Z E S Z Y T Y N A U K O W E P O L IT E C H N IK I ŚL Ą SK IE J Seria: T R A N S P O R T z. 54
2004 N r kol. 1656
Piotr K IS IE L E W S K I
K OLEJOW Y SYSTEM K OM PUTEROW EGO W SPO M AG AN IA DYSPOZYCJI ZADAŃ TRAK CYJNYCH
S tre s z c z e n ie . W n iniejszej p racy p rzed staw io n o k o m p u tero w y system p la n o w a n ia p racy d ru ży n trakcyjnych o raz b ezp o śred n iej d obow ej dyspozycji zad ań w tran sp o rcie k olejow ym . S fo n n u lo w a n o p o d staw y p ro b lem u i je g o p rak ty czn e u w aru n k o w an ia na przy k ład zie PK P C arg o SA . O m ó w io n o p o d staw y z aró w n o d łu g o term in o w eg o p lan o w an ia zad ań , ja k i bieżącej dyspozycji i w ery fik acji w y k o n an ia planu. P rzed staw io n o im p lem en tację prak ty czn ie w d ro żo n eg o system u. S fo rm u ło w an o w n io sk i w o d n iesien iu do k o m p lek so w eg o w d ro żen ia dla całej sieci P K P C argo.
RAILW AY SYSTEM OF COM PUTER AIDED DISPACHING OF TRACTION TASKS
S u m m a r y . C o m p u te r sy stem o f tractio n crew sc h e d u lin g an d d irect d isp atch in g o f d aily tasks in ra ilw a y tran sp o rt h a s b een p resen ted in the paper. T h e b asic p ro b lem has b een fo rm u lated an d its p ractical co n d itio n s on the ex am p le o f Polish S tate R ailw ays - P K P C arg o S.A . T he b asis o f lo n g te n n task p lan n in g h as b een d iscu ssed as w ell as cu rren t d isp atch in g an d p lan realizatio n v erificatio n . T he p ractical im p lem en tatio n o f the system has b een presen ted . T he co n clu sio n s have b een fo rm u lated c o n cern in g co m p lex im p lem en tatio n o f the system in PK P C argo n etw ork.
1. W S T Ę P
Z ag ad n ien ie p rzy d ziału zad ań dla m aszy n istó w dużej floty p o jazd ó w stanow i p o d staw ę praw id ło w ej p racy p rz e d się b io rstw a k o lejo w eg o w sen sie p ełn eg o w yk o n an ia p rzy jęty ch do realizacji zad ań przy m in im u m k o sztó w ich realizacji.
W sen sie m atem aty czn y m p ro b lem zw y k le d efin io w an y je s t ja k o zag ad n ien ie o ptym alnego pok ry cia zb io ru , z licznym i o g ran iczen iam i. P ro b lem ten je s t p rzed m io tem badań licznych o śro d k ó w n au k o w y ch w w ielu krajach [1 ,2 ,3 ,7 ,8 ]. Z ain tereso w an e w y n ik am i i
64 P. Kisielewski
p ra k ty c z n ą ich im p le m e n ta c ją s ą p rz e d e w szy stk im d u że firm y k o m u n ik acy jn e tran sp o rtu k o le jo w e g o , lo tn ic z e g o i sam o ch o d o w eg o .
/ . u w ag i n a w ie lk o ś ć flo ty i realizo w an y ch p rz e w o z ó w /z a d a ń k ra jo w i p rz e w o ź n ie )’
ko lejo w i sta n o w ią n a jw ię k s z y p ra k ty c z n y p o lig o n d la o p ty m alizacji p rz e d z ia łu zad ań tran sp o rto w y ch . Z a się g te ry to rialn y o p e ra to ra k o lejo w eg o — z w y k le o b sz a r całe g o k ra ju , o ra z liczeb n o ść flo ty o d z w ie rc ie d la sk a lę p ro b le m u rz u tu ją c ą z a sad n iczo n a w y n ik fin an so w y p rz e d się b io rstw a . S k ala w ie lk o śc i p ro b le m u w sen sie o b szaru (sieć k o le jo w a ), w ie lk o śc i b a z y i k o n iecz n ej szybkości p rz e tw arzan ia d anych siln ie w a ru n k u ją m o żliw e ro z w ią z a n ia informatyczne.
K oncepcja sy stem u p o w stała n a b a z ie d o św iad czeń licznych p rzed sięb io rstw k o m u n ik acy jn y ch . A rty k u ł p re z e n tu je p ro g ram k o m p u tero w eg o w sp o m ag an ia p la n o w a n ia p racy d rużyn trakcyjnych p rz ed sięb io rstw a k o lejo w eg o , w p rak ty czn ej realizacji d la p o lsk ieg o o p erato ra P K P C arg o SA .
