ZESZY TY N A U K O W E P O L ITE C H N IKI ŚLĄ SKIEJ Seria: O R G A N IZ A C JÀ 'l Z A R Z Ą D Z A N IE z. 27
2005 N r kol. 1681
K rzysztof PA LU C H A
Politechnika Śląska, W ydział O rganizacji i Z arządzania Katedra Z arządzania P rzedsiębiorstw em i O rganizacji Produkcji
PRZYGOTOWANIE I URUCHAMIANIE PRODUKCJI NOWYCH WYROBÓW
S tre sz c z e n ie . W artykule przedstaw iono problem atykę pow staw ania i w prow adzania do produkcji now ych w yrobów . O m ów iono procedurę w prow adzania zm ian w w yrobach będących obecnie w produkcji. Procedury przedstaw ione zostały w układzie przedm iotu procedury, celu i opisu procesu, system u w ejść i w yjść oraz param etrów procesu. Procedury w prow adzania innow acji pokazano na przykładzie przedsiębiorstw a produkującego sam ochody. Firm y m otoryzacyjne s ą szczególnie silnie poddaw ane presji rynku, tzn. zm iennym w ym aganiom klientów , działaniom konkurentów , itp., a przy tym ich działaniu tow arzyszy konieczność um iejętnego skoordynow ania działań dostaw ców , poddostaw ców itp.
PREPARATION AND INITIATING OF NEW PRODUCTS MANUFACTURING
S u m m a ry . T he pap er presents the grounds o f com ing and p utting into being new products m aking. B esides it has been show n the procedure o f leading in m odification o f actually m aking products. The procedures have been show n in the follow ing schem e: subject o f procedure, aim o f process, description o f system s input and output and p ro ce ss’s param eters. P rocedures o f innovations leading are given in the exam ple o f cars factory, w hich are sensitive on variable cu sto m er’s needs, com petition influence, etc., but theirs activity are dependent on coordination o f suppliers activities.
1. Wprowadzenie
A nalizując i oceniając o b ec n ą sytuację na rynku m ożna bardzo łatw o zauw ażyć i dojść do w niosku, że charakteryzuje się on d u ż ą dynam iką i ogrom ną burzliw ością, zarów no w procesach rozw oju, ja k i w procesach zachodzących zm ian. P rzedsiębiorstw a p o d le g ają ze
2 10 K . P ałucha
strony otoczenia w pływ ow i w ielu różnorodnych czynników , których k ształto w an ie trudno jednoznacznie określić. K onkurencję na rynkach silnie zw ięk sza p ostępujący proces globalizacji, a przy tym w yraźnie obserw ow any w zrost znaczenia k o ncernów ponad
narodow ych. N ieustannie w ięc m u sz ą być dokonyw ane zm iany, aby do sto so w ać się do nowo zaistniałych w arunków . Z m iany te m a ją różny charakter, je d n a k w ym ogi rynku pow odują, że m u szą to być zm iany szybkie, często o kom pleksow ym charakterze. Je st to w wielu przypadkach trudne, zw ażyw szy n a fakt, że decyzje o charakterze strategicznym często w ym agają długiej perspektyw y czasow ej, a realia fu n kcjonow ania zm u sz a ją do podejm ow ania szybkich decyzji. Stąd te ż niezw ykle w ażne się staje w zarządzaniu przedsiębiorstw em tw orzenie m echanizm ów um ożliw iających spraw ne prow adzenie procesów szeroko rozum ianych zm ian. Problem ten je s t szczególnie w idoczny w przypadku podejm ow ania decyzji dotyczących urucham iania now ej produkcji, dotyczy bowiem w ykreow ania now ego produktu (proces ten najczęściej przebiega z dużym w yprzedzeniem czasow ym ), opanow ania procesu je g o w ytw arzania przy uw zględnieniu najnowszych aktualnie technologii oraz n ajnow ocześniejszych m aszyn i urządzeń. N ajczęściej całość uzupełniana je s t o w drożenia najnow szych rozw iązań z zakresu organizacji produkcji i metod zarządzania. C ałość działań m usi być w spom agana odpow iednim i d ziałaniam i z obszaru m arketingu (w prow adzenie produktu na rynek). N ajczęściej w ięc m arny do czynienia z sytuacją, gdzie m ożem y w yróżnić innow acje produktow e, które g en eru ją innow acje procesow e, a te z kolei p o ciąg a ją za so b ą zm iany w organizacji produkcji.
W czasach, w których jedynym pew nikiem je s t to, że w szystko ciągle się zm ienia, innow acje są niezbędnym czynnikiem w arunkującym przetrw anie i rozw ój, a więc pow odzenie przed sięb io rstw a n a rynku. T ylko um iejętne przygotow anie, uruchom ienie, w drożenie i praktyczne w ykorzystanie w praktyce now ego rozw iązania m o że dostarczyć firm ie w ym iernych korzyści. D latego te ż bardzo d u ż ą uw agę przyw iązuje się dzisiaj do w ypracow ania odpow iednich p rocedur p row adzenia prac rozw ojow ych oraz do tw o rzen ia w strukturze p rzedsiębiorstw a zesp o łó w projektow ych zdolnych do operatyw nego i skutecznego działania. M ożna bez w iększego błędu stw ierdzić, że innow acje nie s ą dzisiaj w yborem , ale koniecznością. U to żsam ia się j e najczęściej ze zm ianam i, je d n o cz eśn ie z sz a n są n a przyszły sukces.
