XI OGÓLNOPOLSKI KONKURS EKOLOGICZNY

(1)

DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH KLASY IV - VIII

W ROKU SZKOLNYM 2020/2021

ETAP SZKOLNY

Miejsce na metryczkę ucznia

(2)

Drogi uczestniku Konkursu Ekologicznego!

Miło nam, że zdecydowałaś/eś się wziąć udział w XI Ogólnopolskim Konkursie Ekologicznym.

Przed Tobą I etap konkursu.

Zanim rozpoczniesz rozwiązywanie zadań, wpisz na teście nadany Ci kod ucznia oraz zapoznaj się z poniższą instrukcją:

1. Poprawnie uzupełnioną metryczkę wrzuć do zbiorczej koperty, którą posiada przewodniczący komisji konkursowej. Koperta zostanie zaklejona po wrzuceniu metryczek wszystkich uczestników etapu szkolnego.

2. Masz przed sobą test składający się z 30 zadań - ewentualny brak zgłoś członkom Komisji Etapu Szkolnego.

3. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 90 minut - 15 minut przed upływem czasu przeznaczonego na rozwiązanie zadań zostaniesz o tym poinformowany przez członków Komisji Etapu Szkolnego.

4. Przeczytaj uważnie polecenia do wszystkich zadań i rozwiązuj je zgodnie z instrukcją.

5. W odpowiednich miejscach czytelnie i starannie zapisuj rozwiązania długopisem – zapisy ołówkiem lub długopisem zmazywalnym nie będą oceniane.

6. Rozwiązania zadań testowych zakreślaj kółkiem O - jeżeli się pomylisz, przekreśl błędną odpowiedź znakiem X, a poprawną otocz kółkiem O.

7. W zadaniach zamkniętych jest tylko jedna poprawna odpowiedź. Wyjątkiem jest zadanie 18.

8. Nie używaj korektora.

9. Podczas rozwiązywania zadań zabronione jest używanie kalkulatorów i telefonów komórkowych.

10. Na końcu testu znajduje się brudnopis, zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.

11. Pracuj samodzielnie i nie przeszkadzaj innym – w przeciwnym wypadku możesz zostać wykluczona/y z Konkursu.

Powodzenia!

(3)

Park narodowy obejmuje ochroną:

A. tylko rośliny kwiatowe B. tylko ptaki drapieżne C. tylko rośliny i zwierzęta

D. całą przyrodę oraz walory krajobrazowe

Zadanie 2. [0-1]

100 lat temu, w 1921 roku Stanisław Konstanty Drohojowski ustanowił pierwszy w Pieninach obszar chroniony – prywatny rezerwat zupełny (ścisły). Wskaż, który z wymienionych niżej obszarów został wówczas objęty ochroną?

A. przełom Białki

B. ruiny Zamku Czorsztyn wraz ze wzgórzem zamkowym C. masyw Trzech Koron

D. uroczysko Zielone Skałki

Zadanie 3. [0-1]

Podaj nazwę endemitu pienińskiego rosnącego w ruinach Zamku Czorsztyn.

______________________________________________________________

Zadanie 4. [0-1]

Ochrona łąk w Pienińskim Parku Narodowym polega na:

A. rozsypywaniu na łąkach nawozów sztucznych B. braku ingerencji w ekosystem łąkowy

C. koszeniu i zbieraniu siana

D. cotygodniowym zraszaniu wybranych łąk

Zadanie 5. [0-1]

Jaką część Polski zajmują wszystkie nasze parki narodowe?

A. ok. 1%

B. ok. 2,5%

C. ok. 7,5%

D. ok. 12%

(4)

Zadanie 6. [0-3]

Oceń prawdziwość informacji o Pienińskim Parku Narodowym. Wpisz słowo „Prawda”, jeśli zdanie jest prawdziwe lub „Fałsz” jeśli jest fałszywe.

I. Utwory skałkowe budujące wzgórze zamkowe w Czorsztynie są bogate w skamieniałości.

__________

II. Chryzantema Zawadzkiego występuje pospolicie w całej Polsce. __________

III. Niepylak apollo, którego można obserwować m.in na zamku w Czorsztynie, to płaz ogoniasty. __________

IV. Pieniny zbudowane są głównie z wapieni. __________

V. W Przełomie Dunajca obowiązuje całkowity zakaz kąpieli i nurkowania. _________

VI. W Pieninach niedźwiedź brunatny pojawia się sporadycznie. __________

Zadanie 7. [0-1]

W drugiej połowie kwietnia w pienińskich lasach pojawia się wspaniały kobierzec fioletowych kwiatów. Z niżej wymienionych roślin wybierz tę, która (przyczynia się do powstania tego pięknego zjawiska) jest „sprawcą” tego pięknego zjawiska.

