Posiedzenie naukowe Zespołu Historii Nauk Rolnych i Zespołu Historii Nauk Leśnych

Kronika _{1 8 7} Spośród przybyłych na zebranie r e p r e z e n t a n t ó w ośrodków historii n a u k m e d y c z n y c h : w Gdańsku, K r a k o w i e , Lublinie, Łodzi, Poznaniu, W a r s z a w i e i Wrocławiu, k t ó -rzy zapoznali obecnych ze stanem b a d a ń i zajęć dydaktycznych w swoich i n s t y t u c j a c h (katedrach, zakładach), szczególnie i n t e r e s u j ą c a była wypowiedź n a t e m a t stylu i organizacji pracy zespołu łódzkiego, który działa j a k o trzyosobowy k o l e k t y w : h i -storyk, lekarz, f a r m a c e u t a .

D y s k u s j a u j a w n i ł a również p e w n e k o n t r o w e r s y j n e poglądy n a m e t o d ę n a u c z a -czania historii n a u k medycznych, j e d n a k do tego zagadnienia wrócimy o m a w i a j ą c -wyniki ankiety. Z a m y k a j ą c dyskusję przewodniczący z e b r a n i a przeczytał list prof. W a l d e m a r a Voisé, długoletniego w y k ł a d o w c y historii n a u k i n a uniwersytecie w r o -cławskim i warszawskim, k t ó r y nie mogąc przybyć n a zebranie, przekazał wiele cennych u w a g do przeanalizowania m. in. na t e m a t w p ł y w u lekarskiego stylu myślenia n a historię myśli n a u k o w e j oraz przypomniał o zbliżających się uroczy-stościach rocznicowych M. K o p e r n i k a i J. Keplera.

c. d.

POSIEDZENIE NAUKOWE Z E S P O Ł U H I S T O R I I NAUK ROLNYCH I Z E S P O Ł U H I S T O R I I NAUK LEŚNYCH

W dniu 28 października 1971 r. odbyło się w Warszawie wspólne posiedzenie n a u k o w e zespołów Historii N a u k Rolnych i Historii N a u k Leśnych.

W z a g a j e n i u prof. A. Żabko-Potopowicz stwierdził, że celem zebrania jest prze-d y s k u t o w a n i e potrzeby uwzglęprze-dniania w p r o g r a m a c h naszych uczelni rolniczych i leśnych problemów o c h a r a k t e r z e historycznym, związanych z n a u k a m i rolniczymi i leśnymi. Następnie m g r W. Osińska udzieliła z e b r a n y m i n f o r m a c j i o pracach n a d zagadnieniem f u n k c j i dydaktyczno-metodologicznej historii nauki, prowadzonych w Zakładzie Historii Nauki i Techniki P A N i prosiła o w y r a ż e n i e opinii co o w a r t o -ściach historii n a u k i sądzą specjaliści; czy według ich z d a n i a w n a u k a c h rolniczych i leśnych zagadnienia historyczne powinny być w y k ł a d a n e osobno czy też wchodzić w r a m y w y k ł a d ó w poszczególnych dyscyplin.

W dalszym ciągu zebrania dr W. Kryczyński wygłosił r e f e r a t Rozwój wyższego szkolnictwa rolniczego i leśnego w Polsce. R e f e r e n t przedstawił rys historyczny tego szkolnictwa od X I X w. do I w o j n y światowej, jego dorobek w okresie m i ę d z y w o -j e n n y m oraz s c h a r a k t e r y z o w a ł organizac-ję i tok studiów, rozwó-j k a d r n a u k o w y c h i bazy m a t e r i a l n e j uczelni rolniczych i leśnych w Polsce L u d o w e j .

Wystąpienia powyższe stały się podstawą ożywionej dyskusji, w k t ó r e j udział wzięli: profesorowie J. Broda, J. Lestkiewicz, W. Nowicki, J. Poniatowski, W. P r u s k i , A. Żabko-Potopowicz oraz dr Z. Szymanowska. Dyskutanci podkreślali, że historyczny sposób u j m o w a n i a wiedzy, dostarczając k r y t e r i ó w j e j przyrostu i postępu, służy j a k o p u n k t wyjścia do oceny s t a n u obecnego i u ł a t w i a prognozowanie. Aby zapewnić historii n a u k i odpowiednią r a n g ę należy t r a k t o w a ć ją j a k o część s k ł a d o w ą n a u k o -z n a w s t w a , j a k o w a ż n y element ks-ztałtowania polityki n a u k o w e j . Stwierd-zono, że należałoby — w m i a r ę możliwości — inspirować p o w s t a w a n i e p r a c historycznych i ułatwiać ich publikację, a równocześnie dążyć do p r o w a d z e n i a w y k ł a d ó w z historii n a u k i n a uczelniach rolniczych i leśnych tak, aby książki z t e j dziedziny z n a j d o -wały przygotowanych odbiorców. P a m i ę t a ć należy także o potrzebie kształcenia k a d r y specjalistów, którzy mogliby w przyszłości k o n t y n u o w a ć b a d a n i a n a d historią n a u k rolniczych i leśnych.

