Petrografia osadów górnojurajskich z otworu wiertniczego Korytków Duży 1

t7KD 552.54+552.\112:551.782.3:563.4:561.26:551.24:6110.85:550.822 (438.142-202 Korytk:óW Duty k. Blłgora­

ja - otwór)

Krzysztof RADLICZ

Petrografia osadów górnoiuraiskich z ·otworu wiertniczego Korytków Duży · 1

WSTĘP

otwór wiertniczy Karyt1k6w Duży 1 .2lll.ajduje się lIla lPół!n.ócrro-wschod­

nim. 'skraju za.paldłiska prZ€dikalrpac!kiego. (Był on głębiony do 42'5,25 m .:i!'Zatrzymany w osadach Ig6mej JUTy. Osady gÓlmojlUil"ajskie uzySkane z głębok<JŚci. 42'5,25+143,0 m '7JOStały podzielone trlIatrzy serie litologiCz- ne (1(. ,RadUcz, 1963). Seria pierwsza (141215,2J5...H336,7 m)

to

W8.1Pienie

gąbkowe i mał'lg1riste, w «lcilDllw 404,&+35'2,2 ,mmoono zsylifikoWane.

Seria druga (336,7 + 170;0 m) składa się .przed!,! wszystkim, z wapiennych osadów oolitowych oraz osadów dolomitycznych. W jej partii spągowej występują wapienie ,margliste, nieco zdolomityzowane· oraz plechy.' glo- nów Acicularia, ·spotykanych iN spągu 'osadów astartu na Lubelszczyźriie

. (K.' Radlicz, 1965). W trzeciej serii (170,0.+ 143,0 m) występują relikty . i pseudomorfozy kryształów anhydrytu. Seria ta stanowi prawdopodobnie

;od:powiechrlk serii dolomttowo-anhydryitowej stw.ierdzolletj przez T. Niem-

czyćką (1964, 1966) w wielu wierceniach, znajdujących' się na wschód i północny wschód od Korytkowa Dużego. Jak wynika z profilu litolo- gicznego wykonanego przez K. ^Pawłowską (1961), ^cały kompleks ^skał jest silnie spękany w różnych płaszczyznach. &:czeliny 'spękań bywają zabliź­

nione substancją ilastą, różnie wykształconym kaloytem: i dolomitem.

Szczelinom towarzyszą często stylolity, które Omawiam niżej. Nie roz- wijam tu zagadnień dolomityzacji osadów, po~ieważ. były one już wie;"

10krotnie poruszane (E. Głowacki; 196?; K. Radlicz, 1~63;' 1966., 1967).

CHARAKTERYSTYKA PETROGRAFICZNA SKAŁ·

Wśród badanych osadów wyróżniono: wapienie pelityczne, organode- trytyczne, organogeniczne, detrytyczne, zlepieńcowe, pseudo-oolitowe, oolitowe, wapienie dolomityczne i marglisto-dolomityczne, wapienie mar- gliste oraz dolomity wapniste. Charakterystyka tych skał przedstawia się

następująco:

W a p ⁱ e n i e p e l ⁱ t yc zn e o miąższości 0,1

+

10,8 .m stanowIą

:14~3Ofe osadów górnej jury. Występują one głównie w drugiej i trzeciej

Kwartalnik Geololiczny, t. 13, nr J, 11/89 r.

372 K!rzysztof Radliaz

serii. Zabarwienie ich utrzymuje ^się w odcieniach jasno- i ciemnoszarych, a czasem jest jasnoż6łtawe. Wapienie są zwięzłe i twarde, miejscami za-

wierają g'niazda i geody kalcytowe po wyługowanej faunie. Lokalnie wy-

stępuje zwęglona lub spirytyzowana siec7Jka roślinna. W płytkach cien- kich wykazują strukturę pelityczno-organodetrytyczną lub pelityczną,

teksturę bezładną lub r6wnoległą.

Wapienie pelityczno-'Organodetrytyczne pierwszej serii zawierają okru- chy i igły gąbek oraz ziarna trawiastozielonego glaukonitu. Obok nich

występują kolce jeżowców, okruchy skorup małż6w, małżoraczki, otwor- njce oraz niekiedy pojedyncze ziarna kwarcu o ^średnicy 0,005 + 0,06 mm.

W pr6bkach wapieni drugiej serii liczniej występują szczątki szkar-

łupni, gąbek, małżów, małżoraczk6w oraz glon6w Acicularia i Chara- caea. Ponadto w partii spągowej występują skupienia celestynu, zaś

w stropowych pojedyncze pseudo-oolity i oolity.

W wapieniach pelityczm.ych trzeciej seI'Ii!i tr·afi:ają się lIloegatywy lub kalcytowe pseudomorfozy 'Po kryształach. 'gipsu i anhydrytu.

W8Ipienie pelitycme zawierają 90,5+98,5%

caCo

_a

+

MgCOa, w tym 0,7 -:- 5,0% dolomitu.

Wapienie organodetrytyczne miąższości 2,0 + 10,6 m

stanowią 9,1.0/0 osadów górnej jury. Występują one przede wszystkim w pierwszej serii, ipodrzędnie zaś w drugiej. Wapienie są zwięzłe, twar- de, barwy jasnoszarej, szarej i jasnoż6łtawej. Wapienie pierwszej serii

są przeważnie mocno zsylifikowane, zaś drugiej zawierają du'żo oolitów lub okruchów wapieni. W płytkach cienkich wapienie te wykazują strukturę orga.nodetrytyczną, teksturę równoległą, rzadziej bezładną.

W wapieniach pierwszej serii szczątki organiczne ułożone są równo- . legle, wśród których stwierdzono: szczątki gąbek, okruchy wapieni gąb­

kowych, pojedyncze okruchy skorup małżów, ślimaków, małżoraczków,

kolce jeżowców, otwornice, sporadycznie ziarna kwarcu detrytycznego lub autigenicznego i trawiastozielonego glaukonitu oraz skupienia sub- stancji organicznej i pirytu. Okruchy makro- i mikrofauny są przeważnie

skalcytyzowa.ne i niekiedy przekrystalizowane. Rzadziej spotyka się

zglaukonityzowane igły gąbek. Spoiwo wapieni jest kalcytowe; pelitycz- ne lub drobnokrystaliczne. W wapieniach ^występują czerty - skupie- nia impregnacyjne złożone głównie z afanitowego chalcedonu oraz relik- tów pelitycznego spoiwa wapiennego i szczątk6w fauny. Miejscami to-

warzyszą im skupienia grubokrystlicznego kalcytu.

W wapieniach orga,nodetrytycznyc~ drugiej serii obok ^wyżej wspom- nianych szczątków występują ,korale, plechy Acicularia, a miejscami oolity wapienne (do 2(0/0). Wapienie organodetrytyczne zawierają 95,3

+

98,6°/0

Caco

_s

+

MgCOa, ^{w tym} 1,3+6,3°/0 dolomitu.

Wapienie organogeniczne miąższości 0,4

+

11,9 m sta-

nowią 9,7.0/0 .osadów górnej jury. Wapienie te występują głównie w pierw- szej serii, w drugiej jedynie w postaci wkładek.

