Nr 5–6 (109–110) ISSN 1427–7506
maj – czerwiec 2010 Cena 3 z³
Budrewicz, Bujnicki, Chlebda, Dawid, Dworak, Gajda, Goczoł, Hamada, Hendzel, Kaczorowski, Kosman, Kozera, Mazur, Nicieja, Pobóg-Lenartowicz Rosik-Dulewska, Spałek, Stolarczyk-Makowska, Wierciński, Włoch, Worbs
W numerze m.in.:
11 maja br. prof. Stanisław Gajda został doktorem honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego
im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (na zdjęciu z rektorem UP prof. Michałem Śliwą)
Spis treści
Kronika uniwersytecka . . . 3
Z piwnicy na piętro . . . 9
Prof. Stanisław Gajda doktorem h.c. Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie . . . 10
Mocniejszy jestem… (laudacja prof. Tadeusza Budrewicza na cześć prof. Stanisława Gajdy) . . . 10
Nominacje profesorskie: prof. dr hab. inż. Maria Wacławek . . . 13
Medal BAN dla prof. Andrzeja Dworaka . . . 15
Uniwersytet wyróżniony przez Zarząd Woj. Opolskiego . . . 15
Odejście Profesora (Wojciech Chlebda o zmarłym prof. Stanisławie Kochmanie). . . 16
Rektor-lobbysta (prof. Stanisława Kochmana wspomina Krzysztof Borkowski) . . . 19
Odeszli: prof. Leon Witold Nitka . . . 20
Odeszli: prof. Krzysztof Rotter . . . 21
Wybitny uczony, skromny człowiek (prof. Krzysztofa Rottera wspomina Bartłomiej Kozera) . . . 21
Uniwersytet Opolski w dniach żałoby narodowej . . . 23
Strażnicy pamięci o Kresach (Stanisław S. Nicieja) . . . 25
Dwóch profesorów na jubileusz (o profesorach honorowych UO: prof. Margaricie N. Kożynie i prof. Tadeuszu Bujnickim) . . . 31
Laudacja prof. Stanisława Gajdy na cześć prof. Margarity Kożyny . . . 32
Laudacja prof. Władysława Hendzla na cześć prof. Tadeusza Bujnickiego . . . 35
Europejski komitet spraw przyziemnych (rozmowa z prof. Czesławą Rosik-Dulewską) . . . 37
Wiersz pociągowy (Marian Buchowski) . . . 40
Portret wewnętrzny (wiersz Marka Jodłowskiego) . . . 42
U garncarki z Mór (wiersz Jana Goczoła) . . . 43
Jeszcze jedna rocznica (Aneta Mazur o Elizie Orzeszkowej) . . . 44
Byłam na pierwszym koncercie chóru (Anna Pobóg-Lenartowicz) . . . 46
Pogromcy niesfornych polimerów (rozmowa z prof. Andrzejem Dworakiem) . . . 47
Profesor (Ewa Stolarczyk-Makowska o prof. Bronisławie Geremku) . . . 49
„Sarmata” – Sienkiewicz (Tadeusz Bujnicki) . . . 51
Wieża Piastowska (Andrzej Hamada) . . . 57
Za szybkie pisanie – 12 (Adam Wierciński) . . . 60
Miniatury na niepogodę – Szafa z duszą (Małgorzata Andrzejak-Nowara) . . . 63
Gazety ulotne o bitwie pod Byczyną (Włodzimierz Kaczorowski) . . . 64
Wielkie słowa (Bartłomiej Kozera) . . . 69
Teatr Zapadnia (Agnieszka Włoch) . . . 70
Opole pół wieku temu (fotografie Stanisława Bobera) . . . 72
Rozum w sieci (Gość UO: Edwin Bendyk) . . . 74
Studenci mało przedsiębiorczy . . . 75
Wielki sukces małej grupy (studenci UO na 18. Ogólnopolskim Zjeździe Historyków Studentów) . . . 75
W przededniu święta tańca . . . 76
Powstała Opolska Grupa Logiki, Języka i Informacji . . . 76
Opolskie rzeki na dawnej pocztówce: Smortawa (Krzysztof Spałek) . . . 77
Uniwersytet w trybach prasy („Konspekt”, pismo Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie: rozmowa z prof. Stanisławem Gajdą) . . . 78
Rozmowa z absolwentem WSP w Opolu (1955) Benedyktem Raczyńskim . . . 80
Studenckie love stories (Cecylia Ławniczak-Bohdziewicz) . . . 82
Studenci w służbie antyrewizjonistycznej propagandy – część II (Adriana Dawid) . . . 84
W gronie przyjaciół – 10 lat DNA (Marcin Worbs) . . . 86
Opolskie prawykonanie oratorium Zesłani (Jerzy Duda). . . 88
O dwóch doktoratach honoris causa (Marceli Kosman) . . . 90
Talenty do tablicy! (Maria Opiela) . . . 92
Listy, polemiki . . . 93
Z prac Senatu UO . . . 94
Nowości wydawnicze . . . 104
Piastonalia 2010 (fotoreportaż Jerzego Mokrzyckiego) . . . 107
Jubileusz chóru Dramma per Musica (fotoreportaż Tadeusza Parceja) . . . 108
Indeks. Pismo UO
Wydawca: Uniwersytet Opolski, 45-040 Opole, pl. Kopernika 11, Collegium Maius, pok. 217, tel. (77)5416017, e-mail: indeks@uni.opole.pl, www.indeks.uni.opole.pl
Zespół redakcyjny: Barbara Stankiewicz-Buch owska (redaktor naczelna), Anna Drobina-Sawicka.
Zdjęcia: Jerzy Mokrzycki, Tadeusz Parcej. Opieka merytoryczna: prof. Stanisław S. Nicieja
Fotografia na okładce: Szymon Reiter, Skład komputerowy: Henryk Kobiela, Druk: Drukarnia Cyfrowa TOTEM
W pracowni odlewniczej Wiktora Halupczoka spotkali się – na krótko przed montażem pomnika Starszych Panów na wzgórzu uniwersyteckim - prof. Stanisław S. Nicieja, kustosz Collegium Maius UO i twórca rzeźby dr hab. Marian Molenda (fot. Jerzy Mokrzycki)
Kronika uniwersytecka
■ 8 kwietnia. Rektor UO prof. dr hab. Krystyna Czaja i prezes Ra- dia Opole Teresa Kudyba podpisa- ły umowę o współpracy, której ce- lem jest dbanie o jakość usług świad- czonych przez uniwersytet i Radio Opole na rzecz społeczności regionu i środowiska akademickiego.
• Prorektor ds. nauki i współpracy z zagranicą prof. dr hab. Piotr P. Wie- czorek wziął udział w posiedzeniu Kolegium Prorektorów ds. badań na- ukowych i współpracy z gospodar- ką oraz rozwoju uczelni Wrocławia, Opola, Częstochowy i Zielonej Gó- ry we Wrocławiu. Spotkanie odbyło się w Sali Senatu Politechniki Wro- cławskiej i dotyczyło realizacji, mo- nitoringu oraz audytu zewnętrzne- go projektów rozwojowych, audy- tu działalności statutowej oraz oce- ny parametrycznej jednostek.
■ 9 kwietnia. Społeczność uniwer- sytecka pożegnała zmarłego prof. dra hab. Stanisława Kochmana – byłe- go rektora Wyższej Szkoły Pedago- gicznej w Opolu (1984–1990), dzie- kana Wydziału Filologicznego UO (1999–2005), dyrektora Instytutu Fi- lologii Wschodniosłowiańskiej. Wię- cej na str. 16.
• Rektor UO prof. dr hab. Krystyna Czaja rozmawiała z marszałkiem wo- jewództwa opolskiego Józefem Se- bestą na temat sytuacji i planów dal- szego rozwoju Uniwersytetu Opol- skiego.
■ 10 kwietnia. W katastrofie lotni- czej pod Smoleńskiem zginęli m.in.
prezydent RP Lech Kaczyński wraz z małżonką, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, parlamentarzyści, przedstawiciele najwyższych władz wojskowych, politycznych, duchowieństwa i ro- dzin katyńskich. Wszyscy udawa- li się na obchody 70-lecia zbrodni katyńskiej.
■ 11 kwietnia. W opolskiej kate- drze została odprawiona uroczysta msza święta w intencji ofiar kata- strofy pod Smoleńskiem, w której
uczestniczyli m.in. przedstawicie- le najważniejszych władz regionu, wielu instytucji, a także opolskich uczelni.
■ 12 kwietnia. Władze UO, w imie- niu społeczności akademickiej Uni- wersytetu Opolskiego, dokonały wpi- su upamiętniającego ofiary katastro- fy do księgi kondolencyjnej wysta- wionej w opolskim Ratuszu.
• Duszpasterstwo Akademickie Resurrexit w Opolu zorganizowało czuwanie modlitewne w kościele se- minaryjno-akademickim w intencji ofiar katastrofy lotniczej pod Smo- leńskiem oraz piątej rocznicy śmier- ci Jana Pawła II. W ramach czuwa- nia została odprawiona msza święta z udziałem władz opolskich uczelni.
■ 13 kwietnia. Studenci UO odda- li hołd ofiarom tragedii pod Smoleń- skiem. Na boisku uniwersyteckiego campusu zapalono znicze, odśpie- wano hymn państwowy, odczytano nazwiska ofiar, a na ścianie akade- mika „Kmicic” z zapalonych przez studentów świateł pojawił się krzyż.
