Stefan Mizera
Sukces adwokatury austriackiej w
walce o pełną odpłatność za usługi
adwokackie świadczone na rzecz
osób uznanych za ubogie
Palestra 17/3(183), 99-101
N r 3 (183) P raw o za granicą 99
zdaniem końcow ym ”, lecz kry ty czn ą i odpow iedzialną oceną całokształtu sp raw y oraz dowodów zeb rany ch na korzyść oskarżonego.
K ażdy św iadom sw ej odpow iedzialności obrońca, k tó rem u znana jest w ina oskarżonego, czego się jed n ak ten w ypiera, nie podejm ie się obrony bądź też zrezy g nu je z niej, jeżeli oczywiście jest to m ożliw e bez u jem ny ch konsekw encji dla oskarżonego. Jeżeli nie jest to m ożliwe, obrońca stan ie wówczas wobec konieczności w y b o ru m iędzy obow iązkiem m ówie nia p raw d y z jed n ej stro n y a obow iązkiem zachow ania tajem n icy zawo dow ej z drug iej, u c h y la jąc się w ten sposób od tego, by stać się jego poplecznikiem , ale i n ie szkodząc m u zarazem . W ydaje się, że obrońca, k tó rem u oskarżony w pełn i zaufał, znajdzie w końcu w łaściw ą drogę do w yjścia z takiej konfliktow ej sytuacji.
T łu m a czył adw. S te fa n M izera
2.
S u k ce s adwokatury austriackiej
w w alce o pełnq odpłatność za usługi adw okackie św iadczone na rz e c z osób uznanych za ubogie
C odzienna i p raw n icza p rasa a u stria c k a 1 nadała ostatnio d u ży rozgłos orzeczeniu T ry b u n a łu K o n sty tu cy jn eg o R epubliki Zw iązkow ej A ustrii z dnia 19 g ru d n ia 1972 r., na m ocy którego podlegają u chyleniu, jako sprzeczne z p raw em k o n sty tu cy jn y m , te przepisy z a w arte w zw ykłym ustaw o daw stw ie k rajo w y m , k tó re regulow ały dotychczas u p raw n ien ia słabszych ekonom icznie obyw ateli do uzyskiw ania n ieod p łatn ej pom ocy p raw n e j od adw okatów , nazyw ane potocznie „p raw em ubogich” (das A r m e n re c h t) z.
W iadom ość o ty m niezm iernie w ażnym dla a d w o k a tu ry au striack iej orzeczeniu w yw ołała początkow o w opinii publicznej duże poruszenie. In te rp re to w a n o bow iem stanow isko T ry b u n a łu K o n sty tu cy jn eg o jako u ch y len ie obow iązku zastępow ania stro n y w procesie cy w ilnym bądź obrony z u rzędu osób ubogich w n ieodpłatnej form ie, gdy tym czasem tre ść w spom nianego orzeczenia b y n a jm n ie j nie u stala zniesienia tego obowiązku.
W iedeński adw o k at H. G ussenbauer, k tó ry w sk u tek złożonej do T ry b u n a łu K o n sty tu cy jn eg o skargi spow odow ał w ydanie decyzji przez te n T ry b u n ał, w y ja śn ił następu jąco m o ty w y swojego w niosku:
„Nie kw estionow ałem sam ej zasady, gdyż in sty tu cja p raw a ubogich je st ze w zględów socjalnych bezw arunkow o konieczna, n ato m ia st w a l czyłem o podniesienie tzw . ryczałtow ego w ynagrodznia z tego ty tu łu do cztero k ro tn ej w ysokości oraz o now y system jego podziału” . 1 2
1 „ D ie P r e s s e ” z d n ia 21 g r u d n ia 1972 r.; m ie s, ö s te r r e ic h is c h e s A n w a l t s b l a t t ” , sty c z e ń 1973 r ., zesz. 1.
2 A n a lo g ic z n ą i n s t y t u c j ą p r z e w id z ia n ą w p o lsk im p r a w o d a w s tw ie p rz e p is y a r t . 117—124 k .p .c . o r a z a r t . 74—75 k .p .k .
Praw o za granicą Nr 3 Ci3>
100
W skali rocznej zastępstw o ubogich lub obrony z u rzęd u przed są d a mi w A u strii m a m iejsce w ok. 10.000 spraw ach. T y tu łe m w ynagrodzenia za pow ierzone adw okatom w zw iązku z ty m czynności rząd a u stria c k i staw ia do dyspozycji izb adw okackich — ze środków budżeto w ych — określoną roczną sum ę ryczałtow ą, w ynoszącą ostatnio 15.250.000 szylin gów \ Pow yższa sum a zasila w całości F undusz m ający na celu zabezpie czenie sy tu acji m ate ria ln e j adw okatów w zw iązku z ich podeszłym w ie kiem . Oznacza to, że adw okat, k tó rem u p rzy pad n ie pełnić zastępstw o lub obronę z urzędu, obow iązany je s t w ykonać to zadanie n ieo d p łatn ie a zarazem bez uzyskania pokrycia poniesionych przez niego w y d atk ó w w gotówce.
Z porów nania w ym ienionej w yżej su m y budżetow ej z liczbą z a stę p stw ubogich w ynika, że p rzyp ad ająca na jednego adw o kata należność za św iadczone usługi odpow iada — w edług w yliczeń adw. G ussenba- u e ra — tylko 1/4, a w edług urzędow ych w yliczeń — 1/3 norm alnego w ynagrodzenia taryfow ego adw okatów . T aki stan rzeczy sta ł się w łaśnie p u n k tem w yjścia i podstaw ą w niesionej do T ry b u n a łu K o n sty tu cy jn eg o sk arg i o p artej na naru szen iu k o n sty tu c y jn e j zasady równości. N ie m a bow iem poza a d w o k atu rą tak iej g ru p y zaw odow ej, k tó ra by b y ła obo w iązana świadczyć nieo dp łatn ą bądź „nie dopłaconą” pracę.
