Jak przemieszczają się masy powietrza – rodzaje wiatrów na kuli ziemskiej
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna pojęcia „wiatr”, „prąd konwekcyjny”, „cyrkulacja”,
• zna rodzaje wiatrów stałych i zmiennych,
• sposoby określania prędkości wiatrów,
• rozumie różnice między wiatrami stałymi i zmiennymi,
• rozumie przyczyny powstawania ruchów mas powietrza, b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
• zaznaczyć na narysowanym schemacie kuli ziemskiej strefy wyżów i niżów oraz kierunek wiatrów między nimi z wzięciem pod uwagę siły Coriolisa,
• oznaczyć kierunek wiatru za pomocą symboli literowych z wykorzystaniem róży wiatrów,
• wyjaśnić różnicę między pojęciami „wiatr” a „prąd konwekcyjny”,
• omówić przyczyny powstawania i charakter wiatrów zmiennych (monsun, bryza morska, wiatr górski),
• wskazać różnice między monsunem a bryzą morską,
• rysować schematy powstawania monsunu, bryzy morskiej, wiatru górskiego.
c) Postawy Uczeń:
• świadomie formułuje wnioski.
2. Metoda i forma pracy
Wykład z elementami pogadanki, burza mózgów, wypełnianie kart pracy.
3. Środki dydaktyczne
Mapa ścienna świata, kreda, tablica, karty pracy.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Czynności organizacyjne – sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu lekcji na tablicy.
2. Podanie celu lekcji i omówienie sposobu jej przeprowadzenia.
b) Faza realizacyjna
1. Burza mózgów – „Co to jest wiatr ? – podajcie swoje skojarzenia”.
2. Wykorzystanie dotychczasowej wiedzy uczniów – „Co to jest wyż i niż ?”
3. Podyktowanie uczniom definicji wiatru. Wyjaśnienie przyczyn jego powstawania.
4. Zwrócenie uwagi, że w związku z występowaniem wyżów i niżów powietrze porusza się również w pionie. Podanie uczniom definicji prądów konwekcyjnych i wyjaśnienie ich przyczyn.
5. Zapisanie na tablicy schematycznego równania:
WIATRY + PRĄDY KONWEKCYJNE = CYRKULACJA POWIETRZA
6. Omówienie wiatrów stałych na podstawie schematycznego rysunku narysowanego na tablicy przedstawiającego stałe strefy występowania wyżów i niżów na kuli ziemskiej (załącznik 1) 7. Wyjaśnienie siły Coriolisa.
8. Wybrany uczeń na podstawie już podanych wiadomości zaznacza kierunek wiatrów stałych na narysowanym na tablicy schemacie kuli ziemskiej z zaznaczonymi W i N.
9. Nauczyciel nazywa narysowane wiatry stałe. Przypomina, że cyrkulacja to także prądy
konwekcyjne - wyjaśnienie antypasatów, których przebieg również dorysowuje do rysunku na tablicy. Uczniowie przerysowują kompletny schemat do zeszytów.
10. Pytanie do uczniów: „Czy w upalny dzień woda w Bałtyku jest gorąca ?”. Zwrócenie uwagi na nierównomierne nagrzewanie mórz i lądów oraz związane z tym zaburzenia w rozkładzie W i N w ciągu roku, a co za tym idzie wiatrów stałych na kuli ziemskiej.
11. Omówienie monsunu, bryzy morskiej i wiatru halnego na podstawie schematycznych rysunków na tablicy
12. Pytanie do uczniów – „Przypomnijcie sobie z lekcji języka angielskiego, jakie słówka
oznaczają: północ, południe, wschód i zachód”. Zwrócenie uwagi na używanie pierwszych liter tych wyrazów na określenie kierunku wiatru.
13. Wspólne uzupełnienie róży wiatrów.
c) Faza podsumowująca
Uzupełnianie przez uczniów tabelki (załącznik 2).
5. Bibliografia
P. Wład, Ziemia. Środowisko przyrodnicze. Geografia I. Podręcznik dla gimnazjum, Ortus, Piaseczno 2004.
6. Załączniki
Załącznik 1 .
a) Karta pracy ucznia Załącznik 2.
Podaj różnicę między:
WIATRY STAŁE WIATRY ZMIENNE
PASAT ANTYPASAT
WYŻ NIŻ
MONSUN BRYZA MORSKA
b) Zadanie domowe
Napiszcie, jak monsuny decydują o życiu i gospodarce mieszkańców Indii.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
