UCHWAŁA NR XX/101/16 RADY POWIATU SULĘCIŃSKIEGO. z dnia 23 lutego 2016 r.

(1)

UCHWAŁA NR XX/101/16 RADY POWIATU SULĘCIŃSKIEGO

z dnia 23 lutego 2016 r.

w sprawie przyjęcia Strategii Polityki Społecznej Powiatu Sulęcińskiego na lata 2016-2022

Na podstawie art. 16b ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 163 ze zm.) w związku z art. 12 pkt. 11 oraz art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 1445 ze zm.) Rada Powiatu Sulęcińskiego uchwala, co następuje:

§ 1. Przyjmuje się Strategię Polityki Społecznej Powiatu Sulęcińskiego na lata 2016-2022 stanowiącą załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu Sulęcińskiego.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady Powiatu

Tadeusz Dąbroś

(2)

Załącznik do uchwały Rady Powiatu Sulęcińskiego z dnia 23 lutego 2016r.

STRATEGIA POLITYKI SPOŁECZNEJ

POWIATU

SULĘCIŃSKIEGO

2016-2022

(3)

Spis treści

Wprowadzenie 4

Rozdział I. Uwarunkowania zewnętrzne oraz diagnoza sytuacji społecznej powiatu sulęcińskiego 1.1. Podstawy prawne i strategiczno - programowe 5

1.2. Uwarunkowania przestrzenne i historyczne oraz demografia 6

Rozdział II Diagnoza sytuacji społecznej powiatu sulęcińskiego 2.1. Pomoc społeczna w gminach 7

2.2. Zapobieganie alkoholizmowi w gminach 17

2.3. Asystenci rodziny 26

2.4. Rozwój ekonomii społecznej 28

2.5. Gminny program rewitalizacji 32

2.6. Pomoc społeczna realizowana przez samorząd powiatowy 32

2.7. Bezpieczeństwo publiczne 41

2.8. Opieka zdrowotna 43

2.9. Działania na rzecz osób niepełnosprawnych 46

2.10. Edukacja dzieci i młodzieży oraz poradnictwo specjalistyczne 51

Rozdział III Bezrobocie w powiecie sulęcińskim 3.1. Struktura bezrobocia, usługi instrumenty rynku pracy 56

3.2 Program promocji zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy w powiecie sulęcińskim 79

Rozdział IV. Powiatowy system pomocy społecznej 82

Rozdział V Problemy społeczne w powiecie sulęcińskim i analiza SWOT 92

Rozdział VI Prognoza zmian w zakresie objętym strategią 102

6.1. Misja i wizja powiatu sulęcińskiego 102

6.2. Cele strategiczne, cele operacyjne, zadania oraz wskaźniki 103

VII Monitoring oraz ramy finansowe 112

(4)

Wprowadzenie

Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016-2022 jest kontynuacją uchwały Nr XIII/87/07 Rady Powiatu w Sulęcinie z dnia 28 grudnia 2007r. w sprawie przyjęcia „Strategii Polityki Społecznej Powiatu Sulęcińskiego 2007+”

Upływ czasu od opracowania dotychczas obowiązującej strategii oraz zmiany i uwarunkowania zewnętrzne spowodowały konieczność uaktualnienia dokumentu.

Strategia jest punktem odniesienia dla strategii i programów opracowywanych przez jednostki samorządu terytorialnego w powiecie sulęcińskim.

Podstawą niniejszego opracowania są dane i informacje uzyskane z jednostek organizacyjnych powiatu, dane z ośrodków pomocy społecznej z terenu powiatu sulęcińskiego, dane uzyskane z Urzędu Statystycznego oraz informacje dostępne w sieci internetowej, dotyczące sytuacji społeczno–gospodarczej regionu.

Powiatowa Strategia Polityki Społecznej Powiatu stanowi lokalny element polityki społecznej, który powinien przejawiać się w postępie społecznym i dążeniu do zaspokojenia potrzeb wszystkich mieszkańców powiatu. Dynamiczny rozwój gospodarczy przekłada się na rozwój społeczeństwa, ale również i na powstanie nierówności społecznych, co łączy się z rosnącym bezrobociem, obniżaniem się zdrowotności, wzrostem przestępczości, coraz większą dysfunkcją rodzin, pojawieniem się problemu „eurosierot”. Znaczącym problemem jest również starzenie się populacji (systematyczny wzrost ludności w wieku poprodukcyjnym, zmniejszenie dzietności, odpływ ludzi młodych).

Opracowana strategia jest zgodna z podstawowymi zasadami życia społecznego w szczególności z zasadą pomocniczości, partycypacji społecznej i współodpowiedzialności. Dokument strategiczny informuje społeczeństwo, podmioty gospodarcze i instytucje o priorytetach przyjętych przez władze powiatu, dając im tym samym przesłankę do dokonywania własnych wyborów. Wskazuje na kluczowe trudności społeczne, z jakimi borykają się mieszkańcy powiatu oraz na ich potrzeby. Wytycza także kierunki działań na rzecz niwelowania zjawisk społecznie niepożądanych, a także mechanizmów wzmacniających efektywność dokonywanych pozytywnych i wskazanych zmian. Strategia powinna stać się podstawą prowadzenia właściwej polityki przez poszczególne podmioty działające w regionie.

Strategia jest dokumentem przedstawiającym ogólnie problemy społeczne występujące w powiecie i sposoby ich rozwiązywania, a poszczególne działania zmierzające do rozwiązania konkretnych problemów będą opracowywane w programach.

W ramach realizacji strategii zakłada się współpracę na zasadzie partnerstwa w obszarze społecznego rozwoju z:

- organizacjami pozarządowymi, - wolontariatem,

- placówkami oświatowymi, - powiatowym urzędem pracy, - policją,

- sądem,

- placówkami ochrony zdrowia, - placówkami pomocy społecznej.

Wymienieni partnerzy są siłą twórczą, wydobywającą działania aktywizujące środowisko poprzez pobudzanie ludzi do działania i wprowadzenie w życie pomysłów wynikających z aktywności społecznej. Jest to duży potencjał, którego wykorzystanie i odpowiednie ukierunkowanie da szansę na rozwiązanie wielu złożonych problemów.

(5)

Rozdział I.

Uwarunkowania zewnętrzne oraz diagnoza sytuacji społecznej powiatu sulęcińskiego

1.1. Podstawy prawne oraz strategiczno - programowe

Powiatowa Strategia Polityki Społecznej Powiatu Sulęcińskiego na lata 2016-2022, podobnie jak inne dokumenty strategiczne przygotowywane na różnych szczeblach administracji publicznej jest dokumentem uwarunkowanym prawnie. Obowiązek jej opracowywania wynika wprost z art. 19 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2014 r. o pomocy społecznej (tj. Dz.U. z 2015 r., poz.163 ze zm.), który w ramach zadań własnych powiatu przewiduje „opracowanie i realizację powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspieranie osób niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka – po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami”.

Na treść i realizację strategii mają również wpływ inne akty prawne. Należą do nich m.in.:

- ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2015 r., poz.1445),

- ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tj. Dz.U.

z 2015r., poz. 332 ze zm.)

- ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 ze zm.)

- ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy tj. (Dz.U.

z 2015 r., poz. 149)

- ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tj. Dz.U. z 2011 r., Nr 43, poz. 225 ze zm.)

- ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz.U. z 2015 r., poz. 1286 ze zm.)

- ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 1390 zm.)

- ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz.U. z 2012 r. poz. 124 ze zm.) - ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (tj. Dz.U.

z 2014 r. poz. 1118 ze zm.)

- ustawa z dnia 07 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2015r. poz. 2156 ze zm.)