O m aw iany problem je s t udziałem całej branży m otoryzacyjnej, bow iem opracow anie projektów now ych sam ochodów , zabezpieczenie odpow iedniego łańcucha dostaw , w drożenie now ego rozw iązania do praktyki, a następnie dojście do planow anych zdolności produkcyjnych to proces niezw ykle złożony, długotrw ały, w ym agający w ielu różnorodnych ustaleń i decyzji. T rz eb a przy tym pam iętać, że dokonujący się postęp techniczny może korygow ać w iele w ypracow anych w cześniej rozw iązań, a w ięc przyjęte ro zw ią zan ia i podjęte decyzje m u sz ą być m odyfikow ane.
P rz y g o to w a n ie i u ru c h a m ia n ie p ro d u k c ji n o w y ch w y ro b ó w 211
Problem y te p rzedstaw iono w sposób ogólny w ykorzystując rozw iązania stosow ane przy urucham ianiu produkcji przez je d n ą z dużych firm sam ochodow ych.
2. Działalność innowacyjna przedsiębiorstwa
W literaturze spotkać m o żn a szereg różnorodnych rozw ażań na tem at p ojęcia innow acji.
Za klasyczne ujęcie tego po jęcia przyjm uje się określenie J. Schum petera, który definiuje innow ację ja k o nieciągłe p rzeprow adzanie now ych kom binacji w pięciu następujących przypadkach:
• w prow adzenie now ego tow aru,
• w prow adzenie now ej m etody produkcji,
• otw arcie now ego rynku,
• zdobycie now ego źródła surow ców lub półfabrykatów ,
• w drożenie now ej organizacji ja k ieg o ś p rzem y słu .1
Z definicji tej w ynika techniczny, ekonom iczny i organizacyjny charakter innow acji, przedm iotem zaś innow acji m o g ą być produkt, proces produkcyjny, organizacja, pod w arunkiem że są o ne now e i zastosow ane.
Przykładow o, je d n o z podejść, nazyw ane ogólnym , utożsam iane je s t z k a ż d ą n o w o ścią dotyczącą produktu, procesu lub organizacji. Do tej grupy należy zaliczyć definicję zaproponow aną np. p rzez P.R. W hitfielda2. S tw ierdza on, że innow acja stanow i ciąg skom plikow anych działań polegających na rozw iązyw aniu problem ów . Z kolei Ph. K otler3 uważa, że pojęcie innow acji odnosi się do każdego dobra, które je s t postrzegane ja k o nowe.
N atom iast P. F. D rucker4 tw ierdzi, że innow acja je s t specyficzną fu n k cją przedsiębiorczości czy też narzędziem przedsiębiorcy w ykorzystyw anym w celu kreow ania zm iany w ekonom icznym i społecznym p otencjale przedsiębiorstw .
C ech ą charakterystyczną innego podejścia je s t założenie, że innow acją m oże być tylko taka now ość, która zn ajd u je pierw sze handlow e zastosow anie. N a przykład, w edług Ch. F reem ana5 innow ację stanow i pierw sze handlow e w prow adzenie now ego produktu, procesu, system u lub urządzenia, a E. H ofm eister6 przez innow ację rozum ie św iadom ą,
1 J. Schum peter: T e o ria ro zw o ju g o sp o d a rcz eg o , PW N , W arszaw a 1960.
2 P. R. W hitfield: Innow acje w przem yśle, PW E, W arszaw a 1979.
3 Ph. K otler: M a rk etin g M a nagem ent. A nalysis, P lanning an d C ontrol, P rentice-H all, N ew Je rsey 1978.
4 P. F. D rucker: In n ovation an d E n te rp ren eu rsh ip , P an B rooks Ltd. C avaye P lace, L on d o n 1986.
Ch. Freem an: T h e E co n o m ics o f Industrial Innovation, F. Pinter, L ondon 1982.
6 E. H ofm eister: In n o v atio n sb arrieren [w .] V on d e r B ereitschaft zum technischen W 'andel, S iem ens A k tie n g e se llsc h a ft. B erlin und M ü n c h en 1981.
212 K . P a tu c h a
n akierow aną na o siągnięcie o kreślonego celu w olę p rzetw orzenia w ynalazku w określony proces albo m etodę lub u m iejętne w p row adzenie w yrobu na rynek.
Poglądy na pojęcie innow acji, które m o żn a znaleźć w bogatej literaturze przedm iotu, w skazują, że w definicjach tych zaw arte s ą w spólne cechy, takie jak :
1) innow acja je s t c e lo w ą i k o rzy stn ą zm ianą,
2) innow acje są środkiem realizacji celów rozw ojow ych organizacji gospodarczych, 3) w prow adzana zm ian a m usi zn aleźć praktyczne zastosow anie,
4) przedm iotem zm ian s ą w yroby, procesy, organizacja,
5) następstw em zm ian m a ją być o k reślone korzyści techniczne, ek onom iczne, społeczne, innow acje s ą bow iem z reguły nośnikiem postępu technicznego i p ro w a d zą do w zrostu efektyw ności.
