METODYCZNE MATERIAŁY POMOCNICZE DO PODRĘCZNIKA I ZESZYTU ĆWICZEŃ MIĘDZY NAMIAUTORSTWA AGNIESZKI ŁUCZAK I ANNY MURDZEKNauczyciel wybiera lekcje spośród podanych. Samodzielnie planuje czas na omawianie lektur i sprawdziany.CZŁOWIEK I TRADYCJA

(1)

METODYCZNE MATERIAŁY POMOCNICZE DO PODRĘCZNIKA I ZESZYTU ĆWICZEŃ MIĘDZY NAMI AUTORSTWA AGNIESZKI ŁUCZAK I ANNY MURDZEK

Nauczyciel wybiera lekcje spośród podanych. Samodzielnie planuje czas na omawianie lektur i sprawdziany.

CZŁOWIEK I TRADYCJA

TEMATYKA LICZBA GODZIN

MATERIAŁ CELE WPROWADZANE

POJĘCIE

KONTEKST KULTUROWY

1 PODRĘCZNIK

J. Tuwim, * * * [Nie mam żadnego zajęcia…]

(fragment), s. 8–9

– czytanie ze zrozumieniem tekstu poetyckiego

– rozumienie pojęcia podmiot liryczny – określanie sytuacji lirycznej w utworze – nadawanie tytułu zgodnego z treścią – wykonywanie ilustracji do treści utworu – zorganizowanie konferencji; wchodzenie w rolę podmiotu lirycznego

– zbieranie argumentów na określony temat, prowadzenie rozmowy

plastyka

1 ZESZYT ĆWICZEŃ

Zabawy słowem:

Radość pisania, s. 5–6

– czytanie ze zrozumieniem tekstu poetyckiego na poziomie metaforycznym (określanie podmiotu lirycznego i sytuacji lirycznej, rozpoznawanie środków

artystycznych)

– tworzenie krótkich wypowiedzi z zastosowaniem środków poetyckich

(2)

POJĘCIE

Mowa… 1 PODRĘCZNIK

s. 10–11 – dostrzeganie funkcji komunikacyjnej mowy – wzbogacanie słownictwa związanego z mówieniem (tworzenie rodziny wyrazów do wyrazu mówić, wyjaśnianie

związków frazeologicznych i wskazywanie sytuacji, w których można je zastosować) – pisanie opowiadania twórczego

– czytanie tekstu ustawy prawnej i wyszukiwanie określonych treści

– pisanie projektu działań na rzecz ochrony języka

W obronie ojczystego języka

1–2 PODRĘCZNIK

M. Konopnicka, Rota, s. 12–14

– czytanie ze zrozumieniem tekstu

poetyckiego na poziomie semantycznym i krytyczno-twórczym (wyszukiwanie treści metaforycznych i symbolicznych, nazywanie wartości, przedstawianie pojęć na ilustracji) – nazywanie przeżyć i uczuć związanych z odbiorem i treścią wiersza

– odwoływanie treści utworu do sytuacji historycznej Polski i Polaków

muzyka, plastyka, film

(3)

POJĘCIE

Narodowe pamiątki – pieśni, legendy, podania…

1 PODRĘCZNIK

A. Mickiewicz, Konrad Wallenrod (fragment), s. 15–16

– opowiadanie odtwórcze

– określanie tematu utworu poetyckiego – rozpoznawanie w tekście apostrofy i nazywanie jej funkcji

– rozumienie dosłownych, metaforycznych i symbolicznych sensów utworu

– posługiwanie się cytatem

– rozpoznawanie cech gatunkowych pieśni – rozumienie funkcji kulturotwórczej literatury oraz jej znaczenia w budzeniu uczuć

patriotycznych

– wyszukiwanie informacji historycznych o sytuacji narodu w okresie zaborów

– gromadzenie wiadomości o swoim regionie i jego kulturze

apostrofa

1–2 PODRĘCZNIK

A. Mickiewicz, Świteź, s. 17–23

– tworzenie wypowiedzi pisemnej typu: artykuł prasowy, relacja, wywiad, opis miejsca

– aktywna praca w grupie, m.in. planowanie działań, koordynacja ich realizacji,

przedstawienie efektów pracy zespołu oraz ocenianie pracy indywidualnej i zbiorowej

plastyka

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Zabawy słowem:

Jak korzystać ze słownika

poprawnej polszczyzny?

– uzupełnianie tekstu, rozwiązywanie krzyżówki, dobieranie poprawnych form językowych, redagowanie własnych tekstów z użyciem słownika poprawnej polszczyzny (czytanie haseł słownikowych, wyszukiwanie w nich potrzebnych informacji)

– zapisywanie wniosków dotyczących przeznaczenia i przydatności słownika

słownik poprawnej polszczyzny

(4)

1 PODRĘCZNIK C. Niewiadomska, Podanie o Popielu, s. 24–26

prozatorskiego na poziomie semantycznym i krytyczno-twórczym

– rozpoznawanie rzeczywistych i fantastycznych elementów świata przedstawionego

– poznawanie cech gatunkowych podania – porównywanie elementów świata

przedstawionego mitu, baśni, legendy i podania – wybieranie i wykorzystywanie informacji z tekstu naukowego

– prezentowanie własnego stanowiska wobec poruszanego problemu; argumentowanie

podanie

1 PODRĘCZNIK

Co przeważyło szalę;

płaskorzeźba przedstawiająca fragment drzwi gnieźnieńskich – scena wykupu ciała świętego

Wojciecha, s. 26–29

prozatorskiego na poziomie semantycznym i symbolicznym

– opisywanie zdarzeń i przeżyć bohaterów – odwoływanie się do wartości etycznych w ocenie postępowania bohaterów

– porównywanie tych samych zdarzeń przedstawionych w różnych utworach literackich

– porównywanie informacji zawartych w utworze literackim i haśle encyklopedycznym – wykorzystywanie wiedzy historycznej dotyczącej początków państwa polskiego – odczytywanie płaskorzeźby, porównywanie tekstu literackiego i plastycznego

– wyszukiwanie informacji w różnych źródłach

plastyka

(5)

PODRĘCZNIK J. Kasprowicz, O śpiących rycerzach w Tatrach,

s. 30–36 ZESZYT ĆWICZEŃ schemat 1

– rozumienie pojęcia wątek i posługiwanie się nim przy analizie budowy utworu

prozatorskiego

– opowiadanie odtwórcze w narracji pierwszoosobowej

– rozpoznawanie cech gatunkowych podania (wyodrębnianie historycznych i legendarnych elementów świata przedstawionego)

– analiza treści utworu na poziomie semantycznym i symbolicznym

– zabieranie głosu w dyskusji na temat

sposobów poprawienia świata; zapis wniosków w formie metaplanu

wątek muzyka,

plastyka

W kręgu tradycji i obyczajów

1 PODRĘCZNIK

s. 36–37 – rozwijanie słownictwa czynnego i biernego, poznawanie znaczenia związków

frazeologicznych

– rozpoznawanie pojęć na podstawie podanych definicji

– zbieranie informacji o regionie i

przedstawianie ich w formie graficznej (plakat) – doskonalenie pisania listu

1 PODRĘCZNIK

J. G. Frazer, Kult drzew, s. 37–41 ZESZYT ĆWICZEŃ schemat 2

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie semantycznym

– redagowanie pytań i odpowiedzi do podanego fragmentu, streszczanie tekstu

– tworzenie notatki na podstawie pracy grup – przenoszenie na mapkę konturową informacji dotyczących przedstawionych w tekście wierzeń – dobieranie argumentów potwierdzających postawioną tezę

– tworzenie twórczego opowiadania mającego cechy baśni, podania, mitu lub legendy

plastyka

(6)

1 PODRĘCZNIK T. Lenartowicz, Kalina, s. 42–43

– czytanie ze zrozumieniem utworu poetyckiego na poziomie semantycznym i krytyczno-

twórczym (tworzenie wypowiedzi bohatera lirycznego, wyrażanie jego przeżyć i odczuć) – praca w grupach metodą dramy

(przedstawianie żywych obrazów)

– czytanie interpretacyjne tekstu poetyckiego (z odpowiednio dobraną intonacją, barwą i

natężeniem głosu)

– redagowanie notatki i opowiadania twórczego

muzyka

1 PODRĘCZNIK

J. Kochanowski, Na lipę, s. 44–45

– określanie nadawcy i odbiorcy wypowiedzi poetyckiej

– redagowanie pytań do tekstu utworu

– czytanie ze zrozumieniem utworu poetyckiego na poziomie krytyczno-twórczym (posługiwanie się cytatem, wyjaśnianie

funkcji środków poetyckich)

