W n u m e r z e s N ie m a u c ie c z k i p r z e d m o t o r y z a c j ą § W ielka I m p r o w iz a c ja § Z a m k i n a d Ł ó d k ą i J a s ie n ią § ¡M ikilo r m a lu je dom f P o to m k o w ie T e s p is a £ z l o t o o c y M a r s ja n ie 9 P ię c io la t e k 0 D y n a s tia k a r c ia n y c h k r ó ló w Q P l a s t y k a § K s i ą ż k i
JFilm £ K o n k u r s
o dałoś u
Wr 51-1 (355-356) W . X I I . 64 r . —1
. L 65 r .16 s t r o n C e n a 2 zł.
T Y G O D N I K R O K VII
J ak ten czas szybko leci!
Wydaje się, że dopiero sta
w ialiśm y horoskopy na rok bieżący^ a już, sięgam y po pióro, by sum ować odm ie
rzone kartkami kalendarza dni 1964 r.
Sum ować? Za w ielk ie to słow o do skrom nych ram dorocznego, okolicz
nościowego felietonu. Przez różno
barwną panoramę m ijającego roku przewinęło się bowiem tyle faktów, że trudno je w szystkie odnowić w pa
mięci, a cóż dopiero powrócić do nich chociażby w lapidarnym komentarzu!
N iełatw o rów nież posłużyć się m e
todą selekcji wydarzeń. W św iecie, w którym nie ma faktów w yizolow a
nych, w którym w szystkie — duże czy m ałe — wzajem nie się warunku
ją, a rozgrywające się w sąsiednim kraju, czy też na odległym kontynen
cie śledzone są z jednakową uwagą
— i ta droga okazuje się zawodna.
Spróbujm y więc inaczej: rozważyć co rok 1964 w niósł do współczesnej historii, zbliżył czy też oddalił naj
w iększe niebezpieczeństw o naszych czasów: w ojnę termojądrową, zbliżył czy też oddalił od siebie ludzi, m iesz
kających pod różnymi długościami i szerokościami geograficznym i?
U progu m ijającego roku na dwóch przeciw ległych krańcach, w stolicach dwóch superm ocarstw św iatow ych rozległy się niem al jednobrzm iące, pełne nadziei głosy: „Będzie to rok pokojowego rozwoju ludzkości“.
C zy d z iś — u s c h y łk u ro k u — m o ż n a p o tw ie r d z ić tę p ro g n o z ę ?
Rok 1964 nie przyniósł jakiegoś poważniejszego porozumienia m ię
dzynarodowego, które, tak jak w po
przednim — m oskiew ski układ o częściow ym zakazie doświadczeń z bronią jądrową, pchnęłoby naprzód sprawę odprężenia.
A przecież mimo to m ożem y stw ier
dzić, że był to rok dalszych postępów idei socjalizm u i pokojowego1 w sp ół
istnienia oraz przekonania, że z dwóch alternatywnj'ch rozwiązań tylko takie jest do przyjęcia.
W ydaje się, że w ciągu tego roku w ielu naszych polityków Zachodu zrozumiało nakaz naszych dni: albo nauczym y się żyć pokojowo, albo w szyscy zginiem y.
Dalszy ciqg na słr. 3
N ajlepsze życzenia
Ś W I Ą T E C Z N E
i
N O W O R O C Z N E
swoim Czytelnikom i Sympatykom
składa
R E D A K C J A
J I o l i 1 9 6 4 t POLONICA
S T Y C Z E R
0 Rok zaczął się od pom yśl
nych w ieści: uczeni stw ierdzili, łż w w yniku ograniczenia prób
nych w ybuchów Jądrow ych w ostatn ich m iesiącach m iał m iej
sce n a całym św lecie znaczny spadek rad io ak ty w n o ści.
O A fry k ań sk a podróż prem ie ra Czou-En-laJa z jed n e j stro n y w sk azu je n a w zrost a u to ry te tu C hińskiej R epubliki L udo
w ej w śród n arodów w yzw alają
cych się z pet kolonializm u, z d ru g iej zaś s tro n y raz Jeszcze zw raca uw agę opinii św iatow ej n a n ienorm alność sy tu a cji po
litycznej w y n ik łej z d y sk ry m i
n a cji ChRL przez m ocarstw a za chodnic.
0 P roces fra n k fu rc k i d em on
s tru je św iatu potw orność Oświę clmia — Jednego z licznych hi
tlero w sk ich obozów zagłady.
P ro ced u ra procesu dow odzi n a tom iast, Jak rozbudow any zo
sta ł zachodnioniem iecki system h am o w an ia działalności w ym ia
ru spraw iedliw ości — Jeśli do
tyczy on przestępców w ojen
nych. Mimo to proces ośw ięcim sk i — ta k go nazyw a p rasa ca
łego św iata — stan ie się w aż
n y m czynnikiem m obilizującym o pinię św iatow ą przeciw m ają cem u nastąp ić w NRF w 1965 r.
p rzed aw n ien iu sp raw o zbrod
nie w ojenne.
0 P rz e w ró t w Z anzibarze zm ienił po całych stuleciach u k tad sił w ty m z a k ą tk u św ia
ta : do w ładzy doszta u ciskana przez m niejszość arab sk ą lu d ność m u rzy ń sk a. J e s t to jeszcze Jeden z licznych przejaw ów ra d y kallzow ania się stosunków społecznych w m łodych o rg a
nizm ach politycznych A fryki.
0 P ielg rzy m k a papieża P aw ła VI do Ziemi Ś w iętej stała się dow odem ,: iż w epoce d y plom atycznych podróży naw et Stolica A postolska m usi poddać rew izji dotychczasow e swe zwy czaję. Mówi się też w W aty k a
n ie o now ych, zupełnie nie m ie szczących się w trad y c ji, po
dróżach papieża.
0 W Polsce, pod naciskiem opinii publicznej zaczyna się o stry k u rs przeciw chuliganom : w ysokie k a ry pieniężne l o stre ry g o ry w ięzienne rzucą chyba /p o s tr a c h n a dotychczas b ezk ar
n y ch często m ąciclell porządku*
publicznego.
0 B an d y ta sy lw e riu sz Z da
now icz, zabójca m ilicjan ta, ska zany został n a śm ierć. W yrok w ykonano.
L U T Y
0 F ra n c ja Jako pierw sze mo carstw o zachodniego św iata u zn aje C hińską R epublikę Lu
dow ą. D ecyzja ta w yw ołuje bu rzę na Zachodzie, zm ienia do tychczasow y układ sił, pow odu
je zerw anie Fiosunków dyplom a tycznych <-rancJi z reżimom taiw ańskim , ale sta je się i przy czyną praw dziw ego n a ja zd u za chód n ieeu ro p ejsk ic h m isji h a n dlow ych na P ekin.
0 Z n ękany południow y W iet
n a m przeżyw a paroksyzm wciąż now ych przew rotów i zm ian w rządzie. Coraz silniejszy Jest 1 opór patrio tó w przeciw n a rzu conym przez USA reżim om .
0 W T anganice i K enii od
działy b ry ty js k ie in te rw e n iu ją przeciw z b u n to w an y m w ojskom rządow ym . Podobnie dzieje się w G abonie, gdzie w obronie za
chw ianego rząd u w y stę p u ją spa d o ch ro n iarze fran c u sc y : tak się zaczyna ro k , k tó ry będzie ro kiem neoko lo n ialn y ch in te rw eh cjt n a C zarnym L ądzie.
