Prognostyczny wpływ przedoperacyjnych
wartości przewodnictwa kostnego dla poprawy
słuchu u pacjentów leczonych chirurgicznie
w związku z chorobami ucha środkowego
The prognostic influence of pre-surgery bone conduction
values on the improvement of hearing in patients treated
surgically as a result of middle-ear conditions
Katarzyna Job
ABCDEF, Jacek Składzień
BDFGKatedra Otolaryngologii, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków; Kierownik: prof. dr hab. n. med. Jacek Składzień
Article history: Received: 14.12.2020 Accepted: 15.12.2020 Published: 16.12.2020
STRESZCZENIE: Wprowadzenie: Wpływ mechaniki ucha środkowego na funkcję ucha wewnętrznego jest przedmiotem badań od wielu lat.
Zabiegi wykonywane w obszarze ucha środkowego, które przywracają pełną funkcjonalność systemu przewodzenia dźwięku wewnątrz ucha środkowego, można uznać za w pełni przywracające mechaniczny wpływ ucha środkowego na czynność ucha wewnętrznego.
Cel: Celem przeprowadzonej analizy jest określenie znaczenia prognostycznego wartości przewodnictwa kostnego (BC) mie- rzonych przed operacją chirurgiczną dla poprawy słuchu u pacjentów leczonych chirurgicznie w związku z chorobami ucha środkowego.
Metody: Analizą objęto 271 pacjentów hospitalizowanych i poddanych operacji z powodu otosklerozy lub perforacji błony bębenkowej w latach 2016–2019. Do badania włączono wyłącznie pacjentów, u których uprzednio nie wykonywano operacji chirurgicznych w obrębie ucha środkowego. Ocenę audiologiczną prowadzono przy użyciu progowej audiometrii tonalnej.
Wyniki: Korzystny wpływ wykonanej operacji na poprawę BC obserwowano u pacjentów, u których jego średnia wartość pro- gowa mierzona przed operacją nie przekraczała 40 dB. W przypadkach, gdy komponent odbiorczy ubytku słuchu miał war- tość wyższą niż 40 dB, nie obserwowano statystycznie istotnego, korzystnego wpływu stapedotomii lub myryngoplastyki na zmianę progów BC.
Wniosek: Odbiorczy komponent ubytku słuchu o wartości nieprzekraczającej 40 dB wskazuje na poprawę BC po chirurgicz- nym przywróceniu wpływu mechaniki ucha środkowego na czynność ucha wewnętrznego u pacjentów leczonych w związku z otosklerozą lub perforacją błony bębenkowej.
SŁOWA KLUCZOWE: myryngoplastyka, poprawa słuchu, progi przewodnictwa kostnego, stapedotomia
SUMMARY: Introduction: The influence of the mechanics of the middle ear on the function of the inner ear has been studied for many years. Among surgeries performed in the middle-ear area, those restoring full functionality of the system transmitting sound inside the middle ear may be pointed out as those fully restoring the mechanical influence of the middle ear on the function of the inner ear.
Aim: The aim of the performed analysis is to find the prognostic importance of measured pre-surgery values of bone conduction on the improvement of hearing in patients operated as a result of middle-ear disorders.
Material and methods: The analysis included 271 patients hospitalised and operated on due to otosclerosis or perforation of the tympanic membrane between 2016 and 2019. Only patients who had not had a surgical operation within the middle ear prior to the study were included. An audiological assessment was performed with the use of pure tone thresholds audiometry.
Results: A beneficial influence of the performed surgery on the improvement of bone conduction was observed in patients, in which the average threshold value of bone conduction measured before the surgery did not exceed 40 dB. In cases of
Wkład autorów:
A – Projekt badań B – Zbieranie danych C – Analiza statystyczna D – Interpretacja danych E – Przygotowanie manuskryptu F – Analiza literatury G – Zbieranie funduszy
WYKAZ SKRÓTÓW
ABG – rezerwa ślimakowa BC – przewodnictwo kostne
WPROWADZENIE
Wpływ mechaniki ucha środkowego na czynność ucha wewnętrz- nego stanowi przedmiot badań od wielu lat. Korzystne oddziały- wanie rekonstrukcji dokonywanych wewnątrz ucha środkowego na czynność ucha wewnętrznego (również po stronie nieopero- wanej) zostało odkryte i udokumentowane w 1956 r. przez prof.