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Sulęcińskiego jest dokumentem spójnym z dokumentami strategicznymi i programowymi, które funkcjonują na poziomie europejskim, ogólnopolskim, wojewódzkim i powiatowym. Dokumenty te tworzą warunki do podejmowania działań opartych na zasadzie pomocniczości państwa przy wykorzystaniu zasobów tkwiących w środowiskach lokalnych i aktywności środowisk zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym.

Dokumenty europejskie i krajowe:

- Europa 2020 - Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu;

- Wieloletnie Ramy Finansowe na lata 2014 - 2020;

- Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020;

- Strategia Rozwoju Kraju 2020;

- Narodowa Strategia Integracji Społecznej.

Dokumenty regionalne i lokalne:

- Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 2014 - 2020

- Strategia Rozwoju Polityki Społecznej Województwa Lubuskiego na lata 2014 - 2020 - Program Rozwoju Powiatu Sulęcińskiego do roku 2020.

(6)

1.2 Uwarunkowania przestrzenne i historyczne oraz demografia

Powiat Sulęciński utworzony został w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Położony jest w środkowo-północnej części województwa lubuskiego i zajmuje obszar 1 178 km². Siedzibą powiatu jest miasto Sulęcin. Powiat graniczy z pięcioma powiatami: gorzowskim, międzyrzeckim, świebodzińskim, krośnieńskim oraz słubickim.

Swoim zasięgiem obejmuje następujące jednostki:

- gminy miejsko-wiejskie: Lubniewice, Sulęcin, Torzym - gminy wiejskie: Krzeszyce, Słońsk

- miasta: Lubniewice, Sulęcin, Torzym.

Gmina Torzym jest największą gminą w powiecie zajmującą 31,86% powierzchni powiatu. Natomiast Gmina Lubniewice jest najmniejszą jednostką administracyjną zajmującą 11,0% powierzchni powiatu.

Powiat położony jest w północno zachodniej części województwa lubuskiego w dorzeczu Odry i Warty, na obszarze historycznej Ziemi Lubuskiej. Powiat położony jest w następujących regionach fizycznogeograficznych: Kotlina Gorzowska, Pojezierze Łagowskie i Równina Torzymska.

Historia powiatu sulęcińskiego, jako jednostki administracyjnej, sięga początków XIX wieku. W roku 1810 zlokalizowana została w Sulęcinie siedziba Starostwa Powiatowego. Z małymi przerwami funkcjonowała ona do 1975 roku. Przed II wojną światową powiat obejmował 81 ówczesnych gmin i 341 miejscowości. Obecnie w jego skład wchodzi pięć jednostek terytorialnych.

Powiat sulęciński jest najsłabiej zaludnionym obszarem w województwie lubuskim (30 osób/km). Charakteryzuje się niekorzystnymi wartościami demograficznymi (relatywnie niski wskaźnik urodzeń, wysoki wskaźnik zgonów). Na obraz demograficzny składa się ujemny przyrost naturalny i deficyt migracyjny w ruchu wewnętrznym i zagranicznym.

Powierzchnię 1177 km zamieszkuje 35,76 tys. osób, z tego ponad 58% ludności mieszka na wsi.

Obszar wiejski zajmuje 97% powierzchni powiatu. Struktura ludności według płci wykazuje mniejszą od średniej wojewódzkiej dysproporcje. Kobiety stanowią 50,3% ludności ogółem. Współczynnik feminizacji wynosi 101 (kobiet na 100 mężczyzn), przy czym na wsiach zamieszkuje więcej mężczyzn niż kobiet. Stopa urbanizacji stanowi niespełna 42%.

Liczba mieszkańców w 2014r.

Ogółem 35761 Kobiety - 18000

Mężczyźni - 17761

w miastach 14925 Kobiety - 7728

Mężczyźni - 7197

na wsi 20836 Kobiety - 10272

Mężczyźni - 10564

(7)

Rozdział II Diagnoza sytuacji społecznej powiatu sulęcińskiego

2.1. Pomoc społeczna w gminach

Pomoc społeczna zajmuje ważne miejsce w systemie zabezpieczenia społecznego. Jej rola ciągle wzrasta, gdyż zakres podmiotowy i przedmiotowy udzielanych świadczeń ulega systematycznemu rozszerzeniu. Główne zadania określone zostały przepisami ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz.U. z 2015 r. poz.163). Zapewnienie realizacji zadań związanych z pomocą społeczną spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo) oraz na organach administracji rzędowej.

Do zadań gminy w zakresie pomocy społecznej realizowanych przez ośrodki pomocy społecznej, należy m.in.:

- udzielenie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym, - przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych, okresowych i celowych,

- organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych,

- tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną, - dożywianie dzieci,

- kierowanie do domu pomocy społecznej.

W powiecie występują następujące instytucje, które wypełniają zadania z zakresu pomocy społecznej:

- Ośrodek Pomocy Społecznej w Sulęcinie;

- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słońsku;

- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krzeszycach;

- Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lubniewicach;

- Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Torzymiu;

Gmina Sulęcin

Przyczyny korzystania z pomocy społecznej

2013 2014 2015

Ubóstwo 921 876 834

Sieroctwo 1 1 1

Bezdomność 19 26 28

Potrzeba ochrony macierzyństwa 131 118 119

Bezrobocie 767 710 655

Niepełnosprawność 377 371 367

Długotrwała choroba 552 554 592

Bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych

155 150 148

- rodziny niepełne 110 107 98

- rodziny wielodzietne 8 10 13

Alkoholizm 54 58 63

Narkomania 3 3 6

Przemoc w rodzinie 7 3 8

Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego

27 32 43

Zdarzenie losowe 5 5 4

(8)

Formy korzystania z pomocy społecznej 2013 2014 2015

Zasiłki stałe 174 188 184

Zasiłek dla osób sprawujących opiekę nad

dzieckiem niepełnosprawnym 65 70 64

Składki na ubezpieczenie rentowe 52 52 49

emerytalne

Składki na ubezpieczenie zdrowotne 226 238 232

Zasiłki okresowe 906 822 806

Zasiłki celowe 1081 1029 1022

Usługi opiekuńcze 40 34 40

Usługi specjalistyczne 0 0 0

Dożywianie dzieci 336 341 350

Dożywianie dorosłych 134 150 161

Schronienie 19 26 28

Zasiłki realizowane w naturze (bony lub

towary, odzież ,sprzęt, żywność) 0 0 0

Kontrakty socjalne 65 64 33

Opłaty za domu pomocy społecznej 33 40 36

Opłaty za dzieci umieszczone w placówkach

wychowawczych 6 4 5

Opłaty za dzieci umieszczone w rodzinnej

pieczy zastępczej 13 20 19

Zabezpieczenie pieniężne dla opiekunów

prawnych 0 1 0

Łączna kwota wydatkowana na w/w formy

pomocy w tysiącach zł 5 265 868 5 475 764 5 985 083

Diagnoza powodów ubiegania się o pomoc społeczną oraz dostosowanie odpowiednich form pomocy wpływają na skuteczność i efektywność podejmowanych działań pomocy społecznej, a także określają kierunki polityki społecznej na terenie Gminy Sulęcin.

Najczęściej występującymi przyczynami trudnej sytuacji rodzin, a jednocześnie powodami ubiegania się o pomoc jest ubóstwo, bezrobocie, długotrwała choroba, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i trudności w prowadzeniu gospodarstwa domowego w tym:

rodziny wielodzietne i niepełne, oraz uzależnienia.

Największą grupę osób korzystających z pomocy społecznej są środowiska, gdzie występuje ubóstwo tj. brak dostatecznych środków materialnych do życia. Ubóstwo wyznaczone jako kryterium dochodowe, aktualnie stanowi kwotę 514 zł na osobę w rodzinie oraz 634 zł na osobę samotnie gospodarującej.

