Remigiusz Sobański
"Österreichisches Archiv für
Kirchenrecht", 22, 1971 : [recenzja]
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 16/1-2, 309-310
P ra w o kanoniczne 16 (1973) n r 1—2 PRZEGLĄ D CZASOPISM
Ö STERREICH ISCH ES A R C H IV F Ü R KIRC HEN RECH T 22 (1971).
H. S c h w e n d e n w e i n w a rt. P roblem e u m die soziale S ic h erh e it der
P riester u n d O rdensleute (s. 3—27) p orusza p roblem zabezpieczenia m a
terialn eg o n a staro ść księży i zakonników . A u to r zw raca uw agę, że za bezpieczenie ta k ie o b ejm u je dziś p raw ie w szystkich obyw ateli w A u strii. S taw ia przeto pytan ie, czy nie należałoby objąć nim ta k że księży i za konników . A u to r n a jp ie rw uzasadnia, dlaczego zagadnienie to torow ało sobie n a g runcie kościelnym drogę z ta k dużym i oporam i. Były to n a j p ie rw obaw y przed k anonicznym i k om plikacjam i, ja k ie m ogłyby w y n ik n ąć z w prow adzenia do K ościoła m odelu p ra co w n ik — pracodawca. O baw iano się ro zlu źn ien ia dyscypliny kościelnej. W reszcie były w ą tp li w ości, czy ta k ie zabezpieczenie je st do pogodzenia z ideą ubóstw a. S chw endenw ein w y k az u je bezzasadność tych obaw . R ozw ażania p ra w n o - -h isto ry czn e oraz zw rócenie u w agi na w spółczesne d o jrzew anie w K oś ciele p ra w człow ieka pro w ad zą go do odpow iedzi pozytyw nej.
P. W i r t h w art. G ebührenordnung. Vorschläge fü r eine gem einsam e
K ostenregelung der kirch lich en G erichte in der B u n d esrep u b lik D eu tschland (s. 28—41) p o stu lu je u jednolicenie kosztów sądow ych, k tó re
w N R F w a h a ją się od 25 do 200 m arek .
G. W e i t l i n g p rze d staw ił a rty k u ł K irche u n d V o lk in D änem ark.
K irchliche G esetzgebung ung kirchliches L eb en in D änem ark im 19. u n d 20. Ja h rh u n d ert (s. 85—109). C elem tego a rty k u łu je s t przed staw ien ie
podstaw ow ych zasad duńskiego p ra w a w yznaniow ego i sy tu a cji p ra w n e j duńskiego kościoła narodow ego. Kościół ew a n g elick o -lu te rsk i je st d u ń skim kościołem narodow ym , ale nie je s t kościołem państw ow ym . P a ń stw o d uńskie je s t p ań stw em bezw yznaniow ym , w ychodzi je d n a k z za łożenia, że je st jego obow iązkiem p o p ie ra n ie kościoła, do którego należy w iększa część ludności. P ań stw o w y zn aje zasadę to le ran cji relig ijn ej: przynależność albo nieprzynależność do jakiegokolw iek kościoła nie może pozbaw iać obyw atela jakichkolw iek praw . Spod te j to le ran cji je s t w y ję ty król, k tó ry w m yśl obow iązującego p ra w a m usi należeć do Kościoła ew angelicko-luterskiego. Chociaż kościół duński je s t kościołem n aro d o w ym , a nie państw ow ym , to je d n a k jego s tr u k tu r a p ra w n a nosi w szel kie cechy s tr u k tu r kościoła państw ow ego.
