NALEŻNOŚĆ POCZTOWA UISZCZONA GOT0WKĄ.
SlrASKI
Dziś 10 stron •>*« 10 -bos”KURJP OBAI IY
■ ■ Dziennik niezależny, poświęcony obronie świata pracy H gg
%*. 3761 I Ckaizóty-Jiaiourice, so&otg $ paidziecmka 1938 *. | ? raxy w tygodni«.
EL O. nr. 300699,; \0U4
Sprawa słowacka
Czesi w ostatnich dniach podjęli roz
paczliwe wysiłki porozumienia z Berli
nem. Zgodnie z zapowiedziami rządu Syrovego, który oświadczył, że z wszy
stkimi sąsiadami pragnie żyć w zgodzie, tak czynniki gospodarcze, jak i polity
czne zaczęły rozmowy z Berlinem. Mi
nister Vavreczka, jeden z najtęższych głów gospodarczych, bawi od kilku dni w Berlinie. Dzisiaj Chvalkovsky obej
muje urzędowanie i zaraz ma zamiar od
lecenia do Berlina, żeby z czynnikami rządzącymi Berlina osiągnąć jakieś kon
takty i możliwości egzystencji.
Na tę akcję czynników politycznych należy zwrócić szczególną uwagę, gdyż nie wiadomo, do jakich rezultatów mo
gą te rozmowy doprowadzić.
Wśród społeczeństwa czeskiego i sło
wackiego ujawnia się tęsknota do Pol
ski. „Slovak“ ogłosił artykuł o stosunku Czechosłowacji do Polski i wysuwa kon
cepcję trialistyczną. Artykuł ten znalazł bardzo żywy oddźwięk w Pradze. Pisma czeskie na czołowych miejscach podają wszelkie życzliwe głosy prasy polskiej.
Dlaczego mocarstwa tak nagle skąpi-«
tulowały wobec żądań niemieckich? Mo- jj że poniekąd wytłumaczenie znajdzie się * 1 w debacie nad polityką zagraniczną w izbie gmin, gdzie wj raźnie powiedzia
no, że czynniki wojskowe nie były go
towe do wojny. Przy tej sposobności za
częto tam przeceniać siłę wojskową Nie
miec. Może dyskredytowanie własnych sił było tylko manewrem taktycznym, żeby wytłumaczyć swoją ustępliwość wobec Niemiec. W każdym razie jednak Chamberlain przyznał niedostateczne uzbrojenie Anglii i wskazał na koniecz
ność szybkiego dozbrojenia. Zaznaczył jednak nadzieję, że może dla obecnego pokolenia uda się pokój ocalić.
Wobec żądań przedstawicieli słowac
kich w Żilinie rząd Syrovego w wczes
nych godzinach południowych powołał w skład rządu przywódcę partii hlinko- weJ ks. Tisę, mianując go ministrem Sło Wilc.ji i zapowiadając powołanie dal- szych czterech ministrów. Mają objąć teki: unifikacji, oświaty, gospodarstwa 1 spraw wewnętrznych. Tekę spraw we
wnętrznych obejmie poseł Sokol lub działacz hlinkowy Durczyński. W skład rządu słowackiego ma wejść również Sidor.
Jak dzisiaj stoją sprawy, Słowacja łączy się z Czechami w imię, mając wspólnego prezydenta, kierownictwo spraw zagranicznych i finansów oraz kierownictwo wojskowe przy organizo
waniu własnego słowackiego wojska.
Do 28 października ma być uchwa
lona autonomia słowacka, zgodnie z wnioskiem złożonym przez partię hlin- kową w parlamencie praskim.
Trudno jeszcze dzisiaj przewidzieć, jak się dalej rozwiną sprawy słowackie.
Hitler w czwartej strefie
BERLIN, 7. 10. (PAT) Kanclerz Hit
ler w swej czwartej podróży przez da
wną n iemiecko-czechosłowacką granicę przyb d dziś przed południem do Obers- clorf,a następnie prze? Schoenewiese i Kohlbach do j- egerndorf, pierwszej większej miejscowości w 4-tej strefie, gdzie zgotowano mu oraz marszałkowi Goeringowi tryumfalne powitanie. Kan-
•krz w otoczeniu Goeringa i Hen lei na Vgłosił z balkonu ratusza przemówic- be do tłumów, dziękując za owacje i
■1-1 goletnią wierność.
Projekt autonomii słowackiej
Przed powołaniem samodzielnych władz wykonawczych
Praga, 7. 10. (PAT) Na wczorajszym kongresie przedstawicieli stronnictwa sło
wackiego w Żylinie sformułowany został projekt ustawy, ustalający szczegóły prze
jęcia władzy wykonawczej na ziemi sło
wackiej przez słowacki rząd autonomicz
ny. Projekt ten uchwalony ma być przez parlament czeskosłowacki najpóźniej do dnia 28 bm. w myśl tego projektu, powo
łane zostają do życia autonomiczne orga
ny władzy wykonawczej na ziemi słowac
kiej.
Władzę wykonawczą na ziemi słowac
kiej wykonywać ma słowacki rząd, który składać się będzie z 5 ministrów z premie
rem na czele. Kompetencjom rządu nie będą podlegać następujące agendy: Spraw zagranicznych, obrony narodowej oraz sprawy długów państwowych.
Ministrowie słowaccy będą jednocze
śnie członkami rządu centralnego w Pra
dze.
Poszczególne agendy ministerstw rzą
du słowackiego podzielone będą w sposób następujący:
a) Ministerstwo spraw wewnętrznych (również agendy wymiaru sprawiedliwo
ści), zdrowia publicznego i wychowania fizycznego).
Węgrzy nie godzą się na zwloką
Budapeszt, 7. 10. (PAT) Cała prasa węgierska domaga się bezwzględnego do
trzymania przełożonego na jutro terminu rozpoczęcia rokowań węgiersko-czeskich.
Społeczeństwo węgierskie — pisze „Ma
gyarsag“, nie zgodzi się na dalszą zwłokę.
Rokowań tych nie będą prowadzili sami dyplomaci, ale będzie tam cały naród wę
gierski, który nie zniesie dalszego odwle
kania, W całym kraju odbyły się w cią
gu dnia wczorajszego liczne wiece, doma
gające się natychmiastowego i bezwzglę
dnego załatwienia rewindykacyj węgier
skich oraz stworzenia wspólnej granicy.