0 W NRF praw dziw a fala sam obójstw zdem askow anych przestępców w o jennych. O de
b rali sobie życie:
— Ewald P eters, b o ński w y
soki fu n k cjo n ariu sz bezpie
czeństw a, aresztow any za m asow e egzekucje w cza
sie m inionej w o jn y ;
— D r W erner H eyde vel Sa- vade odpow iedzialny za zgładzenie na rozkaz H itle
ra 100.000 chorych psychlcz n ie;
— F riedrich T lllm an, w spół
oskarżony w procesie Hey- de'go w yskoczył z ósmego p iętra w czasie śledztw a.
P ra sa zachodnloniem iecka w spom ina, Iż sam obójstw a te
są „bardzo na czasie” 1 kto wie, czy d enatom ktoś nic pom agał w Ich organizow aniu.
0 Polki aw an su ją społecznie!
D anuta W alas-K obylińska k ap i
ta n żeglugi w ielkiej o bjęła w o
bec n ag iej choroby I oficera obow iązki dow ódcy 10-tysięcz- n ik a „K opalnia W u jek ” 1 po
prow adziła go w dalszy rejs.
0 Na M azurach 1 w przy
brzeżnym B ałty k u praw dopodob nie k ry ją się bogate złoża ro py naftow ej.
0 Jubileusz Ja ro sław a Iw asz
kiew icza — 70 uro d zin y 1 50-le- cie p racy p isarskiej — stal się p raw dziw ym św iętem polskiej lite ra tu ry .
M A R Z E C
0 W Polsce gości U rcho K ek- koncn, p rezy d en t Finlandii. Je st to nie ty lk o w ydarzenie dyplo
m atyczne, to rów nież w idom y sp raw d zian koegzystencji — po kojow ej a naw et przy jazn ej — p ań stw o różnych system ach politycznych.
0 We F ra n c ji w ybory sam o
rządow e przyniosły duży sukces lew icy. N ikła Jed n ak fre k w e n cja w yborcza (ledw ie 80 proc.) zdaje się w skazyw ać na stab ili
zację rządów gaullistow sklch. A tym czasem p rezy d en t de G aulle odw iedza M eksyk 1 podróż ta sta je się w ielką d em o n stracją w y raźn ie a n ty a m e ry k a ń sk lch nastro jó w . W USA odczuw a się to bardzo boleśnie.
0 p o d p isa n a w M oskwie ra - dziecko-am erylcańska um ow a p rzew iduje szerszą niż kied y kolw iek w ym ianę k u ltu ra ln ą m iędzy obu państw am i.
0 s e jm PRL uchw alił now y K odeks R odzinny 1 O piekuń
czy. N ajw ażniejszą zm ianą, Jaką w prow adza KRiO Jest p rzyjęcie gran icy w ieku upraw n iająceg o do m ałżeństw a n a 18 la t dla ko b iety 1 21 la t d la m ężczyzny.
0 Szczecin ma Już 300 000 m ieszkańców : to dw a razy tyle co przed w o jn ą 1 n iem al 10 ra zy w ięcej niż w ro k u 1945.
0 zaw odow ym m istrzem św ia ta wszech w ag został 23-let- n l b o k ser m u rzy ń sk i / Canlus Clay, sły n n y z przechw ałek, u k ład a n y c h n a w łasną cześć poem atów ł se n sacy jn y ch w y
w iadów prasow ych.
K W I E C I E #
0 P rz e w ró t w B razylii obalił rząd prezy d en t* G o u larta, k tó ry zm uszony był opuścić k ra j.
Do w ładzy doszły elem enty sk ra jn ie re ak c y jn e , z k ilk ą ge
n e ra lsk ą n a czele.
W całym k r a ju p a n u je te r r o r sk iero w an y przeciw lew icy:
ofiarą Jego p a d ają działacze zw iązków zaw odow ych — a tak że w ybitni politycy (były p rezy d en t K ubitschek),
0 P olska delegacja p a rty jn o - rządow a z Iow. tow . G om ułką 1 C yrankiew iczem n a czele udała się do M oskwy.
0 w B elgii s tr a jk 12 tysięcy lek arzy doprow adził dq zupeł
nej d ezorganizacji służby zdro
wia. Opinia publiczna zgodnie potępiła antyspołeczną postaw ę stra jk u ją c y c h lek arzy .
0 R eak cy jn y zam ach stan u w L aosie, m im o niepow odzenia 1 szybkiego pow ro tu Souvanna P h o u m y do w ładzy skom pliko
w ał i ta k n ieja sn ą sy tu a cję po
lity czn ą w ty m k ra ju .
0 Związek R adziecki, USA 1 W ielka B ry tan ia zaw arły p o ro zum ienie w spraw ie zm niejsze
nia p ro d u k c ji m ateriałó w roz
szczepialnych n a p otrzeby zbro
jeniow e.
0 Na Wzgórzu W aw elskim o d k ry to ślad y d w o ru Bofesła- w a C hrobrego.
0
w
Zw iązku R adzieckim ba w ił p rezy d en t A lgieru Alimed Ben Bella.0 W Dav El Salam ra ty fi
kow ano u n ię zaw a rtą m iędzy R epubliką Z anzibaru 1 T anga
nik ą.
M A J
0 W A suanie NU został prze grodzony tam ą w zniesioną przy w y d atn ej pom ocy Z w iązku R a
dzieckiego.
0 o k o ło 350 fa n aty k ó w pił- ka rstw a poniosło śm ierć w w y nik u zam ieszek, do jak ic h do
szło na stadionie w stolicy P e
ru Lim ie.
0 z ja z d P isarzy Ziem Za
chodnich 1 Północnych stał się w ażnym w ydarzeniem k u ltu ra l
nym . Z tej o k a zji tow . Zenon
Kliszko zajął stanow isko wobec tzw. „L istu 34” .
O M oskwiczanle en tu zjasty cz nie w itają p rzy b y w ającą na wy stęp y M arlenę D ietrich.
0 Z m arł Ja w a h arla l N ehru, w spółtw órca odrodzenia In d ii 1 uczeń G handiego.
0 W Szkocji w ybuchła epi
dem ia ty fu su . P rzyczyną były zleżale i zakażone konserw y.
0 W 800 rocznicę pow ołania do życia pierw szej na ziem iach polskich uczelni w yższej — Uni w e rsy tet Jag ielloński odznaczo
ny został W ielkim K rzyżem O r
d e ru O drodzenia Polski.
0 B iuro Polityczne PZPR podjęło uchw ałę w spraw ie zw iększenia ro li i zadań bazy n aukow o-technicznej w gospo
d arce narodow ej.
0 W 20-lecie bitw y pod Mon te Cassino w k tó re j zginęło 4.400 żołnierzy polskich odbyły się uroczystości żałobne.
C Z E R W I E C
0 IV Zjazd P a rtii sta ł się w Polsce n ajw ażn iejszy m w y d a
rzeniem politycznym ro k u : pod sum ow ał on osiągnięcia 20-lecla PRL l w uchw ałach sw ych w y
tyczył zadania n a przyszłość.
0 Z aw arty został uk ład o w zajem nej pom ocy 1 w spółpra
cy m iędzy ZSRR i NRD.
0 H arold W ilson, przyw ódca b ry ty js k ie j opozycji p rz ep ro w a
dził rozm ow y dyplom atyczne w M oskwie i W arszaw ie.
0 P ow stanie w K ongo z ata cza coraz szersze kręgi.
0 W obec groźby tu rec k ie j in w azji n a C yprze pow ołano pod bro ń Już 4,000 G reków .
O P rzyszło n a św iat dziecko kosm onautów W alentyny Tie- reszkow ej 1 A n d rian a M ikolaje- w a.