– tworzenie kilkuzdaniowej notatki o korzyściach, jakie daje lipa

– redagowanie tekstu reklamy i ogłoszenia

(7)

POJĘCIE

Rok w przysłowiach ludowych

1–2 PODRĘCZNIK

Głoska a litera, s. 46–49

– czytanie ze zrozumieniem przysłów – rozumienie pojęć głoska i litera – dzielenie wyrazów na głoski i litery, wyróżnianie samogłosek i spółgłosek – rozpoznawanie głosek dźwięcznych,

bezdźwięcznych, twardych, miękkich, ustnych, nosowych

– rozpoznawanie sposobów oznaczania miękkości głoski

– dzielenie wyrazów na sylaby

– stosowanie zasad przenoszenia wyrazów do następnej linijki

litera, głoska (twarda, miękka, dźwięczna, bezdźwięczna, ustna, nosowa), sylaba

muzyka

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Gramatyka – fonetyka: Głoska a litera, s. 68–74

– czytanie ze zrozumieniem tekstu poetyckiego na poziomie semantycznym

– udział w konkursie wiedzy o głoskach i literach (rozwiązywanie zadań wymagających

znajomości pojęć głoska i litera, umiejętności podziału głosek na samogłoski i spółgłoski, rozpoznawania funkcji litery i, podziału głosek na dźwięczne, bezdźwięczne, miękkie, twarde, ustne, nosowe, podziału wyrazów na sylaby zgodnie z poznanymi zasadami)

– uzupełnianie schematów i tabel, praca z tekstem

2–3 ZESZYT ĆWICZEŃ

Ortografia: Różne zapisy tych samych głosek (rz, ż, ch, h, ó, u), s. 148–

– czytanie i stosowanie zasad pisowni wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h

– rozwiązywanie krzyżówek, labiryntów, uzupełnianie wniosków, schematów, tabel

(8)

160 1–2 ZESZYT

ĆWICZEŃ Ortografia:

Pisownia niektórych spółgłosek, s. 161–168

– czytanie ze zrozumieniem tekstu poetyckiego na poziomie semantycznym

– czytanie reguł ortograficznych dotyczących zapisu głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, ustnych, nosowych, twardych i miękkich oraz stosowanie ich w praktyce (uzupełnianie luk, tabel, schematów, krzyżówek, uzasadnianie pisowni, formułowanie wniosków)

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Ortografia: Jak dzielić wyrazy?, s. 169–170

– podział wyrazów na sylaby z zastosowaniem podanych reguł

– przenoszenie wyrazów do następnej linijki – wyszukiwanie w słowniku ortograficznym informacji dotyczących dzielenia wyrazów na sylaby

(9)

POJĘCIE

Magiczne dni

w roku 1–2 PODRĘCZNIK

J. I. Kraszewski, Dzień Kupały, s. 50–

53

– określanie elementów świata przedstawionego (czas, miejsce akcji) – czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie krytyczno-twórczym

– praca w grupach nad: notatką o pogańskim bogu, notatką o święcie Kupały, zaproszeniem na święto, plakatem z programem jego

obchodów, listem zawierającym relację z przebiegu uroczystości

plastyka

1 ZESZYT ĆWICZEŃ

Czytanie ze zrozumieniem:

Andrzejki, s. 52–54

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na

poziomie semantycznym (nadawanie tytułów akapitom, rozwiązywanie zadań typu prawda – fałsz)

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na

poziomie krytyczno-twórczym (sporządzanie notatki w dowolnej formie na podstawie tekstu, redagowanie wypowiedzi na temat funkcji współcześnie obchodzonych andrzejek)

1 PODRĘCZNIK

J. Kochanowski, Pieśń świętojańska o Sobótce, s. 54–56

– czytanie treści utworu na poziomie krytyczno-twórczym (rozmowa o sytuacji przedstawionej w utworze, czasie, miejscu i uczestnikach wydarzenia, uzupełnianie tabeli określającej cel wypowiedzi podmiotu lirycznego)

– udział w dyskusji na temat funkcji świąt – redagowanie wypowiedzi na zadany temat

(10)

1–2 PODRĘCZNIK K. Malicki, Goliszowe buty, s. 56–64

ZESZYT ĆWICZEŃ schemat 3

– czytanie ze zrozumieniem tekstu prozatorskiego na poziomie krytyczno- twórczym (wyszukiwanie informacji o elementach świata przedstawionego, redagowanie planu zdarzeń, opowiadanie twórcze)

– praca w grupach nad odczytywaniem symbolicznego znaczenia działania kwiatu paproci oraz jego wpływu na postawy i

postępowanie ludzi – uzupełnianie schematów, ocena pracy zespołów, redagowanie notatki – praca metodą kapeluszy myślowych E. de Bono – podawanie faktów i danych, odczuć, skutków pozytywnych i negatywnych, projektów związanych z przedsięwzięciem polegającym na założeniu hodowli kwiatu paproci

– redagowanie pisemnej wypowiedzi na podany temat

plastyka

1–2 PODRĘCZNIK

W. S. Reymont, Wiosna;

D. Forstner, Świat symboliki

chrześcijańskiej, s.

65–67

prozatorskiego na poziomie semantycznym i krytyczno-twórczym (posługiwanie się cytatem, określanie elementów świata przedstawionego)

– nadawanie tytułów poszczególnym częściom utworu

– odczytywanie symbolicznych treści na podstawie analizy tekstu literackiego oraz wybranych informacji ze słownika

symboli

– redagowanie notatek zawierających wnioski

plastyka, muzyka

(11)

z analizy oraz dłuższej wypowiedzi zawierającej pośredni opis przeżyć

1 PODRĘCZNIK

P. Breughel Młodszy, Lato;

J. Harasymowicz, Żniwa, s. 68–69

– rozumienie treści obrazu (opisywanie przedstawionej sytuacji, postaci biorących w niej udział, określanie atmosfery dzieła, celowości użycia przez artystę określonych barw, opis wrażeń związanych z odbiorem obrazu)

– redagowanie wypowiedzi w imieniu jednego z bohaterów obrazu

– porównywanie treści dzieła plastycznego z tekstem poetyckim

Chleb w podaniach ludowych

1 PODRĘCZNIK

I. Kubiak, K. Kubiak, O skąpej gospodyni, O męce

chleba, s. 69–71

– rozmowa o funkcji chleba w życiu człowieka – wypisywanie związków frazeologicznych dotyczących chleba

– opisywanie chleba według różnych kryteriów

– odczytywanie treści symbolicznych w utworze i odwoływanie się do tekstu Nowego Testamentu

– redagowanie listu otwartego

list otwarty plastyka

1 ZESZYT ĆWICZEŃ

Różne formy wypowiedzi: Jak napisać list oficjalny?, s. 20–23

– czytanie i porównywanie różnych typów listów (określanie nadawcy, odbiorcy i celu wypowiedzi, analiza struktury

tekstów)

– doskonalenie umiejętności zapisu daty, nagłówków

– redagowanie listu oficjalnego z zastosowaniem podanego słownictwa, zachowaniem oficjalnego stylu oraz prawidłowego rozmieszczenia tekstu

– ocena listu otwartego napisanego w grupach zgodnie z podanymi kryteriami

list oficjalny

(12)

1 PODRĘCZNIK L. Staff, Chleb, s. 72–

73

– czytanie ze zrozumieniem tekstu poetyckiego (określanie tematu utworu, odczytywanie przenośnego sensu tekstu, posługiwanie się cytatem)

– grupowe redagowanie notatki o wyrobie chleba oraz relacji z pieczenia chleba – bogacenie słownictwa

– organizacja klasowego lub szkolnego Dnia Chleba

1 ZESZYT ĆWICZEŃ

Zabawy słowem: Jak korzystać ze słownika frazeologicznego?, s. 10–15

– rozumienie pojęcia związek frazeologiczny, wyszukiwanie frazeologizmów w podanym tekście

– czytanie haseł słownika frazeologicznego i słownika języka polskiego, analiza ich budowy i zawartości, wyszukiwanie w słowniku potrzebnych informacji