Możemy zaobserwować spadek osób korzystających z powodu bezrobocia. Zwiększa się skala osób korzystających z powodu długotrwałej choroby oraz duża grupa osób posiadająca niepełnosprawność.

Najczęściej wśród osób korzystających z pomocy społecznej są osoby z orzeczoną niepełnosprawnością i z długotrwałą chorobą, co sygnalizuje o pogarszającej się sytuacji tej grupy osób o pogarszającym się stanie ich zdrowia oraz trudną sytuacją materialną, która zmusza ich do korzystania ze wsparcia instytucjonalnego w formie finansowej, udzielania świadczeń w formie usług opiekuńczych czy kierowanie do Domu Pomocy Społecznej.

(9)

Gmina Słońsk

Przyczyny korzystania

z pomocy społecznej 2013 2014 2015

Ubóstwo 198 183 153

Sieroctwo - - 0

Potrzeba ochrony macierzyństwa 10 0 8

Bezradność w sprawach opiekuńczo- 68 58 42

wychowawczych

W tym - rodziny niepełne 49 40 27

- rodziny wielodzietne 22 22 20

Alkoholizm 32 25 21

Narkomania 0 1 0

Trudności w przystosowaniu po 6 3 1

opuszczeniu zakładu karnego

Klęska żywiołowa lub ekologiczna 0 0 0

Następuje wyraźny spadek bezrobocia, co w istotny sposób powinno zmniejszyć liczbę korzystających z pomocy. Duża jest liczba rodzin z problemem alkoholowym, co wymaga ścisłej współpracy z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Zmniejsza się skala ubóstwa, natomiast rośnie problem niepełnosprawności, co wiąże się ze wzrostem chorób wśród społeczeństwa.

(10)

Formy pomocy

stosowanej przez OPS Słońsk 2013 2014 2015

Zasiłki stałe 43 42 42

Macierzyński zasiłek okresowy 0 0 0

Macierzyński zasiłek jednorazowy 0 0 0

Okresowy zasiłek gwarantowany 0 0 0

Zasiłek dla matek wychowujących dzieci 37 19 16 niepełnosprawne

Składki na ubezpieczenie rentowo 32 33 31

emerytalne

Schronienie 2 9 6

Zasiłki realizowane w naturze (bony lub 118 109 273 towary, odzież sprzęt, żywność)

Łączna kwota wydatkowana na w/w 839 tys. 846 tys. 865tys.

formy pomocy w tysiącach zł

Kwota wydatkowana na świadczenia wzrasta. Należy jeszcze większy nacisk położyć na kontrakty socjalne. Niezbędnym wydaje się zacieśnienie współpracy z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, gdyż problem w Gminie jest dużo szerszy, o czym świadczą zasiłki realizowane w naturze. Do osób z problemem alkoholowym zasiłki powinny być kierowane tylko w formie rzeczowej lub bonów towarowych, aby otrzymane środki nie były wydatkowane na używki i alkohol.

Gmina Słońsk

Liczba założonych Niebieskich kart

2013 2014 2015

3 9 6

(11)

Gmina Krzeszyce

Ubóstwo 282 318 267

Sieroctwo 0 0 0

Potrzeba ochrony macierzyństwa 61 108 118

Bezrobocie 327 349 286

Niepełnosprawność 155 148 141

Długotrwała choroba 272 288 263

Bezradność w sprawach opiekuńczo- 138 110 111 wychowawczych

W tym - rodziny niepełne 98 98 93

- rodziny wielodzietne 40 12 18

Alkoholizm 22 7 12

Narkomania 0 0 1

Trudności w przystosowaniu po 4 2 1

opuszczeniu zakładu karnego

Klęska żywiołowa lub ekologiczna 0 2 28

Formy pomocy stosowane przez OPS Krzeszyce

2013 2013

2014 2014

2015 2015 Ilość

osób

Kwota (zł)

Ilość osób

Kwota (zł)

Ilość

osób Kwota (zł)

Zasiłki stałe 39 158.235 40 168.221 39 185.224

Zasiłek dla osób sprawujących opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym 30

158.340 16 135.233 14 226.800 30

Składki na ubezpieczenie rentowe

emerytalne 0 0 0 0 0 0

Składki na ubezpieczenie zdrowotne 34 13.742 34 14.491 35 16.212

Zasiłki okresowe 133 292.792 115 265.247 108 239.583

Zasiłki celowe 218 123.443 134 146.432 142 165.066

Usługi opiekuńcze 11 90.468 21 112.247 20 121.066

Usługi specjalistyczne 1 2880 1 20.453 1 28.360

Dożywianie dzieci 190 80.496 185 73.502 173 63.505

Dożywianie dorosłych 19 7.352 17 6.912 17 6.912

Schronienie 0 0 0 0 0 0

Zasiłki realizowane w naturze (bony lub towary, odzież , sprzęt, żywność)

0

0 0 0 302

bank żywności

Kontrakty socjalne 5 0 2 0 1 0

(12)

Opłaty za domu pomocy społecznej 8 190.000 8 233.002 11 272.098 Opłaty za dzieci umieszczone w placówkach

wychowawczych 2 12.898 2 27.405 2 35.664

Opłaty za dzieci umieszczone w rodzinnej

pieczy zastępczej 2 2.2756 2 4.707 2 15.225

Zabezpieczenie pieniężne dla opiekunów

prawnych 0 0 0 0 3 5.000

Łączna kwota wydatkowana na w/w

formy pomocy w tysiącach zł 1.132921 1.207852 1.312.210

Zbyt mały nacisk położony na kontrakty socjalne nie wymusza na podopiecznych żadnych własnych działań zmierzających do poprawy swojej sytuacji.

Kwota wydatkowana przez OPS sukcesywnie wzrasta. Brak kontraktów społecznych nie spowoduje zmniejszenia wydatków na świadczenia. Gmina nie posiada Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie ani Punktu Interwencyjno-Konsultacyjnego dla Ofiar Przemocy. Na terenie gminy nie działa Punkt Interwencji Kryzysowej.

Na terenie gminy tworzy się sieć pomocy sąsiedzkiej.

2013 2014 2015 Uwagi

Liczba założonych Niebieskich kart

8 5 10 brak

Gmina Lubniewice

Realizacja zadań oraz tworzenie systemu wsparcia społecznego leży w zakresie działań Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej przy współdziałaniu z prowadzoną na terenie gminy i powiatu działalnością organizacji społecznych, kościołów, związków wyznaniowych, stowarzyszeń, pracodawców oraz osób fizycznych i prawnych

W Gminie Lubniewice w ciągu ostatnich lat nie odnotowuje się różnic tak w ilości środowisk korzystających z pomocy społecznej, jak i w strukturze rodzin korzystających z pomocy społecznej

z pomocy społecznej

2013 2014 2015

Ubóstwo 129 115 106

Sieroctwo 0 1 0

Potrzeba ochrony macierzyństwa 0 0 4

Bezrobocie 144 121 110

Niepełnosprawność 29 29 27

Długotrwała choroba 20 25 24

Bezradność w sprawach opiekuńczo-

wychowawczych 8 4 5

W tym

rodziny niepełne 8 4 5

rodziny wielodzietne 2 0 0

Alkoholizm 10 13 12

Narkomania 0 0 0

(13)

