Jacy jesteśmy dla najbliższych?
1. Cele lekcji
a) Wiadomości1. Dzieci poznają charakter i cel audycji, jaką jest radiowy koncert życzeń.
2. Dowiadują się, czym jest biblijny Sąd Ostateczny.
b) Umiejętności
1. Analizowanie treści wiersza, rozumienie przesłania.
2. Myślenie metaforyczne – przeniesienie metaforyki wiersza do utworu plastycznego.
3. Samodzielne wyrażanie i uzasadnianie poglądów na piśmie.
c) Postawy
1. Szacunek i tolerancja dla starszych osób.
2. Współczucie starszym ludziom.
3. Rozumienie ich potrzeby miłości, czucia się wartościowymi i ważnymi dla bliskich.
4. Wdzięczność babciom i dziadkom za ich pomoc i przysługi dla rodziny.
5. Metoda i forma pracy
Pogadanka, słuchanie audycji, drama, przekład intersemiotyczny (pantomima i obraz plastyczny), samodzielne pisemne formułowanie poglądów z uzasadnieniem.
3. Środki dydaktyczne
1. Tekst wiersza T. Różewicza pt. Koncert życzeń. Opowiadanie babuni z kraju chrześcijańskiego.
2. Magnetofon z nagraniem radiowego koncertu życzeń.
3. Bloki rysunkowe, kredki (mogą przynieść uczniowie).
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Powitanie. Nauczyciel pyta, kto z dzieci ma babcię i dziadka. Następnie pyta, po co ma się babcię i dziadka, do czego oni są potrzebni. (Dzieci na ogół wymieniają tu przysługi i czynności pomocnicze, jakie wykonują dla rodziny babcia i dziadek). Następne pytanie nauczyciela: jak myślicie, dlaczego babcie i dziadkowie robią to wszystko dla was i waszych rodziców? (Przeważnie dzieci mówią, że z miłości). A czy wy kochacie babcie i dziadków za ich pomoc i pracę dla was? (Większość dzieci powie, że tak, ale może znaleźć się część uczniów, którzy będą narzekać na złośliwość i agresję starszych osób; sądzę, że nie trzeba tego komentować w tej fazie lekcji). 5 min.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel czyta głośno wiersz Tadeusza Różewicza pt. Koncert życzeń. Opowiadanie babuni
z kraju chrześcijańskiego. Uczniowie równocześnie czytają wiersz po cichu. 2 min.
2. Nauczyciel prosi wybranego ucznia o wyjaśnienie, co to znaczy: koncert życzeń. Następnie odtwarza z magnetofonu fragment radiowego koncertu życzeń – dedykację dla kogoś z rodziny i piosenkę. (Dalszy ciąg lekcji może przebiegać przy dźwiękach przyciszonego koncertu życzeń
w tle). 3 min.
3. Jeden z uczniów zostaje poproszony o odczytanie tego fragmentu wiersza, który jest stylizowany na dedykację z koncertu życzeń. Nauczyciel pyta, o jakich uczuciach mogą świadczyć tego rodzaju dedykacje i dla kogo kupuje się piosenkę w koncercie życzeń. 3 min.
4. Dwie zdolne aktorsko uczennice zostają poproszone na środek klasy. Jedna z nich głosem słabej staruszki powoli czyta wiersz do słów: „mdli mnie z miłości”, oddzielając od siebie kolejne czynności wymieniane przez podmiot liryczny, a druga – odgrywa te czynności pantomimi-
cznie. 5 min.
5. Dziewczynki mówią, jakie uczucia w nich dominowały podczas wczuwania się w babunię
z wiersza. (Na pewno nie będą to uczucia przyjemne). 2 min.
6. Nauczyciel pyta, co jest przyczyną takich uczuć babci - które elementy wiersza „straszą”. (Może odpowiadać cała klasa, choć pierwszeństwo należy tu dać „aktorkom”). 3 min.
7. Wyjaśnienie, co to jest Sąd Ostateczny w znaczeniu biblijnym. Pytanie nauczyciela: czy na Boskim Sądzie Ostatecznym babcie z kraju chrześcijańskiego mogą być sądzone za włożenie palca do słoiczka z miodem?
2 min.
8. Dzieci rysują na kartkach z małego bloku obraz, jaki został przedstawiony w wierszu; wcześniej uczniowie wyliczają wszystkie jego elementy: babcia-krzesło (dla kogo?), babcia-szafa otwarta (na kogo?), dookoła przedmioty z pazurami i zębami, słoiczek z miodem, nad babcią trąby
„sądu ostatecznego”. 15 min.
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel pyta, jak babcia jest traktowana w swoim domu przez syna, synową i wnuki – czy rzeczywiście mdli ją z nadmiaru miłości? A jak uczniowie chcieliby być traktowani przez bliskich, kiedy będą starzy? Zadanie domowe: napisz 5-7 zdań o tym, jak powinno się traktować starszych ludzi w rodzinie – nawet jeśli są zdziecinniali, uciążliwi, chorzy, samotni, zgorzkniali; uzasadnij swoją
wypowiedź.. 5 min.
5. Bibliografia
1. Niwiński Tadeusz, Elementarz życia dla małych, większych i bardo dużych, Ravi, Łódź 2003.
2. Poręba Piotr, Współżycie pokoleń na bazie rodzinnej, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn 1981.
3. Roza Nuria, tł. Ochab Janusz, Twoja rodzina od najmłodszych do najstarszych, Firma Księgarska J.
i K. Olesiejuk – Inwestycje, Warszawa 2005.
4. Słysz Stefan, Domowe zabawy teatralne (teatr amatorski, drama), WSiP, Warszawa 1977.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia brak
b) Zadanie domowe brak
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Książka polecana dla uczniów: Twoja rodzina od najmłodszych do najstarszych – N. Roza.