0 B yły p rezy d e n t D. E isen
h ow er p o p arł re ak c jo n istę Gold w a te ra to ru ją c m u ty m sam ym drogę do k an d y d o w an ia w w y- . borach.
0
w
Sajgonie am basadora C abot L odge’a zastąpił g en erał M axw ell T ay lo r. Z m iana ta zapow iada jeszcze b ardziej ag re
syw ną p o lity k ę a m e ry k ań sk ą w płd.-w sch. Azji.
0 Do P olski przybył z wi
zy tą p rzy jaźn i p rezy d en t J . B roz Tito.
0 W sta n ie M issisipi za
m ordow ano 3 m łodych an ty se- gregacjonistów . M iejscow a poli
cja w y k azu je w tej spraw ie de m o n stracy jn ą bezczynność, za k tó rą k ry je się ścisły w spół
udział w zbrodni.
L I P I E C
0 N om inacja B a rry G oldw a- te ra — sk ra jn eg o re ak c jo n isty ł rzecznika w ojny — na k a n d y d a ta rep u b lik ań sk ieg o zapo
w iada rozłam w szeregach tej p a rtii i Jej pow ażny k ryzys polityczny. Jednocześnie prze
w idyw ania w yników listopado
w ych w yborów zgodnie w ska
z u ją Jako zwycięzcę Joh n so n a.
0 A. M ikojan w y b ra n y zo
s ta ł P rzew odniczącym R ady N ajw yższej ZSRR.
0 Z m arł M aurice T horez, w y b itn y działacz św iatow ego r u
chu kom unistycznego, przyw ód
ca K PF.
0 M apa A fryki wzbogaciła się o M alaw ię, now e państw o, pow stałe z p ro te k to ra tu b ry ty j
skiego Nlassy.
0 We F ra n c ji w ybuchła a fe ra „ m a tu ra ln a ” . T em aty m atu ra ln e sprzedaw ano n a plażach 1 w barach.
0 N ow ym p rezy d e n tem Mek
s y k u w y b ra n y został w spółpra
cow nik M ateosa — Dlaz O rdaz.
O Czombe został p rem ierem Kongo. N om inacja ta nie w róży zn ęk an em u k ra jo w i niczego do brego.
0 W przededniu św ięta llpco w ego R ada P ań stw a uchw aliła d e k re t o am nestii.
0 K on fe ren cja O rganizacji P a ń stw A m erykańskich pod na Ciskiem USA uchw aliła sankcje w obec K uby.
0 Z m arła W anda W asilew
sk a, działaczka re w o lu cy jn a 1 znana pisark a.
O Cały k ra j obchodził u ro czystości 20 rocznicy pow stania w arszaw skiego.
S I E R P I E #
0 Z m arł A lek san d er Zaw adz
ki, rew olucjonista, mąż stan u 1 żarliwy patriota.
0 S ejm PR L n a nadzw yczaj nej sesji w y b rał E d w ard a Ocha ba przew odniczącym R ady P a ń stw a.
0 N iem al cała św iatow a opi
n ia publiczna widzi w tzw. in cydencie w Zatoce T o n k ijsk iej p rzejaw nacisku n a p rezy d en ta Jo h n so n a re ak c y jn e j części po
lity k ó w am ery k ań sk ich z B a rry G oldw aterem n a czele.
0 N ad M orzem K aspijskim p rzystąpiono do budow y elek
tro w n i atom ow ej i urządzeń od salających w odę m orską.
0 W płockim kom binacie za
kończono ro zru ch technologicz
ny pierw szego w ielkiego obiek
tu : d e sty la cji rurow o-w lciow ej.
0 Z m arł P alm iro T ogliattl se k re ta rz KPW i w y b itn y dzia
łacz m iędzynarodow ego ru ch u robotniczego. S ek re tarze m KPW został w y b ran y najbliższy w spółpracow nik T ogliattlego — L uigi Longo.
0 K onw encja P a rtii Demo
k raty czn ej w y b rała n a k a n d y d ató w d em o k raty czn y ch w zbli
żających się w y b o rach Johnso
n a 1 H u m phrey'a.
0 P rzew ro ty 1 zm iany rzą
dów w płd. W ietnam ie n a b ie ra ją cech p o n u re j g ro tesk i: po o statn ic h zam ieszkach g en erał K h an ustąp ił a k o m u n ik a t ofi
c ja ln y p o d aje, iż Jest on nerw o w o chory.
W R Z E S I E Ń
0 C ały k ra j czci pam ięć 25 rocznicy tragicznego W rześnia.
O Po likw idacji re ak c y jn e j rebelii, p re m ier Ben Bella u ła skaw ił jed n eg o z je j przyw ód
ców, El Hadiego. B yły dow ód
ca sa h ary jsk ie g o o k rę g u .w oj
skow ego został ro zstrzelan y . 0
w
P a ry ż u k rążą pogłoski p lan o w an ej podróży prezy d en ta d e G aulle’a do M oskwy.0
w
W arszaw ie o b ra d u je M iędzynarodow y K ongres A stro n au ty czn y , w k tó ry m b iorą ud ział m. in. uczeiti ZSRR, USA, F ra n c ji, B elgii l Wioch.0 N a czele pow stańców kon- gijsk ich sta n ął C hristopher Gbe n yc, były m in ister w rządzie L um um by.
0 W rejo n ie Żelaznych W rót z o kazji rozpoczęcia budow y h y d ro e le k tro w n i G heorge Dej 1 Jo sip B roz-Tlto przeprow adzili rozm ow y na te m a t w spółpracy rum u ń sk o -ju g o sło w iań sk iej.
0 W 20 rocznicę w alk A rm ii L udow ej odsłonięto w Ew inie obelisk ku czci p arty z an tó w z III b a ta lio n u Al. im. gen. Be
m a.0 w P olsce gościł cesarz E tiopii H alle selassie.
0 Zjazd pisarzy polskich w L ublinie podsum ow ał d o robek naszej lite ra tu ry w 20-leciu. W czasie o b rad p rzem aw iał I se
k re ta rz KC PZPR W ładysław G om ułka.
0 Z m arł O tto G rotew ohl prze w odniczący R ady M inistrów
NRD.
0 K ongres ZBOWiD dokonał w y b o ru now ych w ładz. P rz e w odniczącym R ady N aczelnej został- Józef C yrankiew icz,1. P re zesem Z arząd u Głównego, gen.
dyw . M ieczysław Moczar.
P A Ź D Z I E R N I K 0 N ikita C hruszczów zwol
n io n y został z obow iązków pierw szego se k reta rza KC PZPR 1 przew odniczącego R ady Mini
stró w ZSRR. Pierw szym S ekre
tarzem KC KPZR w y b ra n y zo
sta ł L eonid B reżniew , P rzew od
niczącym R ady M inistrów m ia
now ano A leksieja K osygina.
0 M inęło 15 la t od pow stania C hińskiej R epubliki L udow ej.
0 N ow ym p re m ierem Anglii, po zw ycięstw ie w yborczym La- b o u r P a rty , został 48-letni H a
ro ld W ilson.
0
w
ZSRR w ystrzelono na o rb itę pojazd kosm iczny z trzy osobow ą załogą.0 P olskę odw iedziła w ęgier
ska delegacja p a rty ln o -rzą d o w a z p rem ierem J . K ad arem na czele.
0 W K airze rozpoczęła się k o n fe re n c ja szefów p ań stw 1 rządów k rajó w niezaangażow a- nych. P re m ie r Czombe — Jako osoba n iepożądana — n ie został dopuszczony na salę o b rad .
0 Działacż m urzy ń sk i M artin L u th e r K ing o trzy m ał pokojow ą n ag ro d ę N obla.
0 A it Ahm ed, przyw ódca re- b ell k a b y lsk iej został u jęty przez oddziały N arodow ej A r
m ii L udow ej. Ben Bella zapo
w iada publiczny proces.