Wapienie ipierwszej serii są gąbkowe, w dużym stopniu zsylifikowa- ne, zwięzłe, zlewne, o przełamie zadziorowym, zadziorowo-ziemistym lub muszlowym. Bywają one jasnoszare i szare lub jasnożółtawe. Zawierają

nieliczne szczątki małżów, liliowców i kolców jeżowców oraz wpryśnię­

cia i geody kalcytowe. W płytkach Cienkich omawiane wapienie wyka-

zują strukturę organogeniczną i organodetrytyczną, teksturę zbitą, lub

porowatą. Złożone są one ze skalcytyzowanych szkieletów gąbek oraz

Osady g6rnojurajek.ie z otworu w.i.ertlliiczego Kory tików Duży 1 373 części organodetryJtycznych. Niektóre szkielety wykazują budowę zbli-

żoną do kraciastej. Kanały zbudowa·ne są ż drobnokrystalicznego kalcy- tu. Towarzyszy im często gruzełkowa mikro- lub drobnoziarnista .masa.

Fig. 1. Prof11 litologiczny osadów górnej jury z otw()ru wiertni-

czego Korytk6w

Duży 1 z wykresem

zmienności zawar-

tości CaOOs

+

MgCOs i dolomłtu

Lithologkal section of Upper Jurassic deposits in bore hole Korytków Du-

ży 1 !lnd diagram ot variab1lity of OaCOa + MigOOa and dolomite con- tents . 1 - wapienie pelitycz- ne i organodetrytycz- ne; 2 - wapienie zle-

pieńcowe; 3 - wapie- nie detrytyczne i pAudo-oolitowe; 4 - wapienie oolitowe;

5 - dolomity wapni- ste i wapienie dolo- mityczne; 6 - wapie- nie margliste; '1 - dolorpity margliste;

II - wapienie z czer-

tami; 9 ~ brak pr6- bek; 10 - krzywa procentewego udzia-

łu CaCO. + ^MgCO~;

U - krzywa procen- towego ^udziału dolo- miotu

1 - pelitic and orga- nodetrital llmestones;

2 - conglomeratlc ll- mestones; 3 - detrltal and iPseudoolttloc ld- mestones; 4 - oolitic lImestones; 5 - cal- careous dolomites and dolomltlc limestones;

8 - marl:v limestonF!S:

'1 - marly dolomite;

6 - limestones w!t^h cherts; 9 - lack ot sampIes; 10 - curve·

ot CaCO. + ^M/(CO.

percentage; 11 - cur- ve ot dolomlte per-

centage .

m

160

180

200

111220

1 ²⁴⁰

r ' L. ...

.

^'

.... ^_=::~=-...

..

_\

-:

I

.... -? -.-

r _ .. ----===::-

.' ^,

~:>

.. _I

:'

₎ I

\ \

... ---.. -

-r, .... ,

--

^.'>

.-

- -- - ... ::.:::-a

---

_-==:.:. ______ .. ":. s::·

("

\ ... ,

r"-·

J I i

) '1

)

I

I

J .

I \.

,

( (

l ,

, I ) I I I I I • I

{ t _\

l

07025

-;->

~,..----_ ....

-.----'"

50 75

~I

../'V 10

90 100"10 zawierająca drobne, pelityczne gruzełki określane przez wielu autorów jakO' koprolity. W części organodetrytycznej występują okruchy skO'rup

małżów, ślimaków, płytki holoturii, skorupki małżoraczków, otwornice,

szczątki gąbek, sporadycznie ziarna kwarcu detrytycmego i trawiasto- zielonego glaukonitu.

374 Kn'zyszt-of ' Radll~

. Wapienie drugiej : serii ,uwieraj'ą skaIcytyzowane, krzaczaste szkie- lety bliżej' nie określonych 'glO!l1ów. Poj;edyncm trafiają się oogonie cba- rofitów, skorupki małżoraczków, otwoi'Ilice, pOjedyncze okruchy wapieni

pelitycznycil o średnicy do 3,5 mm oraz ziarna kwarcu i osobniki gipsu o średnicy 0,06 mm. Wapienie orgaoIlogeniczne zawierają 85,9 + 98,5°/0

CaOC>a +

MgCOa, w tym 0,7+3,7810 dolomitu.

Wapienie detrytyczne miąższości 0,15 + 2,3 m stanowią

2,6G/D'osadów górnej jury. Występują one w drugiej i tmeciej serii. SIkały

te wykazują zabarwienie żółtawoszare lub szare. Przewamie są plamiste lub widoczny jest w nich wyraźny detryt wapienny o formach kulistych lub elipsoidalnych. Miejscami zawierają domieszkę zWęglonej sieczki

roślinnej. '

W płytkach cienkich wapienie wykazują struktury detryrt;yczne lub detrytyczno-pseudo-oolitowe, tekstury równoległe, zbite lu.b porowate.

Złożone są z obtoczonych lub na pół obtOczonych okruchów wapieni pe- litycznych średnicy 0,12 + 3,6 mm, pseudo-oolitów, pojedynczych szcząt­

ków skorup małżów, małżoraczków,' ślimaków, S2lkarłupni, otwornic i glo- nów. Miejscami występują również oolity, osobniki anhydrytu i gipsu lub ich negatywy czy też kalcytowe pseudomorfozy. Spoiwo waipieni jest

wapienno~elityczne lub drobnokrystaliczne. Wapienie detrytyczne za-

wieirają 87,3+99,5% caCo_a

+

MgCOa, w tym 1,9+3,00/0 d;olomd:tu.

Wa p i e n i e z l e p i e ń c o w e miąższości 0,3 + 2,8,' m stanowią

,6,041/0 osadów górnej jury. Wykazują one zabarwienie beżowe, beżowo­

szare lub białoż6łtawe. Przeważnie są jamiste i zwięzłe. Zawierają licz- , ne gniazda i geody kalcyt owe o średnicy do 30 IIllli. Otoczaki' wapieni

(do 40 mm średnicy) różnią się od masy otaczającej ciemnie-jsią lub jaś­

niejszą barwą. Miejscami gruzłowe wapienie przechodzą w bardziej zlewne, często plamiste kształty otoczaków są elipsoidalne, rzadziej ku-

liste. '

,W płytkach cienkich wapienie' te wykazują struktury zlepieńcowo­

-detrytyczne, zlepieńcowo:..pseudo-oolitowe lub rz:adziej zlepieńoowo-ooli-'

towe, tekstury równoległe lub 'bezładne" zbite lub porowate. Złożone są

z okruchów wapieni: :pelitycznych, pelityano-organodetrytycznych, cza- sem organogenicznych i oolitowych, średnićy, 0,3 + 40 mm, z przewagą

(l,6

+

7,0 nun, a ponadto z rpseudo-oolitów; oolitów i onkolitów oraz okruchów skorup małżów, ślimaków, otW()rnic i skorupek 'małżoraczków.

Miejscami występują skupienia kryształów dolomitu. Spoiwo 'wapieni jest kalcytowe, Illajczęściej polityczne, rzad7Jiej średniokrystaliczne,

przekrystalizowane. Wapienie zlepieńoowe zawierają 92,0+98,50°/0 CaCOa

+

^{MgCOa, w tym} 2,4+8,1°/41 dolomitu.

