 2.
Członkowie Zjazdu po uiszczeniu składki otrzymują w biurze Zjaz
du kartę wstępu, oznakę, program obrad i t. p.
§ 3.
Kom itet Organizacyjny pełni rolę gospodarza Zjazdu i rozstrzyga o porządku jego,prac. Sekretarz Kom itetu Organizacyjnego jest zara
zem generalnym sekretarzem Zjazdu.
§ 4-
Prezydyum Zjazdu.
Prezydyum Zjazdu składa się:
1° z prezesów, wiceprezesów i sekretarzy, wybranych na pierw-
«zem zebraniu ogólnem,
2° z przewodniczących poszczególnych sekcyj, wybranych na pierw- szem posiedzeniu każdej z tych sekcyi,
3° z prezydyum Kom itetu Organizacyjnego Zjazdu.
Na posiedzeniach pełnego prezydyum przewodniczy prezes Komitetu Organizacyjnego.
Prezydyum rozstrzyga o wszelkich sprawach, mogących wyniknąć z obrad Zjazdu.
§ 5.
Zebrania Zjazdu.
W zebraniach II. galic. Zjazdu przemysłowego' biorą udział tylko uczestnicy Zjazdu i osoby zaproszone przez Kom itet Organizacyjny.
§ 6. Zebrania są ogólne i sekcyjne.
§ 7.
Pierwsze zebranie ogólne zagaja przewodniczący Kom itetu Orga
nizacyjnego i stawia, propozycyę Kom itetu co do składu osobistego prezydyum. Zjazdu.
§ 8.
Po dokonanym wyborze prezes Zjazdu obejmuje kierownictwo i ze
branie przystępuje do porządku obrad.
Pierwszym punktem są powitania Zjazdu przez delegatów Towar rzystw i zaproszonych gości, po tym następują referaty.
§ 9-
Porządek ostatniego zebrania ogólnego obejmuje:
1) wnioski Kom itetu Organizacyjnego, 2) odczytanie i przyjęcie uchwał Zjazdu,
3) wybór stałej Delegacyi Zjazdów przemysłowych, 4) zamknięcie Zjazdu.
§ io.
Każdy wygłoszony na Zjeździe referat powinien być zakończony wnioskiem; przemówienia dyskusyjne powinny być również zakończone wnioskiem, zgłoszonym na piśmie. W szystkie wnioski referentów i dy
skutantów po opracowaniu przez prezydyum Zjazdu będą stanowiły przedmiot uchwał ostatniego ogólnego zebrania,. Zjazdu.
Przemówienie w dyskusyi nie może trw ać dłużej, niż 10 minut.
W tym samym przedmiocie wolno zabierać głos najwyżej 2 razy.
§ 11.
Uchwały w sprawie wniosków zapadają większością głosów, jako uchwały Zjazdu. W głosowaniu biorą udział tylko członkowie Zjazdu.
§ 12.
Protokoły zebrań prowadzone przez sekretarzy Zjazdu, a pod
pisane przez przewodniczącego zebrania, m ają obejmować dosłowne brzmienie wniosków i zapadłych, uchwał.
§ 13.
W szystkie obrady na zebraniach sekcyjnych prowadzi prezydyum w ybrane na pierwszem posiedzeniu Sekcyi.
§ 14.
Pierwsze posiedzenie sekcyjne zagaja sekretarz Sekcyi, wyznaczony przez Komitet Organizacyjny. Do obowiązków Sekretarza Sekcyi należy, oprócz zagajenia pierwszego posiedzenia, przeprowadzenie wyboru pre>- zydyum Sekcyi, prowadzenie protokołu zebrań i przygotowanie mate- ryałów do Dziennika Zjazdu i dla prezydyum.
Protokoły zebrań sekcyjnych podpisane przezi przewodniczącego i sekretarza są wręczane prezydyum Zjazdu.
§ 15.
Postanowienia ogólne.
Przy końcu pierwszego dnia Zjazdu odbędzie się posiedzenie! peł
nego prezydyum. Następnie pełne prezydyum odbędzie tyle posiedzeń, ile będzie wymagało opracowanie wniosków na ostatnie zebranie ogólne.