■ 15 kwietnia. Senat UO zebrał się na nadzwyczajnym, otwartym posiedzeniu. Władze uniwersytetu oraz społeczność akademicka uczciły pamięć ofiar smoleńskiej katastrofy.
W czytelni Biblioteki Głównej UO
zorganizowano spotkanie Byli nam bliscy, podczas którego wspomina- no ofiary tej tragedii. Spotkaniu to- warzyszyła wystawa zdjęć ze zbio- rów Jerzego Mokrzyckiego. Więcej na str. 23.
• Interdyscyplinarny wykład prof.
dra hab. Wojciecha Suchonia pt. Lo- gika oczyma logika, zorganizowa- ny przez Grupę Logiki, Języka i In- formacji, został wygłoszony w Au- li Błękitnej UO.
• Prorektor UO prof. dr hab. Piotr P. Wieczorek w Opolu wziął udział w kolejnym spotkaniu Grupy Zarzą- dzającej Opolskiego Parku Nauko- wo-Technologicznego. W spotka- niu wzięli udział także Bogdan To- maszek – prezes OPNT, Katarzyna Brandys – kierownik projektu i Ewa Rurynkiewicz – dyrektor AIP UO.
■ 18 kwietnia. Rektor UO prof. dr hab. Krystyna Czaja uczestniczyła w uroczystościach pogrzebowych Le- cha i Marii Kaczyńskich, które od- były się w Krakowie.
■ 19 kwietnia. Rektor UO prof. dr hab. Krystyna Czaja, prorektor UO prof. dr hab. Piotr P. Wieczorek, dy- rektor Instytutu Historii prof. dr hab.
Anna Pobóg-Lenartowicz oraz stu- denci z pocztu sztandarowego (Do- minika Bezara – III rok filologii ro-
8 IV 2010. Rektor UO prof. Krystyna Czaja podpisała umowę o współpracy z prezes Radia Opole Teresą Kudybą
syjskiej od podstaw, Olga Surówka – V rok ekonomii, Przemysław Dzie- koński – I rok gerontopedagogiki) pożegnali w Warszawie tragicznie zmarłego prezydenta Ryszarda Ka- czorowskiego.
■ 19–23 kwietnia. Odbył się Fe- stiwal Przedsiębiorczości BOSS, po- dzielony na trzy ścieżki tematyczne:
marketing, psychologię biznesu i e- commerance. Podczas festiwalu, w ramach którego zorganizowano Stu- denckie Targi Pracy, można było po- znać zagadnienia związane z giełdą czy zagrać w grę Cash Flow.
■ 21 kwietnia. Prof. Rolf Fieguth z Fryburga Szwajcarskiego, wybitny polonista i slawista, wygłosił w Col- legium Maius UO wykład (w ramach Złotej Serii Wykładów Otwartych) pt.
„Lilla Weneda” Juliusza Słowackie- go wobec Woltera i Calderona. Z go- ściem UO spotkała się rektor prof.
dr hab. Krystyna Czaja.
• Dr hab. Yanusz Wegrowski z UFR de Medecine Uniwersytet w Reims Champagne-Ardenne w Sali Sena- tu UO wygłosił wykład pt. Macierz pozakomórkowa ssaków: wczoraj, dziś, jutro.
• W auli Muzeum Diecezjalnego w Opolu odbyło się spotkanie, zorga- nizowane przez Wydział Teologicz- ny UO, z twórcami filmu pt. Popie- łuszko. Wolność jest w nas – Julitą Świercz-Wieczyńską oraz Rafałem Wieczyńskim.
• Narodziny rzeźby – to tytuł wy- stawy oraz wykładu wygłoszone- go w Galerii Sztuki Współczesnej przez dra Wita Pichurskiego z In- stytutu Sztuki UO.
■ 22 kwietnia. Rektor UO prof. dr hab. Krystyna Czaja uczestniczyła w uroczystościach pogrzebowych rektora Uniwersytetu im. Kardyna- ła Stefana Wyszyńskiego w Warsza- wie ks. prof. Ryszarda Rumianka, który zginął w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem.
• O liryce krajobrazu Juliana Przy- bosia mówił w swoim wykładzie (w ramach Towarzystwa Literackiego
im. A. Mickiewicza) prof. Rolf Fie- guth. Wykład odbył się w Collegium Maius UO.
■ 23 kwietnia. W ramach ob- chodów Światowego Dnia Książ- ki i Praw Autorskich, na zaprosze- nie rektor UO prof. dr hab. Krysty- ny Czai, dyrektor Biblioteki Głów- nej UO dr Wandy Matwiejczuk oraz Koła Bibliotek Naukowych SBP w Opolu, na naszej uczelni gościliśmy prof. dr hab. Wandą Pindlową (Uni- wersytet Jagielloński) – specjalistkę z zakresu informacji naukowej i jej roli w komunikacji społecznej, któ- ra w Auli Błękitnej Collegium Ma- ius UO wygłosiła wykład pt. Miej- sce „szarej literatury” w bibliote- ce naukowej.
• Rektor UO prof. dr hab. Krysty- na Czaja przyjęła członków Pań- stwowej Komisji Akredytacyjnej w związku z oceną kierunku Inżynie- ria środowiska.
■ 23–24 kwietnia. Koło Naukowe Chemików UO Koronan pod opie- ką dr hab. Małgorzaty Brody było organizatorem ogólnopolskiej kon- ferencji (w ramach IV Sympozjum Kół Naukowych). Główną ideą sym- pozjum w Opolu było bliższe po- znanie się oraz rozwinięcie współ- pracy opolskich i krajowych środo- wisk akademickich na szczeblu kół naukowych.
27 kwietnia. Rektor UO prof. dr
21 IV 2010. Gość UO prof. Rolf Fieguth (drugi z lewej) podczas spotkania z rektor UOprof. Krystyną Czają, dyrektor Biblioteki Głównej dr Wandą Matwiejczuk i dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej prof. Stanisławem Gajdą
21 IV 2010. Dr Wit Pichurski wygłosił wykład w Galerii Sztuki Współczesnej (fot.
Tadeusz Parcej)
hab. Krystyna Czaja wzięła udział w uroczystości nadania prof. Jerze- mu Brzezińskiemu tytułu doktora ho- noris causa Uniwersytetu Kazimie- rza Wielkiego w Bydgoszczy. Jerzy Brzeziński jest psychologiem, profe- sorem Uniwersytetu im. Adama Mic- kiewicza w Poznaniu oraz Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie, członkiem rzeczywi- stym PAN.
■ 28 kwietnia. Pracownicy Insty- tutu Fizyki zorganizowali wieczór otwarty w Obserwatorium Astrono- micznym UO. W programie był po- kaz wieczornego nieba (obserwacje
m.in. Księżyca, Saturna i Marsa) oraz prelekcja pt. Układ Słoneczny.
• Konferencja naukowa Muzyka – Człowiek – Technologia, zorganizo- wana przez Studenckie Koło Nauko- we Socjologów UO i Koło Nauko- we Studentów Psychologii UO, od- była się w Collegium Civitas UO.
■ 29 kwietnia. Spotkanie z Beatą Tadlą, dziennikarką TVN24, poświę- cone promocji jej najnowszej książ- ki pt. Pokolenie’89 oraz dyskusji na temat zawodu oraz roli reportera we współczesnym świecie zorganizowa- li w Collegium Civitas UO studen- ci z Koła Naukowego Politologów
oraz Instytut Politologii UO.
• Rektor UO prof. dr hab. Krystyna Czaja i prorektor UO prof. dr hab.
Stanisława Sokołowska uczestni- czyły w konferencji w Filharmonii Opolskiej, podsumowującej wdra- żanie Regionalnego Programu Ope- racyjnego Województwa Opolskie- go na lata 2007-2013. Rektor UO prof. dr hab. Krystyna Czaja odebra- ła wyróżnienie za wzorcowe wdra- żanie Regionalnego Programu Ope- racyjnego Województwa Opolskie- go na lata 2007-2013 w kategorii In- frastruktura społeczna, w związku z realizacją projektu Przebudowa bu- dynku Wydziału Chemii Uniwersy- tetu Opolskiego. Więcej na str. 15.
• Obradował Senat UO. Więcej na str. 100.
■ 30 kwietnia. W Filharmonii Opolskiej, podczas uroczystego kon- certu, świętowano jubileusz 30-lecia Akademickiego Chóru Uniwersyte- tu Opolskiego Dramma per Musi- ca, prowadzonego przez dr Elżbie- tę Trylnik. W uroczystości wzięły udział władze UO. Więcej na str. 108.
• Wydział Ekonomiczny UO go- ścił delegację litewską z Mykolas Romeris University w Wilnie: prof.
dra Vladimira Grazulisa, dr Brigi- dę Zuromskaite, dra Jonasa Jag- minasa, dra Alvidasa Bależentisa.
Wizyta była wynikiem współpra- cy prof. dr. hab. Emila Antoniszy-
27 IV 2010. Rektor UO prof. Krystyna Czaja uczestniczyła w uroczystościach nadaniatytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy prof.