A. szafran spiski

B. śnieżyczka przebiśnieg C. żywiec gruczołowaty D. zawilec gajowy

Zadanie 8. [0-1]

Jaka jest średnia powierzchnia areału zajmowanego przez wilczą watahę?

A. 25 km² B. 50 km² C. 100 km² D. 250 km²

Zadanie 9. [0-2]

Wymień dwie wady w uprawie monokultur leśnych.

1. _________________________________________

2. _________________________________________

(5)

Obecnie powierzchnia lasów w Polsce wynosi ponad 9,2 mln ha, co odpowiada lesistości:

A. 15,9%

B. 20,8%

C. 29,6%

D. 35,7%

Zadanie 11. [0-4]

Poniżej podano pytania dotyczące Gorczańskiego Parku Narodowego, który został utworzony w 1981 roku w celu ochrony centralnej część Gorców. Zaznacz poprawne odpowiedzi lub dokończenia zdań.

I. W Gorczańskim Parku Narodowym lasy zajmują powierzchnię:

A. ok. 50%

B. ok. 70%

C. ponad 90%

II. Jakie zbiorowisko leśne dominuje w Gorczańskim Parku Narodowym w piętrze regla dolnego?

A. kwaśna buczyna górska B. żyzna buczyna karpacka C. bór jodłowo-świerkowy

III. Polany reglowe w Gorcach:

A. powstały w wyniku działań człowieka w związku z pozyskiwaniem terenów pod uprawę, wypas

B. powstały wyłącznie w wyniku klęsk żywiołowych, tj. pożarów i huraganowych wiatrów C. są pierwotnym ekosystemem w piętrach regla dolnego i górnego

IV. Które gatunki zwierząt występują stale na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego?

A. wilk, ryś, głuszec B. niedźwiedź, żubr, łoś

C. salamandra plamista, bielik, norka europejska

(6)

Zadanie 12. [0-4]

Poniżej zamieszczono zdjęcia czterech gatunków drzew liściastych występujących w Polsce.

Wpisz pod rysunkami nazwy gatunkowe rozpoznanych drzew.

A. _____________________________ B. _____________________________

C. _____________________________ D. _____________________________

Na podstawie: http://www.lasy.gov.pl/pl

Zadanie 13. [0-1]

Dokończ zdanie.

Przeciętny wiek polskiego lasu wynosi ___________ lat.

Zadanie 14. [0-1]

Na terenach nizinnych i wyżynnych w Polskich lasach najczęściej występuje:

A. sosna B. świerk C. buk D. dąb

(7)

Wśród zagrożeń środowiska przyrodniczego wyróżniamy trzy kategorie, które zależą od rodzaju czynnika szkodo-twórczego. Dopasuj wymienione przykłady zagrożeń dla lasów do odpowiednich kategorii (A-C), wpisując do tabeli cyfry 1-8. Każdą cyfrę można wykorzystać tylko raz, a do danej kategorii może pasować więcej niż jeden przykład.

1. szkodliwe owady 2. silne wiatry 3. ulewne deszcze

4. zanieczyszczenia przemysłowe

5. grzyby patogeniczne 6. ssaki roślinożerne 7. zaśmiecanie lasu

8. wysokie i niskie temperatury

A. zagrożenia biotyczne B. zagrożenia abiotyczne C. zagrożenia antropogeniczne

Zadanie 16. [0-1]

90% nadwyżki energii słonecznej, jaką otrzymuje Ziemia, prowadzi do:

A. ogrzewania oceanów B. ogrzewania atmosfery C. topnienia lodowców D. ogrzewania lądów

Zadanie 17. [0-1]

Energia przepływa przez wszystkie poziomy troficzne ekosystemu. Jej część jest wykorzystywana przez organizmy do przeprowadzania procesów życiowych. To, co pozostanie, zamienia się w ciepło i ulega rozproszeniu. Proces ten nazywamy przepływem energii.

“Puls życia. Podręcznik do biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej”. Wyd. Nowa Era

Podaj nazwę poziomu troficznego, który zawiera najwięcej energii.

Odpowiedź: ______________________________________

(8)

Zadanie 18. [0-2]

Zaznacz dwa czynniki sprzyjające zwiększeniu odporności lasów:

A. sadzenie monokultur iglastych

B. urozmaicenie borów gatunkami liściastymi C. upowszechnienie odnowień naturalnych D. nasadzanie drzew z odległych terenów

Zadanie 19. [0-4]

Poniżej w punktach A-C podano opisy czterech form ochrony przyrody na terenie Lasów Państwowych. Przypisz do każdego opisu jedną nazwę spośród podanych w ramce (Uwaga – nie wszystkie nazwy powinny zostać wykorzystane).

rezerwaty przyrody ● pomniki przyrody ● parki krajobrazowe ● parki narodowe ● strefy ochronne ● użytki ekologiczne ● ochrona gatunkowa

A. Zwykle pojedyncze okazy przyrody ożywionej bądź nieożywionej. Najczęściej są nimi najstarsze i największe drzewa. W 2019 r. na gruntach w zarządzie LP ich liczba wynosiła 11 314.

