Strefy klimatyczne kuli ziemskiej
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:- zna rozkład stref klimatycznych na kuli ziemskiej, - zna czynniki decydujące o klimacie danego obszaru, - rozumie różnicę między pojęciami: „klimat” i „pogoda”, - rozumie fakt strefowości klimatu,
- rozumie zaburzenia strefowości klimatu (monsuny, klimat górski),
- rozumie przyczyny zmienności klimatu w zależności od bliskości od morza (klimat morski a kontynentalny).
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie przebieg poszczególnych stref klimatycznych i uzasadnić ich rozmieszczenie, - rozróżnić i omówić czynniki decydujące o strefie klimatycznej i typie klimatu,
- odczytać z odpowiedniej mapy strefę klimatyczną i typ klimatu w danej miejscowości,
- wnioskować o warunkach życia (budownictwie, ubraniach itd.) w danej strefie klimatycznej na podstawie,
- rozpoznać strefę klimatyczną i typ klimatu na podstawie wykresu zmian temperatury i opadów w ciągu roku,
- przyporządkować miejscowość do danych stacji klimatycznej, w niej położonej.
- obliczyć na podstawie wykresu zmian temperatury i opadów w ciągu roku:
• średnią roczną temperaturę
• amplitudę roczną temperatury
• roczną sumę opadów
- odczytać cechy klimatu z wykresu zmian temperatury i opadów w ciągu roku.
c) Postawy Uczeń:
- formułuje przemyślane wnioski.
2. Metoda i forma pracy
Metoda „śnieżnej kuli”, wykład, wypełnianie kart pracy ucznia.
3. Środki dydaktyczne
Atlasy geograficzne, mapa ścienna świata ze strefami klimatycznymi, podręcznik, karty pracy.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Czynności organizacyjne - sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu lekcji na tablicy.
2. Podanie celu lekcji i omówienie sposobu jej przeprowadzenia.
3. Podyktowanie uczniom do zeszytu głównych punktów lekcji:
Pogoda a klimat - różnice.
Czynniki decydujące o klimacie.
Strefy klimatyczne kuli ziemskiej.
Klimaty astrefowe.
b) Faza realizacyjna
1. Podanie definicji klimatu. Na jej podstawie uczniowie podają różnicę między klimatem a pogodą.
2. Pytanie do uczniów – „Jakie czynniki wpływają na klimat danego obszaru?” Nauczyciel porządkuje i komentuje odpowiedzi uczniów. Na tej podstawie rysuje schemat tablicy przedstawiający elementy decydujące o klimacie (załącznik 1).
3. Na wykresie odkreśla czynniki decydujące o klimatach strefowych od czynników wpływających na klimaty astrefowe.
4. Uczniowie odczytują nazwy stref klimatycznych z atlasów geograficznych i wybrane osoba podchodzi do mapy ściennej aby pokazać przebieg danej strefy.
5. Nauczyciel rysuje na tablicy schematyczny przebieg stref klimatycznych na kuli ziemskiej z zaznaczeniem średnich rocznych temperatur charakterystycznych dla nich. Uczniowie przerysowują go do zeszytów (załącznik 2).
6. Nauczyciel omawia klimaty astrefowe: morski, kontynentalny, górski.
7. Klasa zostaje podzielona na 5 ok. 6-osobowych grup. Każdej grupie zostaje przydzielona miejscowość leżąca w innej strefie klimatycznej. Uczniowie mają za zadanie prawidłowo określić strefę, a następnie wyobrazić sobie, że są mieszkańcami tej miejscowości. Opierając się o tabelę stref i typów klimatycznych zawartą w podręczniku, dyskutują jak wygląda ich życie w tej miejscowości, również w zależności od pory roku (biorą pod uwagę wyposażenie
mieszkania, swoją garderobę, widok za oknem, sprzęty domowe itd.). Praca odbywa się metodą
„śnieżnej kuli” - początkowo uczniowie pracują w parach, potem dyskutują tą samą kwestię z inną parą z tej samej grupy, dochodzą do nowych wspólnych wniosków itd. Gdy cała grupa opracuje swoją wersję, przedstawia ją na forum klasy, podając: miejscowość (z pokazaniem jej na mapie ściennej świata), strefę (ew. typ klimatu) i jak wygląda ich życie w niej jako
mieszkańców.
c) Faza podsumowująca
Uczniowie rozwiązują zadania na kartach pracy ucznia (załącznik 3).
5. Bibliografia
Gimnazjalny Atlas Geograficzny, red. D. Teperkowski, S. Bujno S., wyd. II, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych S.A., Warszawa, 2000.
Wład P., Geografia II. Człowiek na Ziemi, jego życie i działalność. Podręcznik dla gimnazjum, Ortus, Piaseczno 2004.
6. Załączniki
Załącznik 1.
0 2 4 6 8 10
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Miesiąc
Opady (mm)
04 812 1620 2428 3236
Temp. (st.C)
Szerokość geogr. (oświetlenie Ziemi)
Prądy morskie
Obszar źródłowy mas powietrza
KLIMAT
Przebieg łańcuchów górskich Rodzaj podłoża
Ukształtowanie terenu (wys.n.p.m.)
Załącznik 2.
N Śr. Roczna temp.
Strefa Okołobiegunowa <0 st. C
Umiarkowana 0- 10 st. C
Podzwrotnikowa 10-20 st. C
Zwrotnikowa >20 st. C, ale w najchłod.
mies. 10-20 st. C
Równikowa >20 st. C
Zwrotnikowa >20 st. C, ale w najchłod.
mies. 10-20 st. C Podzwrotnikowa 10-20 st. C
Umiarkowana 0- 10 st. C
Okołobiegunowa <0 st. C S
a) Karta pracy ucznia Załącznik 3.
Do podanego wykresu rocznego przebiegu opadów i temperatury, podaj:
a) temperaturę najcieplejszego miesiąca, b) temperaturę najchłodniejszego miesiąca, c) średnią roczną temperaturę,
d) amplitudę roczną temperatury,
e) miesiąc o najwyższej sumie opadów (i ich wysokość w nim), f) miesiąc o najniższej sumie opadów,
g) roczną sumę opadów,
h) strefę klimatyczną i typ klimatu, jakiego wykres może dotyczyć,
i) wymień kilka przykładowych miast położonych w tej strefie klimatycznej.
A.
50 90 130 170 210
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Miesiąc
Opady (mm)
20 22 24 26 28
Temp. (st.C)
B.
Oprac. Joanna Rymarczyk na podstawie danych klimatycznych zawartych w: Kop J., Kucharska M., Szkurłar E., Geografia w zadaniach i testach, PWN, Warszawa 2000, s. 30.
b) Zadanie domowe
Praca domowa – napisz przez jakie strefy klimatyczne przejedziesz wyruszając w podróż po Azji – z Płw. Malajskiego na Płw. Tajmyr. Pamiętaj o przeszkodach, na jakie możesz trafić podczas podróży.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