Jana Miodońskiego w pracy pt. Fenestracja poza otosklerozą. Fe- nestracje nietypowe, drenaż cysterny. Audiometrycznym potwier- dzeniem rozważanych relacji jest zjawisko załamka Carharta, które po raz pierwszy zostało opisane w 1950 r. Przejawia się ono obni- żeniem krzywej progowej przewodnictwa kostnego (BC) o około 10–20 dB przy częstotliwości 2000 Hz. Jest to wynik mechaniczne- go unieruchomienia podstawy strzemiączka w okienku owalnym i przerwania rezonansu łańcucha kosteczek słuchowych. Poprawa BC po udanej operacji (stapedotomii) modyfikuje parametry ucha środkowego poprzez zmianę masy i sztywności łańcucha koste- czek słuchowych oraz częstotliwości rezonansowej, co skutkuje poprawą mierzonych progów BC [1–4].
Ponadto, w przypadku przewlekłego zapalenia ucha środkowego, rekonstrukcja systemu transmisji dźwięku w uchu środkowym przy- wraca relację między łańcuchem kosteczek słuchowych a czynnością odbiorczej części układu słuchowego. Pooperacyjne zmiany w rezer- wie ślimakowej (AGB) stanowią audiometryczny wzorzec odniesie- nia dla wykonanego zabiegu tympanoplastyki. Zmiany progów BC obserwuje się również w wyniku operacji wykonywanych w obrębie układu przewodzenia w uchu środkowym. Całkowite przywróce- nie wpływu ucha środkowego na czynność ucha wewnętrznego jest możliwe, jeśli zachowane zostaną wzmocnienia charakterystycz- ne dla ucha środkowego (dźwignia między młoteczkiem a kowa- dełkiem, stosunek powierzchni błony bębenkowe do powierzchni okienka owalnego) [5, 6]. Każda interwencja w układzie kosteczek słuchowych zmienia wyżej wymienione relacje, wpływając również na ucho wewnętrzne.
Zabiegi wykonywane w obszarze ucha środkowego, które przywra- cają pełną funkcjonalność systemu przewodzenia dźwięku wewnątrz ucha środkowego, można uznać za w pełni przywracające mecha- niczny wpływ ucha środkowego na czynność ucha wewnętrzne- go [7–9]. Do zabiegów tych należą myryngoplastyka i stapedoto- mia, po których można oczekiwać całkowitego „zamknięcia” AGB w pozabiegowym badaniu audiometrii tonalnej.
CEL
Celem przeprowadzonej analizy jest określenie znaczenia progno- stycznego wartości BC mierzonych przed operacją chirurgiczną dla poprawy słuchu u pacjentów leczonych chirurgicznie w związku z chorobami ucha środkowego.
MATERIAŁ I METODY
Dokonano prospektywnej analizy wyników audiometrii tonalnej uzyskanych od 271 kolejnych pacjentów poddawanych swojej pierw- szej operacji chirurgicznej w latach 2016–2019. Pod uwagę wzię- to rodzaje interwencji chirurgicznych wykonywanych w obszarze ucha środkowego i przywracających wpływ układu przewodzącego dźwięk w obrębie ucha środkowego na ucho wewnętrzne. Dane uzy- skano od 147 osób po zabiegu myryngoplastyki w przebiegu prze- wlekłego zapalenia ucha środkowego i od 124 poddanych operacji w związku z otosklerozą.
Najmłodszy z pacjentów z przewlekłym zapaleniem ucha środko- wego miał 18 lat, zaś najstarszy – 80 lat. Średnia wieku pacjentów w tej grupie wyniosła 42,84 lat. W grupie znalazło się 80 kobiet i 67 mężczyzn.
W grupie poddanej operacji w związku z otosklerozą najmłodszy pacjent miał 19 lat, zaś najstarszy 62 lata. Średnia wieku pacjentów w tej grupie wyniosła 39,31 lat. Większość pacjentów była w prze- dziale wiekowym od 41 do 50 lat. Zauważalnie mniejszą liczbę zabie- gów wykonano u pacjentów w wieku powyżej 60 lat. W grupie osób z otosklerozą znalazło się 87 kobiet (70,16%) i 37 mężczyzn (29,84%).
Analizy grupy pacjentów poddanych stapedektomii nie wykonano ze względu na niską liczebność grupy.