W a p i e n i e .p s e u d o-o o l i t o w e miążsżości 0,2 + 21,2 m sta-

nowią 7G/D osadów górnej jury. Występują głównie VI stropowych częś­

ciach serii drugiej oraz w trzeciej. Wapienie -pseudo-oolitowe są prze-

ważnie gruzełkowe, zawierają tpSeudo-oolilty od bardzo drobnych do oko- 10 2 mm, sporadycznie średnica ich dochodzi do 5 mm. Przeważnie - w poszczególnych partiach, - z' gruzełkowych przechodzą w wapienie

zlęwne, czasem nieco porowate, smużyste, lub laminowane. Wapienie te

,odmaczają się ,zabarwieniem białożółtawym, żółtawym; jasnoszarym,

beżowym lub beżow.o-szarym, a nawet ciem.nósżarym. W Wielu partiach, szczególnie w spągowych, znajdują się gniazda lub' geody, kalcytowe do

Csady g6rnoju;r.ajSlcie z otWOltU 'Wiiertndczego Koryłków Duży 1

375

30 mm średnicy.

w

płytkach .ąjenkich Wap~nie .. te··wYkazują struktury pseudo-oolitowe, pseudo-oolitowo-ooHtowe, pseudo-oolitowo-detrytyczne lub pelitycZ!le, tekstury' bezładne, rzadziej .laIniriacyjne i. zbite,· ~iasem

porowate. Złożone są z pseudo-oolitów, nierzadko oolitów· o średnicy

~,Oa-:-5,0 mm, dkruchy wapieni peUtyc:zm.ych, pseudo-oolitowycli lub oolitowych, okruchów fauny, małżomczków. i otwornic. Wapienie bywa-

ją równoziarniste z pseudo-oolitami do 0,16 mm oraz nierównoziarniste.

Składniki ułożone są stykowo lub luźno. Spoiwo byw·a kalcytowe peli- tyczne, droono- lub średoniokrystaliczne. Przeważnie jest pelityczne lub mieszane - pelityczne znieregularnymi gIl1!i.a·zdami kalcytu krysta1ic~-

nego, rzadziej krustyfikacyjne. .

W niektórych próbkach wapieni pseudo-()olitowych zaznacza się la":' minacj'a frakcjonalna z pseudo-oolitami

o

średnicy 0,06 -:- 0,8 mm i 0,02

+

0,18 mm; miejscami pseudolamłnacja powstała wskutek prze"':

.krystalizowaniaspoi wa kalcytowego ..

. W przypadku występawainia spoiwa peli tycznego pseudo-ooltty, ·ooli- ty oraz okruchy wapieni peliiycznych są słabo widoczne, ledwo dostrze- galne lub zupełnie ,niewidoczne. ZałeŻine to jest głównie od podobieństwa

pelitu spoiwa do materiału pelityc~go z Wyżej wyimienionych elemen- tów oraz od średnicy pseudo-oolitów i ·spelityz<>wanych oolitów (tab!. 'I, fig. 1). W przypadku drobniejszych ^ęlementów struktura pseudo-oolito- wa. 'łatwiej upodabnia się do pelityemej, w przypadkach 'nieco' grubsze- go ^materiału struktura przechodzi ^W pelityczną, 'zaś tekstura staje ^się plamista. Czasem w peliiyc~nej masie występują relikty pseudo-ooliiów.

O ile spoiwo pelitycme przekrystalizuje, wówczas pseudo-oolity i inne

składniki zostają wypreparowane i są wówczas dobrze widoczne. Taki

'przykład przedstawiono na tab!. I, fig. 1,· gdzie w części pseudo-.oolitów

zaznacza się reliktowa budowa wsp6'łśrodkowa .. Wapienie pseudo-ooli- towe zawierają 95,0+99,~/o CaCOa

+

MgCOa,' w tym 0,8+4,0°/0 do- lomitu.

W a ,p i e n i e -o o l i t o w e i o n k o l i t o w e miąższości 0,2

+-

13,7 .m st'anowią 13,7010 osadów górnej jury. Występują w drugiej i trżEi~

dej serii; . .

Wapienie oolitowe są gruzełkowe, najcżęściej ~ęzłe, miejscami prz~

chodzą w zlewne. ^Wykazują one zabarwienie biał-ożółtawe, żółtawe oraz w różnych odcieniach kolorów - od ,j'asnoszarych do ciemnoszarych. Za-

wierają domieszkę skorup ślimaków, małżów, IQ' czasem irygonii oraz

czł-onów liliowców, kolców jeżowców. Szczątki te są pr~ażnie prze- krystalioowame. Często w wapieniach 'nalp<Jtyka Się' wpryśnięcia i geody kalcytowe do 20 mm średnicy. W szeregu partii oolitowych; zwłaszcza

grubo-oolitowych, wapienie są skrasowiałe· z wypreparowanymi oolitami i pizolitami do. 5 mm śred·nicy.

W płytkach cienkich wapienie te wykazuj ą . strUktury oolitowe, ooli- towo-pseudo-oolitowe lub oolitowo-detrytyczne, częSto krustyfikacyjne 'Oraz tekstury ^bezładne, zbite lub nieco porowate. Złożone sąz oolitów;

pseudo-oolitów, okruchów wapieni pelitycznych, pelityczno-organode- trytycznych, organogenicznych, oolitowych lU/b· pseudo-oolitowych,

'Szczątków skorup m~ż6w, ślimaków, szkarłupni, czasem ^gąbek i glonów {Acicula1'ia), otwornic i skorupek małżoraczków. Najczęściej występują 'Skały nier6wno-oolitowe, w których średnica oolitów waha się w gra-

376 K!rzysztof Radlicz

nicach 0,03

+

.2,5 mm, rzadziej dochodzi do 5,0 mm. Wielkość oolitów w poszczególnych partiach jest różna. W wapieniach drobno-oolitowych obserwuje się przewagę oolitów o średnicy 0,04

+

0,15 mm (tab. I, fig. 2).

w średnio-oolitowych, 0,2

+

0,4 mm i w grubo-ooHtowych 0,4

+

1,5 mm.

Formy oolitów są kuliste i w różnym stopniu spłaszczone. Wśród nich

wyróżniono dwa zasadnicze typy: oolity chemic-zm:e i biochem:i:czne oraz chemiczno-mecha,niczne, do których należą nie'które onkolity.

Oolity typu chemicznego lub biochemicznego wykazują budowę współśrod!kowoO-i'romienistą. promienistą (tab!. I, fig. 3) lub współśrod­

kową. W wielu przypadkach zawierają wewnątrz szczątld organiczne, okruchy wapieni lub kilka zlepionych oolitów (wieloraczki oolitowe - H. E. Usdowski, 1962).

Oolity o budowie wspMśrodkowo-promienistej złożone są z powłok

krystalicznych oraz cienkich, często 'Diejednakowej grubości powłok pe- l1tyC;Zllych. Oolity o budowtie promiendstej orSlZ kuliste lub elipsodda1ne krystaliczne skupienia cętkowane pelitem powstały przez przekrystali- zowanie węglanu wapnia w oolitach.

Inny proces zachodzący w oolitach to pelityzacja, polegająca na de- krystalizacji krystalicznych powłok węglanu wapnia. Końcowym efek- tem tego procesu jest całkowite lub częściowe zatarcie krystalicznej bu- dowy wewnętroznej i powstanie skupień o strukturze peldtyC7lllej (tatb!. I, fig. 1). Proces ten zachodzi tak od wewnątrz, jak i od zewnątrz w po- staci pelitycznych klinów, obejmujących kilka powłok lub nawet sięga­

jących do wnętrZ'a oolitów.

Drugim typem oolitów są onkolity należące. do odmiany bioche- miczno-mechanicznej. Odznaczają się one budową współśrodkową. Zbu- dowane są głównie z powłok pelitycznych. pomiędzy którymi nierzadko

znajdują się drobne okruChy fauny lub mikrofauny. Geneza tych form

związana jest z jednej strony z turbulencyjnym, a więc mechanicznym wychwytywaniem szlamu wapiennego za pomocą nitek sinic, z drugiej

zaś z biochemicznym wytrąca'niem się ·węglanu wapnia. W jądrach ta- kich oolitów stwierdzono okruchy fauny lub kilka zlepionych oolitów.