Trudności w przystosowaniu po

opuszczeniu zakładu karnego 2 3 3

Klęska żywiołowa lub ekologiczna 0 0 0

Bezdomność 5 5 5

Formy pomocy stosowane

przez OPS Lubniewice 2014 2015

Rodzaj świadczenia Liczba

świadczeń Kwota Liczba

świadczeń Kwota

Zasiłek rodzinny 1874 1778 176 229,00 zł

182 580,00 zł Dodatek do zasiłku rodzinnego

z tytułu urodzenia dziecka 9 9 000,00 zł 7 7 000,00 zł

Dodatek z tytułu

opieki nad dzieckiem w okresie urlopu wychowawczego

68 26 787,00 zł 64 24 107,00 zł

Dodatek z tytułu samotnego

wychowywania dziecka 84 14 280,00 zł 58 9 950,00 zł

Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka

niepełnosprawnego

108 8 640,00 zł 102 8 200,00 zł

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku

szkolnego 102 10 200,00 zł 100 10 000,00 zł

Dodatek z tyt. podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania

248 12 640,00 zł 234 13 158,00 zł

Dodatek z tyt. wychowywania

dziecka w rodzinie wielodzietnej. 180 14 400,00 zł 219 17 860,00 zł Zasiłek pielęgnacyjny 1.215 185 895,00 zł 1.183 180 999,00 zł

Świadczenie pielęgnacyjne 47 34 720,00 zł 37 44 040,00 zł

Specjalny zasiłek opiekuńczy 72 37 440,00 zł 118 60 823,00 zł Jednorazowa zapomoga z tytułu

urodzenia dziecka 21 21 000,00 zł 20 20 000,00 zł

Zasiłek dla opiekuna 50 25 636,00 zł 24 12 480,00 zł

(14)

Odsetki ustawowe- zasiłek dla

opiekuna x 838,00 zł x x

Świadczenia z funduszu

alimentacyjnego 311 126 700,00 zł x x

Razem : 4389 710 756,00 zł 2761 584 846,00 zł

Należy jeszcze większy nacisk położyć na kontrakty socjalne. Niezbędnym wydaje się zacieśnienie współpracy z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, gdyż problem w Gminie jest dużo szerszy. Do osób z problemem alkoholowym zasiłki powinny być kierowane tylko w formie rzeczowej lub bonów towarowych na ściśle określone produkty w sklepach w pobliżu miejsca zamieszkania.

Gmina Torzym

Ubóstwo 320 322 352

Sieroctwo 0 2 0

Potrzeba ochron macierzyństwa 6 15 22

Bezradność w sprawach

opiekuńczo- wychowawczych 28 17 24

W tym - rodziny niepełne 23 12 19

- rodziny

wielodzietne 6 6 9

Alkoholizm 7 4 2

Narkomania 2 0 0

Trudności w przystosowaniu

po opuszczeniu zakładu karnego 13 10 9

Klęska żywiołowa lub

ekologiczna 0 0 0

Znacząco wzrasta liczba osób zagrożonych ubóstwem i bezrobotnych, mimo znaczącej

poprawy na rynku pracy. Słabo rozpoznany jest problem alkoholizmu i narkomanii.

(15)

Formy pomocy stosowane przez OPS Torzym

2013 2014 2015

Zasiłki stałe 119 126 121

Zasiłek dla matek wychowujących

niepełnosprawne 336 27 30

Składki na ubezpieczenie rentowo

emerytalne 45 44 37

Usługi specjalistyczne 0 0

Schronienie 0 0 0

Zasiłki realizowane w naturze (bony lub 28 25 38 towary, odzież sprzęt, żywność)

Opłaty za dom pomocy społecznej 6 8 10

Opłaty za dzieci umieszczone

w placówkach wychowawczych 5 5 7

Opłaty za dzieci umieszczone

w rodzinnej pieczy zastępczej 2 5 7

Zabezpieczenie pieniężne dla

opiekunów prawnych 1 2 3

Łączna kwota wydatkowana na w/w

formy pomocy w tysiącach zł 1.945 tys. 2.119 tys. 2.212tys.

(16)

Uchwałą Nr XXVIII/178/13 Rady Miejskiej w Torzymiu z dnia 10 lipca 2013 roku został przyjęty Gminny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy na lata 2013-2018.

Zarządzeniem Burmistrza Torzymia został powołany Gminny Zespół Interdyscyplinarny ds.

przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w skład którego wchodzą przedstawiciele:

- Ośrodka Pomocy Społecznej w Torzymiu (2 osoby);.

- Gminnej Komisji Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Torzymiu (1 osoba);.

- oświaty: Gimnazjum im. Ks. J. Twardowskiego w Torzymiu (1 osoba), Szkoła Podstawowa im. Boh.

Westerplatte w Torzymiu (1 osoba), Szkoła Podstawowa im. Leśników Lubuskich w Boczowie (2 osoby);

- ochrony zdrowia: Praktyka Lekarza Rodzinnego w Torzymiu (1 osoba);

- Komendy Powiatowej Policji w Sulęcinie (1 osoba);

- Kuratorzy Sądowi Sądu Rejonowego w Sulęcinie (2 osoby);

- Stowarzyszenia Integracji Pokoleń w Torzymiu (1 osoba).

Liczba założonych

Niebieskich kart 2013 2014 2015

27 36 14

Kwoty wydatkowe na zasiłki systematycznie rosną, mimo poprawy sytuacji na rynku pracy. Zbyt mało realizowanych jest kontraktów społecznych, które wymuszają na podopiecznych podjęcie zdecydowanych działań zmierzających do poprawy swojej sytuacji. Szybka pomoc w formie interwencyjnej mogłaby wiele osób uchronić od korzystania z długotrwałej finansowej pomocy instytucjonalnej

(17)

2.2. Zapobieganie alkoholizmowi w gminach

Alkoholizm i narkomania są chorobami społecznymi rodzącymi szereg patologii. Bardzo często dodatkowym efektem tych chorób jest przemoc, ubóstwo i zaniedbanie wychowawcze wobec dzieci. Tej grupy klientów pomocy społecznej nie można traktować rutynowo, rodziny te wymagają szczególnej pomocy. Niezwykle ważną rolę odgrywają Gminne Komisje Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Profesjonalne zapobieganie i profilaktyka alkoholizmu wymaga przygotowanej, kompetentnej kadry. Członkami Komisji nie mogą być osoby bez przygotowania merytorycznego. Bezwzględnie koniecznym jest przeszkolenie członków Komisji oraz ścisła współpraca z terapeutą uzależnień.

Problem uzależnień alkoholowych w pomocy społecznej kwalifikowany jest przez pracownika socjalnego na podstawie oświadczenia osoby i dokumentu potwierdzającego występowanie problemu (np. zaświadczenie terapeuty, lekarza). Fakt współwystępowania problemu uzależnień alkoholowych z innymi dysfunkcjami stwierdza się również na podstawie oceny potwierdzonej przez środowisko życia osoby, u której problem występuje (rodzina, sąsiedzi, inni specjaliści kontaktujący się z daną rodziną).

Alkoholizm stanowi jeden z zasadniczych powodów przyznawania pomocy. Największy procent środowisk dotkniętych problemem alkoholowym mieszka w miejscowościach popegeerowskich. Wśród ogólnej liczby środowisk dotkniętych tym problemem dominującą grupę stanowią rodziny z dziećmi. W tych środowiskach występują również inne problemy takie jak:

samotne rodzicielstwo, bezrobocie, długotrwała choroba.

Osoby dotknięte chorobą alkoholową są środowiskami szczególnie trudnymi w prowadzeniu pracy socjalnej, trudnymi w przełamywaniu nawyków ocenianych społecznie, jako negatywne.

Środowiska, z którymi współpracuje gmina w ramach programów lokalnych i ogólnokrajowych dotyczą osób deklarujących chęć do współpracy, jednakże wiele środowisk pozostaje poza przygotowanymi i prowadzonymi programami w tym zakresie.