§ 16-
Sekretarze prowadzą protokoły Zjazdu i utrzym ują należytą łą
czność między prezydyum Zjazdu a obradami. Do obowiązków sekretarzy należy nadto przygotowanie sprawozdań z zebrań Zjazdu do dziennika Zjazdu.
§ 17-
Piecza nad wykonywaniem uchwał Zjazdu zostanie przekazana Sta
łej Delegacyi Zjazdów przemysłowych.
Z A G A J E N I E
wygłoszone przez Inż. Edm unda Zieleniewskiego, posła do R ady państw a.
Lat szesnaście mija, bo było to w r. 1901, ja k w tej samej sali mia
łem zaszczyt witać uczestników pierwszego Zjazdu przemysłowego w Krakowie. L at szesnaście! — to chwila w życiu narodu, to prawie „wczo- raj“, a jednak jakże „dzisiaj11 różne są w arunki w których zbieramy się znowu w naszej prastarej polskiej stolicy, aby omówić wspólne sprawy.
Zjazd w r. 1901 był jednym z objawów rosnącego w społeczeństwie zrozumienia, że rozwój ekonomiczny jest ważnym czynnikiem polity
cznego odrodzenia, o którym jednak w owym roku ledwo marzyć mo
gliśmy. Chcieliśmy wówczas rzucić podwaliny pod ten gmach marzeń, który każdy z nas w piersiach nosił, mało jednak m ając nadziei, żeby urzeczywistnienie tego ideału własnemi mógł oglądać oczyma. Pragnęli
śmy wówczas kłaść fundam enty dla potomnych, pracę rozkładaliśm y na długie lata, n a całe pokolenia.
Bóg zrządził inaczej. Nieprzewidziana kolej losów dziejowych spra
wiła, że oto w oczach naszych świta dla Polski upragniona zorza wolno
ści. Odwróciła się k a rta historyi. Co n a niej napisano, jeszcze' nie wiemy, lecz jedno jest niezbitą praw dą: nie będzie zbierać, kto nie zasiał. — Cokolwiek więc przynieść m a nam nieznane jutro, my stańm y do siewu, każdy na tern polu, które mu los przeznaczył.
Poprzedni siew, którego Zjazd w r. 1901 był jedną cząstką, burza wojenna zniszczyła w wielkiej mierze. A był to posiew nie marny: wi
dzieliśmy jak bujnie się plenił. Poczynania nasze przemysłowe w osta
tnim okresie przed wojną budziły najlepszą otuchę. Dzisiaj, kiedy zna
czna część kraju w gruzach legła, kiedy setki zakładów będących w peł
nym rozwoju, pożoga wojenna doszczętnie zniszczyła, bytem zaś innych zachwiała, kiedy warunki ogólne uległy głębokiej zmianie, uczyńmy jak dobry gospodarz: wyjdźmy na rolę, policzmy szkody, zastanówmy się’
co nam. zostało i jak postąpić, aby stra ty rychło powetować, braki uzu
pełnić, a rolę ta k przygotować, by w najkrótszym czasie dała Ojczyźnie obfite żniwo.
Przegląd więc strat, ułożenie rozkładu pracy na. najbliższe lata, jest zadaniem obecnego Zjazdu, do którego inioyatywę dał Kom itet Oby
watelski.
Niech mi wolno będzie dorzucić jeszcze słów kilka. Będą to w yrazy gorących życzeń dla rozpoczynających się prac Zjazdu, a zarazem w y
razy otuchy na przyszłość.
Trzyletnia wojna, straszliwe jej skutki dla ziemi naszej, widok gru
zów i zgliszcz nie złamały nas.
Krzepko staniemy znowu przy w arsztacie pracy narodowej, a ta jemnicą tej niezmożonej siły żywotnej, jest wiara w przyszłość, świa
domość, że krew przelana, łzy i cierpienia, że ciężki znój dnia codzien
nego, są konieczną podwaliną pod nową budowę, k tó rą chcemy rychło oglądać! Obyśmy następny Zjazd odbyli jako wolni obywatele Zjedno
czonej Polski!!
