Stefan Sołtyszewski
Komisje soborowe
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 5/3-4, 303-319
Ks. M arian M y r с h a Dr Praw a Kanonicznego i Dr Praw, Profesor A kadem ii T eologii K atolickiej i K atolickiego U niw ersytetu Lubelskiego, P r a w o K a r n e , Kom entarz do P iątej K sięgi K odeksu Praw a K a nonicznego, Tom II, K a r a, Część I, Przepisy ogólne, W arszawa 1960, A kadem ia Teologii K atolickiej w W arszawie.
J e s t to p o tę żn a k siążk a, iicząca 1032 stro n y d ru k u . To je d e n z trzech tom ów , w k tó ry c h A u to r za m ie rz a w yłożyć całość zarów no daw nego, ja k i obecnie obow iązującego p ra w a k a rn e g o kościelnego. T reścią to m u pierw szego będzie an a liz a p rz e stę p stw a , ja k o p ostaci ogólnej. Część p ie rw sz a to m u drugiego (p rzedm iot n in ie jsz ej recenzji) je s t pośw ięcona w y k ład o w i n a te m a t ogólnych elem e n tó w k a r y (część d ru g a tego to m u om ów i poszczególne ro d z a je k a r oraz śro d k i k a r n e i pokuty). Tom trz e c i o b ejm ie część szczególną p ra w a k arn e g o kościelnego, tj. poszczególne p o sta cie p rz e stę p s tw a (species delicti) oraz grożące za te p rz e stę p s tw a k a ry . A u to r u sp ra w ie d liw ia rozpoczęcie w y k ła d u od to m u drugiego p ra k ty c z n y m i p o trze b am i stu d e n tó w uczących się kościelnego p ra w a k arn e g o . J e s t to okoliczność z a słu g u jąca n a u w zględnienie. Z re sz tą c a łość w y k ła d u nie u cierp i n a tym ani m etodycznie an i m e try to ry c zn ie. J a k k o lw ie k p rz e stę p stw o sta n o w i p riu s w sto su n k u do k a ry , to je d n a k je s t ona zarów no ja k o zjaw isk o psycho-społeczne, ja k o te ż ja k o u r e g u lo w a n a i u n o rm o w a n a in s ty tu c ja p ra w a k arn e g o n a ty le czym ś s a m odzielnym , że m oże sta n o w ić o d ręb n y p rze d m io t ro zw aż an ia n iezależ n ie od w y k ła d u dotyczącego p rze stęp stw a.
Jeżeli chodzi o u w agi ogólne dotyczące w a rto śc i rec en zo w a n ej p racy , należy stw ierd zić, że je j u k ła d je s t p rz e jrz y sty i m etodycznie p r a w id łow y. O m aw ia ją c poszczególne elem en ty k a r y u reg u lo w a n e przez kodeks p r a w a kanonicznego, A u to r n a ś w ie tla je ogólnym i uw ag am i te o re ty c z nym i, ry sem h isto ry c zn y m (n iejed n o k ro tn ie m ocno p o d budow anym ) oraz d an y m i praw no.-porów naw czym i. W ty m o sta tn im w zględzie A u to r nie zad o w ala się k o m p a ra ty s ty k ą o b e jm u ją c ą li ty lk o o b ow iązujące p ra w o k a r n e polskie (kodeks k a rn y oraz szereg u sta w k a rn y c h dodatkow ych), lecz ro zszerza ją ró w n ież n a p r o je k t przyszłego ko d ek su k a rn e g o P o l sk ie j R zeczypospolitej L udow ej oraz u sta w o d aw stw o k a rn e p a ń s tw obcych, zw łaszcza p ra w o k a rn e rad z iec k ie i k odeks k a rn y sz w a jc arsk i. A u to r w y k o rz y sta ł w iele źró d eł i o b fitą lite r a tu r ę d o tyczącą o m a w ia nych p ro b lem ó w (w ykaz tego m a te ria łu o b e jm u je 37 stro n d ruku). F a k t te n w po łączen iu z m e to d ą o p rac o w a n ia k w a lifik u je o m a w ian ą k siążk ę
304
Z D Z I S Ł A W P A P I E R K O W S K I[2]
n ie ty lk o n a w y cz erp u jąc y p o d ręczn ik u n iw e rsy te c k i, lecz rów n ież n a p o w aż n e dzieło o c h a ra k te rz e b ad aw czo -n au k o w y m .K o n k re tn ą ocenę m e ry to ry c z n ą tw ie rd z e ń i p o glądów za w a rty c h w rec en zo w a n ej p rac y ograniczam do ty c h je j części, k tó re odnoszą się do ro zw aż ań n a tu ry ogólnej oraz polskiego p ra w a k arn e g o . N ie uw ażam się n a to m ia st za k o m p e ten tn eg o do p o ru sz a n ia za g ad n ień z dziedziny p r a w a k arn e g o kościelnego, zw łaszcza w c h a ra k te rz e au to ry ta ty w n e g o głosu re c e n z e n ta i k ry ty k a .
W sy te m a ty cz n y m w ykładzie tego z jaw isk a społecznego, ja k im je st k a r a , okazał się A u to r d o b ry m a rc h ite k te m i k o n stru k to re m . N a so lid n ych fu n d a m e n ta c h w znosi coraz to w yższe k o n d y g n ac je budow y. W spo sób w y cz erp u jąc y o m aw ia w ięc n ap rz ó d pojęcie, isto tę i cel k a ry , ilu s tr u ją c te za g ad n ie n ia je j socjologicznym (tzn. ja k k a r a p rz e d sta w ia się fak ty c z n ie w św ie tle ew olucji) i filozoficznym (ra cjo n a ln e u za sa d n ien ie k a ry , czyli te o rie k arn e ) asp ek te m . Z a sta n a w ia ją c się nad is to tą k a ry słu szn ie stw ie rd z a A u to r, że je s t n ią odw et, czyli o d p ła ta za p rz e s tę p stw o (m alum passionis p ro p te r m a lu m actionis). K a ra m oże m ieć p ew n e cele, a le nie je s t to cel idealny, lecz p ra k ty c z n y , p o le g ają cy n a tym , by ta m , gdzie to je s t m ożliw e, w y k o n an ie k a ry k sz tałto w ało się ja k n a jb a rd z ie j celow o i rac jo n a ln ie , a w ięc w sposób p ro w ad zący m ożliw ie sk u te cz n ie do reso c jaliza cji przestęp cy , k tó ry sw oim an tyspołecznym zach o w an iem w y rz u cił się poza n aw ias n o rm aln eg o i ureg u lo w an eg o ży cia społecznego. F a k t, że p rz e stę p c a odbyw a k a r ę np. pozb aw ien ia w o l ności, je s t elem e n te m o d p łaty , nie m a jąc y m nic w spólnego z żadnym z a sadniczym celem , n a to m ia st sposób odbycia te j k a r y je s t zag ad n ien iem p ra k ty c z n ie celow ego i rozum nego je j w y k o n an ia . Jeżeli koniecznie chciano by m ów ić o ja k im ś id e aln y m i zasadniczym celu k a ry , należy stw ierd zić, że je s t nim odczucie dolegliw ości tk w ią c e j w tre śc i k a ry . N a to m ia st p o p ra w a przestęp cy , p re w e n c ja sp e cja ln a, p re w e n c ja g en e r a ln a i ró żn e in n e tego ro d z a ju z ja w isk a nie n ależ ą do isto ty k ary . One m ogą oddziaływ ać ubocznie i p ośrednio, nie są n a to m ia st zasadniczym ro z ra c h u n k ie m m iędzy p rz e stę p c ą i n aru szo n y m p rzez niego p o rząd k iem p raw n y m .
Po om ów ieniu podstaw ow ych elem e n tó w k a ry p rz e d sta w ia A u to r p odział k a r, n a s tę p n ie przechodzi do zag ad n ien ia w y m ia ru k a r y (latae se n te n tia e , fe re n d a e se n te n tia e , w y m ia r cenzur i k a r odw etow ych) za je d n o p rze stęp stw o oraz w y m ia ru k a r y w p rz y p a d k u zbiegu p rz e stę p stw , w reszcie z a jm u je sie; p ro b lem em z w a ln ia n ia z k a r i. w ygaśnięcia p ra w a k a ra n ia . Całość w y k ła d u za m y k a rozdział dotyczący sądow ego i k a rn o -a d m in istra c y jn e g o w y m ia ru oraz d e k la ra c ji k a r. W zw iązku z ty m i p a r tia m i k siążk i n a s u w a ją się n a s tę p u ją c e uw agi, dotyczące polskiego p ra w a karnego.