Formy tych onkolitów są. bardziej lub mniej spłaszczone. rzadziej kuli- ste. Srednica ich dochodzi do 10 mm, przeważnie zaś wynosi 0,6

+

4,0 mm.

Oolity i inne składniki w wapieniach ułożone są stykowo. Spoiwo ,bywa pelitycme, mi!krokrystal:icme, drobrro-, ś:redInd.o- lub grubokrysta- liczne. W przypadku wygf;ępowania spoiwa pelitycznego i silnie spelity- zowanych oolitów struktura oolitowa jest zwpełnie zatarta i przechodzi w peli~. Wówczas struktura oolitowa ujawnia się jedynie w przy- padku rekrystalizacji spoiwa (tab!. I, fig. 1, 2). Wapienie oolitowe za-

wierają 97,4+99,8^% CaCOa

+

^MgCO_a, w tym 0,5+5,90/0 dollOmitu.

Wa p i e n i e d o 1 lO m i t Y c z n· e i d 10 '1 lO m d. t Y c z n o-m a· r g 1 i- s t e miąższości 0,2

+

16,4 m stanowią 100/0 osadów górnej jury. Wapie- me dolomityczne ,f dolomiftycmo-margliste IIl:8leżą do skał oolitowych i zlepieńcowych; wygf;ępują w drugiej i trzeciej

Bem.

^{są one} gruzełkowe

i zwięzłe, miejscami 'Przechodzą w zlewne, przeważnie jamiste, niekiedy moCno skrasowiałe, spękane i pocięte szwami stylolitowymi wypemiony- mi ciemnoszarą lub. szaroczarną substancją. Srednica jam dochodzi do 30 mm. Odznaczają się zabarwieniem żółtawym, beżowym. S2laryID lub ciemnoszarym. MieJscami są nieco smużyste. Zawierają domieszkę prze-

Csady g6rnoju:raj9k!e ~ otworu wiertniczego Korytit6w Duży 1 377

ważnie przekryst1izowanych fragmentów fauny: korali, małżów, ostryg,

ślimaków, członów liliowców i kolców jeżowców. Wapienie zlepieńco­

wate zawierają okruchy wSjpieni do 40 mm średnicy.

W płytkach cienkich wykazują struktury oolitowe, organodetrytycz- ne lub złepieńcowe i równocześnie drobno- lub średniokrysŁaliczne, tek- stury -bezładne, zbite lub porowate.

Wapienie dolomityczne, oolitowe złożone są z onkolitów lub oolitów

średnicy 0,06

+

3,5 mm, okruchów wapieni oolitowych oraz szczątków gąbek, korali, członów liliowców, kolców jeżowców, skorup małżów

oraz -bliżej

me

oznaczonej fauny (amonitów?). 09lity te wykazują bu-

dowę współśrodk9wą lub współśrodkowo-promienistą oraz często zawie-

rają w jądrze okruchy makro- i mikrofauny lub kilka zlepionych ooli- tów. Nierzadko również w częściach międzypowłokowych spotyka się

drobne okruchy fauny, mikrofauny lub 'Pigment pirytowy. Oolity są ku- liste lub nieco spłaszczone, zaś okruchy wapieni bardziej spłas7JCzone.

Osobniki dolomitu występują tylko w pelitycznym spoiwie wapiennym, albo 'VWti!kają rw oolity lub w dkruchy wapieni !i: fauny, Ilrorod'lljąc je.

Średnica osobn:ilków oolomitu wytnosi 0,02+0,2 mm (t-abl. II, Mg. 5, 6).

Wapienie dolomityczne, zlepieńcowe złożone są głównie ze spłaszczo­

nych okruchów wapieni pelitycznych, pelityczno-organodetrytycznych, rzadziej oolitowych średnicy 0,4 + 40,0 mm, okruchów makro- i mikro- fauny, okruchów skalcytyzowanych glonów oraz oolitów. Elementy skal- ne ułożone są stykowo lub luźno. Spoiwo jest drobno- lub średniokrysta­

liczne, dolomitowe złożone z osobników dOlomitu Q średnicy 0,013

-+

0,9 mm, wykształconych hipidiotopowo lub idiotopowo. Często wew-

nątrz nich zaznaczają się zarysy zdolomityzowanych oolitów lub okru- chów fauny.

Wapienie dolomityczno-margliSte mikroskopowo różnią się przede wszystkim większym udziałem chalcedon owych szczątków gąbek, obec-

nością ziarn i impregnacyjnych slrupień glauk<Xllitowych oraz grudek i skupień pirytu. Wapienie dolomityc:me i dolomityczno-margliste za-

wierają 72,2+99,4G/o

caCo

3

+

iMgC03, W tym 9,6+48,4% dolomirtu.

D o 10m i t Y w a P n i s t e i m a r g l i s t e miąższości 6,0

+

23,6 m

stanowią 10,1)0/0 osadów górnej jury.· Występują one tylko w drugiej serii. Dolomity wapniste wykazują zabarwienie szare, ciemnoszare lub ciemnoszaro-popielate. Są wyraźnie ziarniste, twarde, zwięzłe oraz jami- ste i miejscami silnie porowate. Srednica jam dochodzi do 50 mm. Cza- sem zawierają szczątki fauny, rzadziej flory. W płytkach cienkich wy-

kazują struktury drobno-, nierówno- lub średniakrystaliezne, tekstury

przeważnie porowate, rzadziej zbite. W do1omi·tach często występują re- likty gąbek, korali, serpul, liliowców oraz oolitów (K. Radłicz, 1967).·

Masę podstawową stanowią drobno-, średnio- lub .nierównokrymaliczne osobniki dolomitu o średnicy 0,04 + 1,0 mm ułożone stykowo. Wykształ­

cone są one hipidioallotriotopowo lub idiotopowo (tabl. II, fig. 7).

Dolomity wapniste pocięte są szwami stylolitowymi wzbogacanymi w substancję bitumiczną lub piryt. W większości jprzypadków ·szwy prze-

cinają oso1mik:i dolomitu l(taJbl. 11, fiJg. 8), marza się jednak, że JW postylo- litowej generacji dolomitu wskutek wzrostu i rekrystalizacji osobników

zostały zachOwane fragmenty stylolitów ograniczone cienkimi ·obwódka- mi dolomitu.

378 K!rzysztof Rad1icz.

.. ' Dolomity··w·BipIliste wy~ły zawartość 87,9+97,~0/0 CaC03.

+

^~gC03,.

Vol,tym dolomitu 50,9

+

"83,3%. . ' '. ... . . .

. W a p i e lIll i e m ar g li

s

^{,t e} miąższości. 0,5+16,7 m .sbaintowią 16,4°/0- osadów góronej jury. Występują one .wpierwszej i drugiej serii. Wapie- nie te są zwięzłe i odznaczają się przełamem ziemistym, rzadziej zbli-

żanym do muszlowego. Wykazują zabarwienie szare, jasno- lub ciemno- szare w odcięniacJl popielatym lub beżowym. Są one na ogół mocno spę­

kane; a miejscami pocięte szwami stylolitowymi i płaszczyznami ślwgu ..