2. O PIS S Y S T E M U
W p ro jek cie p ro g ram u o um ow nej n azw ie „G rafik S łu żb ” przy jęto k o n cep cję in terak cy jn eg o system u p lan o w an ia z zasto so w an iem o k reślo n y ch p ro c e d u r au to m aty czn ej generacji i o p ty m alizacji. W tym se n sie p rogram p lan o w an ia je s t p ro g ram em p ro jek to w y m , w yposażonym w o d p o w ied n ie n arzęd zia p ro jek tan ta, zate m b ard ziej z b liżo n y m do p ro g ram ó w klasy C A D niż klasycznych p ro g ram ó w obsługi b a z danych. P ro g ram u m o żliw ia b u d o w ę h a rm o n o g ram u p racy w ed łu g dow o ln y ch , d efin io w an y ch p rz e z u ży tk o w n ik a, w ielu różnych sch em ató w stosow anych w przed sięb io rstw ie.
P rogram u m o żliw ia nic tylko b u d o w ę p lan u , ale tak że je g o d y n a m ic z n ą edycję w trak cie w ykonania d zień po d n iu , tj. b ie ż ą c ą w ery fik ację w ykonania. W ty m sensie p ro g ram G rafik w sp ó łp racu je z sy stem o w y m p ro g ram em „D y sp o zy to r” , stan o w iący m p ełn y g raficzn y panel d y sp o zy to rsk i do bieżącej k o n tro li realizacji zadań tran sp o rto w y ch w czasie rzeczyw istym .
P lan o w an ie słu żb i o b słu g a realizacji p lan u stanow i w y jśc io w ą bazę d an y ch dla p o zo stały ch słu żb p rz e d się b io rstw a , stąd interak cy jn y system p la n o w a n ia G rafik stan o w i b azo w y p ro g ram dla d ziału p lan o w an ia i ro zliczeń p rzew o zó w w przed sięb io rstw ie.
Program G rafik S łu żb je s t p rogram em w sp o m ag ający m k o n stru o w an ie d łu g o - i k ró tk o term in o w y ch p lan ó w p racy d rużyn trakcyjnych. P ro g ram p o zw ala n a u k ład an ie p lan ó w pracy, zg o d n ie z o b o w iązu ją cy m i p rzep isam i K odeksu Pracy, U sta w y o c zasie pracy k iero w có w o ra z w ew n ętrzn y m i p rz e p isa m i sto so w an y m i w P rzed sięb io rstw ie P K P C arg o SA .
P rogram w 100% elim in u je p o d staw o w e b łęd y ręczn ie sp o rząd zan eg o h a rm o n o g ram u , takie jak p rzy d ział kilku m aszy n istó w do je d n e j słu żb y lub p o zo staw ien ie nie o b sad zo n y ch służb, a szczeg ó ln ie słu żb w y stęp u jący ch o k azjo n a ln ie, na przy k ład k ilk a razy w m iesiącu lub roku. S y stem au to m ató w z asto so w an y ch w p ro g ram ie G rafik na p o lece n ie p lan isty d o k o n u je sam o czy n n ej g en eracji planu w g przyjętej w ersji i w ery fik acji tak u ło żo n eg o planu.
Pełne w y k o rzy stan ie G rafiku S łu żb odbyw a się n ie tylko na p łaszczy źn ie k o n stru o w an ia m iesięczn y ch planów pracy dla p raco w n ik ó w d rożyn trakcyjnych, ale także w ścisłej w sp ó łp racy z D yspozytorem przy w ykonaniu tego planu. Je d n o lita baza danych p ro g ram ó w G rafik D yspozytorem p o zw ala na b ie ż ą c ą k o n tro lę c zasu p racy m aszy n istó w (z w ła sz c z a w zak resie t/.w. g o d zin n a d liczb o w y ch ), w p ro w ad zan ie k o rek t w yk o n an ia p lan ó w p racy i k o n tro lę w y k o rzy stan ia urlopów . P lan o w an ie p o ciąg ó w do d atk o w y ch o raz innych słu żb nie u jęty ch w p lan ach p racy p o z w a la dzięk i a u to m ato m w ery fik acy jn y m u n ik n ąć b łęd ó w
K o lejo w y sy stem k o m p u tero w eg o w sp o m ag an ia dyspozycji zad ań trakcyjnych 65
po pełnianych p rz e z d y sp o zy to ró w p o d czas p lan o w an ia tych służb. P lan ista po w yko n an iu planów p racy p o zo staje o d p o w ied zia ln y za ich b ie ż ą c ą realizację.
