Wydziałowy Zespół ds. Oceny Jakości Kształcenia Wydział Filologiczno-Historyczny Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie

1

Częstochowa, 15 lipca 2014 roku

Dziekan

Wydziału Filologiczno-Historycznego Prof. dr hab. Agnieszka Czajkowska

Wydziałowy Zespół ds. Oceny Jakości Kształcenia

Wydział Filologiczno-Historyczny Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie

Członkowie Wydziałowego Zespołu ds. Oceny Jakości Kształcenia na zebraniu w dniu 26 czerwca 2014 roku dokonali podsumowania rocznej działalności dotyczącej oceny jakości kształcenia na Wydziale Filologiczno-Historycznym AJD.

Dokonano analizy działań Zespołów Kierunkowych ds. Jakości Kształcenia ukonstytuowanych na WFH.

W Instytucie Historii podjęto następujące działania:

 Sprawdzanie poprawności merytorycznej autorskich programów zajęć;

 Modyfikacja i aktualizacja Regulaminu Działań Zespołu ds. zapewnienia jakości kształcenia na kierunku historia;

 Przygotowanie harmonogramu hospitacji zajęć w semestrze zimowym;

 Stała konsultacja z koordynatorem ds. współpracy z interesariuszami zewnętrznymi dr K. Milik;

 Dyskusja nad zmianami ankietyzacji pracowników przez studentów, analiza pytań zawartych w ankiecie 2;

 Zapoznanie z systemem oceny wykładowców przy pomocy ankiet ewaluacyjnych wypełnianych on-line;

 Zebranie z opiekunami poszczególnych lat studiów w sprawie ankiet ewaluacyjnych;

 Koordynowanie prac nad programem studiów podyplomowych na kierunku WOS;

 Koordynowanie prac nad efektami kształcenia studiów podyplomowych na kierunku WOS;

 Koordynowanie prac nad programem studiów podyplomowych na kierunku Turystyka i promocja regionu;

 Koordynowanie prac nad efektami kształcenia studiów podyplomowych na kierunku Turystyka i promocja regionu;

 Przygotowanie harmonogramu hospitacji zajęć w semestrze letnim;

 Modyfikacja warunków rekrutacji na rok akad. 2014/2015;

 Przygotowanie nowych warunków rekrutacji na rok akad. 2014/2015;

 Przygotowanie programu wyrównawczego na kierunku historia dla absolwentów;

innych kierunków niż historia studiów I-go stopnia studiujących historię na studiach II-go stopnia;

 Przygotowanie efektów kształcenia dla absolwentów innych kierunków niż historia studiów I-go stopnia studiujących historię na studiach II-go stopnia;

2

 Dyskusja nad awansami naukowymi pracowników IH w kontekście podnoszenia jakości kształcenia na kierunku historia;

 Omówiono zasady współpracy z Wydziałowym Zespołem ds. Oceny Jakości Kształcenia;

W Instytucie Filologii Polskiej zespół podjął następujące działania:

 omówiono procedury służące ocenie jakości kształcenia;

 Dyrektor IFP dokonał weryfikacji programów pod kątem zgodności z sylabusem, zwracając uwagę przede wszystkim na zakładane efekty kształcenia; w kilku przypadkach zalecił zweryfikowanie programu zajęć;

 przedyskutowano wyniki ankietyzacji;

 przyjął i przeanalizował informacje o liczbie studentów na poszczególnych formach kształcenia i typach zajęć. Zespół nie stwierdził nieprawidłowości;

 zapoznał się z informacją, dotyczącą kół naukowych i organizacji uczelnianych funkcjonujących w IFP;

 zespół zwrócił uwagę na konieczność większego upowszechnienia wśród studentów szczegółowych informacji o działalności w/w;

 przyjął sprawozdanie Kierowników poszczególnych Zakładów na temat realizacji przez pracowników tych Zakładów przedmiotowych efektów kształcenia;

 po zakończeniu każdego semestru Zespół sprawdził dokumentację potwierdzającą prawidłowość walidacji efektów kształcenia oraz stosowanych kryteriów oceniania (losowo wybrane przedmioty). W kilku przypadkach KZJK zlecił uzupełnienie dokumentacji.

 zgodnie z postulatem z poprzedniego zebrania członkowie KZJK zwrócili się do interesariuszy zewnętrznych z prośbą o przeprowadzenie ankiety dotyczącej jakości pracy studentów w trakcie praktyk ciągłych. Termin przeprowadzenia ankiet wyznaczono na koniec września 2014 roku.