A u to r zu p e łn ie słusznie p o d k re śla m ocno w in ę ja k o p rz e sła n k ę k a ry (str. 257). Nie ro zu m iem tylko, dlaczego obok ele m e n tu in te le k tu a ln e g o
R E C E N Z J A
305
w iny je s t m ow a o jej elem encie „e m o c jo n aln y m ” (str. 258) za m ia st o elem encie m o raln y m , tzn. o ta k im rozw oju i sta n ie w oli (ch a ra k teru ), k tó ry by p ozw alał n a sw obodne zachow anie się spraw cy, tzn. n a jego sw obodną decyzję czy popełnić, czy n ie p o p ełn iać tego, co p rzy pom ocy elem e n tu in te le k tu a ln e g o u zn a ł za p rze stęp stw o . Nie b ardzo też ro z u m iem znaczenie zd a n ia „E lem ent em o cjo n aln y o bejm ow ać m usi dziedzinę in te le k tu a ln ą ” (str. 258). Czy chodzi tu o ja k ieś sp e cja ln e p o d p o rzą d k o w an ie elem e n tu in te le k tu a ln e g o elem en to w i em ocjonalnem u, czy po p ro s tu o tę p ra w d ę psychologiczną, że w psychice ludzkiej nie m a s łu p ów gran iczn y ch m iędzy rozum em , uczuciem i w olą i że te trz y elem e n ty psy ch ik i w y stę p u ją zaw sze w ja k iś sposób pom ieszane.
P o lsk i k o d ek s k a rn y z 1932 r. zna n ad z w y cz ajn e zao strzen ie k a ry , o ile chodzi o te rm in u s technicus tego zjaw iska, tylk o w je d n ej p o s ta ci. M ianow icie ja k o podw yższenie n ajw y ż ej o połow ę górn ej g ranicy ustaw ow ego zagrożenia k a r ą (art. 31 § 2 k.k., a rt. 60 § 1 k.k. a rt. 291 k.k.). N ato m iast orzeczenie grzy w n y obok k a ry p o zb aw ien ia w olności, bez w zględu n a to, czy je s t to g rzy w n a w y m ie rz o n a n a p o d sta w ie a rt. 42 § 2 k.k., czy z pow odu k u m u la ty w n eg o zagrożenia k a rą p o zbaw ienia w olności i grzyw ny, np. a rt. 210 k.k. ,art. 211 k.k., a rt. 212 k.k., art. 255 § 1 k.k., a rt. 283 k.k. — nie je s t nad zw y czajn y m zao strzeniem k a ry (str. 406 i 407), ja k k o lw ie k pow iększa dolegliw ość odczuw aną przez sp ra w c ę p rze stęp stw a. P o n ad to m y ln e je s t tw ie rd z en ie (str. 407), ja k o by p rze p is art. 230 § 2 k.k. p rze w id y w a ł tę d ru g ą, rzek o m ą postać n a d zw yczajnego za o strze n ia k a ry (tzn. g rzy w n ę obok p o zbaw ienia w o l ności). P rz ep is te n nie w sp o m in a o żadnym za o strze n iu k a ry , ch y b a że chciano by u w ażać za zaostrzenie k a rę 10 la t w ięzien ia w p o ró w n a n iu z k a r ą 5 la t w ięzienia, o k tó re j je s t m ow a w § 1 a rt. 290 k.k. T ak i p u n k t w id ze n ia b y łb y je d n a k błędny, gdyż chodzi tu o n o rm a ln ą k a rę za zb ro d n ię w p o ró w n a n iu z k a r ą za w ystęp ek . Nie w ykluczam , że to tw ie rd z e n ie o p a rte n a p rze p isie a rt. 290 § 2 k.k. je s t po p ro stu ja k im ś niep o ro zu m ien iem n a tu ry d ru k a rs k ie j. — B ra k w przepisie a r t. 291 k.k. słów , że sąd nie m oże przekroczyć n ajw yższej u sta w o w e j g ran ic y d a nego ro d za ju k a ry , nie je s t żadnym m a n k a m e n te m upow ażn iający m sąd do tak ieg o przek ro czen ia. M ia ro d a jn e są tu nie ty lk o przep isy a rt. 31 § 2 k.k. i a r t. 60 § 1 k.k. lecz p rze d e w szystkim przepisy a rt. 39 k.k., a rt. 40 k.k. i a rt. 42 § 1 k.k., k tó re w sposób zasadniczy z a k re śla ją d o ln ą i g ó rn ą g ran ic ę znanych po lsk iem u kodeksow i k a r n em u ro d za jó w k ary .
N a str. 513 tw ie rd z i A u to r, że w p rz y p a d k u zbiegu p rz e stę p s tw a p olski k odeks k a rn y „ p rz y jm u je szczególnego ro d z a ju system a sp e ra - cy jn y ”. Otóż w ty m tw ie rd z e n iu je s t tylk o część p raw d y . M ianow icie n ie ca ła k o n ce p cja k a ry łącznej je s t o p a rta n a sy stem ie asp erac y jn y m , n a to m ia st je d n y m z elem en tó w sk ła d a ją c y c h się n a k a rę łą cz n ą je st za o strze n ie je d n e j z k a r w ym ierzo n y ch za zbiegające się p rze stęp stw a.
306
Z D Z I S Ł A W P A P I E R K O W S K I[4]
J e s t to je d n a z trzech g ó rnych g ra n ic k a ry łącznej, o k tó ry c h w sp o m in a przep is § 2 a r t 31 k.k. Z ao strz en ie to je s t pod w zględem ro z m ia ró w ta k ie sam o ja k w p rz y p a d k u recydyw y, tzn. nie m oże przekroczyć w ięcej niż o połow ę najw yższego ustaw ow ego w y m ia ru za p rze stęp stw o zagrożone k a r ą n ajsu ro w sz ą. A zatem sy stem polskiego k o d ek su k a r nego in p u n cto w y m ia ru k a ry łącznej je s t system em nie asp erac y jn y m , lecz kom bin o w an y m , a za o strze n ie (asperacja) je s t ty lk o częścią s k ła dow ą te j k om binacji.N iejasn e je s t stan o w isk o A u to ra w y rażo n e n a s tr. 515 słow am i: ,, . . . poza tym obow iązuje w p ra w ie polskim zasad a m a te ria ln e j k u m ulacji. Z asadę k u m u la c ji m a te r ia ln e j sto su je się ta k ż e do k a r do d atk o w y ch i śro d k ó w zabezpieczających, jeżeli je orzeczono odnośnie do poszczególnych p rz e stę p s tw ” . Z tego tw ie rd z e n ia w y n ik a, że w p rz y p a d k u zbiegu p rz e stę p s tw w y m ie rz a się zasadniczo k a rę łączną, ale m ożna rów nież w ym ierzyć ty le k a r, ile popełniono p rze stęp stw . Otóż ta k a sy tu a c ja je s t niem ożliw a, jeżeli są w a ru n k i dla w y m ie rz en ia k a ry łącznej. Jeżeli ty c h w a ru n k ó w nie m a, b ezprzedm iotow e je s t za g ad n ie n ie zbiegu p rz e stę p s tw w ro zu m ien iu p rzep isó w a rt. 31—35 k.k., a tym sam ym nie m oże być m ow y o m a te ria ln e j k u m u la c ji k a r, ja k o je d n y m z sy stem ó w w y m ia ru k a ry w p rz y p a d k u zbiegu p rze stęp stw . 0 ile chodzi o k a r y dodatkow e, m a te ria ln a ich k u m u la c ja m a m iejsce ty lk o w ów czas, gdy nie są one jednakow e. N ato m iast w p rzy p a d k u sk a z a n ia za k ilk a p rz e stę p s tw n a k a ry d o datkow e u tr a ty tego sam ego ro d z a ju p r a w nie sto su je się sy stem u m a te ria ln e j ich k u m u la c ji, lecz sy stem k a ry łącznej w edług w zo ru d la k a r y łącznej zasadniczej (art. 34 § 2 k.k.). — Jeżeli w p rz y p a d k u zbiegu p rzep isó w u sta w y (art. 36 k.k.) orzeczono obok k a ry zasadniczej dw ie lu b w ięcej k a r dodatkow ych w y ra ż a ją c y c h się u tr a t ą tego sam ego ro d za ju p raw , n ie należy stosow ać m a te ria ln e j k o m u la cji ty c h k a r dodatkow ych, lecz utw o rzy ć z nich k a rę łączną. Nic nie szkodzi, że kodeks k a rn y nie p rz e w id u je ex p ressis v e r bis łącznej k a ry d o d atk o w e j w p rz y p a d k u zbiegu p rzep isó w ustaw y. P osłużenie się w te j sy tu a c ji an a lo g ią do łącznej k a ry d odatkow ej w p rz y p a d k u rea ln eg o zbiegu p rz e stę p s tw nie je s t tą analogią, k tó re j sto so w a n ia z a k az u je zasad a n u llu m c rim en sine lege, gdyż nie chodzi tu ta j o analogię w o k reśla n iu p o staci p rz e stę p s tw a (karygodnego sta n u faktycznego).
