D O D A T E K .
!. MONETY, MIARY, WAGI I T. P. W RÓŻNYCH KRAJACH.
A. Wartości mouet.
U w a g a . W a rto ści poszczególnych m o n e t podajomy poniżej w rublach, koronach a u str. i w m arkach niem ieckich, n a zasad zie w zajem nego sto su n k u ic h w arto ści r 1 r u b el = 2 . 5 4 kor. = 2,10 m ar., czyli 1 kor. = 0,394 rb . = 0,85 m ar., albo w reszcie 1 m ar
ka = 0 , 4 6 3 rb . = 1,175 kor. P o d staw ą w aluty w poszczególnych k rajach byw a w arto ść zło ta (W . Z.), w arto ść sreb ra ( W .S .) , albo obydwio te w arto ści je d n o cześn ie , czy li w a- :u ta d w o ista (W . U .). W yróżniać je będziomy skróceniam i, pódanem i tu w naw iasach.
1 kg z ło ta szczerego j e s t zaw arty w 1292 rb., albo w ^280 kor., albo w 2790 mar.
W a rto ść isto tn a tegoż kg z ło ta szczerego będzie nieco m n iejsza, a m ianow icie o k oszt b icia m onety i o w arto ść dom ieszki (sreb ra lub m iedzi), dodaw anej do stopu m onetow ego.
W m onetach sreb rn y ch u stalo n o , n p . w Niem czech, w arto ść srobra: 1 k g = 1 8 0 ma- ro k , czy li 15,5 razy m n iejszą od w artości z ło ta ; w rzeczyw istości je s t o n a je d n a k obec
n ie 37s/* razy m niejsza.
W arto ść m onet sreb rn y ch podano w tab licy p o d łu g ich w arto ści p raw n ej, w istocie je s t ona 2 do 2,5 razy m niejsza w p o rów naniu z obecną w arto ścią m o n ety z ło tej.
W a rto ść m onety Nazwy pań stw , oraz ich m onet
2
koron austr.
' t £
* •1 S f A m eryka p ó łn o c n a , S tan y Zjedn. (W . D ) .
1 dolar, 2-1,057 g s re b ra = 100 centów ( C ) ...
1 eagle (orzeł), 16,046 g z ło ta = 10 d o l a r ó w ...
A m eryka po łu d n io w a (W. S.), a m ianow icie: Boliw ia (W. S.), C hili (W. S.), C ostarica (W . S .), San D omingo (W . S .j, E cu ad o r ( u . S.), G uatem ala (W. S ) , H aiti (W . D.), H o n d u ras (W . S.), N icaragua (W . S.), Paraguay (w aluta papierow a), P e ru (W . S., lecz je d n o stk ą je s t 1 sol = 10 diñaros = 100 centavos), San S alvador (W . S.) i V e
nezu ela (W . D .),
1 peso c o rrien te, albo n acio n al, czyli dolar = 100 centavos (cents).
i ,94 4,93 4,20
*9,44 49)35 4* >9,*
W arto ść n o m i n a ln a ... ' ... 1,87 4)76 4,05 W arto ść is to tn a o k o ł o ... : ...
A nglia z koloniam i (W . Z.).
1 fu n t sterlin g ó w (pound £ , czyli sovereign), 7,3224 g z ło ta = 20
0,83 2,12 1,80
szylingów = 240 pensów (pence, d.) = 960 fa rth in g s . . . 1 gw inea (guiñee) = 21 szylingów (gw inea je s t ty lk o je d n o stk ą o b ra
chunkow a, np. n a h o n o raria i t- p., lecz ja k o m o n eta obecnie
9,46 24,00 20,43
ju ż się n ie w y b ija ) ... ... . A rg en ty n a (W. Z.)
9)9 > 25,20 21,45 1 peso tu e rto (W . Z.) = 100 c e n t a v o s ... ... ... i»79 4Ó5 3,88 1 peso nacional (p. A m eryka południow a) . . . 'i U
A ustrya i W ęgry (W . Z.).
+.76 4,Q5 1 korona = 100 halerzy ( = ł/a złotego reńskiego = 50 centów ) . .
W arto ść korony rów na co 1,05 fran k a.
Daw ne m onety z ło te po 8 Z łr. są w arte .20 franków , cz>li 19,04 ko
rony, za m iast n om inalnej w artości 8 X 2 = 16 kor.
o,394 r,o o 0.85
9 4 0 Dodatek.
N azwy p a ń stw , oraz ich m onet
W art 3=
2
ość m onety 0 £ i 0 =U) l >-0 O 2 j el •“
* i s
c
Belgia *) (W . D.) j a k w'e F ran cy i.
B razylia (praw nie W . Z., w; istocie papierowa).
X m ilreis = 1000 reali , ...
P ap iery będące w obiegu n ie d o sięg ają n a w e t «50% w artości zło ta.
P o zo rn ą je d n o stk ą je st real (po p o rtu g a lsk u - r e a P , w liczbio m nogiej „reis“ , stą d n azw a „m ilroi.i“ czyli ty sią c reali), lecz jo go w arto ść je s t ta k m ała, że je d n o s tk i te j n ie b iją n aw et w m o
necie zdaw kow ej.
i , o 6 2,69 2,29
M oneta z ło ta 20 inilreisów ma w arto ść is to tn ą • ...
W o brachunkach (lecz n ic ja k o m onetę) używ ają n a d to : 1 conto di
53.s 7 45>®5 ro is = 1000 m ilreis ( = m ilion r e a l i ) ... JOÓ2 2694 2293 B u łg ary a z R um clią w schodnią (W . D.).
1 lew (w artości 1 fra n k a ) — 100 s t o c i n e k ...
Pań stw o n ie bije w łasn ej m onety z ło tej, locz w ym ienia obowiązkowo sw ą m onetę papiorow ą n a zło to zagraniczne.
Chiny (W . S.).
M oneta liczy się p o d łu g w agi, k tó re j je d n o s tk a : 1 tael (po chińsku
„ lia n g * * ^ 10 ts ie n (albo mes) = 100 fen (albo kondorin) = 1000 kesz. W ielkość ta e la byw a rozm aita, n p . n a o p ła ty celn e 38,15 g (nazyw a się „h a jk w an “): w H onkongu i K antonie 33.816 g, lecz t. zw. „ tael k a n to ń sk i“ m a 37,573 g i słu ży za je d n o stk ę szcze
rego s reb ra w m onecie (a tiaw et d la zło ta). W C hinach b iją się m onety w artości 1, 5, 10, 50 i 100 kesz. N om inalna w artość
0,375 0,952 0,81
b ajk w a n a sreb ra byłaby z a te m ...
N adto w y b ijają C hiny d olary ze smokiem, o wrad ze p raw n ej 0,72 U elów .
8,07 6,87
D ania (W. Z.)
1 k ro n a (korona) = 1 0 0 oerów... CCS* 1 1,322 1,125 E gipt (W . Z.)
0,097 0,24 0,21 1 lir a (cekin, albo fu n t) = 100 p iastró w j e s t m o n etą z ło tą . . . . 9>6x*4,38 30,75
F in lan d y a (W . Z.).
1 m ark a (w artość 1 fra n k a ) = 100 p e n i ... ... °i375 0,952 0,81 F ran cy a* ) (W. D.).
1 fran k = 100 centim ów ... ... ... . W życiu potocznem lic z ą te ż w iele n ą susy (sous) po 5 centim ów ,
a w ięc 1 fra n k = 20 susów’. D w u d ziesto fran k ó w k a z ło ta zaw iera 5,806 g z ło ta szczerego, a w aży 6,452 g, bo sto p , n a n ią użyty, ma w sobie ty lk o 9 0 % z ł o t a ... ...
0,375 0,952 0,81
7 i5 ° 19.04 16,20 G r e c y a ') (W . D.).
1 d rachm a (w artość je d n eg o fran k a) = 100 le p ta .
M oneta z ło ta 20 drachm ta k a sam a ja k fran cu sk a 20 fr. S ta ra d rach m a ma w artość o */» m niejszą n iż now a.
°>375 0,952 0,81
H iszp an ia (W . D .).
1 p eseta (w artość 1 fra n k a ) = 100 c e n t e s i r a o s . ... °i375 ° )9 5 2 o,Si
•) Ł a ciń sk i Zw iązek m o n e tarn y o b ejm u je : F ran cy ?. W łochy, B elgię. Grecy? i Szw aj- earyę. M onety z ło te ta i n ie k tó re sreb rn e), b ite w je d n em z ty c h p a ń stw , po siad ają praw ny obieg w p o zo stały ch .
Dodatok. 9 4 1
Nazwy p ań stw , oraz ich m o n et
W arto śd m o n e ty B
H olandya (W . Z.).
1 g u lden = 100 c e n t ó w ... • Indye W schodnie (W . S.).
1 ru p ia sreb rn a (w artości urzędow ej l ‘/s szy lin g a a n g . ) = 1 6 an n a
= 192 p i e ...• ...
1 m ohur zło ty == 15 ru p ii zło ty ch (w artości w yższej n iż sreb rn e) . . Jap o n ia (W . Z.).