M ożna w ięc stw ierdzić, ż e innow acje to celow o za projektow ane zm ian y dotyczące produktu (w prow adzenie pro d u k tó w now ych lub ulepszonych), m etod w ytw arzania (zastosow anie now ych lub ulepszonych technologii, m etod w ytw arzania), organizacji produkcji (now e ro zw iązan ia organizacyjne w zakresie procesów produkcyjnych i procesów pracy), zastosow ane po raz pierw szy w danych w arunkach dla o siągnięcia określonych korzyści. Innow acje u to ż sam ia się z szansam i, ja k ie d ają one firm ie. C hodzi o szanse na rozw ój, a co najm niej utrzym anie dotychczasow ej pozycji na rynku.
W w ęższym znaczeniu - innow acja, rozum iana ja k o innow acja n aukow o-techniczna, to w prow adzenie do praktyki przem ysłow ej now ych w ynalazków technicznych lub uspraw nień, które u m ożliw iają radykalny w zro st ilości i ja k o ści w yprodukow anych dóbr, wzrost w ydajności pracy oraz poziom u inw estycji, stw orzenie lepszej technologii i organizacji produkcji.
T rzeba zauw ażyć, że w szystkie p rzedsiębiorstw a branży m otoryzacyjnej cechuje podejście innow acyjne, ch arakteryzuje j e bow iem szeroki zakres prac badaw czo- rozw ojow ych, na które asygnow ane s ą znaczne nakłady finansow e. P rzed sięb io rstw a te w sposób system atyczny w d ra ż a ją now e rozw iązania naukow e i techniczne, co w ym usza rynek.
C ały szereg firm , które o d n o sz ą sukcesy rynkow e, cechuje się tym , że w p ro w a d za ją now ości w e w szystkich obszarach sw ojej d ziałalności, m a ją zdolność do stałego g en ero w an ia tych now ości, p rognozow ania k ierunków przyszłego rozw oju, a przy tym p o sia d a ją um iejętność praktycznego w ykorzystyw ania potencjału innow acyjnego firmy.
L iteratura przedstaw ia różne kryteria klasyfikacji innow acji. M a to istotne zn aczen ie dla procesów rozw ojow ych. 1 tak na przykład, m ożem y w yróżnić [7]:
• z punktu w id zen ia oryginalności w prow adzanych zm ian:
o innow acje kreatyw ne
o innow acje odtw arzające (im itujące);
P rz y g o to w a n ie i u ru c h a m ia n ie p ro d u k c ji n o w y ch w y ro b ó w 213
• z punktu w id zen ia stopnia złożoności i ilości tw órców : o innow acje niesprzężone (sam otny, pojedynczy tw órca),
o innow acje sprzężone (najczęściej spotykane, co w ynika ze stopnia złożoności obecnie rozw iązyw anych problem ów , kum ulujących różnorodne zapotrzebow anie na w iedzę);
• z punktu w id zen ia pow odow anych skutków :
o innow acje strategiczne (często odnoszone do przedsiębiorstw przem ysłu sam ochodow ego),
o innow acje bieżące (d o ty czą realizow anych różnego rodzaju zm ian o charakterze krótkookresow ym );
• z punktu w idzenia przedm iotu innow acji:
o innow acje produktow e (w prow adzanie do produkcji now ych w yrobów , m odyfikow anie obecnie produkow anych),
o innow acje procesow e (w prow adzanie nowych technologii i m etod w ytw arzania a w ślad za tym now ych m aszyn i urządzeń),
o innow acje organizacyjne (w drażanie zm ian o charakterze strukturalnym i funkcjonalnym );
• z punktu w id zen ia przyczyn inicjujących zm iany:
o innow acje podażow e stym ulow ane przez postęp techniczny, o innow acje popytow e inicjow ane przez w ym ogi rynku;
• z punktu w id ze n ia przynoszonych korzyści:
o innow acje przyczyniające się do popraw y jakości, o innow acje pozw alające zw iększyć w ielkość produkcji, o innow acje pow odujące o bniżkę kosztów ,
o innow acje u m o żliw iające popraw ę w arunków pracy,
o innow acje pozw alające m inim alizow ać uciążliw ość dla środow iska.
Prow adzona przez przedsiębiorstw a w łasna polityka innow acyjna m oże być opracow yw ana, o d noszona i ocen ian a w kontekście w yżej w ym ienionych kryteriów . Praktyka pokazuje, że najw ażniejsza je s t oryginalność rozw iązań (pom ysłów , idei), tylko w ów czas bow iem m ożliw e je s t skuteczne konkurow anie, w w arunkach niezw ykle w ym agającego rynku, z innym i firm am i obsługującym i te sam e segm enty klientów . G łów nym i celam i, które rządzą m otyw am i an gażow ania się przedsiębiorstw w działalność innow acyjną, są m.in.
opracow anie projektów now ych w yrobów , w ym iana w yrobów przestarzałych na nowe, unow ocześnione, rozszerzenie asortym entu oferow anych na rynkach w yrobów , zastępow anie przestarzałych, energochłonnych i m ateriałochłonnych technologii now ym i, obniżanie kosztów produkcji, itp.
