• Nie Znaleziono Wyników

Jaarverslag 1989

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Jaarverslag 1989"

Copied!
38
0
0

Pełen tekst

(1)

Rapport nr. 867

Jaarverslag 1989

l e i 1 9 9 0

(2)
(3)

R a p p o r t n r . 867 JAARVERSLAG 1989 j u n i 1990 T U D e l f t F a c u l t e i t d e r Werktuigbouwkunde e n M a r i t i e m e T e c h n i e k V a k g r o e p S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a

(4)
(5)

TEN G E L E I D E H e t a f g e l o p e n j a a r 1989 i s v o o r de v a k g r o e p kenmerkend g e w e e s t d o o r v e l e i n g r i j p e n d e v e r a n d e r i n g e n . A l l e r e e r s t werd d o o r e e n b e s l u i t v a n de F a c u l t e i t s r a a d , o v e r e e n k o m s t i g h e t a d v i e s v a n de S t r a t e g i e c o m m i s s i e , b e s l o t e n de l e e r s t o e l e n " W e e r s t a n d en V o o r t s t u w i n g " en " N a u t i s c h e T e c h n i e k " op t e h e f f e n . H e t o n d e r w i j s i n de N a u t i s c h e T e c h n i e k kwam t e v e r v a l l e n , t e r w i j l h e t o n d e r w i j s i n de W e e r s t a n d en V o o r t s t u w i n g o n d e r v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v a n de l e e r s t o e l S c h e e p s h y d r o -m e c h a n i c a ko-mt, w a a r b i j n i e t u i t g e s l o t e n i s d a t d o o r m i d d e l v a n e x t e r n e f i n a n c i e r i n g de d e e l t i j d l e e r s t o e l W e e r s t a n d en V o o r t s t u w -i n g w o r d t v o o r t g e z e t . A l s g e v o l g v a n bovengenoemd b e s l u i t v e r l i e t P r o f . i r . J.A. S p a a n s p e r 1 f e b r u a r i 1989 de v a k g r o e p en a a n v a a r d d e e e n h o o g l e r a a r s -f u n k t i e b i j h e t K o n i n k l i j k I n s t i t u u t v o o r de M a r i n e ( K I M ) . P r o f . d r . i r . G. K u i p e r a a n v a a r d d e z i j n h o o g l e r a a r s c h a p i n de " W e e r s t a n d en V o o r t -s t u w i n g " met een i n t r e e - r e d e o v e r "Model-o n d e r z "Model-o e k " . A l s m e e s t b e l a n g r i j k e v e r a n d e r i n g moet g e -noemd worden h e t v e r t r e k p e r 1 o k t o b e r 1989 v a n P r o f . i r . J . G e r r i t s m a a l s h o o g l e r a a r en v o o r z i t t e r v a n de v a k g r o e p wegens h e t b e r e i k e n v a n de p e n s i o e n g e r e c h t i g d e l e e f -t i j d . De o n t w i k k e l i n g v a n h e t v a k " S c h e e p s b e w e -g i n -g e n en S t u r e n " en de opbouw v a n h e t L a b o r a t o r i u m v o o r S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a z i j n v o o r een g r o o t d e e l t e d a n k e n a a n z i j n i n z e t en s t i m u l e r e n d e l e i d i n g g e d u r e n d e r u i m 3 0 j a r e n .

(6)

H e t officiële a f s c h e i d vond p l a a t s op 29 s e p t e m b e r 1989 met e e n d o o r P r o f . i r . J . G e r r i t s m a gegeven a f s c h e i d s k o l l e g e , g e t i -t e l d : "Dynamisch g e d r a g " , g e v o l g d d o o r e e n d r u k b e z o c h t e r e c e p t i e . Op i n f o r m e l e w i j z e w e r d d a a r n a door de v a k g r o e p a f s c h e i d geno-men met e e n koud b u f f e t i n r e s t a u r a n t "De S c h a a p s k o o i " t e D e l f t .

P r o f . i r . J . G e r r i t s m a

P e r 1 j a n u a r i 1990 werd P r o f . d r . i r J.A. P i n k s t e r , werkzaam b i j h e t MARIN, benoemd a l s n i e u w e h o o g l e r a a r i n de S c h e e p s h y d r o -m e c h a n i c a . Na-mens de v a k g r o e p w o r d t h i j h i e r b i j h a r t e l i j k welkom g e h e t e n , v e r g e z e l d v a n onze b e s t e wensen v o o r de v e r v u l l i n g v a n de l e e r s t o e l S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a .

(7)

Na h e t a f s c h e i d v a n P r o f . i r . J . G e r r i t s m a w o r d t h e t v o o r z i t t e r s c h a p v a n de v a k g r o e p t i j d e l i j k d o o r o n d e r g e t e k e n d e waargenomen. T e n s l o t t e d i e n t nog h e t a f s c h e i d v e r m e l d t e worden v a n D r . i r . A.E. M y n e t t d i e p e r 1 j a n u a r i 1990 de v a k g r o e p v e r l i e t . Door z i j n t o e d o e n i s e e n b e g i n gemaakt met de t o e p a s s i n g v a n n u m e r i e k e methoden i n de s t r o -m i n g s l e e r t o e g e p a s t op p r o b l e -m e n i n de s c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a . Onder l e i d i n g v a n P r o f . i r . J.A. S p a a n s vond b i j de v a k g r o e p de p r o m o t i e p l a a t s v a n H i d e k i H a g i w a r a met a l s p r o e f s c h r i f t : "Weather r o u t i n g o f ( s a i l - a s s i s t e d ) motor v e s s e l s " .

Het o n d e r z o e k v a n de v a k g r o e p was o.a. g e r i c h t op de b e p a l i n g v a n de k o e r s s t a b i l i -t e i -t van. e e n Ro-Ro s c h i p a l s f u n k -t i e v a n w a t e r d i e p t e , t r i m t o e s t a n d e n v o o r w a a r t s e s n e l h e i d . Ook worden e x p e r i m e n t e n u i t g e -v o e r d met h e t oog op h e t d y n a m i s c h g e d r a g v a n e e n s c h i p t i j d e n s h e t v o l l o p e n v a n e e n r u i m . B e l a n g r i j k e computerprogramma's v o o r de PC werden o n t w i k k e l d a l s "SEAWAY" om met b e h u l p v a n de s t r i p t h e o r i e v o o r 6 .graden v a n v r i j h e i d a l l e r l e i b e l a n g r i j k e sc'heeps-p a r a m e t e r s i n e e n o n r e g e l m a t i g e z e e t e kunnen b e p a l e n , ook v o o r v e r a n k e r d e k o n -s t r u k t i e -s op -s t r o o m ("SEATIME"). Per 15 a p r i l i s i r . H.J. de K o n i n g Gans a l s a s s i s t e n t i n o p l e i d i n g ( A I O ) i n d i e n s t g e -komen. Z i j n p r o m o t i e o n d e r z o e k i s g e r i c h t op h e t o n t w e r p e n v a n p r o f i e l e n met e e n v o o r -g e s c h r e v e n c a v i t a t i e - -g e d r a -g .

(8)

Het o n d e r z o e k n a a r de p r e s t a t i e s v a n l i c h t e en g r o t e z e i l j a c h t e n werd u i t g e b r e i d met een 3® s e r i e S y s t e m a t i s c h e S e r i e Z e i l j a c h t -rompen.