1 je n = 100 sen = 1000 rin . W artośd je n a złotego j e s t zaledw ie o lli°lo m niejsza od w artości d o lara Stanów Z jeduoczonych, a m ia
now icie r ó w n a ...
Je n sreb rn y m a w artośd is to tn ą , p rzeszło o połow ę m n iejszą.
Meksyk (W . S.).
1 peso duro, zw ane te ż dolarem lu b piastrcm = 8 reali = 100 ce n ta
vos, w artośd nom inalna (is to tn a zaledw ie połow ę) . . . . 1 hid alg o z ło ty = 10 pesos zło ty ch ...
Niemcy (W. Z.).
1 m arka = 100 fen y g ó w ...
Norwegia. W alu ta ta k a sam a j a k w Szw ecyi.
P ersy a.
1 tom an z ł o t y ...
1 kran sreb rn y ^ = 2 0 szachi) zaw iera s re b ra -1,14 g o w artości is to t
nej około. . ...
P o rtu g alia (W .-Z.).
1 m ilreis = 1000 reali (« real“ w liczbie m nogiej „rcis“) ...
1 koroa (korona) = 10 m ilreisó w ... . 1 conto (w o b rachunkach, lecz n ie ja k o m oneta) = 1000 m ilreisów ,
czyli m ilion reali.
Rosya (W . Z.).
1 ru b el = 100 k o p i e j e k ...
R um unia (W . Z.)
1 le i (w artośd je d n eg o fran k a) = 100 b an i, czyli p a r a ...
S erb ia (W . I).).
1 d in ar (w artośd 1 fran k a) = 100 p ara ...
S zw ajc ary a* ) (W . D.).
I fran k = 1 0 0 centym ów .(Happen) . ...
Szw ecya (W. Z.).
1 kro n a (korona) = 100 oerów ... . . T urcya (W Z.)
1 p ia ste r, czy li gorsz = 40 p a r a = 120 a s p e r ... ...
1 m edżidja z ło ta = 100 p ia stró w ...
(M edżidja sreb rn a 10 p ia stró w zło ty ch , a m ieszek = 5u0 p iastrów ).
U rugual (W . Z.),
1 peso zł. = J 00 c e n t a v o s ...
Włochy *) (W . T).)
I lira (w artośd 1 fran k a) = 100 centymów' (ce n te sim i). . . . W życiu potocznem liczą też na soldy (ja k wo F ra n c y i n a susy)
1 soldo = 5 ce n ty m ó w ; i lir a = 2 0 soldów.
,781
0,63 13,81
1,91 19,12
0,46
3 ,3
0,15
2,10 2 1,0 0
i , 6o 35,°5
4,9*
4,85
^ ,5 3
*,*7
8,4*
o, 37
5-33 5 3,3°
1,687
1.26
*9.83
4 il 8 S
4,*3 4* ,3 °
7 ,16
0,31
4-536 4 5ł3^
1,0 0 3 ,5 4 2 ,1 6
0,9 52 0,8 1
0,3 7 50,952 0,82
o,3750,952 o ,8 x
0,528 1 ,3 2 2 I,12¡>
0,085 8 ,56
0 ,2 1 7 2 1 ,6 9
0 .1 8 5 1 8 ,4 6
2 ,0 1 5, 1 14,3 4 8
° ,3 7 50,9 52 o ,8 r
*) P . p rzy p ise k n a s tr . p o p rzed n iej.
9 4 2 Dodatek.
Ji. Miary i -wagi
K onw encya m elry czn a z 20 m aja 1875 r. ma n a ce lu : 1) W y konanie i porów nyw anio wzor
co w y ch wzorców m iędzynarodow ych, m ających zastąp ić w zorce, przechow yw ane w paryskiem szczególnych p ań stw zo w zorcam i m iędzynarodow ym i. Do konw encyi te j p rz y s tą p iły : Francya, Szw ecya, N orw egia, S zw ajcarya, T urcy a, A rgentyna, S tan y Zjednoczone Am eryki pó łn ., Peru, T ab lica poniższa dzieli się pionow o n a 4 działy zasadnicze, t. j dotyczące m iar długości, w pierw szym z nich podano liczby, w yrażające ilość je d n o ste k m etrycznych, zaw arty ch w danej czyli 1/m, w yrazi ilość danvch je d n o ste k n iem etry czn y ch , zaw arty ch w je d n e j je d n o stc e metrycznej.
2,13357 m , czyli « = 2,13357, a — = 0,4687, czyli 1 m = 0,4687 sażenów . M
Nazw a k raju M iary długości j I /m M iary pow ierzchni i pól . 1/»
A m eryka p ó łn o c n a,
S tan y Zjednoczone.
U k ład m etryczny dozwolony.
M iary angielskie, lecz milo od
m ien n e, a m ianow icie:
1 m ila = 1,60933 km l m ila m orska = 1,85495 km
n ad to :
1 s ta tu te milo = 3 m ile m orskie
0,6214 0,5391
M iary angielskie, jed n ak że:
1 m ila kw., zw ana s< ction,
= 2,5899 km*
1 to w n sh ip = 36 sections
= 93,236 km 2 0,3861 0,01073
A m eryka południow a.
Bolivia, Cbili, C olum bia, Costa
rica, Ecuador, G auteroala, Hon
du ras, Nicaragua, P eru , San S alva
do r i Venezuela.
M iary m etryczne, oraz daw ne k asty lijsk io , a m ianow eie:
1 Y ara *) = 3 p ik s = 4 palm os
= 0,8359 m l leg u a (mila) = 5,565 km
1,1963 0,1797
M iary m etryczne, oraz daw ne k asty lijsk ie , np.
v ara kw. i t. p.
We Venezueli
1 fan eg ad a = 0,6987 h a 1,4450
Anglia z koloniam i.
U k ład m etryczny dozwolony.
1 cal (in ch , w liczb. m n. inches) dzieli się na 10 lu b 12 części, a 1 cal = 2,539954 cm 1 sto p a = 12 cali =
0,30479449 m l yard = 3 sto p y =
0,9143835 m 1 fath o m = 2 yard y = 6 stóp
= 72 cale = 1,828767 m l cb ain = 100 lin k s = 792 cale
= 20,12 m t s ta tu te m ile = 8 furlo n g s
= 320 prętów = 880 fathom s
= 1760 yardów
= 1,0093149 km
1 m ila m orska (n au tical mile)
= 6080 stó p = 1,85315 km **) W kupiectw ie liczą: 12 yardów
= 11 m, za m iast 10,97 m 0,3937 3,2809 1,0936 0,5468 0,0497
0,6214 0,5396
1 cal kw: = 6,4514 cma 1 sto p a kw. = 0 .0 9 2 9 0 m 2 1 y ard kw. = 0,8361 ma 1 acre = 160 prętów kw.
= 4840 yardów kw.
= 0.404671 h a 1 yard o f la n d (w łóka ang.)
= 30 acres = 12,140 ¡ ha 1 h id e o f la n d = 100 acres
= 40,467 ha 1 m ile o f la n d = 640 acres
= 2,59 kma 0,1550 10,7613 1,19617
2,471 0,0824 0,02471 0,38610
*) W P e ru , E cuador i wo V cnezuoli: 1 Y ara = 0,848 m.
**) 6080 stó p ma być śre d n ią długością m inuty p o łu d n ik a i m in u ty rów nika ziemi.
A dm iralicya an g ielsk a liczy je d n a k m ilę m orską (adm iralty mili*) = 60c 0,5 stóp
= 1,^551 km, czyli długości 1 m in u ty rów nika, a w ięc \ t mili g eograficznej. Dawniej liczono m ilę m orską = l min. po łu d n ik a = 6o75,74 stó p = 1,8518/» km.
Dodatek. 9 4 3
w różnych krajach.
ców m e tra i kilogram a, przeznaczonych dla poszczególnych p ań stw . 2) W ybór i przechow yw anie
„C onservatoir des a rts e t m ć tie rs“. 3) Porów nyw anie w pew nych o dstępach czasu wzorców po- A nglia, Niemcy, A ustro-W ęgry, B elgia, H olandya, D an ia, H iszp an ia, W łochy, P o rtu g a lia , Rosya, Venezuela, Serbia, R um unia, Jap o n ia , M eksyk.
pow ierzchni, o bjętości, w reszcie wag. K ażdy z ty c h działów rozdzielono n a dw a poddziały:
je d n o stce n iem etry czn ej. J e żeli liczbę tę oznaczym y przez w, to w artość od w ro tn a te j liczby, W drugim poddziale każdego d ziału podano w łaśn ie te w arto ści 1/«. Np. w R osyi 1 sążeń =
M iary objętości 1/M W agi l / n N azw a k raju
Miary c ia ł sypkich (zboże):
1 gallou suchy = 268.803 cali sześcien. = 4,4046 1 1 galion z czubem = l 1/» g al-
lona suchego
1 bushel = 8 galionów suchych.