Jerzemu Brzezińskiemu
29 IV 2010. Rektor UO prof. Krystyna Czaja (czwarta z prawej) odbiera statuetkę za umiejętne wykorzystanie środków unijnych
na – kierownika Zakładu Teorii Fi- nansów Wydziału Ekonomicznego UO z Instytutem Inżynierii Produkcji Politechniki Częstochowskiej oraz z Uniwersytetem Wileńskim. Pod- czas spotkania delegacji litewskiej z prof. dr. hab. Januszem Słodczy- kiem – dziekanem Wydziału Eko- nomicznego i prof. dr. hab. Emilem Antoniszynem omówiono wstępnie możliwości współpracy naukowo- dydaktycznej, w tym wymiany stu- dentów oraz wykładowców. Delega- cja litewska spotkała się także z pro- rektorem UO prof. dr. hab. Piotrem P. Wieczorkiem. Podczas spotkania, w którym uczestniczył również prof.
dr hab. Emil Antoniszyn, przedsta- wione zostały możliwości oraz for- my i kierunki współpracy obu uni- wersytetów w najbliższych latach.
Prof. dr hab. Piotr P. Wieczorek za- prezentował dorobek naukowo-dy- daktyczny UO, wskazał też możli- wości współpracy z Uniwersytetem Wileńskim.
■ 3 maja. Rektor UO prof. dr hab.
Krystyna Czaja uczestniczyła w uro- czystościach z okazji święta Konsty- tucji 3 Maja.
■ 5 maja. W Opolu rozpoczął się Tydzień Bibliotek, współorganizato- rem którego była Biblioteka Głów- na UO. Odbyło się wiele wykładów, spotkań z pisarzami, promocji ksią- żek (m.in. prezentacja książki prof.
dr hab. Doroty Simonides Dlacze- go drzewa przestały mówić? Ludo- wa wizja świata).
■ 6–7 maja. Prorektor UO prof.
dr hab. Piotr P. Wieczorek, wraz z członkiem Zarządu Województwa Opolskiego Tomaszem Kostusiem i delegacją Urzędu Marszałkowskiego, gościł w Cottbus i w Dreźnie. Celem wyjazdu było określenie ram współ- pracy pomiędzy UO, Uniwersytetem Technicznym w Dreźnie oraz firmą Gicon Bioenergie GmbH w zakre- sie odnawialnych źródeł energii. W trakcie pobytu omówiono również zaangażowanie tych jednostek w bu- dowę Opolskiego Centrum Energii Odnawialnej w Łosiowie.
■ 11 maja. Prof. dr hab. Stanisław Gajda, dyrektor Instytutu Filologii Polskiej i kierownik Katedry Języ-
ka Polskiego, otrzymał tytuł dokto- ra honoris causa Uniwersytetu Pe- dagogicznego im. Komisji Eduka- cji Narodowej w Krakowie. W uro- czystości uczestniczyły rektor UO prof. dr hab. Krystyna Czaja oraz prodziekan Wydziału Filologiczne- go dr hab. Ewa Malinowska, prof.
UO. Więcej na str. 10.
• Gościem Złotej Serii Wykładów Otwartych był Edwin Bendyk – dziennikarz, publicysta, pisarz – któ- ry w Collegium Civitas UO wygło- sił wykład pt. Krytyka rozumu cy- frowego. Więcej na str. 74.
• W ramach organizowanych przez Filharmonię Opolską Dni Muzyki Ży- dowskiej – Ernest Bloch Festiwal w Auli Błękitnej UO wykład pt. Hel- vetia – Izrael – America: Identify in Bloch’s Life and Work (Tożsamość w życiu i muzyce Ernesta Blocha) wygłosił dr Alexander Knapp.
■ 12 maja. Prorektor UO prof. dr hab. Piotr P. Wieczorek, na zaprosze- nie marszałka województwa opol- skiego, wziął udział w spotkaniu Ra- dy Programowej ds. utworzenia Re- gionalnego Centrum Ekoenergetyki w Łosiowie. Spotkanie poświęcone było warunkom organizacyjnym i fi- nansowym utworzenia Regionalnego Centrum Ekoenergetyki oraz przy- gotowaniom do uruchomienia przez UO studiów podyplomowych z za- kresu odnawialnych źródeł energii.
■ 12–14 maja. Katedra Kultury i Języka Francuskiego UO była orga- nizatorem międzynarodowej konfe- rencji naukowej pt. Kondycja czło- wieka w literaturze francuskiej i fran- cuskojęzycznej. Konferencję – w Vil- la Academica UO – otworzyła rek- tor UO prof. dr hab. Krystyna Czaja.
■ 13 maja. W ramach Muzycznych Czwartków w Auli Błękitnej UO za- grano kolejny koncert związany z Dniami Muzyki Żydowskiej.
• Pod przewodnictwem rektor UO prof. dr hab. Krystyny Czai obrado- wało Kolegium Rektorskie.
■ 13–14 maja. VI Colloquium Prawno-Historyczne Egalitaryzm i elitaryzm. Tradycja i przyszłość Eu- ropy odbyło się w pałacu w Niewod- nikach.
■ 13–16 maja. Opolscy studenci
bawili się na Piastonaliach. Foto- reportaż na str. 107.
■ 14–15 maja. Rektor UO prof. dr hab. Krystyna Czaja wzięła udział w Konferencji Rektorów Uniwer- sytetów Śląskich, które obradowa- ło w Wiśle.
■ 15 maja. Społeczność uniwersy- tecka pożegnała zmarłego prof. dra hab. Krzysztofa Rottera z Instytutu Filozofii UO (Zakład Logiki i Me- todologii Nauk) – dyrektora Insty- tutu Filozofii i Socjologii UO (2005 – 2008), kierownika studiów dokto- ranckich w Instytucie Filozofii UO, członka Komitetu Nauk Filozoficz- nych PAN. Prof. dr hab. Krzysztof Rotter był specjalistą z zakresu fi- lozofii języka, gramatyki filozoficz- nej, historii logiki i współczesnej lo- giki filozoficznej. Więcej na str. 21.
■ 16–19 maja. Na zaproszenie rek- tor UO prof. dr hab. Krystyny Czai i prorektora UO prof. dra hab. Piotra P.
Wieczorka, przy współudziale kanc- lerza UO Andrzeja Kimli, na Uni- wersytecie Opolskim gościli przed- stawiciele Studierendenwerk z Trier:
prof. Werner Lorig – przewodniczą- cy Rady Nadzorczej Studierenden- werk SWT Trier, Andreas Wagner – dyrektor Studierendenwerk SWT oraz Ginter Koenen – emerytowany dyrektor, inicjator współpracy po- między UO i SWT, którzy przyby- li wraz z grupą studentów. Okazją do spotkania był jubileusz 15-lecia współpracy UO z Studierendenwerk Trier oraz ocena dotychczasowych wspólnych działań i planów na przy- szłość. Goście z Trier przekazali na ręce rektor UO prof. dr hab. Krysty- ny Czai faksymilię Kodeksu Egber- ta z 1000 roku (oryginał przechowy- wany jest w muzeum miasta Trier).
Studierendenwerk co roku funduje studentom naszego uniwersytetu dwa stypendia, umożliwiające uczestnic- two w miesięcznej, letniej szkole ję- zyka niemieckiego w Trier. Rektor UO wręczyła Andreasowi Wagne- rowi pamiątkową Opolską Damę.
■ 18 maja. W gmachu Wydziału
Prawa i Administracji UO prof. dr
hab. Wojciech Dajczak z Uniwersy-
tetu im. Adama Mickiewicza w Po-
znaniu wygłosił wykład pt. Rzym-
skie prawo zobowiązań a współcze- sne prace nad europejskim prawem prywatnym.
• Prorektor ds. kształcenia i studen- tów dr hab. Stefan M. Grochalski, prof. UO, spotkał się z prof. Milaną Hrušákovą, dziekan Wydziału Prawa Uniwersytetu Palackiego w Ołomuń- cu. Celem spotkania było nawiąza- nie współpracy pomiędzy obu uni- wersytetami, a zwłaszcza pomiędzy wydziałami prawa.
■ 18–19 maja. Akademicki Inku- bator Przedsiębiorczości Uniwersyte- tu Opolskiego we współpracy z Ko- łami Naukowymi UO zorganizował I Dni Przedsiębiorczości Uniwersytec- kich, na które złożyły się seminaria, wykłady oraz minigiełda – symula- cja gry giełdowej, a także warsztaty szkoleniowe. W I Dniach Przedsię- biorczości uczestniczył prorektor dr hab. Stefan M. Grochalski, prof. UO.
■ 19 maja. Prof. Petr Bour i dr Ja- kub Kaminsky z Pragi (Department of Molecular Spectroscopy, Institute of Organic Chemistry and Bioche- mistry, Czech Academy of Scien- ces) wygłosili na Uniwersytecie Opolskim wykłady z modelowania molekularnego. Organizatorem spo- tkania był Wydział Chemii UO oraz Opolski Oddział PTChem.
• Na UO zorganizowano Studenckie Targi Pracy 2010, które były okazją do prezentacji ofert staży, praktyk i pracy kilkunastu opolskich firm.
• Prorektor dr hab. Stefan M. Gro-
chalski, prof. UO, na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie, uczest- niczył w konferencji pt. Proces bo- loński – dalsze wyzwania dla szkol- nictwa wyższego.
■ 20 maja. W ramach Złotej Serii Wykładów Otwartych, w Auli Błękit- nej Collegium Maius UO, prof. dr hab. Jacek Jadacki z Uniwersytetu Warszawskiego (specjalista w dzie- dzinie semiotyki logicznej i metodo- logii, ontologii i epistemologii oraz historii filozofii polskiej, założyciel kwartalnika „Filozofia Nauki”) wy- głosił wykład pt. Co to jest i do cze- go służy semantyka? Z prelegentem spotkał się prorektor UO prof. dr hab.
Piotr P. Wieczorek. Organizatorami spotkania byli: rektor UO oraz Grupa Logiki, Języka i Informacji przy UO.
• W ramach obchodów 60-lecia opolskiej polonistyki, prof. dr hab.
Aleksander Posern-Zieliński wygło- sił w Auli Błękitnej Collegium Ma- ius UO wykład pt. Między etnolo- gią a antropologią. Nurty, podejścia i wyzwania.
• Obradował Senat UO.
• W Auli Błękitnej Collegium Ma- ius odbył się kolejny koncert w ra- mach Muzycznych Czwartków.
■ 22 maja. Władze UO: rektor prof. dr hab. Krystyna Czaja i pro- rektor prof. dr hab. Piotr P. Wieczo- rek oraz dziekani Wydziału Teolo- gicznego wzięli udział w święceniach kapłańskich absolwentów Wydzia- łu Teologicznego UO i Seminarium
Duchownego w Opolu.
■ 23 maja. Rektor UO prof. dr hab.
Krystyna Czaja wzięła udział w uro- czystości związanej z premierą i pro- mocją filmu pt. Arcybiskupa Alfonsa Nossola wielka podróż w poznanie, która odbyła się w Centrum Kultu- ry i Nauki Wydziału Teologicznego UO w Kamieniu Śląskim.
■ 24 maja. Instytut Filologii An- gielskiej UO był organizatorem wy- kładu otwartego – w Collegium Ma- ius UO – prof. Christine Vonder Ha- ar pt. Wired, Global, and Job-Ready:
Reflections on Changes in U.S. Edu- cation. Prof. Christine Vonder Haar (Ferris State University, USA) prow- adzi kursy z literaturoznawstwa i językoznawstwa, jest stypendystką Fulbrighta.
• Rektor UO prof. dr hab. Krysty- na Czaja wzięła udział w roboczym spotkaniu dotyczącym postępu reali- zacji projektu Przebudowa i moder- nizacja Wydziału Chemii.
■ 24–28 maja. Instytut Historii UO oraz Polskie Towarzystwo Historycz- ne Oddział w Opolu byli inicjatorami Trzecich Opolskich Dni Bizancjum pt. Bizancjum a Europa Środkowo- wschodnia w średniowieczu, w ra- mach których swoje wykłady wygło- sili m.in. prof. dr hab. Andrzej Bu- ko, prof. dr hab. Maciej Salamon, dr Kazimierz Ożóg.
■ 25 maja. Instytut Socjologii UO oraz Opolski Klub Krytyki Politycz- nej byli organizatorami dyskusji pt.
Uniwersytet zaangażowany, w której wzięli udział prof. dr hab. Krystyna Modrzejewska – kierownik Katedry Kultury i Języka Francuskiego UO, Michał Sutowski – redakcja „Krytyki Politycznej”, Marcin Ociepa – prezes Stowarzyszenia Horyzonty w Opo- lu, dr Borys Cymbrowski – Instytut Socjologii UO, Klub KP w Opolu.
Dyskusję, która odbyła się w Colle- gium Civitas UO, poprowadziła Ka- tarzyna Hładec.
■ 26 maja. Na zaproszenie Insty- tutu Filologii Angielskiej w Colle- gium Maius UO dr Çiğdem Pala Mull (Uniwersytet w Mugli, Turcja) wy- głosił wykłady pt. Intercultural Com- munication oraz The intercontinental journey of gothic novel. Dr Çiğdem
16 V 2010. Delegacja z Trier na UO. Na zdjęciu od lewej: prof. Werner Lorig, prorektorUO prof. Piotr P. Wieczorek, rektor UO prof. Krystyna Czaja oraz Andreas Wagner
Pala Mull specjalizuje się w litera- turze amerykańskiej (głównie ame- rykańskie powieści gotyckie).
■ 27 maja. I Opolska Olimpiada Interpunkcyjna z języka niemiec- kiego, której organizatorami byli Instytut Filologii Germańskiej UO we współpracy z Niemiecką Cen- tralą Wymiany Akademickiej (DA- AD) i Kołem Naukowym Germani- stów, odbyła się w Instytucie Filo- logii Germańskiej UO.
• Kultura Internetu: od akademic- kich początków do użytkowania sie- ci w codziennym życiu – to tytuł wy- kładu, który wygłosiła w Collegium Civitas UO dr Marta Juza z Uniwer- sytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Organizatorami spotkania byli Od- dział Opolski Polskiego Towarzy- stwa Socjologicznego, Instytut So- cjologii UO oraz Państwowy Insty- tut Naukowy – Instytut Śląski.
• W auli Wydziału Teologicznego UO uroczyście nadano tytuły hono- rowe profesorów Uniwersytetu Opol- skiego prof. Margaricie N. Kożynie z Uniwersytetu w Permie oraz prof.
Tadeuszowi Bujnickiemu z Uniwer- sytetu Jagiellońskiego – wybitnym filologom od lat współpracującym z pracownikami Wydziału Filolo- gicznego UO. W tym dniu odbyła się także promocja doktorów i dok- torów habilitowanych, a wyróżnia- jącym się studentom UO wręczono nagrody rektorskie. Więcej na str. 31.
• Dr hab. Marek Dutkiewicz – uczestnik prac archeologiczno-ek- shumacyjnych w Katyniu w 1994 i 1995 r. gościł w Instytucie Histo- rii UO.
■ 27-28 maja. W Kamieniu Ślą- skim obradowała III Ogólnopolska Konferencja Naukowa Wieś i rolnic- two w procesie zmian, której głów- ny cel stanowiła dyskusja nad zmia- nami ekonomicznymi, organizacyj- nymi i społecznymi w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Przewodni- czącą rady programowej była pro- rektor UO prof. dr hab. Stanisława Sokołowska, która także otworzyła konferencję.
■ 28–29 maja. We Wrocławiu prorektor UO prof. dr hab. Piotr P.
Wieczorek wziął udział w uroczy-
stościach jubileuszowych 60-lecia święceń kapłańskich, 40-lecia świę- ceń biskupich oraz 25-lecia przyję- cia purpury kardynalskiej ks. kardy- nała Henryka Gulbinowicza.
■ 29 maja. W Instytucie Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu odby- ła się promocja książki Słowo i gest pod red. ks. prof. Helmuta Jana So- beczki i dra Zbigniewa Władysła- wa Solskiego.
• Pod patronatem i z udziałem rek- tor UO prof. dr hab. Krystyny Czai odbył się rajd rowerowy – impreza integracyjna środowiska akademic- kiego zorganizowana przez Wydział Teologiczny UO.
■ 1 czerwca. Prorektor dr hab. Ste- fan M. Grochalski, prof. UO, uczest- niczył w Warszawie w konferencji pt. Krajowe ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego – nowe narzę- dzia organizacji kształcenia.
• W Auli Błękitnej Collegium Ma- ius odbyło się spotkanie z Karolem Cebulą – biznesmenem, filantropem, działaczem społecznym, honorowym senatorem UO, w ramach projektu Opolscy wspaniali oraz przedsię- wzięcia Akademia Karier realizo- wanych przez Akademicki Inkuba- tor Przedsiębiorczości UO, których głównym celem jest promocja przed- siębiorczości wśród młodych ludzi na przykładzie ludzi odnoszących suk- cesy zawodowe.
■ 4–5 czerwca. Prorektor ds. fi- nansów i rozwoju uczelni prof. dr hab. Stanisława Sokołowska uczest- niczyła w Łodzi w uroczystych ob- chodach jubileuszu 50-lecia pracy naukowej prof. dr hab. Zofii Miko- łajczyk z Uniwersytetu Łódzkiego (Wydział Zarządzania).
■ 7 czerwca. Prorektor dr hab. Ste- fan M. Grochalski, prof. UO, wziął udział w spotkaniu zespołu negocja- cyjnego, powołanego przez marszał- ka województwa opolskiego, doty- czącym włączenia Nauczycielskie- go Kolegium Języków Obcych w struktury UO.
• Rektor UO prof. dr hab. Krysty- na Czaja przewodniczyła kolejnemu posiedzeniu Rady Naukowej Insty- tutu Ciężkiej Syntezy Organicznej w Kędzierzynie-Koźlu.
■ 11 czerwca. W ramach Złotej Se- rii Wykładów Otwartych gościem UO był prof. dr hab. Bogdan Marciniec – wybitny chemik, profesor Uniwersy- tetu im. Adama Mickiewicza w Po- znaniu i rektor tej uczelni w latach 1988–1990. W swoich działaniach prof. Bogdan Marciniec dużą wa- gę przykłada do łączności nauki ze środowiskiem, szczególnie z gospo- darką. Zainicjował powstanie Sto- warzyszenia Absolwentów UAM i Fundacji UAM. Obecnie jest Preze- sem Zarządu Fundacji UAM, dyrek- torem Poznańskiego Parku Nauko- wo-Technologicznego, członkiem PAN. W 2009 r. uhonorowany Na- grodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w kategorii Badania na rzecz nauki oraz prestiżowym wy- różnieniem Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej zwanym Polskim Noblem.
■ 13–14 czerwca. Trwał VIII Opol- ski Festiwal Nauki.