2 1 4 K . P a lu c h a
3. Wprowadzanie do produkcji nowych wyrobów
Rynek m otoryzacyjny cechuje się d u ż ą dynam iką. W ynika to z faktu, że koncerny sam ochodow e prze ścig a ją się w ro zszerzaniu linii produktow ych, zw ięk szan iu liczby m odeli, opracow yw aniu i w prow adzaniu na rynek now ych m arek. A by było to m ożliw e, konieczne je s t posiadanie o dpow iedniego w łasnego zaplecza generującego innow acje, ja k i w ypracow any system w spółpracy z różnym i jed n o stk a m i badaw czo-rozw ojow ym i, projektow ym i itp. P rzykładow o, w łoski koncern sam ochodow y F IA T p o sia d a je d n o stk ę organizacyjną pod n a z w ą C entro S tile F iat A uto, która na początku 2003 roku zatrudniała około 120 osób pracujących nad sty listy k ą Fiata, Lancii, A dvanced D esign o raz w działach obróbki. W dziale stylistyki F iata pracow ało w ów czas 20 stylistów i 7 tzw . C h ie f Design pojazdów , a w dziale Lancii 10 stylistów i 3 C h ie f D esign pojazdów . O bydw a te ośrodki m a ją zapew nić o d ręb n ą oso b o w o ść każdej m arki. C elem działu A dvanced D esign (gdzie pracuje 8 stylistów i je d e n C h ie f D esign) je s t natom iast poszukiw anie now ych pom ysłów , na bazie których m o g ą być o p racow yw ane rozw iązania alternatyw ne do p ropozycji dw óch poprzednio w ym ienionych działów . Pracow nicy tego działu m a ją generow ać p rzyszłościow e rozw iązania, na bazie których tw orzy się m odele studyjne w yrobów o bardzo now oczesnych rozw iązaniach. P onadto C entro S tile F iat A uto zatrudniał około 40 w ysoko w ysp ecjalizo w anych pracow ników fizycznych, pracujących przy w ykonyw aniu ró żnorodnych prac technicznych. Proces tw o rzen ia now ego pojazdu rozpoczyna się od o p raco w an ia przez projektanta (car designer) szkicu now ego produktu. U nika się w tej fazie p ro jek to w a n ia w oparciu o dostępny program kom puterow y. K iedy zo stan ą przyjęte w stępne dane w yjściow e dla now ego m odelu, które z a w ierają najistotniejsze cechy przyszłego pro d u k tu , stylista C entrum projektuje przyszły k ształt pojazdu. C zęsto prace te zlecane s ą jed n o stk o m zew nętrznym zajm ującym się w zornictw em przem ysłow ym lub indyw idualnym uznanym projektantom . R ysunki u znane za najbardziej interesujące, szczególnie pod w zględem w yglądu zew nętrznego, ja k i projektu w nętrza, w prow adzane s ą do k om putera. Po dopracow aniu i ostatecznym zaak cep to w an iu w ybranego projektu rysunek staje się sw oistego rodzaju w zorcem i n a tym kończy się faza tw órcza, stanow iąca p rzygotow anie do dalszych prac. N a tym etapie prac m odel no w eg o w yrobu je sz c z e w rzeczyw istości nie istnieje, istnieje je d n a k m ożliw ość, k tó rą daje n o w oczesny sprzęt kom puterow y i o p ro g ram o w an ie na oglądanie za p rojektow anego w yrobu na ekranie w tzw . w irtualnej w ersji. T akie m ożliw ości pozw alają n a o stateczne d o pracow anie w yglądu przyszłego sam ochodu. P race p rojektow e nad m odelem w w ersji w irtualnej p o zw a lają na z n a cz n ą redukcję kosztów , o sz cz ęd n o ść czasu i elim inację ew entualnych błędów . N astęp n ie rozpoczyna się faza w ykonaw cza, poleg ająca w pierw szym okresie na w yko n an iu z m ateriałów syntetycznych m odeli w skali J e d e n do
P rz y g o to w a n ie i u ru c h a m ia n ie p ro d u k c ji n o w y ch w y ro b ó w 2 1 5
jeden” , gdzie próbuje się oddać najdrobniejsze szczegóły now ego produktu. W późniejszym okresie w ykonyw ana je s t tzw . presera, tj. pierw sza, próbna seria, która produkow ana je s t na oprzyrządow aniu docelow ym w w arunkach produkcyjnych. O trzym ane w tym procesie sam ochody poddaw ane są w szechstronnym badaniom i różnorodnym testom oraz hom ologow ane.
Praktyka pokazuje, że taki sposób realizacji prac rozw ojow ych um ożliw ia skrócenie cykli prac projektow ych i realizacyjnych do około 30 - 32 m iesięcy. Jest to czasookres dla w ielu firm m otoryzacyjnych bardzo zbliżony. W późniejszych pracach projektow ych zw raca się dużą uw agę na inform acje płynące z kom órek m arketingow ych oraz z działów sprzedaży, które p rez en tu ją oczekiw ania przyszłych klientów , w sk azu ją na elem enty, które dla potencjalnych nabyw ców są w procesie decyzyjnym zakupu najistotniejsze. C ałość działań zw iązanych z w prow adzeniem now ego produktu na rynek je s t odpow iednio w cześniej przygotow yw ana przez służby m arketingow e.
