Jakimi związkami chemicznymi są tłuszcze? 1. Cele lekcji

Jakimi związkami chemicznymi są tłuszcze?

1. Cele lekcji

• zna podział tłuszczów ze względu na pochodzenie i stan skupienia,

• wie, z jakich związków powstają tłuszcze.

b) Umiejętności Uczeń potrafi:

• wskazać wiązania estrowe w cząsteczce tłuszczu,

• omówić właściwości fizyczne tłuszczów,

• zapisać równanie reakcji estryfikacji prowadzące do powstania wskazanego tłuszczu,

• wyjaśnić, dlaczego tłuszcze roślinne są ciekłe, a zwierzęce mają stałą postać,

• zaproponować i przeprowadzić doświadczenie, które pozwoli odróżnić tłuszcz ciekły od stałego.

2. Metoda i forma pracy

Metody:

• kula śnieżna,

• eksperyment,

• pokaz nauczycielski,

• burza mózgów,

• pogadanka,

• mini wykład.

Formy pracy:

• praca z całym zespołem,

• praca w grupach,

• praca indywidualna,

• praca w parach.

3. Środki dydaktyczne

Foliogram przedstawiający struktury różnych tłuszczów, kolekcja tłuszczów, sprzęt i odczynniki niezbędne do wykonania doświadczeń.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Przypomnienie budowy i właściwości estrów.

2. Podanie tematu lekcji.

b) Faza realizacyjna

1. Prezentacja foliogramu przedstawiającego wzory półstrukturalne różnych tłuszczów.

2. Zastanowienie się uczniów nad tym, z jakich komponentów zbudowana jest cząsteczka tłuszczu oraz określenie wiązania występującego w tych cząsteczkach.

3. Zaliczanie tłuszczów do odpowiedniej grupy jednofunkcyjnych pochodnych węglowodorów.

4. Indywidualne definiowanie pojęcia „tłuszcz”.

5. Weryfikacja definicji w grupach,

6. Utworzenie wspólnej definicji na forum całej klasy.

7. Określenie substratów niezbędnych do otrzymania tłuszczu

8. Zapisanie odpowiedniego równanie reakcji otrzymywania tłuszczu.

9. Dokonanie na podstawie kolekcji podziału tłuszczów ze względu na pochodzenie i ze względu na stan skupienia.

10. Podział tłuszczów na woski i tłuszcze właściwe.

11. Badanie przez grupy uczniów właściwości różnych tłuszczów (załącznik 1).

12. Omówienie właściwości fizycznych tłuszczów.

13. Badanie nienasyconego charakteru tłuszczów roślinnych – pokaz reakcji oleju z wodą bromową.

c) Faza podsumowująca

Wystąpienie przygotowane przez chętnego ucznia na temat roli tłuszczu i jego przemian zachodzących w organizmie człowieka.

5. Bibliografia

1. Kałuża B., Kamińska F., Chemia organiczna. Podręcznik dla uczniów liceum ogólnokształcącego, Wydawnictwo Żak, Warszawa 2003.

2. Gielas E., Kluz Z., Krzeczkowska M., Poźniaczek M., Chemia 3. Zeszyt ćwiczeń dla uczniów szkół średnich, WSiP , Warszawa 1993.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia załącznik 1

Zbadajcie właściwości wskazanego przez nauczyciela tłuszczu, wyniki swoich doświadczeń zapiszcie w tabeli.

TŁUSZCZ Stan skupienia

Barwa Zapach

Rozpuszczalność w wodzie Rozpuszczalność w benzynie

Rozpuszczalność w wodzie z dodatkiem płynu do mycia naczyń

b) Zadanie domowe

Przeprowadzono hydrolizę tripalmitynianu glicerolu w środowisku zasadowym.

a) Zapisz równanie reakcji hydrolizy tego tłuszczu.

b) Podaj nazwę tej reakcji.

c) Zaprojektuj doświadczenie pozwalające na wykrycie, wybranego przez Ciebie produktu hydrolizy.

d) Określ wynik doświadczenia i zapisz przewidywane obserwacje.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak