ZWIĄZKI SKŁADNIOWE
Związek składniowy to połączenie dwóch części zdania w pewną strukturę składniową. Pomiędzy poszczególnymi częściami zdania mogą zachodzić związki składniowe współrzędne i podrzędne.
Mamy następujące związki składniowe:
związek zgody, związek rządu i związek przynależności.
W związku zgody łączy się rzeczownik (podmiot) z czasownikiem (orzeczeniem) i rzeczownik z przymiotnikiem, zaimkiem przymiotnym, liczebnikiem, imiesłowem przymiotnikowym czynnym lub biernym oraz rzeczownikiem. Wyraz nadrzędny (określany) i podrzędny (określający) zgadzają się pod względem formy, tzn. występują w tym samym przypadku, liczbie i rodzaju.
Np.: kolorowe zeszyty, moich książek, cztery samochody, pobrudzone spodnie.
W związku rządu czasownik łączy się z rzeczownikiem lub wyrażeniem przyimkowym w funkcji dopełnienia, a także rzeczownik z innym rzeczownikiem lub wyrażeniem przyimkowym. Czasami przymiotnik z rzeczownikiem. Wyraz nadrzędny decyduje o formie gramatycznej wyrazu podrzędnego.
Np.: przeglądam album, widzimy Zosię, rozmawialiśmy o książce, dom z bali.
W związku przynależności łączy się zazwyczaj czasownik z przysłówkiem, zaimkiem przysłownym, imiesłowem przysłówkowym lub wyrażeniem przyimkowym w funkcji okolicznika. Najczęściej wyraz podrzędny (określający) jest wyrazem nieodmiennym.
Np.: biegnę szybko, szedł podskakując, wracamy do domu, idę po zakupy, wyjechali po miesiącu.