M iary cieczy:
1 galion (w inny) = 4 k w arty 0,2270
W ag i an g ielsk ie, je d n a k ż e nadto:
1 h u n d red - w eig h t (np. w Nowym J o rk u ) = 4 q u ar
te rs = 100 funtów
= 45,359 kg 1 s h o rt to n = 2000 funtów
(lbs) = 907,1853 kg 1 lo n g to n = 2240 funtów (lbs) = 1016,0475 kg
2,20463 100.
1,10231
A m eryka p ó łn o c n a , S tan y Z jednoczone.
U k ład m etryczny dozwolony.
= 8 p in ts = 32 g ils = 128 flu id ounces = 3,7852 1 1 b a rre l (n afty ) = 4 0 galionów
= 1,514 hl 0,2642 0,6605
1000 0,984206
1000 1 b arrel (piwa) = 31 galionów
= 1,173 hl 0,8-525 M iary m etry czn e, oraz daw ne
k asty lijsk ie , a m ianowicie:
1 cahiz = 1 2 fan eg as *) = 144 celem ines = 6,66 hl i ca n ta ra = 8 acum bres =
32 cu a rtillas = 16,328 1 1 moyo = 2.5826 h l 1 pipa = 4.3570 h l 1 bota = 4,S 111 h l
50,1502
W agi m etryczne, oraz dawno k o sty lijsk ie,
a mianowicie:
1 q u in ta l = 4 arrobas
= 100 lib ras = 46,0093 kg 1 lib ra (fu n t) = 2 marcos
= 16 o n c a s = 0,4601 kg 1 to n n e lad a = 20 q u in ta - los = 920 kg
2,17347
A m eryka południow a.
0,0612 0,3872 0,2295 0,2006
100 2,17347
1,0862 1000 1 cal sześć. = 16,3^6 cm3
1 sto p a sześć. = 0,028315 m s 1 yard sześć. = 0,7645 ms 1 reg ister to n = 100 stó p «ześć.
= 2.832 ni3 1 im perial galion = 277.2^38
cali sześć. = 4 ,5 4 3 5 1 " ) 1 stary (W in ch ester) galion =
231 cali sześć. = V# imp- g allon = 3,785203 1 1 ła sz t = 10 q u arters = 80
bu sh els =r 320 peks = 640 gallons = 29.078 924 h l 1 barrel = 2 k ild erk in s = 4
firkins = 1,635 hi 1 an k e r = 1 0 imp. g allo n s z r.
1824 " ) = 0,45435 hi 1 tu n = 2 pipes (b u tts) = 4
h ogsheads = 252 gallo n s = 11,45 h i
0,06103 35,3166 1.3080 0,3532 0,2201
0,2642
1 f u n t avoirdupoids (lbs.) je s t w agą h an d lo w ą, a
= 16 ounces = 256 dram s ( = 7 0 0 0 tro y g rain s, t . j . granów z u k ładu f u n ta „tro y “)
= 0 ,4 5 3 5 9 2 6 5 kg 1 tro y p o u n d ( f u n t „ tro y “ ) je s t w agą ap tek arsk ą, oraz dro g ich m etali itp ., a
= 12 ounces = 240 poim y w eig h ts (dw) = 5760 g rain s
= 0 ,3 7 3 2 4 1 9 5 kg Oprócz tego:
s h o r t to n i long to n , ja k w S tan a ch Z jed u . A m eryki
p ó łn ., p. pow yżej
2,20462
Anglia z koloniam i.
U k ład m etry czn j dozwolony.
0,0344 0,6116 2,2009
0,0873
2,67923
•) W ielkość fan eg i byw a ro zm aita w ró żn y ch okolicach tego sam ego k raju . Np.
w Cbili na północy 90,75 1, n a p o łu d n iu 105,88 1, za m iast pow yżej pod an ej w ielkości 55.5 1.
**) Powyżej podano im p erial g alio n , u stalo n y w r. 1824. O bjętość teg o ż galonu u s ta lono w r. 1*90 n a 277,463 cali sześć. = 4 ,5 40508 718 1; 1 1 = 0,219 949 im p erial g al- lons, a p rzy ta k iej ob jęto ści galio n u b ę d z ie : 1 lrl == 2,7466 b u s h e l; 1 b u sh el = 0,8537 hl.
9 4 4 Dodatek.
Nazw a k raju M iary długości l / n M iary p o w ierzch n i i pól l/n
A rg en ty n a. M iary m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 b raza = 2 v aras = 8 p alm as
= 1,732 m 1 leg u a (m ila) — 3000 bi azas = 5,196 km
0,5774 0,1925
Miary m etryczna, daw niejsze zaś były:
1 leg u a k w .= 2 6 ,9 9 8 4 2 km a 0,03704
A ustrya i W ęgry. M iary m etry czn e, lecz:
1 m = 0.999997 m e tra wzorco
w ego „m ètre des arch iv es“.
1 m ila m orska = 1.852 km.
M iary daw niejszo były:
1 sto p a w ied. = 0,316081 m 1 ło k ieć w ied. = 0,777558 m 1 sążeń w ied. = 1,8964S4 m 1 m ila pocztow a = 7,585936 km.
0,5400 3,1637 1,2861 0,5273 0,1318
M iary m etryczne, daw n iejsze zaś były:
1 sto p a k\v. = 0,099907 m*
1 sążeń kw. = 3,596652 m 3 1 w łóka now oaustryacka
= 0 ,5 7 5 4 6 4 2 h a 1 m ila kw . = 57,54642 km*
10.0079 0,27800 1,73773 0,01738
B elgia. M iary m etryczne. - M iary m etryczne. -
B razylia. M iary m etry czn e, daw niejsze b yły s taro p o rtu g alsk ie, a m ia-
nowicio:
1 covado = 2 p è = 3 palmos
= 0,660 m 1 braza = 2 v aras = 2,2 m 1 legua (m ila) = 6,183 km
1,5152 0,4545 0,1617
M iary m etry czn e, daw niejszo b y ły staro p o r
tu g a lsk ie. a m ianow icie:
1 coYado kw. = 0,4356 m2 1 pó kw . = 0,1089 in*
1 b raza kw. = 4,84 m2 1 le g u a kw . = 38,2295 km*
2,2957 9,1827 0.2066 0,02616
B u łg ary a. Miary m etryczne, daw niejsze
ja k staro tu reck ie. - M iary m etryczne, d aw niej
sze ja k staro tu recH c - Chiny. 1 y in = 10 czi (stó p , covid)
= 100 tsum (p an t)
= 1000 fen = 3,73 m 1 yin p o d łu g um ow y z A nglią
= 3,581 m 1 li (m ila) = 180 p rętó w = 1800 covid m ierniczych =
0,5755 km 0,2681 0,2793
1,7376
1 mau = 631 m*
1 k in g = 0,2453 h a T k a n in y je d w a b n e sp rze
d ają się n a w agę.
1,5848 1000 4,0766
D ania. Miary m etryczne, oraz:
1 alen (łokieć) = 2 sto p y re ń skie (p. Niemcy) = 0,628 m 1 p r ę t = 5 alen.
1,593
M iary m etryczne, oraz:
1 sto p a kw = 0,0985 m*
1 p r ę t kw . = 100 stó p kw.
= 9,85 m*
10,152 0,10152
Egipt. M iary m etryczne,
daw niejsze zaś były:
1 p ik beledi = 0,5826 ra 1 p ik end azej = 0,6384 ra 1 p ik stam b u li = 0,677 m ł p ik m eim ari = 0,750 m I p ik n ili = 0,5245 m
1,7164 1,5664 1,4771 1,3333 1,9066
M iary m ótryczne, daw niejsze zaś były:
1 fed d an = 24 k ira t
= 0,42 ha 2,38
F inlandya. M iary m etryczne. — M iary m etryczne. -
Dodatek. 9 4 5
M iary ob jęto ści l / n W agi 1/« N azw a kraju
M iary m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 fan eg a = 4 cu a rtillas =
12 alm udes = 1.372 h l 0,7289
W ag i m etryczne, daw niejszo zaś były:
1 lib ra = 2 m arcos = 16 o n z a s = 256 adarm es
A rgentyna.
1 b a m l = 4 cannecas = 32 fra s cos = 0 , 7 6 h i 1 p ip a = 4 cargas
= 64 co rtag n es = 4,56 h l 1,3158 0,2103
= 9210 granos
= 0,45937 kg 1 q u in ta l = 4 arrohas =
100 lib ras = 4 5 ,9 3 0 7 kg 2.17691 2.17691
" “ 300 M iary m etryczne,
daw niejsze zaś były:
1 sto p a sześć. = 0,03157807 m3 1 sążeń sześć. = 6.82 0 0 9 9 2 m 3 1 p r ę t w ykopu (S ch ach tru te)
= 3,157 867 m3 1 m acka wied. = 0,614868 3 h l 1 w iadro = 0,565 890 h l 1 m as = 1,414 724,1
31,667 0,1466 0,3167 1,6264 1,7671 0,7069
W agi m etry czn e, lecz:
1 kg = 0,999 997 8 k ilo gram m e prototype.