0 Na Olim piadzie w Tokio w iele polskich sukcesów .
0 j . p . S a rtre został la u re a tem lite rac k ie j n ag ro d y Nobla.
Sław ny pisarz i filozof odm ó
w ił je j p rzyjęcia.
0 W S udanie doszło do k rw a w ych zam ieszek, w rezultacie k tó ry c h obalony został d y k ta to rsk i reżim g e n erała A bbuda.
0 B elgijscy kom andosi p rze
w iezieni z b ry ty js k ie j bazy na a m e ry k ań sk ic h sam olotach zdo
b y li lotnisko w Stan ley v ille: ta jaw n a in terw en cja w w ew n ętrz
n e spraw y Konga w yw ołała pro tes ty n a całym śwlecie.
L I S T O P A D
0 P a rty za n ci płd. w ietnam scy p rzeprow adzili niezw ykle śm iały a ta k n a a m e ry k ań sk ie lotnisko strateg icz n e w Bien Hoa poło
żone o 20 k ilo m etró w od SaJ- g onu.
0 W w yborach p re zy d e n ckich zw yciężył — Jak było do przew idzenia — L*. Jo h n so n . Ale p rzew aga. Jaką uzyskał on nad G oldw aterem przeszła w szelkie
oczekiw ania.
O W 47 rocznicę R ew olucji P aźd ziern ik o w ej d efilad a w oj
skow a d ała św iadectw o potędze m ilita rn ej ZSRR.
0 W A nglii pierw sze p a rla m e n ta rn e „ p ró b y sił” w y padły n a korzyść PartU P racy.
0 W P ek in ie o tw a rta została b ry ty js k a w ystaw a przem ysło
w a.
0 P o lata ch krw aw ych w alk
— n areszcie doszło do zaw iesze
nia b ro n i w Jem enie.
0 P ierw sze od ustąp ien ia N. Chruszczow a P le n u m KC K PZR przyw róciło tery to ria ln o - p ro d u k c y jn ą s tru k tu rę organiza cjl p a rty jn y c h i w prow adziło do P rezy d iu m KC P . S zelesta i A. Szeleplna.
0 Umowa m iędzy ZSRR / a USA o w spółpracy przy odsa
lan iu w ody m orskiej została u znana p rzez p rasę całego św ia
ta za dow ód k o n ty n u o w an ia po U tyki odprężenia.
0 n P le n u m KC PZ PR przy
jęło uchw ały w spraw ie zadań org an izacji 1 in stan c ji p a rty j
nych w u jaw n ian iu rezerw p ro d u k cy jn y ch i d o skonaleniu me
tod planow ania. R yszard S trze
leck i w y b ra n y został członkiem B iura Politycznego KC PZPR , a B olesław Jaszczuk zastępcą członka B iura Politycznego KC
PZPR .
G R U D Z I E Ń
0 P ro b lem y W spólnego R yn
k u , k ry zy s NATO a przede w szystkim p ro je k t utw orzenia w ielo stro n n y ch sił n u k lea rn y ch sta ły się powodom szczególnej aktyw ności dyplom atycznej Za
chodu:
— N a rad y zain tereso w an y ch mi nlstró w reso rtó w g o spodar
czych doprow adziły do pew nego zbliżenia ich stan o w isk ;
— De G aulle n a d a l podkreśla swój n eg aty w n y sto su n ek do k oncepcji NATO 1 WSN;
— Rozmow y Joh n so n — W ilson nie doprow adziły do oczeki
w anego uzgodnienia poglą
dów :
i - P a rla m e n t fra n c u sk i Jedno
m yślnie p otępił WSN.
0 We F ra n c ji pierw szy od w ielu la t s tr a jk g e n e ra ln y n a znak p ro testu przeciw socjaln ej p olityce rząd u . '
0 P eronow i nie u d a ła się p róba p o w ro tu do t >'»
0 Z m arła prof. d r N. Gąslo- ro w sk a w y b itn y uczony l pe
dagog.
0 M. T ay lo r po podróży w a
szyn g to ń sk iej realizu je w płd.
W ietnam ie „now ą, energiczną s tra te g ię ” .
0 O bradow ał V III Zjazd Z w iązku K om unistów Ju g o sła
wii.
0 Czombe został p rz y ję ty przez papieża n a sp ecjaln ej a u dien cji.
0 Min. R apacki zapropono
w ał w ONZ zw ołanie ogólno
eu ro p ejsk iej k o n fe re n c ji dla om ów ienia bezpieczeństw a E uro
py.
0 Do Oświęcimia przy b y ł na w izję lo k aln ą n iepełny skład są d u z F ra n k fu rtu .
RADIO SZWAJCARSKIE
O POLSCE Radio szw ajcarskie w B ernie nadało kilk a audy cji, pośw ięconych sp ra
wom polskim . W jednej z a udycji mówiono o odbu
dowie W arszawy, in n ą po
św ięcono polskiej m uzyce jazzow ej, a jeszcze urną
— m uzyce pow ażnej. W tej ostatniej a udycji Re
gina Sm endzianka grała utw ory Chopina, Paderew pkiego 1 Szym anow skiego.
Cykl tych au d y cji nadany został w ram ach tzw. ty godnia polskiego, któ ry zainicjow ało radio b ern eń skie. J a k się dow iaduje
my, au d y cje takie m ają być nadaw ane orzez roz
głośnię b ern eń sk ą co n aj
m niej raz w roku.
POLONICA AUSTRIACKIE N a zaproszenie A ustriac
kiego Tow arzystw a L itera ckiego, przebyw ał w W iedniu Zbigniew H erbert.
Z tej okazji miesięcznik lite rack i „Wort m der Z eit" w ydrukow ał jego w iersz pt. „Die H eim kehr des P ro k o n su ls“ (Pow rót p rokonsula). W tym że nu m erzę czasopism a znajdu
je się recenzja o tomie opow iadań Tadeusza Bo
row skiego „Die stein ern e W elt” K am ienny świat), k tó ry w roku ubiegłym u kazał się nakładem . mo
nachijskiej firm y w ydaw nicze] H per-V erlag. A utor recenzji, Edwin H artl. koń czy recenzję słow am i:
„ Je st to książka, którą nie tylko należy przeczy
tać. a le rów nież 1 prze
żyć".
PRZYPOMNIENIE
„ZIEMI OBIECANEJ“
W znakom icie redagow a nym dw utygodniku ,,Die Welt d er L ite ratu r” (z 26 listopada br.), ukazującym się zresztą co drugi czw ar te k Jako dodate-k do dzień n ik a ham burslciego „Die W elt” , P e ter H ärtling w stałym cyklu przypom ina
nia książek zapom nianych;
om ówił w dużym a rty k u le „Ziem ię obiecaną" Rey mon ta, k tó ra w swotip czasie ukazała stę w Nleiti czech pt. „Łódź — dąs gelobte L *nd'‘. A utor wy kazuje, że Jest to Jedrra
P O L E N
z lepszych książek, k tó rej a u to r p o trafił z olbrzym im talentem przedstaw ić go
rączkow y rozwój św iata kapitalistycznego n a przy
kładzie w ielkiego przem y
słow ego m iasta. P e ter Hiirtling pisze m. innym i:
„Żyw a pozostała ta po
wieść przez doskonale zniuansow any opis ruchli
wego środow iska fabrycz
nego, w którym współżyli lub w alczyli ze sobą Po
lacy, Niemcy 1 Żydzi” .
ZBIGNIEW NIENACKI W ZSRR
Z okazji dwudziestolecia PRL w Związku Radziec
kim w ydano klika powie
ści w spółczesnych polskich pisarzy. Jednym z nich Jest łodzianin Zbigniew N ienacki, którego po
w ieść pt. -„Worek Ju d a - szów “ w tłum aczeniu W.
Gołowskiego i S. Larlna została opublikow ana w m iesięczniku literackim
„Młoda G w ardia". Po
w ieść tę drukow ały w od cinkach dzienniki „Mosków sklj kom som olec” oraz
„W ieczemlJ L eningrad" W cyklu „Polska powieść w spółczesna” m oskiew skie w ydaw nictw o „Młoda Gwar d ia” w br. w ypuściło na rynek księg arsk i drugą książkę Zbigniew a N iena
ckiego — „Podniesienie".
P rzekładu dokonała zna
na tłum aczka radziecka Z, Sza talow a, (g)
POLONICA
Dalszy ciqg ze słr. 1
C a b o t L o d g e , b . a m b a s a d o r U S A w S a .jg o n ie i n i e d o s z ł y k a n d y d a t p a r t i i r e p u b l i k a ń s k i e j n a p r e z y d e n t a S t a n ó w Z je d n o c z o n y c h w p i e r w s z y c h m i e s i ą c a c h b i e ż ą c e g o r o k u w y p o w i e d z i a ł n a s t ę p u j ą c e z d a n i e :
„ G d y o b s e r w u j ę r o z w ó j s y t u a c j i d o c h o d z ę d o w n i o s k u , i ż k o m u n i ś c i n i e s ą p r z e r a ż e n i , j e ś l i d o w i a d u j ą s ię , ż e o s i ą g n i ę c i e j a k i e g o ś c e l u w y m a g a ć b ę d z i e n a w e t 50 l a t “ .
M y ś lę , ż e w t e n s p o s ó b p o t w i e r d z i ł o n s y s t e m a t y c z n y i n i e o d w r a c a l n y , c h o ć n i e
k i e d y p o w o l n y , p r o c e s , j a k i n a k o r z y ś ć s i l p o k o j u i p o s t ę p u d o k o n u j e s i ę w ś w ie c i e .
C i, k t ó r z y t e g o n i e z r o z u m i e l i , k t ó r z y ż y j ą u t r w a l o n y m w p a m i ę c i o b r a ż e n i d a w n y c h d n i , d a w n e g o u k ł a d u s i l , k t ó r z y — c o w i ę c e j — c h c i e l i b y w s p ó ł c z e s n o ś ć c o f n ą ć d o t a m t e g o o k r e s u , m u s i e l i , j a k w o j o w n i c z y B a r r y G o l d w a t e r , p r z e ż y ć w i e l k i e p o r a ż k i . N i e s p o s ó b b o w i e m z a w r a c a ć f a le ...
P o t w i e r d z i ł t o w s w y m k o m e n t a r z u n a l a m a c h „ N e w Y o r k T i m e s “ — S u l z b e r - g e r w n a s t ę p u j ą c y c h s ł o w a c h :
„ I m b a r d z i e j n a s z a p r o p a g a n d a r e k l a m u j e c n o t y k a p i t a l i z m u i a t a k u j e s o c j a l i z m — t y m m n i e j ś w i a t n a s lu b i : I n i e w i e l k ą p o c i e c h ę p r z y n o s i a r g u m e n t , ż e t o , c o m y r o z u m i e m y p r z e z t o p o j ę c i e — r ó ż n i s i ę o d t e g o , c o r o z u m i e j ą c u d z o z i e m c y ...“ .
U z a s a d n i a j ą c y c h p r z y k ł a d ó w a ż n a d t o . S p ó j r z m y c h o c i a ż b y n a m a p ę A z j i i A f r y k i , n a t z w . „ t r z e c i ś w i a t “ .
D r o g a d o p e ł n e j n i e p o d l e g ł o ś c i k r a j ó w n o w o w y z w o l o n y c h c z ę s t o p r o w a d z i za
kosami, c z ę s t o p r ó b u j e s i ę j e z n i e j z a w r ó c i ć , b r u t a l n i e i n t e r w e n i u j ą c o r ę ż e m . A p r z e c i e ż m i m o t o w y d ł u ż a s i ę l i s t a t y c h , k t ó r e u p r a w i a j ą p o l i t y k ę n i e p r z y - ł ą c z a n i a s i ę d o a g r e s y w n y c h b l o k ó w I m p e r i a l i s t y c z n y c h i i d ą ś m i a ł o k u p o s t ę p o w i s p o ł e c z n e m u . A l g i e r i a , Z je d n o c z o n a R e p u b l i k a A r a b s k a , G h a n a , M a l i, B i r m a , G w i n e a ... H e j e s z c z e m o ż n a w y l i c z y ć p a ń s t w , k t ó r e o p a r ł y s i ę z m o d e r n i z o w a n e j p o s t a c i k o l o n i a l i z m u
1
n i e d a t y s o b i e o d e b r a ć i c h n a j w i ę k s z e g o z w y c i ę s t w a .C z y n i e p o t w i e r d z a t o p r a w d y n a s z y c h d n i , ż e s t a r y u s t r ó j — k a p i t a l i z m p r z e ż y ł s i ę , ż e n i e m a p r z y s z ł o ś c i ? O b i e l a j ą c d r o g ę k a p i t a l i s t y c z n e g o r o z w o j u — s t w i e r d z i l i l i c z n i e k o n o m i ś c i — s z e r e g d a w n y c h k o l o n i i , p o s u w a j ą c s i ę w t e m p i e w ł a ś c i w y m d l a t e j f o r m a c j i , o s i ą g n ę ł o b y p o z i o m d z i s i e j s z e g o r o z w o j u k a p i t a l i s t y c z n e g o k r a j ó w E u r o p y w n a j l e p s z y m w y p a d k u p o d k o n i e c X X I w i e k u ! O t o d l a c z e g o r e w o l u c j a n a r o d o w o - w y z w o l e ń c z a , o g a r n i a j ą c a c o r a z t o n o w e k r a j e , n i e u c h r o n n i e w s t ę p u j e n a d r o g ę r o z w i ą z y w a n i a p r o b l e m ó w s p o ł e c z n y c h i m a t e n d e n c j ę d o p r z e r a s t a n i a w r e w o l u c j ę , p r z e b u d o w u j ą c ą s p o ł e c z e ń s t w o n a z a s a d a c h s o c j a l i s t y c z n y c h .
J u ż t y l k o t e f a k t y u p o w a ż n i a j ą d o o p i n i i , ż e r o k 1964 p o t w i e r d z i ł o p t y m i s t y c z n ą o c e n ę c h a r a k t e r u w s p ó ł c z e s n e j e p o k i i n a s z e g ł ę b o k i e p r z e k o n a n i e , i ż c z a s p r a c u j e d l a s o c j a l i z m u .
L e c z n i e t y l k o te .
S p ó j r z m y n a ś w i a t k a p i t a l i s t y c z n y i j e g o c z o ł o w e u g r u p o w a n i e , b l o k a t l a n t y c k i . W r z e t a m , j a k w p r z y s ł o w i o w y m u l u . J e s z c z e p r z e d l a t y m i t y o m o n o l i t - n o ś c i , d z i ś — k o n t r o w e r s j e , n a m i ę t n e d y s k u s j e , c a ł y c ią g s p r z e c z n o ś c i .
„ S y t u a c j a — p i s a ł w j e d n y m z a r t y k u ł ó w h a m b u r s k i „ D i e Z e i t “ — d l a t e g o j e s t t a k s k o m p l i k o w a n a , ż e k a ż d y p a r t n e r c h c e t e g o , c z e g o p r a g n i e i s t o t n i e , a r ó w n o c z e ś n i e o d w r o t n o ś c i t e g o , c z e g o r z e c z y w i ś c i e p r a g n i e “ .
K r z y ż u j ą s i ę i n t e r e s y p o s z c z e g ó l n y c h k r a j ó w , ś c i e r a j ą b a r d z i e j r e a l i s t y c z n e o c e n y z m n i e j r e a l i s t y c z n y m i , t o c z y s i ę w a l k a o p r z y w ó d z t w o i m i e j s c e p i e r w s z e g o p a r t n e r a u b o k u S t a n ó w Z j e d n o c z o n y c h ... W e w n ę t r z n e s p r z e c z n o ś c i r o z s a d z a j ą a t l a n t y c k i d o m .
B y l i b y ś m y j e d n a k d a l e c y o d r e a l i z m u , g d y b y ś m y w t e j m a l e ń k i e j p r ó b i e b i l a n s u m i n i o n y c h d n i d o s t r z e g a l i j e d y n i e z j a w i s k a i f a k t y d l a n a s p o z y t y w n e .
O b r a z o b e c n e j s y t u a c j i j e s t b a r d z i e j z ło ż o n y , a r o k 1964 p r z e k a z u j e s w o j e m u n a s t ę p c y s z e r e g t r u d n y c h , p i l n y c h p r o b l e m ó w .
M i m o u s i l n e g o s t a r a n i a o p o ł o ż e n i e k r e s u r o z b i e ż n o ś c i w m i ę d z y n a r o d o w y m r u c h u r o b o t n i c z y m — j e d n o ś ć n i e z o s t a ł a p r z y w r ó c o n a . N i k t z r e s z t ą r iie o c z e k i w a ł , ż e z ł o ż o n e p r o b l e m y a n a j d ą s w e
r y c h l e r o z w i ą z a n i e . Na t o trzeba czasu, d ł u g i c h c i e r p l i w y c h r o z m ó w , w y j a ś n i a n i a p u n k t p o p u n k c i e k o n t r o w e r s y j n y c h s p r a w .
D l a t e g o t e ż n i e n i e c i e r p l i w i m y s i ę , p o z o s t a w i a j ą c i c h r o z s t r z y g n i ę c i e c z a s o w i , k t ó r y p r z e d n a m i .
R o k 1964 p r z e k a z u j e r ó w n i e ż j e d n ą z n a j w a ż n i e j s z y c h w s t o s u n k a c h m i ę d z y n a r o d o w y c h s p r a w — p r o b l e m r o z b r o j e n i a . N i e f i d a ł o s i ę n a t e j d r o d z e d o k o n a ć d a l s z e g o , z a s a d n i c z e g o p o s t ę p u , m i m o g o r ą c y c h z a b i e g ó w i p r z y k ł a d u Z w . R a d z i e c k i e g o . Z a p o c z ą t k o w a n y w r o k u 1963 p r z e ł o m — n i e o w o c o w a ł j e s z c z e n o w y m i p o r o z u m i e n i a m i . I t u 365 d n i o k a z a ł o s i ę z b y t k r ó t k i m c z a s e m , b y p r z y g o t o w a ć g r u n t d o d a l s z y c h k r o k ó w .
C h y b a g ł ó w n i e d l a t e g o , ż e z a c h o d n i c h p a r t n e r ó w o p ę t a ł a , p o w t a r z a n a z u p o r e m m a n i a k a p r z e z S t a n y Z je d n o c z o n e , i d e a m u l t i l a t e r a l n y c h s i ł . Z a p r a s z a j ą o n e d o a t o m o w e g o p o k e r a s w y c h e u r o p e j s k i c h s o j u s z n i k ó w , n i e b a c z ą c n a to , ż e n i e k t ó r z y w c a l e n i e c h c ą z a s i ą ś ć d o g r y , I n n i c h c ą z n i e j u c z y n i ć n i e b e z p i e c z n y h a z a r d , a j e s z c z e i n n i — i n a c z e j r o z d a ć a t u t o w e k a r t y .
K o s z t o w n a 1 n i e b e z p i e c z n a m a b y ć t a n u k l e a r n a z a b a w a , z a b a w a , z k t ó r e j n ic p o ż y t k u , a w i e l e z ła . D l a c z e g o n i e c h c ą t e g o z r o z u m i e ć p r o j e k t o d a w c y ? C z y ż b y ł u d z i l i s i ę , ż e i c h s u b i e k t y w n a w o l a m o ż e p o w s t r z y m a ć ś w i a t o w e t e n d e n c j e d o p o k o j u ?
P r z e k a z u j e w r e s z c i e s t a r y r o k n i e w y g a s z o n e o g n i s k a n i e p o k o j u w K o n g u , W i e t n a m i e , n a C y p r z e , n i e r o z w i ą z a n y p r o b l e m k o l o n i a l i z m u w j e g o s t a r e j g d z i e n i e g d z i e , a c z ę ś c i e j n o w e j p o s t a c i , p r o b l e m g ł o d u i z a c o f a n i a e k o n o m i c z n e g o w i e l u k r a j ó w .
W r a z z t y m r e j e s t r e m s p r a w n i e z a ł a t w i o n y c h — p r z e k a z u j e j e d n a k r ó w n o c z e ś n i e w i a r ę w m o ż l i w o ś ć n i e s i ę g a n i a d o w o j n y j a k o ś r o d k a r o z s t r z y g a n i a , p r z e k a z u j e p r z e k o n a n i e o l u d z k i m r o z s ą d k u .
* * • *
1964 r o k z a p i s a ł s i ę n i e p r z e m i j a j ą c y m i w y d a r z e n i a m i n a k a r t a c h * d w u d z i e s t o l e t n i e j , p o w o j e n n e j h i s t o r i i P o l s k i . J u b i l e u s z n a s z e g o o j c z y s t e g o k r a j u , p o d k r e ś l o n y h i s t o r y c z n y m
IV
Z j a z d e m P a r t i i , p o z w o l i ł p r e c y z y j n i e j u s t a l i ć w s p ó l n y d o r o b e k , s k o n f r o n t o w a ć g oz 20
- l e c i e mm i ę d z y w o j e n n y m i a t a k ż e u s t a l i ć m i e j s c e , j a k i e z a j m u j e m y n a a r e n i e m i ę d z y n a r o d o w e j .
W y n i k t e j k o n f r o n t a c j i n a w s z y s t k i c h p ł a s z c z y z n a c h n a s z e g o ż y c i a z a r e j e s t r o w a n y z o s t a ł w l i c z n y c h o f i c j a l n y c h d o k u m e n t a c h , le c z — c o w a ż n i e j s z e — r ó w n i e ż w l u d z k i e j p a m i ę c i , r o d z ą c i u m a c n i a j ą c w k a ż d y m z n a s u c z u c i e d u m y .
S t ą d w ł a ś n i e b i e r z e s w ó j p o c z ą t e k f a l a w i e l k i e g o o ż y w i e n i a s p o ł e c z n e g o , d z i ę k i k t ó r e j z a m k n i e m y m i j a j ą c y r o k e f e k t a m i e k o n o m i c z n y m i w y ż s z y m i o d p l a n o w a n y c h .
P o r ó w n u j ą c d ł u g i e k o l u m n y l i c z b , b ę d ą c y c h s u m ą p r a c o w i t y c h d n i i m i e s i ę c y o d c h o d z ą c e g o r o k u , o d n a j d u j ą c w n i c h s w ó j u d z i a ł — n i e m o ż e m y p r z e c i e ż o g r a n i c z y ć s i ę d o i c h s u c h e j , s t a t y s t y c z n e j w y m o w y . N i e s ą o n e b o w i e m w s t a n i e w y r a z i ć w s z y s t k i e g o , c o w n i ó s ł r o k 1964.