– wyjaśnianie związków frazeologicznych za pomocą słownika

– redagowanie instrukcji korzystania ze słownika frazeologicznego

słownik

frazeologiczny, słownik języka polskiego, związek

frazeologiczny, wyrażenie, zwrot

1 PODRĘCZNIK

J. Czechowicz, Na wsi, s. 73–75

– czytanie ze zrozumieniem utworu

poetyckiego na poziomie krytyczno-twórczym (określenie podmiotu lirycznego,

odczytywanie sensów semantycznych i symbolicznych, wyodrębnianie obrazów poetyckich, wyszukiwanie i rozumienie funkcji środków poetyckich, określenie nastroju wiersza)

– ustalenie tematu wiersza – omawianie budowy tekstu

– redagowanie opisu miejsca oraz sytuacji z zastosowaniem poetyckich środków wyrazu

podmiot liryczny, obraz poetycki, rytm, wers, zwrotka, rym

(13)

POJĘCIE

Ludowe ozdoby – wycinanki, wystrzyganki…

1–2 PODRĘCZNIK

Budowa słowotwórcza wyrazu;

J. Ficowski, Wycinanka

kurpiowska, s. 76–

78

– wyróżnianie wyrazów niepodzielnych i podzielnych słowotwórczo oraz wyrazów podstawowych i pochodnych

– analizowanie budowy słowotwórczej wyrazu (wydzielanie podstawy słowotwórczej i formantu)

– przestrzeganie poznanych zasad ortografii dotyczących pisowni wyrazów z formantami z-, s-, ś-

– rozpoznawanie, grupowanie, uzupełnianie rodziny wyrazów

– rozumienie pojęcia rdzeń, wskazywanie go w wyrazach należących do rodziny wyrazów

wyraz podstawowy i pochodny, rdzeń, formant

plastyka, muzyka

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Gramatyka – słowotwórstwo:

Jak jest zbudowany wyraz?, s. 75–83

– analiza budowy słowotwórczej wyrazu (podział wyrazu na podstawę słowotwórczą i formant, wyróżnianie wśród formantów przedrostka, przyrostka i formantu zerowego, tworzenie definicji słowotwórczej, podział wyrazów na podzielne i niepodzielne słowotwórczo)

– tworzenie rodziny wyrazów, uzupełnianie schematów ilustrujących rodzinę wyrazów, wypisywanie oboczności zachodzących w podstawie słowotwórczej

– rozwiązywanie zadań wielokrotnego wyboru

wyraz podstawowy i pochodny, podstawa słowo- twórcza, formant, przedro- stek, przyrostek, formant zerowy, rodzina wyra- zów, definicja słowotwórcza

1 ZESZYT

Pisownia wyrazów wielką literą, s.

prozatorskiego na poziomie semantycznym oraz wyszukiwanie w nim nazw własnych oraz pospolitych

– czytanie reguł ortograficznych dotyczących

(14)

171–175 zapisu wyrazów wielką i małą literą i

stosowanie ich w praktyce (uzupełnianie luk, podpisywanie mapy, zapis nazw czasopism)

1 ZESZYT

Pisownia niektórych przymiotników i rzeczowników, s.

176–178

– czytanie reguł pisowni przymiotników zakończonych na -ski, -cki i rzeczowników odprzymiotnikowych zakończonych na -szczyzna, -dczyzna, -cczyzna

– stosowanie reguł ortograficznych w praktyce (analiza tekstu pod kątem poprawnego zapisu, uzupełnianie luk w tekście, schematów, tabel, krzyżówek, redagowanie wniosków, tworzenie własnego tekstu z zastosowaniem reguł ortograficznych)

1 ZESZYT

Pisownia z-, s-, ś- na początku wyrazu, s. 179–180

– czytanie reguł ortograficznych dotyczących zapisu z-, s-, ś- na początku wyrazu i

stosowanie ich w praktyce (uzupełnianie luk, rozwiązywanie labiryntu ortograficznego)

(15)

TEMATYKA LICZBA

GODZIN MATERIAŁ CELE WPROWADZANE

POJĘCIE KONTEKST KULTUROWY

Przypomnij sobie!

1 PODRĘCZNIK

s. 79

– utrwalenie wiadomości o środkach poetyckich i przypomnienie pojęć związanych z budową wiersza (podmiot liryczny, wers, strofa,

przenośnia, rym, rytm, epitet, porównanie, refren, wyraz dźwiękonaśladowczy)

– posługiwanie się cytatem

– wyszukiwanie przykładów użycia środków poetyckich

Sprawdź

siebie… 1 PODRĘCZNIK

I. Kubiak, K.

Kubiak, Korowaj, s.

80–84

– czytanie ze zrozumieniem tekstu prozatorskiego na poziomie semantycznym i krytyczno-twórczym (rozwiązywanie zadań wielokrotnego wyboru, krótkiej odpowiedzi, typu prawda – fałsz, na dobieranie)

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ test 1, s. 202–203

– czytanie ze zrozumieniem tekstu poetyckiego na poziomie semantycznym i krytyczno-twórczym – rozwiązywanie zadań wielokrotnego wyboru uwzględniających rozumienie tekstu, a także znajomość pojęć związanych z liryką; stosowanie wiadomości z zakresu fonetyki i słowotwórstwa – redagowanie opisu sytuacji i przeżyć

Warsztat pracy polskich poetów

1–2 KSIĄŻKA DLA NAUCZYCIELA Lekcja

powtórzeniowa I

– tworzenie mapy mentalnej z użyciem wyrazów i wyrażeń: tworzywo poezji, słowo, podmiot

liryczny, obraz poetycki, porównanie, epitet, przenośnia, uosobienie, personifikacja, wyraz dźwiękonaśladowczy, sytuacja liryczna, bohater liryczny, budowa wiersza, wers, zwrotka, refren, rym, rytm

– praca w grupie (czytanie wiersza na poziomie krytyczno-twórczym, analizowanie warsztatu

(16)

poetyckiego: identyfikowanie podmiotu i bohatera lirycznego, rozpoznawanie środków poetyckich, wyodrębnianie obrazów poetyckich, analizowanie budowy utworu)

– koordynacja pracy zespołu przez wyznaczonych przedstawicieli, wypełnianie karty pracy,

prezentowanie pracy grupy (wejście w rolę poety) – samoocena wiedzy i umiejętności z zakresu liryki (wypełnianie karty samooceny)

(17)

CZŁOWIEK I PRAWO

POJĘCIE

Co to jest

prawo? 1 PODRĘCZNIK

plansza, s. 85–87

– czytanie informacji zawartych na planszy – gromadzenie słownictwa związanego z prawem (dobieranie skojarzeń, tworzenie związków z podanymi wyrazami, wyjaśnianie pojęć, tworzenie rodziny wyrazów, budowanie zdań z podanymi wyrazami)

– poszukiwanie odpowiedzi na pytania związane z rozwojem prawodawstwa

Najdawniejsi władcy i ich prawa

1 PODRĘCZNIK

A. de Vries, Salomonowa mądrość, s. 87–89

– charakteryzowanie postaci Salomona, ocenianie jego postawy i zachowania

– wzbogacanie słownictwa przez korzystanie ze słownika wyrazów bliskoznacznych

– redagowanie relacji ze zdarzeń opisanych w tekście na podstawie stworzonego wcześniej planu – wyszukiwanie możliwych rozwiązań sytuacji problemowych

– intersemiotyczny przekład przysłowia na ilustrację

relacja

1 ZESZYT

Słowniki i ich zawartość, s. 14–15

– analiza haseł Słownika wyrazów bliskoznacznych, Słownika ortograficznego, Słownika

frazeologicznego języka polskiego, Słownika poprawnej polszczyzny, Słownika języka polskiego oraz Słownika wydarzeń, pojęć i legend XX wieku – wykorzystywanie informacji zawartych w hasłach słownikowych

– tworzenie reklamy wybranego słownika

(18)

POJĘCIE

Prawo może być

bezlitosne…

1–2 PODRĘCZNIK

W. Makowiecki, Opowieść

Arkesilaosa, s. 90–

96

– czytanie tekstu prozatorskiego na poziomie krytyczno-twórczym (uzasadnianie

postępowania bohaterów, gromadzenie odpowiednich informacji)

– przedstawianie rzeczowych argumentów w dyskusji na temat prawa Sparty oraz

konsekwencji nieprzestrzegania prawa – wyjaśnianie podanych związków frazeologicznych i użycie ich w zdaniu