Ook z i j n g o l f k r a c h t m e t i n g e n v e r r i c h t a a n een g e s e g m e n t e e r d model b i j hoge s n e l h e d e n t e r v e r i f i k a t i e v a n r e k e n m o d e l l e n . Het o n d e r z o e k b e t r e f f e n d e g e a v a n c e e r d e v a a r t u i g e n was v o o r a l g e r i c h t op h e t g e d r a g v a n een SWATH i n g o l v e n . Aan b o o r d v a n de " Z e e f a k k e l " v a n de K o n i n k l i j k e M a r i n e z i j n e x p e r i m e n t e n u i t g e v o e r d om de d e g r a d a t i e v a n m e n s e l i j k e p r e s -t a -t i e s -t e n g e v o l g e v a n s c h e e p s b e w e g i n g e n -t e b e s t u d e r e n . G e b l e k e n i s , d a t o p d r a c h t - o n d e r z o e k o f m a a t s c h a p p e l i j k e d i e n s t v e r l e n i n g v e e l a l weer l e i d t t o t f u n d a m e n t e e l o n d e r z o e k . D a a r v o o r moet dan ook v o l d o e n d e r u i m t e o v e r b l i j v e n .

(9)

INHOUD

1. ORGANISATIE

2. ONDERWIJS

3. AFSTUDEERDERS

4. GASTEN EN RESEARCH FELLOW'S

5. ONDERZOEK 1989

6. BIJDRAGEN AAN SYMPOSIA, CONGRESSEN E.D.

7. MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING

8. O N D E R Z O E K F A C I L I T E I T E N

(10)

1. ORGANISATIE V a k g r o e p S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a t e l e f o o n D a g e l i j k s B e s t u u r : 015-78.... P r o f . i r . J . G e r r i t s m a ( v o o r z . ) 3598 Met i n g a n g v a n 1 j a n u a r i 1990: P r o f . d r . i r . J . A. P i n k s t e r I n g . W. Beukelman ( s e c r . ) 1859 I r . J.A. K e u n i n g ( l i d ) 1897 I n g . A. Goeman ( l i d ) 1893 W e t e n s c h a p p e l i j k e s t a f : P r o f . i r . J . G e r r i t s m a 3598 P r o f . d r . i r . G. K u i p e r 6860 Dr. i r . A.E. M y n e t t 5562 P r o f . i r . J.A. S p a a n s 3683 I n g . W. Beukelman 1859 I r . J.M.J. Journée 3881 I r . J.A. K e u n i n g 1897 I n g . A. V e r s l u i s 3871 O n d e r w i j s - e n o n d e r z o e k a s s i s t e n t e n : I n g . C J . Bom 6870 I n g . A. Goeman 1893 P.W. de H e e r 6873 R. O n n i n k 6872 A . J . v a n S t r i e n 6872 A s s i s t e n t i n o p l e i d i n g : I r . J.H. W u l d e r 6647 I r . H.J. de K o n i n g - G a n s 1852

(11)

T e c h n i s c h w e t e n s c h a p p e l i j k r e k e n a a r : I n g . W.B. T i n b e r g e n 4645 I n g . A.P. de Zwaan 4684 S e c r e t a r e s s e : Mevr. P . J . T r i j z e l a a r - V e r d u i n 6882 A r c h i e f : P.W. d e H e e r 6873 L a b o r a t o r i u m : B e d r i j f s i n g e n i e u r : A. Goeman 1893 K o n s t r u k t i e b u r o : J.W. S t o u t j e s d i j k 3745 E l e k t r o n i s c h e D i e n s t : J . Ooms P.A. E m a n u e l 1590 M o d e l m a k e r i j : C A . C M . v a n d e r B e r g h 6875 I n s t r x i m e n t m a k e r i j : B. Dammers ( c h e f ) 6877 H. v a n d e r Hek 6877

(12)

G e d u r e n d e d e z e v e r s l a g p e r i o d e hebben de v a k g r o e p S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a v e r l a t e n : 1-02-1989, P r o f . i r . J.A. S p a a n s , H o o g l e r a a r . 1-10-1989, P r o f . i r . J . G e r r i t s m a , H o o g l e r a a r . I n d i e n s t g e t r e d e n b i j de v a k g r o e p S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a i s : 15-4-1989, I r . H.J. de Koning-Gans, A i o ' e r .

(13)

PROMOTIES B i j de v a k g r o e p S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a h e b b e n de v o l g e n d e p e r s o n e n t e k e n n e n g e g e v e n t e g a a n promoveren: - I r . J.A. K e t i n i n g op h e t o n d e r w e r p : "Dynamisch G e d r a g v a n S n e l l e S c h e p e n " . Promotor: P r o f . i r . J . G e r r i t s m a - I r . J . J . B l o k (MARIN) op h e t o n d e r w e r p : "Toegevoegde W e e r s t a n d v a n S c h e p e n i n z e e g a n g " . Promotor: P r o f . i r . J . G e r r i t s m a - I r . J.H. W u l d e r ( 4 - j a r i g e a i o - o p l e i d i n g ) op h e t o n d e r w e r p : " O p t i m a l I n t e g r a t e d N a v i g a t i o n a n d T r a c k R e c o n s t r u c t i o n o f M a r i n e C r a f t " . Promotor: P r o f . i r . J.A. S p a a n s - I r . J.H. de K o n i n g - G a n s ( 4 - j a r i g e a i o ¬ o p l e i d i n g ) op h e t o n d e r w e r p : " C a v i t a t i e o n d e r z o e k n a a r p r o f i e l e n met v o o r g e s c h r e v e n c a v i t a t i e g e d r a g " . Promotor: P r o f . d r . i r . G, K u i p e r

(14)

2. ONDERWIJS P r o f . i r . J . G e r r i t s m a C o l l e g e MT513 " S c h e e p s b e w e g i n g e n e n S t u r e n I " d e e l I : S c h e e p s b e w e g i n g e n d e e l I I : S t u r e n e n m a n o e u v r e r e n C o l l e g e MT514 " S c h e e p s b e w e g i n g e n en S t u r e n I I " d e e l I : S t u r e n d e e l I I : S c h e e p s b e w e g i n g e n I r . J.M.J. Journée C o l l e g e MT511 " S c h e e p s h y d r o m e c h a n i k a I I " ( v e r v a l l e n p e r s e p t e m b e r 1988) C o l l e g e X2MT1 " O f f s h o r e h y d r o m e c h a n i k a " ( S e r v i c e C o l l e g e v o o r a n d e r e F a c u l t e i t e n ) . C o l l e g e X I ( d e e l ) " O f f s h o r e T e c h n o l o g i e " I r . J.A. Kevming C o l l e g e wbml07 " T e c h n i s c h e S y s t e m e n " C o l l e g e MT510 " G e o m e t r i e en S t a b i l i t e i t "

(15)

P r o f . d r . i r . G. K u i p e r C o l l e g e MT512 " W e e r s t a n d e n V o o r t s t u w i n g I " C o l l e g e MT515 " W e e r s t a n d e n V o o r t s t u w i n g I I " P r o f . i r . J.A. S p a a n s C o l l e g e MT610 " N a v i g a t i e k u n d e I I " C o l l e g e MT611 " N a v i g a t i e k u n d e I I I " C o l l e g e MT612 " N a v i g a t i e k u n d e I V "

(16)