2.1. Z a r z ą d z a n ie p ro jek ta m i
K ażd y m ie się c z n y g ra fik słu żb stanow i o d d zieln y p rojekt. D zięki p rzy jętej technice zarząd zan ia p ro jek tam i m o żliw e je s t tw o rzen ie d o w o ln ej liczby w arian to w y ch , zale żn y ch lub niezależn y ch ro zw iązań /p lan ó w . P ro g ram c z u w a nad zarząd zan y m i p ro jek tam i - n o tu jąc i ro zp o zn ając n a stę p stw o k olejnych m iesięczn y ch planów . P o d czas p racy nad plan em lub realizacji grafik u w trak cie m iesiąca d o stęp n y je s t po d g ląd k ażd eg o p ro jek tu i ak ty w n e w ykorzystanie go w tw o rzo n y m planie.
P ro g ram a u to m aty czn ie o tw iera rze c z y w isty k alen d a rz d la o tw ieran eg o p ro je k tu m iesiąca.
D la k ażd eg o d n ia m iesiąca d efin io w an y je s t typ ro zk ład u ja z d y (i k o lo r o zn aczen ia), który' m oże by ć d o w o ln ie z m ien io n y p rz e z u żytkow nika.
2.2. P an el g łó w n y p rogram u
P rogram w y k o rzy stu je szero k o m o ż liw o śc i g raficzn e system u W in d o w s. P an el g łó w n y program u ( r y s .l) o d z w iercied la n a tu raln y plan słu żb i u zu p ełn ia g o bo g aty m i narzęd ziam i graficznym i. N a rz ę d z ia dla u ży tk o w n ik a d o stęp n e s ą z p o zio m u ro zb u d o w an eg o m enu i palety ikon. U ży tk o w n ik m a szero k ie m o żliw o ści u staw ien ia p aram etró w g raficzn y ch p an elu - w ielk o ści fo n tó w , sk alo w an ia itp. w e d łu g w łasnych p o trzeb i upodobań.
U ży tk o w n ik d ecy d u je o ch arak terze p a n e lu - w id o k p ełn y czy skrótow y. W id o k pełny um ożliw ia s z c z e g ó ło w ą o b serw ację p lan u w u k ład zie służb, c z a só w i p o jazd ó w . W id o k skrótow y d aje p ra k ty c z n ą prezen tację planu całe g o m iesiąca w u k ład zie zm ian o w y m . P anel um ożliw ia pod g ląd p lan u m ie sią c a p o p rzed n ieg o lub d o w o ln ie w yb ran eg o . P o d g ląd je s t aktyw ny, tzn. u m o ż liw ia w y k o n y w an ie w szy stk ich o p eracji w o parciu o w zo rzec z m iesiąca p o przedniego. B ie ż ą c ą k o n tro lę p o p raw n o ści p lan u u m o żliw ia d y n am iczn y b ilan s godzin pracy k iero w cy - u w zg lęd n ia jący altern aty w n ie, w g różnych w a ria n tó w ro zliczeń , h isto rię pracy k iero w cy w p o p rzed n ich m iesiącach.
Rys. 1. P an el g łó w n y p ro g ram u G rafik Służb Fig. 1. M ain panel o f p ro g ram “ G rafik ”
66 P. K isielew sk i
2.3. B a z a d a n y c h
A b y ro zp o cząć n o rm a ln ą pracę z p ro g ram em należy w p ro w ad zić d an e p o trz e b n e do tw orzenia p lan ó w pracy. Z p o zio m u u ży tk o w n ik a p ro g ram p o zw ala na d efin io w an ie i edycję d an y ch zw iązan y ch z m aszy n istam i, p o jazd a m i, słu żb am i i szlak am i. W p ro w a d z a n ie danych d o k o n u je się w n atu raln ie zap ro jek to w an y ch erg o n o m iczn y ch ok n ach edycyjnych.
Z m aszy n istam i zw iązan e s ą d o w o ln ie d efin io w an e ich ccch y o raz sy stem y pracy.
M aszy n iści m o g ą b y ć k lasy fik o w an i w d o w o ln ie d efin io w an e grupy.
D efiniow ane p rz e z u ż y tk o w n ik a prace sta n o w ią słu żb y m iesięczn eg o grafiku. P o jazd y m o żn a d zielić na d efin io w an e p rzez u ż y tk o w n ik a typy (rys.2) i k lasy fik o w ać do o d p o w ied n ich grup.
Typy taboru n
Nazwa Opis
EU/EP06/07 EN 57/71 ED72 ET 21722 SM42
nie definiowany niedefiniowany
Zamknij Usuń j Zmień... j
Rys. 2. T ypy taboru Fig. 2. T y p e o f veh icles
Z ap is tabeli szlak ó w p o leg a na n ad an iu iden ty fik ato ró w i p o d zielen iu n a o d cinki, w m iejscach które m o g ą być ró w n ież stacjam i końcow ym i.
P rzykład:
S zlak K rak ó w - W ro cław z id en ty fik ato rem 6 p o d zielo n y na 8 w ybranych o d cinków .
Kraków KrZeSZ° WiCe TrzebiniaJ ' S2C2ak° Wa Katowice Gliwice Kędzierzyn ° P ole Wrocław
e 0 « 0 • --- o---:---q--- •
6A 6B 6C 6D 6E 6F 6G 6H 61
Rys. 3. D efin icja szlak u Fig. 3. R aił ro u lc d efm itio n
B aza d an y ch m aszy n istó w zaw iera p o d staw o w e dla tw orzenia planu dane o m aszy n istach (rys. 4 ), w tym w y m a g a n ą z n ajo m o ść szlak ó w i taboru. B ilan s g odzin p racy „ o d k ła d a ” się w b azie au to m aty czn ie ze zrealizo w an y ch planów .
K olejow y sy stem k o m p u te ro w e g o w sp o m a g a n ia dyspozycji zad ań trakcyjnych 67
D efiniow anie m aszynisty
OsuSkie
Nazwisko • r j K o w alski Irrsę. j j a n Idw tyfika t« . |0125 Częfćetatu: Jl i [ T System:
B ad an ia d o : Aktywny
Ib ra k j 1 4 .0 2 2 0 0 4
P
T a b o t T EP09
r EU/EPOS/07 P EN57/71 17 ED72
r ET21/22
r ■ rfi
5 chama»---——— --- —-• - N u m e t. | N r 7: J e d n o s tk o w y D a ta s t a r t w a : j l 5 01 2 0 03
Pozycja w pflpMtcje: Il5
B ienrgodan- Nad I
P o d : I Stianjowany 17; Nadgodz. do oddania -
I
Urlop“
\ u .06 2033 • 02.07.2003 M t es ^ v'J M ie jsco w o
it
jKiakjów
tifca. nt domu j t i Kasprowicza 12/7
|:} (1 2 ) 6 2 3-1 1-85 Kod
K ra k ó w • K o z ło w 6 A E K ra k ó w • K a to w ice 11 A F K ra k ó w • Z a k o p a n e 18A C T rzebinia • C z e c h o w ic e Dz.
1 8 A C C z e c h o w ic e D z. • 2 > w e c
| Usuń (
Wolne
Rodzaj: &|<rżokie^kyte> -*• j Data startowa: | O d stęp Jdni);
R ys. 4. O k n o edycyjne m aszy n istó w Fig. 4. L oco d riv ers ed it w in d o w
D efiniow anie pracy
Ogólne--- --- — —
Nazwa: 1135 kL -(r'iyj
Praca główna; 1 f i| : r : v’.j
Pocięg. |3500 j
Pociąg powrotny: j 1317 ' -.-i
M-ce początku: |Kr Płaszów i
rllril
M ce k o ń c a ; UKi. Główny Stacja d o ed o w a: jWarszawa Al-lywna o d : |01.052003 Aktywna do: j23.06.2003 *
Rodzaj: |eP09EX J d |
S zW i-
1 AH Kraków - Warszawa
_
Dodaj j Usuń j-0p»S~
‘ r Prace obce S f-rr I P raca obca P =
L E d o K a
wypr z K 6 z s k ła d u n a 35CO : po c. 3 5 00
9 2 0 W - w a W s c h zmiana tok
£ 12. (X 5W -w a G roch ów po c. 1317
Drużyna.
Typ rozkładu ~ 17 Dr» robocze 17 Sobotyiobccze P Soboty wobe V Niedziele 17 Święta P Dni specjalne
Dostępna w dus P Poniedziałek 17 Wtorek P Środa P Czwartek P Pi^ek P Sobota P Niedzida
GK Arukjj
R ys. 5. O k n o edycyjne słu żb Fig. 5. T a sk ed it w in d o w
68 P. K isielew sk i
B aza służb za w ie ra p o d staw o w e dane o z ad an iach do realizacji, w yn ik ający ch m .in. z ro zk ład u ja z d y p o ciąg ó w (rys. 5), w tym typ ro zk ład u , taboru, pok ry cie szlak ó w , id en ty fik ato r p ociągu, ro d zaj, o kres aktyw ności o raz param etry czasu pracy.
2.4. G ru p o w a n ie, filtro w a n ie i so rto w a n ie
C echy, typy i g ru p y u m o ż liw ia ją efek ty w n e w ykorzystanie filtró w służb i k iero w có w n iezw y k le p o m o cn y ch przy sp o rząd zan iu g rafiku. W szy stk ie filtry s ą tró jsto p n io w e - w łączony, w yłączony, neutralny. K iero w cy m o g ą być filtrow ani w g cech , system u pracy, statu su i b ilan su czasu pracy. P race s ą filtro w a n e w g typu ro zk ład u ja z d y , zm ian y , dnia o raz rodzaju. P o jazd y filtro w an e s ą w g typu.
O p ró cz zw ykłych filtrów' d o stęp n e s ą z m en u lub ikony filtry g ru p o w e - k iero w có w i służb.
F iltry g ru p o w e o p e ru ją n a gru p ach d e fin io w an y ch w'g d o w o ln y ch z a sa d użytkow nika.
S o rto w an ie kierow ców ' i służb m o że odbyw nć się w g w ielu ró żn y ch kry terió w . O p cjo n aln y je s t leż k ieru n ek sortow ania.
2.5. E d ycja planu służb
P lan o w an ie pracy d rużyn trak cy jn y ch je s t p ro cesem sk o m p lik o w an y m , w y m ag ający m niezbędnej w ied zy z zakresu p raw a p racy i doskonałej zn ajo m o ści zasad fu n k cjo n o w an ia tran sp o rtu k o lejo w eg o .
P roces k o n stru k cji plan ó w p racy sk ład a się z etapów :
• w stęp n a g en eracja planu,
• w staw ian ie b ad ań o k reso w y ch i u rlo p ó w ,
• g en ero w an ie dni w olnych od p racy o raz d o datkow ych dni w olnych,
• w ery fik acja służb,
• u zu p ełn ian ie służb nic o b sad zo n y ch ,
• w y ró w n an ie god zin p racy m aszy n isty do zaplanow anego; w y m ia ru czasu pracy,
• k o o rd y n acja planów' m iesięcznych,
• p o w tó rn a w ery fik acja służb.
T w o rzen ie planu i je g o edycja w p ro g ra m ie m o że odbyw ać się „rę c z n ie ” lub au to m aty czn ie. E dycja ręczn a polega na w y borze słu żb y m y s z k ą z p o d ręczn eg o m enu, k o p io w an iu z innego dnia, p rz e n ie sie n iu w ram ach tego sam ego dnia lub k a so w an iu (z o p c ją zap a m ię ta n ia w sch o w k u ). K o p io w a n ie m o ż e być d o k o n an e z p o d g ląd u p lan u p o p rzed n ich m iesięcy. K o p io w an ie m o ż e być d o k o n y w an e p rz e z sch o w ek lub b e z p o śre d n ią o p erację m yszką. R o zró żn ie n ia b ezp o śred n iej o p eracji m y s z k ą - k o p io w an ia/p rzen o szen ia d o k o n u je się au to m aty czn ie b ez a b so rb o w an ia uw'agi o p erato ra. P odobnie k o p io w an ie w ram ach dni ró żn eg o ro zk ład u d o k o n y w an e je s t in telig en tn ie b e z p o trzeb y n ad zo ru planisty. E dycja g rafik u m o że dotyczyć n ie tylko p o jed y n czej k o m ó rk i grafiku, ale także dow 'olnie z azn aczo n eg o bloku.
2.6. A u to m a ty w sp o m a g a ją ce
W celu au to m aty zacji prac zo stały zd e fin io w a n e sp ecjaln e au to m aty w sp o m ag ające d ziałan ia ty p o w e i u ciąż liw e d la ręcznej edycji. W szy stk ie au to m aty s ą p aram etry czn e - tj.
p ra c u ją na g ru p ach służb, k iero w có w i p rz e d z ia le dni zad an y m p rz e z o p erato ra, w y k o rzy stu jąc d o d a tk o w a d e fin io w an e p rzez u ż y tk o w n ik a param etry.
K olejow y sy stem k o m p u te ro w e g o w sp o m ag an ia dyspozycji zad ań trakcyjnych 69
P aram etry zacja a u to m ató w u m o żliw ia ich szerokie sto so w an ie. A u to m aty m o żn a p o d zielić na trzy z asad n icze grupy: au to m aty w sp o m ag ające p rzy d ział dni w o ln y ch , au to m aty w sp o m ag ające p rzy d ział służb i a u to m aty w sp o m ag ające p rzy d ział po jazd ó w .
A u to m aty zb u d o w an e są w o p arciu o funkcje z d e te rm in o w an e, losow e lub m ieszan e.
P rzykładem au to m atu m ieszan eg o je s t m o żliw o ść g en eracji p lan u w g d o w o ln ie długiego zd ete rm in o w an eg o p rzez u ży tk o w n ik a sch em atu n astęp stw a słu ż b (ry s.6), w k tó ry m o k reślo n e są słu żb y altern aty w n e, w k o lejn o ści ich p referen cji o b sad y dla d an eg o dnia i kierow cy, która m oże by ć lo so w o zm ien n a w trakcie realizacji.
O statn im etap e m u k ład an ia p lan u je s t z azn aczen ie dni w o ln y ch (dw ) o raz d o d atk o w y ch dni w olnych (d d w ). Z asto so w an y au to m at ro zp o zn aje liczbę dw i d d w i w staw ia j e w o d p o w ied n ie w o ln e k o m ó rk i aż do m o m en tu w staw ien ia o d p o w ied n iej ich liczby lub b rak u m o żliw o ści w staw iania.
SWidnśki schemafu
l i i 3
Lp 4 w 5 403 6 , 404 7 |w ' 8 43A
9 w
1QHw
11 ,405 12 406 13 w 14 w 15 407 16 408 17 w 18 438
; -82,.,.. S4 ..-.tA-yss
.
405 p
407 P
43A
P
407
438 d
llv u t't y i-la d n tk ) W s ia d ł w j z e g n a c a rB a z gaJd-P | P NadpŁcyw-y-tK ZatitKrtq
R ys. 6. O k n o d efin icy jn e au to m ató w gen eracy jn y ch F ig. 6. A u to m atic g en eratio n d efm itio n w in d o w
2.7. W e r y f ik a c ja p la n u
W ażn y m etap e m p la n o w a n ia je s t zw ery fik o w an ie p o p raw n o ści p rzy p isan ia słu ż b pod kątem o d stęp ó w m ięd zy słu żb am i, o d stęp ó w p o czątk ó w służb, z n ajo m o ści taboru, zn ajo m o ści szlaków , w y m ag an y ch u staw o w y ch o d p o czy n k ó w i dni w olnych. W ery fik acja w y konyw ana je s t au to m aty czn ie. P o zo stałe p o w ery fik acji słu żb y w id z im y w sp ecjaln ej tabeli - rys. 7.
70 P. K isielew sk i
S łu ż b y n lc p r/y p łw n o
416 501 410 501 502 501 502 503 502 506 504 504 507 506 506 508 509 507 503 503 508 607 HU 603
10 11 12 13 14 15 16 17
501 501 502 502 503 503 504 504 505 505 507 506 K B 507 539 509 607 509 608 607
611 610 628 610 612 610 617 611 623 612
410 501 420 501 502 501 502 503 502 503 504 504 504 505 505 E06 506 506 507 507 507 509 500 508 604 509 509 609 606 605 610 609 609 612 610 610 613 612 612 613 613
501 501 502 502 503 503 504 504
418 418 501 501 5(31 502 502 502 503 503 503 506 504 506 507 505 507 508 506 508 509 507 509 GOI 508 607 608 509 612 612 609 613 613 612 615 G13 616 615 616 pwl
pw pw p * l 117 118
26 27 28 29 30 31
pw 101 102 116 112
pw pwl
Zan-ł,rV )
Rys. 7. O k n o słu żb n icp rzy p isan y ch Fig. 7. U n assig n ed łask w in d o w
2.8. S ta ty s ty k i
O p erato r-p lan ista m a w k ażd ej chw ili m o żliw o ść p o d g ląd u statystyki u k ład an e g o grafik u w o d n iesien iu do b ilan su g o d zin i dni w olnych. W y św ietlo n e d an e staty sty czn e p o z w a la ją na n a ty c h m ia sto w ą ocenę ja k o ś c i sp o rząd zo n eg o p lan u i u ła tw ia ją je g o e w e n tu a ln ą korektę.
O p e ra to r m a do dyspozycji p rzełączn ik i w y św ietlen ia statystyki b ieżą ceg o m iesiąca, n a p o czątek i na ko n iec m iesiąca.