LISTA UCZESTNIKÓW II. GALICYJSKIEGO ZJAZDU PRZEMYSŁOWEGO W KRAKOWIE
28—30 września 1917.
Bielsko
iP raeto ck i W acław, st. rad. góm, Borysław
Brugger Fr. Inż.
CaJlier Bronisław Dunca de Sajo Wł. inż.
Goldmann J. E. G.
Haczewski Kazimierz, inż.
Komornicki Prot.
Komorowski Kaz., Dyr. Zb- Kraj, . Malczewski Tad., Inż.
10 Tołwiński Kon., dr.
W ieleżyński Maryan, inż.
Wolfeld Maciej, dyr. kop.
Brody Fadenhecht Jakób
Brzeżany Wiszniewski St., wł. cegielni
Chmielów Ponikiewski Maryan, inż.
Cfeodorów Kremer Stanisław, dyr.
Dąbrowa Górnicza Ciechanowski Ja n
Gadomski Felicyan Gadomski Stanisław
2oGarbiński Andrzej
Grabiński M., dyr. kop. węgla Modzelewski Józef, dyr.
Pirszel Ludwik Rudowski Szymon Sągajłło W itold, hr.
Siwczyński Henryk Skarbiński Stanisław Sonne Wilhelm inż.
Żukowski W ładysław Dąbrowa Śląsk Ciesz.
30 Kiedroń J., inż.
Szefer Leop., inż. dyr. Szk. Górn.
Dąbrowy koło Tarnowa Sozański Stanisław, dr.
Dębica Augustynowicz W.
Mazur W ładysław Nędzowski Ja n
Samsonowicz Michał, m. ślusarski Drohobycz
Borowicz J.
Lippe Schreier
Mokry Julian, rad. góm.
40 Słuszkiewicz Zdzisław, dr., dyr.
bańku Żupnik A. H.
Dublany Chrząszcz Tadeusz, prof. inż.
Dziedzice Kuźniar W iktor, dr.
Reicher St., dr.
Frysztat
Robak Marcin, przemysłowiec Dobrowolski Józef, dyr. banku
Gorlice
Dobrzyniecki Tad., przem. naft.
Swieykowski X.
Wroński Stan,, przemysłowiec Grybów
50 de Malherbe inż.
Milan Fr., inż.
Rottstein Salomon, przeds. bud.
Izdebnik
Dryszkiewicz Jan, dyr. fabryki Jarosław
Dymnicki A. wł. ślus. mech.
Gurgul Stanisław Jasło
Łonicki Aleksander, kupiec.
Ocbtałowicz
Kraków Abeles Wilhelm, przemysł.
Adelman Al., inż.
eoAder Wilhelm, wł. fabr.
Anozyc W acław
„Az;bit“ , Spółka Balsigerowa M. Dr.
Bauman Stan.
Battaglia R. bar, dr.
Bednarski Tadeusz Dr., Dyr- Woj.
Centr. Handl.
Bełdowski Wł., wł. fabr.
Bełdowska Lud., 70 Benis A rtur Dr.
Białek, inż.
Biasion Jan, budowniczy Biegeleisen Leon W ład. dr.
Bieliński Kazimierz inż.
Bieliński Stan. Dyr. elektr. miej.
Biesiadecki Wojciech, Dr.
Bohdanowicz F., wł. fabryki Bolland A. dr.
Brichta Bronisław, inż.
30 Bryjakow a Helena Buczkowska Z.
Buczkowski Kazimierz Bujak Franciszek, prof. dr.
Bujas Tomasz,, budowniczy Bund Józef, szef biura kol. Izb.
handl.
Buszezyński K onstanty
Butelsfci Jan, m ajster blacharski Bużacki Edmund, inż.
Bystroń Ja n St. dr.
90 Centrala krajow a dla gospodar
czej odbudowy Galicyi Centralny Związek przemysłu fa
brycznego. Dr. Merz Ludwik Chądzyński Ad- inż,
Chmurski Anastazy, inż.