3. AFSTUDEERDERS T i j d e n s de v e r s l a g p e r i o d e z i j n de v o l g e n d e p e r s o n e n b i j de v a k g r o e p S c h e e p s h y d r o m e c h a -n i c a a f g e s t u d e e r d : 14-04-1989 H. U i t t e n b o g a a r d : Het a n a l y s e r e n v a n b i n n e n v a a r t o n g e v a l l e n m.b.v. f o u t e n - en g e b e u r t e n i s s e n b o m e n . ( G e r r i t s m a ) 30-05-1989 J.M. V a l s t a r : V e r k e n n e n d o n d e r z o e k n a a r h e t g e b r u i k v a n de e l e k t r o n i s c h e z e e k a a r t . ( G e r r i t s m a ) 30-05-1989 F.A. S o o n i e u s : Hoe s c h u i n i s s c h e e f ? S t a n d m e t i n g v a n e e n v a a r t u i g . ( G e r r i t s m a ) 30-06-1989 R. K a n t : Een t i j d s d o m e i n s i m u l a t i e p r o -gramma v o o r de b e w e g i n g e n v a n p l a n e r e n d e s c h e p e n i n o n r e g e l -m a t i g e g o l v e n . ( G e r r i t s m a ) 29-08-1989 A.H. H u b r e g t s e :

Het V.O.C. s c h i p "Amsterdam". Het b e r e k e n e n v a n de z e i l p r e s t a t i e s i n v l a k w a t e r , op de A t -l a n t i s c h e O c e a a n e n op de N o o r d z e e . ( G e r r i t s m a )

(17)

3 0 - 0 8 - 1 9 8 9 P.H. S t o t e r : E e n p r o t o t y p e w e e r r o u t e e r p r o -graitmia v o o r h e t r o u t e r e n a a n b o o r d . ( G e r r i t s m a ) 3 0 - 0 8 - 1 9 8 9 R.M.L. I n d e s t e e g e : P r e s t a t i e b e r e k e n i n g v a n z e i l e n -de s c h e p e n . ( G e r r i t s m a ) 0 6 - 1 0 - 1 9 8 9 E . L . Ypma: A T h r u s t e r A s s i s t e d M o o r i n g S y s t e m . ( G e r r i t s m a ) 2 2 - 1 2 - 1 9 8 9 B.E. Hoogerbrugge: S u r g e r e l a t e d f o r c e s on a SWATH i n w a v e s . ( G e r r i t s m a )

(18)

4. GASTEN EN RESEARCH FELLOWS Gedurende de v e r s l a g p e r i o d e waren de v o l gende g a s t e n k o r t e r e o f l a n g e r e t i j d w e r k -zaam b i j de v a k g r o e p S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a : - H. K o b a y a s h i , Tokyo U n i v e r s i t y o f M e r c a n t i l e M a r i n e , S e p t e m b e r 5, 1988 - J u n i 10, 1989. V e r d e r w e r d a a n 3 M T S p r a k t i k a n t e n e l e k t r o n i k a de g e l e g e n h e i d geboden hun s t a g e p e r i -ode d o o r t e b r e n g e n b i j h e t L a b o r a t o r i u m v a n de v a k g r o e p .

(19)

5. ONDERZOEK 1989 Op o n d e r z o e k g e b i e d z i j n i n de a f g e l o p e n p e r i o d e de v o l g e n d e p r o j e k t e n begonnen o f v o o r t g e z e t : De i n v l o e d v a n t r i m op de r i c h t i n g s s t a b i -l i t e i t v a n e e n Ro-Ro s c h i p op o n d i e p wat e r ( o p d r a c h wat v a n h e wat M i n i s wat e r i e v a n V e r -k e e r e n W a t e r s t a a t , DGSM). - B e p a l i n g v a n de " c r o s s f l o w d r a g " v o o r een g e d e e l d model. Ontwerp v a n e e n s i m u l a t o r v o o r h e t k o e r s -s t u r e n v a n -s c h e p e n . O n t w e r p e n v a n p r o f i e l e n met v o o r g e s c h r e -v e n c a -v i t a t i e g e d r a g . - O n d e r z o e k v a n s y s t e m a t i s c h g e v a r i e e r d e m o d e l l e n v a n s n e l l e p l a n e r e n d e s c h e p e n , j a c h t e n en g e a v a n c e e r d e v a a r t u i g e n , h e t o p s t e l l e n v a n b e r e k e n i n g s m o d e l l e n e n t o e t s i n g v a n de b e r e k e n i n g s r e s u l t a t e n a a n genoemd m o d e l o n d e r z o e k e n w a r e g r o o t t e m e t i n g e n . G e s c h i k t maken v a n h y d r o s t a t i s c h e , w e e r -s t a n d -s - e n -s c h r o e v e n p r o g r a m m a ' -s v o o r de PC. - V o o r t z e t t i n g v a n o n d e r z o e k n a a r mathemat i s c h e s c h e e p s v o r m e n m.b.mathemat. o n mathemat w i k k e i b a a r h e i d e n t r a n s f o r m a t i e v a n s c h e e p s v o r -men. - O n t w i k k e l i n g v a n e e n q u a s i - s t a t i s c h e s i m u l a t i e v a n h e t l a n c e r e n v a n e e n j a c k e t v a n a f e e n p o n t o n . 15

(20)

-Dynamisch g e d r a g v a n e e n s c h i p t i j d e n s h e t v o l l o p e n v a n e e n r u i m ( v o o r DGSM met Centrum v o o r M e c h a n i s c h e K o n s t r u k t i e v a n TNO) . Bewegingen e n w e e r s t a n d s t o e n a m e v a n b a k -ken i n g o l v e n . O s c i l l a t i e v a n e e n s c h o t e l onder w a t e r . O n t w i k k e l i n g v a n e e n PC - rekenprogramma ("SEAWAY") t e r b e r e k e n i n g v a n de bewe-g i n bewe-g e n v a n e e n s c h i p i n zeebewe-ganbewe-g met z e s g r a d e n v a n v r i j h e i d . B e p a l i n g v a n de s l a m d r u k k e n op c y l i n d e r s . Dynamisch g e d r a g v a n s n e l l e s c h e p e n i n g o l v e n . D e g r a d a t i e v a n h e t m e n s e l i j k f u n k t i o n e r e n t e n g e v o l g e v a n s c h e e p s b e w e g i n g e n . Het o p s t e l l e n v a n e e n n u m e r i e k e i n p u t g e n e r a t i e t e n b e h o e v e v a n e e n conforme i n -v o e r -v a n de romp-vorm -v o o r 2D- en 3D com-puterprogramma ' s . T o e p a s s i n g v a n n u m e r i e k e methoden i n d e S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a . B e w e g i n g s g e d r a g b i j v o o r w a a r t s e s n e l h e i d met n u m e r i e k e methoden. O n t w i k k e l i n g v a n h y d r o m e c h a n i s c h e a s p e k -t e n -t . b . v . CAD/CAM.