Miejscami występują zgrrle.cenia tektoniczne. W wapdeniaoch marglistych obserwuje się niewielką ilość źle zachowanych skorup małżów, spora- dycznie amonitów oraz miejscami nagromadzenia drobn.ej, zwęglonej

sieczki roślinnej. Wapienie margliąte znajdujące się na głębokości

4Q4,5

+

352,2 msą bardziej . lub mniej poprzerastime czertami o barwie' sz·arej, ciemnoszarej lub niebieskawej,' Przeważnie mają one charakter- griiazdowy lub przerostów wałeczk(lWych, rzadziej. wPryśnięć.

w

^płytkach cierikich wapienie 'marglistewykazują struktury: ()i'g~o­

geniczno-organodetrytyczne, organodetrjrtyczne, detrytyczne lub peli- tycrzno-organ.odetrytyczm.e, ;t;e'~ury równoległe. W ~l.ityC2JIl.ej walpienno- -marglistej masie tk~ią drobno roztarte okruchy fauny i mikrofauny,

strzępiaste skupienia zwęglonej lub. spirytyzowanej sieczki roślinnej.

ziarna. trawtiaBtozielonego głaukoiliil;u, kwarcu, dkruchy wapie:nJi gąbko­

wych, pelitycznyeh lub pelityczno-organodetrytycznych oraz w częś­

ciach spągowych' łuseczki hydromiki muskowitu. Obok nich w osadach pierwszej serii (spągowej) występują głównie szczątki gąbek, zaś pod-

r?:ędt::d.e s:zikarłupni i małżów. Wśród mikroorganizmów pierwszej serii

w~iE:mi margliStych występUją przede wszystkim otwornice (spiriliny i lagenidy), radiolarie Ol"aŻ małżoraczki. W drugiej serii ·przeważają mi- liolidy oraz małżoraczki, pojedynczo występują glony z rodzaju Acicu- laria' i; oogonie Characaea,

Okruchy skalcy;tyzowa:h.y~h gąbek są miejscami w.t6rni:e. wypełnione

chalcedonem; lokalnie impregnoWane' trawi8sto?:ielonyin. glaukonitem lub przyprós::z:one. opiijtem. Rozproszone w spoiwie igły gąbek są skalcy- tYZOW8ne lub Wypełniane włóknistym -chalcedonem o ,budowie promie- nistej. Takie skupienia chalcedonu znajdują się również w skalcytyzo- wanych szkieletach gąbek. oraz ,niekiedy w okruchach skorup fauny.

W tych ostatnich występują czasem skupienia autigenicznego kwarcu o budowie agregatowej, na kt6rych .tle zaznaczają się relikty wewnętrz­

nej budowy skorupy. Okruchy wapieni są przeważnie dobrze obtoczone.

Średnica ich'wynosi 0,15'

+

^{·12,0 nim. Okruchy o} średnicy poWyżej 0,6 mm

są przeważnie 'spłaązczone;; .

Zawartość ziarn' kwarcu' detrytycznego dochodzi miejscami do 1,0%, ich średnica. wynoSi 0;005·+ , 0,08 nim. Ziarna glaukonitu o średnicy

0,03

+

0,3 mm występują pojedynczo. W wapi€'lliach marglistych od Spą­

gu drugiej. serii mwartośćszczątkówfauny gwałtownie się zmniejsza.

Wapienie te· stają się pelityczno-organodetrytyczne i· zawierają przede wszystkim s.trzępiaste skupieni,a zwęglonej lub spirytyzowanej sieczki

roś1inn.ej ·-lub., ,_sub~ancji bitumicznej. skorupki ma"łżora9zków, otwornice i ,czaseindro~ę- okruchy wapieni, tauny, a nawet pojedyncze pseudo- -oolity, lub ()()lity; " . . " :.C ' . . . '. " . .

_

Wąpi~nąe ~rgJiste: ~azały ZB.-"ym'tość 66,0+89,30/0. CaC03 +'MgC03.

w tym dolomitu 3,5+6,3iI/o wag.

Osady .górnojUl'l8jsk.i~ zoC?t~l1 rwj.ęrtnii.c~ego Koryłków Duży 1 379:

POCHODZENIE KRZEMIONKI.. I SX~IFIKACJA,

W obrębie 'pierwszej, spągowel:·serll:ma1mti znajduje się ponad pięć~

dziesięciometrowa seria osadów' :zsylifikowanyeh· w· . postaci . czertów i krzemieni o kształtach gniazdowych;· wałeCzkowych przerostów i wpry-

śnięć. Obejmuje' ona osady'· wapienne 1· wapienno-margliste o charakte- rze gąbkowym - organogenicznym: lub organodetrytycmym. Szczątki gąbek tej serii są wypeł,nione ·agregatowym kalcytem albo chalcedonem o budowie afanitowej,' promienistej lub' wachlarzowej. Wzsylifikowa- nych partiach skał relikty spoiwa węglanowego zaznaczają się w postaci pelitycznych gruzełków na tle afanitowej masy chalcedonu. Okruchy:

fauny i detryt roślinny wykazują podobne ułożenie jak w otaczających

wapieniach lub wapieniach marglistych. Kalcytowe okruchy skorup fa u- ny często sąskorodow·ane przez··chalcedon. Miejscami zawierają one

wewnątrz skupienia chalcedonu o budowie promienistej lub nawet auti- genicznego, agregatowego kwarcu. Niekiedy na tle tych skupień widocz- ne są relikty budowy organicmejskorup; Często w sąsiedztwie skupień

chalcedonu znajdują się skupienia grubo-o lub średnioziarnistego kalcytu~, Wewnątrz poszczególnych osobhlKówkalcytu występują drobne wrostki chalcedonowe. W obrębie takich skupień chalcedonu sąsiadujących z kal- cytem znajdują się przeważnie ' drobne skupienia kalcytu z· otoczkami chalcedonu o budowie promienistej.:

Mechanizm procesów sylifikacji wyglądałby n:astępująco: krzemion- kowe sżczątki gąbek w słaboalkalic~nym środowisku vi etapie ^diagene~. zy ^zostały stopniowo rozpuszczane. Krzemionka pr'zechodziła do roztwo- ru, na jej miejsce osadzał się kalcyt. W większych fragmentach gąbek

proces ten przebiegał nierównomiernie i nie do końca, ponieważ części

szkieletów gąbek pod Wtpływemśrodowiska o podwyższonym pH ulega'ły

przemianie w chalcedon. W tych częściach gąbek - obecnie chalcedono- wych - zachowała się ich budowa organiczna. Krzemionka zawarta w roztworze wypiera'ławę~lan wapnia lub impregnowała otaczające wa- pienie, tworząc ezerty i !krzemiend.e. .

G. Mil1m (1960) wskaZUje, .że w przemianie bezpostaciowej krzemion- ki na chalcedon i kwarc pewną rolę odgrywa kalcyt. L. S. Birks i J. H.

Schulman (1950) rozpatrując wpływ różnych domieszek na krystalizację

bezpostaciowej krzemionki' stwierdzili, że domieszki węglanów Ca, Mg.

Ba, Sr i Mn ·powodują przemianę krzemionki w kwarc.' Jakkolwiek waż­

ną rolę w przemianach krzemionki ' bezpostaciowej mogą mieć' procesy stal'ZElll!ia, to jednak lIlO'.lma powiedzieć, że pewna. domieszka węglanów

odgrywa rolę katalizatora. Sądzę więe, że w otworze Korytków 'Duży

1 krzemionka pOchodzi ze szczątków organicznych, przede wszv9tki.m z ^gąbek i ma charakter ^.głównie dia-· oraz' eni.genetyczny.

UWAGI O TEKTONICE

Makro- i mikroskopowy przegląd' próbek i płytek cienkich z otworu wiertniczego Korytków Duży 1 <!aje materiał:do .poglądu ·na tektonikę

osadów malmu. Całą serię charakteryzują spękania;.sprasowania, ślizgi

tektoniczne; zbrekcjowania i stylolity. zorientowane w różnych płasz-

czyznach iriachylone pod. ~óżnym, Kątem. .