Podstawową metodą leczenia osoby uzależnionej od alkoholu jest psychoterapia grupowa i indywidualna. Leczenie poprzedzone jest diagnozą psychiatryczną i problemową. Niezbędne są konsultacje lekarskie oraz leczenie powikłań spowodowanych nadużyciem alkoholu (w tym leczenie alkoholowych zespołów abstynencyjnych). Programy terapeutyczne powinny być uzupełniane Osobistymi Programami Terapii, zawierającymi zadania dostosowane do poszczególnych pacjentów oraz adekwatne do ich potrzeb i deficytów. Zalecane jest, aby – poza uczestnictwem w profesjonalnej terapii – pacjenci uzależnieni uczestniczyli również w ruchach samopomocowych, przede wszystkim w mitingach AA oraz zajęciach organizowanych przez stowarzyszenia abstynenckie.

Podstawowym zadaniem samorządu terytorialnego jest zwiększenie dostępności terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia dla mieszkańców gminy. Dostępność profesjonalnej i efektywnej terapii warunkuje skuteczność jakichkolwiek innych działań podejmowanych na rzecz osób z problemem alkoholowym i członków ich rodzin.

Do kompetencji Komisji należą również zadania wynikające z ustawy z dnia 29 lipca 2005r.

o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124, ze. zm.) oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.

o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015r poz. 1390 ze zm). Komisja Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych współpracuje ściśle z zespołami interdyscyplinarnymi.

W celu zwiększenia skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz inicjowania i wspierania działań polegających na podnoszeniu świadomości społecznej w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie, w ramach zadań własnych gminy, każda z gmin tworzy zespół interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Do głównych zadań zespołu należy Procedura „Niebieskie Karty” obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nakłada obowiązek prowadzenia procedury

„Niebieskie Karty” na przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty i ochrony zdrowia.

Procedura wszczynana jest w sytuacji, gdy dany podmiot w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych powziął podejrzenia stosowania przemocy wobec członków rodziny lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie.

(18)

Narkomania

Od początku lat dziewięćdziesiątych obserwuje się w naszym kraju znaczny wzrost rozmiaru problemu narkotyków. Zwiększyła się podaż narkotyków na nielegalnym rynku i w ślad za tym ich dostępność. Wraz ze wzrostem ilościowym następowały zmiany jakościowe. Polska scena lekowa zaczęła upodabniać się do zachodnioeuropejskich. Pojawiły się na szerszą skalę nowe, charakterystyczne dla krajów zachodnich substancje i nowe wzory zachowań.

Bazą dla analiz krajowych są informacje przekazywane przez gminy, a w szczególności:

 badania ankietowe na próbach reprezentatywnych mieszkańców lub wyróżnionych grup, np.

młodzieży,

 badania metodami jakościowymi (pogłębione wywiady, obserwacje itp.) wśród wyróżnionych kategorii np. młodzieży szkolnej lub osób używających narkotyków w sposób rodzący poważne problemy.

Analizy wskaźników używania narkotyków wśród młodzieży szkolnej pochodzące z badań ankietowych wykazały znaczny wzrost rozpowszechnienia tego zjawiska w ostatnich latach. Wyniki ostatnich badań ogólnopolskich i lokalnych sugerują kontynuację wzrostu rozpowszechnienia eksperymentowania z narkotykami i ich okazjonalnego używania wśród młodzieży szkolnej.

Jak pokazały wyniki badania przeprowadzonego metodami jakościowymi wśród uczniów i nauczycieli szkół, narkotyki w szerokim rozumieniu to dla młodych ludzi wszelkie substancje zmieniające stan świadomości, których używanie jest źródłem przyjemności, ale też zagrożeń, przede wszystkim uzależnieniem.

Konopie w zasadzie nie są postrzegane, jako narkotyk, to niegroźne „ziółko”, element codzienności, ich używanie nie „stygmatyzuje” - taka najczęściej funkcjonuje opinia w środowiskach.

Na podstawie przeprowadzonej analizy wskazano kierunki strategicznych działań do realizacji w przyszłych latach:

- kontynuacja działań w zakresie profilaktyki szkolnej w oparciu programy wykorzystujące aktywność własną uczniów i poszerzanie o inne rozbudowane, cykliczne programy profilaktyczne.

- istotne jest, aby zajęcia profilaktyczne obejmowały ćwiczenia odmawiania picia, nieulegania naciskowi grupy, bronienia własnych postaw i przekonań.

- realizacja programów profilaktycznych obejmować powinna coraz młodsze grupy wiekowe.

Jak wykazują badania, jednym z ważniejszych zadań jest dotarcie do uczniów szkół podstawowych i pierwszej klasy gimnazjum. Jest to najlepszy moment, aby wpłynąć na zmianę preferencji w korzystnym kierunku, gdyż w późniejszym okresie zaczyna się lawinowy wzrost niepożądanych zachowań alkoholowych.

W związku z różnorodnością działań ryzykownych podejmowanych przez młodzież, a także szeroką skalą innych zagrożeń, wskazane jest tworzenie oddziaływań edukacyjnych i prewencyjnych dotyczących różnych środków odurzających (alkohol, tytoń, narkotyki) czy też adekwatnych sposobów zachowania się w sytuacjach przemocowych. Celowym zatem będzie:

- wzrost dostępności programów edukacyjnych dla osób dorosłych dotyczących problemów alkoholowych m.in. poprzez preferowanie programów profilaktycznych w szkołach obejmujących oprócz młodzieży także rodziców (np. „Drugi Elementarz", „Program Domowych Detektywów").

- współpraca Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Policji i innych instytucji w kierunku prawnego egzekwowania przestrzegania ustawowego zakazu sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia.

Konieczne jest tworzenie zintegrowanego systemu profilaktyki gminnej angażującego wiele grup społeczności lokalnej (oprócz młodzieży i rodziców także wychowawców, sprzedawców napojów alkoholowych, przedstawicieli samorządu itp.)

(19)

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Sulęcinie

Rozpoznana skala problemu 2013 2014 2015

Ilość osób z rozpoznanym problemem alkoholowym 53 30 51 Ilość osób skierowanych na przymusowe leczenie

odwykowe

(liczba wniosków GKRPA do sądu o skierowanie na leczenie odwykowe)

4 9 9

Ilość rozmów przeprowadzonych z osobami

nadużywającymi alkohol 35 18 43

Ilość osób z problemem alkoholowym objętych kontraktem socjalnym

14 5 4

Ilość osób skierowanych na terapię uzależnień 35 23 36

Rozpoznanie osób z problemem narkotykowym 30 24 20

Dane z GKRPA w Sulęcinie

Formy pracy z rodzinami alkoholików i alkoholikami niepijącymi

2013 2014 2015

Ilość rodzin z problemem alkoholowym i przemocy w rodzinie

53 30 51

Grupy wsparcia dla osób współuzależnionych (grupy wsparcia nie istnieją, osoby współuzależnione korzystają z

pomocy specjalistów w Punktach Konsultacyjnych)

16 28

(grupa wsparcia 5

osób}

67

Organizowane obozy terapeutyczne dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym (obozy wypoczynkowe, na

których realizowane były programy terapeutyczne)

49 dzieci 49 dzieci -

Ilość aktywnie działających klubów AA 1 1 1

Ilość prowadzonych świetlic socjoterapeutycznych (w gminie Sulęcin funkcjonują placówki wsparcia

dziennego o charakterze opiekuńczym: świetlice środowiskowe)

8 8 8

Ilość prowadzonych grup DDA - - -

Dane z GKRPA w Sulęcinie

Przygotowanie merytoryczne członków GKRPA 2013 2014 2015 Ilość osób posiadających uprawnienia do prowadzenia

terapii uzależnień PARPA

(zatrudnione w Punktach Konsultacyjnych, ale nie członkowie GKRPA)

2 2 2

Przeprowadzone superwizje pracowników - - -

Z działań Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Sulęcinie wynika, że

większość osób zgłoszonych na leczenie, kierowanych jest na dobrowolną terapię uzależnień

(2013 r. – 35 osób, 2014 r. – 23 osób, 2015 r. – 36 osób). Dobrowolne poddanie się psychoterapii

jest najskuteczniejszą metodą leczenia uzależnienia. Procedura zobowiązania przez sąd do

leczenia odwykowego jest ostatecznością i wdraża się ją wobec osób uzależnionych od alkoholu,

które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację

(20)

małoletnich (…), systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny. Procedurę tę poprzedza skierowanie osoby na badanie przez biegłych w przedmiocie uzależnienia od alkoholu. W większości osoby te nie współpracują, nie zgłaszają się na badanie w wyznaczonym terminie. W dalszej kolejności to sąd kieruje na badanie przez biegłych z doprowadzeniem przez policję. GKRPA jednak nie dysponuje statystykami sądowymi.