Odpowiedź: ________________________________

B. Zostały utworzone w celu ochrony ostoi i stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową lub ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową. W Lasach Państwowych utworzono ich 3893.

Odpowiedź: ________________________________

C. Tworzy się je na terenach o wyjątkowych walorach przyrodniczych i estetyczno- krajobrazowych. Mamy ich w Polsce 123, łącznie zajmują 2,6 mln ha.

Odpowiedź: ________________________________

D. To zwykle obiekty o niewielkiej powierzchni – małe oczka wodne, śródpolne kępy drzew i krzewów, torfowiska, bagna i wydmy. To pozostałości ekosystemów mające znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej.

Odpowiedź: ________________________________

(9)

W miejsce kropek na schemacie wpisz nazwy pięter roślinności w Tatrach (A-F).

Na podstawie: https://epodreczniki.pl/

Zadanie 21. [0-1]

Na schemacie przedstawiono przykładowy łańcuch pokarmowy w ekosystemie wodnym.

Na podstawie powyższego schematu podaj nazwę konsumenta II rzędu.

Odpowiedź: ______________________________________

(10)

Zadanie 22. [0-2]

Wymień dwa zagrożenia bioróżnorodności w oceanach.

1. _________________________________________

2. _________________________________________

Zadanie 23. [0-3]

Na schemacie przedstawiono budowę porostu. Wykonaj poniższe polecenia A-C.

A. Na powyższym rysunku znajdującym się w okręgu zaznacz strzałką i podpisz następujące elementy: komórki glonu oraz strzępki grzyba.

B. Odpowiedz na pytanie: Jakie korzyści z symbiozy z glonami czerpie grzyb?

___________________________________________________________________________

C. Wyjaśnij, co to znaczy, że porosty są organizmami pionierskimi.

___________________________________________________________________________

(11)

Podaj nazwy parków narodowych, których loga przedstawiono poniżej.

A. __________________ B. __________________ C. __________________

Zadanie 25. [0-1]

Dokończ poprawnie zdanie.

Parametr służący do określenia możliwości produkcyjnych lasu, wyrażany w liczbie metrów sześciennych drewna przypadających na jednostkę powierzchni to _________________________________________________.

Zadanie 26. [0-1]

Głównym źródłem emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie jest:

A. stosowanie nawozów sztucznych B. uprawa pól ryżowych

C. hodowla zwierząt

D. stosowanie maszyn rolniczych

Zadanie 27. [0-2]

Oceń prawdziwość informacji dotyczących małej retencji. Wpisz słowo „Prawda”, jeśli zdanie jest prawdziwe lub „Fałsz”, jeśli jest fałszywe.

I. Ogranicza występowanie suszy i powodzi. __________

II. Odtwarza niewielkie zbiorniki i oczka wodne, ale nie tworzy nowych. __________

III. Nie wpływa na różnorodność biologiczną. __________

IV. Spowalnia odpływ wód ze zlewni górskich, a także na obszarach leśnych. _________

(12)

Zadanie 28. [0-1]

O jaką wartość wzrosła średnia temperatury w Polsce w ciągu ostatnich 60 lat?

A. 0,5⁰C B. 1,1⁰C C. 1,7⁰C D. 2,1⁰C

Zadanie 29. [0-3]

Oceń prawdziwość zdań. Jeśli zdanie jest prawdziwe, wpisz obok „Prawda”, a jeśli jest fałszywe, wpisz obok „Fałsz”.

I. Spadek powierzchni lasów w Amazonii związany jest przede wszystkim z rozwojem górnictwa. __________

II. Krajobraz kulturowy to krajobraz przekształcony przez człowieka. __________

III. Rekultywacja to przywrócenie wartości przyrodniczych i użytkowych obszarom zniszczonym przez działalność człowieka. __________

IV. Region Afryki zagrożony pustynnieniem to Sahel. __________

V. Energetyka Islandii oparta jest przede wszystkim o elektrownie węglowe. __________

VI. Główną przyczyną eutrofizacji wód powierzchniowych w Polsce jest zrzucanie gorącej wody chłodniczej przez elektrownie. __________

Zadanie 30. [0-1]

Za powstawanie kwaśnych deszczy i kwaśnych mgieł odpowiada przede wszystkim:

A. transport B. przemysł C. rolnictwo D. turystyka

(13)