Instrumenty klawiszowe – fortepian.
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z budową i historią fortepianu. Wskazanie różnych szkół i mechanizmów fortepianu. Omówienie pierwszych instrumentów i ich budowniczych. Przedstawienie techniki i stylu gry na fortepianie oraz omówienie na podstawie wybranych utworów fortepianowych brzmienia instrumentu. Wskazanie znanych postaci sceny pianistycznej oraz przedstawienie rodzajów konkursów pianistycznych.
b. Umiejętności Uczeń potrafi:
1. Omówić budowę fortepianu.
2. Wyjaśnić różnicę w budowie fortepianu i pianina.
2. Przedstawić historię powstawania fortepianu.
3. Omówić dwie szkoły fortepianowe.
4. Wskazać budowniczych fortepianu oraz najważniejsze szkoły budowniczych fortepianów w Polsce.
5. Omówić techniki gry na fortepianie.
6. Omówić brzmienia fortepianu.
7. Wskazać znane postaci sceny pianistycznej.
8. Wskazać konkursy pianistyczne organizowane w Polsce i za granicą.
2. Metoda i forma pracy
Metoda pogadanki z elementami opisu. Aktywna metoda pracy – percepcja muzyczna.
3. Środki dydaktyczne
1. Podręcznik: Wacław Panek, Świat muzyki.
2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.
3. Nagrania utworów:
a) Fryderyk Chopin - Preludium e – moll op.28.
b) Fryderyk Chopin – Koncert fortepianowy e – moll, cz. II Larghetto.
c) Wolfgang Amadeusz Mozart – Menuet.
4. Karta pracy ucznia.
5. Ilustracje przedstawiające budowę fortepianu lub fortepianu znajdującego się w klasie lub auli szkolnej.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza 1. Sprawdzenie obecności.
2. Powtórzenia wiadomości poprzez odpytanie dwóch osób z trzech ostatnich lekcji.
3. Wspólne zaśpiewanie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.
4. Zapisanie tematu lekcji.
( 10 min.)
b. Faza realizacyjna
1. Wysłuchanie utworu Fryderyka Chopina Preludium e - moll. Metodą pogadanki wskazanie solowego instrumentu w wysłuchanym utworze.
2. Omówienie budowy fortepianu ze wskazaniem szkół gry na fortepianie. Omówienie środków artykulacji oraz sposobów wydobywania dźwięku z fortepianu.
Notatka:
Fortepian – instrument klawiszowy. Włoska nazwa to pianoforte, co oznacza dosłownie „cicho- głośno”. W instrumencie tym dźwięk wydobywa się poprzez naciśnięcie klawisza, który pobudza młoteczek uderzający w struny. Fortepian został wynaleziony po 1700 roku, a od 1800 roku prawie zupełnie wyparł z użytku klawesyn.
Budowa fortepianu:
- metalowa rama, - pudło rezonansowe,
- 88 klawiszy (białe i czarne), - krzyżowy układ strun,
- pedały: przedłużający i tłumiący dźwięk, - młoteczki,
Pianino – mniejsza odmiana fortepianu, w której płyta rezonansowa i rama ustawione są pionowo.
3. Metodą opisu wskazanie najważniejszych i najlepszych budowniczych, firm budujących fortepiany w Polsce i na świecie.
Notatka:
Najlepsze firmy budujące fortepiany i pianina:
- Stainway - Yamaha - Calisia - Legnica
4. Omówienie metodą pogadanki z elementami opisu konkursów pianistycznych, organizowanych na skalę światową oraz przedstawienie najważniejszych postaci sceny pianistycznej.
Notatka:
Najbardziej prestiżowym konkursem pianistycznym na światową skalę jest organizowany w Warszawie konkurs im. Fryderyka Chopina. Sławy pianistyczne takie jak: Krzysztof Zimermann, Rafał Blechacz otrzymali w tym konkursie najwyższe nagrody.
5. Wysłuchanie i percepcja II części Koncertu e –moll Fryderyka Chopina. Wskazanie funkcji fortepianu w utworze. Omówienie udziału orkiestry i fortepianu w dziele.
( 30 min.)
c. Faza podsumowująca
Wysłuchanie i percepcja Manueta Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz wskazanie metodą pogadanki charakterystycznych cech brzmieniowych fortepianu.
( 5 min.)
5. Bibliografia
a. Wacław Panek: Świat muzyki.
b. Janusz Ekiert: Bliżej muzyki. Encyklopedia.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji: Instrumenty muzyczne – fortepian.
b. Zadanie domowe
Na podstawie podręcznika lub innego źródła wypisz dwa tytuły utworów fortepianowych i ich kompozytorów.