***
27 maja br. zostały przyznane Na- grody Rektora UO za rok akademic- ki 2008/2009 studentom, którzy wy- kazali się nie tylko bardzo wysoką średnią ocen, ale i godną naśladowa- nia, aktywną postawą na rzecz śro- dowiska akademickiego. Nagrody otrzymali: Adam Banach (psycholo- gia), Aleksandra Man (biotechnolo- gia), Magdalena Jarocka-Bystrzyc- ka (praca socjalna), Natalia Ogórek (psychologia), Barbara Zwierze- wicz (prawo), Bartosz Maziarz (po- litologia), Michał Tłuczak (polito- logia), Michał Szwed (politologia), Michał Niebylski (politologia), Szy- mon Wiener (ochrona środowiska), Gabriela Machej (filologia polska), Przemysław Kurzyński (ekono- mia), Arleta Ciupińska (historia), Michał Mroczek (pedagogika), San- dra Wadowska (politologia). Przy- znano także nagrody specjalne, które otrzymali: Justyna Chudy (polito- logia), Piotr Kalsztyn (politologia), Jacek Brzostowski (inżynieria śro- dowiska).
Zebrała: Anna Drobina
Blisko 160 tys. książek i ponad 50 tys. woluminów czasopism prze- nosili 18 i 19 maja br. bibliotekarze, studenci i pracownicy Uniwersytetu Opolskiego z piwnicznych magazy- nów Biblioteki Głównej UO do znaj- dujących się na pierwszym piętrze sal wykładowych i korytarzy. Decyzję o zabezpieczeniu książek przed ewen- tualnym zalaniem podjęły władze Uniwersytetu Opolskiego i dyrek- cja Biblioteki Głównej UO, pomne skutków powodzi sprzed trzynastu lat, podczas której woda zniszczy- ła ponad 120 tys. książek, głównie zbiory dotyczące nauk humanistycz- nych i czasopism.
– Pierwszego dnia, w południe, w akcji uczestniczyło ok. pięćset osób – mówi wicedyrektor Biblioteki Głów- nej UO Danuta Szewczyk-Kłos. – Poza pracownikami biblioteki przede wszystkim studenci wraz z wykła-
dowcami z historii, pedagogiki, fi- lologii polskiej, filologii wschod- niosłowiańskiej, kulturoznawstwa, psychologii, politologii, języka biz- nesu, chemii, a także konserwato- rzy i pracownicy porządkowi z ca- łej uczelni. Wieczorem dołączyła kolejna grupa studentów psycho- logii, z prof. Krzysztofem Kania- stym i pracowali z nami do godzin wieczornych. Dyrekcja Biblioteki Głównej wdzięczna jest wszystkim osobom, które pospieszyły z pomo- cą przy ewakuacji zbiorów.
Zbiory Biblioteki Głównej znajdu- jące się w obiekcie przy ul. Strzelców Bytomskich 2 liczą ogółem 400 tys.
woluminów książek, 35 tys. wolumi- nów czasopism oraz 10 tys. zbiorów specjalnych. W magazynach zgro- madzone są także liczne dary sta- nowiące ważne uzupełnienie zbio- rów bibliotecznych.
(bas)
Studenci i pracownicy uniwersytetu zabezpieczali bibliotekę przed falą
powodziową na Odrze, która przetoczyła się przez Opole w dniach 19–21 maja br.
Z piwnicy na piętro
Biblioteczne zbiory zapełniły też korytarz (fot. Małgorzata Olszewska)
Książki, przekazywane z rąk do rąk, trafiły z piwnic na piętro (fot. Beata Śliwińska)
Prof. dr hab. Stanisław Gajda doktorem h. c. Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie
Krakowskie honory
dla opolskiego naukowca
11 maja br. w auli Uniwersytetu Pedagogicznego im.
Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie odbyło się jubileuszowe posiedzenie Senatu uczelni obchodzącej w tym roku 65-lecie swojego istnienia, któremu towa- rzyszyła uroczystość przyznania tytułu doktora hono- ris causa UP prof. dr. hab. Stanisławowi Gajdzie, dyrektorowi Instytutu Filologii Polskiej, kierownikowi Katedry Języka Polskiego na Uniwersytecie Opolskim.
Tą najwyższą godnością akademicką krakowski Uni- wersytet Pedagogiczny uhonorował prof. dr. hab. Sta- nisława Gajdę – za wybitne osiągnięcia i wkład w roz- wój językoznawstwa.
W uroczystości, oprócz członków Senatu – pod prze- wodnictwem rektora UP prof. dr. hab. Michała Śliwy – i profesorów Uniwersytetu Pedagogicznego w Kra-
kowie wzięli udział także parlamentarzyści oraz rek- tor Uniwersytetu Opolskiego prof. dr hab. Krystyna Czaja i prodziekan Wydziału Filologicznego, kierow- nik Zakładu Stylistyki Instytutu Filologii Polskiej UO dr hab. Ewa Malinowska, prof. UO.
Recenzje dorobku prof. dr. hab. Stanisława Gajdy spo- rządzili profesorowie: Stanisław Dubisz, Jan Ożdżyń- ski i Bogdan Walczak, laudację wygłosił prorektor ds.
nauki i współpracy zagranicznej Uniwersytetu Pedago- gicznego prof. dr hab. Tadeusz Budrewicz.
Prestiż a język – tak brzmiał tytuł wykładu, jaki wy- głosił w Krakowie prof. dr hab. Stanisław Gajda, w któ- rym m.in. zawarł refleksję nad prestiżem języka polskie-
go we współczesnym świecie. (b)
Mocniejszy jestem,
cięższą podajcie mi zbroję!
(laudacja wygłoszona 11 maja br. przez prof. dr. hab. Tadeusza Budrewicza podczas uroczystości przyznania prof. dr. hab. Stanisławowi Gajdzie tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Peda- gogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie)
Chodzi mi o to, aby język giętki
Powiedział wszystko, co pomyśli głowa, A czasem był jak piorun jasny, prędki, A czasem smutny jako pieśń stepowa, A czasem jako skarga nimfy miętki, A czasem piękny jak aniołów mowa…
Te słowa Juliusza Słowackiego z poematu Beniowski przychodzą na myśl, kiedy się usiłuje ogarnąć i okre- ślić cel, który towarzyszył Profesorowi Stanisławowi Gajdzie przez 40 lat pracy naukowej. Celem było roz- poznanie języka jako środka komunikowania się ludzi tworzących określone grupy i wspólnoty. Gdy Słowacki
27 maja br. Zgromadzenie Ogólne Polskiej Akademii Nauk zatwierdziło wybór (dokonany 22 kwietnia br.przez członków Wydziału I Nauk Społecznych) prof. dr. hab. Stanisława Gajdy na członka-korespondenta Polskiej Akademii Nauk.
Prof. dr hab. Stanisław Gajda jest członkiem Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich PAN oraz Rady Naukowej Instytutu Języka Polskiego PAN. Jest także członkiem Komitetu Językoznawstwa PAN (od 1990 r.), Komitetu Słowianoznawstwa PAN (od 2003 r.) oraz Rady Języka Polskiego PAN (od 1997 r.).
pisze, że język ma powiedzieć wszyst- ko, co pomyśli głowa, ma na uwa- dze przekaz zracjonalizowany, upo- rządkowany pojęciowo, logicznie i gramatycznie. Jednoznaczny i zry- goryzowany jak formuła prawa na- ukowego, jak wyrok sądowy czy de- cyzja administracyjna. Powiedzieć wszystko, o czym się pomyśli, to za- danie wymagające użycia adekwat- nych, najtrafniejszych słów i połą- czenia ich w konstrukcje składniowe zdolne wyrazić relacje, warunki, oko- liczności… Gdy poeta chce, aby ję- zyk bywał „smutny”, „miękki” czy
„piękny”, mówi nie o języku, któ- ry komunikuje sądy o świecie, ale o języku, który wyraża ludzkie emo-
cje, wzrusza, tworzy nastrój, buduje doznania estetycz- ne. Wyraża stan podmiotu i wywiera wpływ. Komunika- cji poprzez słowa towarzyszy komunikowanie w sferze uczuć. Czym jest język, który może sprostać tak biegu- nowo odmiennym zadaniom? Czym jest język nauki, a czym język jako tworzywo utworu literackiego, który nawet po upływie setek lat zachował zdolność komuni- kowania i wzruszania?
Profesor Stanisław Gajda prowadził studia nad języ- kiem wyjątkowo wszechstronnie. Znane i cenione są Je- go prace dotyczące:
– perspektywy regionalnej, historycznej, współcze- snej i porównawczej języka polskiego oraz języków sło- wiańskich,
– perspektywy pragmatycznej, lingwodydaktycznej, socjokulturowej, naukoznawczej,
– perspektywy aksjologicznej, stylistycznej i teore- tycznoliterackiej.
Urodzony w 1945 roku Stanisław Gajda studiował po- lonistykę w ówczesnej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu, jednej z kilku – obok krakowskiej – uczelni wyższych kształcących kadry nauczycielskie. Pracę na- uczyciela szkolnego poznał z autopsji. Misja uczelni pe- dagogicznej, w której zdobywał szlify naukowe i której dziś jest chlubą, nadała wielu Jego pracom językoznaw- czym rozpoznawalny rys: wyjątkowo silne akcentowanie kształceniowej, wychowawczej, formacyjno-kulturowej funkcji wiedzy o języku. I nadała rys charakterystyczny Jego osobowości, jakim jest poczucie obowiązku służ- by społecznej, odpowiedzialności za działania, których skutki mają się pojawić dopiero w przyszłości. Profe- sor Stanisław Gajda jest przykładem doniosłej roli, którą w powojennym polskim życiu naukowym i społeczno- oświatowym odegrały uczelnie pedagogiczne. Powie- dziano wszak: Z owoców ich poznacie je! (Mat. VII: 16).