O d n a j d y w a ć t e n d o r o b e k m u s i m y r ó w n i e ż w k a t e g o r i a c h s u m i e n n o ś c i i o d p o w i e d z i a l n o ś c i , w y ż s z e j d y s c y p l i n y s p o ł e c z n e j , b l i ż s z y c h m o d e l o w i s o c j a l i s t y c z n e m u p o s t a w a c h l u d z k i c h .
I z n ó w — d a l e c y b y l i b y ś m y o d p r a w d y , g d y b y ś m y z a m y k a j ą c k a l e n d a r z o w y o k r e s d o s t r z e g a l i j e d y n i e to , c o k o r z y s t n e . W s k o m p l i k o w a n e j p a n o r a m i e s y t u a c j i g o s p o d a r c z e j s ą b a r w y r a d o s n e , a l e i c i e n i e . P o s z e r z y l i ś m y p o d s t a w ę p o d s t a w n a s z e g o ż y c i a — p o t e n c j a ł e k o n o m i c z n y , l e c z p r z e c i e ż p r o c e s t e n p r z e b i e g a ł n i e b e z t r u d n o ś c i , w a h n i ę ć , c z y w r ę c z n i e d o s t a t k ó w . W i e l e z n i c h d o s t r z e g l i ś m y w p o r ę , o k r e ś l a j ą c ś r o d k i z a r a d c z e , w y k r y c i e i n n y c h z a l e ż y o d k a ż d e g o z n a s . M i m o t o m o ż n a j e d n a k p o w i e d z i e ć : d o b r y t o b y ł r o k , k o l e j n y w a ż n y e t a p r e a l i z a c j i s o c j a l i s t y c z n e g o p r o g r a m u i o k r e ś l e n i a c i e s z ą c y c h n a s w s z y s t k i c h p e r s p e k t y w r o z w o j o w y c h w n o w y m p i ę c i o l e c i u .
* * *
R o k 1964 d o b i e g a k o ń c a . T r u d n o j e d n a k u z n a ć g o z a z a m k n i ę t y o k r e s z a r ó w n o w p o l i t y c e m i ę d z y n a r o d o w e j , j a k i z a g r a n i c z n e j . P o p r z e z w s z y s t k i e k a r t k i n o w e g o k a l e n d a r z a n a p i s z m y w i ę c s ł o w o ! k o n t y n u u j m y . K o n t y n u u j m y s p r a w ę , k t ó r e j w s z y s c y — n i e z a l e ż n i e o d t e g o , j a k i ż y c i e w y z n a c z y ł o n a m w a r s z t a t p r a c y — o d d a w a l i ś m y w o d c h o d z ą c y m r o k u s w e s i ł y i r o z u m .
W . S Ł A W SK I
Z sesji naukowej
DOROBEK KULTURALNY WOJEWÓDZTWA
Dum dni trwała sesja popu
larnonaukowa sumująca doro
bek województwa w dziedzin-e upowszechnienia kultury w okresie 20-lecia Polski Ludo
we.) . Wzięli w niei udział przedstawiciele władz partyj
nych z I sekretarzem KW PZPR - S. Jądryszczatciem i administracyjnych urojewódz- tiita z przewódniczącym Prez.
Woj, RN —, Fr. Grocholskim o r a z liczne grono naukowców z lódz-kich wyższych uczelni.
Obok nich w so li obrad za
siedli dziatacze zajmujący się no co dzieli pracą w dzledz i- nic upowszechnienia kultury.
Obradom jirzeiwodniczyl proj.
dr S. tirabec.
R e tr o s p e k t y w n y r e f e r a t m g r E . S ie k o w s k ie g o i m g r A . F u d a ł y u k a z a ł d łu g ą d r o g ę p o s t ę p u k u l t u r a l n e g o w o p a r c iu o b i l a n s o b u d w u d z ie s to le c i. P o r ó w n a n i e to w y p a d a z u p e ł n i e j e d n o z n a c z n ie . W o j
n a i o k u p a c j a s p r a w i ł y , że m u s i e l i ś m y w n o w e j r z e c z y w is to ś c i s t a r t o w a ć n i e m a l od z e r a . T rz e b a b y ło p r z y g o to w y w a ć r ó w n o le g le ś w ia d o m y c h o d b io r c ó w o r a z b a z ę d l a u p o w s z e c h n ie n ia k u l t u r y . W a r to w s p o m n ie ć , ż e n a d y n a m i c z n y ro z w ó j k u l t u r a l n y w o j e w ó d z t w a d u ż y w p ły w m i a ł a s p o łe c z n a p o s ta w a d z ia ła c z y , a n a w e t z w y k ły c h k o n s u m e n tó w k u l t u r y . D z ię k i b e z i n t e r e s o w n e j d z i a ł a l n o ści w i e l u lu d z i, d z id k i o f i a r no ści s p o łe c z e ń s tw a z b u d o w a n o w n a s z y m w o je w ó d z tw ie s e t k i i ty s ią c e p la c ó w e k , w k t ó r y c h p r o w a d z i s ię p r a c ę k u l t u r a l n ą i o ś w ia to w ą .
W y s ta r c z y z a j r z e ć d o t a b e l u m ie s z c z o n y c h n a k o ń c u r e f e r a t u , b y z o r ie n to w a ć się , że w b i b lio te k a c h _ n a s z e g o w o j e w ó d z t w a m ie liś m y w k o ń c u 1963 ro k u p r z e s z ło
2
.000.000
tn in ó w , p o d c z a s g d y w r o k u 1U38 w<? w s z y s tk ic hb i b l i o t e k a c h p u b lic z n y c h w P o ls c e z n a jd o w a ło s ię t y l k o 1.700.000 to m ó w . N o t u j e s ię t e ż o g r o m n y w z r o s t c z y t e l n i c t w a n a p r z e s t r z e n i o s t a t n i e g o d w u d z ie s to le c ia . W ią ż e s ię t o n i e w ą t p l i w i e ze w z r o s t e m lic z b y o s ó b , k t ó r e u - k o ń c z y ły s z k o ły ś r e d n i e i w y ż s z e , o r a z z p e ł n ą r e a l i z a c ją p o s t u l a t u p o w s z e c h n o ści o ś w ia t y . T r u d n o b y ł o b y t u o m a w ia ć s z e r o k o w s z y s t k i e o s ią g n ię c ia w d z ie d z in ie u p o w s z e c h n ia n ia k u l t u r y i o- ś w ia t y , a l e w s p o m n i a n e z j a w is k a m o ż n a u w a ż a ć z a s y m p t o m a t y c z n e .
R e f e r a t d o c. d r A . K ło s k o w s k i e j p o ś w ię c o n y b y ł f u n k c jo m , j a k i e w r o z w o ju k u l t u r a l n y m w o j e w ó d z t w a o d g r y w a Ł ó d ź . W ie lk ie m ia s to s k u p i a j ą c e tw ó r c ó w i d z i a ł a b y k u l t u r y , s ie d z ib a w i e l u i n s t y t u c j i i p la c ó w e k n a u k o w y c h i k u l t u r a l n y c h o d g r y w a o g r o m n ą r o l ę w r o z w o ju k u l t u r a l n y m w o je w ó d z tw a . O b s e r w u j e m y t a k ż e w p ł y w w o j e w ó d z t w a n a ro z w ó j k u l t u r a l n y Ł o d z i. J e d n a k d o ty c h c z a s o w e p o c z y n a n ia i n t e g r a c y j n e n i e m o g ą je s z c z e z a d o w o lić . I t u o t w i e r a się d u ż e p o le d o d z i a ł a n i a z a r ó w n o d l a łó d z k ic h n a u k o w c ó w , j a k i lu d z i k u l t u r y — tw ó r c ó w i d z ia ła c z y z a r ó w n o w t e r e n i e j a k i w m ie ś c ie .