Budapeszt, 7. 10. (PAT) Szef gabinetu ministra spraw zagranicznych hr. Csaky natychmiast po swym powrocie z Warsza
wy został przyjęty przez premiera Imre- dy i ministra Kanya, którym zdał sprawę z rozmów, przeprowadzonych z min Be
ckiem. Następnie o godz. 19-tej zebrała się rada ministrów, której posiedzenie trwało do godz. 12 w nocy.
b) Ministerstwo komunikacji (sprawy poczty, telegrafu i komunikacji kolejo
wej).
c) Ministerstwo gospodarki (roboty pu
bliczne, handel, przemysł, rzemiosło i rol
nictwo).
d) Ministerstwo kultury narodowej (oświecenie publiczne).
e) Ministerstwo finansów i opieki spo
łecznej).
f) Wszystkie ziemie słowackie podlega
ją autonomicznemu rządowi słowackiemu.
Proporcjonalny podział wydatków bu
dżetu państwa czechosłowackiego ustala
ny będzie przez specjalną komisję.
Praga 7. 10. (PAT) Uchwały, powzię
te w dniu wczorajszym na kongresie stronnictwa słowackiego, zaakceptowane przez rząd praski, dotyczą na razie uzna
nia autonomii słowackiej jako takiej, W szczególności zaś tylko w kwestii decen
tralizacji władzy wykonawczej. Zarzą
dzenia autonomistyczne organów ustawo
dawczych ustalone będą niebawem w dal
szych rozmowach, jakie nawiązane zosta
ną między członkami rządu praskiego i członkami przyszłego rządu słowackiego.
Minister pełnomocny na Słowację dr. Tiso wraz z współpracownikami przybył dziś przed południem do Pragi.
Marszałek Blücher Aresztowany?
IW ©poszyło w groza Stalinowi
Rewizja w mieszkaniu Litwinowa
MOSKWA, 7. 10. W kolach zagranicz
nych Moskwy krążą uporczywe pogłoski 0 przeprowadzeniu przez agentów GPU.
rewizji w mieszkaniu komisarza spraw
| zagranicznych Litwinowa.
Całe urządzenie mieszkania przetrza- 1 śnieto od góry do dołu, zabierając bardzo
wiele materiału, który załadowano na
stępnie na samochód ciężarowy. Równo
cześnie aresztowano pracowników sekreta
| riatu Litwinowa.
W moskiewskich kołach dyplomatycz- i nych twierdza, że Litwinow zaraz po
osadzeniu marszałka Blücher a w areszcie I oficerów armii Dalekiego Wschodu, znaj
dom owym w Świerdłowsku na Syberii. | duje sie m. in. gen. Oreszkin, gen. Kipja«
Aresztowanie Blüchera podobno pozo- now. gen. Biedniew oraz adiutant marsza!«
staje w izwiazku z rzekomym jego udzia
łem w buntach wojskowych na Ukrainie, jakie wydarzyły sie przed 3 miesiącami.
Komisarz polityczny armii daleko wschodniej Lechlis, dokonał masowych aresztowań wśród sztabu armii Dalekie
go Wschodu.
Aresztowano 43 generałów armii Da
lekiego Wschodu, cały sztab marszałka Blüchera, oraz całe dowództwo sił lotni- I swym powrocie z Genewy złoży podanie | czych armii Dalekiego Wschodu i dowód z
| o dymis je.
Od kilku dni mówi się w Moskwie o
I two sił zmotoryzowanych.
Wśród aresztowanych wybitniejszych
Spisy wyborców do Sejmu i Senatu
Warszawa, 7. 10. (PAT) Począwszy od dnia wczorajszego w całym państwie wyłożone zostały do publicznego przeglą
du spisy wyborców do Sejmu i Senatu.
Spisy te, w myśl przepisów ordynacji wy
borczej, będą wyłożone do dnia 13 bm.
Tegoż dnia zbiorą się w całym kraju zgro
madzenia okręgowe dla ustalenia list kan
dydatów na posłów. Należy przypomnieć, że lista ma zawierać w każdym okręgu co najmniej czterech kandydatów (na każdy okręg przypadają — jak wiadomo — dwa mandaty poselskie).
Uchwały zgromadzenia okręgowego są ważne bez względu na ilość obecnych de
legatów.
Wszelkie obrady, w myśl postanowień ordynacji wyborczej, są niedopuszczalne, a uchwały nieprzewidziane ustawą, z mo
cy samego prawa nieważne.
Prawo zgłaszania kandydatów na po
słów służy każdemu uczestnikowi zgro
madzenia okręgowego, nie wyłączając przewodniczącego.
Przewodniczący zgromadzenia okręgo
wego ustali na podstawie oświadczeń u- czestników zgromadzenia wykaz zgłoszo
nych kandydatów na posłów, po czym — jeżeli liczba zgłoszonych kandydatów przewyższać będzie czterech, zarządzi gło
sowanie.
Do 18 października kandydaci na po
słów winni przesłać do komisji okręgowej oświadczenie, czy zgadzają się na kandy
dowanie. Dnia 19 października okręgo
we komisje wyborcze przystąpią do za
twierdzania listy kandydatów na posłów.
Nie później niż 28 października.
Listy kandydatów zostaną ogłoszone za pomocą plakatów we wszystkich gmi
nach danego okręgu wyborczego ze wska
zaniem dnia i godziny głosowania.
ka Blüchera mjr. Miljanow, którego roz
strzelano onegdaj w Chabarowsku.
Rozstrzelano 6 komisarzy politycznych’
armii Dalekiego Wschodu.
Na wieść o aresztowaniu marsz. BI ii- chora, komisarz ludowy obrony marszałek Woroszyłow. miał oświadczyć Stalinowi, że jeżeli Blücher zostanie oddany, pod sad wojenny. Woroszyłow poda się/
do dymisji i ogłosi swą solidarność z mar
szałkiem Bl «eh erem. I
W związku z tym wystąpieniem marsa Woroszyłowa, w moskiewskich kołach' politycznych zastanawiają sie poważnie co zrobić z marsz. BDcherem i jak zlikwi dować te sprawę.
Katastrofa górnicza
TOKIO, 7. 10. (PAT) Agencja Domei donosi z Sapporo w prefekturze Hokkai
do: W kopalni węgla Yabari, gdzie nastą
pił katastrofalny wybuch gazów, wydo
byto zwłoki 24 górników, 26-ciu rannych zdołano uratować z zawalonego szybu i umieszczono ich w szpitalach.