Jako kryterium klasyfikacyjne przy podziale pacjentów na 3 grupy zastosowano średnie wartości BC mierzone przed operacją (jako śred- nie wartości dla częstotliwości: 500, 1000, 2000 i 4000 Hz) (Tab. I.).
Badanie słuchu wykonywano bezpośrednio przed operacją i 12 mie- sięcy po operacji ucha. Analiza obejmowała obserwację wartości BC oraz zmian ABG jako wartości średnich dla częstotliwości mowy (500, 1000, 2000 i 4000 Hz) w każdej z grup wyznaczonych w opar- ciu o wyjściowe wartości BC.
Każdy z badanych pacjentów wyraził zgodę na udział w badaniu.
Analiza uzyskała zgodę lokalnej Komisji Bioetycznej.
Wyniki uznawano za statystycznie istotne dla p < 0,05.
the perceptive component of hearing impairment being higher than 40 dB, no statistically significant, beneficial influence of a performed stapedotomy or myringoplasty on the change of bone conduction thresholds was observed.
Conclusions: The perception component of hearing impairment up to 40 dB indicates bone conduction improvement after surgical restoration of the influence of middle-ear mechanics on the inner ear in patients treated as a result of otosclerosis, as well as of eardrum perforation.
KEYWORDS: bone conduction thresholds, hearing improvement, myringoplasty, stapedotomy
Następnie zbadano zmiany w średnich AGB u pacjentów z per- foracją błony bębenkowej w każdej z grup utworzonych w opar- ciu o wyjściowe wartości BC.
U pacjentów z prawidłowym BC (grupa 1: do 20 dB) i w grupie 2 zaobserwowano poprawę słuchu, wyrażaną jako zamknię- cie średniej AGB 12 miesięcy po operacji. Uzyskane wyniki są istotne statystycznie (p < 0,05).
W grupie 3 nie zaobserwowano statystycznie istotnej poprawy słuchu 12 miesięcy po operacji (p > 0,05).
Kolejna część badania obejmowała ocenę zmiany BC jako śred- niej wartości mierzonych przy: 500, 1000, 2000 i 4000 Hz w gru- pach utworzonych w oparciu o wartości BC 12 miesięcy po za- biegu tympanoplastyki typu I.
W grupie 1 nie stwierdzono istotnych statystycznie zmian w średniej wartości BC.
W grupie 2 (średnia wartość BC przed operacją pomiędzy 21 a 40 dB) stwierdzono statystycznie istotne zmiany średniej wartości BC. Średnia wartość BC obserwowana po upływie 12 miesięcy była znacznie niższa niż jego średnia wartość przed operacją.
W grupie 3, w której w okresie przedoperacyjnym obserwowa- no głębokie upośledzenie BC (> 40 dB), zmiana średniej warto- ści BC po 12 miesiącach od zabiegu myryngoplastyki nie była statystycznie istotna. Poprawę (obniżone średnie wartości BC) obserwowano natomiast w dalszych kontrolnych badaniach au- diometrycznych.
W następnym etapie analizy dokonano oceny średnich poope- racyjnych wartości progowych BC i średnich pooperacyjnych
WYNIKI
Analizowano dane audiometryczne uzyskane od 147 osób po zabiegu tympanoplastyki typu I oraz od 124 po zabiegu stapedotomii.
W badaniu przedoperacyjnym wszyscy pacjenci z przewlekłym zapaleniem ucha środkowego zgłaszali upośledzenie słuchu, zaś 30% – szum w uszach. Niemal 70% sygnalizowało obecność cią- głego lub okresowego wysięku z chorego ucha.
W niemal 60% przypadków stopień utraty błony bębenkowej prze- kroczył 30% powierzchni, zaś w ponad 20% przypadków stopień ten przekraczał 70% powierzchni błony bębenkowej.
Materiałem najczęściej stosowanym w rekonstrukcji błony bę- benkowej była ochrzęstna. W mniejszej liczbie przypadków sto- sowano powięź skroniową. W kilku przypadkach zastosowano ochrzęstną wzmocnioną chrząstką pozyskaną z małego frag- mentu małżowiny.
W przypadkach otosklerozy, w badaniach przedoperacyjnych wszy- scy pacjenci zgłaszali ubytek słuchu, zaś 81,42% – szum w uszach.
Jednostronny subiektywny ubytek słuchu zgłosiło 27,15%, zaś obu- stronny subiektywny ubytek słuchu – 72,85% pacjentów.