– redagowanie wypowiedzi na temat tolerancji

argument plastyka

1 PODRĘCZNIK

B. Prus, Przed obliczem słońca Egiptu, s. 97–100

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie krytyczno-twórczym (praca w grupach nad uzupełnieniem schematu dotyczącego uczuć bohaterów na podstawie wyszukanych wcześniej fragmentów)

– bogacenie słownictwa nazywającego uczucia, porządkowanie go według stopnia natężenia cechy, wybór frazeologizmów pasujących do sytuacji, w której znaleźli się bohaterowie utworu

– prezentowanie i ocenianie pracy grup – przedstawienie scenki pantomimicznej na podstawie wybranego fragmentu utworu – redagowanie opowiadania

1 PODRĘCZNIK

C. Niewiadomska, Legendarny władca Polan,

s. 101–104

ZESZYT ĆWICZEŃ

– redagowanie życiorysu (curriculum vitae władcy)

– czytanie tekstu na poziomie krytyczno- twórczym (podawanie argumentów za lub przeciw kandydaturze Piasta na władcę, nazywanie cech bohatera na podstawie tekstu)

życiorys plastyka

(19)

schemat 4 – tworzenie własnego życiorysu

1 ZESZYT ĆWICZEŃ

Różne formy wypowiedzi: Jak napisać życiorys?, s. 24–28

– analiza wzorcowego życiorysu pod kątem układu graficznego tekstu, informacji

zawartych w poszczególnych akapitach, cech stylu

– redagowanie własnego życiorysu, także w formie CV

– uzupełnianie CV na podstawie informacji zawartych w tekście ciągłym

curriculum vitae

1–2 PODRĘCZNIK

Anonim tzw. Gall, Pierwszy król Polski;

M. Bacciarelli, Bolesław Chrobry, s.

105–107

– odwoływanie się do wiedzy historycznej o Bolesławie Chrobrym i Gallu Anonimie

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie krytyczno-twórczym (wyszukiwanie w tekście fragmentów opisujących bohatera, opisywanie jego wyglądu, cech charakteru, osobowości, usposobienia)

– analiza portretu Bolesława Chrobrego autorstwa M. Bacciarellego; porównanie sposobu przedstawienia władcy w tekście i na portrecie

– redagowanie charakterystyki na podstawie stworzonego wcześniej planu wypowiedzi i zebranego słownictwa nazywającego cechy

charakterystyka plastyka, muzyka, drama

1 ZESZYT ĆWICZEŃ

Czytanie ze

zrozumieniem: Gall Anonim, s. 55–61

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie semantycznym (rozwiązywanie zadań

wielokrotnego wyboru, krzyżówki)

– wykorzystywanie wiedzy na temat różnych źródeł informacji

– redagowanie krótkiej wypowiedzi na temat zbierania informacji przez współczesnych historyków

– charakteryzowanie sławnej lub godnej naśladowania postaci

(20)

1 ZESZYT ĆWICZEŃ Różne formy

wypowiedzi: Jak zapisać wywiad?, s. 29–31

– uzupełnianie tekstu wywiadu pytaniami – poznanie cech wywiadu jako formy wypowiedzi

– redagowanie wywiadu

wywiad

Na planecie ciężkich metali

1 PODRĘCZNIK

S. Lem, Uranowe uszy, s. 108–113

– czytanie ze zrozumieniem tekstu prozatorskiego na poziomie krytyczno-twórczym (podawanie informacji o elementach świata przedstawionego, stworzenie notatki w formie schematu,

formułowanie morału, uzupełnianie tabeli, dobieranie powiedzeń i przysłów pasujących do postępowania i postaw bohaterów)

– redagowanie zasad postępowania dobrego władcy

plastyka, drama

Różne tradycje, różne prawa

1 PODRĘCZNIK

s. 114–115

– wyszukiwanie i porządkowanie informacji zawartych na planszy

– projektowanie informatora o szkole rycerzy (redagowanie tekstów informacyjnych, haseł reklamowych, przygotowanie szaty graficznej) – omówienie sposobów działania reklamy – analiza informatorów różnych gimnazjów, przedstawienie korzyści wynikających z nauki w jednym z nich

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Różne formy wypowiedzi: Jak napisać odanie?, s. 32–34

– analiza treści, układu graficznego tekstu, stylu podania

– redagowanie podania z zastosowaniem podanego słownictwa

ćwiczenie oficjalnego stylu (wzbogacanie słownictwa)

podanie

(21)

POJĘCIE

Zostać

rycerzem! 1–2 PODRĘCZNIK

Odmienne części mowy. Odmiana czasownika, s. 115–118

– rozpoznawanie odmiennych i nieodmiennych części mowy w tekście

– przypomnienie zasad pisowni nie z różnymi częściami mowy

– zebranie wiadomości o koniugacji czasownika – tworzenie form osobowych czasownika od form nieosobowych

– określanie osobowych form czasownika, przekształcanie form

odmienne części mowy, forma osobowa, forma nieosobowa

1–2 ZESZYT ĆWICZEŃ Gramatyka – części mowy: Czasownik – powtórzenie,

s. 84–90

– rozpoznawanie osobowych i nieosobowych form czasownika w tekście

– określanie formy czasownika (osoba, liczba, rodzaj, czas, tryb) oraz stosowanie czasowników w odpowiednich formach w zdaniach

– odróżnianie czasowników dokonanych od niedokonanych

– rozwiązywanie krzyżówek, uzupełnianie luk w tekście, schematów, tabel, redagowanie

wniosków z analizy materiału gramatycznego

1 ZESZYT ĆWICZEŃ

Gramatyka – części mowy: Strony czasownika, s. 91–95

– analiza formy czasownika w tekście, wskazywanie różnicy gramatycznej i

znaczeniowej między czasownikami w stronie czynnej, biernej i zwrotnej (wypisywanie czasowników z tekstu, tworzenie stron czasowników)

– rozpoznawanie czasowników przechodnich i nieprzechodnich

– praca z tekstem, rozwiązywanie labiryntów, uzupełnianie schematów, tabel, formułowanie wniosków

strona czynna, bierna, zwrotna czasownika, czasowniki przechodnie i nieprzechodnie

(22)

1 ZESZYT ĆWICZEŃ Ortografia: Pisownia

„nie” z różnymi częściami mowy, s. 181–186

– stosowanie przepisów ortograficznych w praktyce (analiza tekstu pod kątem poprawnego zapisu, uzasadnianie pisowni, uzupełnianie luk w tekście, tabel, krzyżówek, rozwiązywanie

labiryntów, wykonywanie kolorowanek ortograficznych)

Rycerskie prawo

1 PODRĘCZNIK

H. Górska, Rycerz Gwiazdy Wigilijnej, s. 119–123

prozatorskiego na poziomie krytyczno-twórczym (wybieranie fragmentów dotyczących

zwyczajów, praw rycerskich, tłumaczenie kontekstu kulturowego na podstawie wiedzy historycznej)

– redagowanie kodeksu rycerskiego – projektowanie godła rycerza

(23)

POJĘCIE

W kręgu rycerskich praw

i obowiązków

1–2 PODRĘCZNIK

Pojedynek rycerzy, miniatura;

V. Carpaccio, Młody rycerz na tle

pejzażu;

L. Lièdet, miniatura;

Uccello, Święty Jerzy ze smokiem, s.