W dalszych chodnikach tej kopalni, dq których nie mogły się jeszcze dostać eks
pedycje ratunkowe, znajduje się 126 gór
ników. Akcja ratunkowa trwa.
4 ofiary katastrofy lotniczej
LONDYN, 7. 10. (PAT) Samolot woj
skowy rozbił się wczoraj wieczorem wr Flimlim-on niedaleko Landuno w hrab
stwie Montgomery. Trzy osoby załogi, vr tyra 1 oficer, poniosły śmierć.
Strnrrs 2 „ŚLĄSKI KURIER PORANNY" Ma 8 paMzfertiEa 1938 róky Nr. 576
»Polska dokonała wyboru!”
powiedział Marszałek ŚmigłyJRydz
Jak już wczoraj donosiliśmy Marszałek Śmigły-Rydz wygłosił przemówienie, które dziś w całości umieszczamy.
— Piąty już dzień upływa od chwili, gdy ogół polski dowiedział się o załatwie
niu sprawy naszych braci z za Olzy — zaczął swe wczorajsze przemówienie przez radio Marszałek Śmigły-Rydz.
Od soboty zeszłego tygodnia dziesiątki, setki, a wreszcie tysiące depesz i listów wpłynęły do moich rąk.
W tych dniach druty naszych linii te
legraficznych jak gdyby się rozżarzyły i zajęły od ognia polskich serc — oplatając cały kraj potężnym prądem patriotyzmu i uniesienia i wiążąc owym gorejącym splotem całą Polskę w jedną potężną ca
łość.
Wiochy wycofują tylko piechotą
LONDYN, 7. 10. (PAT) Dzienniki an- gielskie podają o zmianie sytuacji, jaka zaszła w rozmowach włosko-brytyjskich W ciągu ostatnich 4 dni ambasador lord Perth odbył z min. Ciano 4 rozmowy, mi mo to jednak kwestia porozumienia nie została jeszcze pozytywnie załatwiona i wielka rada faszystowska wbrew zapo
wiedziom nie mogła ogłosić aprobaty po rozumienia włosko-brytyjskiego. Trud uość polega na tym, że Włochy zgadzają się co prawda wycofać 10.000 wojsk wło
skich z Hiszpanii, ale pragną ograniczyć wycof. jedynie do piechoty, a rząd bry
tyjski zaś domaga się, aby wycofane by
ły również w stosownej proporcji woj
ska techniczne i lotnicze, artylerii i czoł
gów
Krwawe żniwo w Palestynie
JEROZOLIMA, 7. 10. (PAT) W czasie wczorajszej bitwy pomiędzy powstańca
mi arabskimi a wojskami brytyjskimi pod Akko, według dotychczas zebranych wia
domości padło S0-ciu zabitych i rannych.
W ciągu ostatnich 24 godzin na terenie Palestyny padło więc łącznie 140 zabi
tych i rannych.
W dniach poprzedzających sobotę „zje
dnoczenia“ i po sobocie „zjednoczenia“
następujących wykazał naród zdrowy in
stynkt życia i siły. Zareagował każdy człowiek w naszym kraju, posiadający ten instynkt. Wynikiem tej reakcji były ró
wnież depesze i listy, skierowane do mnie.
Dziękuję za nie.
A pragnę by głos mój dotarł wszędzie tam, gdzie w minionych dniach uświado
miono sobie, że jest czas ważny dla Pol
ski, i wszędzie tam, gdzie świadomość ta wzbogaciła duszę Polaka lub Polki no
wym elementem ufności we własne siły, nową gotowością osobistego przyczynie
nia się do zwiększenia tej siły.
Pomyślcie mądrze o tym, co się stało i o tym, jak to się stało, i zastanówcie się na tym, czy pragniecie, aby Polska z każdej sytuacji historycznej wychodziła z honorem?
Mam nadzieję, że dojdziecie do tego przekonania, które ja już niejednokrotnie w rozmaitych sformułowaniach wypowia
dałem a mianowicie: państwo, które chce wyjść z honorem z przełomów historycz
nych, musi posiadać odpowiednie źródła i środki siły i musi być rządzone w spo
sób silny i zdecydowany.
Z waszych depesz i listów sądzę, że
ście zrozumieli, iż Polska musiała wybie
rać między małością a wielkością.
Polska dokonała wyboru.
Ale to obowiązuje na przyszłość.
Któż z Polaków, czy Polek chciałby być pomniejszycielem tej wielkości?
Zwracam się do wszystkich, którzy w dniach ostatnich dali mi znać o sobie — z pośród ludnych miast i z pośród wiej
skich chat, od warsztatów i fabryk, z pra
cowni i laboratoriów, ze szkół i świątyń, z najdalszych i najmniej znanych zakąt
ków Polski, do wszystkich, z tymi włą
cznie, co dziecięcą nieprawną ręką chwiej
nie rysują litery — do was wszystkich się zwracam z podziękowaniem i życzeniem, byśmy się zawsze spotykali na drodze pro
wadzącej do wielkości Polski.
7Ue da wiatą.
Straszna katastrofa we mgle
Zderzenie pociągów w Finlandii
HELSINKI, 7. 10. Wczoraj rano po
ciąg pośpieszny idący z Helsinek do Tai
li ionkosk i, centrum okręgu przemysłowe
go \v okolicy Wyborga z powodu mgły zderzył się na stacji Raucha z manewrują cym pociągiem towarowym.
Rozbiciu uległy dwie lokomotywy oraz dwa wagonv sypialne w pociągu pośpiesz nym i jedna cysterna z kwasem siarcza-
nym w pociągu manewrującym, który na | nieszczęście rozbił się. zwiększając niepo-1 miernie liczbę ofiar tej strasznej kata-jj strofy.
Zginęło w rozbitych wagonach sypiali nych 10 osób oraz kilkanaście odniosło ra
ny. Największa ilość osób ucierpiała od I zatrucia gazem 'wytworzonym przez roz-|
bicie się cysterny.
Sialyslyka ofiar
JEROZOLIMA, 7. 10. (PAT) W mie
siącu wrześniu zostało zabitych w Pale
stynie 357 osób, w tej liczbie 246 po
wstańców oraz 31 żydów, a 174 osoby odniosły rany, w tej liczbie 47 żydów.
Ogólna liczba ofiar walk w Palestynie w 5-im kwartale br. wyniosła 836 osób zabitych (160 żydów) i 926 rannych (576 żydów).
Co będzie z .Gwiazdą Polski" ?
ZAKOPANE, 7. 10. (Tel. wł.) Już wczoraj wieczorem wiadomo było, że start balonu stratosferycznego „Gwiazda Pol
ski’1 .dziś nie nastąpi, gdyż meldunki me
teorologiczne były niepomyślne. Nad Ta
trami i ta częścią Eurdpy panuje niż barometryczmy oraz dość silne wiatry, które dla tak olbrzymiej powłoki, jaka ma „Gwiazda Polski“, nie mogą przekra
czać 8 mir. na sekundę. Obecnie są nad Europa dwa wyże. nad Hiszpania i nad Rosja. Jeśli spłyną one nad Polskę. . Gwia zda Polski1’ będzie mogła startować. Nie Jest wykluczone, że start nastąpi w ciąga najbliższych paru dni. tak. że w obozie panuje stałe pogotowie. W Zakopanem Test dziś pogoda słoneczna.
Polski Urząd Górniczy
w Karwinie
CIESZYN, 7. 10. (Tel. wł.) Na Śląsku Zaolzańskim zorganizowany został Polski Okręgowy Urząd Górniczy, który mieści sie na razie w C i szynie, a.stała jego sie
dziba będzie Kar na. Na czele urzędu sta nał tymczasowo . ^fiziński. Przeniesie
nie urzędu do Karwiny nastąpi u tez włócz nie no wkroczeniu wpiska. polskiego.
Okręgowy urząd górniczy w Karwinie iló którego kompetencji należeć bed/te
"••ulzór nad wszystkimi kopal nimm na .- vskanvm przez Polskę terenie, podle
gać będzie wyższemu urzędowi górnicze
mu w Katowicach.
Bojkot rasy żydowskie!
przez
■RZYM, 7. 10. (Tel. wł.) Przez prawie pięć godzin obradowała dzisiaj w nocy przy udziale Mussoliniego wielka rada faszystowska.
Z uchwal jej na uwagę zasługuje sze reg postanowień w sprawie ochrony ra
sy, wymierzone przede wszystkim prze
ciwko życiom.
Uchwały rady zabraniają zawierania małżeństw między Włochami i Włoszka
mi z członkami ras semickiej, chainic- kiej i innych ras niearyjskich.
W dalszych uchwałach wielka rada faszystowska ustala szereg ograniczeń dla żydów. Żydzi nie będą mogli posia
dać zakładów przemysłowych, zatrud
niających więcej, niż 100 robotników,
Włochy
ziemi mogą posiadać najwyżej 50 hekta
rów. Ani w czasie pokoju, ani w czasie j
wojny żydzi nie będą mogli służyć w wojsku. Specjalne postanowienia uregu
lują sprawę wykonywania przez żydów i wolnych zawodów i swego obrządku.
Rada faszystowska zajmowała się j także kwestią emigracji żydów. Uchwały jej nie wykluczają możliwości zorgani
zowania kontrolowanej emigracji żydów europejskich na pewne tereny Abisynii, | ażeby odciążyć emigrację do Palestyny.
Wykonywanie tych zarządzeń zależ- i ne zresztą będzie od każdorazowego sta
nowiska międzynarodowego żydostwa | wobec Italii.
osoby, a 16 ciężko poraniło, walka z o- j szalałym zwierzęciem trwała przeszło 2 godziny, po czym dopiero udało się roz
juszone zwierzę zabić. Corrida tego dnia [ nie odbyła się.
Wściekły byk zabił 3 osoby
LIZBONA, 7. 10. (PAT) Donoszą ? Villa Franco de Xira pod Lizboną o stra sznym wypadku, jaki wydarzył się przed walką byków. Byk, mający wziąć udział w walkach, rzucił się na publicz
ność, zabił i zranił wiele osób i wyrzą
dził dużo szkód materialnych. W Portu
galii utrzymuje się zwyczaj, podobny do zwyczajów małych miast hiszpańskich, że byki, mające wziąć udział w walkach pędzone są na arenę corridy zupełnie wolno przez ulice miasta. Wczoraj właś
nie, gdy byka pędzono wśród szpalerów stojącej na ulicach publiczności, byk rozwścieczony okrzykami rzucił się na tłum. Powstała szalona panika. Oszalałe zwierzę szarżowało nieprzytomnie nisz
cząc witryny sklepowe zaatakowało na
stępnie samochód, a gdy dopadło tłumu zabiło rogami i stratowało na śmierć 3
„Eintopfgericht” w Austrii
WIEDEN, 7. 10. (PAT) W nadchodzą-1 cą niedzielę wprowadzony zostaje w re
stauracjach całej Austrii t. zw. „Eintopf 1 gericht“. Będzie on obowiązywać co pe
wien okres czasu. Cena takiego obiadu I wynosić będzie w pierwszorzędnych re
stauracjach 2 marki, przy czym będzie doliczany podatek w wysokości 1,20 ma
rek. Nakazano również ludności wpro
wadzić w gospodarstwach domowych |
„Eintopfgericht“ w dniach ustalonych | przez władze partyjne.
Za jedne 1,50 zł
Każdy pętak dużo wrzeszczy. To jest żelazne prawo natury. Pętaków, mamy oczywiście nie tylko m znaczeniu fizycz
nym, ale i moralnym... Takim pętakiem w dziedzinie ideowej jest między innymi również Z. P. Z. Z. Ten bękart, narodzony z nieślubnego loża Z. Z. Z. — wrzeszczy, krzyczy, zanieczyszcza pieluszki i kopie nogami, chcąc w ien sposób dać znać światu — ŻE ŻYJE . . . Liczne stado płat
nych akuszerów, załatwiwszy nad wyraz ciężki poród — obecnie z troską spoglą
da na szczeniaka, który rozdziera gardło, pluje krwią i wymija kończynami, jako
by zapadł na chorobę św. Wita...
Z. P. Z. Z. ochryple wrzeszczy. Ale nie iylko to... Obciążone dziedziczną skłonno
ścią do demagogii i kanciarstwa — próbu
je popularyzować się przy pomocy tanich środków propagandowych. Nie mogąc zwerbować sobie ludzi pracy drogą rzettl na i uczciwa — puszcza się na prymityw
ne metody ŁAP1CHŁOPSTWA. - Donoszą nam, że Z. P. Z. Z. organizuje na dzień 23 paź.dziernika pociąg popu
larny do Warszawy. W związku z tym po hutach i kopalniach na Śląsku wszczęto go rączkomą akcję werbunkową. Agenci Z.