Wartości średniej AGB i średniego BC w utworzonych grupach pacjentów z przewlekłym zapaleniem ucha środkowego przed- stawiono w Tab. II.
Na podstawie uzyskanych danych stwierdzono, że po 12 mie- siącach od zabiegu myryngoplastyki zmiana średniej AGB w grupie 1 była istotnie mniejsza niż średnie wartości w gru- pach 2 i 3 (p < 0,05). Z kolei średnie AGB w grupach 2 i 3 były statystycznie równe.
Tab. I. Podział pacjentów z przewlekłym zapaleniem ucha środkowego (ang. chronic otitis media; COM) i otosklerozą w zależności od wyjściowych wartości BC mierzonego jako średnia wartość dla: 500, 1000, 2000 i 4000 Hz.
GRUPY PRZEWODNICTWA
KOSTNEGO N COM % COM N OTOSKLEROZA % OTOSKLEROZA
1 (0–20 dB) 45 31 23 19
2 (21–40 dB) 84 57 82 66
3 (> 40 dB) 18 12 19 15
Tab. II. Myryngoplastyka. Średnie wartości rezerwy ślimakowej i średniego przewodnictwa kostnego przy: 500, 1000, 2000 i 4000 Hz w ustanowionych grupach wyjściowego przewodnictwa kostnego na początku leczenia i po 12 miesiącach obserwacji.
GRUPY PRZEWODNICTWA
KOSTNEGO ABG 0 SD 0 ABG 12 SD 12 BC 0 SD 0 BC 12 SD 12
1 (0–20 dB) 28,7* 12,15 19,28* 12,24 16,19 7,29 15,71 6,53
2 (21–40 dB) 30,60* 12,56 25,30* 12,01 23,50* 11,20 16,97* 10,31
3 (> 40 dB) 28,38 10,76 28,25 12,16 45,63 16,72 42,35 13,89
ABG – rezerwa ślimakowa (ang. air-bone gap); COM – przewlekłe zapalenie ucha środkowego (ang. chronic otitis media); BC – przewodnictwo kostne (ang. bone conduction);
SD – odchylenie standardowe (ang. standard deviation)
* wyniki istotne statystycznie (p < 0,05)
N – liczba pacjentów, COM – przewlekłe zapalenie ucha środkowego
W ramach rozważań dotyczących zmian wartości progowych BC w 12 miesięcy po zabiegu stapedotomii zaobserwowano staty- stycznie istotną poprawę w grupie z wartościami początkowymi BC w zakresie 21–40 dB. Wartości pooperacyjnych progów BC w tej grupie oraz ich zmiany były znacznie większe niż średnie wartości w pozostałych grupach. Średnie wartości BC po operacji w skrajnych grupach: o wyjściowej wartości BC w zakresie 0–20 dB i o wyjściowej wartości BC > 40 dB, jak również ich zmiany, nie były istotne statystycznie.
W badaniach przeprowadzonych przez Vartiainena i wsp. u 181 pacjentów poddawanych operacji w związku z przewlekłym zapa- leniem ucha środkowego stwierdzono, że w przypadku 92% osób wartości BC nie zmieniły się po operacji, u 5% odnotowano popra- wę, zaś u 3% odnotowano pogorszenie tych wartości. Po usunięciu zaawansowanych zmian patologicznych z jamy bębenkowej ob- serwowano poprawę w zakresie 11–25 dB. Poprawę wartości BC obserwuje się średnio u mniej niż 10% pacjentów poddawanych operacji w związku z przewlekłym zapaleniem ucha środkowego.
Uważa się, że zaburzenia BC w przebiegu przewlekłego zapalenia ucha środkowego mogą być wywoływane przez przewlekły stan zapalny, mieć charakter jatrogenny w związku z ręczną interwen- cją w obrębie łańcucha kosteczek słuchowych, ale także być wy- nikiem hałasu towarzyszącego otwarciu kości skroniowej [18, 19].
Zaburzenia BC próbowano również wyjaśnić toksycznym wpły- wem mediatorów zapalnych obecnych w uchu środkowym na czynność ucha wewnętrznego. Podkreślono możliwość zmian biochemicznych w składzie przychłonki i śródchłonki, spowodo- wanych wpływem substancji przenikających z ucha środkowego przez okienko okrągłe [20, 21].
Wspomniane czynniki mechaniczne i biochemiczne często wy- stępują równocześnie.