124–125

– analiza dzieła plastycznego (określanie tematyki obrazu, przedstawionej na nim sytuacji, opis bohatera)

– wzbogacanie słownictwa opisującego

elementy dzieła za pomocą słownika wyrazów bliskoznacznych

– redagowanie opowiadania z elementami opisu postaci, krajobrazu, przeżyć postaci oraz dialogu bohaterów

– zorganizowanie konkursu na najlepsze opowiadanie

plastyka

1 PODRĘCZNIK

F. Schiller, Rękawiczka, s. 126–128 ZESZYT ĆWICZEŃ schemat 6

– czytanie ze zrozumieniem utworu

poetyckiego na poziomie krytyczno-twórczym (relacjonowanie przedstawionych zdarzeń, uzupełnianie schematów, wyjaśnienie sensu zakończenia utworu)

– podawanie przykładów sytuacji

nawiązujących do sytuacji przedstawionej w utworze, wyjaśnianie motywów postępowania bohaterów

– wyjaśnienie związków frazeologicznych rzucić komuś rękawicę, podnieść rzuconą rękawicę; przekład intersemiotyczny związków na dzieło plastyczne

(24)

POJĘCIE

Przywileje

szlacheckie 2 PODRĘCZNIK

W. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury;

H. Sienkiewicz, W poczuciu

szlacheckiego obowiązku, s. 129–135 ZESZYT ĆWICZEŃ schemat 7

– wyjaśnienie pojęcia przywilej za pomocą słownika, gromadzenie wyrazów

bliskoznacznych

– czytanie tekstu na poziomie semantycznym (rozwiązywanie zadań wielokrotnego wyboru) – czytanie ze zrozumieniem tekstu

prozatorskiego na poziomie krytyczno-twórczym (określanie elementów świata przedstawionego na podstawie wybranych fragmentów,

wskazywanie postaci historycznych i fikcyjnych, nazywanie elementów tła historycznego jako cech powieści historycznej)

– poznanie pojęcia powieść historyczna – redagowanie opowiadania o cechach historycznych

powieść historyczna

1 ZESZYT

Pisownia nazwisk zakończonych na -ski,

-cki, s. 187–188

– czytanie reguł ortograficznych

– stosowanie zasad pisowni w praktyce (uzupełnianie tekstu z lukami, rozwiązywanie krzyżówek, tworzenie nazwisk od

podanych rzeczowników)

(25)

POJĘCIE

Prawa

obowiązujące w mieście

1 PODRĘCZNIK

M. Kann,

Masełkowy zięć, s.

136–143

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie semantycznym (rozwiązywanie zadań typu prawda – fałsz) i na poziomie krytyczno- twórczym (wybieranie z tekstu fragmentów zawierających informację o prawach miejskich) – praca w grupach nad redakcją ulotki

reklamującej kurs przygotowujący do zawodu płatnerza lub snycerza, spisanie praw i

obowiązków osoby wstępującej do cechu, przedstawienie scenki dramatycznej – rozmowy mistrza z kandydatem na ucznia

– gromadzenie różnych źródeł informacji (korzystanie z podręczników, encyklopedii, Internetu) na temat współczesnych sposobów zdobywania zawodu

Wiwat 3 maja, wiwat

wszystkie stany!

1 PODRĘCZNIK

J. Matejko, Konstytucja 3 maja;

J. Łojek, Konstytucja 3 maja, s. 143–145 ZESZYT

ĆWICZEŃ schemat 8

– czytanie utworu literackiego i plastycznego (rozpoznawanie sytuacji i nazywanie jej uczestników, uczuć bohaterów)

– redagowanie relacji lub rozmowy związanej z wydarzeniami dotyczącymi uchwalenia

Konstytucji 3 maja

muzyka

(26)

POJĘCIE

1997 – uchwalenie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

1 PODRĘCZNIK

Preambuła, s. 146–

147

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie krytyczno-twórczym

(rozpoznawanie wydarzeń, wartości, do których się odwołuje dokument,

wyszukiwanie odpowiednich informacji) – praca w grupie: przedstawienie

poszczególnych artykułów konstytucji w formie plakatu (przekład intersemiotyczny) – gromadzenie argumentów do dyskusji nad dwoma modelami państwa: zapewniającego obywatelom wolność oraz ograniczającego swobody obywatelskie (uzupełnianie tabeli, zapis wniosków)

Wyjęci spod

prawa 1 PODRĘCZNIK

A. Mickiewicz, Powrót taty, s.

148–151 ZESZYT ĆWICZEŃ schemat 9

– czytanie ze zrozumieniem tekstu ballady na poziomie krytyczno-twórczym

(porządkowanie zdarzeń według chronologii, określanie funkcji narratora)

– charakteryzowanie bohatera utworu (analiza i interpretacja zachowania postaci, ocena moralna jego postępowania) – uzupełnianie schematu

– streszczenie zdarzeń z punktu widzenia bohatera (uzupełnienie osi czasu)

– poznanie pojęcia retrospekcja

– objaśnianie znaczenia wyrazów i związków archaicznych

retrospekcja

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Różne formy wypowiedzi: Jak

– uzupełnianie komiksu tekstem (podanym lub własnym)

– określanie funkcji tekstu (zapis dialogu bohaterów, komentarzy narratora, wyrazów

komiks

(27)

narysować komiks?, s. 35–37

dźwiękonaśladowczych) oraz ilustracji w komiksie

– tworzenie własnej wersji zakończenia komiksu

1 PODRĘCZNIK

Sabałowe bajki:

„O zbójnikach i kleryku”, s. 152–

153

– opowiadanie treści utworu

– analiza elementów komicznych w utworze (wyjaśnienie sprzeczności między sytuacją ukazaną w utworze a taką, którą się

zazwyczaj obserwuje), wskazywanie

elementów komizmu postaci, sytuacji, języka (uzupełnianie tabeli)

– poznanie pojęć komizm, humoreska, anegdota

– redagowanie humoreski

komizm, humoreska, anegdota

Szlachetni rozbójnicy

1–2 PODRĘCZNIK

J. Kasprowicz, Narodziny i młodość Janiczka;

W. Skoczylas, Janosik, s. 154–

156

(wyszukiwanie informacji dotyczących bohatera, odwoływanie się do wydarzeń opisanych w innych tekstach kultury)

– czytanie dzieła plastycznego (zapisywanie pytań dotyczących przedstawionej sceny, odpowiadanie na postawione pytania, opis drzeworytu W. Skoczylasa według podanego planu i zgromadzonego słownictwa)

– czytanie hasła słownikowego poświęconego Janosikowi

– redagowanie własnej wersji legendy o Janosiku na podstawie sporządzonego wcześniej planu uwzględniającego informacje z różnych źródeł

drzeworyt plastyka

(28)

POJĘCIE

KK

Spotkanie z niebezpiecznymi bandytami

1–2 PODRĘCZNIK

Odmiana rzeczownika, przymiotnika i liczebnika, s. 157–160

– czytanie komiksu

– rozpoznawanie w tekście rzeczowników, przymiotników i liczebników

– odmiana przez przypadki związków

rzeczownika z przymiotnikiem i liczebnikiem – określanie formy gramatycznej rzeczownika, przymiotnika i liczebnika

– stopniowanie przymiotnika

– rozpoznawanie rzeczowników nieodmiennych, odmieniających się tylko w liczbie mnogiej i odmieniających się nieregularnie

stopniowanie (regularne, opisowe, nieregularne)

2 ZESZYT ĆWICZEŃ

Gramatyka – części mowy: Rzeczownik, s. 96–101

– rozpoznawanie w tekście rzeczownika jako nazwy przedmiotów, osób, roślin, zwierząt, uczuć, zjawisk

– określanie formy gramatycznej rzeczownika (przypadek, liczba, rodzaj)

– odmiana rzeczownika przez przypadki,

wskazywanie oboczności głoskowych w temacie – odmiana rzeczowników występujących tylko w liczbie pojedynczej, tylko w liczbie mnogiej, zakończonych na –um oraz rzeczowników typu oko, ucho

– rozpoznawanie rzeczowników nieodmiennych typu kakao, alibi

– rozpoznawanie i stosowanie w tekście poprawnych form rzeczowników

– korzystanie ze słownika poprawnej polszczyzny

– praca z tekstem, czytanie reguł gramatycznych, rozwiązywanie zadań wielokrotnego wyboru,

forma gramatyczna rzeczownika (przypadek, liczba, rodzaj),

oboczności głoskowe w temacie

(29)

uzupełnianie tabel, schematów, formułowanie wniosków na podstawie obserwacji materiału gramatycznego

1 ZESZYT ĆWICZEŃ

Gramatyka – części mowy: Przymiotnik, s. 102–106

– rozpoznawanie w tekście przymiotników – określanie formy gramatycznej przymiotnika (przypadek, liczba, rodzaj)

– stopniowanie przymiotników (wyróżnianie sposobów stopniowania, wskazywanie

przymiotników niepodlegających stopniowaniu) – przypomnienie i stosowanie zasad pisowni przymiotników z przeczeniem nie

– praca z tekstem, formułowanie wniosków wynikających z analizy formy gramatycznej przymiotnika, uzupełnianie schematów, tabel, luk w tekście

forma

gramatyczna przymiotnika (przypadek, liczba, rodzaj), stopniowanie regularne,

opisowe, nieregularne

2 ZESZYT ĆWICZEŃ

Gramatyka – części mowy: Liczebnik, s.