Określenie azymutów płas.z~zy~. spękań, ślizgów i mylqJi!;ów był~

niemożliwe. Jedynie .moma ·by~Q:·WYznaczyć ich upad. Pomiary wra~

380 Krzysztof Radli<lZ

z opisem :makroskopowyni próbek rdzeni wykonała mgr K. Pawłowska.

Za udostępnienie tychże materiałów składam serdeczne· podziękowanie.

Aby nie komplikować obrazu zastosowałem uproszczoną klasyfikację kątów nachylenia płaszczyzn: pionowy 90°, prawie ,pionowy 80

+

90°,

skośny 50

+

80°, ostry 20

+

50°, prawie poziomy 5

+

20° i poziomy O

+

5°. Dominujące kierunki przebiegu spękań i stylolitów wyznaczo- ne są przez płaszczyzny pionowe i poziome. Najrzadziej trafiają się kie- runki prawie poziome. Spękania położone w płaszczyznach skośnych wy-

stępują w niewiele mniejszych ilościach niż w pionowych i poziomych.

Obok apękań i stylolitów dość licznie trafiają się ślizgi, przeważnie le-

żące w płaszczynach ostro nachylonych oraz brekcj e i sprasowania o cha- rakterze -tektonicznym .

.Analiza porównawcza spękań i stylolitów pozwoliła wyróżnić nastę­

pujące ich systemy:

1. Szczeliny pionowe i prawie, pionowe słabo spajane, zablimdone kalcytem mikrokrystalicznym. Na płaszczyznach pionowych znajdują się żółtawe naloty wodorotlenków żelaza, zaś na prawie pionowych widocz- ne są schodkowate mikroślizgi, pokryte najc,zęściej cienką błonką kalcytu lub iłu.

2. Szczeliny pionowe i ,prawie pionowe związane ze starszym syste- mem stylolitów, za.bl:lźn.ione kalcytem drobno- lub ŚTedmokry-staliamym. ' Szczeliny spękań przebiegają !prostopadle do :płaszczyzny stylolitów. Sty- lolity są przeważnię doskonałe rozwinięte i zawierają prawidłowo roz-

mieszczone residuum ilaste. .

3. Szczeliny i stylolity o przebiegu skośnym makroskopowo wyka-

zujące 'podobne wykształcenie do drugiego systemu pionowego i prawie pionowego. Mikroslropowo różnią się od niego ŚTednio- i grubokryst1icz- nym kalcytowym zabliźnieniem. W osobnikach kalcytu często trafiają się lamelki polisynt~ycznych 7Jbliźniaczeń, wskazujące na zjawiska de- formacji mechanicznej. W stylolitach rowki przebiegają prostopadle do

płaszczyzny stylolitów.

4. Szczeliny, stylolity oraz ślizgi z ostrym upadem. Szczeliny zabliź-',

nione są kalcytem drobno- i średniokrystalicznym, stylolity wypełnione substancją ilastą lub kalcytem, ślizgi natomiast pokryte są błonką sub- stancji ilastej. Systemy szczelin i 'stylolitów pokrywają się z !płaszczyz­

nami ślizgów.

5. Spękania i stylolity prawie poziome, wykształcone podobnie jak

skośne. Szczeliny zabliźnione są średnio- i grubokrystalicznym kalcy- tem. Niekiedy to-yvarzyszy mu piryt.

6. Spękania.i stylolity w płaszczyznach poziomych, wykształcone po- dobnie jak w systemie pierwszym i drugim. Szczeliny są spojone mikro- hysbalicznym kalcytem oraz pokryte m.ikroschodkowatymi mikroślizga­

mi jak i normalnie zabliźnione szczeliny. Stylolity są ddbrze rozwinięte.

Wśród stylolitów wyróżniam trzy zasadnicze generacje:

- Diagenetyczną - znajdującą się w płaszczyźnie poziomej lub prawie poziomej, równoległej do uwarstwienia. Stylolity tej generacji

przeważnie pocięte są przez szczeliny i w ich ;płaszczyźnie poprzesuwane.

- Pómodlagenetyczną lub tektoepigenetycznąstarszą. Przecina ona

szczątki fauny i inne składniki wapieni. Stylolity tej generacji stwier-

dziłem :między mn.ymi. lila ,gra:n.icy między /Wapieniami i czertami.

Osady g6rnoj1ID8jSlkie z otworu 'Wiiertnd(:zego lKorytków Duży 1 381

~ Tektoepigenetyczną młodszą generację oraz młodsze od tejże ge-

·neracje przecinające różne składniki skał jak: czerty, duże kryształy do- lomitu·i inne. W tych stylolitach występują wzbogacenia w substancję

bjtumiczną~ piryt i dolomit.

W systemach szczelin ~ stylolitów jestem skłonny wyróżnić dwie kategorie .płaszczyzn: czynne i bierne lub prawie bierne.

Do kategorii płaszczyzn czynnych zaliczam szczeliny zmineralizowa- ne kalcytem drobno-, średnio-i grubokrystalicznym oraz pirytem. W tej kategorii wyróżniam szczeliny 'ługowania i szczeliny zabliźniane. Szcze- liny ługowa!Ilia są nier6wnej grubości i niekiedy przechodzą w wyraźne

stylolity. Szczeliny 'zabliźniania, szczeg6lnie w swej pierwotnej postaci,

są IIlajczęśaiej rÓWIIlej grubości i spokojone bywają mikro-·luh drobnokry- stalicznym kalcytem. Szczeliny zabliźniania w wielu· przypadkach, szcze- gólnie Eą>ojone mikrokrystalicznym kalcytem, zaliczyć należy do bier-

·nych lub prawie biernych. Należy podkreślić, że wszystkie szczeliny czynne i bierne mogą przechodzić jedne W drugie przy odpowiednich wa- runkach fizyczno-chemicznych. Jak wynika z dotychczasowych obser- . wacji (K;. Radlicz, 1966) szczeliny ługowania mogą przekształcić się

w styłolity lub zapoczątkować zjawiska krasowania.

Powyższe spostrzeżenia potwierdzają, że otwór Korytków ^Duży 1 usytuowany jest w bezpośrednim sąsiedztwie strefy dyslo~acyjnej

(S. Pawłowski, 1961). Ruchy tektoniczne. ,odbyły się w trzech etapach.

Wydaie się, że naj starszy etap należy wiązać z fazą osterwaldzką lub

aiUS1n"ydzlką, tj. ·z czasem ~ającym tworzeniu wału. środllrowqpol­

skiego. Pozostałe dwa etapy 7lWiązane byłyby IZ telkWniką mł~ - al-

pejSką.

Zakład M:tneralogll i Petrograf U Instytutu Qeologicznego Warszawa, ul. Rakowiecka ł Nadesłano dnia 18 sierpnia 1111JB r.

PI9MIENNICTWO

BIRKS L. S., SCHULMAN J. H .. (1950) - The effect of various Dmpurl.ties on the

cryB/tał1dzation of iSJtIlor.phous siUcie acid. Amer. Miner., 35~ nr U-l!!, p. 1035. Menasha.

GŁOWACKI E. (1963) - O dolomityzacji w jurze zachodniej cżęści przedgórza Km'pat Srod!k:owych. Kwm-t. geOl., 7, p. 403--414, nr .3. W:8il'Szawa.

MILLOT G. (1960) - Silice, silex, silicHications. et cro:ssance des cristaux. Bull.

Ser:v. Carte Geol. Ms., 13, nr 4, p. l29-114ł6. Strasbourg.·

NIEMCZYCKA T. ·(11964) :- Osady malmu nad gÓ'l'llym Bugd.em. Kw~. geol., 8, p. 262 - 281, nr 2. W.arszawa.