Procedura uru ch om ienia prod uk cji n ow ego modelu
P rzedm iotem procedury s ą działan ia zapew niające ja k o ść oraz niezaw odność now ego wyrobu na etapie p rojektow ania i uruchom ienia produkcji oraz udział Fiata A uto Poland w uruchom ieniu produkcji now ego m odelu z uw zględnieniem :
• innow acyjności w yrobu,
• reakcji na te ndencje rynkow e,
• m odyfikacji w ynikających z analiz m odelu odniesienia oraz prototypów now ego m odelu,
• technologiczności w yrobu (konstrukcji) w jednostce produkcyjnej.
Do podstaw ow ych celów procesu zalicza się:
1) ciągły w zrost niezaw odności i poziom u jak o ści projektu w w yniku racjonalnego opracow ania i w drażania zm ian konstrukcyjnych w ynikających z analiz prototypów i optym alizacji przew idyw anych procesów technologicznych,
2) popraw ę konkurencyjności w yrobu na rynku poprzez ciąg łą analizę rezultatów testów prototypów ,
3) zapew nienie zgodności projektu z aktualnie obow iązującym i aktam i n onnatyw nym i i legislacyjnym i,
4) elim inow anie niezgodności w zespołach przejętych z m odeli odniesienia, a przyjętych do zastosow ania w now ym projekcie — m odelu,
5) term inow e i pełne w drożenie now ego projektu.
21 6 K . P alucha
W ym ienione pow yżej cele procesu w konsekw encji pow inny zapew nić firm ie uzyskanie opłacalności produkcji, do czego przyczynić się pow inny:
• w zrost ogólnej spraw ności procesu produkcyjnego w yrobu po p rzez racjonalny dobór m etod w ytw órczych i oprzyrządow ania,
• optym alizacja kosztów ponoszonych w ram ach prac rozw ojow ych, prób i badań specjalistycznych (standaryzacja, unifikacja i typizacja),
• w zrost zadow olenia klien ta p o p rze z usytuow anie w izerunku m odelu ja k o w iodącego w segm encie,
• pow iększenie (utrzym anie) przew agi nad konkurencją.
N a proces przygotow ania i u ruchom ienia produkcji now ego produktu (modelu sam ochodu) składa się w iele czynności. S zczegółow o przedstaw iono to na tzw . schem acie drzew a procesów - rys. 1. W celu u p o rządkow ania prac sporządza się ponad to szczegółow y diagram procesu ’’U ruchom ienie pro d u k cji” .
Rys. 1. D rzew o procesu uru ch am ian ia p rojektu now ego w yrobu Fig. 1. Process tree o f new p ro d u c t’s project starting
Źródło: O pracow anie w łasne na podstaw ie m ateriałów FA P S.A.
P rocedura u ruchom ienia p rojektu je s t w zajem nie pow iązana z innym i proceduram i oraz procesam i. R ysunek 2 przed staw ia procesy w spom agające oraz system w ejść i w yjść, które są bezpośrednio zw iązane z projektem .
P rz y g o to w a n ie i u ru c h a m ia n ie p ro d u k c ji n o w y ch w y ro b ó w 2 1 7
I N P U T O U T P U T
OPRACOWANIE DOKUMENTACJI TECHNOLOGICZNEJ
ZARZĄDZANIE WYKAZEM PODSTAWOWYM
PROD. RYS.
KONST. I NORMAMI
MONITORING JAKOŚCI
W
MONITORING ZADOWOLENIA
KLIENTA
PRZEGLĄD I AKTUALIZACJA
ZSZI
N AD ZÓ K NAD Z A P IS A M I
BENESTARE KOMUNIKACJA
WEWNĘTRZNA
PROCESY W SPOMAGAJĄCE
AUDIT SYSTEMU
PRZEGLĄD AKTUALIZACJA
PROCES WPROWADZANIA ZMIAN W WYROBIE
BĘDĄCYM W PRODUKCJI
► AUDIT PROCESU '
AUDIT WYROBU
PROCES PRODUKCYJNY
AUDIT WYROBU Nowy projekt
Rys. 2. System w ejść i w yjść o raz procesy w spom agające w procesach uruchom ienia produkcji
Fig. 2. Input-output system and aiding processes in processes o f production starting Źródło: O pracow anie w łasne na podstaw ie m ateriałów FAP S.A.
Input, czyli elem enty w ejścio w e procesu, sta n o w ią m .in.:
• zarządzenia D yrekcji FA P S.A .,
• inform acje i zalecenia dostarczone przez różne służby przedsiębiorstw a,
• inform acje i zalecen ia spływ ające z pozazakładow ych struktur Fiat A uto Poland,
• w nioski z narad i spotkań jakościow ych,
2 18 K . P alucha
• propozycje zm ian z płynące z w ew nętrznych kom órek FA P S.A . i od dostaw ców ,
• sygnały dotyczące problem ów jakościow ych.
Elem entam i w yjściow ym i (output) s ą natom iast:
• dokum entacja zw o ln ien ia do produkcji now ego w yrobu,
• now y produkt,
• seria produkcyjna.
Dokumentacja zw olnienia do produkcji now ego produktu je st przechow yw ana w FIAT A U TO (w odpowiedniej Strukturze Technicznej F.A.) oraz w FAP S.A. przez zarządzającego modelem przez okres 3 lat licząc od m om entu zakończenia produkcji danego modelu.