Statystyka - B ila n s -
N a d g o d z P o d g o d z
S u m a : 952:46 188:24
M a x . 71:10 76:00
Ś r e d n ia : 36:06 26:54
O dchylenie standard ow e 33:11 L iczb a kierow ców z p o d g o d z :
f~ P o c zą te k m ie s ią c a
<*■ jB ieźący m iesiąći
C K oniec m ie s ią c a Zamknij
Rys. 8. S tatystyka ogólna Fig. 8. G en eral statistics
P ro g ram w y korzystuje o p raco w an e p rz e z au to ra w sk aźn ik i g o to w o ści p rzed sięb io rstw a do realizacji zad ań przew o zo w y ch , k tó re p o z w a la ją w k ażd y m m o m en cie n a p o d g ląd i w ery fik ację m o żliw o ści realizacji planu.
W sk aźn ik i g o to w o ści o d n o s z ą się do g o to w o ści k iero w có w i p o jazd ó w do w yk o n an ia plan o w y ch za d a ń przew o zo w y ch . W sk aźn ik i w y św ietlan e s ą w liczb ach b ezw zg lęd n y ch i p ro cen tach , ró w n ie ż w p o staci w y k resó w g raficzn y ch w u k ład zie całeg o m iesiąca ja k i na p o szczeg ó ln e dni, co u m o ż liw ia b ard zo d o k ła d n ą w iz u a ln ą w ery fik ację g o to w o ści p rzed sięb io rstw a z d o k ła d n o ś c ią do z m ian y ro b o czej w dniu.
K o lejo w y system k o m p u tero w eg o w sp o m ag an ia dyspozycji zad ań trak cy jn y ch 71
: | Kb * beźwźgt wsk. gotowości osobowej
2 3 - 1 5 0 . S 10 1! 12 13 16 11' 16 13 26 ' ' 22 21 25 26 2 ’ 2 ; 30 51
64 94 96 91 94 92 95 87 95 93 30 90 94 55 60 97 100 102 37 105 5« 68 104 98 93 102 104 51 55 107 101
|Kw - w:gi wsk. gotowości oioboweś |3) j[] Odwieź j Zamlnjj j
Rys. 9. G o to w o ść m iesięczn a Fig. 9. M o n th ly read in ess
2.9. B ie ż ą c a r e a liz a c ja p la n u
System G ra fik - D y sp o zy to r u m o żliw ia nie tylko b u d o w ę planu, ale tak że d y n a m ic z n ą je g o edycję, tj. b ie ż ą c ą w ery fik ację w y k o n an ia. R ealizacja (p lan u ) d n ia je s t p o tw ierd zan a i u w id o czn ia n a w planie. Z m ian y w y n ik łe z realizacji s ą d y n am iczn ie n an o szo n e w p lan ie i korygow any je s t au to m aty czn ie b ilan s k ierow ców .
W trak cie realizacji d y n am iczn ie n an o sz o n e s ą zm ian y p lan u w p ro g ram ie D y sp o zy to r i au to m aty czn ie kory g o w an a je s t g o to w o ść realizacji p lan u na n ad ch o d zące dni.
P rzyjęta technika u m o żliw ia n ie tylko k o n stru o w a n ie o p ty m aln eg o p lanu, ale d y n am iczn e czu w an ie n a d je g o re a liz a c ją w trak cie m iesiąca. W p ro g ram ie d o stęp n a je s t szero k a paleta sp aram etry zo w an y ch rap o rtó w /w y d ru k ó w .
3. P O D S U M O W A N IE
P rezen to w an e zag a d n ie n ie stan o w i część o p raco w y w an ej p rz e z au to ra kon cep cji k o m p lek so w eg o sy stem u k o m p u tero w eg o w sp o m ag an ia ek sp lo atacji technicznej dużej floty p o jazd ó w p rz e d się b io rstw a k o m u n ik acy jn eg o . P rezen to w an y system z o sta ł z p o w o d zen iem w d ro żo n y w w ybranych zak ła d ach tab o ru P K P C arg o S.A . N a b azie krytyki k oncepcji scen tralizo w an eg o p la n o w a n ia z e w sad o w y m p rzetw arzan iem in fo rm ac ji na serw erze centralnym b e z m o żliw o ści in terak cy jn eg o p ro jek to w an ia p lan ó w , k tó ry nie d o czek ał się pozytyw nej realizacji, p ow stała k o n cep cja sy stem u d la ro zp ro szo n eg o p ro jek to w an ia interak cy jn eg o w podleg ły ch P K P C arg o zak ła d ach . P o d sta w ą ro zw o ju system u je s t w y k o rzy stan ie serw era z c e n tra ln ą b a z ą danych PK P C argo, z re p lik a c ją do niej d y n am iczn ie tw o rzo n y ch baz, ro z p ro szo n y ch je d n o s te k sieci. T ak ie ro zw iązan ie zap ew n ia n iep o ró w n y w aln ie w y ż sz ą n ieza w o d n o ść sy stem u in fo rm aty czn eg o , m o żliw o ść p racy n ieza leżn ie o d sp raw n o ści se iw e ra cen traln eg o czy też sp raw n o ści zd aln eg o p o łą c z e n ia z centralnym serw erem bazy . R o z w iązan ie tak ie o g ran icza ró w n ież w z a sad n iczy sp o só b ilość przesy łan y ch d o ce n tra ln e g o serw era in fo rm ac ji w sy stem ie o n -lin e i u m o żliw ia o g ran iczen ie zaso b ó w cen traln eg o serw era do w ym ag an y ch o g ó ln o d o stęp n y ch w sieci danych.