Z w ypow iedzi zam ieszczonych n a s tr. 29 i 531 w yn ik a, że A u to r m ie sza pojęcie sędziow skiego p ra w a ła sk i (loi de pardon) se n su stric to z ta k im i z jaw isk a m i ja k w a ru n k o w e zaw ieszenie k a r y (art. 61—64 1 73 k.k.), w a ru n k o w e zw olnienie (u staw a z 29 m a ja 1957 r. z p ó ź n ie j szym i zm ian am i oraz a rt. 75 k.k.), zan iech an ie w y k o n a n ia p rac y z a stę p czej, jeżeli skazan y je s t niezdolny do p rac y (art. 43 § 5 k.k.) oraz ro z strzy g n ięcie co do w y k o n a n ia k a ry po zw olnieniu p rzestęp cy z za k ła d u leczniczego (art. 80 § 2 k.k.). Otóż z tego w szystkiego tzw . sędziow skim
[5]
R E C E N Z J A307
p ra w e m Jaski są ty lk o te p rz y p a d k i, w k tó ry c h u sta w a w yposaża sąd w p ra w o „u w o ln ien ia od k a r y ” . M iędzy in n y m i są to sy tu a c je w y m ie n io ne w p rze p isac h a rt. 21 § 2, 29 § 2, 142, 148 § 3, 220, 238 § 2, 256 § 2, 257 § 2, 262 § 4 k.k. N ato m ia st nie je s t sędziow skim p ra w e m ła sk i w a ru n k o w e zaw ieszenie k a ry , w a ru n k o w e zw olnienie od jej odbycia, n a d zw y c za jn e zlagodzienie k a ry , ani ża d n a in n a d ecyzja sądu, w w y n ik u k tó re j p rz e stę p c a nie o dbyw a k a r y m im o jej orzeczenia, albo nie od b y w a jej w w ysokości, n a ja k ą zasłużył, bąd ź nie w szczyna się p rze ciw ko niem u p o stę p o w an ia k a rn e g o m im o istn ie n ia w ty m k ie ru n k u fo r m aln y ch p rze słan e k . Nie w szystko to, co w zw iązku z sw obodną oceną sęd zio w sk ą potocznie i p o zornie w y g lą d a n a „ d a ro w a n ie ” p rzestęp cy jego w in y i k a ry , je s t fo rm a ln y m u ła sk aw ie n iem . D opóki u sta w a k a r n a nie w p ro w a d zi g e n e ra ln e j p o staci sądow ego p ra w a ła sk i (na w zór ła ski a m n e sty jn e j lub u ła sk a w ie n ia przez ja k iś n aczelny o rg an p a ń s tw o w y), za sędziow skie p ra w o ła sk i m oże uchodzić w yłącznie p raw o n ie - o rz e k a n ia k a r y m im o stw ie rd z e n ia w in y sp raw cy p rz e stę p stw a .W zw iązku z om aw ian iem czynnego żalu, ja k o okoliczności w p ły w a ją c e j n a zgaśnięcie p ra w a k a ra n ia , p o ru sza A u to r (str. 739) n ie jak o m arg in eso w o za g ad n ien ie tzw . u siło w an ia n egatyw nego, tzn. u siło w a n ia w sto su n k u do p rz e stę p s tw poleg ający ch n a za n ie ch a n iu (form alnych, ja k i m a te ria ln y c h d elic ta om issiva), p rzy czym w y g ląd a ta k , że A u to r uw aża ta k ie u siło w an ie za m ożliw e. M oim zdaniem je s t to stan o w isk o fałszyw e. B iorąc bow iem pod uw agę d efin icję u siło w an ia, ja k o m iędzy in n y m i ad ac tu m p ro ce d ere, oraz okoliczność, że za n iech an ie nie je st k a u z a ln e (przyczynow e) należy stw ierd zić, że ta k ie u siło w a n ie przez zaniechanie, czy in n y m i słow y u siło w an ie w sto su n k u do p rz e stę p s tw z zan iech an ia, nie istn ieje. J e s t to c o n tra d ic tio in adiecto, je s t to n o n sens zarów no z p u n k tu w id ze n ia logiki, ja k i n a tu ra ln e g o u jm o w a n ia p r a w p rzy ro d y oraz pojęć językow ych. U siłow anie przez zan iech an ie jest. ta k sam o niem ożliw e ja k w ygłoszenie p rze m ó w ien ia za pom ocą m il czenia.
Tych k ilk a k ry ty c z n y c h u w ag nie u m n ie jsz a w cale w arto śc i i z n a czenia rec en zo w a n ej książki. Je j u k az an ie się w zbogaca w sposób isto tn y p o lsk ą lite r a tu r ę kościelnego p ra w a karn eg o , a n ad to m oże w zbudzić za in te re so w an ie ze stro n y obcych uczonych, z a jm u jąc y ch się ty m d z ia łem p ra w a . G łów ni a d re sac i i uży tk o w n icy te j p rac y Ks. P ro f. M y r- chy, tj. stu d e n ci W ydziału P ra w a K anonicznego K atolickiego U n iw e r sy te tu L ubelsk ieg o w L u b lin ie i A k ad em ii Teologii K ato lick iej w W a r szaw ie p o w in n i iryć w dzięczni A u to ro w i za tę pom oc naukow ą. Nie tylk o d latego, że w ogóle m a ją się z czego uczyć, lecz p rzed e w szy stk im za to, że n a p o d sta w ie tej k sią żk i m ogą się dobrze nauczyć w ażnego w ich stu d ia c h przed m io tu .
Zdzisław Papierkow ski 21 — P r a w o K a n o n i c z n e N r 3—4
KOMISJE SOBOROWE
N a p o czątk u I-sz e j se sji so boru w aty k a ń sk ie g o I i-g o dokonano u k o n sty tu o w a n ia dziesięciu ko m isji soborow ych. S k ład osobow y p o szczególnych ko m isji pochodzi częściow o z n o m in a cji papieża, a czę ściow o z w y b o ru Soboru. P rzew odniczących poszczególnych k o m isji oraz 9 członków w k aż d ej z nich m ia n o w ał papież, a 16 członków w y b ra li O jcow ie Soboru. I-sz a se sja S oboru zakończyła się 8 g ru d n ia 1962 r., je d n ak S obór tr w a i k o n ty n u o w a n a je s t jego p rac a, m iędzy innym i, przez 10 k o m isji soborow ych oraz sp e c ja ln ą k o m isję k o o rd y n a c y jn ą *.
1. K om isja dla spraw w iary i m oralności
R óżnorodność członków tej K om isji pozw ala przypuszczać, że d y sk u sje w niej b ęd ą p asjo n u ją ce. T ym b ard z iej, że n a te m a t form y i tre śc i schem atów , k tó re będ ą om aw iane, pew na część b isk u p ó w m a odm ienne zdanie i nie ro b i z tego ta jem n icy . P rz e w id y w a n ia nasze opieram y, o ile to m ożliw e n a ich p rzem ó w ien iach w czasie I-sz e j-* S esji S o b o ru i za ję ciu ich sta n o w isk a odnośnie o m aw ianych ta m sc h e m atów . Z czego w y nikałoby, że ta cy członkow ie K om isji ja k E. E. S ch ro ffer, W right, Mc G ra th , Roy, S eper, G arro n e , C h a ru e (sp ecja lis ta od zag ad n ien ia b isk u p stw a), a ta k ż e S ch ere r i F lo rit, n a stę p n ie G ut, opat b en ed y k ty n ó w , F ern an d e z, m a g iste r g e n e ra ln y dom inikanów , a zw łaszcza k ard y n a ło w ie L ég e r i König, k tó rz y należeli do K o m isji
centraln ej p rzy g o to w a w c ze j, m a ją p ew n ą w izję teologii b ard z iej po
szerzoną, chociaż rów n ież o rto d o k sy jn ą , niż ta — k a rd y n a ła O tta v ian i, b p a P a re n te , bpa P e lle tie r, bpa B a rb a o y Viejo. Ci trz e j o sta tn i są m ia n o w an i przez J a n a X X III.