P r o f . d r A . Z a w is to w ic z - A d a m s k a o m ó w iła w s w y m r e f e r a c i e r o l ę b a d a ń e tn o g r a fic z n y c h w n a s z y m r e g io n ie d l a r o z w o ju k u l t u r a l n e g o i p o z n a n ia h i s t o r i i Z ie m i Ł ó d z k i e j . C h o d z i t u g łó w n ie o p r o b l e m p r z e c i w d z i a ł a n i a s t a n d a r y z a c i i k u l t u r y . D o k ł a d n a z n a jo m o ś ć t e j p r o b l e m a t y k i m o ż e i p o w i n n a p r z y c z y n ić s ię d o w y z w o l e n i a n o w y c h s ił s p o łe c z n y c h w p o s z c z e g ó ln y c h ś r o d o w is k a c h i p o d e j m o w a n i a n o w y c h c e n
nych
i n i c j a t y w . M a t o sz c z e g ó ln e z n a c z e n ie w d o b ie s z y b k i e j i n d u s t r i a l i z a c j i k r a j u , a co z a t y m id z ie u n i f o r m i z a c ji k u l t u r y m a s o w e j.
W o b s z e r n y m r e f e r a c i e d r I. L e p a lc z y k p o ś w ię c o n y m g ł ó w n ie p r o b l e m o m ż y c ia k u l t u r a l n e g o j e d n e g o z n a j w ię k s z y c h p o w i a t ó w w n a s z y m w o j e w ó d z t w i e — p o k a z a n o , j a k r o z w ó j r u c h u k u l t u r a l n e g o i p r a c y o ś w ia to w e j w p o w i ą z a n i u z r o z w o je m g o s p o d a r c z y m r e g io n u p r z y c z y n ia s ię d o p r z e m i a n w d z ie d z in ie w y c h o w a n i a n o w e g o c z ło w ie k a . P r z y c z y m d r 1. L e p a l c z y k z w r ó c i ł a sz c z e g ó ln ą u w a g ę n a p r z e m i a n y id e o w e ś r o d o w is k r o b o t n i c z y c h i w i e j s k ic h . D la d o k o n a n i a te g o r o d z a j u a n a l i z y w y b r a n o j e d e n p o w i a t , a l e z a c h o d z ą c e w n i m z j a w i s k a s ą c h a r a k t e r y s t y c z n e d l a c a łe g o w o je w ó d z t w a . R e f e r e n t k a p o k a z a ła te ż j a k p o w o li a l e c i ą g l e z a c h o d z i p r o c e s za c i e r a n i a s ię r ó ż n ic y m ię d z y m i a s t e m i w s ią . R e f e r a t te n z a w i e r a j ą c y m n ie j c y f r i. a n a liz , n i ż p o p r z e d n i e p o k a z a ł r e z u l t a t y w y t ę ż o n e j p r a c y p r a c o w n i k ó w i d z ia ła c z y z a j m u j ą c y c h s ię r o z w o je m k u l t u r y w n a s z y m w o j e w ó d z tw i e .
P o s t ę p u j ą c y s z y b k o ro z w ó j g o s p o d a r c z y n a s z e g o w o j e w ó d z t w a w y m a g a ł i w y m a g a p r z y g o t o w a n i a k a d r z o d p o w ie d n im w y k s z t a ł c e n i e m z a w o d o w y m . C o z r o b io n o w t e j d z ie d z in ie w o k r e s i e d w u d z ie s to le c ia , j a k i e z a d a n ia s t o j ą je s z c z e n ie t y l k o p r z e d s z k o l n ic tw e m , le c z t a k ż e p r z e d o r g a n i z a c j a m i społeca*- n y m i, o m ó w ił w s w y m r e f e
r a c i e d o c. d r K . Z y g u ls k i.
W ią ż e s ię t o s z c z e g ó ln ie z r o z w o je m r o l n ic tw a i p r o f e s j o n a li z a c j ą r o l n ik ó w . W t e j d z ie d z in ie m a m y s z c z e g ó ln ie w i e l e d o z r o b ie n ia i t u n a j w ię k s z ą r o l ę
w
d z ie d z in ied o k s z t a ł c a n i a m a j ą o r g a n i z a c je s p o łe c z n e .
O b s z e r n e r e f e r a t y , p r z y g o t o w a n e p r z e z w y b i t n y c h s p e c j a l i s t ó w , n ie m o g ły rz e c z p r o s t a o b ją ć w s z y s t k i c h z a g a d n i e ń i p r o b le m ó w j a k i e s t a j ą n a c o d z ie ń p r z e d d z ia
ła c z a m i i lu d ź m i k u l t u r y . T y m c ie k a w s z a b y ł a d y s k u s j a , w k t ó r e j z a b i e r a l i g lo s d z ia ła c z e i l u d z i e n a u k i z p r o f . d r S . H r a b c e m n a c z e le.
S e k r e t a r z K W P Z P R , W . B e k p o d k r e ś l i ł w s w y m p r z e m ó w i e n i u , że i s t n i e j ą sz c z e g ó ln e z w ią z k i m ię d z y r o z w o j e m k u l t u r y i o ś w ia t y a d z ia ła ln o ś c ią id e o w ą . Z w ią z e k t e n i s t n i e j e i r o z w i j a s ię o d m o m e n t u , g d y w k r a j u n a s z y m d o k o n a ł a s ię r e w o l u c j a
— n i e t y l k o u s t r o j o w a , le c z t a k ż e k u l t u r a l n a . B o p r z e
c ie ż p o r a z p i e r w s z y w d z ie j a c h n a s z e g o n a r o d u , s z e r o k i e m a s y u z y s k a ł y d o s tę p d o n a u k i , u m o ż liw io n o im d o s t ę p d o w s z e lk ic h d ó b r k u l t u r a l n y c h . C h o d z i o to , b y r o z b u d z ić w p e ł n i z a i n t e r e s o w a n ia m a s , b y w p e łn i k o r z y s t a ł y z e w s z y s tk ic h d ó b r k u l t u r a l n y c h i t w o r z y ł y n o w e w a r t o ś c i .
I n n i d y s k u t a n c i p o d k r e ś l a l i , ż e j e s t je s z c z e w i e l e d o z r o b i e n i a , ż e n ie m o ż e m y p o p r z e s t a ć n a t y m , c o j u ż o - s i ą g n ę l iś m y . W d a ls z y m c i ą g u b ę d z ie s łę w ię c r o z b u d o w y w a ć p la c ó w k i u p o w s z e c h n i e n i a k u l t u r y , b ę d z ie m y d b a ć o r o z w ó j k u l t u r a l n y c a łe g o w o je w ó d z t w a . A le n a j w ię c e j m a j ą d o z r o b ie n ia s p o łe c z n i d z ia ła c z e , o r g a n i z a c j e s p o łe c z n e — w s z y s c y , k t ó r z y z a j m u j ą s ię n r a c ą k u l t u r a l n ą n a co d z ie ń . P r z e w i d u j e s ię s i l n i e j s z e n iż d o t y c h c z a s p o w ią z a n ie łó d z k ie g o o - ś r o d k a n a u k o w e g o z w o j e w ó d z tw e m .
J. H. WIŚNIEWSKI