W obecnych w a r u n k a c h , gdy n a uczelniach prowadzi się szereg nowych w y -kładów specjalistycznych i w p r o g r a m a c h z t r u d e m mieszczą się przedmioty histo-ryczne, historię rolnictwa i leśnictwa można w y k ł a d a ć w r a m a c h ekonomiki tych

188

Kronika

nauk, a poza tym pewne jej elementy przedstawiać w wykładach ważniejszych d y

-scyplin. Dobrym przykładem podręcznika specjalistycznego, zawierającego rys

histo-ryczny, jest Urządzanie lasu Zabielskiego i Dreszera.

Na marginesie referatu dr Kryczyńskiego podkreślono niedostosowanie

obec-nych programów nauczania do celów stawiaobec-nych rolnictwu. W czasach gdy

zmie-rzaliśmy do przeprowadzenia — w szybkim tempie — kolektywizacji rolnictwa

szczególnie ważna była umiejętność pracy w gospodarstwach wielkoobszarowych i do

tego zadania uczelnie przygotowywały absolwentów. Pomimo zmian w poglądach

na ten temat, jakie nastąpiły po roku 1956, nie zmienił się sposób kształcenia

przy-szłych rolników, a przecież istnieje obecnie zapotrzebowanie na instruktorów

przygo-towanych do pracy z indywidualnymi rolnikami.

Przeprowadzona dyskusja potwierdziła pogląd, że dla zrozumienia treści

zacho-dzących w każdej dziedzinie przemian, historyczne spojrzenie na ich przebieg

po-siada podstawowe znaczenie i pozwala na właściwe powiązanie i dostosowanie teorii

do środowiska, w którym ma ona znaleźć zastosowanie.

Zofia Szymanowska

POSIEDZENIE NAUKOWE ZESPOŁU HISTORII GEOLOGII

W dniu 2 XI 1971 r. pod przewodnictwem prof. A. Gawła odbyło się w Katedrze

Mineralogii UJ w Krakowie kolejne posiedzenie robocze Zespołu Historii Geologii.

Przedstawiono na nim referaty członków Zespołu, a także przedyskutowano szereg

spraw związanych z przygotowywanym przez Zakład Historii Nauki i Techniki P A N

oraz Muzeum Ziemi PAN, wyjazdem geologów polskich na sympozjum

polsko-radzieckie poświęcone historii geologii i geografii, planowane na czerwiec 1972 r .

w Leningradzie.

W części naukowej posiedzenia przedstawiono 4 referaty. Pierwszym z nich

było opracowanie prof. A. Łaszkiewicza pt. Polscy badacze Wołynia. Autor na

szerokim tle dziejów Wołynia zwrócił głównie uwagę na badania tzw. płyty k r y s t a

-licznej i jej sąsiedztwo podkreślając, że eksploatację surowców mineralnych w tym

terenie (miedzi, glin ceramicznych, torfu) prowadzono od wielu wieków. Obszary

Wołynia w XVIII w. stały się przedmiotem badań fizjograficznych G. Rączyńskiego.

W XIX w. był to teren penetracji głównie przyrodników Uniwersytetu Wileńskiego

i Liceum Krzemienieckiego: W. Bessera, A. Andrzejowskiego, E. Eichwalda oraz

I. Jakowîckiego — twórcy nazwy skały palikanitu. W 1834 r. po otwarciu U n i

-wersytetu Kijowskiego badania nad skałami krystalicznymi i innymi Wołynia

pro-wadzili przeważnie geologowie ukraińscy. Z Polaków w drugiej połowie XIX w.

badał te tereny i wydał mapy G. Ossowski, którego zbiory petrograficzne

opraco-wał później w Krakowie F. Kreutz. Znaczna liczba publikacji z tego czasu ukryta

jest w słabo dostępnych periodykach, a nawet w gazetach. Nowszym badaniom

ge-ologicznym na Wołyniu patronowało powstałe w końcu XIX w. Towarzystwo

Ba-daczy Wołynia w Żytomierzu skupiające m. in. miłośników nauk o Ziemi różnych

narodowości. Wspomagali oni pracowników i współpracowników uniwersytetu w

Kijowie i członków Komitetu Geologicznego w Petersburgu. Wreszcie w okresie m i ę

-dzywojennym wielki wkład do badań zachodniej części Wołynia wnieśli B.

Ry-dzewski, S. Małkowski i K. Smulikowski. Niektóre z prac tych badaczy zostały

opublikowane po 1945 г., a nawet w ostatnich latach.

W dyskusji nad referatem wypowiadali się dr S. Czarniecki (nowe informacje

o pracach geologicznych A. Andrzejowskiego na podstawie rękopisów

odnalezio-nych ostatnio w Krakowie, sprawa nazwy skały na cześć rektora Uniwersytetu

Wi-leńskiego — Pelikana, badania geologiczne na Wołyniu w XIX w. prowadzone przez.