P e łn a lista członków K o m isji dla sp ra w w ia r y i moralności P rzew odniczący: J Em. k a rd y n a ł A. O TTA V IA N I (K u ria R zym ska, W łochy).
C zło nkow ie z w y b o ru
Ich Eksc.: J. SC H R O FFER (E ichstädt, N iem cy); G. GARRONE (Tuluza, F ra n c ja ); kard . F. K Ö N IG (W iedeń, A u stria ); J. VAN DO- DEW AARD (H aarlem , H olandia); A. SCH ERER (P orto A lgero, B ra zylia); k ard . P. E. LÉ G E R (M ontreal, K an ad a); E. F L O R IT (F lorencja, W łochy); J. D EARD EN (D etroit, St. Z jednoczone); A. CHARUE N a m u r, B elgia); J. W R IG H T (P ittsb u rg h , St. Z jednoczone); M. Mc G RA TH * S k ład p erso n a ln y poszczególnych k o m isji p o d a ję za Inform ations
catholiques internationales, 1962, n r 180, s.s. 28, 30.
Zob. w yżej w ty m n u m e rz e: W ó j c i k W,. Zagadnienia organizacyj
ne i proceduralne podczas 1-szej se sji soboru w a tykań skiego II, 68—72, 19.
Por. W e b e r J. J., Vue iuridique sur le Concile du Vatican II, R ev u e de d ro it canonique, t. X II, 1963, n r 1, s. 11.
[2]
K O M I S J E S O B O R O W E309
(sufr. P a n a m y , P a n a m a ); J. G R IF F IT H S (sufr, N. Y orku, St. Z je d n o czone); M. ROY (Quebec, K an a d a); k a rd y n a ł R. SANTO S (M anilla, F ili piny); F. SEPER (Zagrzeb, Ju g o sław ia); G. PER U ZZO (A grigente, W łochy).C zło n ko w ie z n o m in a cji
K ard . BROW NE (O. P. K u ria R zym ska, Irla n d ia ); Ich Eksc,: P. PA R E N T E (K u ria R zym ska, W łochy); F. BARB AO Y V IE JO (Sa
la m an k a , H iszpania); G. P E L L E T IE R (T rois-R ivières, K an a d a); F. F R A NIO (Split, Ju g o sław ia); M. D O U M ITH (S arba, L ib an ); F. SPA NEDDA (Bosa, W łochy); WW. OO.: Dom B. GUT (opat b en ed y k ty n ó w , S zw aj ca ria); A. FER N A N D EZ (m ag ister g e n e ra ln y dom inikanów , H iszpania).
2. Kom isja dla spraw biskupów i zarządu diecezjam i
Do te j K o m isji w eszło dziesięciu biskupów , k tó rz y należeli p rze d tem do te jże k o m isji p rzygotow aw czej. S ą to Ich E kscelencje: G u erry , B row ne, V euillot, D w yer, M iran d a y Gomez, L em ieu x , C astelli, P iazzi, P rim a te s ta , C o rre a Leon. Z aznaczyli się oni p rzez sw o ją d ziałaln o ść p a s te rs k ą w sw oich diecezjach, poprzez sw oje pism a oraz fu n k c je w k o n fe re n c ja c h b iskupich, Np. arc y b isk u p C am b rai, G u e rry je s t se k re ta rz e m K o n fe re n cji k a rd y n a łó w i a rc y b isk u p ó w fra n cu sk ich , b p C astelli je s t se k re ta rz e m K o n fe re n c ji b isk u p iej w ło sk ie j; m ia n o w an y p rzez p ap ieża, bp F e rn a n d e s je s t se k re ta rz e m K o n fe re n c ji b isk u p iej in d y jsk iej. P a ste rz e , k tó rz y u m ie ją rządzić diecezją, te j m ia ry , co b i sk u p B ergam o, P iazzi, arc y b isk u p C in cin n ati, A lte r, b p S an R afael w A rg e n ty n ie , P rim a te s ta , p ro p o n o w an y przez b isk u p ó w A m ery k i ła ciń sk ie j; bp B ressanone, G a rg itte r, w y b itn y znaw ca „teologii d u sz p a s te rsk ie j tu r y s ty k i” ; arc b p S ew illi, B ueno y M onreal, znany z n ie u sta n n y c h in te rw e n c ji, odnośnie k w estii społecznej. Do K om isji w eszli rów nież, m iędzy innym i, w ielk i p ro te k to r A kcji K ato lick iej, bp M a dras, M a th ia s; k a rd y n a ł T atsu o Doi, p rzew odniczący ep isk o p a tu j a p ońskiego; arc b p R a n g u n u, B azin i arc b p T a n a n a riv e , R a k o to m a lala, k tó rzy n ależ eli do K o m is ji c e n tra ln e j p rzy g o to w a w cze j.
P e łn a lis ta członków K o m is ji dla sp ra w b isk u p ó w i za rzą d u d iecezja m i P rzew odniczący: J. Em. k a rd y n a ł P. M A RELLA (K uria R zym ska, W łochy).
C zło n ko w ie z w y b o ru
Ich Eksc.: E. G U ER RY (C am brai, F ra n c ja ); H. SCH Ä U FELE (F ry burg, N iem cy); M. BROW NE (G alvay, I rla n d ia ); P. V E U ILLO T (koa d iu to r P ary ża , F ra n c ja ); G. DW YER (Leeds, A nglia); k ard . J. Mc IN
310
K S . S T E F A N S O Ł T Y S Z E W S K I[3]
TYRE (Los A ngelos, S ta n y Z jednoczone); M. M IRA N DA Y GOMEZ (Mexico, M eksyk); Ch. A LTER (C incinnati, S ta n y Z jednoczone); M. J. LE M IEU X (O ttaw a, K an a d a); A. C A STELLI (sekr. konf. bisk, włos.); G. P IA Z Z I (Bergam o, W łochy); R. P R IM A TEST A (San R afael, A rg e n ty n a); G. G A R G IT T E R (B ressanone, W łochy); P. CORREA LEON (C ucuta, K olum bia); L. M A TH IA S (M adras, Ind ia); k ard . J. BUENO Y M ONREAL (Sevilla, H iszpania).C zło n ko w ie z n o m in a cji
K ard . P. TA TSU O D O I (Tokio, Ja p o n ia); Ich Eksc,: L. BIN Z (St. P a u l w M innesota, S ta n y Z jednoczone); F. CA R PIN O (K uria, W łochy); V. BA ZIN (R angun, B irm a); D. H A Y EK (Aleppo w S yrii, S y ria ); A. FERN AN DES (k o ad iu to r Delhi, In d ia); J. RA K O TO M A LA LA (T a n an a riv e, M a d ag a sk ar); N. JU B A N Y A RNAU (bisk. pomoc. B a r celony, H iszpania); L. CA R LI (Segni, Włochy).
3. Kom isja dla spraw karności kleru i w iernych
Do te j K om isji n ależą: w y b itn y , m łody b isk u p fra n c u sk i H. M aze- r a t, k tó reg o k ard . S u h a rd m ia n o w ał sw ego czasu „d o rad cą do sp ra w k a p ła ń s k ic h ” ; A. Bengsch, bp B erlin a, diecezji podzielonej przez g ra nice p ań stw o w e ; M. R asp an ti, sa lez jan in , bp diecezji nied aw n o u tw o rzonej, k tó ry w izy tu je sw oich k apłanów , zaszczepia ducha odnow y d u sz p a ste rsk ie j i litu rg iczn e j, z a jm u je się k w e stią rob o tn iczą w sw ej diecezji. Bb M arty , d eleg a t k a rd y n a ła L ié n a rt do s p ra w m isji f ra n cuskich, c h a ra k te ry z u je się w ielk ą tro sk ą o k le r i n ajlep szy m w y k o rzy sta n ie m go do pracy. K ard. R itte r, bp Cooray, b p B accino (pro boszcz w iejski) i b p Rossi, w sw ojej p rac y d ie cezjaln ej, n a sta w ie n i są na now e problem y. Bp L u k se m b u rg a je st zn aw cą za g ad n ień ap o sto l stw a św ieckich. A rcb p B a ltim o re pow ołał k o m ite t ekum eniczny, za p ra sz a ją c doń ludzi św ieckich. Bp E. y T aran c o n , se k re ta rz ep isk o p atu h iszpańskiego, ogłosił w iele listó w p a ste rsk ic h , k tó re są głębokim i s tu d ia m i na te m a t: b isk u p stw a, k ap ła ń stw a , p ara fii. A rcb p N eapolu, k tó ry je s t znany poza diecezją przed e w szystkim dzięki sw oim p racom społecznym . B iskupi: M azerat, B accino, F a rin a i D om iniguez y R o d ri
quez uczestniczyli ró w n ież w o d p o w iad a ją ce j tejże, K o m isji p rzy g o tow aw czej.