Chodkiewicz! Br., inż.
Chołoniewski, inż.
Chowaniec W acław Chrząszcz,ewski A.
Czarnowski St., inż. dyr. browaru Czerunczakiewicz Emil, radca
salin
ioo Daszyńska Golińska dr- Dworski Józef, dyr.
Długoszowski Stanisław, wł. piek.
Dobrowolski M. L., właśó. fabr.
Doliński Jarosław , dr. red. Krak.
Czas. techn.
Doliński Zygmunt, red. „Odbudo
wy kraju"
Drobner Bolesław, dr.
Drobniak Franciszek, inż. górn.
wł. fabr.
Dutczyński, inż.
Dubeltowicz Henryk, inż.
HO Dutkiewicz Marceli
Epstein Tad. prezes Izby handl.
przem.
Federowicz J. K. wicepr. m iasta Krakowa
Filippi Tad., Dyr Banku Przem.
Fraenkel Henryk Francki Zygmunt, inż.
Freudenson Leonard, prof. szkoły prze-m.
Freund F ryderyk Froncz-Hubisztowa Gałęzowski Józef, prof.
120 Gąssowski W ładysław, inż.
Gawroński Ludwik, inż.
Gebethner Ja n
Gerżafoek Antoni inż., radca dwo
ru, starosta górn. dla Galicyi Goliński Stanisław, dr.
Gołogórski T., dr.
Górecki Józef, radca, wł. fabr.
Górka, prof.
Górka Piotr, przemysłowiec Gutkowski Tadeusz, chor- L. P.
130 Gutter M., wł. fabr.
Hajner Józef, red. „N. Reformy"
H aupt Br., dr.
Hełczyński Bronisław, dr.
Hof Stanisław, przemysłowiec Holewińska Antonina
Horoszkiewicz St., inż. r. dworu Horowitz Herman, Dyr. W. C. H.
Hroboni Kaz., budowniczy Ingarden Roman, radca, dworu 140Iwaszkiewicz Tadeusz, inż. dyr.
Jabłoński Kar., inż.
Jarosław iecki Józef, inż. r. bud.
Jarnuszkiew icz Karol, inż.
J a rra M., wł. fabr.
J a rra W acław, dyr.
Jastrzębski, inż. c. k- st. rca góm.
Jaszczurowski T., inż.
Jen ty s Stefan, prof. dr.
Josefert Bruno, dr.
150 Jurczyński Hieronim, dr.
K am iński Zdz,., radca górn- K annenberg Józef, rca rządu, dyr.
Ak. handl.
Kirchmayer Adam, wł. fabr.
Klimaszewski, dyr.
Klimko Maryan,
Kłębkowski Kazimierz, inż.
Kniżek Rudolf, dyr. W. Zakładu obrotu zbożem
Kolaszowska, Stanisława, Czytel
nia Kobiet im. Słowackiego Kosobudzki Piotr
1 6 0Koy Michał, dr. adw. kraj.
Koziański Eugeniusz Kozia,ński Kazimierz, dr.
K rasucki Mikołaj Krauze Ja n bar. dr. inż.
Krawczyk Stanisław, inż.
Król- Piotr, inż.
K ruk Stanisław, piekarz K rysiak Janusz,
K rysiak Fr. S ., red.
170 Kucharski W ł„ inż.
K urek Wł.
Lewicki Zygmunt, inż.
Liniewicz Jan, inż.
Litwinowicz Konrad, inż.
Lubelski K., inż.
Lulek Tomasz, dr.
Łoziński Paweł, dr- Macharski Leopold, dr.
Maciołowski Julian, inż.
MO Mączyński Franciszek, arch.
Maksymowicz Eug., arch.
Mańkowski Bronisław Mariasz. Grzegorz, inż.
Markiewicz M., inż.
Maryewski Franciszek, Dyr. Woj.
Zakłada Kred.
Mayerberg Marya Mazurski Emil, inż.
Mianowski Edward, st. kom. gaz.
Michałowski Ad:am, st, kom. gaz.