(21)

DE INVLOED VAN TRIM OP DE RICHTINGSSTA-B I L I T E I T VAN EEN RO - RO S C H I P OP ONDIEP WATER. I n o p d r a c h t v a n h e t D i r e c t o r a a t - G e n e r a a l S c h e e p v a a r t en M a r i t i e m e Z a k e n (DGSM) v a n h e t m i n i n s t e r i e v a n V e r k e e r en W a t e r s t a a t I S o n d e r z o e k u i t g e v o e r d n a a r de r i c h t i n g s s t a b i l i t e i t v a n een Ro Ro s c h i p a l s f u n k t i e v a n w a t e r d i e p t e , t r i m t o e s t a n d en v o o r -w a a r t s e s n e l h e i d . H i e r t o e was g e a d v i s e e r d d o o r de k o m m i s s i e Zeegaande Ro - Ro s c h e p e n . A a a n l e i d i n g t o t h e t o n d e r z o e k was h e t k a p -s e i z e n v a n h e t Ro - Ro p a -s -s a g i e r -s -s c h i p de " H e r a l d o f F r e e E n t e r p r i s e " op 6 m a a r t 1987. V o o r h e t k a p s e i z e n r a p p o r t e e r d e de r o e r g a n g e r d a t h i j m o e i l i j k h e d e n h a d b i j h e t s t u r e n v a n h e t s c h i p omdat h e t n i e t r e a g e e r d e op h e t r o e r . Het o v e r b a k b o o r d g e k a p s e i z d e s c h i p l a g u i t e i n d e l i j k 180° g e d r a a i d t . o . v . de v e r t r e k k o e r s i n o n d i e p w a t e r b u i t e n de v a a r g e u l . Door h e t " B r i t i s h M a r i t i m e T e c h n o l o g y L t d " (BMT) z i j n u i t v o e r i g e o n d e r z o e k e n u i t g e -v o e r d w a a r b i j g e b r u i k i s gemaakt -v a n com-p u t e r m o d e l l e n , s c h e e com-p s m o d e l com-p r o e v e n en e e n p r o e f op w a r e g r o o t t e met een z u s t e r s c h i p de " P r i d e o f F r e e E n t e r p r i s e " . Het BMT k o n k l u d e e r d e u i t h e t o n d e r z o e k d a t g e e n s t u u r p r o b l e m e n w e r d e n g e k o n s t a t e e r d b l ] h e t v r i j v a r e n d e model v o o r d a t h e t wa-t e r b i n n e n s wa-t r o o m d e . Het i n s t r o m e n v a n h e t w a t e r a l d u s d e z e v i s i e deed h e t s c h i p h e l l e n , w e l k e h e l l i n g nog s t e r k v e r g r o o t werd d o o r de o p t r e d e n d e c e n t r i f u g a a l k r a c h t e n g e d u r e n d e de d r a a i n a a r s t u u r b o o r d . N i e t b e k e n d i s o f b i j de p r o e v e n met h e t v r i j v a r e n d e model w r i j

(22)

v i n g s k o r r e k t i e i s t o e g e p a s t v o o r h e t v e r -s c h i l i n de wrijving-scoëfficiënt v a n -s c h i p en model. Zo n i e t , dan h e e f t h e t model e e n g r o t e r e r i c h t i n g s s t a b i l i t e i t gehad dan h e t s c h i p . I n d a t g e v a l zou men e v e n e e n s kunnen v e r o n d e r s t e l l e n d a t d o o r een b e p a a l d e n i e t meer b e h e e r s b a r e r i c h t i n g s i n s t a b i l i t e i t h e t s c h i p b i j hoge s n e l h e i d een o n k o n t r o l e e r -b a r e d r a a i n a a r s t u u r -b o o r d h e e f t genomen w a a r b i j door c e n t r i f u g a l e k r a c h t e n een h e l -l i n g s h o e k n a a r b a k b o o r d i s o n t s t a a n met a -l s g e v o l g h e t a s y m m e t r i s c h i n s t r o m e n v a n w a t e r i n g r o t e h o e v e e l h e d e n . Ook a n d e r e b e k e n d e E n g e l s e o n d e r z o e k e r s v e r o n d e r s t e l l e n d e z e t o e d r a c h t . U i t g a a n d e v a n d e z e v e r o n d e r s t e l -l i n g b -l e e k h e t n o o d z a k e -l i j k om o n d e r z o e k u i t t e v o e r e n n a a r de i n v l o e d v a n t r i m , s n e l h e i d en w a t e r d i e p t e op de r i c h t i n g s s t a -b i l i t e i t v a n e e n Ro - Ro p a s s a g i e r s s c h i p . I n d i t o n d e r z o e k i s g e k o z e n voor' o s c i l l a -t i e p r o e v e n w a a r b i j een model v a n de " H e r a l d o f F r e e E n t e r p r i s e " een gedv/ongen h a r m o n i s c h e beweging w o r d t o p g e l e g d i n h e t h o r i -z o n t a l e v l a k . De l i n e a i r e s t a b i l i t e i t s a f g e l e i d e n kunnen u i t de gemeten k r a c h t e n b e p a a l d worden en d a a r n a de s t a b i l i t e i t v a n h e t s y s t e e m . Wat de t e s t k o n d i t i e s b e t r e f t z i j n b e h a l v e de g e l i j k l a s t i g e t o e s t a n d 4 t r i m k o n d i t i e s o n d e r z o c h t w a a r v a n 3 met k o p l a s t en één met s t u u r l a s t ( a c h t e r o v e r ) . D r i e b e t r e k k e l i j k l a g e v o o r w a a r t s e s n e l heden z i j n i n g e s t e l d , t e r w i j l v i e r w a t e r -d i e p t e n z i j n b e k e k e n n . l . 1.4, 1.5, 2.0 en 2.2 maal de g e m i d d e l d e d i e p g a n g .

Met de o s c i l l a t o r werden twee h o r i z o n t a l e bewegingen u i t g e v o e r d n . l . de v e r z e t - en de g i e r b e w e g i n g , w a a r b i j d r i e l a g e manoeu-v r e e r f r e q u e n t i e s werden i n g e s t e l d .

(23)

Voor_ a l l e b e s t a a n d e k o n d i t i e s w e r d e n ook s t a t i s c h e d r i f t p r o e v e n u i t g e v o e r d .

V o o r de g r o o t s t e w a t e r d i e p t e z i j n v o o r 2 t r i m k o n d i t i e s ook hoge s n e l h e d e n beschouwd, w a a r b i j e c h t e r r e k e n i n g m o e s t w o r d e n gehou-den met een a a n z i e n l i j k e n i v e a u d a l i n g a l s g e v o l g v a n bodem en w a n d i n v l o e d . A l s v o o r -n a a m s t e k o -n k l u s i e s e-n a a -n b e v e l i -n g e -n kwam u i t h e t o n d e r z o e k n a a r v o r e n : 1. V o o r d i t t y p e Ro - Ro s c h i p b l i j k t v o o r a l l e o n d e r z o c h t e k o n d i t i e s e e n n e g a t i e v e k o e r s s t a b i l t e l t op t e t r e d e n 2« T r i m a c h t e r o v e r g e e f t e e n d u i d e l i j k e v e r v e r b e t e r i n g v a n de k o e r s o n s t a b i l i -t e i -t 3. B e p e r k i n g v a n de v o o r w a a r t s e s n e l h e i f ^ a f h a n k e l i j k v a n de w a t e r d i e p t e w o r d t i n i e d e r g e v a l a a n b e v o l e n . Bovengenoemde o n d e r z o e k s - r e s u l t a t e n z i j n g e p r e s e n t e e r d op een Symposium o v e r de " V e i l i g h e i d van RO - Ro s c h e p e n " op 23 m a a r t 1990, i n de A u l a v a n de T U - D e l f t . •Coi S m i c I n t e m a t i c n a l e

(24)

REKENPROGRAMMA "SEAWAY".