Nieocenionej pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom (w tym Dorosłym Dzieciom Alkoholików) udzielają terapeuci przyjmujący w punktach konsultacyjnych: Punkt Konsultacyjny do Spraw Uzależnień (w szczególności uzależnień od narkotyków, internetu, hazardu i in.) i Punkt Konsultacyjny dla Osób Uzależnionych od Alkoholu i ich rodzin, które służą mieszkańcom gminy Sulęcin, a zadaniem ich jest m.in. motywowanie zarówno osób uzależnionych, jak i osób współuzależnionych do podjęcia terapii w placówkach lecznictwa odwykowego.

Osoby rozpoznane z problemem narkotykowym, to stali klienci specjalisty terapii uzależnień, a więc poddane terapii, w tym również motywowane w Punkcie Konsultacyjnym ds. Uzależnień do podjęcia leczenia w ośrodkach zamkniętych.

Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Sulęcinie

2013 r. 2014 r. 2015 r.

Policja OPS GKRPA Oświata Służba zdrowia Razem: Policja OPS GKRPA Oświata Służba zdrowia Razem: Policja OPS GKRPA Oświata Służba zdrowia Razem:

Liczba założonych Niebieskich Kart - A (ogółem)

41 23 5 1 0 70 49 18 0 4 0 71 48 22 2 1 0 73

Liczba osób pokrzywdzonyc h w wyniku przemocy domowej (ogółem)

74 81 78

w tym:

kobiet 61 53 56

mężczy zn

5 12 9

dzieci 8 16 13

Z danych Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Sulęcinie wynika, że ilość założonych Niebieskich Kart – A na terenie miasta i gminy Sulęcin jest znacząca.

Dzięki programom profilaktycznym oraz rozpowszechnianym materiałom informacyjnym nt.

przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w okresie ostatnich lat osoby uwikłane w przemoc

domową częściej decydują się na przerwanie milczenia i szukają pomocy. Uprawnionymi do

wszczęcia procedury „Niebieskie Karty” są przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy

społecznej, policji, oświaty, służby zdrowia oraz gminnych komisji rozwiązywania problemów

alkoholowych. Najwięcej Niebieskich Kart zakładają służby policyjne, ponieważ to policja ma

pierwszy kontakt z osobami uwikłanymi w przemoc podczas zgłaszanych interwencji. Drugą

grupą zawodową, co do ilości założonych Niebieskich Kart – A są pracownicy socjalni Ośrodka

(21)

Pomocy Społecznej w Sulęcinie. Niestety, jedyną uprawnioną grupą zawodową, która dotychczas nie założyła żadnej Niebieskiej Karty jest służba zdrowia. Osobom uwikłanym w przemoc w rodzinie proponuje się pomoc terapeutyczną, psychologiczną, prawną i socjalną m.in. poprzez ścisłą współpracę OPS ze Stowarzyszeniem na Rzecz Kobiet BABA. Osoby stosujące przemoc kierowane są na programy korekcyjno – edukacyjne dla sprawców przemocy w rodzinie.

Gminna Komisja ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Słońsku

Ilość osób z rozpoznanym problemem 11 19 17

alkoholowym

Ilość osób skierowanych na leczenie 7 5 3

odwykowe przymusowe

Ilość rozmów przeprowadzonych z 9 6 5

osobami nadużywającymi alkoholu

Ilość osób z problemem alkoholowym 2 2 2

objętych kontraktem socjalnym

Ilość osób skierowanych na terapię 4 6 5

uzależnień

Rozpoznanie osób z problemem brak brak brak

narkotykowym

Z 17 osób z rozpoznanym problemem alkoholowym tylko 3 skierowano na przymusowe leczenie i tylko 5 na terapię uzależnień. Aktywność w tej dziedzinie powinna być znacznie większa, gdyż tylko przymusowe leczenie i profesjonalna terapia mogą spowodować zaprzestanie picia alkoholu.

Wykorzystywanie tylko symboliczne kontraktów socjalnych powoduje utratę ważnego oręża w walce z alkoholizmem – psychologicznego aspektu walki ze sobą i o siebie.

Problem narkomani jest nierozpoznany.

2013 2014 2015 Formy pracy z rodzinami alkoholików i alkoholikami niepijącymi

Ilość rodzin z problemem alkoholowym i przemocy w rodzinie 15 17 24

Grupy wsparcia dla osób współuzależnionych - - -

Organizowane obozy terapeutyczne dla dzieci z rodzin z 12 12 12 problemem alkoholowym

Ilość aktywnie działający klubów AA - - -

Ilość prowadzonych świetlic socjoterapeutycznych 3 3 3

Ważnym działaniem na rzecz rodzin dotkniętych problemem alkoholowym jest organizowanie obozów terapeutycznych i świetlic socjoterapeutycznych dla dzieci, gdzie pokazuje się im wzorce odpowiednich zachowań.

Brak aktywnie działających klubów Anonimowych Alkoholików i grup Dorosłych Dzieci Alkoholików ukazuje niemożliwość pozyskania lokalnych liderów wśród osób już niepijących.

(22)

Przygotowanie merytoryczne członków GKRPA 2013 2014 2015

Ilość osób posiadających uprawnienia do 1 1 1

prowadzenie terapii uzależnień PARPA

Przeprowadzone superwizje dla pracowników - - -

Niezwykle istotnym elementem zapobiegania i zwalczania alkoholizmu jest wysoce profesjonalne prowadzenie profilaktyki i terapii osób uzależnionych od alkoholu. Docelowo wskazane jest przeszkolenie wszystkich członków Komisji w ramach szkoleń organizowanych przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Krzeszycach

2013 2014 2015 Rozpoznana skala problemu

alkoholowym

odwykowe przymusowe

Ilość osób z problemem alkoholowym - - -

objętych kontraktem socjalnym

uzależnień

Rozpoznanie osób z problemem - - -

narkotykowym

Rozpoznana skala problemu alkoholowego w gminie Krzeszyce wydaje się zbyt optymistyczna. Niezbędne jest kierowanie osób uzależnionych na terapię uzależnień i stosowanie kontraktów socjalnych. Nie zawieranie kontraktów socjalnych z alkoholikami, świadczy również o braku współpracy z Ośrodkiem Pomocy Społecznej.

Formy pracy z rodzinami alkoholików i alkoholikami niepijącymi

2013 2014 2015

Ilość rodzin z problemem alkoholowym i przemocy w rodzinie

Grupy wsparcia dla osób współuzależnionych - - -

Organizowane obozy terapeutyczne dla dzieci z rodzin z 1 1 1 problemem alkoholowym

Ilość aktywnie działający klubów AA - - -

Ilość prowadzonych świetlic socjoterapeutycznych 1 2

(23)

Gminna Komisja Rozwiązywania problemów Alkoholowych wykazuje małą aktywność w pracy. Nie prowadząc grup wsparcia dla osób współuzależnionych, grup dorosłych i dzieci alkoholików czy Klubów Anonimowych Alkoholików gmina pozostawia tych ludzi bez podstawowych form wsparcia i pomocy.