W Instytucie Nauk Politycznych podjęto następujące działania:

1. Poddano ocenie studentów zajęcia dydaktyczne prowadzone przez pracowników naukowo - dydaktycznych INP.

W semestrze zimowym i letnim studenci Politologii ocenili pracowników realizujących przedmioty na studiach stacjonarnych I i II stopnia. Badania te przeprowadzane były wg nowych zasad w oparciu o ankiety elektroniczne powiązane z systemem USOS. Ich wyniki są obecnie w opracowaniu.

2. Dokonano analizy hospitacji zajęć dydaktycznych

W roku akademickim 2013/2014 zarówno w semestrze zimowym, jak i letnim poddano hospitacji 14 pracowników INP. Jak wynika ze zgromadzonej dokumentacji zdecydowana większość pracowników naukowo – dydaktycznych zatrudnionych w INP wykazała bardzo dobre przygotowanie merytoryczne do zajęć. Nie stwierdzono także większych uchybień w stosunku do wymagań podlegających ocenie.

Wnioski pohospitacyjne wskazują, że zajęcia dydaktyczne INP (w semestrze zimowym i letnim) roku akademickiego 2013/2014 przeprowadzano zgodnie z treścią

3

programów autorskich (sylabusów) na wysokim poziomie merytorycznym, z wykorzystaniem technik multimedialnych, przy dużym zaangażowaniu nauczyciela.

Zalecenia hospitujących dotyczą przede wszystkim ciągłego wzbogacania i uaktualniania literatury oraz utrzymania dotychczasowego poziomu merytorycznego prowadzonych zajęć.

Udoskonalenia wymagają metody i techniki pracy ze studentami zmierzające do aktywizacji ich na zajęciach. W badanym okresie odnotowano działania zmierzające ku aktywizacji ku aktywizacji ich na zajęciach: stosowanie technik multimedialnych, wprowadzanie elementów wykładów interaktywnych. Wszystkie sale dydaktyczne pozostające w zasobach INP posiadają zestaw multimedialny. Pozostałe sale, gdzie odbywają się zajęcia na kierunku Politologia wymagają wyposażenia w sprzęt multimedialny oraz nowoczesne techniczne środki nauczania.

3. Współpraca z Kierunkową Radą Ekspertów Zewnętrznych

Pozytywnie zaopiniowany w roku akademickim 2012/2013 program kształcenia dla kierunku Politologia w obszarach takich jak: samorząd i polityka społeczna oraz mniejszości etniczne i religijne, przez podmioty stanowiące KREZ (Pan Krzysztof Matyjaszczyk Prezydent Miasta Częstochowa, Pan Andrzej Kwapisz Starosta Powiatu Częstochowskiego, Pan Henryk Albert z Zarządu Głównego Towarzystwa Społeczno- Kulturalnego Żydów w Polsce), realizowany był w postaci niezmienionej. Zwracając szczególną uwagę na jakość kształcenia na kierunku Politologia, związaną z przydatnością oferty edukacyjnej dla potrzeb rynku pracy, podjęto starania zmierzające do optymalizacji systemu praktyk studenckich, aby w pełni odpowiadały zapotrzebowaniu lokalnego i regionalnego rynku pracy, stanowiąc możliwości i potencjał dla rozwoju współpracy w obszarze społecznym, kulturowym, politycznym. Działania te pozwoliły na ściślejsze powiązanie programu kształcenia na kierunku Politologia z wymogami potencjalnych pracodawców. Nawiązanie współpracy w ramach Rady Ekspertów Zewnętrznych umożliwiło także podejmowanie wspólnych inicjatyw na rzecz środowiska lokalnego: przedwyborcze badania sondażowe wśród elektoratu wyborczego w wyborach na Prezydenta miasta Częstochowa we współpracy ze studentami INP oraz TV Orion, przygotowania do utworzenia Akademickiego Centrum Badań Opinii Społecznej.