W śród procesów w spom agających isto tn ą rolę o dgryw ają procesy dotyczące przeglądu i aktualizacji zintegrow anego system u zarządzania inform acjam i (ZSZ1) oraz procesy ostatecznego odbioru - ben estare (detal przyjęty pod w zględem ja k o ścio w y m do produkcji).
Proces "U ruchom ienie Projektu" nie je s t m ierzalny w sposób obiektyw ny i sparam etryzow any. E fektyw ność d ziałan ia je s t m ożliw a je d n a k do spraw dzenia poprzez:
• analizę sk uteczności w prow adzanych rozw iązań problem ów jakościow ych, m ierzonych stopniem za d o w o len ia klienta,
• term inow ość w d ro żen ia do produkcji,
• analizę popraw ności opracow anych procesów produkcyjnych o zm inim alizow anym poziom ie krytyczności,
• spraw ność system u ak tualizacji i dystrybucji dokum entacji konstrukcyjnej zw iązanej z now ym projektem .
S ą to tzw . param etry procesu, a inform acje o sam ym procesie s ą n a bieżąco przekazyw ane w czasie narad i spotkań roboczych (praca zespołów projektow ych), które są organizow ane w ram ach p rzygotow yw ania o raz urucham iania produkcji.
Doskonalenie procesu zw iązanego z urucham ianiem nowej produkcji m ożna uzyskać poprzez:
• zapew nienie system atycznej analizy w skaźników jakościow ych,
• stosow anie now oczesnych m etod dostarczania i przetw arzan ia inform acji - dokum entacja elektroniczna, łączność internetow a itp.,
• racjonalne rozw iązyw anie problem ów d ro g ą pom ijanie elem entów drugorzędnych,
• ścisły nad zó r nad te rm in o w ą re a liza cją działań i prób w ynikających z przyjętych w cześniej harm onogram ów ,
• b ieżącą k o rektę działań dostosow yw anych do napotkanych trudności oraz niezgodności,
P rz y g o to w a n ie i u ru c h a in ia n ie p ro d u k c ji n o w y ch w y ro b ó w 2 1 9
• m ożliw ość p odejm ow ania działań zapobiegaw czych, dostosow anych do skutków potencjalnych problem ów ,
• ciągłe podw yższanie poziom u w iedzy i w yszkolenia personelu.
P rzedstaw ione problem y i procesy w sk azu ją na ich różnorodność i złożoność, a tym samym w sk az u ją na w ielopłaszczyznow ość problem atyki, ja k ą je s t przygotow anie, a następnie uruchom ienie produkcji now ego wyrobu.
4. W prowadzanie zmian w produkcji
P rzedm iotem procedury je s t popraw a w yrobu będącego aktualnie w produkcji, poprzez proces w prow adzania zm ian w p rojekcie i w w yrobie.
Z m iany w produkow anym w yrobie d zielą się na zm iany zw iązane z:
• p o p raw ąjak o śc i,
• redukcją kosztu w yrobu,
• w ym aganiam i technologicznym i,
• o rganizacją i standaryzacją,
• legislacją w yrobu.
System inform atyczny C O D E P (C onfigurazione e D escrittore di Prodotto) określa w edług tabel num ery przyczyn zm ian. Jest to sw oistego rodzaju w ykaz konstrukcyjny produktu.
Proces przygotow ania propozycji zm iany w Fiat A uto Poland obejm uje:
• zdefiniow anie problem u,
• diagnozę stanu,
• zdefiniow anie propozycji zm iany,
• opracow anie prototypu,
• próby m ontow alności i funkcjonalności dla potw ierdzenia przew idyw anych efektów ,
• akceptację propozycji zm iany przez FAP S.A.,
• w prow adzenie propozycji zm iany do system u S1MP (S istem a Inform ativo M odifiche P rodotto), który je s t system em inform acyjnym m odyfikacji produktu.
Proces ten odbyw a się pod nadzorem R ezydenta odpow iedniej struktury F iat A uto - D irezzione Piattaform e V eicolo e C om ponenti. Jest to tzw. D yrekcja Platform y.
Proces tw orzenia zm iany konstrukcyjnej, ja k rów nież propozycje zm iany są w prow adzane do system u S IM P przez D yrekcję Platform y. O pracow yw ane je s t tzw.
polecenie w drożenia zm iany (ordine di m odifiche) O D M , które pow inno się odbyw ać
2 20 K . P a tu c h a
w edług określonej w ew nętrznej norm y. Jest to procedura p rzygotow ana dla potrzeb opracow ania zm ian konstrukcyjnych w w yrobie i w p row adzenia tych zm ian do w ykazu konstrukcyjnego w yrobu będącego w produkcji.
Proces w drożenia zm ian w ym aga w ielu opracow ań i aprobat. Z m iany te m u sz ą w cześniej zostać naniesione do system u inform atycznego.
W drożenie każdej zm iany konstrukcyjnej w w yrobie będącym w produkcji w Fiat Auto Poland obejm uje:
• w zakresie p o dstaw ow ego w ykazu produkcyjnego:
o analizę zatw ierdzonego p o lecenia zm iany (O D M ), o opracow anie K arty W yrobu,
o opracow anie K arty C zęści, o opracow anie listu zm ianow ego,
• działania w zakresie u ruchom ienia zm iany w yrobu u dostaw cy,
• działania w zakresie zab ezp ieczen ia detali do prób,
• w ykonanie ostatecznego odbioru ja k o ścio w e g o w yrobu/elem entu (B E N E S T A R E ),
• zabezpieczenie detali do produkcji,
• przygotow anie te chnologiczne do w drożenia,
• działania w zakresie w d ro ż en ia zm iany konstrukcyjnej w w yrobie:
o w drożenie zm iany w w yrobie, o zam knięcie zm iany w system ach.