190Mięsowicz Jan , przemysłowiec Migdziiński Franciszek, inż.
Miziewiczowa Marya Morozewicz Józef, prof. dr.
Nahlik Wit.
Nitsch Leonard, inż.
Nycz Stanisław, prok. Woj. Centr, Handl.
Odrzywolski St, arch.
Olszewski Józef, dyr. L. P. P.
Otowski Wł., inż.
sooPassakasf Miecz., prof.
Pawlikowski Stanisław, inż.
Peterek Fr.
Piasecki Adaim, wł. fabr.
Piekarski Józef Piekarski Kazimierz Pitułko Szczęsny, przemysł.
Podgórski W ład.., inż.
Pordes Fryderyk, dr. inż.
Procner A., wł. fabr.
210Promiński Kazimierz, dr. dyr.
Proniowa Izabela Przyłuski K., inż.
Rakowicz Jan, dr. prof.
Rakowicz; Kazimierz, dr- Ramza Jacek, inż.
Regiec Ludwik, inż. dyr. regula- cyi W isły
Rembieliński Ignacy Jan, proku- rzysta „Głosu Narodu"
Róg Anast. Kazimierz,, dyr.
Rolle Karol, inż. dr. wicepr. m.
Krakowa
220 Romanowski A rtur, arch.
Rosenberg L., rca ces., wł. apteki Różański Ad., inż.
Rozwadowski I., gen. eksc.
Sarre Józef, inż.
Schmaus Henryk, kraw iec Schmeidl J., piekarz Schmidt Antoni
Schonnett Józef, dr. dyr. Patro
natu
Schonfeld M., dr.
230 Seidenfrau H., wł. fabr.
Seifert M., inż. dyr. gazowni Sędzimir Mieczysław, dyr. Banku
gal. dla handlu i przemysłu Siedlecka Marya, Koło Pań T.S.L.
Siełecki Kazimierz Siemek, radca
Sikorski Tadeusz, prof.
Siwicki Kazimierz, inż.
Skalski W itold, dr.
Smolka W ładysław
240 Smyczyński Ludwik, s t. inspektor przem.
Sokołowski Stanisław Sperling .J., wł. młyna.
Stefczyk Franciszek, dr- Stępowski M aryan dr.
Steinberg Joachim
Stowarzyszenie przem. dla wyro
bu tow. żelaznych i drucianych Sulikowski St., wł. fabr.
Sykutowski Leon, przemysł.
Szajnocha Wł., dr. rek to r Uniw.
Jag.
250 Szaraki Marcin, dr. rca nadw., dyr.
Szczepański Aleksander, di'.
Szczepański Tadeusz, inż.
Szenk Mieczysław, dr., prok. G-.
W. Z. K.
Szlapak Leon, dyr.
Szydłowski M., inż. dyr.
Toczarski Jerzy, inż.
Till Stanisław, inż. rca bud.
Tondossowa Felicya, Koło pań straży polskiej
Tor E., inż., Miejskie Muzeum Te- chniczno-Przemysłowe
260 Towarzystwo Techniczne E. Uderski Ska, przeds. bud.
W achter Bernard W ątorska W ładysław a Weber Jan, inż.
W eigt H., dr.
W einberger Juliusz
Witowski Włodzimierz, inż.
Wojnowska Anna Wolny Ja n
270 Woszozyński St., inż.
W yczyński Kazimierz, arch.
W ydział K rajow y Królestwa Gali
cyi i Lodomeryi Zaborski, dyr.
Żaczek Józef, inż.
Zakrzewski Ignacy, dyr. W. C. II.
Zdanowicz Zdzisław, radca Zieleniewski Edm., inż. poseł Zieleniewski L., inż.
Zielińska Janina
280 Zimmermann Antoni, inż.
Zraziński Józef
Związek Młynów, dr. Merz Ludwik Żabiński Alb., dr.
Żerański Tadeusz., inż.
Żurek Adolf, st. kom. gazowni K ęty
Lankoszi Kaz., dyr. fabr.
Zajączek Edw., dyr. fabr.
Kołomyja Ptaszek Maryan, inż.
