Od eposu do powieści — ewolucja gatunku
1. Cele lekcji
a) WiadomościUczeń zna: treść analizowanych utworów; cechy omawianych gatunków literackich; zasady ewolucji gatunku literackiego.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi: odnajdywać cechy gatunkowe w tekście literackim; analizować tekst literacki od strony formalnej, odnajdywać wspólne cechy gatunku; prześledzić ewolucję gatunku; korzystać ze słowników specjalistycznych.
2. Metoda i forma pracy
Elementy wykładu, praca w grupach, elementy dyskusji.
3. Środki dydaktyczne
Homer, Iliada, tłum, Jeżewska K., dowolne wydanie.
Homer, Odyseja , tłum. Parandowski J., dowolne wydanie.
Mickiewicz A., Pan Tadeusz, dowolne wydanie.
Prus B., Lalka, dowolne wydanie.
Reymont Wł.St., Chłopi, dowolne wydanie.
Tolkien J.R.R., Hobbit lub Władca pierścieni (dowolna część Trylogii), dowolne wydanie.
Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Podręczny słownik terminów literackich, Wydawnictwo Open, Warszawa 1994.
Skopiowane definicje gatunków — epos, epopeja, powieść — z Biernacki M., Pawlus M., Słownik gatunków literackich.
4. Przebieg lekcji
Uświadomienie celów lekcji.
Krótkie przypomnienie co to jest rodzaj literacki, gatunek literacki. Przyporządkowanie przykładowych gatunków do rodzajów literackich.
Podział klasy na 6 grup.
Każda grupa otrzymuje zapisaną definicję gatunku (epos, epopeja, powieść) i Podręczny słownik terminów literackich oraz egzemplarz utworu Załącznik 1. Zadaniem jest odnalezienie w tekście argumentów na poparcie tezy, że dany utwór należy do gatunku.
Losowo wybrani przedstawiciele grup (rzut kostką) odczytują wyniki pracy grupy, jednocześnie
uzupełniają schemat na tablicy Załącznik 2.
Dyskusja podsumowująca: gatunki są bardzo podobne, różne cechy zanikały i wracały, obecnie większość cech eposu można odnaleźć w różnych typach powieści.
5. Bibliografia
1. Biernacki M., Pawlus M., Słownik gatunków literackich, Wydawnictwo Park, Bielsko-Biała 1999.
2. Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Podręczny słownik terminów literackich, Wydawnictwo Open, Warszawa 1994.
3. Homer, Iliada, tłum, Jeżewska K., dowolne wydanie.
4. Homer, Odyseja , tłum. Parandowski J., dowolne wydanie.
5. Mickiewicz A., Pan Tadeusz, dowolne wydanie.
6. Prus B., Lalka, dowolne wydanie.
7. Reymont Wł.St., Chłopi, dowolne wydanie.
8. Tolkien J.R.R., Hobbit lub Władca pierścieni (dowolna część Trylogii), dowolne wydanie.Lista wpisana stylem lista.
6. Załączniki
a) Załącznik 1Homer, Iliada, tłum, Jeżewska K., dowolne wydanie.
Homer, Odyseja , tłum. Parandowski J., dowolne wydanie.
Mickiewicz A., Pan Tadeusz, dowolne wydanie.
Prus B., Lalka, dowolne wydanie.
Reymont Wł.St., Chłopi, dowolne wydanie.
Tolkien J.R.R., Hobbit lub Władca pierścieni (dowolna część Trylogii), dowolne wydanie.Lista wpisana stylem lista.
b) Załącznik 2 Schemat zbiorczy:
Inwokacja Bohaterowie Narrator
Świat przedstawiony Główny wątek Wątki poboczne
Język
Przykładowe uzupełnienie schematu:
Inwokacja — do bogini
Bohaterowie — ludzie i bogowie, zindywidualizowani Narrator — wszystkowiedzący
Świat przedstawiony — ludzki i boski, szczegółowo opisany Główny wątek — wojna trojańska
Wątki poboczne — branka Bryzejda
Język — patos, porównania homeryckie, poezja
7. Czas trwania lekcji
45 minut.
8. Uwagi do scenariusza
Brak.