J. Z u z e к w a rt. H at die katholische K irche die Ju risd ik tio n der
o rth o d o x en B ischöfe nach d em zw e ite n V a tik a n isc h en K o n zil a n erka n n t oder nicht? (s. 109—128) d aje pozytyw ną odpow iedź n a pytan ie, czy So
b ór W aty k ań sk i I I u zn ał w ładzę ju ry sd y k cy jn ą biskupów p raw o sła w nych. P rzesłan k i, na k tó ry ch au to r o p iera sw ą arg u m e n tac ję , to 1) nie
310 P rz e g lą d c z a so p ism [2]
m ożna tw ierdzić, że n ie pozostają w dobrej w ierze i konsekw etnie nie m ożna o nich m ów ić jako o h ere ty k ac h czy schizm atykach podległych karo m kościelnym , 2) nie m ożna zaprzeczyć, że — aczkolw iek w sposób niepełny — przynależą do Kościoła.
N. G r a s s p rze d staw ił przyczynek do najnow szej h isto rii k anoni- sty k i w A u strii Z u r jü n g ste n kanon istisch en W issenschaftsgeschichte in
Ö sterreich u n te r u n d ob der E nns 1595 und 1609 (s. 273—290) za ją ł się
zagadnieniem rozw odu w dw óch p ro jek tach p ra w a krajow ego dw óch pro w in cji austriack ich . M a teria ł w ykorzystany przez a u to ra je st tym ciekaw szy, że chodzi o praw o prow incji, k tó ry ch w ładca był katolikiem .
Do dziedziny p ra w a w yznaniow ego należy przyczynek H. F l a t t e n a
Z u r R ech tsstellu n g des kölner P riestersem inars. K onkordatsrechtliche E rw ägungen zu r Rechtslage im L and N o rd rh ein -W estfa len (s. 290—299).
Chodzi o zagadnienie, czy w św ietle obow iązującego w N RF p ra w a w y znaniow ego m ogą w diecezjach, n a któ ry ch te re n ie z n a jd u ją się fa k u l te ty teologiczne, istnieć se m in a ria duchow ne z pełnym p rogram em s tu d ium teologicznego (a nie tylko służące przygotow aniu ascety czn o -p rak - tycznem u).
P ra w n o -w y zn a n io w ą p ro b lem aty k ą członkostw a Kościoła za ją ł się C h r . L i n k w art. K irchenrechtliche un d staatskirchenrechtliche Fra
gen des kirch lich en M itglideschaftrechts (s. 299—322). Z agadnienie człon
k ostw a K ościoła tk w i w szeregu u kładach odniesienia. N ależy do cie kaw szych zagadnień teologicznych, kanonicznych, a także w sferze p ra w a państw ow ego. A u to r pośw ięca uw agę ciekaw ym i złożonym zagadnie niom, ja k ie z p roblem u przynależności do K ościoła w y n ik ają d la p ra w a państw ow ego — w tym w y p ad k u d la p ra w a N R F i A ustrii. P u n k tem zapalnym całej p roblem atyki, om aw ianej przez au to ra n a tle szeregu k o n k retn y c h przykładów , je st p o d atek kościelny. A utor stoi n a sta n o w isku, że zgłoszenie w obec w ładz państw ow ych w ystąpienia z Kościoła (dla uw oln ien ia się od p o d atk u kościelnego), je st tylko uw olnieniem się od konsekw encji p ra w a państw ow ego zw iązanych z przynależnością do jakiegoś w yznania. In n y m zaś problem em jest, czy w ładza kościelna za stosuje sa n k cje k a rn e wobec ta k ich osób — odnośnie do tego zagadnie n ia zajęła ju ż stanow isko k o n feren c ja biskupów NRF. A u to r kończy uw agą, że ju ry sp ru d e n c ja św iecka niew ątpliw ie zaostrzy spojrzenie k a- nonistów i teologów na to zagadnienie.
K s. R. S o bański
PER IO DICA DE RE M ORALI CANONICA LITUR G ICA
Rom ae, P on tificia U niv ersitas G regoriana. Vol. 60(1971) fase. 4.
Z estaw arty k u łó w tego zeszytu „P eriodica” (podobnie ja k i n astęp nego: 1(72) zaw iera re fe ra ty w ygłoszone w ram ach sym pozjum k