107–113

– rozpoznawanie w tekście liczebników – nazywanie rodzajów liczebników (główne, ułamkowe, zbiorowe, nieokreślone, proste, złożone)

– określanie formy gramatycznej liczebników – stosowanie w zdaniach poprawnych form liczebników (w szczególności zbiorowych, nieokreślonych i złożonych)

– praca z tekstem, analiza formy gramatycznej liczebnika, formułowanie wniosków,

uzupełnianie tabel i schematów, luk w tekście, komiksu

liczebnik (główny, ułamkowy, zbiorowy, nieokreślony, prosty, złożony), forma

gramatyczna liczebnika

(30)

POJĘCIE

Szlachetni

rozbójnicy 1–2 PODRĘCZNIK

T. Kraszewski, Drużyna Robin Hooda, s. 161–165

– uzupełnianie mapy mentalnej o skojarzenia związane z wyrazem wiadomości

– określanie zakresu obowiązków osób związanych z przekazywaniem wiadomości (reporter, prezenter telewizyjny, dziennikarz) – czytanie ze zrozumieniem tekstu

prozatorskiego na poziomie krytyczno- twórczym

– praca w zespołach nad tworzeniem materiału dla dziennika telewizyjnego (redagowanie tekstu rozpoczynającego wiadomości, relacji z

wydarzeń, wywiadu z bohaterem lub świadkiem zdarzeń, komentarza reporterskiego z miejsca zdarzeń, opracowanie graficzne

programu), ocena prac zespołów

– opracowanie biografii bohatera literackiego lub filmowego

biografia

Bez względu na czas i tradycję – uniwersalne prawa

1 PODRĘCZNIK

s. 166–167

prozatorskiego (wyszukiwanie odpowiedzi na pytania dotyczące wartości człowieka jako jednostki społecznej)

– określanie praw dziecka oraz sytuacji, w których są one łamane, zapisywanie wniosków w tabeli

– zapisywanie argumentów potwierdzających słuszność podanego twierdzenia

– wspólne poszukiwanie sposobów na przestrzeganie praw dziecka (zapisywanie pomysłów, stworzenie plakatu)

(31)

POJĘCIE

Na straży praw 1 PODRĘCZNIK

s. 167 – praca w grupach nad przedstawieniem działalności jednej z organizacji działających na rzecz człowieka, wyszukiwanie informacji z różnych źródeł, wykonanie plakatu

informacyjnego

– projektowanie działalności własnej organizacji, omówienie jej zadań i celów

– wyszukiwanie informacji na temat organizacji działających w najbliższej okolicy

Zwyczajni,

niezwyczajni 1–2 PODRĘCZNIK J. Jordan, By ocalić ludzką godność ; fragment artykułu Monarowisko,

„Polityka”

31.08.2002, s. 168–

172 ZESZYT ĆWICZEŃ schemat 10

– czytanie ze zrozumieniem tekstu prozatorskiego na poziomie krytyczno- twórczym (wyszukiwanie odpowiednich fragmentów w tekście i uzupełnianie na ich podstawie schematów)

– porównywanie postaw i sposobu działania św. Brata Alberta oraz Marka Kotańskiego – redagowanie uzasadnienia do podanego stwierdzenia z wykorzystaniem notatki encyklopedycznej, artykułu prasowego oraz podanego słownictwa

– przygotowanie prezentacji sylwetek ludzi bezinteresownie pomagających innym

(32)

POJĘCIE

Purpurowiec nie weźmie nas bez walki!

1 PODRĘCZNIK

Zaimek.

Nieodmienne części mowy;

B. Leśmian,

Przygody Sindbada Żeglarza, s. 173–

174

– wyszukiwanie w tekście zaimków i stosowanie ich w zdaniach

– uzupełnianie schematu o informacje dotyczące zaimka

– wyszukiwanie w tekście nieodmiennych części mowy

– tworzenie przysłówków odprzymiotnikowych

– zapis cząstki nie z różnymi częściami mowy zgodnie z zasadami ortograficznymi

zaimek, wykrzyknik, partykuła, przyimek, spójnik, przysłówek

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ

Gramatyka – części mowy: Zaimek, s.

114–118

– rozpoznawanie w tekście zaimków – nazywanie różnych rodzajów zaimków (rzeczowne, przymiotne, przysłowne, liczebne)

– określanie formy gramatycznej zaimków odmiennych

– stosowanie poprawnych form zaimków osobowych ja, ty, on w zdaniu

– korekta stylistyczna tekstu przez zastosowanie zaimków zastępujących powtarzające się wyrazy

– praca z tekstem, analiza formy gramatycznej zaimka, formułowanie wniosków,

uzupełnianie luk w tekście, schematów, tabel

zaimek rzeczowny, przysłowny, liczebny, przymiotny, forma gramatyczna zaimka

2 ZESZYT

ĆWICZEŃ

Gramatyka – części mowy:

Nieodmienne części mowy,

– rozpoznawanie w tekście przysłówków, spójników, przyimków, wykrzykników i partykuł

– stopniowanie przysłówków rozpoznawanie przysłówków odprzymiotnikowych

– analiza wyrażenia przyimkowego pod

(33)

s. 119–125 względem znaczenia

– praca z tekstem, formułowanie wniosków, uzupełnianie luk w tekście, schematów, tabel, rozwiązywanie zadań wielokrotnego wyboru

1 ZESZYT

Pisownia „nie” z różnymi częściami mowy,

s. 181–186

– stosowanie reguł ortograficznych w praktyce (analiza tekstu pod kątem

poprawnego zapisu, uzasadnianie pisowni, uzupełnianie luk w tekście, tabel, krzyżówek, rozwiązywanie labiryntów, wykonywanie kolorowanek ortograficznych)

Przypomnij

sobie! 1 PODRĘCZNIK

s. 175 – przypomnienie pojęć związanych z epiką (opowiadanie, baśń, legenda, bajka, powieść, narrator, bohater, świat przedstawiony, fabuła, akcja, wątek), łączenie terminów literackich z ich definicją

– ilustrowanie pojęć odpowiednimi przykładami z poznanych tekstów

(34)

POJĘCIE

Sprawdź

siebie… 1 PODRĘCZNIK

Król i garncarz, s.

176–178

prozatorskiego na poziomie semantycznym (wskazywanie zdań zgodnych z treścią utworu) – czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie krytyczno-twórczym (charakteryzowanie bohaterów opowieści, formułowanie morału, analiza utworu pod kątem cech gatunkowych) – redagowanie krótkiej charakterystyki bohatera

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ test 2, s. 205–209

prozatorskiego na poziomie semantycznym i krytyczno-twórczym

– rozwiązywanie zadań wielokrotnego wyboru i zadań na dobieranie uwzględniających

rozumienie tekstu oraz znajomość pojęć związanych z epiką

– stosowanie wiadomości z zakresu

odmiennych i nieodmiennych części mowy – redagowanie wypowiedzi wyjaśniającej postępowanie bohaterów tekstu

Pisarz i świat przedstawiony

1 KSIĄŻKA DLA

NAUCZYCIELA Lekcja

powtórzeniowa II

– opracowanie mapy mentalnej z

wykorzystaniem pojęć związanych z epiką (opowiadanie, baśń, legenda, bajka, powieść, narrator, bohater, świat przedstawiony, fabuła, akcja, wątek)

– przygotowanie w grupach prezentacji wybranego utworu należącego do podanego gatunku literackiego (wykazanie się

znajomością cech charakterystycznych dla gatunku, posługiwanie się słownictwem

dotyczącym świata przedstawionego w utworze

(35)

epickim i gatunków epiki)

– gromadzenie argumentów świadczących o przewadze cech jednego gatunku nad cechami innego, np. powieści i opowiadania

– samoocena własnej wiedzy i umiejętności (wypełnienie karty samooceny)

(36)

NATURA A CYWILIZACJA

1 PODRĘCZNIK

plansza, s. 179–180

– odczytywanie informacji zawartych na planszy (zapis skojarzeń)

– wykonanie notatki w formie schematu na temat natury i cywilizacji

– wyjaśnienie związku wysoki (niski) stopień cywilizacji, dobranie odpowiednich przykładów

1 PODRĘCZNIK

I. Trencsenyi- Waldapfel, Narodziny cywilizacji, s. 181–184 ZESZYT ĆWICZEŃ schemat 11

– czytanie ze zrozumieniem tekstu prozatorskiego na poziomie krytyczno- twórczym

– wyszukiwanie informacji w tekście i uzupełnianie schematu

– uczestniczenie w dyskusji na temat sytuacji pierwszych ludzi

– redagowanie wypowiedzi na temat własnych talentów, umiejętności

plastyka

Ujarzmić naturę 1 PODRĘCZNIK W. Kopaliński, Pierwsze narzędzia człowieka,

s. 184–188

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie semantycznym (odpowiadanie na pytania sprawdzające stopień rozumienia tekstu)