P odstaw ow e cele procesu w prow adzania zm ian w w yrobie będącym w produkcji m ożna sprow adzić do:
• zapew nienia zgodności produkcji z w ykazem konstrukcyjnym C O D E P,
• zagw arantow ania term in o w eg o w drożenia zm ian konstrukcyjnych,
• popraw y w yrobu będącego w produkcji, tak aby spełniać w y m agania klientów .
Syntetycznie proces w p ro w a d za n ia zm ian w w yrobie będącym w p ro dukcji m ożna sprow adzić do trzech bloków :
• opracow anie propozycji zm iany w projekcie w yrobu i w prow adzenie go do system u inform acyjnego m odyfikacji produktu (SIM P),
• opracow anie zm ian konstrukcyjnych w projekcie w yrobu,
• uruchom ienie i w drożenie zm iany w w yrobie.
O gólny m odel procesu w p ro w a d za n ia zm ian do produkow anych w yrobów ilustruje rys. 3.
P rz y g o to w a n ie i u ru c h a m ia n ie p ro d u k c ji n o w y ch w y ro b ó w 221
INPU T P R O C E SY W S P O M A G A JĄ C E O U T P U T
Rys. 3. System w ejść i w yjść o raz procesy w spom agające w prow adzanie zm ian w produkow anych w yrobach
Fig. 3. Input-output system and aiding processes changes’ introduction in m anufactured p ro d u ct’s
Źródło: O pracow anie w łasne na p odstaw ie m ateriałów FA P S.A.
222 K . P a lu c h a
W ejście (Input) procesów zw iązanych ze zm ianam i w yrobów stanow ią:
• opracow anie p ropozycji zm iany w system ie SIM P:
o usunięcie niepraw idłow ości dotyczących ja k o śc i w yrobu p o p rze z w prow adzenie zm ian o charakterze p opraw y ja k o ści,
o propozycje oszczęd n o ścio w e m odyfikacji w yrobu w zakresie zm ian o charakterze redukcji kosztów ,
• opracow anie zm ian konstrukcyjnych w projekcie w yrobu (O D M ):
o propozycja zm iany w system ie SIM P,
• w drożenie zm iany w w yrobie:
o w prow adzenie zm ian O D M do system u C O D E P (w ykaz konstrukcyjny w yrobu).
W yjście (O utput) procesów to:
• dokum entacja:
o opracow anie propozycji zm ian w system ie SIM P; dokum enty te s ą p rzechow yw ane w system ie S IM P w sposób ciągły,
o opracow anie O D M ; d okum enty zm ian konstrukcyjnych s ą p rzechow yw ane w system ie C O D E P (system m odyfikacji produktów ) w sposób ciągły,
o w drożenie zm iany w w yrobie; dokum ent List Z m ianow y - inform acja o w drożeniu, je s t przechow yw any przez kom órkę zarząd z ającą w yrobem ,
• części / zespoły / w yrób gotow y z w prow adzeniem zm ian i num eru nadw ozia.
Jednym z p aram etrów w p rocesie tw orzenia i w prow adzania zm ian w w yrobie je st w skaźnik w drożenia propozycji zm ian w projekcie w yrobu, m ów iący o ilości opracow anych zm ian na podstaw ie zgłoszonych do S IM P propozycji zm ian.
W skaźnik ten dotyczy obszaru D yrekcja P latform y i stanow i bazę do kontroli części procesu w prow adzania zm ian, będących poza obszarem działania Fiat A uto P oland.
Ilości w prow adzonych propozycji zm ian o raz opracow anych dla nich O D M są w ykazyw ane w czasie rzeczyw istym w system ie SIM P. W skaźnik w d ro żen ia zm iany w projekcie w yrobu je s t opracow any do 10 k ażdego m iesiąca przez ze sp ó ł zajm ujący się analizą w artości i przesyłany do zainteresow anych służb zakładu.
D oskonalenie p rzedstaw ionego procesu uzyskać m ożna przez:
• w p row adzenie system u k o m puterow ego dla w szystkich m odeli sa m o ch o d ó w m arki FIA T, gw arantującego p e łn ą k o ntrolę w szystkich etapów procesu w dro żen ia, zm ian o charakterze popraw y ja k o ści,
P rz y g o to w a n ie i u ru c h a m ia n ie p ro d u k c ji n o w y ch w y ro b ó w 2 23
• w prow adzanie now ych technologii w procesach w ytw arzania zm odyfikow anych w yrobów oraz ju ż produkow anych, a także u dostaw ców Fiata w celu popraw y jak o ści w yrobów ,
• prow adzenie działań zm ierzających do szybszej realizacji na w szystkich etapach procesu w drożenia zm ian popraw y jakości.
P rzedstaw iony krótko proces w prow adzania zm ian w produktach będących aktualnie w produkcji m a charakter porządkujący i stanow i zabezpieczenie przed podejm ow aniem realizacji zadań niedopracow anych b ąd ź nie zaakceptow anych przez kierow nictw o firm y.