"SEAWAY" i s e e n nieuw o n t w i k k e l d FORTRAN/77 rekenprogramma, d a t met b e h u l p v a n de z . g . s t r i p - t h e o r i e de b e l a s t i n g e n op e n de bev;e-g i n bev;e-g e n v a n e e n s c h i p o f e e n b a k i n z e e bev;e-g a n bev;e-g b e r e k e n t . H e t programma i s s p e c i a a l o n t w i k k e l d v o o r g e b r u i k op e e n P e r s o n a l Computer, w a a r b i j v e e l a a n d a c h t i s b e s t e e d a a n e e n o v e r z i c h -t e l i j k e i n - en u i -t v o e r v a n h e -t programma. De 2 d i m e n s i o n a l e h y d r o d y n a m i s c h e p o t e n -t i a a l coëfficiën-ten worden n a e e n c o n f o r m e L e w i s - t r a n s f o r m a t i e v a n de d o o r s n e d e n met de U r s e l l - T a s a i methode b e r e k e n d . E e n tweede o p t i e i s h e t g e b r u i k v a n de F r a n k C l o s e - F i t methode, d i e ook g e s c h i k t i s v o o r ondergedompelde d o o r s n e d e n .

(25)

D e z e h y d r o d y n a m i s c h e coëfficiënten w o r d e n v o o r d i e p w a t e r b e r e k e n d , maar b i j de b e r e k e n i n g v a n de g o l f b e l a s t i n g w o r d t d e o n -d i e p w a t e r s n e l h e i -d s p o t e n t i a a l g e b r u i k t . D i t b e t e k e n t d a t SEAWAY g e s c h i k t i s v o o r w a t e r d i e p t e n variërend v a n o n e i n d i g d i e p w a t e r t o t s i t u a t i e s met s l e c h t s 40 a 50 p r o c e n t v a n de d i e p g a n g w a t e r o n d e r d e k i e l .

H e t programma SEAWAY v r a a g t om twee i n -v o e r b e s t a n d e n . E e n e e r s t e , p e r s c h i p v a s t e , i n v o e r b e s t a n d b e v a t de " o f f s e t s " v a n de o n d e r w a t e r v o r m v a n h e t s c h i p . Deze d i e n e n b i j v o o r k e u r g e g e v e n t e worden t o t de m a x i m a l e d i e p g a n g v a n h e t s c h i p . T e v e n s b e v a t d i t b e s t a n d d r i e s c h a a l f a k t o r e n , d i e t e g e b r u i k e n z i j n v o o r l i n e a i r e t r a n s f o r m a t i e s v a n o n d e r -w a t e r v o r m e n u i t e e n a a n g e l e g d b e s t a n d v a n s c h e e p s v o r m e n . E e n t w e e d e , p e r s c h i p v a r i a b e l e , i n v o e r b e -s t a n d b e v a t de d i e p g a n g e n de t r i m w a a r v o o r de b e r e k e n i n g e n u i t g e v o e r d moeten w o r d e n . T e v e n s b e v a t d i t b e s t a n d de g e w e n s t e v r i j h e i d s g r a d e n , de s t u u r g r o o t h e d e n e n de v e r -s c h i l l e n d e p a r a m e t e r -s v o o r de b e r e k e n i n g v a n de s c h e e p s b e w e g i n g e n e n h i e r a a n v e r -w a n t e g r o o t h e d e n . P e r a a n r o e p v a n SEAWAY kunnen de b e r e k e n -i n g e n u -i t g e v o e r d worden v o o r m a x -i m a a l : 5 v o o r w a a r t s e s n e l h e d e n v a n h e t s c h i p 13 r i c h t i n g e n v a n de inkomende g o l v e n 51 o n t m o e t i n g s f r e q u e n t i e s v a n de g o l v e n 5 d o o r s n e d e n waar de d w a r s k r a c h t e n e n b u i g e n d e en t o r s i e momenten b e r e k e n d k u n n e n worden 12 e n e r g i e s p e c t r a v a n de g o l v e n 10 l o k a t i e s op h e t s c h i p , w a a r s p e c i f i e k e b e w e g i n g e n b e r e k e n d kunnen worden.

(26)

Door h e t programma SEAWAY kunnen nu de v o l -gende g r o o t h e d e n b e r e k e n d worden: - De o n d e r w a t e r v o r m v a n h e t s c h i p b i j de opgegeven d i e p g a n g en t r i m . - E e n a a n t a l g e o m e t r i s c h e g r o o t h e d e n d i e v o o r de g e b r u i k e r v a n b e l a n g kunnen z i j n en d i e t e v e n s d i e n e n t e r c o n t r o l e v a n de i n v o e r , z o a l s de o p p e r v l a k k e n en de l i g g i n g e n v a n h e t z w a a r t e p u n t v a n de d o o r -s n e d e n e n de w a t e r l i j n , de l i g g i n g v a n h e t d r u k k i n g s p u n t , h e t volume, de d w a r s en de l a n g s a a n v a n g s m e t a c e n t e r h o o g t e n , h e t n a t o p p e r v l a k , e n z . - De v e r t i k a l e d w a r s k r a c h t e n e n b u i g e n d e momenten i n v l a k w a t e r . - De 2 - d i m e n s i o n a l e e n de geïntegreerde f r e q u e n t i e - a f h a n k e l i j k e h y d r o d y n a m i s c h e p o t e n t i a a l coëfficiënten, n a a r k e u z e b e -r e k e n d met de U -r s e l l - L e w i s - T a s a i methode o f met de F r a n k methode. - De v i s c e u z e s c h r i k d e m p i n g v o l g e n s de op e m p i r i e g e b a s e e r d e f o r m u l e v a n T r o o s t e n de v i s c e u z e s l i n g e r d e m p i n g v o l g e n s de, d e e l s op t h e o r i e e n d e e l s op e m p i r i e g e -b a s e e r d e , methode v a n I k e d a . De coëfficiënten v a n de b e w e g i n g s v e r g e l i j k i n g e n e n de g o l f k r a c h t e n e n de g o l f -momenten i n e n k e l v o u d i g e g o l v e n . - De f r e q u e n t i e k a r a k t e r i s t i e k e n v a n de 6 b e w e g i n g e n s c h r i k k e n , v e r z e t t e n , dompen, s l i n g e r e n , s t a m p e n en g i e r e n . - De o v e r d r a c h t s f u n k t i e s v a n de g e m i d d e l d e w e e r s t a n d s t o e n a m e d o o r de inkomende g o l -v e n -v o l g e n s de " u i t g e s t r a a l d e e n e r g i e " methode v a n G e r r i t s m a B e u k e l m a n e n v o l -g e n s de "-geïnte-greerde d r u k k e n " methode v a n B o e s e . - De f r e q u e n t i e k a r a k t e r i s t i e k e n v a n de v e r t i k a l e e n de l a t e r a l e d w a r s k r a c h t e n e n b u i g e n d e momenten e n de t o r s i e momen-t e n .

(27)

De e n e r g i e s p e c t r a v a n de l a n g k a i r m i g e o n r e g e l m a t i g e g o l v e n , d i e n a a r k e u z e g e d e -finiëerd kunnen worden d o o r Neumann, B r e t s c h n e i d e r , JONSWAP e n gemeten s p e c -t r a . - De s p e c t r a l e v e r d e l i n g , de s i g n i f i c a n t e a m p l i t u d e en de g e m i d d e l d e p e r i o d e v a n de 6 b e w e g i n g e n s c h r i k k e n , v e r z e t t e n , dompen, s l i n g e r e n , stampen en g i e r e n . De g e m i d d e l d e w e e r s t a n d s t o e n a m e i n o n -r e g e l m a t i g e g o l v e n v o l g e n s de h i e -r v o o -r genoemde twee methoden.