P. Z. Z. — nawiasem mówiąc — tchórzli
wi lokaje dygnitarzy ciężkiego przemysłu.
— zwracają się między innymi również i do członków Z jednoczenia Zawodowego Polskiego — aby skłonić ich do UDZIAŁU W WYCIECZCE... Starczy wpłacić 1 zł.
i 50 groszy, a można przez dwa dni zwie
dzić Warszawę, najeść się do syta, popić gorzałki i pobawić się bez kontroli żon...
Pod jednym jednakże warunkiem: ŻE ODD^ SŻg K%T7L4ßWSZE Z. Z. P...
Aha... Tutaj leży sedno sprawy. Oddaj kwitariusz Z. Z. P. — zrezygnuj z przy na leżności do Zjednoczenia Zawodowego Pol skiego — a wówczas udostępnimy ej wszystkie skarby świata!
Biedni ,,obyw,atele‘’ z Z. P. Z. Z,! Tra
filiście swoją zardzewiałą kosą na ka
mień... Metodę kuszenia, obiecania bo
gactw i rozkoszy — stosował również pe- wien jegomość... którego ludzkość nazy
wa... lucyferem!
Kombinatorzy suchotniczego Z. P. Z. Z.
grubo omylili sie, Zjednoczeniowiec NIE SPRZEDA SWOJEJ DUSZY, ani swoich przekonań ideowych za — JEDNE 1,50 ZŁ.! Na taką prymitywną wędkę, zban
krutowani Z. P. Z. Z-towcy nie złowią ani jednej ryby.
Śmiech i politowanie budzić w nas mu sza ludzie, którzy dla ratowania egzysten
cji swojej organizacji — zmuszeni są ucis kac się do tak tanich i niskich sposobom ŁAPICHŁOPSTWA!
Jeszcze jedno. Podróż z Chorzowa do Katowic i z powrotem wedle obowiązują
cej taryfy kosztuje jednego złotego... Dla Z. P. Z. Z. wycieczka DO WARSZAWY TAM l Z POWROTEM, z dwudniowym pobytem, tradycyjnym piwkiem, noclega
mi, wiktem Ud. kosztuje tylko 1 zł. 50 groszy.
To jest prawdziwa rewelacja. UCZCI
WIE wykaikulowawszy, tego rodzaju eska pada kosztować by musiała około 50 zł.
Ale Z. P. Z. Z, umie dokonać cudów!
Dobrze obznajomieni ze stosimkami we
wnętrznymi tej organizacji wiedzą — że Z. P. Z. Z. mogłoby urządzić nawet bez
płatne pociągi popularne do Berlina, Pa
ryża i Nowego Jorku. Stać je na to!
Bo koszta podróży pokrywają PAŁO- WIE Z CIĘŻKIEGO PRZEMYSŁU, zasia
dający na fotelach prezesowskich Z. P.
Z. Z. Czasem dołoży się też coś nie coś z funduszów publicznych... CKM
Rozg®ryez®ny Litwinow
„Pakt sowiecko-francaski nie ma sen sir
PARYŻ, 7. 10. (Tel. wł.) Dopiero dziś ujawniono, że ubiegłej soboty bawił w Paryżu Litwinow. Litwinow złoży i ener
giczny protest przeciw temu, że Sowiety nie byty zaproszone na konferencję w Monachium i stwierdził, że od chwili na
rzucenia Czechosłowacji uchwał mona
chijskich. pakt francusko-sowiecki nie ma żadnego sensu ani wartości.
Mimo, że rozmowa ta nie miała dotąd żadnych konkretnych następstw dyplo
niatycznyr .. utrzymują tu, że Moskwa zapewne w ciągu najbliższych dni podda rewizji swe stosunki z Francją wnosząc zasadnicze zmiany w duchu i treści ist«
niejących układów.
Mr. 27b_ .ŚLĄSKI KÜRTEI 'OÄÄNNY“. dnia 8 października tWr® Sirona 5
Ku nowej Europie
U źródła nowoczesnych błędów życia zbiorowego
ciem przyszłym, w rzeczywistości zaś ono jedno dorosło do rozwiązywania naj bardziej zawiłych zagadnień życia ziem
skiego“.
„Ewangelię — jak twń i za Benia
min Kidd — można nazwać klasycznym podręcznikiem socjologii, zasady której służą za podstawę do rozwiązania wiel
kiej antymonii: jednostka i społeczeń
stwo... Ani kolor, ani rasa, ani pocho
dzenie, ani zdolność umysłowa nie sta
nowią o wyższości lub niższości jakiegoś
narodu i o potędze spójni jednostki ze społeczeństwem. Lecz raczej
charakter etycaKiso-rellgijny
obywateli, ich wyższe pojęcia moralne, czyste życie rodzinne, uczciwość w sto
sunkach, odwaga, szczerość, rzetelność, tudzież umiarkowanie w sądzeniu, czyli krótko mówiąc, poziom moralny danego narodu jest kamieniem probierczym jego przyszłości“.
O 50 procent.
Według prowizorycznych obliczeń pro
dukcja wyrobów hutniczych w Polsce wzrośnie o z górą 50 proc. w związku z przyłączeniem do Polski reszty Śląska Cieszyńskiego.
Huty w Trzyńcu są równe co do roz
miarów hutom największego dotąd pol
skiego koncernu „Wspólnoty Interesów“.
Wielkie nowoczesne zakłady hutnicze znajdują się również w Boguminie.
Przyłączenie hut zmienia w poważnym stopniu dotychczasową sytuację naszego hutnictwa. W związku z tym Naczelna Organizacja Hutnictwa będzie musiała dostosować do nowych warunków opraco
wywany obecnie plan reorganizacji prze- i mysłu hutniczego w Polsce.
Karykaturzysta nasz świetnie zilustrował sytuację, panującą dziś w polityce międzynarodowej. Liga Narodów, zgrzy
biała staruszka ledwo trzyma się na pozłacanym tronie. Nawet kąpiel, idąca z obłoków, nie jest w stanie przywrócić ją do życia. Dookoła tej staruszki patyczkują się ze sobą „niegrzeczne dzieci“ tej Ligi. Z tyłu widać rozśpiewaną czwór
kę, która w radosnych podskokach wiwatuje z okazji rychłego zgonu staruszki.