W agi daw niejsze były:
1 fu n t wied. = 0,560060 kg 1 ł u t w ied. = 17,50187 g 1 c e n tn a r w ied.
= 56,0060$cg 1 f u n t ap tek arsk i
= 0,420 k g 1 kam ień = 11,212 kg
1,78552 0,05714 0,01786 2,381 0,89190
A ustrya i W ęgry
M iary m etryczne. W ag i m etryczne. - Belgia.
M iary m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 mojo = 15 fan g as = 60 a l- queiras = 240 maquias 1 alq u eira w Kio de Jan eiro
= 0,3628 b l 1 alq u eira w B ahio = 0,3114 h l 1 p ip a = 4,007 h l
W agi m etryczne, daw niejszo b y ły staro p o r
tu g alsk ie, a m ianow icie:
1,70205
B razylia.
1 q u in tal = 4 arrobas = 2,7563
3.2113 0,2496
128 a rra te ls = 58,752 kg 1 to n n elad a = 13,5 q u in tal
= 793,152 kg i 00 0,12608
100
M iary m etryczne,
daw niejsze ja k staro tu reck ie. — ; W agi m etryczne, daw niej
sze ja k staro tu reck ie. - B u łg ary a.
1 czi (zboża) = 10 szin g
= 1,031 h l 1 sai (zboża) = 2 hw o =
20 szin g = 1,2243 h l Zboże i ciecze s p rzed ają się
zazwyczaj n a w agę,
0,9708
1 p ik u l= 1 0 0 k e ttie s
= 1600 taelów (liang*ów)
= 60,453 k g 1 ta e l (lian g ) = 10 mes
(tsien ) = 100 condorin (fen) = 1000 kesz (sabek)
= 37,793 g 1 ta e l n a srebro
1,6542
Chiny.
0,8168 100
2,04599 100 2,66148
= 37,573 g ICO M iary m etryczne, oraz:
1 to n a = 8 sz e f li = 1,39121 h l 0,7187
W agi m etryczne, oraz:
1 c e n tn a r = 1 0 0 funtów
= 50 kg 0,02
D ania.
M iary m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 ardob = 6 quobéb
= 24 ro u b eh = 288 kolo
= 1,9775 h l 0,5057
W agi m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 c a n ta r f o r f o r o = 3 6 oka, albo = 100 ro tali
= 14400 drachm
— 44.4931 k g 2,24754
Egipt.
- 100
M iary m etryczne. - W agi m etryczne. - Finlandya.
P o dręcznik teh en iezn y . T . II.
60
9 4 6 Dodatek.
Nazw a k raju M iary ^długości l/ n M iary pow ierzchni i pól l / n
F ran cy a. M iary m etryczne, d aw niejszo zaś były:
1 sto p a p ary sk a = 0,324839 m 1 m = 443,295936 lin ii p ary sk .
3,0784
M iary m etry czn e
G recya. M iary m etry czn e, oraz:
1 inila g reck a = 10 km O,1
M iary m etryczne, oraz:
1 s t r o m i n a = 0 , l h a 10
M iary m etry czn e, d aw niejszo zaś były:
1 v ara k a s ty lijs k a = 0,836 m W in n y c h p ro w in c ja c h i w M adrycie m iary i w agi
poczęści odmionne.
M iary m etryczne, daw niojszo zaś były:
1 v ara kw . = 0,699 I. fan eg a d a (fan eg a do
tie rra ) = 0,643956 h a H iszpania.
1,196 1.43
1,553
H olandya. M iary m etryczne. - M iary m etry czn e. —
Indye w schodnie, (angielskie).
1 gus = 2 b a t = 48 a n g li = 1 y ard ang. = 0,9144 m 1 m ila = 1000 fath o m s ang. = 1,828767 km
1,0936 0,5468
1 gus kw. = 1 y a rd kvr.
1 acre = 1 ucre ang.
por. A nglia, nadto:
w B ombaju 1 gua kw.
2,1262 0,2900 N adto, np.
w Bom baju: 1 g as = 0,6858 m 1,4582 1 m ila kw . = 3,3444 km
Japonia. M iary m etry czn e i an g ielsk ie, oraz:
1 sh ak u kane = 10 su n = 100 bu = 0,303 m 1 ri — 36 cz o — 2160 ken =
3,3003
•M iary m etryczno i angielskio, oraz:
1 czo kw . = 0,99174 h a 1,00833
12960 sh ak u = 3,927 km 0,2546
Mak syk. M iary m etry czn e,
d aw n iejsze zaś były:
1 v ara = 0,838 m 1,193
M iary m etryczne, daw niejszo zaś były:
1 v ara kw . = 0,702 ma 1,42
Niemcy. M iary m etry czn e, lecz:
1 m = 1,00000301 m è tre des archives.
1 m ila niem iecka = 7,5 km Z daw niejszych np.:
1 sto p a reń sk a, czyli p ruska
= 12 cali = 0,31385 m 1 sto p a baw arska = 1 2 cali
= 0,2919 m
0,1333
3,1862 3,4263
M iary m etryczno, z daw niejszych np.:
1 reń sk a, czyli p m s k a sto p a kw . = 0,0985 m a J m órg pruski = 180 p rę
tów kw . = 0,2553 h a
10.162 3,9160
1 sto p a sask a = 1 2 cali
= 0,2832 m
1 stopa w yrtem berska = 12 cali
= 0,2865 m 1 sto p a b a d e ń s k a = 1 0 cali
= 0,3 m
3,5312 3,490i 3,333
N orw egia. M iary m etryczne,
_
M iary m etryczne. -daw niej j a k D ania.
Dodatek.
.9 4 7
M iary objętości l/ n W agi l/ n N azw a kraju
M iary m etry czn e
1 stóro = 1000 1 0,0 0 ł. W ag i m etryczne — F ran cy a.
Miary m etry czn e, lecz
1 k ilo = 1 h l 1 W agi m etry czn e, oraz:
1 stato r = 44 ok
= 56,32 kg 1.7755C
G rccya.
■100 M iary m etryczne,
daw niejsze zaś były:
1 fa n rg a = 55,501 1 1 c a n tara = 1 a rro b a de vino
= 16,133 1 0,01802
0,0619
W agi m etryczno.
d aw n iejsze zaś były:
1 q u in tal = 4 arrobas
= 100 lib ra s
= 40,0093 k g 0,0217
H iszp an ia.
M iary m etryczne. - W agi metryczno. ' — H olandya.
M iarą cieczy* j e s t an g ielsk i im p eria! g alio n , albo sp rzed ają je , ta k samo ja k zboże, n a wagi
poniższe:
w B engalii 1 khahoon = 16 soalleos = 1354,73 k g w B om baju 1 k an d ry reis
= 97,95 kg lecz w M adras 1 g arce =
80 p a ra h s = 4,910 m s 0,73815
1 m ound (bazarowy) = 40 s i j r a = 6 4 0 c k itta k s
= 37,324 k g 1 facto ry maund
= 33,868 kg 1 m aund w M adras
= 11,34 k g 1 m aund w Bom baju
= 12,70 k g 0,02679 0,02953
Indye w schodnie (angielskie).
1000 0,0102 0,2034
0,08818 0,07874 M iary m etryczno i an g ielsk ie,
oraz:
1 slio = 10 go = 100 sai
= 1000 s a ts u = 1,803907 1 1 koko = 10 to = 100 sho
= 1,803907 k l 0,5544 0,5544
W agi m etryczno i an g ielsk ie, oraz:
1 k in = 1 6 0 mommo ' = 1600 fu n = 16000 rin
= 0,601 kg 1 p ik u l = 100 k in 1,664
Jap o n ia.
1 kw an = 1000 momme
= 3,7565 kg 0,20619 M iary m etryczne,
daw niejsze zaś były:
1 fan eg a = 90,815 1
1 aroba = 16,133 1 0,01101
0,0819
W ag i m etry czn e, d aw n iejsze zaś były:
1 q u in ta l = 4 arrobas
= 100 lib ras
= 46,0063 kg 0,0217
M eksyk.
M iary m etryczno,
z daw n iejszy ch np.: W agi m otryczne, oraz:
1 c e n tn a r — 100 funtdw Niemcy.
1 reń sk a sto p a sześć. =
= 0,0309 k l 1 daw ny s z e f o l = 1 6 m acek =
48 k w a rt = 0,5 h l 1 o k s e f t = 2 , 2 k l 1 to n a okrętow a (ła sz ti
= ’2,12 m 5 32,346 2,00 0,4545 0,4717
= 50 kg 1 „S c h iffsla s t“ = 2 tony
= 2000 k g 0,02 0,0005
M iary m etryczno. Vagi m etryczne, daw niej:
c e n tn a r = 49,811 kg 2,00759
“ 1 0 0 ~
N orw egia.
Dodatek.
N azw a kraju
P ersy a.
P o lsk a, (Królestwo
Polskie).
P o rtu g alia.
Miary d ługości l/ n M iary po w ierzch n i i pól
R osya.