Pozytywnym symptomem jest prowadzenie dwóch świetlic opiekuńczo-wychowawczych, koniecznym jest jednak wprowadzenie socjoterapii. Organizowane obozy terapeutyczne dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym stwarzają pewną szansę, iż te dzieci zdobędą inne wzorce życia niż ich rodzice.

Ilość osób posiadających uprawnienia do - - -

prowadzenie terapii uzależnień PARPA Przeprowadzone superwizje dla pracowników

- - -

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pracuje bezpośrednio z ludźmi, ludźmi chorymi. Ludzie Ci nie potrafią pomóc sobie sami, często nie widzą swojego problemu.

Dlatego niezwykle ważne jest, aby pomagały osoby profesjonalnie przygotowane do pracy z osobami uzależnionymi. Bezwzględną koniecznością jest współpraca Komisji z terapeutą uzależnień i przeszkolenie członków Komisji w ramach szkoleń organizowanych przez Państwową Agencje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

(24)

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Lubniewicach

Gminna Komisja Profilaktyki i Rozwiazywania Problemów Alkoholowych w Lubniewicach działa w składzie zatwierdzonym zarządzeniem Burmistrza Miasta i Gminy Lubniewice

Członkami Komisji są przedstawiciele Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lubniewicach, policji, sądu, straży, specjaliści z zakresu pedagogiki, prawa, terapii, profilaktyki uzależnień, przemocy domowej, przeszkoleni w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Komisja obejmuje zasięgiem swojego działania teren Gminy Lubniewice.

Ilość osób z rozpoznanym problemem alkoholowym 0 18 22

Ilość osób skierowanych na leczenie odwykowe przymusowe 0 0 0 Ilość rozmów przeprowadzonych z osobami nadużywającymi alkoholu 0 18 20 Ilość osób z problemem alkoholowym objętych kontraktem socjalnym 0 0 0

Ilość osób skierowanych na terapię uzależnień 0 0 0

Rozpoznanie osób z problemem narkotykowym 0 0 0

Dane z GKRPA w Lubniewicach

Formy pracy z rodzinami alkoholików i alkoholikami niepijącymi 2013 2014 2015 Ilość rodzin z problemem alkoholowym i przemocy w rodzinie 1 1 5

Grupy wsparcia dla osób współuzależnionych 0 0 0

Organizowane obozy terapeutyczne dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym

0 0 0

Ilość aktywnie działających klubów AA 0 0 0

Ilość prowadzonych świetlic socjoterapeutycznych 0 0 0

Prowadzone grupy wsparcia 0 0 1

Ilość prowadzonych grup DDA 0 0 0

Przygotowanie merytoryczne członków GKRPA 2013 2014 2015 Ilość osób posiadających uprawnienia do prowadzenia terapii uzależnień

PARPA

brak brak brak

Przeprowadzone superwizje dla pracowników brak brak brak

(25)

ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY LATA 2013 – 2015 Lata Liczba

założonych

„Niebieskich Kart”

Sprawcy przemocy

Osoby doznające

przemocy

Zakończona procedura

„Niebieska Karta”

mężczyzna kobieta dziecko mężczyzna kobieta dziecko

2013 4 4 0 0 0 4 0 1

2014 3 3 0 0 0 3 0 4

2015 4 4 0 0 1 3 5 0

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Torzymiu

2013 2014 2015

alkoholowym

odwykowe przymusowe

Ilość osób z problemem alkoholowym brak brak brak objętych kontraktem socjalnym

uzależnień

Rozpoznanie osób z problemem brak brak brak

narkotykowym

Skala rozpoznanego problemu alkoholowego świadczy to o aktywności Komisji. Olbrzymie dysproporcje między ilością osób z rozpoznanym problemem alkoholowym i ilością rozmów przeprowadzonych z alkoholikami, a skierowanymi na przymusowe leczenie i terapię uzależnień wskazuje na bojaźliwość w podejmowaniu trudnych decyzji oraz brak współpracy z Ośrodkiem Terapii Uzależnień. Bardzo mały zakres stosowania kontraktów socjalnych (w latach 2013- 2015) świadczy o słabej współpracy z OPS.

(26)

Formy pracy z rodzinami alkoholików i alkoholikami niepijącymi

2013 2014 2015

Ilość rodzin z problemem alkoholowym i 37 42 39 przemocy w rodzinie

Grupy wsparcia dla osób współuzależnionych 0 0 0 Organizowane obozy terapeutyczne dla dzieci 0 0 0 z rodzin z problemem alkoholowym

Ilość aktywnie działający klubów AA 0 0 0

Ilość prowadzonych świetlic 2 1 0

socjoterapeutycznych

Prowadzone grupy wsparcia 0 0 0

Ilość prowadzonych grup DDA 0 0 0

Słabą stroną pracy Komisji jest nikłe wspieranie członków rodzin alkoholików: brak grupy wsparcia dla współuzależnionych, brak grup DDA oraz Klubów AA pozostawia tych ludzi samych sobie w okresie, kiedy pomoc i wsparcie jest bardzo potrzebne.

Ważna rolę profilaktyczną odgrywają świetlice socjoterapeutyczne, o ile prowadzona jest w nich profesjonalna socjoterapia

Ilość osób posiadających uprawnienia do 0 0 0

prowadzeni terapii uzależnień PARPA

Przeprowadzone superwizje dla pracowników 0 0 0

Kształcenie członków Komisji w ramach szkoleń PARPA jest inwestycją wielce wskazaną i dobrze rokującą na przyszłość. Wskazanym byłoby przeprowadzenie superwizji dla pracowników OPS i członków GKRPA.

2.3. Asystenci rodziny

Asystenci rodziny są przydzielani tylko wtedy, gdy konieczność taka wyniknie z analizy sytuacji rodziny. W przypadku informacji o rodzinie przeżywającej trudności, kierownik ośrodka pomocy społecznej zleca przeprowadzenie wywiadu środowiskowego. Jeżeli potwierdzi on występowanie trudności, przekazuje kwestionariusz wywiadu asystentowi rodziny, który podejmuje pracę z tą rodziną. Wcześniej ustala zakres pomocy, jaka powinna być udzielona rodzinie.

Do zadań asystenta należy m.in. udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w rozwiązywaniu problemów socjalnych i problemów wychowawczych z dziećmi oraz udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej. Może on zostać przydzielony rodzinie przeżywającej problemy opiekuńczo-wychowawcze - na wniosek pracownika socjalnego lub na mocy decyzji sądu rodzinnego.

Asystentura rodziny polega na towarzyszeniu rodzinie z dziećmi w poszukiwaniu rozwiązań trudnej sytuacji życiowej z wykorzystaniem mocnych stron członków rodziny, zasobów rodziny, pochodzenia i rodziny dalszej, społeczności lokalnej i zasobów instytucjonalnych. Głównym celem asystentury jest podniesienie umiejętności opiekuńczo - wychowawczych, prowadzenia gospodarstwa domowego,

(27)

radzenia z sytuacjami dnia codziennego rodziców lub opiekunów dzieci. Efektem powinno być odzyskanie przez osoby przyjmujące pomoc kontroli nad własnym życiem, które pozwala im być samodzielnym oraz tak wypełniać role rodzica, aby środowisko rodzinne sprzyjało bezpieczeństwu i rozwojowi dzieci. Efekt ten jest możliwy do osiągnięcia, przy współudziale rodziny na każdym etapie metodycznego działania: od oceny wstępnej, przez układanie planu pracy i jego realizację po ocenę końcową, dostosowanie pracy do możliwości i kontekstu życia rodziny oraz poprzez małe kroki powolnie posuwanie się do przodu.