Krosno
Schmaltz Boi. kupiec i przem.
290 Szafran Tad., prof.
Krzeszowice
Mikucki Bogusław, gen. pełnom.
dóbr.
Lublin
Dylewski Stanisław, dyr. fabr.
Kujawski Teofil, przemysłowiec Olszewski Antoni, dyr. tow. prz.
Laśkiewicz Teofil, inż., dyr. fabr.
Podgórski Przemysław, inż.
Zeydler Zborowski Józef, przem.
Lwów Akselbrad H., wł. młyna Altenberg M., inż.
300 Bieńkowski St., inż. dr.
Czernecki Stefan, dr.
Dziubiński Piotr, dr. dyr. Os so
li n eurn
Fabryka wyrobów ceramicznych Ja n a Lemańskiego
Głąbiński St., prof. dr. eksc.
Gostkowski Alfons, zaprz. sensal naftowy
Hauswald Ed., prof.
Hepko Michał, m ajster szew.
Ihnatowicz dr.
Izba Stowarzyszeń czych i przemysłowych
3iOKorkis Ad., dr. sekr. Izby handl.- przem.
Korosteński Zygm., red. „Dźwi- gni“.
Krajowy Zakład dla przem. roln.
Krzysiak Roman Lambert
Litwinowie* Al., inż.
Lewicki Bolesław, rca ces.
M agistral m. Lwowa przez inż.
A rtura Kiihnela
Merunowicz Feliks, dr. dyr. Miej.
Kasy Osacz.
Nahlik Karol, dr.
320 Opolski Adam, inż.
Olszewski St., dr.
Pelczarski Józef, dyr.
Podków ka Maciej Polny Jakób, dyr. fabr.
Rodakowski Zygmunt, inż.
Rucker Jan, dr.
Skoczylas Stan. rca góm . inż.
Sochacki Zygmunt, prof. inż.
Sokolnicki Gabryel, inż.
330 Sosnowski Józef, inż.
Steczkowski 1. K., dyr. b a n tu kr.
Szczepański Kazimierz, dyr.
Szpądrowski M., wł. fabr.
Tatarczuch, dyr.
Techniczne Biuro dla spraw od- bud. kraju
Teodorowicz Adam, dyr. gazowni Tliorn A., wł. m łyna
Thtirhaus Leon, inż.
Trawiński Kar., dr. Sekr. Iz,by h.
i przem.
W ysoczański Bronisław, dr. dyr.
Łazy Śląsk Ciesz.
Sykała Julian, inż.
Łodygowice.
Korbel M., wł. m łyna Łubiec
Arkuszewski Ja n , wł. papierni Miedzianka
Łaszczyński Bolesław dr.
Nehrybka Schatzker M., wł. m łyna
Nowy Sącz Cblebiński Kazimierz
Gdesz Roman, delegat m iasta 350 Herschtal, inż., wł. cegielni i rad
ca kolej.
K asa Oszczędności W ójcicki Czesław
Nowy Targ Rajski Józef, burmistrz
3 rękodzielni-340Weiss Juliusz, przemysłowiec
W lach
Ogrodzieniec.
Heiman Jakób, dyr. fabr. cem.
Okocim
Rossknecht Roman, inż. dyr. bro
waru
Oświęcim Kuźnicki E., wł. fabr.
Szpak Ant., wł. fabr.
Pilica
Aikuszewski Kazimierz, inż. prze
mysłowiec
Piotrków
Joel Zygmunt, inż., przedst. fabr.
masz.
Poznań seoSamulski Seweryn, dyr.
Przemyśl Cyganek Jan , kupiec Frenkl A., wł. młyna K adernóżka Jan, wł. fabr.
Łazor Ja n , wł. druk.
Tidej Józef
W ojtowicz Stanisław, cukiernik Przeworsk
Lubomirski Andrzej, ks.
Rytwiany (Król. Polskie) Psarski St., inż. dyr. cukrowni
Rzeszów.
Bartynowski St., inż.
Siersza W odna.
370Dunajecki Michał, inż.
