Ludowe instrumenty muzyczne
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z podstawowymi, ludowymi instrumentami muzycznymi. Omówienie ich występowania w konkretnych kapelach ludowych oraz przedstawienie ich budowy. Zapoznanie uczniów z funkcjami, jakie pełnią instrumenty ludowe oraz z ich podstawowym podziałem na:
hordofony, aerofony i idiofony.
b. Umiejętności Uczeń potrafi:
1. Wyjaśnić pojęcie instrumentu ludowego.
2. Wyjaśnić funkcje instrumentu ludowego.
3. Wskazać podział instrumentów ludowych na podstawowe grupy i omówić ich podgrupy.
4. Omówić budowę poszczególnych instrumentów ludowych, takich jak: mazanki, skrzypce podwiązane, złóbcoki, basy, maryna, diabelskie skrzypce, cymbały, bizuny, ligary, trąbity, drumla.
5. Wskazać regiony, w których poszczególne instrumenty występują.
2. Metoda pracy
Metoda opisu z elementami pogadanki. Percepcja muzyczna.
3. Środki dydaktyczne
1. Wacław Panek, Świat muzyki. Podręcznik 2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.
3. Nagranie pieśni ludowych.
4. Plansze, rysunki poszczególnych instrumentów ludowych.
5. Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza 1. Sprawdzenie obecności.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Metodą pogadanki, przypomnienie najważniejszych zagadnień związanych z tematem poprzedniej lekcji.
4. Podanie tematu do zeszytu.
(10 min)
b. Faza realizacyjna
1. Zapoznanie uczniów - metodą opisu - z pojęciem ludowych instrumentów muzycznych.
Wskazanie funkcji, jakie one pełnią oraz omówienie roli, jaką odgrywają w określonym środowisku i w obrzędzie.
2. Wskazanie i omówienie podziału instrumentów ludowych na: chordofony, aerofony, idiofony.
Notatka:
Instrumenty ludowe dzielimy na:
a) Chordofony -
(strunowe smyczkowe) - skrzypce, mazanki, skrzypce podwiązane, złóbcoki, basy, maryna;
(strunowe szarpane) - diabelskie skrzypce, cymbały.
b) Aerofony -
trawa, fujarka, piszczałka, trąby drewniane: bizuny, ligary, trąbity.
c) Idiofony -
grzechotki, kołatki, dzwonki, bas z brzękadłami, talerze, bębny, drumla.
3. Omówienie - metodą opisu - poszczególnych instrumentów należących do grupy chordofonów, aerofonów, idiofonów.
Skrzypce ludowe – trzymane są w sposób popisowy.
Mazanki – pochodzą z Wielkopolski, są trzystrunowe, nazwa wywodzi się od „mazania”
smyczkiem po strunie.
Budowa: szyjka, boczki, komora kołkowa, które są wyżłobione z jednego drewna. Doklejona jest tylko wierzchnia płyta.
Skrzypce podwiązane – skrzypce ze sztucznym progiem. Patyczek ten umocowany jest między gryfem a strunami.
Złóbcoki – gęśle podhalańskie, instrument wydrążony wraz z szyjką w jednym kawałku drewna.
Basy – trzy lub cztery struny. Mamy dwa rodzaje wielkości basów: wiolonczele i kontrabasy.
Spotykane są na południu Polski.
Maryna – typ basów szamotulskich. Mają one przy komorze kołkowej zainstalowane brzękadła.
Diabelskie skrzypce – instrument spotykany na Pomorzu. Jest to instrument szarpany, perkusyjny.
Przy główce ma brzękadła i jedną strunę. Spełniają funkcję obrzędową i magiczną.
Cymbały – Występują na południu i na Mazurach. Gra się na nich za pomocą pałeczek.
4. Wysłuchanie góralskiej kapeli ludowej. Wskazanie poszczególnych instrumentów biorących udział w projekcie muzycznym. Omówienie funkcji instrumentów i ich brzmienia.
(25 min)
c. Faza podsumowująca
Zapisanie przez uczniów notatki do zeszytu.
(10 min)
5. Bibliografia
a. Wacław Panek, Świat muzyki.
b. Janusz Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopia.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Ludowe instrumenty muzyczne.
b. Zadanie domowe
Tekst wpisany stylem tekst podstawowy