Drugą cechą, która w pracach Profesora Gajdy jest widoczna od początku i coraz wyraź- niej się uzewnętrznia, jest tendencja do przekraczania granic macierzy- stej dyscypliny naukowej, do inte- gracji różnych specjalności badaw- czych. Formalnie jest lingwistą. Z obserwacji cech języka wychodzi i znaczną część argumentacji opiera na faktach językowych. Lecz teo- retyczna waga uogólnień oraz spo- strzeżenia nad cechami i formą kon- struktów ufundowanych na języku znacznie wykraczają poza lingwisty- kę. Stanisław Gajda tworzył podwa- liny pod genologię wypowiedzi, wy- pracował nowatorską koncepcję stylu jako humanistycznej struktury tek- stu, zajmował się językiem w aspek- cie logiki i epistemologii. Byłoby za- wężeniem pola Jego zainteresowań, gdyby Go traktować tylko jako języ-
Doktor honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie prof. Stanisław GajdaNa zdjęciu (od lewej): dziekan Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Pedagogicz- nego w Krakowie prof. Kazimierz Karolczak, prof. Stanisław Gajda, rektor UP prof.
Michał Śliwa i prof. Tadeusz Budrewicz
koznawcę. Integrując w swych pracach różne dyscypli- ny nauki, Profesor Gajda zasłużył na miano uczonego- humanisty, autorytetu, którego sądy porządkują naukę w różnych zakresach tematycznych oraz inspirują przed- stawicieli wielu dyscyplin.
Recenzenci w przewodzie – prof. prof. Stanisław Du- bisz, Jan Ożdżyński, Bogdan Walczak – wykazali wagę ustaleń Profesora Stanisława Gajdy dla historii języka, dla współczesnej kultury języka i teorii stylistyki, pro- blematyki lingwoedukacyjnej, a nawet logopedycznej.
Skonstatowali też, iż Jego droga naukowa prowadziła od historii do problemów współczesności, od zagadnień silezjologicznych do europejskiej przestrzeni kulturo- wej. Dla nauki jako wyodrębnionej dziedziny celowych i metodycznych działań, które udoskonalają cywilizację ludzką, najważniejszym osiągnięciem Profesora Stani- sława Gajdy są Jego prace o istocie językowej organiza- cji komunikatów naukowych. Zawdzięczamy Mu ważne monografie Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym (1982) oraz Współczesna
polszczyzna naukowa. Język czy żar- gon? (1990). Wykazał w nich zróż- nicowanie stylu uwarunkowane dy- ferencjacją genologiczną tekstów i określił zasady funkcjonalno-prag- matycznych pól stylowych. Cechą stylu naukowego jest logiczność, jed- noznaczność, zwięzłość, abstrakcyj- ność, czyli odwoływanie się do ro- zumu, a nie wyobraźni. Więc, jak pisał Słowacki, chodzi o to, by po- wiedzieć wszystko, co pomyśli gło- wa… Książką o wyjątkowej dla nauki doniosłości, łączącą punkt widzenia językoznawczy z logiczno-filozo- ficznym, semiotycznym i psycho- logicznym, jest pionierskie i syste- matyzujące Wprowadzenie do teorii
terminu (1990). Ustala ona podsta- wy gramatyki terminu oraz opisu- je zasady relacji między językiem literackim a rozwojem terminolo- gii specjalistycznej. Stanisław Gajda wykazał, że wpływ nauki na życie społeczne i jej związki z wiedzą po- toczną sprawiają, iż między potocz- nym i naukowym obrazem świata nie ma nieprzebytej przepaści.
Bezcenną już nie tylko dla języ- koznawstwa i naukoznawstwa, ale dla kultury narodowej pracą Stani- sława Gajdy jest książka Przewodnik po stylistyce polskiej (1995), opra- cowana przez zespół, którego był patronem. W wieku XX ujęcia lin- gwistyczne stylu oraz tradycyjne wi- dzenie go w kontekście problematyki artystyczno-literackiej oddalały się – tyleż konsekwent- nie, co niepotrzebnie. Symbolicznym usankcjonowaniem tych dwóch dróg jest tytuł pracy Eugeniusza Pawłow- skiego, profesora naszego uniwersytetu, który w 1976 r.
ogłosił artykuł O stylistyce lingwistycznej i o stylistyce literackiej. Stanisław Gajda zaproponował inną drogę, na owe czasy rewolucyjną. Oświadczył: Styl to huma- nistyczna struktura tekstu, to najpierw sposób widzenia świata, a potem obróbka tworzywa. Stosunek mówiące- go do tworzywa językowego jest wtórny, warunkuje go prymarne odniesienie do rzeczywistości. Występując z taką koncepcją, podjął zarazem szereg przedsięwzięć organizacyjnych, dzięki którym opolska (bo Opole) i polska refleksja nad stylem stała się centrum badań eu- ropejskich. Od roku 1987 organizuje co roku między- narodowe konferencje stylistyczne i wydaje tomy po- konferencyjne. Niektóre, jak Systematyzacja pojęć w stylistyce, Styl a tekst, Synteza w stylistyce słowiańskiej już są lekturami obowiązkowymi nie tylko w Polsce.
W uroczystości uczestniczyły także rektor UO prof. Krystyna Czaja…
…i prodziekan Wydziału Filologicznego UO prof. Ewa Malinowska
W roku 1992 Profesor Stanisław Gajda założył czaso- pismo „Stylistyka” o statusie międzynarodowym. Jemu też zawdzięczamy powstanie Komisji Stylistycznej przy Komitecie Językoznawstwa PAN oraz reaktywację Ko- misji Poetyki i Stylistyki Słowiańskiej przy Międzyna- rodowym Komitecie Slawistów.
Dla slawistyki doniosłe znaczenie mają kierowane przez Profesora Stanisława Gajdę serie wydawnicze:
Najnowsze Dzieje Języków Słowiańskich (t. 1-14) oraz Komparacja Systemów i Funkcjonowania Współczesnych Języków Słowiańskich (t. 1-4). Wykładał w wielu zagra- nicznych ośrodkach slawistycznych, pracuje w komite- tach redakcyjnych czasopism naukowych, jak: „Slavia”
(Praha), „SlavTerm” (Moskwa), „Stil” (Belgrad). Od ro- ku 2000 jest członkiem Prezydium Międzynarodowego Komitetu Slawistów i koordynuje prace 35 komisji te- goż komitetu. Był kierownikiem wielkich ogólnopol- skich i międzynarodowych projektów badawczych, pio- nierskich w humanistyce.
Wyjątkowe zdolności naukowoorganizacyjne i naj- wyższe kompetencje merytoryczne przyniosły Profeso- rowi Stanisławowi Gajdzie zasłużony szacunek euro- pejskiego i polskiego środowiska naukowego. W latach 1999-2007 przewodniczył Komitetowi Językoznawstwa PAN. Jest członkiem Rad Naukowych – Instytutu Ję- zyka Polskiego PAN oraz Instytutu Badań Literackich.
Dwukrotnie był wybierany do Komitetu Badań Nauko- wych (1997-2004) oraz trzykrotnie do Centralnej Ko- misji ds. Stopni i Tytułu Naukowego (od 1999 r.). Od roku 2007 jest przewodniczącym jej Sekcji Nauk Hu- manistycznych i Społecznych.
Uniwersytet Opolski, w którym Profesor Stanisław Gajda od początku swej biografii naukowo-dydaktycz-
nej pracuje, oraz Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, który dziś ma zaszczyt Go gościć, przeszły tę samą dro- gę rozwojową, wierne podstawowej misji pracy dla do- bra polskiej szkoły. Różne i liczne więzi zawodowe oraz osobiste wiązały Profesora z naszą uczelnią. W tym sa- mym czasie, co Stanisław Gajda, nad problemami języka i stylu naukowego pracowali nasi koledzy: Jan Ożdżyń- ski, Maria Rachwał, Maria Zarębina. W latach 1995- 2009 Profesor Stanisław Gajda był członkiem kolegium redakcyjnego „Nowej Polszczyzny”, związanej z na- szą uczelnią. Wielu językoznawców i literaturoznawców Uniwersytetu Pedagogicznego zawdzięcza Mu cenne i życzliwe wskazówki, których nie szczędził jako re- cenzent. Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN ma więc szczególny powód i prawo do nadania stopnia doktora honoris causa Profesorowi Stanisławowi Gajdzie – w hołdzie uczonemu i organizatorowi życia naukowego, a także z przyjacielskim przesłaniem jako członkowi ro- dziny uczelni pedagogicznych.
W 65. rocznicę urodzin a 40. rocznicę pracy nauko- wo-dydaktycznej Profesora Stanisława Gajdy, krótki rzut oka na Jego trud zawodowy przekonuje, że nie ustawał w pracy i brał na barki coraz bardziej odpowiedzialne zadania. Nigdy tego nie powiedział, jest za skromny, ale mnie dziś wolno tak rzec: Stanisław Gajda przez lata służby polskiej nauce postępował zgodnie z filareckim nakazem moralnym, sformułowanym przez Adama Mic- kiewicza: Mocniejszy jestem, cięższą podajcie mi zbro- ję! Stopień doktora honoris causa Uniwersytetu Peda- gogicznego im. KEN składamy w najgodniejsze ręce.