NIEMCZYCKA T. (1966) - G6rnojurajskie osady bagienne w otworze wiertniczym J8il'CWw (Tomaszów J:Jubelski ID 1), Kwm.'lt. ·grol.., lO, p. 339-349, m 2.

Warszawa.

PAWŁOWSKA K. (1961) - Profil litologicżny jury otworu Korytków Duży. Arch.

Inst. Geol. (maszynopis). Warszawa.

Kwartalnik Geologiczny - 8

382

PA'WI.~I S. (l1961) - Ktledowy i jurajski r6wlubelJakl. Kw-aX't. geol., 5, p. 831 - 838, lU" 4. Warszawa.

RADLICZ K. (1963) - Charakterystyka petrograficzna osadów malmu z otworu wiertniC2'.ego Korytków Duży t.. Kw..-t. geol., '7, p. 61»--660, ,nr. 4.

Warsz8lVa. '

RADLICZ K. (1965) - O nowym znalezisku glonów z rodzaju AciculaTia. Kwart.' geol., 9, p. 597--.60a, 'llll" 3. WarSZll'W&.

RADLICZ K. (1986) - Tekstury sŁyloUtowe. K'WI8l".t. geo!., 10, p. 367---382, nr 2.

Warszawa.

RADLICZ K. (1967) - Dolomity i dolomityzacja skał górnej jury Niżu Polskiego.

Biul. LDst. GeoL, ZO'J, p. ^1-57-222. Warszawa.

tiSDOWSKI H. E. (1962) - Die Entstehung der kalkoolithischen Fazies des nord- deutschen UllIteren: Bun.1sandsteins. Beitr. M.:lner. PetT., 8, p. 11411-179.

KmBmro(I p A,L:tlIK'I

IlE'I'POI'PA.IDI BEPXHEIOPCKHX OTJIOmmuA: Bl7POBOA CICBAXGIHLI ICOPhlTIO'B ~ 1

PeSIOMC

Paspes sepXHel: IOpLI B 6YPOBoA CJ1UI.J!HBe KopHTKYB .l(y.o: l M~OCTLIO 283 M COCTOBT ID 'l'peX oepJdl:: ry6Jo:OBLIX II MepreJIIICTLIX IDBeCTBlIII:OB, B OCBOBHOM OKpeMlli!BIILIX OOJJBTOBIIlX II ,IlOJlOMIITOBlllX nopo,ll, a ^TIl1Ce IOBI'JlOMePIlTOBIIlX II OOJIBTOBlllX nopo,ll. 1łecJ. IOMD'JleKC nopo,ll OTJIIl1I8CTC& CllJJl>Bo:lt ~OBarocn.IO B pa.:lIIJI'IBJoł II.IIOCXOC'D!X II MBoro'lllCJIellBYMll CTRJIo-

JlIIT8MJI (K. PLWIII'I 1966). .

B OTJlO:a:eBIIJJX nepBOit cepIIII IIPJICYTCTBYIOT n~o OCTaTm Iy6ox, a 'I'8.KZe pe,ąK1Ie

sepu :oa~ II rnaYIoBBTa. ()xpeMBemre II OTBCP.ztCBaBHe 'IepTOB IIpolI3OIUJIO 11& srane ,II;IIA II 3IIII-

rcme:mca.

Bo BTOpo:!t cepIIII 6LIJD1 06Bapyzem.t cre6Jl11 BO.ztopocndt AciClllarlo, a TIllCII:e oorom C1uz..

racaea. Cpe.ztH OOJIBTOB 6LIJD1 lII>T.ztCJIeJU>l OOJIBT)',l XBMB'leCI:OrO lIJlII 611oXllMJl1leC.ll:oro npoHCXoz- .ztCBIIII, a TaJCKe 6l1oXBMJl'!eCJ:o-MeXlUDl"Iecme OOJIll'nl, OTB~ecJ[ I ~OMeXyTO'lBJ,D( łoplWlM OBII:OJIBTOB II rJIIIBHCI'LIX UTYBOB.

B Tpen.eit cepIIII OTnOlJreBIIJI rJIaIIBLIM 06pasOM OOJIBTOBLIe II J:OBI'noMepaTOBWe. B BIIX BCTpe'lIlIO'I'Q lImoro'lJllCJIeBBHe MeJJDre KPIICT8JlDIi[ 8lII1I,lU)IITa II nmca. BX J:llJlloQIlTOBLe DCeB,II;OMOPło:Y.l lIJlII BX Jrel'&TIIBLI.

Ib-sa BCB03MOJKIIOCTll ~ a:mMYTOB 'Ipem;IIH II CTIIJIOJIBTOB B o6~ EepBOB, PllCCM&rpHBanOCb BX na,lteBIIe. CocTaBneBa ynpo~ XJIlICCIIłllKllQHJJ yrnoB ~ II.IIO- CB:ocre:It: sep'l1lKllJIldlldi 90"; no'ITII Bep'l'IIK81IbBI ~90"; I:OCOA ~; 0C'I'plIlit 20-50°;

no'ITII roplDOBTa.IIłdUd:It S--2O", a raae roPIDOBTIłJ:IIolILI:I 0--5°. n~ JI8JIP8II-

JIeBIIlI Tpcm;IIII II CTIIJIOJIBTOB 0600Ba'lCllLI ropll3OlITlUll>lDiIMII II 'lIep"l1II:8JILB II.IIOCXOCTDOL

HapJJ.ztY C ~ II CTIIJIOJIBTaMII BMeIOTCJl MBoro'llilClIeBlllal, TeKTOBll"łeCl:lle II.IIOCXOCTll CB:OJILJreBIIJI. CpIlBBll'l'8llldl aHanII3 'JPClDl;lIH II CTRJIOJlBTOB no3BOJlllJl BLI.zte.JlHTL CJIe.QYI()m;He CBC'I'eMLI:

l. TpeIIlI[IłLI BepTHI:llllhBIo II no'ITII :&ep'I"imUJr>BLe, a "I'8.ICr;C ropJl3Oll"l'llJIDe cna60 CDaeII- BLIe MIIKPOi:pIICl'8JIJJJI J:IlJlIoIUITOM lIJlII rJIIIBoA.

Stlreszczen.ie 383

2. 1:'pem;Bm.i Bep'i1mam.m.re H IIO'lTH ~, CBII3aJIIIWC CO. CTapmel CB.CTeMoI: CTH- JIOJIHTOB, m.m0JJBeBBldX MCJIEO BJlII <:pCAH~ ~OM.

3. T~ IIOJIOme, BIoIIJOJlJleBJIe ~ H rpy6o~ K8JIIoQBTOlll C IIOD- CBBlemOfeClDlMH ABO~BIlBlDIMJI.

4. TpelIl;B1lW, C'J'HJI0JlJl'I'LI H IIOBepXllOCTH CKOm.aeBllJ( B 0C'I'pHX IIJIOCltOCTJIX, m.DIOJIIIeBIIIJ MeJ.ll[O H ~~ :am.IlIlTOlll BJlII r1lHH01t

5. T~ H CTHJIOJlJITJ,I IIO'l'l1I ropJI3OB'l'8JlLBWe, m.mOJJHeBJILIe <:pCAHe H rpy6oEpHcrarum:-

'leCKlIM E8JIhItIIl'Olll. Cpe)l;ll CTHJIOJIBTOB ~o IIO Mem.mel Mepe TPiI~: ~

'l'H'IeCDIe, TeKTOreBCTlAecme H TeXT031l11rtJiC'Ill':leaare.