4. Monitorowano proces kształcenia na kierunku Politologia.

Monitorowanie procesu kształcenia na kierunku Politologia jest procesem ciągłym, który opiera się na następujących działaniach:

 weryfikacji efektów kształcenia przeprowadzonej na podstawie arkusza walidacji efektów kształcenia przygotowanego przez każdego nauczyciela naukowo – dydaktycznego prowadzącego zajęcia na kierunku Politologia oraz sprawozdań Kierowników Zakładów w tym zakresie.

 losowej weryfikacji prac studentów. Wyniki tych analiz potwierdzają adekwatność metod oceny studentów do zakładanych celów i efektów kształcenia. Obecny etap prac nad zapewnieniem jakości kształcenia w INP pozwala formułować wnioski na temat wysokiego poziomu realizacji zakładanych efektów kształcenia. Na podstawie analizy dostępnej

4

dokumentacji oraz bezpośredniej weryfikacji działań dotyczących jakości kształcenia podejmowanych prze KZJK wynika, że pracownicy naukowo- dydaktyczni INP stosują zarówno oceny okresowe, jak i oceny podsumowujące. Wśród metod cząstkowych przeważa ocena aktywności studentów oraz analiza przygotowanych i analizowanych na zajęciach projektów – prezentacji. Ocena podsumowująca dokonywana jest przez kolokwia i egzaminy pisemne i ustne.

 weryfikacji kart przedmiotów pod kątem ich zgodności z kierunkowymi i obszarowymi efektami kształcenia. W tym zakresie nie odnotowano uchybień.

 Weryfikację i rekomendację Radzie INP tematów prac licencjackich i magisterskich w kształceniu zaproponowanym przez prowadzących seminaria, pod kątem ich zgodności z programem kształcenia, tematyką seminariów i w powiązaniu ze specjalnościami, a także poziomem studiów.

 Poddanie hospitacji i ocenie ankietowej seminariów dyplomowych i magisterskich. Planuje się także włączenie do oceny jakości kształcenia wybranych losowo prac dyplomowych i recenzji prac dyplomowych. W tym celu powołano Radę Ekspertów w składzie:

o Prof. zw. dr hab. Henryk Ćwięk – Dyrektor INP, przewodniczący o Prof. AJD dr hab. Jerzy Sielski

o Prof. AJD dr hab. Zdzisław Cutter

Pierwsze posiedzenie rady przewiduje się na wrzesień 2014 roku.

 Ciągłą ocenę dostępności pracowników dydaktycznych na konsultacjach, zarówno przez wizytację pracowników w czasie ich konsultacji, jaki i poprzez pytania studentów o dostępność pracowników. Wyniki przeprowadzonego monitoringu w tym zakresie nie pozostawiają wątpliwości co do pełnej dostępności pracowników dla potrzeb studentów (zarówno w formie bezpośredniej jak i e-konsultacji).

5. Koordynowano proces zmian w programie kształcenia w porozumieniu z Dyrekcją INP w roku akademickim 2013/2014 poprzez:

Wypracowanie wspólnie z Dyrekcją INP zmian w siatkach studiów obejmujących m.in. wprowadzenie trzeciej specjalności dla studiów drugiego stopnia (Geopolityka i konflikty w stosunkach międzynarodowych) oraz wprowadzenie zajęć wychowania fizycznego w wymiarze 15 godzin (0 ECTS) na studiach stacjonarnych drugiego stopnia. Zmiany te będą obowiązywały od naboru w roku akademickim 2014/2015.

W Instytucie Filologii Obcych Zespół podjął następujące działania:

1) Monitorując bieżącą sytuację na rynku pracy oraz po konsultacji z interesariuszami, Zespół:

podejmował działania związane z wprowadzeniem nowych specjalizacji na studiach I stopnia:

- dla filologii angielskiej i germańskiej - specjalizacji tłumaczeniowej z rozszerzonym językiem chińskim;

5

- dla filologii germańskiej - specjalizacji Język niemiecki w obszarach zawodowych (specjalizacje te zostaną włączone do oferty kształcenia w Instytucie Filologii Obcych od roku akademickiego 2014/2015; szczegółowe informacje na temat ww. specjalizacji znajdują się na stronie internetowej Instytutu);

dostosował sylwetkę absolwenta do potrzeb rynku pracy, w odniesieniu do języków specjalistycznych i w obszarach zawodowych;

przyjął uwagi na temat potrzeby wyposażenia studentów IFO w podstawową wiedzę na temat pracy z dziećmi/ młodzieżą z dysfunkcjami słuchu, wzroku, ruchu, oraz z dysfunkcjami złożonymi - Zespół podejmie starania, by sprostać temu wymaganiu w roku akademickim 2014/2015;

podjął rozmowy z przedstawicielami partnerskiej placówki edukacyjnej Lehrerseminar Pforzheim (Pforzheim, Niemcy) w sprawie dalszej współpracy - wstępny plan na najbliższe lata przewiduje aktywizację nauczycieli i studentów IFO obydwu specjalności w celu wymiany doświadczenia zawodowego i naukowego oraz stworzenia dla ww. możliwości nauki i nauczania języków obcych z uwzględnieniem szerokiego kontekstu kulturowego (delegacja z Pforzheim planuje przyjazd do IFO w listopadzie 2014 r.).