Innym argumentem potwierdzającym wpływ mechanizmu łań- cucha kosteczek słuchowych na wartości BC jest najlepsza po- prawa wartości progowych BC, obserwowana przy częstotliwo- ści 2000 Hz u pacjentów, u których stwierdzono obniżoną AGB przy: 500, 1000, 2000 i 4000 Hz. Największe zakłócenia wartości BC przy 2000 Hz są wynikiem zmniejszenia lub eliminacji rezo- nansu łańcucha kosteczek słuchowych. U ludzi rezonans łań- cucha kosteczek słuchowych występuje w zakresie 1500–2000 Hz. Efekt ten obserwuje się w przypadku zaburzeń w obrębie kosteczek [22, 23].
AGB w grupach utworzonych w oparciu o wyjściowe wartości BC (Tab. III.).
Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że zmiana war- tości średniej AGB po 12 miesiącach od zabiegu w poszczegól- nych grupach BC była statystycznie istotna. Jednoczesna analiza zmian średniej wartości AGB między poszczególnymi grupami nie wykazała różnic statystycznych.
W grupie 2 zaobserwowano statystycznie istotną poprawę w za- kresie zmiany średnich wartości progowych BC po upływie 12 miesięcy. Zmiana średniej wartości BC w grupach 1 i 3 nie była po tym okresie istotna statystycznie.
OMÓWIENIE WYNIKÓW
W ocenie poprawy słuchu po operacjach chirurgicznych w obrębie ucha środkowego bierze się pod uwagę zmiany w AGB, w szcze- gólności w odniesieniu do zakresu częstotliwości typowych dla mowy. Należy jednak pamiętać, że rekonstrukcja układu przewo- dzącego w obrębie ucha środkowego wpływa również na czynność ucha wewnętrznego.
Wielu badaczy poszukiwało związku między stanem ucha środ- kowego a jego wpływem na ucho wewnętrzne, przejawiającym się wyższym progiem BC. Liczne analizy wykazały ewidentne istnienie takiej zależności. Istotnych obserwacji dokonano u pacjentów ze zmianami w wyściółce ucha środkowego (zaawansowany perlak, ziarnina zapalna) lub też z uszkodzeniem bądź unieruchomieniem kosteczek słuchowych [10–12]. Wyżej wymienione czynniki wpły- wające na mechanikę kosteczek słuchowych wydają się pośrednio zakłócać działanie ucha wewnętrznego. Przykładem ilustrującym to stwierdzenie jest zakłócanie BC w odpowiedzi na zesztywnie- nie strzemiączka w przebiegu otosklerozy [13, 14].
Poprawa BC po operacji jest w dużej mierze związana z opisa- nym wcześniej efektem Carharta. Zgodnie z doniesieniami lite- raturowymi, u pacjentów z otosklerozą dochodzi do widocznego pogorszenia BC, co jest spowodowane zaburzeniami transmi- sji dźwięku w uchu środkowym. Operacja przywraca skuteczne funkcjonowanie systemu transmisyjnego łańcucha kosteczek słu- chowych, przywracając w ten sposób fizjologiczny udział struktur ucha środkowego w przewodzeniu dźwięku i poprawiając wartości progowe BC [15–17].
Tab. III. Otoskleroza. Średnie wartości rezerwy ślimakowej i średniego przewodnictwa kostnego w ustanowionych grupach wyjściowego przewodnictwa kostnego na początku leczenia i po 12 miesiącach obserwacji.
GRUPY PRZEWODNICTWA
KOSTNEGO ABG 0 SD 0 ABG 12 SD 12 BC 0 SD 0 BC 12 SD 12
1 (0–20 dB) 27,31* 7,15 10,66* 9,75 19,18 9,24 17,08 8,25
2 (21–40 dB) 30,43* 8,94 12,14* 10,62 31,80* 7,15 26,91* 11,03
3 (> 40 dB) 32,16* 9,44 15,61* 15,47 46,50 4,61 45,96 18,96
ABG – rezerwa ślimakowa (ang. air-bone gap); BC – przewodnictwo kostne (ang. bone conduction); SD – odchylenie standardowe (ang. standard deviation)
* wyniki istotne statystycznie (p < 0,05)
powinno obejmować konieczność usunięcia zmian patologicz- nych, np. perlaka lub zamknięcia ubytku błony bębenkowej, co prowadziłoby do oddzielenia przestrzeni ucha środkowego od niekorzystnego wpływu środowiska.