1 so r-i-szach i = 1,04 m 1 s e r te b ry sk i = 1,105 m 1 ser je sd y jsk i = 0,9375 m N ad to m etry i an g ielsk ie yard y
M iary m etry czn e, po części i rosyjskie, oraz now opolskie,
a m ianow icie:
P o d staw ą j e s t 1 cal = 24 mm;
1 ło k ieć = 2 sto p y = 24 cali
= 0,570 m 1 sążeń = 3 łokcio = 1,728 m 1 p r ę t = 1 5 stó p sat 10 pręcików
= 4,32 m P rzed r. 1818 używ ano:
1 p r ę t koro n n y = 4,4665 m 1 p r ę t litew sk i = 4,8726 m 1 p r ę t staro -ch ełm iń sk i
= 4,3218 m 1 p r ę t now o-chełiniński
= 4,3892 m 1,73611
0,5787 0,2315 0,2239 0,2052 0,2311 0,2278
M iary m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 v ara = 1,0973 m 1 covado = 2 pó = 0,6584 m 1 leg u a (mila) = 6,183 km
M iary m etry czn e dozwolone, sto p a i cale an g ielsk ie w uży ciu, przew ażnie zaś jeszcze:
] sążeń ( = 7 stó p ang.) =
= 3 arszvny = 48 werszków
= 2,133561 m 1 w erszek (23/ t cala ang.) =
4,4449 cm 1 sto p a ros. ( = 1 sto p a ang.)
= 12 c a li = 120 lin ii = 0,304794 m 1 w io rsta = 500 sażenów
= 1,066781 km 0,96 0,905 1,025
M iary m etryczne, po części i ro sy jsk ie, oraz now opolskie, a mianowicie:
1 ło k ieć kw . = 0,3318 m*
1 sążeń k w ..= 2,986 m*
1 p r ę t kw. = 18,6624 m*
1 m órg = 300 p rętó w kw.
= 0,5599 lia 1 w łó k a = 30 morgów
= 16,7962 h a P rz e d r. 1818 używano:
1 p r ę t koronny kw . .
= 19,95 m*
1 p r ę t lite w s k i kw.
= 23,742 m a 1 p rę t staro chełra. kw,
= 18.6776 w 1 1 p r ę t nowo chełm . kw.
= 19,2654 m*
0,909 1,519 0,1617
0,4687 0,2249
3,2809 0,9374
1 ser-i-szach k w .= 1 0 8 m*
o raz m iary m etryczne i an gielskie
1 mórg koronny
= 0,5985 h a 1 m órg lite w s k i
= 0,7123 h a 1 m órg st- chełm .
= 0,5603 h a 1 m órg nowo ch e h n .
= 0,5780 h a
M iary m etryczne, daw n iejsze zaś były:
1 v ara kw . = 1,21 m a 1 covado k w » = 0,4356 m*
1 pó kw . = 0,1089 m 2 0 ,9 2
M iary m etry czn e dozw olo
ne, p rzew ażn ie zaś są w użyciu:
1 sążeń kw . ( = 49 stóp an g . kw .) = 4,5521 mł 1 sto p a k w . = 134 cale kw.
= 0,0929 m9 1 d ziesiaty n a = 2400 saże- n- kw. = 1,0925 h a T ak zw ana dzios a y n a eko
no m iczna j e s t o ł/s w ię
k sza 1 ró w n a się 3200 saż.
kw.
1 w io rsta k w . = l , 13802 km 9 3,3013 0,3349 0,0536 1,786 0,0594
0,0501 0,0421 0,0536 0,05X9
0,826 2,2957 9>1827
0,21968 10,7643
0,9153
0,87872
Dodatek. 9 4 9
M iary objętości l / n W agi l / n N azw a k raju
Cieczo i ciała sypkie sprzedają się przew ażnie n a wagę
-
1 m an, albo b atm an te b ry sk i:
s ta r y = 2,944 k g now y = 4,6 k g
0,34 0,2174
P ersy a.
M iary m etry czn e, po części i ro sy jsk ie, oraz now opolskie,
a mianowicie:
1 ło vie ć sześć. = 0,1911 m 3 1 sążeń sześć. = 5.1598 ra*
1 p r ę t sześć. = 80,6216 m 3 1 korzec = 32 g arn ce
= 128 k w a rt = 1,28 h l 1 k w arta = 4 kw aterkom = 1 1
6,232$
0,193$
0,012-4 0,7812 1
W agi m etryczne, po części i ro sy jsk ie; no- w opolskie w yszły ju ż z u-
życia, a były o no:
1 c e n tn a r = 4 kam ienic = 100 fu n tó w =
40,5504 kg 5 1 f u n t = 32 łutom .
= 0,405$ kg 0,0247 2,400
P o lsk a.
(K rólestw o P olskie),
M iary m etryczne, d aw n iejsze zaś były:
1 mojo = 15 fangas
= 10 aląu o iras 1 aląu eira = 2 moios aląueiras
= 4 ąu a rta s = 8 oitavos = 1 6 salam ins
w L izb o n ie 1 a lą u e ira
= 0,13841 h l w O porto 1 a lq u e ir a = 0 ,17465 hl
7,225 6,725
W agi m etryczne, d aw niejsze zaś były:
1 q u in tal = 4 arrobas
= 128 arrato ls
= 68,75 kg 0,01702
P o rtu g alia.
M iary m etryczne dozwolone, przew ażnie jed n ak są w użyciu:
l sto p a sześć. = 0 ,0 2 8 3 1 5 m J 1 sążeń sześć. = 9,71215 ms l beczka = 40 w iader
= 4000 czarek = 4,9195 h l 1 w iadro = 10 k ru żek (sztofów)
= 12,2989 1 1 czotw ierć = 8 czetw ieryków |
= 04 garncy = 2,099 h l 35,3166 0,10296 0,2033 0,08131 0,4764
W ag i m etryczne dozwolo
ne, lecz w pow szechnem użyciu są:
1 pud = 40 funtów
= 16,380945 kg 1 f u n t = 32 łu ty
= 0,409524 k g 1 to n a ros. = 12 berkow -
ców = 120 pudów
= 1965,71 kg 1 ła s z t ros. = 2025,44 kg
0,06105 2,44186 0,05087 100 0,i 4937
100
R osya.
9 5 0 Dodatek.
N azw a k ra ju M iary długości l / n M iary pow ierzchni i pól l / n
R umunia. M iary m etryczne, daw niejsze zaś były staro tu ro ck ie, np.:
1 k alib i (na W ołoszczyinie)
= 0,083 m
—
M iary m etryczne. , — _
1 k alib i (n a M ul tan ach )
= 0,671 m
S erb ia . M iary m etryczne,
daw niejsze zaś staro tu reck io . . —
M iary m etryczne, daw n iej zaś staro tu reck io
S zw ajcary a. M iary m etryczne, daw n iejsze zaś były:
1 p r ę t ( = l 2/s sążnia) = 10 stó p
= 100 cali = 3,00 m 0,333
M iary m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 sążeń kw . = 3,24 m*
1 ju c h a rt = 0,36 b a
0,309 2,777
Szw ocya. M iary m etryczne,
d aw n iejsze zaś były:
1 fam m = 3 ulen = 6 stóp
= 60 cali = 1.7814 m 1 m ila = 10,686 km
0,5614 0,0936
M iary m etry czn e, daw n iejsze zaś były:
tu n ń la n d = 2 sp an n la n d
= 32 kappland
= 112 kan n lan d
= 56000 stóp kw.
= 0,493 64 h a 2,02576
' i -
T u rcy a. M iary m etryczne, daw niejszo zaś były:
1 p ik k aleb i .(n ajb ard ziej uży
w any, t. j . ło k ieć alep sk i, od m iasta A l e p u = 27 cali aug.)
= 0,686 m N a tk a n in y : 1 p ik endazej
( = 25,7 cali ang.) = 0,653 m 1 p ik stam boli =
w E gipcie = 0.677 m w Trypolisie = 0 ,6 7 1 m w T u n isie = 0.637 m
1,4577 1,5313 1,4771 1,4903 1.5698
M iary m etryczne, d aw n iejsza zaś m iara p o l
na była:
1 donum = 10U0 pik hftle- b i kw . ( = 9 0 0 anęr. y a r
dów k w . ) = 0,07525 ba 13,289
U ruguay. M iary m etryczne,
daw niejsze zaś były:
1 v ara = 0.859 m 1 legiia (m ila) = 5,154 m
1,164 0,194(
M iary m etry czn e, daw n iejsze zaś były:
1 logua kw . = 26,6 km* 0,0376
W łochy. Miary m etry czn e,
daw niejsze b y ły ro zm aite w po
szczególnych państew kach. —
M iary m etryczne, d aw n iejsze zaś b yły ro z
m aite w poszczególnych pań stew k ach .
-
9 5 1
M iary objętości l / n W agi l / n N azw a k raju
M iary m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 kilo (na W ołoszczyznie),
= 680 1 1 k ila (na M u ltan ach ) = 415 1
0.00147 0,00241
W agi m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 k an tar = 44 oka
= 56,45 kg 1,771 100
R um unia.