P e łn a lis ta członków K o m isji dla sp ra w karności k le r u i w iern y ch P rzew o d n iczący : J. Em. k ard . P. C IR IA C I (K uria, W łochy).
[4]
K O M I S J ESOBOROWE
311
C zło n ko w ie z w y b o ruIch Eksc.: H. M A ZERA T (A ngers, F ra n c ja ); A. BENGSCH (B er lin, N iem cy); H. JA N SSEN (H ildesheim , N iem cy); M. R A S PA N T I (Mo ron, A rg e n ty n a ); L. LO M M EL (L uksem burg); k ard . J. R IT T E R (S aint- Louis, S ta n y Z jednoczone); Ph. POC OC K (k o ad iu to r T oronto, K an a d a); L, SHEH A N (B altim ore, S ta n y Z jednoczone); L. BACCINO (San Jo sé de Mayo, U ru g w a j); G. VAN ZUYLEN (Liège, B elgia); E. NICODEM O (B ari, W łochy); A. RO SSI (R iv eiraro P re to , B razylia); V. E. Y TA RA N - CON (Solsona, H iszp an ia); F. M ARTY (Reims, F ra n c ja ); M. T R IN - DADE SA LG U EIR O (Evora, P o rtu g a lia ); N. P E R IN I (Ferm o, W łochy).
C zło n ko w ie z n o m in a cji
K ard . A. CA ST ALDO (Neapol, W łochy); Ich Eksc.: Th. COORAY (Kolom bo, C ejlon); P. NGUYEN VAN B IN H (Saigon, P ołudn. W ietnam ); P. P A L A Z Z IN I (K uria, W łochy); Ch. GRECO (A leksandria, S ta n y Z jednoczone); P. A. FA R IN A (bp tyt., C hile); A. TEM IN O SAIZ (O rense, H iszpania); E. CO RRI P IO AHUM AD A (Tam pico, M eksyk); E. D O M ING UEZ Y R O D R IG U EZ (M atanzas, Kuba).
4. Kom isja dla spraw zakonnych
W sk ła d n in ie jsz ej K o m isji w chodzi, ja k to łatw o przew idzieć, w ielu zakonników . A w ięc op at niezależny Sw. M aurycego, k an o n ik Sw. A u g u sty n a ; bp A nagni w e W łoszech, k a rm e lita bosy; bp A lbecete, k la re ta n in ; b p P ad w y , k la re ta n in ; k a rd y n a ł — arc y b isk u p L im y oraz b p A m bato, fra n ciszk an ie. Do nich n ależą: m in iste r g e n e ra ln y B raci M niejszych i su p e rio r K o n g reg acji b e n e d y k ty ń sk ie j z B euron czyli K o n g re g ac ji b en e d y k ty n ó w re fo rm o w a n y c h Na czele listy fig u ru je je d n a k nie zakonnik, b p A rra s w e F ra n c ji, k ó ry przez dłu g i czas był przełożonym zgrom adzeń zak o n n y ch żeńskich i n a p isa ł dla przełożo n ych in te re s u ją c ą książkę.
Na liście z n o m in a cji p ap iesk iej z n a jd u je się, m iędzy innym i, op at g e n e ra ln y cystersów , k tó ry zaznaczył się n a Soborze, p rz e m a w ia ją c za w p ro w a d ze n iem k o n ce le b ry w k la sz to ra c h ; g e n e ra ł je zu itó w i su p e rio r g e n e ra ln y salezjanów .
Do o d p o w iad a ją ce j tejże, K om isji p rzygotow aw czej, należeli: bp P adw y, J, B a rtig n o n ; b p A lbacete, A. T ab e ro A raoz; bp A nagni R. C om pagnone; bp A m bato, B. E c h e v e rria R uiz; i o p at p ry m as k a noników re g u la rn y c h , S. H aller.
P e łn a lista członków K o m is ji dla spraw za k o n n y c h P rzew odniczący: J. Em. k a rd . O. V A LER I (K uria, W łochy)
312
K S . S T E F A N S O Ł T Y S Z E W S K I[5]
Czło nkow ie z w y b o ru
Ich Eksc.: G. H U Y G H E (A rras, F ra n c ja ); K. L E IP R E C H T (R o tte n b urg, N iem cy); A. T ab e ro ARAOZ (A lbacete, H iszpania); J. B O R TI- GNON ’(Padw a, W łochy); k a rd . J. LA N D A ZU RI R IC K E T T S (Lim a, P e ru ); G. BECK (S alford, A nglia); W. O. B. REETZ (O. S. B. N iem cy); B. ECH EV ER RIA R U IZ (A m bato, E k w ad o r); G. F L A H IF F (W innipeg, K an a d a); E. DALY (St. Z jednoczone); B. TO M IZA W A (Sapporo, J a ponia); J. U RTA SU N A vignon, F ra n c ja ); W. O. A. S E P IŃ S K I (O.F.M.); T. C A H ILL (C airns, A u stra lia ); J. M cSHEA (A llentow n, S ta n y Z je dnoczone); P. BO TTO (C agliari, W łochy).
C zło nkow ie z nominacji
Ich Eksc.: B. M ELS (L uluaburg, K ongo); P. P H IL L IP P E (O. P. K u ria R zym ska, F ra n c ja ); S. H A LLER (O p a t-p ry m a s k an o n ik ó w r e g u la rn y c h , S zw ajc aria ); R. CO M PAGN ONE (A nagni, W łochy); D. VEN- D RA GON (K uala L u m p u r, M alaje); C. S IP O V IC (B iałoruś); WW. OO.: S. K L EIN E R (opat g e n e ra ln y cystersów , N iem cy); J. B. JA N SSEN S (g en e ra ł OO. Jezuitów , B elgia); R. Z IG G IO T T I (g en e ra ln y przełożony salezjanów , W iochy).
5. Kom isja dla dyscypliny sakram entów
Do tej K om isji zostali w y b ra n i p rzede w szy stk im kanoniści, p o n ie w a ż tego w y m ag a sam przedm iot. Lecz poza ty m zostało w y b ra n y ch w ielu a k tu a ln y c h dośw iadczonych p ra k ty k ó w w tej dziedzinie, ta k ic h ja k bp W ersalu, bp C arcassone, bp M arsylii, b p Inongo (p ra cu jący u silnie n a d a d a p ta c ją litu rg ii w A fryce). In n i członkow ie są to: arc b p V allodolid, b. se k re ta rz R oty h isz p ań sk iej; arc b p C a ta n zaro b. p ro fe so r n a L a te ra n ie ; b p pom ocn. M o n trea lu , b. p rzew odniczący tr y b u n a łu m ałżeńskiego w sw ojej diecezji.
B iskupi: D. B olonini, J. C hedid, J. P. P ep en y S olim an, V. B élanger, p ra c o w a li p rz e d te m w k o m isji przygotow aw czej. T ak sam o a rc y b is k u p i: G arcia y G oldaraz, A. M. A lves de S iq u e ira i A. F ares.
P e łn a lista członków K o m isji dla d y s c y p lin y sakram en tów P rz ew o d n iczący : J. Em. k a rd y n a ł A. M ASELLA (K u ria W łochy).