Op g e w e n s t e l o k a t i e s de s p e c t r a l e v e r -d e l i n g , -de s i g n i f i c a n t e a m p l i t u -d e en -de g e m i d d e l d e p e r i o d e v a n de v e r p l a a t s i n g -en, s n e l h e d e n e n v e r s n e l l i n g e n i n d r i e r i c h t i n g e n . - Op g e w e n s t e l o k a t i e s de s i g n i f i k a n t e am-p l i t u d e en de g e m i d d e l d e am-p e r i o d e v a n d e v e r t i k a l e r e l a t i e v e bewegingen met t e v e n s de k a n s op en h e t a a n t a l k e r e n p e r u u r voorkomen v a n h e t o v e r s c h r i j d e n v a n d r e m p e l w a a r d e n ( w a t e r o v e r n a m e ) . - De k a n s op en h e t a a n t a l k e r e n p e r u u r voorkomen v a n p a a l t j e s p i k k e n v o l g e n s de d e f i n i t i e v a n O c h i . U i t e r a a r d h o e v e n n i e t a l d e z e g r o o t h e d e n b e r e k e n d o f a f g e d r u k t t e worden. E e n e n a n d e r k a n g e r e g e l d worden met e e n k e u z e -s c h a k e l a a r i n h e t tweede i n v o e r b e -s t a n d . De u i t v o e r k a n n a a r k e u z e d i r e k t g e p r i n t worden o f a l s e e n A S C I I - b e s t a n d n a a r s c h i j f w e g g e s c h r e v e n worden. De b e r e k e n d e g r o o t -h e d e n worden z o d a n i g w e e r g e g e v e n d a t d e z e ook t e g e b r u i k e n z i j n a l s i n v o e r b e s t a n d v o o r a n d e r e programma's, z o a l s p i o t r o u t i -n e s e.d.

(28)

E e n a f g e l e i d e v a n d i t programma, SEAWAY-D genaamd, l e v e r t de k o m p l e t e h y d r o m e c h a n i -s c h e i n v o e r v o o r h e t programma DREDMO. D i t programma DREDMO i s i n h e t midden v a n de j a r e n 80 g e z a m e n l i j k o n t w i k k e l d door h e t W a t e r l o o p k u n d i g L a b o r a t o r i u m D e l f t e n h e t L a b o r a t o r i u m v o o r de T e c h n i e k v a n h e t G r o n d v e r z e t e n de V a k g r o e p S c h e e p s h y d r o -m e c h a n i k a v a n de T e c h n i s c h e U n i v e r s i t e i t D e l f t . H e t programma b e r e k e n t de bewegingen i n h e t t i j d s d o m e i n , de i n z e t b a a r h e i d e n de p r o d u k t i e v a n e e n c u t t e r z u i g e r , v e r a n k e r d door e e n s p u d p a a l o f d r a d e n . T e v e n s k a n SEAWAY-D de k o m p l e t e hydromecha-n i s c h e i hydromecha-n v o e r v o o r h e t programma SEATIME l e v e r e n .

D i t programma SEATIME w o r d t momenteel d o o r de v a k g r o e p o n t w i k k e l d om de bewegingen v a n v e r a n k e r d e d r i j v e n d e k o n s t r u k t i e s op stroom, w i n d e n g o l v e n t e s i m u l e r e n . I n h e t t i j d s d o m e i n worden de bewegingen v a n de k o n s t r u k t i e v o o r z e s g r a d e n v a n v r i j h e i d en de v e r a n k e r i n g s k r a c h t e n b e r e k e n d . H e t rekenmodel w o r d t mede o n t w i k k e l d om ook de i n v l o e d v a n n i e t - l i n e a r i t e i t e n i n o n d e r a n d e r e de demping op de k r a c h t e n e n de bewegingen t e b e s t u d e r e n .

Het s c h e e p s b e w e g i n g e n programma SEAWAY en h e t p r e - p r o c e s s i n g programma SEAWAY-D z i j n b e v e i l i g d t e g e n e e n o n g e o o r l o o f d g e b r u i k door m i d d e l v a n e e n S e n t i n e l - C s l e u t e l , a a n t e s l u i t e n op de p a r a l e l l e p r i n t e r p o o r t v a n de P e r s o n a l Computer.

(29)

DYNAMISCH GEDRAG VAN EEN SCHIP TIJDENS HET VOLLOPEN EEN RUIM.

Na e e n a a n v a r i n g e n e e n h i e r d o o r o n t s t a a n g a t m de s c h e e p s h u i d o n d e r de w a t e r l i j n kan de e i n d t o e s t a n d v a n h e t s c h i p b e r e k e n d worden. Deze e i n d t o e s t a n d k a n e c h t e r n i e t alléén b e p a a l d worden d o o r s t a t i s c h e s t a b i l i t e i t s b e r e k e n i n g e n t i j d e n s h e t v o l s t r o o m p r o c e s v a n één o f meer k o m p a r t i m e n -t e n . D y n a m i s c h e f a k -t o r e n , z o a l s de d y n a m i k a van h e t s c h i p z e l f , kunnen e e n b e l a n g r i j k e r o l s p e l e n . Ze kunnen s c h e e p s b e w e g i n g e n t o t g e v o l g hebben d i e mede b e p a l e n d z i j n v o o r de e i n d t o e s t a n d v a n h e t s c h i p . H e t s c h i p kan b i j v o o r b e e l d v o o r t i j d i g k e n t e r e n d o o r een " o v e r s h o o t " i n de bewegingen, d o o r h e t t e w a t e r komen v a n o p e n i n g e n o f d o o r h e t s c h u i v e n v a n l a d i n g a l s g e v o l g v a n t e g r o t e h e l l i n g s h o e k e n , a l o f n i e t g e k o m b i n e e r d met v e r s n e l l i n g e n . I n s a m e n w e r k i n g met h e t Centrum v o o r M e c h a n i s c h e C o n s t r u c t i e s v a n T.N.O. z i j n model e x p e r i m e n t e n u i t g e v o e r d om h e t d y n a -m i s c h h e l l i n g s g e d r a g v a n e e n s c h i p t i j d e n s h e t _ v o l l o p e n v a n e e n z i j t a n k n a e e n a a n -v a r i n g t e b e s t u d e r e n . H i e r b i j werd t e -v e n s h e t e f f e k t v a n e e n " c r o s s d u c t " t u s s e n de z i ^ t a n k s o n d e r z o c h t . De r e s u l t a t e n v a n d e z e e x p e r i m e n t e n z u l l e n g e b r u i k t worden om de o n t b r e k e n d e g e g e v e n s t e _ v e r k r i j g e n v o o r e e n i n o n t w i k k e l i n g z i ^ n d s i m u l a t i e - r e k e n p r o g r a m m a i n d e z e . D i t r e k e n m o d e l z a l g e b r u i k t worden om e e n s y s t e m a t i s c h e p a r a m e t e r s t u d i e u i t t e v o e r e n . . Op g r o n d v a n e e n d e r g e l i j k e s t u d i e k a n d a n b e o o r d e e l d worden i n h o e v e r r e de d y n a m i c a van h e t s c h i p t i j d e n s h e t v o l l o p e n e e n r o l s p e e l t .