M iary m etryczne,
daw niej zaś starotureckio. ■
_
W agi m etryczne, daw niej staro tu reck ie, lecz z po-S erb ia .
* 1 to w ar ( = 1 k an tar tu re c
ki) = 100 oka= 5G ,45 kg, a w ięc oka serb sk a p rze
szło o połow ę m niejsza 1,771
100
M iary m etryczne, daw niejszo zaś były:
1 saum = 4 w iad ra = 100 mas
— 1,5 b l 0,6667
' W agi m etryczne, d aw niejszo zaś były:
1 c e n tn a r = 100 funtów
= 50 kg 0,02
S zw ajcary a.
M iary m etryczne, daw n iejsze zaś były:
1 ahm = 6 stóp sześć.
= 60 k an n = 1,570313 b l 1 to n a = 1 ,6 4 8 9 b l
0,6368 0,6065
W agi m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 ce n tn ar = 1 0 0 skalp u n d
= 10000 o rt = 42,50758 kg
2,35237 100
Szw ecya.
170,028 kg _5I88138 1 ła s z t okrętow y = 1000
4,0816 10000“
= 2450 kg
M iary m etryczne, daw niejsze zaś były, np.:
1 kilo k o n stan ty n o p o litań sk i
W agi m etryczne, daw n iejsze zaś były:
1 k a n ta r = 44 oka = 1,771
Turcya.
= 36,0928 1
• (por. te ż Rumunię).
Ciecze sprzedaw ano przew ażnio n a w agę.
0,02771 100 ro tali = 56,45 kg 1 oka = 4 litr a = 400 d ir
hem (drachm ) 6400 k ira t = 25600 g rej-
ndw = 1,282 945 kg 100
0,7786
M iary m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 p ip a = 4,55424 h l 1 l a n e g a = 1,37272 b l 1 galon = 3,805 1
0,2196 0,7285 2.6281
W agi m etryczne, daw niejsze zaś były:
1 q u in ta l = 4 arrobas = 100 lib ras = 45,94 k g 1 to n n e lad a = 918,8 kg
2,17240
“ T o o ' 0,108020
100
Uruguay.
Miary m etryczne, daw niejszo zaś b yły rozm aito w poszczególnych państew kach. -
W agi m etryczne, daw niejsze były rozm aite w poszczególnych pań stew
kach.
Włochy.
9 5 2 Dodatek.
C. Tablice zamiany miar.
a. T ab lice porórrnaTTcze *).
1 . T a b l i c a p o r ó w n a w c z a j e d n o s t e k m i a r d ł u g o ś c i *
M etr Sążeń A rszyn S to p a ang. P ręt Sążeń Łokieć
1 0,468 699 1,406 100 3,280 899 0,231 481 0,578 704 1,736
i i i^ 1 3 3 561 1 3,000 000 7,000 000 0,493 8 8° 1,234 700 3,704 100 0,711 187 °,3 3 3 333 1 a ,333 333 0,164 627 0,411 567 1,234 7 ° ° 0,304 794 0 ,1 4 2 8 5 7 0,428 571 1 0,070 554 0,176 3S6 0,529 157 4,320 000 2 ,0 2 4 7 8 3 6 ,0 7 4 3 5 0 1 4 ,1 7 3 4 8 4 1 2,500 000 7,500 000 1,728 000 0 ,8 0 9 9 1 3 2,429 740' 5.669 394 0,400 000 1 3,000 000 0,576 000 0,269 971
2.
T a b l i c a0,809 913
p o r ó w n a w c
1,889 798
z a
jednostek
0,133 333
m i a r p o i r
o,333 333
e r z c h n ł . 1
M etr k\v. S ążeń k\v. A rsz. kw . St. ang. kw P rę t kw . S ążeń kw . Ł okieć kw .
1
0,219 680 1 ,9 7 7
1 1 61 0 ,7 6 4 2 9 9 0 ,0 5 3 584 0,334 89S 3,014 082 4 ,5 5 2 0 8 4
19,000 ooc 49,000 ooc 0,243 9 r 7 1,524 484 13,710 355 0,505 787
0 , 11 1 I I I 15.444 4 4 ' 0,027 I o a 0,169 387 1,524 484 0,092 900 0,020 408 0,183 673
10,004 978 0,031 112 1 0,280 007 18,662 400 4,099 748 36,897733 200,887 66c
16,250 000 56,250 000 2,985 984 o,6 5 5 9 6 0 5)9°3 6 37 32,142 026)0,160 000
19,000 000 0,331 178 0,072 884
3 . T a b l i c
0,655 96c
a p o r ó w n a ć
3,571 336)0,017 777
r c z a j e d n o s t e k m i a r o b ,
0,111 i i i
ę t o ś c i .
1
M etr. sz . [Sążeń sz. A rszyn sz. ¡Stop. ang. sz P rę t sz. S ążeń sz. Ł okieć sz.
1
0,1 0 2 9 6 4 2,7 8 0 0 2 2 35,316581 0,01 2 4 0 4 0,19 3 8 0 7 5,232781 9 ,7 1 2 1 5 2
127,000 000 343,000 ooc 0 ,120466 1,882280 50,821563 0,3 5 9 7 0 9 0,037037
112,703704 0 ,004462 0,069 714 1,882280 0,028 315 0,002915 0,0 7 8 7 1 7
10,000351 0 ,005488 0,148 168 80,621 568 8 ,301102 224,129764 1847,278 116
115,625000 121,875000 5,159780)0,531-271 14,344305 182.225 799 0 ,0 6 4 0 0 0
127,000 000 0,191103 0,01 9677 0,531271 6.7 4 9 1 0 4 0,002 370 0,03 703 7
1*) B ro n isław J u n g ie r (T ab lice zam iany m iar, W arszaw a 1902) podaje liczby porównawczo obliczone n a 10 m iejsc d ziesiętn y ch . Zaczerpując z w ydaw nictw a B. J u n g ie ra liczby do tablic pow yższych N r. 1, 2, 3. sk ró ciliśm y ułam ki do 6 m iejsc dziesiętn y ch . Z teg o te ż źró d ła za
czerp n ęliśm y liczby do ta b lic N r. 22 i 20.
Dodatek. 9 5 3
b. T ablico zam iany c a li z ułam kam i lia m ilim etry.
4. T a b lica rumiany cali n ow opolsklcli na m ilim etry . 1 cal n o r opolski = 24 mm.
C a l i 0 7s 1 v 4 3/s | ł / 2 7s 7* 7 8 C a l i
---
0 o 3 6 9 22 x5 18 2X 0
1 24 27 30 33 36 39 41 45 1
2 48 51 54 57 60 63 66 69 0
Z 7a 75 78 81 84 87 90 9 3' 3
4 96 99 102 105 xo8 XXX XI4 11 7 4
6 120 122 X2Ó 129 132 x35 238 141 5
« 144 147 15 0 *53 156 *59 162 16 5 6
7 168 171 *74 x77 x8o x83 186 189 7
8 191 x95 198 201 204 207 2X0 213 8
9 2 x6 2x9 222 225 228 231 *34 *37 9
10 240 246 249 252 *55 258 2ĆX 10
1 1 264 267 27O 273 276 *79 282 285 1 1
1 2 288 29I 294 297 300 3°3+ 306 309 12
13 31* 3*5 3l8 321 3*4 3*7 33° 333 13
1 1 336 339 34» 345 348 35x 354 357 14
15 360 363 366 369 37* 375 378 381 15
16 38+ 387 390 393 396 399 402 4°5 16
17 408 41 r 414 4 17 420 4*3 426 4*9 17
18 432 435 438 44 * 444 447 45.° 453 18
1 9 456 459 462 4Ć5 468 4 7i • 474 477 19
20 480 483 486 489 49* 495 498 5ox 20
2 1 5°4 507 510 5 X3 516 5 X9 522 5*5 2 1
22 5^8 5 31 534 537 540 543 546 549 22
23 55* 555 558 561 564 567 570 573 23
24 57Ć 579 582 585 588 5 91 594 597 2 4
5. Tab lica ram iany ca li r e ń s k i cl* (p ru skich ) na m ilim etry .
1 cal re ń sk i = 1 cal p ru sk i — 2 6 ,1 5 4 5 mm.