Czy we Francji zwycięży zdrowy rozsądek«»«?
Monachijska lekcja
Dziennik włoski „Uavvenire dTtalia“
z 1 października br. w naczelnym arty
kule „Ku nowej Europie“ zestawiając ostatnie klęski i sukcesy polityki euro
pejskiej, przeprowadza wnikliwą i cie
kawą analizę zasadniczego błędu, jaki dostrzegamy w organizacji nowoczes
nych społeczeństw.
Zasadniczy błąd polega na tym, że jednostka zostaje cofnięta na plan dal
szy, że usiłuje się wmówić w masy, iż społeczeństwo jest najwyższą pozytyw-
wartością, wobec której tracą swoje dawne tradycyjne znaczenie takie poję
cia, jak np. dusza, przeznaczenie wiecz
ne i stosunek religijny duszy do Boga.
Błędom tym, poza kierownikami w pań
stwach totalnych, hołdują w naszych czasach i teoretycy socjologowie, jak w Niemczech: Bergemann, Willmann, Na- torp, a we Francji Dürkheim, Marceron, Posuwają się oni do ubóstwiania społe
czeństwa, wpadają w „mistycyzm społe
czny“. .
Jeden z nich (Dürkheim) tak pisze:
!,Pozostaje dziś do wyboru: Bóg albo społeczeństwo... Lecz bóstwo jest tylko przeobrażonym społeczeństwem i pomy
ślanym symbolicznie“. Ten „mistycyzm społeczny“ Durkheima możemy posta
wić na tej samej linii, co kult ludzkości“
twórcy pozytywizmu Comto'a i „religię Pojętą w granicach ludzkości“. Ci „mi
stycy społeczni“ posuwają się do tego, iz twierdzą, że „zadanie religii przyszło
ści polegać będzie nie na budowaniu Królestwa Bożego, lecz na budowaniu ludzkości“.
Jak owe tezy nowoczesnego mistycy
zmu społecznego, ubóstwiającego zorga
nizowaną zbiorowość, przedstawiają się w świetle zdrowego rozsądku? Przede wszystkim należy stwierdzić, że pojęcie społeczeństwa, jako rzeczywistości meta- 1 ^ycznej, różnej i słot owo od sumy indy widuów, nie jest i nie 'może być udowo
dnione. Społeczeństwo bowiem nie posia
da innych organów działania, jak rozum I wolę jednostki... Nic ulega wątpliwo
ści, że człowiek w życiu zbiorowym dzia a intensywniej i doskonalej rozwija pe
wne wartości, niżby to mógł czynić sam poza zbiorowością, ale fakt ten nie. upo
ważnia do pojmowania społeczeństwa, jako bytu nowego rodzaju, istotowo od
miennego od sumy indywiduów.
Ta wielka antynomia: jednostka a społeczeństwo, która tak jaskrawo wy
stępuje w naszych czasach, w oświetle
niu chrześcijańskim przedstawia się w sposób następujący:
Bóg sam tworzy ośrodek chrześcijań
skiej idei o społeczności. W Bogu staje się człowiek
prawdziwym człowiekiem
i bratem dla bliźniego, czyli inaczej mó
wiąc, człowiek w Bogu czerpie prawdzi
wą swoją ludzkość i prawdziwe uspołe
cznienie. „Ludzka społeczność, powiada Foerster, dokonała się w ogrodzie Get- semańskim i na Golgocie. Jeśli człowiek naturalny nie zostanie ukrzyżowany, to wszelka próba uspołecznienia ludzi mu
si przerodzić się ostatecznie w dziką wzajemną nienawiść“.
„Chrześcijaństwo dopiero zdolne jest stopić w boskim ognisku jednostkę i spo łeczeństwo, nie poświęcając bynajmniej jednego elementu na wyłączną korzyść drugiego — pisze ks. dr. Franciszek de Hovze... „Pozornie wydaje się, że chrze
ścijaństwo zajmuje się wyłącznie ży-
Zmierzch Blüchers
MOSKWA, y. 1Ö. Wiadomości o zmie
rzchu kariery marsz. BKichera potwier
dzają się. Tak zwana'„pierwsza specjal
na armia dalekowschodnia“, tworząca wraz z drugą armią t. zw. „front daleko
wschodni“ — zostały wydzielone z pod dowództwa marsz. Bliichera. Na czele jej stanął „komkor“ (dowódca korpusu)
‘ /1ern, bezpośrednio podporządkowany 'uisarzowi Mechlisowi.
dliicher jest pozbawiony wszelkich
wpływów.
Premier Daladier uzyskał votum zau
fania. Izba udzieliła mu także pełnomoc
nictw finansowych. Pełnomocnictw nad
zwyczaj rozległych. Można przypuszczać, że w obecnej chwili premier mógłby na bar
dzo wiele rzeczy sobie pozwolić. Bowiem we Francji panuje zupełna dezorientacja we wszystkich dziedzinach, tak w polityce zagranicznej jak wewnętrznej.
Rozwiązanie problemu czesko-słowac- kiego wywołało całkowity przewrót w po
jęciach, jakimi się kierowali zarówno mę
żowie stanu, jak szeroka opinia publiczna.
Zawiodła Liga Narodów, rozpadł się gmach, z którym Francuzi wiązali od r.
1918 tak wielkie nadzieje. Zawiódł rów
nież system zbiorowych sojuszów i pak
tów obejmujących całą Europę. Bankruc
two to jest już faktem dokonanym od dość dawna, ale Francja zrozumiała to dopiero teraz. Zrozumiała wraz z ogłoszeniem wy
niku rozmów monachijskich, wraz z wej
ściem wojsk niemieckich, polskich i wę
gierskich na terytorium dawnej Czecho
słowacji, wraz z opublikowaniem wspól
nej deklaracji Chamberlaina i Hitlera.
Europejska potęga Rosji Sowieckiej oka
zała się fikcją, zdolną jedynie do akcji destrukcyjnej. Budować na niej niepodo
bna. A przecież dotychczas stanowiła
ona, mimo częstych odchyleń ostoję koa
licji rządzącej Francją z frontu ludowego.