B CHCTeMaX ~ H CTHJIOJlBTOB BW,D;enmIO ~ DTerOPHH IIJIOCJtOCTdi: UTBBIILle H IIlI.CCBB- m.Ie BJlII II()1lTH 1J8CCBBBI..le. K EaTerOpHH art'BBBYX IIOBepXBOCTCIi: OTBOCJITCJI TPeJII,BBW, BJ.m:0JI-

HelIHJ.le X8JIIdl.1lTOM H JJHpJlTOM. B :m>:II: DreropBH ~o ABe pa3llOBIr,ItBOCTH: ~ BIilIIJ;eJJa'JIIBaIIIDI H Ipeil(IUiJil 3aTJII'lIBIlBJIJL Bee ~ IlX'I1IIIlIHC H JJ8lX:!IBJD.Ie MmyI' nepexo-

)l;II'l1o O.u;aB: B ,IQ)YI'Be IIPH COOTBeTCTByIOIIl;JIX (m:mlI:o-XJIMIl'IeCKIIX yc:JIOBHJIX. Tpem;mu.t ~-

1JHII8BlIJl MOryT upeoGpll30BaThCH B CTHJIOJIB'l'l>I BJlII CTaTl> B.a1flUIOM DpCTa.

Krzysztof RADLICZ

PETROGRAPHY OF THE 'UPPER JURASSIC DEPOSITS PIERCED BY BORE BOLE KoRrrKOw DUn 1

Summary

The UppE!l' JurasS'ic deposits pierced by bore. hole Korytk6w DUZy 1, are 283 m in ·thickness and consist of three sedes: spongy and marly, mainly silicified limestones, ool~t1'C and doiomitic deposits, as well as ooilgJ,omer:a'tic and oolitic depmits. The whole rock complex is characterized by a strong fracturing visible along 'VarioU6 planes, and by numerous stylolites (IK. Rad1icz, 1966).

In the depasdiB of the first series au found mam1.y f:ragments of sponges, as well as sporadic grains of qlJ8rtz and glauconlte. Silificat~on and ooD6Olfdation of chert.s took place during both eUagenesis and epigeoesis stages.

In the X(lck:s of the second series the author has found fragments of algae that belong to Acicularla and Characaea. Among the oolites the author has enoountered ooliltes of chemical or biochemical oriPn, and ~-mec'banicaloolites that are referred to the intermediate forms between oncolites and ball-stones.

In the -third series the ,(ieposits are mainly ooLi·tie· and conglomeratic, bearing numerous fme crystals of anhydrite and gypsum, their calcite pseudomorpbs, or the!.r negatives.

Due to a lack of any posslbilities to determine the azmll,rths of fissures and of styl(l1ites in core samples, only dips h8tVe been analysed by means of s.l.mplified classification method (If dip angles in the ·mdiv'.dual planes, i.e. vertical - 90°, almost vertical- 80 - 90°, oblique - 50 - 80°, aeute - 20 - 50°, almost horizontal - 5 - 20°, and borizontal - 0 -:- 5°. The predominating directions of the fissures and stylolltes are determined by vertical aDd horizontal planes. Dn add!itlon to the fissures and 91;yl(llites there . . e tound· also numerous tectonic:al sUckensides.

A comparative analysis of the fissures and stylolite6 all(lwed the author to distinguish the following systems:

384 ^{~zysztof Radltcz}

1· - ·.vertical and almost . verlical fissures and hor~ZQntal fissures, slightly

cemented with microcrystalline calcite, or w.itb clay,

2 - vertical and almost vertical fissures related to the older system of stylolites, cicatrized with fine-crystalline .or middle-crystalline calcite;

3 - f:ssures of tlbliq'l1e direction cicatrized wf.tb middle-crystalline and C<larse- -crystalline calcite, with polysyntbetic twinninga.

4 - f!i.ssU'res, etylolites and sllckelldil:les of sh8!l'p planes cieatnzed with fdne- -crystalline and mloddle-crystalllne calcite, or with clay,

5 - f;ssures and stylolites running alm.ost borizontally, cicatrized with middle- -crystalllne and coarse-e-ystalline calcite. At least, three generat-ions .of diagenetic an!i :tectoepi.genetic. characle:r have been distinlguished among the stylolites CQtl-

sidered.

In the systems of fissUl"~ and styl<lHte.s, two categories of planes have been ascerta!med: active and passive, .or almost p&BBiove ones.· To the category ·of active planes belong f4s8ures c~atrlzed with calcite and lPydte. In .this category. two varieties have been distinguished: leacbing aDd cicatrization fissures. Under favourable physical and chemical cOlldit!ons all the active and passive fissures may pllS'S one into another. The leaching fissures may trantdorm into stylolites, or may constitute the initial forms of ikarst phenomena.

TABLICA I

Fig. 2. Pseudo-oolity przeksztalcone Z 001lt6w (proces pelityzacji). Cz~M z nich zostala wypreParowana w przekrystalizowanym spoiwie kalcytowym. Oks- f<lro g6rIllY.. Korytk:6w Duiy 1, gl~c 225,2 m; m.kIOle r6wnOllegle, pow. 76 X

Pseuoo-oolites after alterat-ion of oo~tes (peHtization proceSB). Part of them·

was prepared in Tecrystalllzed calcite cement. Upper Oxfordian, Koryt- k6w DuZY 1, depth 225.2 m, parallel nicols, enI. ><: 76

Fig. .3. Wapiefl oolltawy. Drobne oolity wypreparowane w drobnokrystalicznym spoiwie kalcytoWYM,· bud<lwa weWD~trZDa oolit6w c~&ciowo zatarta. Oks- fMd g6rny, Korytk6w Duty I, gI~bokoM 175,8 m; nikole T6wn<ll~gle, pow. 90 X

Oolitic limestones. F1ne

ooaes

prepared in fine-c.rystal11ne calcite cement.

Intrinsic structure of ooMtes partly bddden. Upper Oxfordian. KiCl'l'ytk6w DuZy 1,· depth 1'15.8 m, parallel .ndcols, eol. X 90

Kwart. geol., nr 2, 1969 r. TABLICA I

Fjg.2

Krzysztof RADLICZ - Petrografla osad6w g6rnojurajsklch Z otworu wlert.nlczego Korytk6w Duzy 1

TABLICA II

Fig. 4. Wapien oolitowy. Ool!ty 0 budowie wsp6ISrOldkowo-promienistej. Oksf·ord g6tny, Korytkaw Duzy 1, gl«:bok{)~i: 151,1 m; nikole r6wnolegle, pow. 60 X Ool<itic :ti.mestone. Oolites characterized by concentric-radial strueture.

Upper Oxfordian. Korytk6w Duzy 1, depth 151.1 m, parallel mcols, enl. X 60

Fig. 5. Wapien oolitowy. Oolity () budowie wspal~odkowo-promienistej i promie- nistej. W spoiwie rozmieszczone pojedyncze romboedry dolomitu. Oksford garny, Korytk6w Duiy I, gl«:boko~c 154,7 m, nikole r6wnolegle, pow. 67 X Oolitic limestone. Oo1dtes characterized by concentric-radial and rad!al structure. Single rhombohedrons of dolomite are disseminated in cement.

Upper OXIfordian. 1K00ytkbw nuiy I, ,depth 154.7 m, paral!1e11 ndoolS; em. ><:67

Kwart. geol., nr 2, 1969 T. TABLICA n

Fig. 4

Fig. 5

Krzysztol RADLICZ - 'Petrogratla osad6w g6rnoJuraj lch z <>tworu wlertnlczego Korytk6w Duzy 1