Członkowie z w y b o ru
Ich Eksc.: J. G A RCIA Y GO LD ARAZ (Valladolid, H iszpania); J. SCH N EID ER (B am berg, N iem cy); J. Mc GUCKEN (San F rancisco, S ta n y Zjednoczone); F. von S TR EN G (Bazylea, S z w ajc aria ); A. FAR ES
[
6
]
K O M I S J E S O B O R O W E313
(C atanzaro, W łochy); V. BËLA N GER (bp su fr. M o n trealu , K an a d a); A. ALVES de S IA U E IR A (k o ad iu to r Sao P au lo , B razylia); C. BEN ITEZ FO N TU RV EL (B arquisim eto, W enezuela); J. V an CA UW ELA ERT (Inongo, K ongo-L eo); A. REN ARD (W ersal, F ra n c ja ); A. M A RICEV ICH F L E IT E S (k oadiutor V illarica, P a ra g w a j); P. PU EC H (C arcassonne, F ra n c ja ); F. REH (C harleston, S ta n y Z jednoczone); L. A R A I (Yoko h am a, Ja p o n ia ); Th. M ULDOON (sufr. S ydney, A u stra lia ); M. LA L- L IE R (M arsylia, F ra n cja ).C zło n ko w ie z n o m in a cji
Ich Eksc.: B EN TIV O G LIO (C atana, W łochy); A. D E L L ’ACQUA (K uria, W łochy): C. ZERBA (K uria, W łochy); P. TA G U C H I (Osaka, Ja p o n ia); D. BO LO G N IN I (K rem ona, W łochy); J. CHEDID (vice- p a tria r c h a m a ro n ick i, B e jru t, L ib an ); M. M ORGANTE (Ąscoli Piceno, W łochy); M. K IE N S A M O P H IT H A K (w ik ariu sz apo sto lsk i T hare, T h eilan d ); J. P E P E N Y SOLTM A N (N u estra S en o ra dell A lta g ra c ia w Ä igüey, R e p u b lik a D om inikańska).
6. K om isja dla sem inariów, uniw ersytetów i szkół katolickich B iskupi, k tó rzy w chodzą w sk ła d K om isji, pozostaw ali długo lub n a d a l p o z o s ta ją w k o n ta k c ie z se m in a rz y sta m i i stu d e n ta m i. Np. arc b p W alencji; b p L uęon, p ro m o to r we F ra n c ji r u c h u M łodych S e m in a rz y stów ; arc b p P u e b la ; su fra g a n M ediolanu; bp Łodzi, b. p ro fe so r U n i w e rs y te tu B a torego w W ilnie; r e k to r In s ty tu tu K atolickiego w P a ryżu. A rcb p D u rb a n i k o a d iu to r N ow ego O rle a n u p o sia d a ją w ielkie dośw iadczenie n a polu szk o ln ictw a k a to lic k ieg o i dali zn am ien n y p rz y k ła d in te g ra c ji raso w ej. M łody b isk u p S an J u a n de las M issiones stw o rzy ł sz kolnictw o w iejsk ie , a poza ty m p o sia d a in te re s u ją c e p o g lą d y n a k sz ta łto w a n ie spóźnionych p o w o łań k a p ła ń sk ic h i n ie w ą t p liw ie dzięki ty m w alo ro m został w y b ra n y do K om isji S oborow ej. D la bliżej n ie zn a n y ch r a c ji szczególnych do K o m isji w eszli: bp L o n dynu, C ody i o rd y n a riu sz w o jskow y W łoch, b p P intonello.
O śm iu z członków K o m isji n ależało p rz e d te m do ko m isji p rzy g o tow aw czej. S ą to: arc b p O. O ’Boyle, arc b p M. O laechea L oizaga, arc b p O. M arq u ez Toriz, bp J. P. Cody, bp E. B lan ch et, bp. P. C a rra ro , G. C olom bo i bp P. Savino.
P e łn a lis ta członków K o m is ji dla se m in a rió w , u n iw e rsy te tó w i szk ó ł ka to lic k ic h
314
K S . S T E F A N S O Ł T Y S Z E W S K IV]
Czło nkow ie z w y b o ru 1Ich Eksc.: P. O’BOYLE (W aszyngton, S tan y Z jednoczone); A. S IL VA SA N TIA G O (Concepcion, Chile); M. OLAECHEA L O IZ A G A (W a len cja, H iszpania); J. H O EFFN ER (M ünster, N iem cy); J. DEAM (An gers, B elgia); M. K L EP A C Z (Łódź, P olska); J. Cody (Londyn, K a n a da); G. COLOMBO (sufr. M ediolanu, W łochy); R. BO G A RIN ARG A NA (San J u a n de las M issiones, P a ra g w a j); D. HURLEY, (A fry k a P o łu d niow a); A. CAZATJX (Luęon, F ra n c ja ); E. BLA N CH ET (Inst. K at. w P ary żu , F ra n c ja ); O. M ARQUES TO R IZ (P uebla de Los A ngelos, M eksyk); V. M À RC H ETTI ZIO N I (Sao P aulo, B razylia); A. P IN T O - N ELLO (bp połow y, W łochy); M. P A R E (C hicoutim i, K anada).
Członkowie z nominacji
Ich Eksc.: k a rd y n a ł J. de BARROS CAM ARA (Rio - de Ja n eiro , B razylia); E. SENA de O LIV EIR A (C oim bra, P o rtu g a lia ); G. MON- DREGO Y CASAUS (B arcelona, H iszpania); J. D. SIM ON DS (koadj. M elbourne, A u stra lia ); J. P. CODY (Nowy O rlean, S ta n y Z jednoczo ne); T. BOTERO SA LA ZA R (M ediolan, K olum bia); D. S T A F FA (K uria, W łochy); G. CARRARO (W erona, W łochy); P. SAV INO (sufr. N eapolu, W łochy).
7. K om isja dla spraw m isji
B iskupi a fry k a ń sc y są nieliczni w k o m isjac h soborow ych, lecz do tej k om isji należy trz e c h b isk u p ó w afry k a ń sk ic h . S ą to: k a rd y n a ł R. R ugam bw a, bp B. Y ago oraz bp J. B. Zoa. C hiny r e p re z e n tu je w tej ko m isji k ard . T ie n -C h e n -S in ; A fry k ę bp K arta g in y , M. P e r rin ; F ili piny — k o a d iu to r N ow ej-S egow ii, J. Sison; In d ie — bp R anchi, P. K e rk e to a ; P a k ista n — b p D acca, L. G ra n e r; V ietnam — bp H ue, P. M. Ngo D in h -T u c, d ziek a n ep isk o p atu v ietnaniskiego.
Do soborow ej ko m isji d la s p ra w m isji w chodzą trz e j przełożeni g e n e ra ln i zakonów m isy jn y ch , a m ianow icie: A. E scalan te, J. L ecuona L a b a n d ib a r oraz L. D eschatelets. Poza ty m bp Riobe, n ależący do sto w a rz y sze n ia k a p łań sk ieg o O jca de F ou cau ld ; bp S e m a ra n g ’u, k tó ry o d eg ra ł zn aczną ro lę w p a r tii k ato lic k iej w In d o n ezji i z jego in sp i r a c ji k ato lic y w sp ó łp rac o w a li lo ja ln ie z m u z u łm a n am i w sp ra w a c h p olitycznych k ra ju . C złonek te j K om isji b p sufr. N ow ego Y o rk u F. S h een je s t osobą od p o w ied zialn ą w St. Z jednoczonych za dzieła p ap iesk ie, m isyjne. N ato m iast bp O. S ev rin , znany z tego, że założył trz y diecezje i ch ę tn ie z nich zrezygnow ał na korzyść b isk u p ó w t u bylców , zo stając na służbie jed n eg o z nich. P o dobnie bp S a rtre , ró w nież jezu ita, zrezygnow aw szy z diecezji, pośw ięcił się p rac y w K u rii R zym skiej w Kogregacji rozkrzewiania wiary.
[ 8 ] K O M I S J E S O B O R O W E
315
W końcu, jeśli chodzi o k a rd y n a ła — p a tria r c h ę Lizbony, trz e b a podkreślić, iż w nosi on tu ta j dużo d ośw adczenia z dziedziny p rac y m isy jn ej, b y ł on w iele ra z y le g ate m p ap iesk im i dużo podróżow ał po św iecie w różn y ch m isjach.
W d aw n e j ko m isji przygotow aw czej p rac o w a li ty lk o arc b p V. S a r tre , arc b p A. S ignora i bp S. L okuang.
P e łn a lis ta członków K o m is ji dla sp ra w m isji P rzew o d n iczący : J. Em. k a rd y n a ł G. P. A G A G IA N IA N
(K uria R zym ska, A rm enia).