WNIOSKI
Odbiorczy komponent ubytku słuchu o wartości nieprzekraczającej 40 dB jest prognostykiem poprawy progów BC po chirurgicznym przywróceniu wpływu mechaniki ucha środkowego na czynność ucha wewnętrznego u pacjentów leczonych w związku z otoskle- rozą lub perforacją błony bębenkowej.
FINANSOWANIE
Badanie zostało sfinansowane z funduszy statutowych Katedry Otolaryngologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Zachowanie wszystkich kosteczek po usunięciu wszystkich współ- istniejących nieprawidłowości błony śluzowej jamy bębenkowej zapewnia optymalne warunki do poprawy słuchu. Jest to zgodne ze sprawozdaniami z literatury światowej, w których stwierdzo- no znaczną poprawę słuchu po tympanoplastyce typu I u więk- szości pacjentów z zamknięciem średniego poziomu AGB po- niżej 20 dB [24–26].
Biorąc pod uwagę skuteczność operacji chirurgicznych w obrębie ucha jako funkcję wartości BC, stwierdzono znaczną poprawę po zabiegu myryngoplastyki w grupie z prawidłowym BC. Poprawę obserwowano również przy średnich wartościach BC w zakre- sie od 21 do 40 dB. Głębszemu ubytkowi odbiorczemu słuchu (≥ 41 dB) towarzyszył brak znaczącej poprawy słuchu po opera- cjach w obrębie ucha. Jest to wniosek nowy i niezwykle ważny z praktycznego punktu widzenia, jako że rodzi pytanie o celowość operacji mających na celu poprawę słuchu u pacjentów z tak głę- bokim niedosłuchem odbiorczym. W tej grupie pacjentów kry- terium stosowane do kierowania ich do zabiegu chirurgicznego
PIŚMIENNICTWO
1. Husain Q., Lin K.F., Selesnick S.H.: Stapes prosthesis length and hearing outcomes. Laryngoscope, 2018; 128(3): 722–726.
2. Wiatr A., Wiatr M.: Unfavourable prognostic factors in patients treated sur- gically for otosclerosis. Acta Otolaryngol., 2020; 140(7): 533–536.
3. Lavy J., McClenaghan F.: Stapes surgery in patients with a small air-bone gap. Ear Nose Throat J., 2018; 97(7): 198–212.
4. Quesnel A.M., Ishai R., McKenna M.J.: Otosclerosis: Temporal Bone Pa- thology. Otolaryngol Clin North Am., 2018; 51(2): 291–303.
5. Janiak-Kiszka J., Kaźmierczak W., Lewandowska K. et al.: Risk factors of tym- panoplasties in long-term observation. Otolaryngol Pol., 2018; 72(2): 19–29.
6. Boroń A., Wiatr A., Składzień J. et al.: The effect of preserved stapedial su- perstructure on hearing improvement. Otolaryngol Pol., 2019; 27; 74(1): 1–5.
7. Polanik M.D., Trakimas D.R., Castillo-Bustamante M. et al.: Do high-fre- quency air-bone gaps persist after ossiculoplasty? Laryngoscope Investig Otolaryngol., 2020; 5(4): 734–742.
8. Haberman R.S. 2nd, Salapatas A.M.: Hearing Outcomes after Ossicular Re- construction with Removal of the Malleus. Otolaryngol Head Neck Surg., 2018; 158(1): 144–150.
9. Bartel R., Cruellas F., Hamdan M. et al.: Hearing results after type III tym- panoplasty: incus transposition versus PORP. A systematic review. Acta Otolaryngol., 2018; 138(7): 617–620.
10. Tzelnick S., Yaniv D., Raveh E. et al.: Tympanomastoidectomy for Chole- steatoma in Children: Audiometric Results. Ann Otol Rhinol Laryngol., 2019; 128(10): 956–962.
11. Wiatr M., Skladzien J., Strek P. et al.: Chronic Otitis Media with Granula- tion Is a Poor Prognostic Factor for Hearing Improvement and Develop- ment of Intracranial Complications. J Int Adv Otol., 2019; 15(1): 12–17.
12. Kim H.C., Jang C.H., Kim Y.Y. et al.: Role of preoperative air-bone gap in tinnitus outcome after tympanoplasty for chronic otitis media with tinni- tus. Braz J Otorhinolaryngol., 2018; 84(2): 173–177.