C a l i 0 7< 7s V . 7 8 7, 7*8 C a l i
0 0,00 3,57 6,54 9,81 13,08 16,35 19,62 22,89 0
1 26,15 59,45 35.69 35,96 39.23 42,50 45.77 49,04 1
2 5*>3* 55>58 58,85 62,X2 65.39 68,66 71,93 75.x9 2
3 78,46 8i,73 85,00 88,27 9*,54 94,81 98,08 101.35 3
4 104,62 107,89 x r i , 16 114,43 *17,70 120,96 x24,23 127,50 4
5 T3° ł77 534,04 I37»3X 140,58 143,85 *47. x* ł5 °’39 x53)66 5
6 x56'93 160,20 163,47 166,73 I 70,00 *73)27 *76,54 179.81 C
7 »83,08 186,35 189,62 192,89 1961X6 x99>43 202,70 205,97 7
8 209,24 2X2,50 * x5>77 219,04 222,3X « 5 ,5 8 228,85 233,12 8
9 *35.39 238,66 *4 J.93 245,20 548,47 *5*,74 *55’ox 258,28 9
10 «61,54 264.8l 268,08 2 7 r >35 574,64 477.89 281,16 284.43 10
1 1 287.70 290,97 294,24 297,51 300,78 304,05 3°7.3X 310,58 1 1
12 3x3*8 5 3X7»J* 320.39 323,66 326,93 330,40 331.47 336,74 12
13 340,01 343,28 346,55 349,85 353’°9 356,35 359,65 365,89 13
14 366,16 369>43 372,70 375,97 379**4 385,51 385,78 389.05 14
15 39*>3* 395*59 398,86 402,12 405,39 408,66 411.93 415,50 15
16 418.47 421.74 4*5. ° x 428,28 43**55 434,85 438,09 4 4 .3 6 16
17 444.63 447.90 4 5x,xó 454>43 457»7o 460,97 464.54 467,5* 17
18 470.78 474,05 477.32 480,59 483,86 487,13 490.40 493,67 18
19 496,93 500,20 5°3’47 506,74 5 X 0,01 5i3,58 5*6,55 519,84 19
20 553,09 526,36 529.63 534.90 536,17 539.44 545,7* 545,97 £0
2 1 549,54 55*>5X 555.78 559,05 562,32 565,59 568,86 575,13 2 1
22 575,40 578.67 581,94 585,41 58 8,48 591,74 595’ox 598,48 22
23 601,55 604,82 608,09 611,36 614,63 6X7,90 6 2 1,17 654,44 23
24 657,71 630,98 634,55 637.5* 640,78 644,05 647.34 650,59 24
Tablica zamiany cali angielskiehnamilimetry. 1 cal angielski = 25,3995 U ram.
9 5 4 Dodatek.
1 Cali
O H Cl M ^ lOCOC-OOOJ O H Cl M ^ lO O N C C O O w 3 1 M
r4 ^ 4 ^ r-( 6 1 5 1 ¿ 1 Ol CI
o | tt ft M M M ' « M M MM MMM MM M 0 O O O O O O O O m m m q -+ oo_ 0 _ «£ oo ct_sO_ «£ oo_ tt^©_ 0^ ■£ oo^ « ^ O «£
°*«n ’i 'Ą. O © - o ''O M tC fT tś. ©oo" -f- Ós + o ' i » »O M M l «’ (Ó to cs *f o l o t s O f rs o n 'A f~ o n «am o f*"> ©oo o © * tł «»• 3 » M M m m M M M fl to CO fA © -3 «i- «Í- « 3 © IrtlA ©© © ^
00 3 -
“A + (A ti rt u t* rt rt tł tt tł tt « rt « H i« « «m m m m d n w « » o *i«o^ O. ’t°°, c*_vd o *£°°.. c,- '° , 9 " t0^, «
*Í.V^- *£ to í " í O © o ' SD- m" iC fT rC. róoo «f <> «i o «/s h" © i-T tt f- tAco M *f o ‘a t-» O « © 3 « o n > a n 0 © ©oo o to II m 9 - i n c n h m m c< « ci ci t o m t n n «t- «t- «*■ »*• © ' >a »a ©so 'O "
© c-> t^so m3 -*• m m m m m to to to to co to co to to to to to to to to o co c o c o c o « sO 0 ' 4 -0 0 tt © O *i-oo tł \o ^ O ""t0 0 N S3 0 **1®® **, M S . q. * » cT tM ©««j" rO Os 4 o" »O O MD m" tT tC to W 4 O' ■+ O
O © m sO H 6 «SO»« *t O ft © fs O « O N O (1 ‘A Í 'O M 'O
« * i n o s h m m m r* t* tt to to co to «í- «J- «t- ■*■ © © © ©«o sc Os
■9*
n
0 Cs C'OO so io «o so lo lo © «3 «i- «t- «t- «3 «í- «3 *í- «*■ * 3 «3 «3 « 3 « 3 rt
>o - 3 * 3 «3 so_ O -*«-00 « s o 0 ^ 3 « s o 0 . «3 oo c* so^ 0 _ sí;co t^so rt
‘í otí. *í. Ó* síT h \ o t í N toocT © C3 - 3 cf © o víT m~ tC tT rś rooo II 0 » t CMAH 3 * Os rt -t" t s CS N t t - O ti >A t - O Ct © r - O M II M «3 © Os m m m m te te el d CO to M «3 * 3 « 3 «3 © so SO «oso S© —
*o O rt M m m so S3 S3 S3 SO S3 < 3 sfl C SO SO © © © *A «O © «O «O so so
sO so so S3 0 . sí; OO tj^so O sí- TO tj^so^ 0 «£ 0O^ « so^ 0_ -í; OO^ « sO_ 0 _ vy
> 3 OO rt s© ^ » 3 ¿ś © O SO M SO tTt^tO OOtOOssfO «O O SO M t~- Os r~ te oo ro m «3 © 3 ti *í es m «3 r-- 3 N *í i s 0 d >A3 O M r- M «3 © O' «* m - m « t> o te to to to CO st- + sf1 «A SO SO »O'© so
>a - í «í (a rs t^-tssts«rMrs. t^fs-t^rs-t-s r~. r-* r^. t-, r~. r--.© so so M to tl sD^ O « 3 0O_ tj,sc^ 0 _ «3 00 d>3^ O « 3 00 rt^©. O * 3 II
°®. íÍ-'£i, « oÓ" fÓ C3 «3 3 «ó 0" Sñ H sOfTeC ©OO tÁ 3 - í 0 >A "
so - se r* - «3 © Os m « 3 S3 3 d f t s 3 M ■» N 3 d + N O d S - »i-no CSM m m m el te d d tAfOfA CO'*'*-'*-'*- so so soso SO O 00
o
o
* fs fs-so SO Cs OO OO OO TO OO 00 OO co OO 00 TO TO TO OO OO TO OO TO TO TO jC.
TOOOTOTOTO « > 0 0 ^ S}- OO^ « sq_ 0 s^TO^ ci,'^N 0 _ st-OO d sO_ 0 s^O© os
^ ^ só M O H fś. tí" OO tÁ 3 <f 3 l A o V h S3 * tT t^ rOOO* fó fC.
«J-3 IAO H c|NO 3 H + so O' M Sf so 3 fl -Í f s 3 t« sf- C-. es CS t~_
M to© Os m M M m ti te O O to to to tOshsfsf-sł* SO SO so so© (s M 0 OS 0 0 0 0 O O O O O O O O O C s 3 3 3 3 3 O O O O O 0 0 0 3 tO |s - >A3 lA 3 0 s í » d soOs^TOC* SO O "too d ^
^ T.00- s? 3 «ó 0 «Á sé" tT tí otT ro ó s? ó so o ' c h V n ~~n N TO to TO M CO© 0 M M* © O - Th© O M -Í- © Os d + 3 3 tl il M to© TOM m M m re re rl ft to to to to -Í- -f sf- SO so so so©
«o 3 .