T ry b u n a ł K a n sty tu c y jn y dał w sw ym orzeczeniu w yraz przekonaniu, że reg u lacja praw n a, w edług k tó rej adw o kat obow iązany je s t św iadczyć nieodpłatnie usługę adw okacką (dopóki nie m a ona nikłego znaczenia), stw arza sy tu acje nierów nego tra k to w a n ia ad w o kata w porów n aniu z in nym i zawodowo czynnym i osobami, czego nie da się niczym uzasadnić. U chylenie przez T ry b u n a ł K o n sty tu c y jn y om aw ianej pow inności a d w okatów w jej dotychczasow ej postaci n ak ład a w konsekw encji na M inistra Spraw iedliw ości obowiązek spow odow ania now elizacji uznanych za sprzeczne z praw em dotychczasow ych przepisów w tym zakresie. N ow elizacja ta pow inna — w św ietle stanow iska T ry b u n a łu — nastąpić do dnia 30 listopada 1973 r. Oczywiście, ja k to w yżej zaznaczono, nie m ożna zniw eczyć sam ej zasady zastępstw a adw okackiego czy obrony z u rzędu osób ekonom icznie słabszych ani też naruszyć podstaw zaopatrzenia em erytaln eg o adw okatów austriack ich.
Z daniem in icjato ra skarg i do T ry b u n a łu K o nsty tu cy jn eg o adw. G us- senb au era (który w niósł ją w praw dzie w im ieniu w łasnym , ale działał w in teresie całej k o rp o racji zaw odow ej) należy się spodziewać, że nowa reg u lacja p raw n a doprow adzi do zm iany system u w ynagrodzeń zas tęp stw czy obrony z urzędu. U trzy m a się praw dopodobnie system r y czałtow ego w ynagrodzenia, ale zostanie ono trz y -lu b cztero k ro tn ie pod wyższone. D ecyzje o tym , kom u i w jak im zakresie m a być w przyszłości udzielona nieodpłatnie pomoc p raw n a ze stro n y adw okata, należeć będą zapew ne — ta k jak dotychczas — do k o m p etencji sądu. N atom iast na organach izb adw okackich (die Kam m erausschU ssen) ciążyłby nadal obowiązek pow oływ ania adw o k ata do wzięcia udziału w k o n k retn e j spraw ie.
A dw okatura au striack a odniosła dzięki om aw ianem u orzeczeniu T ry b u nału K o n sty tu cy jn eg o duży sukces, k tó ry w zm ocni system św iadczeń 3
N r 3 (183) K o m u n ik a ty .101
em e ry ta ln y ch dla adw okatów i zapew ni ich re a ln ą w artość, dostosow aną do zm iennych w a ru n k ó w ekonom icznych (np. w sk u te k procesów in fla cyjnych). N ależy dodać, że adw okatom au striack im p rzy słu g u je w m yśl obow iązujących w A u strii przepisów roszczenie o w y p ła tę św iadczeń em ery taln y ch z kas k rajo w y c h izb adw okackich.
Opracował adw. S tefa n M izera
M O M m i K / i r
S Ł O W N IK B I O G R A F I C Z N Y A D W O K A T Ó W P O L S K IC H
K w e r e n d a Nr 4
R edakcja Słow nika B iograficznego A dw okatów Polskich, zbierając m a te ria ły o życiu w yb itn y ch p rzed staw icieli p a le stry polskiej, poszukuje przy pom ocy niniejszej k w e re n d y bliższych in fo rm acji o adw o katach pol skich z P e te rsb u rg a (okres przed R ew olucją Październikow ą), a w szcze gólności o adw okatach:
1) W łodzim ierzu S p a s o w i c z u (1829— 1906), 2) Z ygm uncie R y m o w i c z u ,
3) B olesław ie L s z a n o w s k i m , założycielu „ L u tn i” w P e te rs bu rgu ,
4) B ohdanie K u t y ł o w s k i m , rad cy p raw n y m Koła Polskiego przy Radzie P aństw a,
5) M ieczysław ie K o z ł o w s k i m (1876— 1927),
6) S tanisław ie K o s t r o w i c k i m , czł. Tow. Rolniczego M iń skiego.
Będziem y wdzięczni za przek azan ie nam tak ic h inform acji. Załączam y zarazem w zór an k iety b iograficznej, o rie n tu ją c y co do zak resu danych szczególnie nas in teresu jący ch .
G dyby to było możliwe, p rosim y rów nież o p rzekazanie nam zdjęć fo tograficzn y ch i ew en tu aln ie d o ku m en tó w (czy odpisów) w iążących się z te m a te m naszego poszukiw ania.
E w en tu aln ie nadesłane nam p ro je k ty gotow ych biogram ów będą — po ich zw eryfikow aniu przez R edakcję — honorow ane z chw ilą oddania do d ru k u Słownika. W ydanie S łow nika planow ane jest za 2—3 lata.
*
A N K IE T A B IO G R A F IC Z N A
1. Imię, nazwisko, m iejsce i d a ta urodzenia, d a ta śm ierci, ew en tu aln ie rów nież ciekaw sze szczegóły pow iązań rodzinnych, pochodzenie spo łeczne.
