Temat: Tłuszcze
Cele lekcji: Poznanie podstawowych składników żywności oraz wyjaśnianie ich roli w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Wyjaśnienie pojęcia tłuszcze. Poznanie budowy, rodzajów, właściwości i zastosowań tłuszczów.
1. Co to są tłuszcze?
Tłuszcze to estry wyższych kwasów karboksylowych i glicerolu.
2. Jak otrzymać tłuszcze?
3. Jak zapisać wzór ogólny tłuszczów?
4. Przeczytaj w podręczniku informacje związane z poniższymi pytaniami.
Jakie są rodzaje tłuszczów ze względu na występowanie?
Jakie są rodzaje tłuszczów ze względu na budowę cząsteczki?
5. Jakie właściwości mają tłuszcze?
Tłuszcze pochodzenia roślinnego zwykle występują w ciekłym stanie skupienia. Wyjątkiem jest olej kokosowy, który w temperaturze pokojowej jest substancją stałą. Tłuszcze
pochodzenia zwierzęcego, stosowane do celów spożywczych, to substancje stałe
w temperaturze pokojowej. Wyjątkiem jest tran.
6. Jaką rolę odgrywają tłuszcze w organizmie człowieka?
Tłuszcze, które w organizmie odkładają się jako tkanka tłuszczowa, są dla człowieka i zwierząt materiałem izolacyjnym i zapasowym. Ich obecność w pożywieniu jest również niezbędna do przyswajania niektórych witamin, np. A, D, E, K, które rozpuszczają się
wyłącznie w tłuszczach. Jednak nie należy spożywać dużej ilości tłuszczów, gdyż ich nadmiar źle wpływa na pracę narządów wewnętrznych..
D.38/192 Badanie rozpuszczalności tłuszczów
Instrukcja: Do trzech probowek: z wodą, etanolem i benzyną dodaj kilka kropel oleju roślinnego.
Wstrząśnij probówkami. Podaj obserwacje i sformułuj wniosek.
Wniosek: Tłuszcze mają gęstość mniejszą od gęstości wody. Po wymieszaniu z wodą tworzą emulsję, czyli mieszaninę niejednorodną dwóch nierozpuszczających się w sobie cieczy, z których jedna jest rozproszona w drugiej w postaci małych kropelek.
D.39/193 Odróżnianie tłuszczów roślinnych od zwierzęcych
Instrukcja: Do dwóch probówek nalej wody bromowej (lub rozcieńczonego roztworu manganianu(VII) potasu). Do probówki 1. dodaj kilka kropel oleju roślinnego, a do probówki 2. tłuszcz zwierzęcy (masło lub smalec). Wstrząśnij probówkami. Podaj obserwacje i sformułuj wniosek.
Zaobserwowano, że w probówce 1. nastąpiło odbarwienie wody bromowej (łub rozcieńczonego roztworu manganianu(VII) potasu - fot. 141.a), a w probówce 2. nie nastąpiło odbarwienie wody bromowej (lub rozcieńczonego roztworu KMn04
Wniosek: olej roślinny zawiera związki nienasycone, a smalec - związki nasycone.
Tłuszcze ciekłe w temperaturze pokojowej są związkami nienasyconymi, a tłuszcze stałe - związkami nasyconymi.
Zapoznaj się z zastosowaniami tłuszczów str. 193 w podręczniku.
Rozwiąż zadania 1 – 5 str. 195
Zaobserwowano, że olej dobrze rozpuszcza się w benzynie, gorzej w etanolu, a w wodzie się nie rozpuszcza.
Po wstrząśnięciu probówką tworzy się mieszanina niejednorodna dwóch cieczy, które po chwili się rozwarstwiają i olej wypływa ponownie na powierzchnię wody.