To też pierwszym rezultatem ostatnich wydarzeń jest ostateczne rozbicie dotych
czasowej większości. Za votum zaufania dla rządu głosowało prawe skrzydło Izby, przeciwko: komuniści. Przełom zaakcen
tował się silniej jeszcze w głosowaniu nad pełnomocnictwami. Tu np. Daiadier uzy
skał poparcie centrum i części prawicy, gdy socjaliści powstrzymali się od głosu.
Czy przesunięcia na terenie Izby mają charakter trwały? Trudno na to pytanie odpowiedzieć. Nie ma czasu na konwe- ktykle partyjne, na długie targi przy
wódców stronnictw, na meetingi i odwo
ływanie się do wyborców. Francja zna
lazła się wobec katastrofalnej sytuacji fi
nansowej. Poważny cios zadały jej wy
datki dokonane na przedsięwzięcie zarzą
dzeń wojskowych. Nikt konieczności ich nie przeczył. Tym nie mniej teraz trzeba płacić. Konieczna jest zasadnicza reorga
nizacja spraw skarbu, sięgająca w głąb ustroju wewnętrznego. Powodzenie tej akcji zależy w pierwszym rzędzie od do
brej woli społeczeństwa. Należy sądzić, że monachijska lekcja w tym wypadku poskutkuje.
tki jej są już widoczne. Premier Dala«
dier oświadczył, że do dawnych wypróbo
wanych przyjaźni, pragnie dodać przyjaź
nie odnowione i przyjaźnie nowe.
Dotyczy to w pierwszym rzędzie Italii.
Błędy popełnione w dobie uchwalania sankcji, wzmocnione stosunkiem do kwe
stii hiszpańskiej są obecnie naprawiane w gwałtownym tempie. Niewiadomo je
szcze jaką cenę Francja zapłaci, ale jest zapóźno, by oglądać się na koszty. Mus
solini w Monachium wygrał prawdopodo
bnie nie mniej niż Hitler.
Już zapadła decyzja mianowania am
basadora w Rzymie, już toczą się rozmo
wy angielsko-włosko-francuskie, już wło
ski następca tronu został zaproszony wraz z małżonką do Paryża ... Zmienia się stosunek do spraw Europy środkowej i wschodniej, zaczyna kiełkować zrozumie
nie dla polityki polskiej. Wciąż jednak odzywają się głosy ludzi przywiązanych do dawnych koncepcji. Nieprzytomne wystąpienie panów Bergery złą przysłu
gę oddają swej ojczyźnie. Czy wreszcie zdrowy rozsądek zwycięży nałogi myśle
nia, które doprowadziły Francję na skraj przepaści.
300 mil. franków kosztowała
mobilizacja w Belgii
BRUKSELA, k. 10. Koszty mobilize*
tri belgijskiej w ubiegłym tygodniu prze
kraczają sumę 300 milionów franków.
Ogólna liczba powołanych pod broń wy
niosła około 360.000 żołnierzy.
Jeśli chodzi o sprawy zagraniczne, sku-
Jesteś przyjacielem naszego pisma
— zwerbuj mu jednego nowego abonenta!
Strona 4 „ŚLĄSKI KUBIER FGRANNt“ dnia S października 1938 roku Nr. 27b
Zakład dla deżywiania dzieci w Orzesza
l&lecio iiiii Związku Pracowników Umysłowych Z. Z. P.
Minionej niedzieli Siemianowice były świadkiem wspanialej uroczystości 10-le- ' jia istnienia, jaką obchodziła filia Związ-
w Siemianowicach
ku Pracowników Umysłowych Z. Z. P. w Siemianowicach.
We wczesnych godzinach rannych mimo
1. Brama wejściowa do Zakładu. — 2.
Zdjęcie grupy dziewcząt z Chorzowa, które w; bieżącym miesiącu znajdują się w Zakładzie. — 3. Grupa dziewcząt przy zabawie. — 4. Gra w siatkówkę. — 5. Park należący do Zakładu. — 6, Sio
stra przełożona Hiacynta z radcą ma
gistrackim mgr. Matejczykiem oraz re
ferentem prasowym Korolem. — 7. Mo
del Zakładu, sporządzony przez jedne-
^ go z uczni szkolnych z Chorzowa.
CZŁONKOWIE FILII ZWIĄZKU PRACOWNIKÓW UMYSŁOWYCH Z. Z. P.
ZGROMADZENI OKOŁO SZTANDARU ZARZĄDU GŁÓWNEGO
Wystrzelił na postrach z dubeltówki
i zranił przechodnia
Powracający wczoraj wieczorem do domu 26-letni Józef Żymła z Ligoty (Szadoka 25) w towarzystwie swej są
siadki Marty Majorowej został przed domem postrzelony w szyję śrutem z
dubeltówki przez zamieszkałego tam 54- letniego Pawła Ganciorza.
Ganciorz strzelił na postrach i trafił Żymłę. Rana Żymły jest niegroźna. O wypadku powiadomiono władze proku
ratorskie.
niepogody zabrała sie na placu Marszał
ka Piłsudskiego poważna liczba członków, oraz delegacji bratnich filij z sztandara
mi.
Punktualnie o godz. 10-tei uformował sie pochód na placu zbiórki z orkiestra górnicza pod batuta kapelmistrza Benka na czele, skąd wyruszono na uroczyste nabożeństwo do kościoła św. Krzyża.
Po nabożeństwie ruszył pochód na salę p. Uhera. gdzie odbyła się uroczysta aka
demia. która zagaił założyciel oraz prezes filii znany działacz narodowy p. Wilhelm Jędruś. Mówca w swoim przemówieniu naszkicował historię filii, podkreślając trudności, które musiano przezwycię
żyć przy założeniu filii. Pod koniec swego przemówieniu mówca wezwał członków i zarząd o dalsza współpracę, następnie wzniesiono okrzyk na cześć P. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mo
ścickiego, Naczelnego Wodza Marszałka Śmigłego Rydza i Ministra Spraw Zagra
nicznych p. Becka.
Z kolei przemówił kierownik Związku Pracowników Umysłowych b. poseł Wła
dysław Wieczorek. W przemówieniu swymi mówca podkreślił usługi, jakie oddaie Zjednoczenie Zawodowe Polskie członkom, zorganizowanym w jego szere
gach.
Po przeszło godzinnym przemówieniu p. Wieczorka, nastąpił wspólny obiad dla członków i zaproszonych gości.