72 P. K isielew sk i
L iteratu ra
1. C ap rara A , F isch etti M ., T o th P., V ig o D ., G u id a P .L .: A lg o rith m s fo r railw ay crew m an ag em en t. T ech n ical report, D E IS , U n iv ersity o f B o lo g n a, Italy, D M I, U n iv ersity o f U dine, Italy, F erro v ie d ello S tato S pA , Italy, Ju n e 1997.
2. F tu lis S.G ., G io rd an o M ., P luss J.J., V o ta R .J.: R u le-b ased c o n strain s p ro g ram m in g : ap p licatio n to crew assig n m en t. E x p ert System s w ith A p p lic a tio n s 15 (1 9 9 8 ), 77-85.
3. F reling R .,L en tin k R ., O d ijk M .: S ch ed u lin g train crew s: a case study fo r the D utch R ailw ays. E co n o m etric Institute, E rasm u s U n iv ersity R o tterd am , E co n o m etric Institute R ep o rt E I2000-17/A .
4. K isielew sk i P.: K o m p u te ro w y system p la n o w a n ia i dyspozycji d u ż ą flo tą p o jazd ó w . IX W arsztaty N au k o w e P T S K , K o szalin -O siek i 2002.
5. K isielew sk i P.: K o m p u tero w e w sp o m ag an ie p lan o w an ia p racy k iero w có w dużej floty p o jazd ó w . K o n feren cja T R A N S C O M P 2002, P o litech n ik a R ad o m sk a, R ad o m -Z ak o p an e 2 0 0 2.
6. K isielew sk i P .: N o w o c z e sn e sy stem y k o m p u tero w e p la n o w a n ia i stero w an ia k o m u n ik a c ją zbiorow ą. I O g ó ln o p o lsk a K o n feren cja K o m u n ik acji M iejsk iej; m ateriały k o n feren cy jn e, L ubin 1995.
7. O pcorn P ty Ltd: R ail crew sch ed u lin g , ro slerin g and m an ag e m en t. O p co n t P ty L td 2001.
8. R o ss C ., W ren A ., G reed y g enetic alg o rith m s, o p tim izin g m u tatio n s and bus d riv er sch ed u lin g . C o m p u te r-A id e d T ran sit S cheduling, n u m b e r 43 0 in L ecture N o te s in E co n o m ics an d M ath em atical S ystem s, p ag es 2 1 3 -2 3 5 . S pringer, 1993.
A b stra ct
C o m p u ter sy stem o f tractio n crew sch ed u lin g an d d irect d isp atch in g o f d aily task s in railw ay tran sp o rt has b een p resen ted in th e paper. T he b asic p ro b lem has b een fo rm u lated and its practical co n d itio n s on the e x am p le o f P o lish S tate R ailw ay s - P K P C argo S.A . T h e b asis o f lo n g term task p la n n in g has b e e n d iscu ssed as w ell as cu rren t d isp atch in g an d plan realizatio n verification. T h e p ractical im p lem en tatio n o f the sy stem h as b een p resen ted . T h e co n clu sio n s h ave b een fo rm u lated co n cern in g co m p lex im p le m e n ta tio n o f the system in P K P C argo n etw o rk . P resen ted p ro b lem is th e part o f the g en eral idea o f the co m p lex co m p u te r aid ed system fo r technical o p eratio n o f large v eh icle fleet o f tran sp o rt com pany. T he system has alread y b een su ccessfu lly im p lem en ted in several d ep artm en ts o f P olish S tate R ailw ay s - C argo S.A . T h e sy stem s o f b a tc h c en tral p la n n in g w ith o u t in teractiv e sch ed u le d e sig n in g has failed and on th e b a sis o f its critics the new idea o f the system has em erg ed w ith d isp erse in teractiv e sch ed u lin g in rem o te d ep artm en ts o f PK P . D e v e lo p m e n t o f th e system d ep en d s o n central data b ase and a p p licatio n se rv e r w ith in teractiv e p lan n in g in rem o te PK P d ep artm en ts.