Każda zm iana m usi znaleźć sw oje odbicie w prow adzonej dokum entacji i m ożna j ą dokładnie zidentyfikow ać. Istota problem u w ynika z faktu, że niezbędna je s t pełna identyfikacja produkow anych części, podzespołów , zespołów i ich jedn o zn aczn e odniesienie d o finalnego wyrobu.
5. Zakończenie
P rzedstaw ione w artykule w bardzo syntetycznej formie problem y zw iązane z podejm ow aniem inicjatyw y uruchom ienia produkcji now ego produktu p o k azu ją w yraźnie, że je st to proces bardzo złożony. O d fazy projektow ania do fazy w prow adzenia produktu na rynek droga daleka, a przy tym p ełn a niespodzianek i z reguły trudności.
Projekt now ego u ruchom ienia w ogólnej często poglądow ej w ersji m usi przejść przez fazy konstrukcyjnego i technologicznego przygotow ania produkcji. S ą to etapy, na których bardzo szczegółow o trze b a analizow ać zarów no rozw iązania technologiczne w yrobu, problem y je g o jak o ści, itp., ale je d n o cz eśn ie ciągłej analizie m usi być poddaw any koszt now ości, bow iem rzutuje on bezpośrednio na cenę, a tym sam ym na konkurencyjność rynkow ą (atrakcyjność dla nabyw cy).
O pracow ana dokum entacja techniczna, stając się b azą dla w ykonania preserii (a w cześniej często prototypu), daje także m ożliw ość oceny, na ile now y produkt przenosi, bądź m oże przenieść, poprzednio stosow ane rozw iązania. T aka ocena stanow i obok analizy w artości źródło inform acji m ów iące o m ożliw ościach obniżki kosztów z tytułu zm niejszenia pracochłonności prac rozw ojow ych, w ykorzystania ju ż stosow anych i opanow anych technologii, oprzyrządow ania, części, podzespołów , zespołów , itp.
K olejny obszar problem ow y to proces testow ania produktu, który w dużej m ierze poszerzany je s t o badania m arketingow e.
Jak ju ż w cześniej w spom niano, procesy rozw ojow e nakierow ane na w prow adzanie nowych produktów c e ch u ją się tym , że pom im o ciągłego ich doskonalenia i w drażania
224 K . P a lu c h a
now oczesnych m etod (koncepcji zarządzania), np. zarządzania projektem czy zarządzania przez projekt, ich czasookres trw an ia to przeciętnie ok. 30-35 m iesięcy. T en przedział czasow y je s t podobny dla w ielu koncernów sam ochodow ych.
O drębny problem , ch o ciaż o rów nie dużym znaczeniu, sta n o w ią zm iany w prow adzane do w yrobów ju ż produkow anych. W ym óg zach o w an ia pozycji konkurencyjnej pok azu je, że ilość zm ian, ich rodzaj i zakres s ą w okresie p om iędzy w prow adzeniem dw óch kolejnych modeli podstaw ow ym i problem am i operatyw nego zarządzania sferą produkcji. P raktyka bardzo w yraźnie pokazuje, że proces ten w ym aga dużego uporządkow ania. Stąd te ż poszczególne etapy prac s ą ściśle d o kum entow ane, istn ieją do tego specjalnie opracow ane kom puterow e system y inform acyjne.
W szystkie propozycje zm ian, p rojekty zm ian są dokładnie analizow ane i oceniane.
W ynika to m .in. z faktu, że zaak cep to w an a i w d rożona zm iana często gen eru je potrzebę m odyfikacji zasad w spółpracy z d ostaw cam i, zm ianę sposobów produkcji, przygotow anie now ego oprzyrządow ania (narzędzi, form , m atryc, tłoczników itp.). Stąd te ż w ydaje się, że problem w prow adzania do praktyki przem ysłow ej w szelkich now ości (innow acji), szczególnie o takim stopniu złożoności ja k sam ochód, oraz procesy w prow adzania zm ian w ju ż produkow anych w yrobach b ę d ą w najbliższym czasie interesow ały zarów no praktyków , ja k i teoretyków zajm ujących się p ro b lem aty k ą za rządzania innow acjam i, zarządzania
produkcją itp.
L ite r a tu r a
1. Schum peter J.: T eoria rozw oju gospodarczego, PW N , W arszawa 1960.
2. W hitfield P. R.: Innow acje w przem yśle, PW E, W arszaw a 1979.
3. Kotier Ph.: M arketing M anagem ent. A nalysis, Planning and C ontrol, P rentice-H all, New Jersey 1978.
4. D rucker P. F.: Innovation and Enterpreneurship, Pan Brooks Ltd. C avaye Place, London 1986.
5. Freeman Ch.: T he Econom ics o f Industrial Innovation, F. Pinter, London 1982.
6. H ofm eister E.: Innovationsbarrieren [w:] V on der B ereitschaft zum technischen Wandel, Siem ens A ktiengesellsschaft. Berlin und M ünchen 1981.
7. Praca zbiorow a pod red a k cją B rzezińskiego M.: Z arządzanie innow acjam i technicznym i i organizacyjnym i, D ifin, W arszaw a 2001.