Do funkcji asystenta rodziny zaliczono funkcję wsparcia psychiczno - emocjonalnego, diagnostyczno -monitorującą, opiekuńczą, doradczą, mediacyjną, wychowawczą, motywująco - aktywizującą, koordynacji działań skierowanych na rodzinę. Zakres zadań asystenta rodziny obejmuje cztery obszary: bezpośrednią pracę z rodzicami, bezpośrednią pracę z dziećmi, działania pośrednie realizowane na rzecz dziecka i rodziny, organizację własnego warsztatu pracy.

Zadania asystenta rodziny określa art. 15 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Gmina Lubniewice

Liczba 2013 2014 2015

Liczba zatrudnionych asystentów 1 1 1

Liczba rodzin objętych wsparciem asystenta rodziny

10 13 9

Liczba dzieci umieszczonych w

Gmina Sulęcin

Liczba 2013 2014 2015

15 29 44

Liczba dzieci umieszczonych w

Gmina Krzeszyce

Liczba 2013 2014 2015

0 9 13

Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej

2 1 1

(28)

Gmina Torzym

Liczba 2013 2014 2015

Liczba zatrudnionych asystentów

rodziny 1 1 1

Liczba rodzin objętych wsparciem

asystenta rodziny 16 18 141

Liczba dzieci umieszczonych

w pieczy zastępczej 7 3 4

Gmina Słońsk

Liczba 2013 2014 2015

Liczba zatrudnionych asystentów rodziny

1 1 1

12 15 15

Liczba dzieci umieszczonych

w pieczy zastępczej 10 9 8

Obserwuje się wzrost liczby rodzin objętych wsparciem asystenta rodziny. Pomoc asystenta w Gminie Słońsk jest skierowana do rodzin, gdzie występują dzieci i rośnie skala problemów opiekuńczo - wychowawczych.

Znaczący jest wzrost dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, ze względu na bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego w rodzinach zarówno wielodzietnych oraz niepełnych i z problemem alkoholowym.

2.4. Rozwój ekonomii społecznej.

Ekonomia społeczna definiowana jest jako sfera aktywności obywatelskiej, która przez działalność ekonomiczną i działalność pożytku publicznego służy: integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych marginalizacją społeczną, tworzeniu miejsc pracy, świadczeniu usług społecznych użyteczności publicznej (na rzecz interesu ogólnego) oraz rozwojowi lokalnemu.

Ekonomia społeczna swoje działania koncentruje na osobach zagrożonych wykluczeniem społecznym tj. długotrwale bezrobotnych, bezdomnych, uzależnionych i izolowanych. Procesem reintegracji społecznej i zawodowej zajmują się podmioty ekonomii społecznej takie jak spółdzielnie socjalne, centra integracji społecznej, zakłady aktywności zawodowej, kluby integracji oraz organizacje pozarządowe. Są to bowiem instytucje, dla których najistotniejsze jest działanie na rzecz swoich podopiecznych w celu ich powrotu na rynek pracy. Mają więc one misję społeczną, którą przedkładają nad zysk.

Obecna perspektywa finansowa Unii Europejskiej daje duże szanse i możliwości dla podmiotów ekonomii społecznej.

Nowa perspektywa finansowa ma wspierać ekonomię społeczną przede wszystkim w sposób bardziej bezpośredni w odniesieniu zarówno do nowo powstałych przedsiębiorstw społecznych, ale także rozwój i profesjonalizację tych już istniejących. Planowane jest zwiększenie dostępu przedsiębiorstw społecznych do kapitału bezzwrotnego, ale również zwrotnego w formie preferencyjnych pożyczek oraz poręczeń. W perspektywie długofalowej kluczowe znaczenie będzie miało również budowanie wzajemnej współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami społecznymi oraz ich sieciowanie.

(29)

PODMIOTY Charakterystyka CENTRA INTEGRACJI

SPOŁECZNEJ

Działają na mocy ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym Dz.U. 2011 Nr 43 poz. 225 ze zm., świadczą usługi mające na celu reintegrację społeczną i zawodową osobom długotrwale bezrobotnym, bezdomnym, niepełnosprawnym, uzależnionym, chorym psychicznie, zwalnianym z zakładów karnych oraz uchodźcom. Mogą być tworzone przez JST lub organizacje pozarządowe.

KLUB INTEGRACJI SPOŁECZNEJ

Działają na mocy ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym Dz.U. 2011 Nr 43 poz. 225 ze zm. Ich celem jest udzielenie pomocy osobom oraz ich rodzinom w odbudowywaniu i podtrzymywaniu umiejętności uczestnictwa w społeczeństwie oraz w podniesieniu kwalifikacji zawodowych.

KIS działa na rzecz integrowania osób z trudnościami i problemami życiowymi.

Mogą być tworzone przez gminy lub organizacje pozarządowe.

ZAKŁADY AKTYWNOSCI ZAWODOWEJ

Działają na mocy ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Dz.U. z 2011r. nr 127 poz.

721 ze zm., w celu zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności i osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Są formą zatrudnienia chronionego. Tworzą miejsca pracy dla osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności, przyczyniając się także do ich społecznej reintegracji. Mogą być tworzone przez JST lub NGO.

WARSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ

Działają na mocy ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Dz.U. z 2011r. nr 127 poz.

721. Stwarzają osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia.

Realizowany program skoncentrowany jest na rozwijaniu umiejętności codziennych czynności życiowych, zaradności osobistej, i sprawności psychofizycznych oraz..podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających uczestnictwo w szkoleniu zawodowym oraz podjęcie pracy. Uczestnikami warsztatów mogą być osoby posiadające prawnie potwierdzony status niepełnosprawności ze wskazaniem do terapii zajęciowej.

Warsztaty mogą być organizowane przez JST lub NGO.

SPÓŁDZIELNIE SOCJALNE

Regulowane ustawą z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych Dz.U. 2011r. Nr 43 poz. 225 ze zm. Ich celem jest przywrócenie na rynek pracy osób zagrożonych wykluczeniem społecznym poprzez prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa oraz umożliwienie osobom bezrobotnym aktywizacji zawodowej, czyli prowadzenie nie tylko działalności gospodarczej, ale także reintegracji społecznej i zawodowej jej członków. W przypadku osób fizycznych założyciele spółdzielni muszą należeć do jednej z grup: osoby bezrobotne, bezdomni, uzależnieni od alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu programu terapeutycznego, chorzy psychicznie, zwalniani z zakładów karnych, uchodźcy, osoby niepełnosprawne.

STOWARZYSZENIA Regulowane ustawą z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach Dz.U. z 2015r. poz. 1393, stowarzyszenie jest organizacją społeczną powołaną przez grupę osób o wspólnych celach lub zainteresowaniach. Stowarzyszenie jest dobrowolnym, trwałym i samorządnym zrzeszeniem o celach niezarobkowych, które samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności, opierając ją na pracy społecznej członków.

FUNDACJE Regulowana Ustawą z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach Dz.U. 2016 poz. 40 Forma prawna organizacji, której istotą jest kapitał przeznaczony na określony cel oraz statut zawierający reguły dysponowania kapitałem. Fundacja jest zakładem (osobą prawną) – w odróżnieniu od np. stowarzyszeń – nie ma członków (jest bezosobowa). Jest przez to bardziej niezależna, o celu, majątku, zasadach działania decyduje jej twórca.

SPÓŁDZIELNIE Podmiot ustanowiony na zasadach ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze Dz.U. 2016 poz. 21, odmiennego od prawa spółek handlowych.