13. Danesh A.A., Shahnaz N., Hall J.W. 3rd: The Audiology of Otosclerosis.
Otolaryngol Clin North Am., 2018; 51(2): 327–342.
14. Dwyer-Hemmings L., Manjaly J.G., Nash R. et al.: Stapes Surgery for Pro- found Hearing Loss Secondary to Otosclerosis. Ear Nose Throat J., 2019;
98(5): 273–278.
15. Nash R., Patel B., Lavy J.: Changes to Hearing Levels Over the First Year After Stapes Surgery: An Analysis of 139 Patients. Otol Neurotol., 2018;
39(7): 829–833.
16. Salmon C., Barriat S., Lefebvre P.P.: Stapes Surgery for Otosclerosis in Patients Presenting with Mixed Hearing Loss. Audiol Neurootol., 2018; 23(2): 82–88.
17. Wiatr A., Składzień J., Świeży K. et al.: A Biochemical Analysis of the Sta- pes. Med Sci Monit., 2019; 25: 2679–2686.
18. Botti C., Fermi M., Amorosa L. et al.: Cochlear function after type-1 tym- panoplasty: endoscopic versus microscopic approach, a comparative study.
Eur Arch Otorhinolaryngol., 2020; 277(2): 361–366.
19. Huang Y.B., Hu L.L., Ren D.D. et al.: Myringoplasty With an Ultrathin Car- tilage-Perichondrium Complex Graft Versus Temporalis Fascia Graft: A Propensity Score-Matched Analysis. Otolaryngol Head Neck Surg., 2020;
194599820965940. doi: 10.1177/0194599820965940.
20. Wiatr M., Wiatr A., Składzień J. et al.: Determinants of Change in Air-Bo- ne Gap and Bone Conduction in Patients Operated on for Chronic Otitis Media. Med Sci Monit., 2015; 21: 2345–2351.
21. Mohanty S., Manimaran V., Umamaheswaran P. et al.: Endoscopic cartila- ge versus temporalis fascia grafting for anterior quadrant tympanic perfo- rations – A prospective study in a tertiary care hospital. Auris Nasus La- rynx., 2018; 45(5): 936–942.
22. Blijleven E.E., Wegner I., Tange R.A. et al.: Revision Stapes Surgery in a Tertiary Referral Center: Surgical and Audiometric Outcomes. Ann Otol Rhinol Laryngol., 2019; 128(11): 997–1005.
23. Khorsandi A MT, Jalali MM, Shoshi D V. Predictive factors in 995 stapes surgeries for primary otosclerosis. Laryngoscope. 2018; 128(10): 2403–2407.
24. Çayir S., Kayabaşi S.: Type 1 tympanoplasty in pediatric patients: Compa- rison of fascia and perichondrium grafts. Int J Pediatr Otorhinolaryngol., 2019; 121: 95–98.
25. Lou Z.C.: Endoscopic myringoplasty: comparison of double layer cartilage- -perichondrium graft and single fascia grafting. J Otolaryngol Head Neck Surg., 2020; 49(1): 40. doi: 10.1186/s40463-020-00440-7.
26. Shakya D., Nepal A.: Total Endoscopic Perichondrium Reinforced Car- tilage Myringoplasty for Anterior Perforation. Ear Nose Throat J., 2020:
145561320946908. doi: 10.1177/0145561320946908.
DOI:
Copyright:
Competing interests:
Corresponding author:
Cite this article as:
Word count: 2502 Tables: 3 Figures: – References: 26 10.5604/01.3001.0014.5919 Table of content: https://otolaryngologypl.com/issue/13767
Some right reserved: Polish Society of Otorhinolaryngologists Head and Neck Surgeons. Published by Index Copernicus Sp. z o.o.
The authors declare that they have no competing interests.
The content of the journal „Polish Society of Otorhinolaryngologists Head and Neck Surgeons” is circulated on the basis of the Open Access which means free and limitless access to scientific data.
This material is available under the Creative Commons – Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0).
The full terms of this license are available on: https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/legalcode Lek. med. Katarzyna Job; Klinika Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków;
ul. Jakubowskiego 2, 30-688 Kraków, Polska; tel.: +48 12 400 27 50; e-mail: kajob14@interia.pl
Job K., Skladzien J.: The prognostic influence of pre-surgery bone conduction values on the improvement of hearing in patients treated surgically as a result of middle-ear conditions; Otolaryngol Pol, 2021: 75 (3): 8-13
