Temat: Filozofowie czyli miłośnicy mądrości.
(2 godz. lekcyjne)
Materiał w podręczniku str. 71- 72.
Zapisz w zeszycie
!. Filozofia(z gr. phileo- miłuję; sophia- mądrość)- umiłowanie mądrości.
2. Co to jest filozofia? Wg słownika wyrazów obcych:
- filozofia to wiedza dążąca do poznania bytu, myślenia oraz najogólniejszych praw rządzących człowiekiem, społeczeństwem i przyrodą.
3. Filozofia grecka stworzyła konkurencyjne wobec mitów narzędzie poznania- za pomocą rozumu filozofowie próbowali opisać rzeczywistość- i w ten sposób filozofia stała się źródłem dzisiejszej nauki.
4. Pierwsze pytania filozofów dotyczyły podstawowych kwestii:
- jak powstał świat?
- skąd się wziął człowiek?
- jaki jest sens istnienia?
- jakie wartości są ważne w ludzkim świecie?
5. Dzieje filozofii greckiej:
a- tzw. jońska filozofia przyrody:
- Tales z Miletu- upatrywał początku w wodzie
- Heraklit z Efezu- twierdził, że wszystko wywodzi się z ognia
- Demokryt z Abdery- stworzył koncepcję materii zbudowanej z atomów b- tzw. ateńska szkoła filozofów(V w. p.n.e.)
-Zapoznaj się z sylwetkami filozofów i krótko zapisz ich teorie filozoficzne.
SOKRATES
(ok. 470 p.n.e. - 399 p.n.e.)
Grecki filozof starożytny. Jest on, obok Platona i Arystotelesa, uważany za największego filozofa starożytności. Dlatego wcześniejsza filozofia nazywana jest przedsokratejską.
Ojciec Sokratesa trudnił się kamieniarstwem, matka natomiast była akuszerką. Okrył się sławą w związku z faktem, że wdawał się w rozprawy z ludźmi przypadkowymi, najczęściej przechodniami.
Wykrywał na przykład sprzeczności w słowach wypowiedzianych przez jego rozmówców lub zręcznie naprowadzał współrozmówców na tok rozumowania jaki chciał podjąć. Sokrates był autorem słynnej maksymy: „Wiem, że nic nie wiem”. Wierzył tymczasem w cnotę i dobro, a dobro utożsamiał w prostej linii ze stanem wiedzy. Filozof zgromadził wokół siebie zastępy zwolenników, z których wielu zostało jego uczniami, m.in. słynny później Platon, czy Ksenofont. Równie wielkie były jednak również rzesze jego wrogów. Wysunięto wobec niego oficjalne oskarżenia w momencie gdy miał już 70 lat.
Uznano, że jest winny tak zwanej bezbożności oraz wpływu demoralizującego młodzież. Skazano go w
efekcie na śmierć. Sokrates zmarł wskutek otrucia (prawdopodobnie cykutą) w 399 r. p.n.e. w Atenach.
Filozofia Sokrates uważał, że filozofia powinna przynosić społeczny dobrobyt. Próbował ustanowić system etyczny oparty na ludzkim rozumie, a nie doktrynie teologicznej. Sokrates wskazał, że wybór człowieka jest motywowany pragnieniem szczęścia. Ostateczna mądrość pochodzi z poznania siebie.
Im więcej człowiek wie, tym większa jest jego zdolność rozumowania i dokonywania wyborów, które przyniosą prawdziwe szczęście. Sokrates uważał, że przekłada się to na politykę, a najlepszą formą rządu nie jest ani tyrania, ani demokracja. Zamiast tego, kraj winien być rządzony przez osoby, które miały największe umiejętności, wiedzę i cnotę oraz posiadające pełne zrozumienie siebie.
PLATON
(ok. 427 – 347 p.n.e.)
Był greckim filozofem. Stworzył system filozoficzny zwany idealizmem platońskim. Był uczniem Sokratesa a mistrzem Arystotelesa.
Platon mógł się poszczycić pochodzeniem arystokratycznym. Przykładem były więzy krwi łączące go ze słynnym Solonem. Młodość Platona ubiegła mu pod znakiem zaangażowania w politykę Aten.