Tadeusz Budrewicz fot. Jerzy Mokrzycki
Maria Ząbkowska (obecnie Wacławek) urodziła się w Częstochowie. Wykształcenie podstawowe i średnie zdo- była w rodzinnym mieście. W 1973 r. po obronie pracy z zakresu automatyki uzyskała stopień magistra inżynie- ra na Wydziale Elektrycznym Politechniki Częstochow- skiej w Częstochowie.
W styczniu 1974 r. podjęła pracę w Instytucie Fizy- ki Wyższej Szkoły Nauczycielskiej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie. Od początku zaj- mowała się badaniami dotyczącymi właściwości elek- trycznych i termoelektrycznych ftalocyjanin, analogów porfiryn, poszukując materiałów do selektywnej detekcji gazów o dobrych właściwościach termoelektrycznych.
Ważnym wynikiem tych badań było pokazanie możli- wości wykorzystania ftalocyjanin jako sensorów gazów poprzez jednoczesny pomiar dwóch parametrów: prze- wodności elektrycznej oraz współczynnika Seebecka.
Pracę doktorską obroniła z wyróżnieniem w 1978 roku w Instytucie Fizyki Politechniki Warszawskiej.
W następnych latach kontynuowała badania nad me- chanizmem transportu nośników ładunku elektrycznego, od 1985 r. na naszej uczelni. Zostały one poszerzone o wiele materiałów organicznych, a zwłaszcza ich kom- pozyty z czernią węglową oraz o nowe techniki pomia- rowe, na przykład pomiary fotoprzewodności oraz prze- wodności zmiennoprądowej. Stwierdziła, że jednoczesne
Nominacje profesorskie
Prof. dr hab. inż. Maria Wacławek
pomiary przewodności elektrycznej i siły termoelektrycz- nej umożliwiają zastosowanie niektórych badanych ma- teriałów jako materiału wskaźnikowego czułych detek- torów gazów, np. tlenków azotu i amoniaku.
W 1990 r. w Instytucie Fizyki Uniwersytetu w Poc- zdamie (DE) obroniła rozprawę habilitacyjną.
W połowie lat 90. jej zainteresowania badawcze ule- gły przesunięciu w kierunku prac z materiałami wy- kazującymi zjawisko fotowoltaiczne, mając na uwadze wykorzystanie ich w ogniwach słonecznych. Do tego celu na dachu budynku Uniwersytetu Opolskiego przy ul. kard. B. Kominka zainstalowała stację fotowoltaicz- ną, która jest wyposażona w różnego rodzaju dostępne komercyjnie płaskie moduły słoneczne, a ponadto nie- dostępny komercyjnie, niedawno opatentowany rewe- lacyjny japoński moduł kulkowy.
Podstawowym celem prowadzonych badań eksplo- atacyjnych i optymalizacyjnych tych modułów jest okre- ślenie ich sprawności i długoterminowej niezawodności w polskich warunkach klimatycznych. Oprócz tych ba- dań prowadzone są również symulacje komputerowe do- mieszkowania różnych materiałów półprzewodnikowych oraz ich pracy w różnych warunkach klimatycznych. W tym roku WNT wyda jej monografię pt.: Ogniwa sło- neczne. Wpływ środowiska naturalnego na ich pracę.
W związku z opadem promieniotwórczym, pocho- dzącym z awarii w Czarnobylu, profesor Maria Wacła- wek podjęła badania radiometryczne skutków tej kata- strofy ekologicznej, która w Polsce szczególnie dotknęła Śląsk Opolski. Prace te dotyczą przestrzennego rozkładu tych zanieczyszczeń, ich przemieszczania się w profi- lu glebowym oraz parametrów determinujących te pro- cesy. Są także prowadzone badania dotyczące aktyw- ności izotopów naturalnych w środowisku człowieka.
Badania te mają na celu głównie ocenę aktywności ra- donu (
222Rn). W pomiary zaangażowali się też ucznio- wie Gimnazjum w Strzeleczkach.
Uzyskane wyniki przedstawiła wraz ze współpracow- nikami w wielu artykułach oraz w trójjęzycznej mono- grafii (po polsku, czesku i angielsku). Stwierdzono w niej między innymi, że 22 lata po awarii EJ w Czarno- bylu, aktywność powierzchniowa
137Cs jest nierówno- mierna, a na niektórych obszarach nadal duża.
Począwszy od 1998 r. badania radiometryczne są w sposób ciągły finansowane w ramach różnych grantów, najpierw w ramach grantu europejskiego FERTILIA, po- tem projektów KBN-owskich, realizowanych w ramach współpracy polsko-czeskiej i wreszcie ze środków Eu- ropejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Na Śląsku Opolskim, ze względu na działalność prze- mysłu chemicznego (Kędzierzyn-Koźle) i cementowego (Górażdże, Opole) oraz Elektrowni Opole, oprócz mo- nitoringu radiologicznego, jest też bardzo ważny moni- toring jakości powietrza atmosferycznego. W tym celu profesor Maria Wacławek prowadzi pomiary biomoni- toringowe, których zaletą jest fakt, że dostarczają da- nych o tej części całkowitego stężenia polutantu, któ-
ra jest biodostępna, czyli ma znaczenie dla normalnego funkcjonowania organizmów żywych, w tym człowieka.
W wyniku badań podjętych przeszło 10 lat temu został opracowany nowy, porostowy sposób oznaczania zanie- czyszczenia środowiska metalami ciężkimi oraz nowa, porostowa elektrochemiczna metoda pomiaru pH opa- dów atmosferycznych. Metoda ta jest wykorzystywana między innymi do badania stanu ekologicznego Borów Stobrawskich oraz zanieczyszczeń komunikacyjnych z obwodnicy miasta Opola oraz z dróg śródleśnych po- krywanych popiołami żużlowymi.
Profesor Maria Wacławek jest promotorem czterech obronionych prac doktorskich.
Jest ekspertem i recenzentem Unii Europejskiej w za- kresie fotowoltaiki.
Co roku przewodniczy Komitetom Organizacyjnym dwóch konferencji naukowych: Środkowoeuropejskiej Konferencji ECOpole oraz konferencji Metrologia-Eko- logia-Dydaktyka.
Profesor Maria Wacławek jest redaktor naczelną pół- rocznika Proceedings of ECOpole (2007–) oraz półrocz- nika Chemia-Dydaktyka-Ekologia-Metrologia (2005–), a także redaktorem miesięcznika Ecological Chemistry and Engineering A i kwartalnika Ecological Chemistry and Engineering S.
Zajmuje się także historią nauki. Jest współautorem wielu artykułów, a także książki pt. 110 europejskich twórców chemii, która w rozszerzonej formie (120 Evro- peyskikh tvorciv khimii) została przetłumaczona na ję- zyk ukraiński.
Od 2008 r. pełni funkcję prodziekana Wydziału Przy- rodniczo-Technicznego.
Jest miłośnikiem muzyki klasycznej. Bardzo lubi eks-
perymenty kulinarne. (w)
Prof. Maria Wacławek
14 kwietnia br., w Sofii, prof.
dr hab. Andrzej Dworak, dy- rektor Centrum Materiałów Po- limerowych i Węglowych Pol- skiej Akademii Nauk, pracownik Katedry Technologii Chemicz- nej i Chemii Polimerów Wydzia- łu Chemii UO oraz prof. Ko- lio Troev – dyrektor Instytutu Polimerów BAN, zostali wy- różnieni medalami Zasłużony dla Bułgarskiej Akademii Na- uk, przyznanymi jednomyśl- nie decyzją Prezydium BAN, w uznaniu wieloletniej, bliskiej współpracy obu tych jednostek (Instytut Polimerów BAN nie- dawno obchodził 50. rocznicę podjęcia badań nad polimerami).
W uroczystości wzięli udział m.in. minister nauki i edukacji Bułgarii, prezes Bułgarskiej Akademii Nauki Nikoła Sybotinov oraz przedstawiciele świata nauki.
(Rozmowa z prof. Andrzejem Dworakiem – na str. 47) (b)
Medal Bułgarskiej Akademii Nauk dla prof. Andrzeja Dworaka
29 kwietnia br. podczas konferencji podsumowującej wdra- żanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2007–2013, która odbyła się w Filhar- monii Opolskiej Uniwersytet Opolski został wyróżniony za wykorzystywanie unijnych dotacji. Rektor UO prof. dr hab.
Krystyna Czaja odebrała z rąk minister rozwoju regionalne- go Elżbiety Bieńkowskiej i marszałka województwa opol- skiego Józefa Sebesty statuetkę Podziękowanie Zarządu Województwa Opolskiego dla Rektora Uniwersytetu Opol- skiego za sprawną realizację projektów w ramach RPO WO 2007-2013, czyli przebudowę budynku Wydziału Chemii UO.
(ad)
Uniwersytet wyróżniony
Prezes BAN Nikoła Sybotinov wręcza prof. Andrzejowi Dworakowi Medal Zasłużony dla Bułgarskiej Akademii Nauk
Statuetka dla Uniwersytetu Opolskiego – za umiejętne korzy- stanie z unijnych dotacji
Odeszli
Wojciech Chlebda
Odejście Profesora Kochmana
(1935–2010)
Wiadomość o odejściu Profesora Stanisława Koch- mana przyszła do nas późnym wieczorem w Poniedzia- łek Wielkanocny i była tak nagła, jak sama śmierć. W Wielką Sobotę, korzystając z pogody, wyszedł do ogro- du, bawił się z wnuczką, odebrał telefon z życzeniami świątecznymi od swego wychowanka, profesora Jana So- kołowskiego z Wrocławia. Trzy godziny później nie żył.