2) Celem udoskonalenia bieżących programów i metod nauczania, a także poprawy infrastruktury dydaktycznej i warunków prowadzenia zajęć, itp., Zespół:

dokonał korekty istniejących siatek godzin i planów studiów II stopnia na wniosek prowadzących zajęcia (położono nacisk na uzyskanie przez studentów I roku wiedzy teoretycznej i praktycznej niezbędnej do efektywnej pracy nad projektem pracy dyplomowej w ramach danej specjalizacji);

dokonał modernizacji planów studiów II stopnia z uwzględnieniem nowej specjalizacji tłumaczenia i języki specjalistyczne;

określając kierunek dalszych działań, za priorytetowe przyjął:

- poszerzenie oferty kształcenia o studia podyplomowe dla specjalizacji nauczycielskiej;

- rozszerzenie oferty kształcenia o elementy nauczania on line;

- podjęcie starań w celu modernizacji sprzętu IT.

3) W związku z potrzebą bieżącej weryfikacji zakładanych efektów kształcenia na kierunku filologia, Zespół

nadzorował wdrożenie zmian proponowanych przez pracowników IFO na koniec roku akademickiego 2012/2013 (tabela uwzględniająca szczegółowe zmiany w poszczególnych programach nauczania została dołączona do Sprawozdania z działań podjętych przez Zespół ds. Jakości Kształcenia na kierunku filologia w roku akademickim 2012/2013);

dokonał modernizacji efektów kształcenia z uwzględnieniem opinii interesariuszy;

dokonał modernizacji efektów kształcenia z uwzględnieniem nowych specjalizacji powołanych w roku akademickim 2013/2014;

określając kierunek dalszych działań, za priorytetowe przyjął:

- modernizację efektów kształcenia I i II stopnia na podstawie ankiety skierowanej do absolwentów;

- modernizację efektów kształcenia na studiach II stopnia z uwzględnieniem wyników ankiet studentów i pracowników na zakończenie pierwszego cyklu studiów (2012-2014) – ankiety - w przygotowaniu;

- modernizację efektów kształcenia w odniesieniu do j. chińskiego na podstawie opinii potencjalnych kandydatów (ankieta on line).

4) Zespół nadzorował poprawną realizację systemu akumulacji i transferu punktów ECTS,

6

m. in. w związku z wymianą studencką z uczelnią partnerską - Uniwersytetem Technicznym w Dreźnie - w ramach programu Erasmus.

5) Zespół monitorował prawidłowość oceniania studentów na kierunku filologia - nie odnotowano odstępstw od wymogów regulaminowych.

6) Zespół monitorował jakość prac dyplomowych oraz rzetelność ich oceniania - nie odnotowano uchybień w tej kwestii - przyjmowane prace spełniają regulaminowe wymagania stawiane pracom licencjackim i magisterskim.

7) Zespół opracował harmonogram hospitacji zajęć pracowników na początku semestru zimowego i letniego, a także monitorował wdrożenie procedur hospitacji pracowników IFO - nie odnotowano zastrzeżeń w kwestii realizacji hospitacji.

8) Do zadań Zespołu należało także opiniowanie podań studentów dotyczących, m. in., zaliczenia przedmiotów zrealizowanych w ramach studiów na innych uczelniach.

PODSUMOWANIE DZIAŁAŃ ZESPOŁÓW KIERUNKOWYCH:

Zespoły Kierunkowe ds. Jakości Kształcenia pracowały zgodnie z opracowanymi regulaminami i skupiły się na następujących obszarach:

 analiza i weryfikacja efektów kształcenia;

 omówienie wyników ankiet ewaluacyjnych na poszczególnych kierunkach połączone z dyskusją nad ich strukturą i treścią;

 analiza wyników pohospitacyjnych (realizacja zaleceń po hospitowanych zajęciach);

 analiza ankiet przeprowadzonych wśród studentów (w załączeniu zbiorcze opracowanie wyników ankietyzacji na Wydziale Filologiczno-Historycznym

 kontynuacja współpracy z interesariuszami zewnętrznymi;

 monitorowanie losów zawodowych absolwentów;

Raport opracował zespół w składzie:

dr Małgorzata Niemiec-Knaś

dr hab. Artur Żywiołek – przewodniczący Zespołu