Punktem zwrotnym w jego życiowej orientacji była przegrana Aten w konflikcie peloponeskim. Został uczniem Sokratesa. Śmierć jego mistrza spowodowała natomiast, iż emigrował. Był w Italii i Egipcie ucząc się filozofii i kultury. W efekcie wrócił do ojczyzny zakładając swą Akademię Platońską, mógł zatem nauczać, a nawet miał sposobność by przedstawić koncept takim tyranom jak Dionizjusz I z Syrakuz i Dionizjusz II Młodszy. Szybko doczekał się posłuchu i uznania wielu wybitnych, w tym uczniów, wśród których był na przykład Arystoteles, który uważał Platona za bliskiego boskości. Dzięki
temu, ale i metodom rejestracji nauk, dziś wiemy, że istnieją oryginalne źródła wiedzy, którą Platon wykładał. Zwłaszcza mowa tu o jego dziewięciu tetralogiach, pełnej obszernej i gruntownej wiedzy na tematy dotyczące wielkiej ilości spraw, począwszy od odwagi, roztropności i cnót, skończywszy na retoryce, nieśmiertelności duszy, miłości, aspektach poznania i państwie. Dziełami Platona
zapisanymi jako wyraz wspaniałego dorobku starożytności są takie tytuły jak „Państwo”, „Prawa”, czy też Parmenides”.Platon odszedł w 347 roku p.n.e., zostawiając po sobie Akademie, która przetrwała do VI wieku n.e.
ARYSTOTELES
(384 p.n.e. – 322 p.n.e.)
Jest jednym z trzech (obok Sokratesa i Platona) najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji.
Nazywany bywa też Stagirytą lub po prostu terminem “Filozof”.
Arystoteles pochodził ze świetnej rodziny lekarzy. Rok 367 p.n.e. oznaczał jego przybycie do Aten przy jednoczesnym wstąpieniu do Platońskiej Akademii, w której spędził aż dwadzieścia lat – najpierw będąc uczniem, asystentem Platona, następnie już jako działający badacz i nauczyciel. Po śmierci Platona wiele wskazywało na to, że to Arystoteles obejmie opieką platońską Akademię, jednak członkowie tej placówki postanowili wybrać na stanowisko zawiadującego Akademią siostrzeńca Platona. Arystoteles pracował później przez pewien czas jako lekarz i nadworny doradca władcy kolonii Assos, Hermeasa. Około 343 roku natomiast Filip Macedoński wybrał Arystotelesa na
nauczyciela młodego Aleksandra. Arystoteles uczył go nauk i zjawisk aż do objęcia władzy przez Aleksandra Wielkiego. Powrócił później do Aten, gdzie założył własną szkołę, lecz wzorowaną na Akademii, mianowicie Likejon (Liceum). Zmarł w Chalkis w roku 322 p.n.e.. Do dziś zawdzięczamy mu wypracowanie niezwykle interesującego i prawdziwego systemu filozoficznego, wyprowadzonego z platonizmu, ale opozycyjnego w stosunku do nauk platońskich. Uważał, że korzenie wiedzy człowieka pochodzą z doświadczenia, a nie, jak chciał Platon – z nikłego wspomnienia doskonałego świata.
- Wybierz i zapisz te sentencje filozofów, które najbardziej ci się podobają.
ZŁOTE MYŚLI
SOKRATES:
„Wiem, że nic nie wiem.”
„A złota obym miał tyle, ile ani unieść, ani uciągnąć nie potrafi nikt inny, tylko ten, co zna miarę we wszystkim.”
„Bać się śmierci jest tym samym, co mieć się za mądrego, nim nie będąc.”
„Człowiek nie żyje, aby jadł, ale je, aby żył.”
„W całym życiu szanuj prawdę tak, by twoje słowa były bardziej wiarygodne od przyrzeczeń innych.”
„Strzeż się ludzi, którzy są pewni tego, że mają rację.”
PLATON:
„A jeżeli się do rządów zabiorą ludzie ubodzy i jeśli łaknący dóbr osobistych dorwą się do dobra publicznego, aby je rozdrapywać dla siebie, wtedy nie ma sposobu. Zaczną się walki o władzę i taka wojna domowa wewnątrz państwa zgubi i samych walczących i zgubi resztę państwa.”
„Nikt nie jest sprawiedliwy z dobrej woli, tylko z musu, bo sprawiedliwość to nie jest dobro dla jednostki.”
„To, co nadaje prawdę przedmiotom poznania a poznającemu daje moc poznawania, nazywaj Ideą Dobrą.”
ARYSTOTELES:
“Doskonała przyjaźń rodzi się między dobrymi oraz między tymi, co osiągnęli jednoczący stopień cnoty.”
“Wszyscy ludzie z natury pragną wiedzy.”
“Małość człowieka polega na jego pospolitości.”
“Wykształcenie jest w chwilach pomyślności ozdobą, a w chwilach nieszczęścia – schronieniem.”
“Z życia najlepiej odchodzić jak z uczty: ani spragnionym, ani pijanym.”