Musi minąć jeszcze sporo czasu, zanim ogarniemy myślą całość, wielkość i rozległość tej straty. Odczuwa ją cała Rodzina Profesora, Jego macierzysty Instytut, Uniwersytet Opolski – ale także inne instytuty i uczel- nie, z którymi był związany, Komitety Polskiej Aka- demii Nauk, redakcje czasopism naukowych, badacze języków i kultur słowiańskich w kilku co najmniej kra- jach, uczniowie, współpracownicy. Wreszcie wielka rze- sza zwykłych ludzi, dla których odejście Profesora było bolesnym przeżyciem bardzo osobistym.
Profesor Stanisław Kochman urodził się 7 czerwca 1935 roku w Ludwikówce koło Stanisławowa. Studia z zakresu filologii rosyjskiej ukończył w r. 1958 w Uni- wersytecie Leningradzkim, po powrocie do kraju rozpo- czynając ponadpięćdziesięcioletnią karierę akademicką.
Był związany naukowo, dydaktycznie i organizacyjnie z trzema uniwersytetami polskimi: Wrocławskim, Gdań- skim i Opolskim. We Wrocławskim kierował Zakładem Języków Wschodniosłowiańskich (1972–1976), w Gdań- skim był dyrektorem Instytutu Filologii Słowiańskiej i kierownikiem Zakładu Języka Rosyjskiego (1977–1983), z Opolskim natomiast związane było całe Jego życie za- wodowe. Tu w roku 1958 został asystentem, w r. 1964 – adiunktem, tu od roku 1964 kierował Katedrą Języ- ka Rosyjskiego, a następnie pełnił funkcję prodziekana Wydziału Filologiczno-Historycznego ówczesnej Wyż- szej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. W połowie lat 70.
opuścił na kilka lat Opole, przenosząc się do Gdańska.
Został jednak dobrze zapamiętany, skoro po powrocie do Opola w roku 1983 pracownicy macierzystego In- stytutu Filologii Rosyjskiej wybrali Go na funkcję jego dyrektora. Rok później w wyborach rektorskich Kole- gium Elektorskie powierzyło Profesorowi Kochmanowi funkcję rektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, a po trzech latach wybrało go na to stanowisko ponow- nie. Pełniąc godność rektora w trudnych latach 1984–
1990, Profesor Stanisław Kochman należał do wąskiej
grupy osób, które postawiły sobie za cel stworzenie w Opolu uczelni o pełnych prawach akademickich – uni- wersytetu. Wymagało to nie tylko zabiegów i talentów dyplomatycznych, ale i kilkuletniej pracy organicznej polegającej na takich przekształceniach dotychczaso- wej uczelni pedagogicznej, by naukowo, organizacyj- nie, administracyjnie i logistycznie odpowiadała stawia- nym przed uniwersytetami wymogom. Jeżeli Sejm RP 10 marca 1994 r. powołał do życia Uniwersytet Opol- ski – pierwszą w całych dziejach ziemi opolskiej uczel- nię wyższą o charakterze uniwersyteckim – była w tym wielka zasługa także Profesora Stanisława Kochmana.
Jako badacz Profesor był językoznawcą-slawistą spe-
cjalizującym się w zagadnieniach językoznawstwa hi-
storycznego ze szczególnym uwzględnieniem polsko-
rosyjskich stosunków kulturowych i językowych wieku
XVI–XIX w kontekście ogólnoeuropejskim. Większość
z jego blisko 100 prac naukowych – w tym trzech mo-
nografii – stanowią studia i rozprawy pionierskie, pe-
netrujące zapomniane i niezbadane obszary materiałów
źródłowych – rosyjską korespondencję dyplomatyczną
XVI–XVII w., dawne rosyjskie teksty prawnicze, pierw-
sze rosyjskie sztuki teatralne itp. – które pozwoliły rzu-
cić nowe światło na kwestie innowacji leksykalnych w
językach słowiańskich, a zwłaszcza na problematykę
Prof. Stanisław Kochmanrozwoju całej warstwy słownictwa abstrakcyjnego, in- telektualnego i kulturowego tych języków – szczególnie na dzieje ich terminologii filozoficznej. W dociekaniach Stanisława Kochmana nad leksykologią i frazeologią sło- wiańskich języków literackich wieków XVII–XIX po- łożony został nacisk na ich związki z językami zachod- nioeuropejskimi – francuskim, niemieckim, łaciną – i z całą kulturą duchową Europy tego okresu. Ale szczegól- ną uwagą obdarzał Profesor Kochman sferę kontaktów językowych dawnej Polski i Rosji, dowodząc żmudny- mi kwerendami i analizami, jak istotną rolę kulturową pełniła wobec Rosji polszczyzna – pośredniczka w prze- kazywaniu wschodniej części kontynentu idej filozo- ficznych i estetycznych, pojęć naukowych, prawnych i administracyjnych. By sferę tych kształtujących oddzia- ływań ukazać w jej pełnym wymiarze, nie można by- ło być tylko historykiem języka, choćby najprzedniej- szym: spotykały się w tej sferze i mieszały pierwiastki języka i literatury, historii sztuki i sacrum, moralności i estetyki, historii i filozofii. Jak pisałem w księdze jubi- leuszowej przygotowanej na 70-lecie Profesora, „histo- ryk języka, historyk kultury i sztuki, a i historyk dziejów po prostu w jednej osobie, kroczy Stanisław Kochman od wielu lat ścieżkami rozległego ogrodu nauk filolo- gicznych – ścieżkami przecieranymi nierzadko dopie- ro przez Niego samego”. Prace Stanisława Kochmana, wydobywające na światło dzienne ów wielokształtny polski i ogólnoeuropejski kontekst wzajemnych kon- taktów, związków i wpływów między językami i kul- turami Okcydentu i Orientu, zyskały szeroki rezonans w świecie slawistycznym Wschodu i Zachodu Europy i weszły do kanonu historycznych badań filologicznych.
Ale gdzie Orient i Okcydent, gdzie kanon i historia, a gdzie korytarze i gabinety, sale wykładowe i tablice z kredą. Nie miałem z Nim zajęć na studiach, był wtedy dla mnie tylko dalekim i groźnym
prodziekanem, niedostępnym i, jak mi się wydawało, patrzącym na stu- denckie mrowie z ledwo skrywanym pobłażaniem. A jednak to właśnie On, coś tam we mnie dostrzegłszy, przyjął mnie w roku 1972 do pracy i cierpliwie przymykał oczy na fa- naberie młodego asystenta, któremu świat epoki wczesnego Gierka tro- chę zawrócił w głowie. Nigdy nie byłem – w sensie naukowym – Je- go uczniem (ani On mnie za takiego nie uważał), ale latami trzymał nade mną niewidoczny parasol ochronny i dbał, bym w porę rozwijał skrzy- dła. Nie ja jeden zresztą. Był bowiem Profesor człowiekiem z gruntu życz- liwym, chociaż znam ludzi, którzy na widok Profesora Kochmana truchle- li. Bo szefem był trudnym, humorza- stym, czasem szorstkim; miał zwy-
czaj wpatrywania się świdrującym spojrzeniem wprost w oczy rozmówcy, a w najprostszych zdaniach potra- fił się doszukiwać ukrytych, choć nieistniejących pod- tekstów. Kto Go jednak znał bliżej, wiedział, że kryła się za tym głęboka wrażliwość i dobroć, a równocze- śnie potrzeba ludzkiego ciepła, zrozumienia i uznania ze strony otoczenia. Miał poczucie swej wiedzy i war- tości, ale i świadomość faktu, że ciężar zobowiązań ad- ministracyjnych nie daje się tej wiedzy zrealizować w pełni. Zwłaszcza w ostatnich kilku latach marzył o mo- nografii, która by przyniosła syntezę Jego przemyśleń nad relacją kultury rosyjskiej i kultur zachodnioeuro- pejskich, w tym polskiej, syntezę opartą na historii fra- zeologii rosyjskiej wieku XVIII i XIX w jej złożonych kontaktach z frazeologią francuską, niemiecką, angiel- ską i polską tego okresu. Bardzo rzadko i tylko w bar- dzo prywatnych rozmowach dawał upust swej goryczy, że splot niefortunnych okoliczności zewnętrznych nie pozwalał Mu się na tej pracy skupić.
Brał też bowiem na barki ciężary ponad zwykłą mia- rę. Był członkiem dwóch Komitetów Polskiej Akademii Nauk: Komitetu Językoznawstwa (1978–1989) i Komi- tetu Słowianoznawstwa (od roku 1978 do dnia śmier- ci). W latach 1992–2000 był członkiem Komisji Fraze- ologicznej Komitetu Językoznawstwa PAN, w latach 1988–2003 – wiceprzewodniczącym Komisji Językowej PAN, Oddziału w Katowicach, w latach 1978–1983 – członkiem Rady Naukowej Instytutu Słowianoznawstwa PAN w Warszawie. Profesor Stanisław Kochman był tak- że członkiem kolegiów i rad redakcyjnych najważniej- szych polskich periodyków slawistycznych: „Rocznika Slawistycznego”, „Slavii Orientalis”, „Przeglądu Rusy- cystycznego”. Redagował serie zeszytów naukowych Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego i Uniwersytetu Opolskiego. Był promotorem 15 rozpraw
Inauguracja roku akademickiego 2005/2006. Byli rektorzy naszej uczelni (od lewej): prof.
Stanisław Kochman, prof. Jan Seredyka, prof. Franciszek Marek (fot. Tadeusz Parcej)