(uzupełnianie osi czasu, praca w grupach nad plakatem przedstawiającym wynalazki epoki kamienia, brązu lub żelaza –

projektowanie szaty graficznej, opisów i podpisów), opis jednego z pierwszych narzędzi – pisanie instrukcji wykonania

(37)

– przygotowanie kartki do albumu o największych wynalazkach dwu ostatnich stuleci (wyszukiwanie informacji, spisanie notatki)

– redagowanie kartki do przewodnika (zebranie informacji o epoce kamienia, opis prehistorycznego świata)

Jak człowiek

zdobył ogień 1 PODRĘCZNIK

J. Ros, O

pochodzeniu ognia, s. 188–191

(przedstawienie treści utworu w formie pantomimy i komiksu)

– przypomnienie cech gatunkowych mitu przez porównanie opowieści Indian z mitem greckim

– redagowanie notatki na temat następstw wynalezienia ognia

– wyjaśnianie frazeologizmów związanych z ogniem

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Różne formy wypowiedzi: Jak napisać instrukcję?, s. 38–39

– poznanie cech instrukcji jako tekstu użytkowego

– uzupełnianie instrukcji o ilustracje, dopisywanie tekstu do ilustracji

– ćwiczenie precyzyjnego instruowania

instrukcja

Z historii pieniądza

1–2 PODRĘCZNIK

Rodzaje orzeczeń w zdaniu, s. 192–193

– praca z tekstem (wyszukiwanie podmiotów, wskazywanie zdań pojedynczych)

– rozróżnianie w zdaniu orzeczenia czasownikowego i imiennego

– sporządzanie wykresów wypowiedzeń z orzeczeniem czasownikowym i imiennym, dopasowanie zdania do wykresu, układanie zdań do wykresów

orzeczenie czasownikowe, orzeczenie imienne

(38)

1 ZESZYT ĆWICZEŃ Gramatyka – wypowiedzenie:

Wykresy zdań z różnymi typami orzeczeń, s. 126–

130

– przypomnienie wiadomości o orzeczeniu – rozróżnianie orzeczenia

czasownikowego i imiennego, wskazywanie orzeczeń w tekście – dopasowanie wykresów do podanych wypowiedzeń z różnymi typami orzeczeń – sporządzanie wykresów do podanych zdań z różnymi typami orzeczeń

– układanie zdań z orzeczeniem

czasownikowym i imiennym do podanego wykresu

– układanie wypowiedzenia z orzeczeniem imiennym, którego orzecznik wyrażono określoną częścią mowy

Mityczni wynalazcy

1–2 PODRĘCZNIK

I. Parandowska, Dedal i Talos, s. 194–198

– czytanie ze zrozumieniem tekstu prozatorskiego na poziomie krytyczno- twórczym

– przedstawienie bohaterów mitu

– praca w grupie nad stworzeniem mowy wewnętrznej bohatera w ważnych

momentach akcji (tzw. strumień myśli) z wykorzystaniem zebranego wcześniej słownictwa nazywającego uczucia i

przeżycia wewnętrzne, wcielenie się w rolę Dedala i przedstawienie efektów pracy grupy, porównanie i ocena wystąpień zespołów

– ocena postępowania głównego bohatera – zredagowanie dalszego ciągu mitu na podstawie podanych informacji

Na bezludnej wyspie

1–2 PODRĘCZNIK

S. Stampf’l (według Daniela Defoe),

– uzupełnianie schematu na podstawie tekstu

– redagowanie kartki z pamiętnika

muzyka, plastyka

(39)

Dzień po dniu, s. 199–207 ZESZYT ĆWICZEŃ schemat 12

bohatera (wyszukanie odpowiedniego fragmentu w tekście, sporządzenie planu opisywanego dnia, wykorzystanie podanego słownictwa)

– wymyślanie sposobów wykorzystywania różnych przedmiotów w sytuacji zbliżonej do tej, w której się znalazł Robinson Marynarz z Yorku 2–3 PODRĘCZNIK

Rodzaje podmiotów w zdaniu, s. 208–

209

– wskazywanie podmiotu w zdaniu – rozpoznawanie części mowy, którą wyrażono podmiot

– określanie formy gramatycznej podmiotu – rozpoznawanie podmiotu

gramatycznego, logicznego, domyślnego w wypowiedzeniu

– wskazywanie zdań bezpodmiotowych – wykonywanie wykresów zdań z różnymi typami podmiotu, a także dopisywanie zdań z różnymi typami podmiotów do podanych wykresów

podmiot gramatyczny, logiczny,

domyślny, zdanie bezpodmiotowe

plastyka

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Gramatyka – wypowiedzenie:

Wykresy zdań z różnymi typami podmiotów, s. 131–

135

– przypomnienie wiadomości o podmiocie – określanie części mowy, którą podmiot został wyrażony

– wskazywanie różnych rodzajów podmiotów w tekście

– wykonywanie wykresów do zdań z różnymi typami podmiotu i układanie wypowiedzeń do podanych wykresów – rozpoznawanie zdań bezpodmiotowych – rozwiązywanie krzyżówek, czytanie komiksu

Najstarsze cywilizacje

1 PODRĘCZNIK

s. 210–211

– odczytywanie informacji zawartych na planszy

– przygotowanie w grupach folderu

(40)

wycieczki śladami najstarszych cywilizacji (wytyczenie trasy wycieczki, wybór zabytków do zwiedzenia, zebranie potrzebnych informacji na ich temat, ułożenie haseł reklamowych,

zaprojektowanie szaty graficznej) – ocena prac grup

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Czytanie ze zrozumieniem:

Planujemy wycieczkę, s. 58–61

– czytanie ze zrozumieniem tekstu z przewodnika, rozkładu pociągów, mapy miasta

– uzupełnianie tabeli informacjami wyszukanymi w tekście

– planowanie przebiegu wycieczki szkolnej

– sporządzenie listy przedmiotów niezbędnych na wycieczce

– rozpoznawanie pamiątek

charakterystycznych dla regionu, który jest celem planowanej wycieczki

– układanie regulaminu wycieczki

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Różne formy wypowiedzi: Jak tworzyć reklamę?, s. 40–43

– rozpoznawanie w tekście cech charakterystycznych dla reklamy oraz sposobów językowego oddziaływania na odbiorcę

– tworzenie tekstu o charakterze reklamy (świadome stosowanie perswazji

językowej)

– wykonanie plakatu o cechach reklamy

reklama

1–2 PODRĘCZNIK

B. Prus, Egipt;

D. Kurth,

Starożytny Egipt;

malowidło z

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie semantycznym (rozwiązywanie zadań wielokrotnego wyboru

sprawdzających stopień znajomości tekstu) – wyjaśnianie pojęcia kolebka cywilizacji

(41)

grobowca

Meneny, s. 211–216

– opisywanie malowidła ze starożytnego grobowca i porównanie swojej

wypowiedzi z opisem pochodzącym z książki D. Kurtha Starożytny Egipt – redagowanie relacji z punktu widzenia jednej z postaci przedstawionej na malowidle

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Czytanie ze

zrozumieniem: Jak budowano

piramidę?, s. 62–63

– czytanie ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytyczno-twórczym (wyszukiwanie fragmentów tekstu

zawierających odpowiedzi na postawione pytania, uzupełnianie wniosków, opis sposobu budowania piramidy)

W naszej erze 1 PODRĘCZNIK

J. Cepik, Nie tylko artysta;

rysunki Leonarda da Vinci, s. 216–

218

– redagowanie notatki biograficznej na podstawie informacji wyszukanych w tekście i w przypisach

– objaśnianie przenośnego sensu fragmentów tekstu

– udział w dyskusji nad wkładem Leonarda da Vinci w rozwój techniki

przypis

1 PODRĘCZNIK

W. Broniewski, Kopernik;

zdjęcie

przedstawiające pomnik Mikołaja Kopernika

w Toruniu, s. 219–

220

– czytanie ze zrozumieniem tekstu poetyckiego na poziomie krytyczno- twórczym (określanie sytuacji lirycznej, uzupełnianie osi czasu, objaśnianie metaforycznego sensu fragmentu utworu) – opisywanie pomnika Kopernika

– przedstawienie w formie tabeli informacji na temat wynalazców i odkrywców oraz współczesnego zastosowania ich osiągnięć

atrybut

1 PODRĘCZNIK

G. Pauszer- – wyszukiwanie informacji w tekście – wyjaśnianie za pomocą podanego

(42)

Klonowska, W szopie przy ulicy Lhomond,

s. 220–225

słownictwa motywów postępowania oraz postaw bohaterów

– przygotowanie dyskusji metodą

myślowych kapeluszy E. de Bono na temat konieczności prowadzenia badań

naukowych Cywilizacja –

dobrodziejstwo czy

zagrożenie?