W miłym nastroili członkowie Związ
ku Pracowników Umysłowych filii Sie
mianowice "rak i bratnie zabawili sie do godzin wieczornych.
Uroczystość ta pozostanie wszystkim na długo w pamięci.
gdzie przez cały rok lokuje około 40 dzieci miesięcznie na wygodny pobyt.
Zakład dożywiania dzieci w Orzeszu
W celu zapoznania szerszego ogółu z działalnością tej instytucji urządził Ma
gistrat wycieczkę prasową do wspomnia
nego zakładu. Wyjeżdżamy na miejsce samochodem, bo przed sobą mamy sporo drogi. Choć kolana jednego z kolegów na próżno usiłują wydrążyć dziurę w ścianie poprzedniego siedzenia (sytuacja zupełnie logiczna: za długie nogi, za krótki samochód), choć drugi narzeka na niedyspozycję żołądka (zrozumiałe po wyjaśnieniu nam, że dnia poprzednie
go używał za wiele „czystej“ wody), je- dziemy pełni ciekawości, pewni, że tym samym wozem przyjadziemy jeszcze w tym życiu do naszego miasta z powro
tem.
W zakładzie wypoczynkowym przyj
muje nas siostra zakonna (dominikanka) Hiacynta, pod przewodnictwem której zwiedzamy zakład — raczej willę — gdyż budynek Magistrat nabył ze 72.000 złotych od barona Ottona Morgenbessera który wyemigrował do Niemiec, a gmach ten służył szlachcicowi niemieckiemu za willę letnią.
Położenie zakładu jest idealne i za
pewnia
SPOKOJNY WYPOCZYNEK.
Sucha, zdrowa, lesista okolica gwaran
tuje dobre warunki klimatyczne. Zakład w Orzeszu jest zakładem wypoczynko
wym, to znaczy; że wysyłani zostaną do zakładu jedynie zdrowe dzieci.
Co miesiąc przebywa w zakładzie 40 niedożywionych dzieci; dzieci bezrobot
nych i mało zarobkujących. Tutaj dziec ko ma powrócić do pełnego zdrowia.
Prawdziwy raf dia dzieci
Posiłki są bardzo obfite, zdrowe i kil
kakrotne w ciągu dnia. Sypialnie ma
łych świecą wprost w bieli. Jest to spe
cjalną zasługą sióstr dominikanek.
Oprócz różnych rozrywek (w świetlicy zakładu znajdujemy cały arsenał zaba
wek dziecięcych) dziatwa ma możność uprawiania gier sportowych w dużym parku, który stanowi własność zakładu.
Zarówno strona naukowa jak i religijna nie jest zaniedbana. Wśród sióstr znaj
duje się bowiem siła z egzaminem peda
gogicznym, która w dniach niepogody UDZIELA DZIECIOM LEKCJI W
WSZYSTKICH PRZEDMIOTACH.
Wszystko to sprawia, że dziatwa na
biera zdrowia i sił, a pobyt w zakładzie staje się dla nich miłym okresem rze
telnego wypoczynku.
Powstanie zakładu
Zakład sam zakupiony został przez Magistrat Chorzowa w roku 1926. Cho
rzów wystąpił więc pierwszy z inicjaty
wą urządzenia tak pożytecznego ośrod
ka zdrowotnego. Zakład ma zakontrak
towanego lekarza, który w razie potrze
by udziela dzieciom pierwszej pomocy.
Oprócz głównego budynku należy do zakładu szereg budynków gospodar
skich, zaś w najbliższej przyszłości za
mierza Magistrat dobudować dalszy gmach, by umożliwić ulokowanie więk
szej partii dzieci w zakładzie. Dzieci bardzo, szybko przybierają w zakładzie na wadze, przeciętnie około 3 kg. Koszta utrzymania zakładu wynoszą rocznie o- koło 30.000 złotych.
Jeżeli poświęciliśmy zakładowi doży
wiania dzieci w Orzeszu tyle uwagi, tt>
dlatego,
ŻE ZAKŁAD TEN STANOWI JAK GDYBY WZÓR.
Jest dowodem, jakie wyniki można osią
gnąć przy odpowiedniej organizacji, i — dobrej woli. (esten) - Nie-ulega żadnej kwestii spornej,
zarówno kolonie letnie, półkolonie oraz dożywianie dzieci w szkole są zagad
nieniem aktualnym. Odgrywają bowiem dużą rolę nie tylko jako środek organi
ze zowanie wypoczynku dla młodzieży, lecz także jako czynnik — nader ważny -
ZDROWOTNOŚCI MŁODZIEŻY.
Nie trzeba tu powtarzać, iż zdrowie młodzieży jest sprawą nader ważną.
Idzie tu wszak o cenny materiał ludzki, dla przyszłego pokolenia pracującego i
tworzącego, że pod groźbą ciężkich strat dla społeczeństwa nie można dopuszczać do marnowania tego materiału.
Biorąc pod uwagę nędzę i opłakane warunki mieszkaniowe wielkiej części mieszkańców miast, nie można się dzi
wić, że zdrowie dziecka nie stoi na naj
wyższym poziomie.
Jak zapobiec złu
Akcja w kierunku poprawy stanu zdrowotnego młodzieży powinna iść w dwóch kierunkach. Przede »wszystkim w pierwszym rzędzie, jak już poprzed
nio wspomnieliśmy, w kierunku URZĄDZANIA KOLONII, PÓŁKO
LONII LETNICH ORAZ DOŻY
WIANIA DZIECI W SZKOLE ORAZ W KIERUNKU ROZBUDO
WY OGRÓDKÓW JORDANOW
SKICH JAK I ZAKŁADÓW WYPO
CZYNKOWYCH.
Pieniądze na tak doniosły cel muszą się znaleźć.
Wzorowe zakłady wypoczynkowe na Śląsku
Niektóre miasta na Śląsku już obec
nie z własnej inicjatywy przystąpiły do rozbudowy takich stacji klimatycznych (zakładów zdrowotnych). Znany jest po
wszechnie z wielu notatek w prasie za
kład Magistratu miasta Katowic w Gorzycach oraz zakład Urzędu Wo
jewódzkiego w Istebnej. Mało jednak ktoś wie, że również Magistrat miasta Chorzowa
JEST WŁAŚCICIELEM WZORO
WEGO UZDROWISKA W ORZE-
szu,
Poeliwały godna inicjatywa Magistratu miasta Chorzowa