C zło n ko w ie z w y b o ru
K ard. L. RU GAM BW A (B ukoba, T an g a n ik a); Ich Eksc.: G. R IO B E (koad iu to r O rlea n u , F ra n c ja ); F. SH EEN (bp su fr. Nowego Y orku, St. Z jednoczone); J. B. ZOA (Y aunde, K am e ru n ); A. SIG N O R A (prał. „ n u lliu s” Pom pei, W łochy); A. ESC A LA N TE (su p erio r g e n e ra ln y In s ty tu tu N. D. de G uadeloupe dla M isji Z ag ran iczn y ch , M eksyk); k a rd Th. T IEN C H EN SIN (Chiny); M. P E R R IN (K a rtag in a , T unis); A. U N G A R E L L I (prał. „ n u lliu s” P in h eiro , B razylia); G. P O L L IO (O tran to , W łochy; M. R O SSEL Y A RELLAN O (G w atem ala, G w a te m ala); J. SISO N (k o ad iu to r N ow ej Segow ii, F ilip in y ); P. K ER K ETTA (R anchi, Indie); J. LECUONA L A B A N D IB A R (sup. gen. In s ty tu tu Św. F ra n c isz k a K saw ereg o dla M isji Z ag ran iczn y ch , H iszpania); L. P E REZ P LA T E R O (Burgos, H iszp an ia); O. SEV R IN (bp tyt. M ossyny, re z y d u ją c y w Indii).
C zło n ko w ie z n o m in a cji
K ard . M. GO NÇALV ES C E R E JE IR A (Lizbona, P o rtu g a lia ), Ich Eksc.: L. GRANER (Docca, P a k ista n ); P. SIG ISM O N D I (K uria, W ło chy); V. SA R TR E (K uria, W łochy); B. YAGO (A bidżan, W ybrzeże K ości S łoniow ej); P. M. NGO D IN H -TU C (Hué, V ietnam ); A. SO E G I- JA PR A N A T A (S em arang, Indo n ezja); S. LO KU A N G (T ainan, F o rm o za); W. O. L. D ESC H A TELETS (sup. gen. O. M. I., Kanada)·.
8. Kom isja liturgiczna
P rzew o d n iczący m te j K o m isji n a m iejsce zm arłego k a rd . G. Cicogna- ni, zo stał m ia n o w an y k ard . A. L a rra o n a .
Tu p ie rw sz y n a liście z w y b o ru f ig u ru je F. Z a u n e r, bp L in z’u, gdzie z n a jd u je się je d en ze zn an y ch ośrodków litu rg iczn y ch . Z a
316
K S . S T E F A N S O Î . T Y S Z E W S K I[9]
ró w no on ja k b p C a le w a ert, b p Je n n y , b p Rossi, bp S pülbeck, bp M a- lu la należeli p rz e d te m do ko m isji przygotow aw czej. Ci, ja k rów nież k a rd . L erca ro , bp H allim an , bp M a rtin , b p B e k k ers d ali się u p rzednio poznać ja k o działacze n a rzecz a k tu a ln e g o r u c h u liturgicznego. Bp V an B ekkun, członek K o m isji z w y b o ru , znany je s t z tego, iż jeszcze w r. 1956 n a K on g resie m ięd zy n aro d o w y m d u sz p a ste rstw a litu rg ic z nego w A ssyżu p o stu lo w a ł a d a p ta c ję obrzędów k ra jo w y c h w litu rg ii i p rzy b liżen ie jej ludow i.W ybitny teolog a rg e n ty ń sk i, b p R au, rów n ież za jm o w ał się dużo te o lo g ią d u sz p a ste rstw a litu rg iczn e g o i n ie w ą tp liw ie dzięki te m u z n a la zł się n a te j liście. K a rd y n a ł S. A lb ared a, b e n e d y k ty n z M ontserat, d aw n y p re fe k t B ib lio tek i W a ty k a ń sk ie j oraz su p e rio r g e n e ra ln y z So- lesm es będ ą tu ta j p rzypom inać, n ie w ą tp liw ie, p iękno k u ltu litu rg ic z nego, u p raw ia n eg o w ich opactw ach. W sk ła d tej listy w chodzi ró w nież je d e n P o lak bp F. Jop, a d m in is tra to r apo sto lsk i w Opolu.
Spośród członków soborow ej K o m isji litu rg iczn e j do jej p o p rze d n iczki w chodzili b isk u p i: F. Z au n e r, C.. Rossi, С. C a le w a ert, H. Jen n y ,
O.
S p ü lb ec k iJ.
M alula.P e łn a lista członków K o m is ji litu rg ic zn ej
P rzew o d n iczący : J. Em. k a rd y n a ł A. LA RRA O N A (K uria, H iszpania)
C zło n ko w ie z w y b o ru
Ich Eksc.: F. ZA U N ER (Linz, A u stria); C. R O SSI (Biella, W łochy): K. CA LEW A ERT (G andaw a, B elgia); H. JEN N Y (bp sufr. CAM BRAI, F ra n c ja ); O. SPÜ L B E C K (M eissen, N iem cy); F.. G RIM SH A W (B ir m in g h am , A nglia); P. H A LLIN A N (A tlan ta, S ta n y Z jednoczone); G. VAN BEKK UM (R uteng, In d o n ez ja); J. M ALÙLA (bp sufr. L eo p o ld ville, K ongo); k ard . G. L e rc a ro (Bolonia, W łochy); A. P IC H L E R (B an ja lu k a , Ju g o sław ia); E. RAU (M ar del P la ta , A rg e n ty n ę ): F r. JO P (Opole, P olska); J. E. VIA NA (M ajorka, H iszpania); J. M A RTIN (Ni- colet, K an a d a); C. d ’AM ATO (O. S. B., W łochy).
C zło n ko w ie z n o m in a cji
K ard. P. G IO B BE (K uria, W łochy); k ard . A. ALBAVEDA (K uria, H iszp an ia); Ich Eksc.: E. D A N TE (K uria, W łochy); W. B EK K ER S (BO IS- le-D uc, H olandia); B. FEY SC H N EID ER (k o ad iu to r Potosi, Boliw ia); R. M ASNOU BO IX ED A (Vieh, H iszp an ia); W.W.. OO.: P. SCHW IGER
[10]
K O M I S J E S O B O R O W E317
9. K om isja dla spraw Kościoła W schodniego
C złonkow ie K o m isji dla spraw Kościoła Wschodniego ta k z w y b o ru ja k z n o m in a cji r e p re z e n tu ją poszczególne n ac je i obrządki. S p o ty k am y tu b isk u p ó w U kraińców , G reków , M elchitów , S y ro -M alab a ró w ; p a t r i a r chów : ko p ty jsk ieg o , m aronickiego, arm eń sk ieg o , chaldejskiego, p a t r i a r chę łaciń sk ieg o z Je ro z o lim y ; bpa etiop sk ieg o i eg a rch ę apostolskiego dla k ato lik ó w g reck ich o b rzą d k u bizan ty jsk ieg o . W sk ła d te j K om isji w chodzi ró w n ież P olak, arc b p P o zn an ia, A. B a ra n ia k .
S pośród nich ty lk o czterej członkow ie p rac o w a li poprzednio w K o m isji p rzygotow aw czej do Soboru. S ą to: a rc y b isk u p i J. B ucko, J. B. T h an g a lath il, J. P a re c a ttil oraz je d e n z a k o n n ik b az y lia n in T. M inisci, a r c h im a n d r y ta G ro tto fe rra ta .
P e łn a lista członków K o m isji dla sp r a w Kościoła Wschodniego P rz ew o d n iczący : J. Em. k a rd y n a ł A. CIC O G N A N I (K uria, W łochy)
Członkowie z w y b o ru
Ich Eksc.: A. SEN Y SH Y N (dla U kraińców , F ilad e lfia, S tan y Z je d n o czone); G. P ER N IC IA R O (bp su fr. dla w schodn. obrz., P ale rm o , W łochy);
W. O. H. H O EC H (O. S. B., N iem cy); A. BA R A N IA K (Poznań, P olska); S. B. M A X IM O S IV (p a tria rc h a m elchieki A ntiochii); G. BUK AKO (U krainiec, k o a d iu to r B elgradu, Ju g o sław ia); J.. P A R E C A T TIL (Syro- m a lb a r, E rn a k u la m , Ind ia); N. EDELBY (G rek o -m elch ita, E dessa); W. O. T. M IN IS C I (bazylianin, W łochy); M. da S IL V E IR A d ’ELBO U X (K u r y ty b a, B razylia); J. BUCKO (U krainiec, adm . apost. d la E u ro p y Z a chodniej); A. SA P E L A K (U kraineic, w izyt, apost. w A rg e n ty n ie ); kard . F. Q U IR O G A Y P A LA C IO S (C om postella, H iszpania); G. T H A N G A LA T H IL (S y ro m alab ar, T riv a n d ru m , In d ia); B. I. Mc EN TEG A RT (Broo klyn, S ta n y Z jednoczone); M. JA N SE N (R o tterd am , H olandia).