1–2 PODRĘCZNIK

S. Grochowiak, * *

* [O drzewa, drzewa…];

K. Śladewski, Drogi, s. 225–226

– czytanie ze zrozumieniem tekstu poetyckiego na poziomie krytyczno- twórczym (określanie tematu wiersza, wyodrębnianie obrazów poetyckich, nazywanie środków poetyckich) – porównanie treści i budowy obu utworów

– rozumienie pojęć wiersz biały, wiersz wolny

– przedstawienie plastyczne świata całkowicie przekształconego przez człowieka, formułowanie pisemnej wypowiedzi na ten temat

wiersz biały, wiersz wolny

plastyka

1 ZESZYT

Poezja, wiersze, rymy… , s. 16–19

– porównywanie tekstu poetyckiego i prozatorskiego pod kątem celu i formy wypowiedzi

– analizowanie budowy rytmicznej i stroficznej utworu poetyckiego

– przekształcanie wiersza w tekst ciągły oraz w reklamę

– rozwiązywanie zadań wielokrotnego wyboru

1 PODRĘCZNIK

P. Szymczak, Robot niczym człowiek, s.

227–229

– uzupełnianie schematu na podstawie informacji zawartych w tekście

– udział w dyskusji na temat skutków robotyzacji oraz możliwości zastąpienia człowieka przez roboty

(43)

– projektowanie folderu reklamującego robota (określenie przeznaczenia maszyny i zakresu wykonywanych przez nią

czynności, wykonanie ilustracji robota, spisanie haseł reklamowych)

1–2 PODRĘCZNIK

R. Bradbury, Sierpień 2026.

Nadejdą ciepłe deszcze;

K. F. Yuon, Nowa planeta, s. 230–236 ZESZYT

ĆWICZEŃ schemat 13

– określanie domu marzeń, zbieranie słownictwa nazywającego cechy – czytanie ze zrozumieniem tekstu prozatorskiego (określanie elementów świata przedstawionego i uzupełnianie schematu)

– przedstawienie własnej wersji wydarzeń na podstawie tekstu

– analiza dzieła malarskiego

– opisywanie zainspirowanej dziełem plastycznym wizji nowo powstałego świata

plastyka, muzyka

1–2 PODRĘCZNIK

L. Kołakowski, Jak rozwiązano sprawę długowieczności, s.

237–245

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie krytyczno-twórczym (wyszukiwanie informacji w tekście, uzupełnianie tabeli)

– odpowiadanie na pytania dotyczące przedstawionych w utworze wynalazków – sformułowanie morału płynącego z opowieści

– podawanie przykładów wynalazków stanowiących zagrożenie dla ludzkości

plastyka

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Różne formy wypowiedzi: Jak się przygotować do wygłoszenia przemówienia?, s.

– czytanie tekstu przemówienia,

wskazywanie charakterystycznych cech tej wypowiedzi (analiza budowy, treści i przeznaczenia)

– rozróżnianie przemówień okazjonalnych i specjalnych

– ćwiczenie wygłaszania przemówienia

przemówienie, apostrofa

(44)

44–47 – praca w grupie nad zredagowaniem przemówienia z okazji zakończenia szkoły, wygłoszenie mowy, ocena wystąpienia Ludzka

znieczulica 1 PODRĘCZNIK

T. Różewicz, Przepaść, s. 246–

247

– podawanie przykładów osamotnienia człowieka pośród ludzi

– opisywanie przeżyć człowieka stojącego nad przepaścią

– czytanie ze zrozumieniem utworu poetyckiego na poziomie krytyczno- twórczym (określenie sytuacji lirycznej, wykorzystanie podanego słownictwa, odczytanie metafory zawartej w tytule wiersza – uzupełnianie tabeli

wyodrębniającej obrazy poetyckie utworu, odwołanie do skojarzeń związanych z przepaścią, redagowanie notatki zawierającej refleksję nad istotą człowieczeństwa)

– wykonanie plakatu poświęconego potrzebie pomagania innym

1 PODRĘCZNIK

T. Różewicz, List do ludożerców, s.

247–248

– czytanie ze zrozumieniem tekstu poetyckiego na poziomie krytyczno- twórczym (określenie nadawcy wiersza, odczytanie metaforycznego tytułu w odniesieniu do znaczenia wyrazu ludożerca, wyjaśnienie przenośnych znaczeń cytatów opisujących codzienne sytuacje, uzupełnianie wniosku)

– udział w rozmowie na temat znieczulicy, jej objawów oraz sposobów jej

zapobiegania

– przedstawienie osoby lub organizacji, która działa na rzecz potrzebujących

(45)

W zgodzie z naturą

1 PODRĘCZNIK

S. Grochowiak, Widok, s. 249

– praca z tekstem poetyckim

(wyszukiwanie informacji o adresacie utworu, określanie filozofii życia przekazanej w wierszu, a zwłaszcza stosunku do natury i cywilizacji –

formułowanie rad podmiotu lirycznego z wykorzystaniem podanego słownictwa, udział w dyskusji, dobór odpowiednich cytatów)

– zredagowanie wypowiedzi na temat zachowania harmonii między działaniem na rzecz rozwoju cywilizacji a ochroną natury

plastyka

1 PODRĘCZNIK

J. Kofta, To ziemia, s. 250

– czytanie ze zrozumieniem utworu poetyckiego na poziomie krytyczno- twórczym (uzupełnianie schematu o informacje dotyczące Ziemi i ludzi oraz działań niezbędnych do zachowania równowagi w świecie natury)

– redagowanie wypowiedzi na wybrany temat

Naukowcy biją na alarm

1–2 PODRĘCZNIK

Zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte.

Rodzaje

określeń w zdaniu, s. 251–252

– czytanie ze zrozumieniem tekstu na poziomie semantycznym

– rozróżnianie zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych – przekształcanie wypowiedzeń nierozwiniętych na rozwinięte – nazywanie części zdania – sporządzanie wykresów zdań pojedynczych

– układanie wypowiedzenia pojedynczego z rozsypani wyrazów zgodnie z podaną kolejnością nazw części zdania

zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, przydawka, dopełnienie, okolicznik

(46)

1 ZESZYT ĆWICZEŃ Gramatyka – wypowiedzenie:

Wykres zdania pojedynczego, s.

136–140

– układanie wypowiedzeń pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych,

rozpoznawanie ich w tekście

– rozpoznawanie w zdaniu określeń:

przydawki, dopełnienia i okolicznika, stawianie pytań o określenia

– uzupełnianie wykresów zdania o określenia grupy podmiotu i orzeczenia – rysowanie wykresów zdań, nazywanie wszystkich części zdania

1 ZESZYT

Interpunkcja w zdaniu

pojedynczym, s. 192–197

– poznanie zasad interpunkcji w zdaniu pojedynczym

– uzupełnianie wypowiedzeń znakami interpunkcyjnymi rozdzielającymi jednorodne części zdania połączone bezspójnikowo oraz za pomocą spójników – układanie wypowiedzeń, w których jednorodne części zdania połączone są bezspójnikowo lub za pomocą spójników, ze szczególną dbałością o poprawność interpunkcyjną

1 ZESZYT

ĆWICZEŃ Gra Gramatyczne warcaby

– utrwalenie wiadomości o częściach zdania pojedynczego

Przypomnij sobie! 1 PODRĘCZNIK

s. 253 – przypomnienie pojęć związanych z dramatem i teatrem (dopasowanie

terminów do definicji – komedia, tragedia, akt, scena, tekst główny, didaskalia, próba generalna, kulisy, odsłona, sufler, afisz)

plastyka

Sprawdź siebie 1 PODRĘCZNIK

Papcio Chmiel, Tytus, Romek i

– czytanie ze zrozumieniem komiksu (rozwiązywanie zadań wielokrotnego wyboru badających stopień rozumienia

plastyka