(30)

7. MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING Deze v e r s l a g p e r i o d e w e r d d o o r de v a k g r o e p / l a b . n a a s t w e t e n s c h a p p e l i j k o n d e r z o e k ook e e n a a n t a l o n d e r z o e k e n v e r r i c h t i n h e t k a -d e r v a n m a a t s c h a p p e l i j k e -d i e n s t v e r l e n i n g . H i e r o n d e r w o r d t o.a. v e r s t a a n ( b e t a a l d e ) d i e n s t v e r l e n i n g a a n h e t b e d r i j f s l e v e n en de R i j k s o v e r h e i d i n de vorm v a n a d v i e z e n , mo-d e l p r o e v e n , w a r e - g r o o t t e m e t i n g e n e.mo-d. De i n 1989 u i t g e v o e r d e o p d r a c h t e n worden h i e r o n d e r genoemd. - S l e e p p r o e f met j a c k - u p p o o t , I R O - D e l f t . - S l e e p p r o e f met v l a k k e p l a a t met e n z o n d e r " S e a - S l i d e " , M a a s p a r t s b . v . - S l e e p p r o e f met M i n i - F i s h e r , Indonesië, G. D i j k s t r a . - P r a k t i k u m T H - D o r d r e c h t V e r d e l i n g v a n de d r i f t k r a c h t b i j 90 g r a -den d r i f t h o e k v o o r h e t MARIN. H y d r o s t a t i s c h e programma's v o o r PC g e -s c h i k t gemaakt, G. D i j k -s t r a . - W i j z i g i n g programma B J - 2 0 , s t a b i l i t e i t i n achteropkomende g o l v e n v o o r h e t MARIN. - S l e e p p r o e f met s l i b z u i g e r " P u n a i s e " v o o r

J.G. N e l i s , Grond-, Weg- e n Waterbouw b.v U i t b r e i d i n g j a c h t o n d e r z o e k met 10 s y s t e

-m a t i s c h e -m o d e l l e n , A u s t r a l i a n C h a l l e n g e . - T u i g m e t i n g a a n de " E n d e a v o u r " , Ocean

(31)

8. ONDERZOEKFACILITEITEN T e n b e h o e v e v a n h e t e x p e r i m e n t e l e o n d e r z o e k b e s c h i k t de V a k g r o e p S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a o v e r de v o l g e n d e f a c i l i t e i t e n : S l e e p t a n k I l e n g t e b r e e d t e w a t e r d i e p t e w a g e n s n e l h e i d g o l f o p w e k k e r g o l f l e n g t e 142 m 4.22 m 2.50 m max. 7 m/s f l a p - t y p e ( e l e k t r o n i s c h / h y d r a u l i s c h g e s t u u r d ) 0.3 - 6.0 m S l e e p t a n k I I l e n g t e b r e e d t e w a t e r d i e p t e w a g e n s n e l h e i d g o l f o p w e k k e r g o l f l e n g t e 85 m 2.75 m 1.25 m max. 3 m/s f l a p - t y p e ( e l e k t r o n i s c h / h y d r a u l i s c h g e s t u u r d ) 0.4 - 6.5 m N a a s t d e z e " s t a t i o n a i r e " f a c i l i t e i t e n b e -s c h i k t de v a k g r o e p nog o v e r e e n u i t g e b r e i d i n s t r u m e n t a r i u m waarmee, n i e t a l l e e n i n h e t l a b o r a t o r i u m maar ook a a n b o o r d v a n s c h e p e n v e r s c h i l l e n d e m e t i n g e n kunnen w o r d e n u i t g e -v o e r d . ^

(32)

9. RAPPORTEN EN P U B L I K A T I E S 1989 De h i e r n a v o l g e n d e l i j s t v a n r a p p o r t e n e n p u b l i k a t i e s i s i n d i t j a a r v e r s l a g opgenomen om e e n i n d r u k t e g e v e n v a n de werkzaamheden v a n de v a k g r o e p . I n g . W.B. T i n b e r g e n , P r o g r a m m a t u u r b i j " B e t r o u w b a a r h e i d , _ nauw-k e u r i g h e i d en p r e c i s i e v a n n a v i g a t i e me-t h o d i e k e n " . ( N a v i g a me-t i e k u n d e I V , MT612). R e p o r t No. 818-M, 1989. H. U i t t e n b o g a a r d , H e t a n a l y s e r e n v a n b i n n e n v a a r t o n g e v a l l e n met b e h u l p v a n f o u t e n g e b e u r t e n i s s e n b o -men, i n g e n i e u r s w e r k , 14 a p r i l 1989. R a p p o r t No. 819-S, 1989. P r o f . i r J . G e r r i t s m a , I r . J.A. K e u n i n g e n Dr. I r . P. v a n O o s s a n e n . B e n o d i g d o n d e r z o e k t e n b e h o e v e v a n de j a c h t b o u w i n N e d e r l a n d . I n s a m e n w e r k i n g met MARIN-Wageningen. R a p p o r t No. 821-P, 1989. E . L . Ypma A T h r u s t e r . A s s i s t e d M o o r i n g S y s t e m , S t u d e n t t h e s i s , 6 O k t o b e r 1989. R e p o r t No. 822-S, 1989. P r o f . i r . J . G e r r i t s m a , B e p a l i n g machinevermogen r e d d i n g b o o t VBRZ, i n o p d r a c h t v a n de VBRZ, B l a n k e n b e r g . R a p p o r t No. 823, 1989.

(33)

I n v l o e d v a n S e a S l i d e op de w r i j v i n g s w e e r -s t a n d , i n o p d r a c h t v a n de F i r m a M a a -s p a r t -s bv t e D o r d r e c h t . R a p p o r t No. 825-0, 1989. I n g . W.B. T i n b e r g e n , De k l e i n s t e k w a d r a t e n methode v o o r e e n e x -ponentiële f u n k t i e . R a p p o r t No. 826-M, 1989. P r o f . - i r . J . G e r r i t s m a , W e e r s t a n d v a n e e n m i n i f i s h e r 1050, o n t w o r -p e n d o o r G. D i j k s t r a t . b . v . de k u s t v i s s e r i j i n Indonesië. R a p p o r t No. 827, 1989. R. K a n t , E e n t i j d s d o m e i n s i m u l a t i e p r o g r a m m a v o o r de b e w e g i n g e n v a n p l a n e r e n d e s c h e p e n i n o n r e -g e l m a t i -g e -g o l v e n , i n -g e n i e u r s w e r k , 3 0 - 6 - ' 8 9 . R a p p o r t No. 828-S, 1989. J a a r v e r s l a g 1988, R a p p o r t No. 829 K o e r s s t a b i l i t e i t v o o r e e n Ro-Ro. s c h i p a l s f u n k t i e v a n w a t e r d i e p t e , t r i m en s n e l h e i d , m o p d r a c h t v a n h e t M i n i s t e r i e v a n V e r k e e r e n W a t e r s t a a t , DGSM. R a p p o r t No. 830-O, 1989. I n g . W. Beukelman, C r o s s f l o w d r a g on a segmented model. PRADS'89, V a r n a , B u l g a r i a . R e p o r t No. 831-P, 1989.