ft « M M M M M M M M M M M M - M O O O O 0 0 0 0 0 ^ m m m m Cm H 0 3 0 3 rl «O O' CO 3 r «A3 tA 3 H in 3 CO Is to H. *? Í ? (T oó" rooo « fe s SO o ' so m" SO tT t ś rt OO CA 3 f 3 *Á O * 1 M © M ts. M to© TO M to © C- M ■+© Cs M «*•© Os M f © O' tC ***
M to© oo M M M M ft ct rt rt to CO to to «i- «T -t- «<• SO so SO so©
00 O»
so -i- ^ to tt d d d d d d rt d d d « « « « « « m m m m d d d d H O 3 tA ts r s ą C i M I s n sA3 tA!SH ’C Í M ^ “ -
SO M tś d oo too© -f CN SO c5 «O M © tT tf-rT ooróco NO On -ł- O SO M to© TO M to ©TOM to© CS M -rf- NO O' M «*•© Cs M
to© TO M M M M M M M M to to CO CO «J- -f -í" -Í- VO so so so©
© V)
... ... ... ■ OS
3 l-s.© ©«*• + CAIACOIO CO tO CO CO tO tOtOfOfOfO CA CO fO fA to "
to to to to so On to t-~ M_ so Cs CO 3 ; M_ so 3 rA ts h so 3 fA rs - i a í ^ * 1 3 f Ó Ó sT© M-- tf OO to OO -? C3 lÓ ęf so - ©' cf fC. M fs. too© «i- o ro© TO M to © T o m to© TO M to© Os - -h© Cs - m
to soco m m m m m M d rt t o r o m to «i- «í- «1- «t- -o so so so©
p ś
O es Cs Cs so so SO so SO SO SO «i- «í- *í- «t- -i" -f- -Í" -t- rh »i-*ł-«ł-«i-«t- >- SO «i- -Í- O- to r-- M^ so Cs IA (s » ^ ^ to 3 n so C3 M | s h ifl 3 *q
^ 2 ^ “C tf. rooo f 3 f o' so »T vcT *-T rś m" to" too©' -f Ć- so rf so so
© M r-s t* 0 CO VO TO O ro ©TOM to© 0 0 M to© OO M t-© c- - to VOTO M M M M rt M M ct to CO CO to rí- -i- ^ «í* vo ‘O so so©
© o""
ft ft M M © © © © © © © © © © © © © © © © © © © © ©
© © © © t o t> «. © 3 CO t s d 0 3 0 fs M © 3 CA r-N M © Cn to M
*1. *C ^ '© ' «' t í « Ñ tÁ c o « f c £ « f o iii »«o h tś tT oo" róoo «f 0
«1- O © O O CO ©TO o to ©OO o to© TO M to© TO M to© Tom tO ©TO M MMMt t f t « rt COCACA tO«ł-«ł-«f«J- © © © lo© ||
-J®
© -*• *í- «í- 3 - ts N o 3 3 3 - fs- t~ 3 - 3 3 3 3 3 r-s t^© © © ^ 3 t 3 3 3 d © 30 3 m © Cn rO t-. H 0 3 0 3 - © 3 tA 3 Q
* 1 ‘C“ ^ *? «f o" © o ' m" tś d (Ś tóocT - f Cs «f o" so « v ó N 3 rt COTO ro Cs O to ©TO O ro ©TO 0 CO © TOO ro© OO M ro© eo m
ft © t-s M mmm rt et rt d io fA CA tO ’^ 'ł - ^ |- 'ł - © © © ©© J^N
<3
t-s t-s 3 s© Cs Os OO 0© 0 0 0 0 0 © OO TO TO TO TOOOTOTOTO TO TO TO TO TO m TO TO OO C© M IĄ3 IĄ3 H © 3 fA3 H © 3 tA 3 » © c M 3 » ©
'C‘ ^ * 2 t2 có oo ro é> «f o" © o síf m” rś. m tŚ. too© - f C3 «f rT © m"
h « d 3 0 d >A3 0 co ©TO O CO © oo O ro ©oo O to© oo m II rt IA3 H m m m rt M M M © CO ro f O « t - ^ « f « 3 © © © ©© i>
O
fl fl 33 0 0 0 O 0 O 0 3 3 3 3 3 3 3 3 3 33 3 3 3 O O O Cs Cs© 0 « 3 0 0 t^so o tA 3 H © 3 tA 3 m © 3 tA fs H © CO 0 .- "t % -m t ś d" fś tooo ■+ 3 f O >A O © m tś rt r-v toeo - f C3 O © O © O « © « > 0 « V> 3 0 d i © T O O © ©oo O to ©oo O H 0 3 « M M M M Cl rt rt lAfAM © «ł-«i-'i-'ł- © © © ©©
Cali O H C 1 W V I0 0 3 CCÍ5 O H N M « r t H C N C C O O c« * 1 í í ««
o H r H M H m m m m m 6 l C1 3 1 C1 3 1
Dodatek. 9 5 5 -
c. T ablice zam iany m iar now ópiilskich na m etryczne i odwrotnie *).
7 . T a b l i c a z a m ia n y s ą ż n i i ło k c i n o w o p o l s k i c l i n a m e t r y . S ążnie
sąż. kw;
sąż. sz.
ra 1U3 m1
Łokcie łok. kw.
łok. sz.
ni m* m*
i
1,7*8 2,9860
5 , 1 5 978
10,576 o ,3 3 J 776 0,191 103
2
3i456 5,9720 10,319 56
21,152 0,663 552 0,382 206
3
5,184 8,9580 15,479 34
31,7*8 0,995 3*8 0,573 309
46,910, 11,9439 2 0 ,6 3 9 ia
42,304 1,327 1 0 4 0 ,7 6 4 4 1 2
o8,640 14,9299 25,798 90
52,880 1,658 880 0,955 5 I 5
610,368 I 7>9 159 30,958 68
6 3 , 4 5 61,990 656! 1,146 618
712,096 20,90x9 36,118 46
74,03* * ,3** 43 * ; i ,337 7* 1
813,824 23,8879 41,278 24
84,608 2 ,6 5 4 208 1,528 S24
9 t s ó s *
26,8739 46,438 02
95,184 2,985 984
I , 7 I 9 9 * 78
. T ab lica zam iany metrów na sążnie 1 łokcie n ow opolskie.m, m*.
m* sążni łokci sążn i kw. łokci kw. sążn i sz. ło k ci sześć.
1 0 , 5 7 8 7 0 4 1 , 7 3 6 i i 0 , 3 3 4 8 9 8 3 , 0 1 4 0 8 2 0 , 1 9 3 8 0 7 51* 3 * 7 8 1 2 1 , 1 5 7 4 0 7 3 ,4 7 * 2 2 0 , 6 6 9 7 9 6 6 , 0 2 8 1 6 4 0 , 3 8 7 6 1 3 1 0 , 4 6 5 5 6 2 3 1 , 7 3 6 XIX 5 , 2 0 8 3 3 1 ,0 0 4 6 9 4 9 ,0 4 * * 4 5 0 , 5 8 1 4 2 0 * 5 1 6 9 8 3 4 3 4 2 , 3 1 4 8 1 5 6 , 9 4 4 4 4 1 ,3 3 9 5 9 * 1 2 ,0 5 6 3 * 7 0 ,7 7 5 * * 7 2 0 ,9 3 1 1 2 4 5 2 , 8 9 3 5 1 9 8 , 6 S o 5 6 1 , 6 7 4 4 9 0W lO O O
4 0 9 0 , 9 6 9 0 3 4 2 6 , 1 6 3 9 ° 4 6 3 , 4 7 2 2 2 2 1 0 . 4 1 6 6 7 2 ,0 0 9 3 8 8 M 00 00 Tł-
4 9 1 1 , 1 6 2 8 4 0 3 1 , 3 9 6 6 8 5 7 4 , 0 5 0 9 2 6 1 2 , 1 5 2 7 8 2 , 3 4 4 2 8 6 2 1 ,0 9 8 5 7 3 1 , 3 5 6 6 4 7 3 6 ,6 2 9 4 6 6 8 - 4 , 6 2 9 6 3 0 1 3 , 8 8 8 8 9 * , 6 7 9 1 8 4 2 4 , 1 1 2 6 5 4 r ) 5 5 ° 4 5 4 4 1 , 8 6 2 2 4 7 i) 5 , 2 0 8 3 3 3 t5 ,6 2 5 0 0 3 , 0 1 4 0 8 2 2 7 , 1 2 6 7 3 6 1 , 7 4 4 * 6 0 4 7 , 0 9 5 0 2 8 9 . T a b lic a z a m i a n y s t ó p , i r z g l . c a l i n o w o p o l s k i c h n a m e t r y , w z g l. c e n t l ł n e t r y ;
Sto p y , s t. kw.
s t. sz.
m m* m3
Cale, cale kw.
cało sz.
cm cm* cm9
1 0 , 2 8 8 0 , 0 8 2 9 4 4 0 , 0 2 3 8 8 8 1 * , 4 5i7 6 1 3 , 8 * 4 2 0 , 5 7 6 0 , 1 6 5 8 8 8 0 , 0 4 7 7 7 6 2 4 ,8 n , 5 * * 7 , 6 4 8 3 0 , 8 6 4 0 , 2 4 8 8 3 2 0 , 0 7 1 6 6 4 3 7 , * 1 7 , 1 8 4 1 , 4 7 * 4 y , 1 5 » 0 , 3 3 1 7 7 6 0 , 0 9 5 5 5 1 4 9 , 6 * 3 , 0 4 5 5 , 1 9 6 5 1 , 4 4 0 0 , 4 1 4 7 2 0 0 , 1 1 9 4 3 9 5 1 2 , 0 2 8 , 8 0 6 9 , 1 2 0 6 1 . 7 2 8 0 , 4 9 7 6 6 4 0 , 1 4 3 3 * 7 6 * 4 , 4 3 4 , 5 6 8 2 , 9 4 4 7 2 , 0 1 6 0 , 5 8 0 6 0 8 0 , 1 6 7 2 1 5 7 1 6 .8 4 0 , 3 2 9 6 , 7 6 8 S * , 3 0 4 0 , 6 6 3 5 5 * 0 , 1 9 1 1 0 3 S 1 9 ,* 4 6 , 0 8 1 1 0 , 5 9 2 9 2 , 5 9 * 0 , 7 4 6 4 9 6 0 , 2 1 4 9 9 1 9 2 1 , 6 5 1 , 8 4 1 2 4 , 4 1 6
*) Liczby do ta b lic M 7, 8, 9. 10, 11, 17, 18, 27 i do części ta b lic 33, 37 i 38 za
czerp n ięto z „ Podręcznika te ch n iczn eg o “, A. K uczyńskiego, wyd. 2-ie, u k ła d je d n a k przystosow ano do ta b lic , w ziętych z niem ieckiego p o d ręczn ik a „H u tte “, i w prowadzo
no n ie k tó re popraw ki.