Schimitzek Antoni, radca góm . Straszewski Kaz., inż.
Skawina Ehrenpreis, dr., dyr. fabr.
Sokal W ątorski Stanisław, inż.
Sokół pow. Gorlice Mrazek M., wł. kop.
Sosnowiec Jechalski Wł., dyr. fabr.
Kamiński W a d . Likiem ik, dr.
Oppenheim Bernard przemysł.
380Reicher M., dr.
Szymański Stanisław, del. filii Tow. przemysłowców
W engris Jan., inż.
Stanisławów
Dziurzyński Antoni, dyr; gazowni Lorenz Józef
Stróże Żelechowski Kazimierz Zaremba Bolesław, inż.
Stryj Bar Adam
Bar St.
Budziszewski Leon 390 Ekstern Józef, budowniczy
Związek pow. stowarzyszeń ręko
dzielniczych
Strzegowiee p. Pilzno Łopuski Czesław wł., dóbr.
Sucha
Jurkow ski Jan, pełń. dóbr Sucha Zawadziński Kazim., adm. dóbr
Sułkowice Smereczyńska Marya Smereczyński Fr., inż.
Szczakowa Lewicki Karol, inż.
Dreutler Julian
Tarnawa Stypuła Józef, wł. tartaku
Tarnów
400 Pisz Józef, wł. druk.
Szancer K., wł. młyna Ursini Z., inż.
K arstens Maurycy
420 K asperski Kazimierz, prof. wyż.
szkoły handlowej Kaszuba Ryszard, inż.
Kaw iński W acław, inż.
Kiślański Wł., prezes Kom. Muz.
Przem. i Roln.
Leśniewski W iktor Łychowski Stanisław Martens H enryk, inż.
Olszowski Kazimierz, dyr.
P atzer Ja n Pfeiffer Józef
Wowkonowicz Romuald, inż. dyi'.430Rafehman Stanisł mz.
gazowni
Tustanowice Trapp Filip, przeds. bud.
Uniszowa Korytowski Jan, wł. dóbr
Ustrzyki dolne Jastrzębski Alfons, dyr. Banku
Wadowice
Jaremkiewicz Józef, wł. fabr.
Romaszkan Feliks bar., wł. fabr.
de Rosset A., inż.
Sokołowska Zofia Strasburger Henryk, Dr.
Sulikowski Kar., inż.
Święcicki Kazimierz, przemysł.
Świętochowski Stanisław, wice- dyr. Tow. Przemysł.
Tenenbaum Henryk
Tymieniecki Paweł, dyr. fabr,
„Ł azy“
Yoellnageł Henryk, technik.
Wodziński Władysław, dr. adw. 4 4 0W ierzbicki Andrzej, Dyr. Towarz.
Warszawa 4l0Berlinerblau Józef, dr.
Billich Julian, wł. biura techn.
Borkowski Stanisław, prezes Żarz,.
Tow. Akc. Borkowski i Ska Byczkowski Zdzisław, dyr.
Dmochowski Jan, Związek przem.
met.
Doleżal Franciszek, dr.
Fromowiczi Stanisław
Kaczorowski Antoni, dyr. Dep.
gosp. społ.
Przem.
Zieliński Franciszek, przemysło
wiec.
Wiedeń Diamand Herman, dr. poseł
„Gałicia“ , Two akc. dla przem.
naft.
Groblewski Karol, zastępca- Eksc.
Ministra dla Galicyi
Konopka Andrzej, inż. radca, bud.
Łahociński Adam, Konsulent Na
m iestnictw a
3'
Paschalski W ładysław, wł. fabr.
W ierzbicki Leon, dr. inż.
Wieliczka
Ajdukiewicz Bronisław, rca dworu Witkowice
450 K em Robert rca komerc.
Rieger Roman, inż.
Zakopane Dudrewiezowa M.
Przetocki Maryan
Szymborski Winc,, adm. dóbr Wróblewski J a n
Ząbkowice
456 Jaw orski Józef, inż.
Uczestników 456. Lista zamknięta w sobotę, 29 września o godz. 3 ciej po południu.