(34)

J.M. V a l s t a r , V e r k e n n e n d o n d e r z o e k n a a r h e t g e b r u i k v a n de E l e k t r o n i s c h e Z e e k a a r t i n g e n i e u r s w e r k , 30 m e i 1989. R a p p o r t No. 832-S, 1989. R.M.L. I n d e s t e e g e , P r e s t a t i e b e r e k e n i n g v a n z e i l e n d e s c h e p e n , i n g e n i e u r s w e r k , 30 a u g u s t u s 1989. R a p p o r t No. 833-S, 1989. P r o f . i r . J . G e r r i t s m a , W e e r s t a n d s p r o e v e n met de M i n i F i s h e r S i n g l e C h i n e ontworpen d o o r G. D i j k s t r a . R a p p o r t No. 834, 1989. P r o f . i r . J . G e r r i t s m a , I r . J.A. K e u n i n g and I n g . A. V e r s l u i s , U p r i g h t r e s i s t a n c e o f s a i l i n g y a c h t h u l l f o r m s . R e p o r t No. 836, 1989. M. M o s t e r d , Programma om de w e e r s t a n d , t r i m h o e k en i n z i n k i n g v a n p l a n e r e n d e b o t e n met r o n d e kimmen t e b e r e k e n e n met b e h u l p v a n de r e s u l t a t e n en de d a a r b i j b e h o r e n d e b e r e k e -n i -n g s m e t h o d e v a -n de d o o r Marwood e-n B a i l e y u i t g e v o e r d e m o d e l p r o e v e n . R a p p o r t No. 835-M, 1989. H. K o b a y a s h i , R e s e a r c h f e l l o w . U n i v e r s i t y o f M e r c a n t i l e M a r i n e , Tokyo. S h i p c o u r s e k e e p i n g s i m u l a t o r . R e p o r t No. 837-M, 1989.

(35)

H. K o b a y s h i , R e s e a r h f e l l o w U n i v e r s i t y o f M e r c a n t i l e M a r i n e , Tokyo, The s t u d y o f t h e M a r i n T r a f f i c Management. R e p o r t No, 838-M, 1989. D i s t r i b u t i o n o f d r i f t f o r c e s a t 90 d e g r e e d r i f t a n g l e , by o r d e r o f MARIN-Wageningen. R e p o r t No. 839-0, 1989. H u b r e g t s e , A.H.

Het V..O.C. S c h i p "Amsterdam". Het b e r e k e n e n v a n de z e i l p r e s t a t i e s i n v l a k w a t e r , op de A t l a n t i s c h e O c e a a n en op de Noordzee, i n g e n i e u r s w e r k , 29 a u g u s t u s 1989. R a p p o r t No. 840-S, 1989. W e e r s t a n d s m e t i n g e n a a n e e n s l i b z u i g e r i n o p d r a c h t v a n J.G. N e l i s . R a p p o r t No. 842-0, 1989. K u i p e r , Dr. i r . G. "Modelonderzoek", r e d e u i t g e s p r o k e n t e r g e -l e g e n h e i d v a n de o p e n b a r e a a n v a a r d i n g v a n h e t ambt v a n b u i t e n g e w o o n h o o g l e r a a r i n h e t v a k g e b i e d W e e r s t a n d en V o o r t s t u w i n g v a n s c h e p e n a a n de f a c . d e r Werktuigbouwkunde en M a r i t i e m e T e c h n i e k v a n de T e c h n i s c h e U n i v e r s i t e i t D e l f t , op 24 mei 1989. R a p p o r t No. 841-P, 1989. S t o t e r , P.H. E e n p r o t o t y p e w e e r r o u t e e r programma v o o r h e t r o u t e r e n a a n b o o r d , i n g e n i e u r s w e r k , 30 a u g u s t u s 1989. R a p p o r t No. 843-S, 1989.

(36)

Hoogerbrugge, B. S u r g e r e l a t e d f o r c e s on a s w a t h i n w a v e s . S t u d e n t t h e s i s , 22 december 1 9 8 9 . R e p o r t No. 844-S, 1989. Reumer, J . De F r a n k - C l o s e - F i t - M e t h o d e . B e r e k e n e n v a n de t o e g v o e g d e m a s s a e n demping v a n g e d e e l -t e l i j k o f g e h e e l ondergedompelde l i c h a m e n . R a p p o r t No. 846-M, 1989. K u i p e r , P r o f . d r . i r . G. W e e r s t a n d en V o o r t s t u w i n g . D i k t a a t Mt512. R a p p o r t No. 847-K, 1989. Journée, I r . J.M.J., S t r i p t h e o r y a l g o r i t h m s . R e v i s e d R e p o r t , R e p o r t No, 848, 1989. Journée, I r . J.M.J., "SEAWAY - D e l f t " . U s e r manual and T h e o r e t i c a l B a c k g r o u n d o f R e l e a s e o f 3.00. R e p o r t No. 849, 1989. T i n b e r g e n , Ing.W. en P r o f . i r . J . A . K o r t e w e g , E e n c o m p u t e r s i m u l a t i e v a n de t e w a t e r l a t i n g v a n e e n o f f s h o r e - j a c k e t v a n a f e e n p o n t o n . R a p p o r t No. 850-M, 1989. Onnink, R. E x p e r i m e n t e l e r e s u l t a t e n S y s t h e m a t i s c h e Y a c h t H u l l S e r i e I I I . R a p p o r t No. 851-M, 1 9 8 9 .

(37)

G e r r i t s m a , P r o f . i r . J . , "Dynamisch g e d r a g " . A f s c h e i d s r e d e u i t g e s p r o k e n op 29 s e p t e m b e r 1989 d o o r P r o f . i r . J . G e r r i t s m a h o o g l e r a a r m de S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a v a n de f a c . d e r Werktuigbouwkunde en M a r i t i e m e T e c h n i e k d e r T e c h n i s c h e U n i v e r s i t e i t D e l f t . R a p p o r t No. 852-P, 1989. R e p o r t s , n o t marked w i t h -O, - s o r -M, c a n be o r d e r e d by m a i l f o r a p r i c e o f D f l . 25,= e a c h p l u s VAT* and m a i l i n g e x p e n s e s . An i n v o i c e w i l l be i n c l u d e d ; p l e a s e do n o t s e n d payment i n a d v a n c e . *) a t p r e s e n t 5% R a p p o r t e n , n i e t g e m e r k t met -O, -S o f -M z i j n v e r k r i j g b a a r è f 25,= p e r s t u k , e x c l . BTW en v e r z e n d k o s t e n . E r I S een k a t a l o g u s t e v e r k r i j g e n w a a r i n a l l e r a p p o r t e n , p u b l i k a t i e s . I n g e n i e u r s -w e r k e n en k o l l e g e d i k t a t e n v e r m e l d s t a a n v a n de v a k g r o e p S c h e e p s h y d r o m e c h a n i c a . K o s t e n f 25,=. B e s t e l l i n g t . a . v . P.W. de H e e r .

(38)

Cytaty

Powiązane dokumenty

(INSTYTUT NAUK HISTORYCZNYCH UKSW, 18.XI. 2013) Pierwsza z cyklu konferencji „W kręgu cywilizacji śródziemnomorskiej” poświecona za- gadnieniu religii w świecie

Et même si ces actes sont commis par les ribauds, composante spéci- fique de l’armée des croisés, auxquels les règles de comportement courtois ne

i ograniczeń dziecka w procesie terapii, przyjrzenie się indywidualnym cechom dziecka nie wynikającym ze

Najczęściej dzieci chcą się uczyć tak bardzo, że nie rozróżniają nauki od zabawy, dopóki dorośli nie przekonają ich, że nauka nie jest zabawą.. Dziecko uczy się

BACKG RO UND : The objective of the paper was the self-assessment of satisfaction performed by the residents of social care homes in various European countries

W związku z tym, mimo ich zbieżności z nauczaniem Piusa XI nie były one tylko jego skutkiem, ale pozostawały w głębszym nurcie katolickiego programu odnowy

• One year's subscription (10 issues) to Fast Ferry Intemationai Price £40 (United Kingdom addresses). £50 or US$90

The last conclusion is that with the described program a Goods Flow Control structure can be managed, if the structure does not violate the assumptions done while making this