Członkowie z nominacji
P a tria rc h o w ie : ST. SID A RO U SS (K optyjski, A lek san d ria, Egipt); P. M EOCHI (M aronicki, A ntio ch ia, L iban); A. G O RI (Łaciński, Je ro z o lim a, J o rd a n ia ); J. CH EIK H O (C haldejski, B abylon, Ira k ); L. BATA- N IA N (A rm eński, B e jru t, L ib a n ); I. I. E. E.: J. RA B BA N I (adm. apost. H om s, S y ria ); A. M. YEM M ERU (A ddis-A beba, E tiopia); G. B. S C A PI- N E L L I di LEG U IG N O (K uria, W łochy); H. GAD (A teny, G recja).
318
K S . S T E F A N S O Ł T Y S Z E W S K I[11]
10. Kom isja dla apostolatu św ieckich, prasy i w idow isk P o p rz ed n io istn ia ły dw a o rg an y przygotow aw cze do S o b o ru a m ia now icie: K o m isja dla apostolatu św ieckich i S ekre tariat dla środków
rozpowszechniania myśli. O becnie n a to m ia st je s t ty lk o je d en organ, do
k tó reg o gestii należą a p o sto la t św ieckich oraz śro d k i rozpo w szech n ian ia m yśli czyli p ra sa , kino, rad io , telew izja. B iskupi Essen, M eaux, E ise n s ta d t, M ilw aukee, L iw orno, T alca, M w anza, P a rm y , S ienny, k o a d iu to r K atow ic, w chodzący w sk ład te j K om isji, zn a jd o w ali się ju ż w o rg an ach przygotow aw czych. Bp Essen, J. M enager był n ied aw n o jeszcze g e n e ra l nym se k re ta rz e m A kcji K ato lick iej w e F ra n c ji. B p M w anza w T a n g a n i ce, J. B iom jous, ja k w ielu innych b isk u p ó w afry k a ń sk ic h , w y k az ał w ie l k ie z a in te re so w an ie ap o sto lstw e m św ieckich. Bp P a rm y w e W łoszech, E. Colli, przez trzy d zieści la t w szczególny sposób zajm o w ał się A k cja K ato lick ą. Z e w zględu n a w iek i słab e zdro w ie w ym ów ił się on od u d ziału w p ra c a c h p rzygotow aw czych, lecz m im o to został w y b ra n y na członka K o m isji S oborow ej.
Do K om isji zostali ró w n ież w y b ra n i przez O jców S oboru: K a rd y n a ł S te fa n W yszyński, P ry m a s P olski, w y b itn y znaw ca za g ad n ień spo łecznych, a u to r k siążk i pt. „D uch p rac y lu d z k ie j” ; k a rd y n a ł S ilva H en - riquez, m im o spóźnionego p o w o łan ia szybko a w a n su ją c y w h ie ra rc h ii k o ścielnej (biskup, a rc y b isk u p , k a rd y n a ł w ciągu trze ch lat), w y b itn y o rg an iz ato r, n ied aw n o w y b ra n y p rzew odniczącym C a rita s ’u m iędzy narodow ego, znany z w ielk iej tro sk i o n ajb ied n iejsz y ch ; bp de A ra n jo Sales, a d m in is tra to r a p o sto lsk i N a ta l w B razylii, d aw n y k a p e la n A k cji K ato lick iej, podobnie ja k bp L ivorno, E. G uano, k tó reg o n o m in a c ja n a członka K o m isji u cieszyła bardzo; arc b p K om inek, s e k re ta rz K o m isji d la ap o sto la tu św ieckich i d u sz p a ste rstw a w łonie E p isk o p a tu P o lski; bp E ise n sta d t w A u strii, S. L aszto oraz bp M ilw au k ee w S t. Z jednoczonych, W. C ousins, zn an i ja k o n a ja k ty w n ie js i sp e cja liśc i w dziedzinie p ra sy w ich k ra ja c h ; bp M alagi w H iszpanii, A. H e r re r a y O ria fu n d a to r szkoły d z ie n n ik a srk ie j oraz tw ó rc a ru c h u in te le k tu a listó w k a to lic k ich i I n s ty tu tu społecznego L eona X III; bp S ens w e F ra n c ji, R. S to u rn , z a jm u jąc y się w łonie E p isk o p a tu fra n c u sk ie g o za g ad n ien ia m i ra d ia , te le w iz ji i k in a ta k sam o ja k bp B ednorz w P o l sce. A rc y b isk u p M. O ’C onnor, k u ria lis ta rzym ski, A m e ry k a n in z po chodzenia, był przew odniczącym S e k r e ta ria tu d la środków ro zp o w sz ec h n ian ia m yśli.
S pośród członków tej K om isji do przygotow aw czej K o m isji dla apo
stolatu św ieckich należeli: arc b p E. Colli, arc b p I. M. C astellano, b i
sk u p i: F. H engsbach, J. B iom jous, B. K om inek, J. G u tie rrez . N a to m ia st arc b p G. E. Cousins, bp H. B ednorz oraz bp R. S to u rn e należeli przed tym do Sekretariatu dla środków rozpowszechniania m y śli ludzkiej.
[12]
K O M I S J E S O B O R O W E319
P e łn a lis ta członków K o m is jidla aposto la tu św iec kic h , p ra sy i w id o w isk
P rzew o d n iczący : J. Em. k a rd y n a ł F. CEN TO (K uria, W łochy). C zło n ko w ie z w y b o ru
Ich Eksc.: F. H EN SG BA CH (Essen, N iem cy); J. M ÉNAGER (M eaux, F ra n c ja ); J. G U TIER R EZ (bp pomoc. L a P az, B oliw ia); k ard . S. W Y SZYŃ SKI (W arszaw a, P o lska); A. H ER R ER A Y O RIA (M alaga, H iszpania); S. LA SZLO (E isenstadt, A u stria ); E. CO LLI (P arm a, W ło chy); W. CO USINS (M ilw aukee, St. Z jednoczone); J. P E T IT (M enevia, A nglia); M. O'CO NN OR (K uria, St. Z jednoczone); E. L A R R A IN ER R A - ZU R IZ (Talca, C hile); G. De VET (B reda, H olandia); E. De A R A U JO SALES (Adm. apost. N atal, B razylia); J. B LO N JO U S (M w anza, T a n g an ik a); P. ŸU P IN (N ankin, C hiny); kard . R. S IL V H ENR IQ U EZ (Santiago, Chile).
C zło n ko w ie z n o m in a cji
Ich Eksc.; A. SAM ORE (K uria, W łochy); M. CASTELLAN O (Sienna, W łochy); R. STO URM (Sens, F ra n c ja ); E. NECSEY (adm. apost. N itra, C zechosłow acja); BEDNORZ, k o a d iu to r K atow ic, P olska); B, K O M IN EK (adm. apost.· W rocław ia, P olska); S. V A LLO PILLY (Syro-M a- la b ar, T ellich ery , India); E. GUANO (Livorno, W łochy); L. CIVARD I (K uria, W łochy).
Soborowa Kom isja K oordynacyjna
D la sk o o rd y n o w an ia p ra c ko m isji soborow ych O jciec św. J a n X X III p o w o łał sp e c ja ln ą ko m isję pod p rze w o d n ictw em S e k re ta rz a S ta n u kard . A M LETO CICO G NAN I. W sk ła d ko m isji w chodzą: k ard . A C H ILLE LIË N A R T , bp L ille (F ran c ja); k a rd . F R A N C IS SPELLM A N , arc b p N o w ego Jo rk u (St. Z jednoczone); k a rd . G IO V A N N I U RB AN I, p a rtria c h a
W enecji (W łochy); k a rd CARLO C O N FA LO N IER I, s e k re ta rz K o n g re g ac ji K o n sy sto ria ln ej (W łochy); k ard . JU L IU S D O EPFN ER, arc b p Mo n ac h iu m (Niem cy); kard . LEO SUENENS, arc b p B ru k se li i M alines (Belgia).
