• Nie Znaleziono Wyników

Technik : podręcznik opracowany według niemieckiego pierwowzoru, wydawanego przez Stowarzyszenie "Hütte". T. 2, Spisy alfabetyczne

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Technik : podręcznik opracowany według niemieckiego pierwowzoru, wydawanego przez Stowarzyszenie "Hütte". T. 2, Spisy alfabetyczne"

Copied!
116
0
0

Pełen tekst

(1)

SPISY ALFABETYCZNE. *) .

«Znaczeni© skróceń: bud. = budownictwo: el. = elektrotechnika; górn. = górnictwo;

kol. = kolejnictwo; kużn. = kuźnictwo; miern. = miernictwo; okręt. = okrętownictwo;

wodn. = 'wodnictwo.

N iem iecko-polski

spis alfabotyczny niektórych, ważniejszych wyrazów technicznych, zawartych w tomach l i II.

Abdampf— para odlotowa.

Abfallrohr, Abfallrinne— deszczówka.

Abfälle—odpadki.

Abfallrobrstrang—rura opadna.

Abfuhr von Wärme—ubytek ciepła.

Abgase—odlociny, lecz w silniku spalinowym:

wydyszyny.

Abkantmaschine— krawężarka.

Ablasshabn—kurek spustowy.

AWaufgleis—pochylnia.

Ablesung—przeczyt (miern.).

Abpressschraube—śruba odporowa.

Abreisszunder, elektrischer— elektryczny za­

płonnik odrywkowy.

Abrichtmaschine— wyrówniarka.

Abrösten—zerdzewianie.

Abrutschung— osuw.

Abschliesskante— krawędź przymykająca (su­

waka); k. przymykana (na cylindrze).

Abscisso—odcięta.

Absolutes Passsystem—bezwzględny układ miar.

Absperrschieber—zasuwa uastawua.

Absperrventil—zawór nastawny.

Absperrvorrichtung—zawieradło nastawne.

Abstecken—wytykanie (linii prostych); wy­

znaczanie (krzywych) (miern.).

Abstellbahnhof— stftcya oporządcza.

Abstich — spust (żeliwiaka iub wielkiego pieca).

Absturzbrücke— zesuwnia, zrzutnia.

Abteufpumpe—pompa pogłębiarska.

Abtropfbehälter—ściekiew; ściekiewka Abwässer—odcieki, ścieki.

Abweiser— uchy lak.

Abzweigstutzen—rozczepka.

Achromatisch—niebarwiący, np. ustrój so­

czewek.

Achsbuchse—mażnica (całośd bez panewek).

Achsdruck—nacisk na oś; n. osi.

Achso—oś; Lenkachse— oś zwrotna (kol.).

Achshalter— widły maźnicowe (kol.).

Achsialdruckkraft—nacisk poosiowy.

Achsialturbine— turbina ośna.

Achslager—panowka.

Adiabate —adiabata.

Admissionsdampf— para świeża.

Aequivalent—równoważnik.

Aggregatform—stan skupienia.

Akkumulator — zasobnik, stadło (ogniwo) wtórr.e.

Akkumulatorenbaterie—rzesza zasobników.

Akkumulatorraum—zasobnia.

Alhidade^—celownica (miern.).

Aluminium—glin.

Amalgam—rtęcieri.

Amalgamiert—nartęciony.

Ammoniakwasser— a) woda pogazowa (gaz.);

b) woda amoniakowa (czysty rozczyn amoniaku).

Amorph—bezpostaciowy.

Angriffspunkt der Kraft—punkt przytknięcia siły.

Anker—kotwica, kot (żegluga); ściąg, kotew (bud.); twornik (w prądnicy).

A nkerrohr—ściągówka.

Ankorrückwirkung— przeciwwzbudzenie twornikowe.

Ankersegment— zwójka = . działka tworni- kowa.

Anlasser, Anlasswiderstand—opornik roz- ruszny, rozrusznik.

Anlassfarben— barwy naleciałe.

Anlassmaschine— rozruszarka.

Anlassventil—zawór i ozruchowy; z. rozruszny.

Ansatzrohr—wylot, nasadka.

Anschlussbahn—kolej podjazdowa.

Anschlussdose—gniazdo przyłączowe, złą­

czowe (el.).

Anschlussflansch—kołnierz przyłączny.

*) Poniżej podajemy właściwy alfabotyczny spis rzeczy z oznaczeniem stronic i z tło- maczeniem poszczególnych wyrazów na rosyjskie i niemiekie, a poprzedzamy go dwoma spisami ważniejszych wyrażeń technicznych, ułożonych alfabetycznie,, raz podług wy­

razów niemieckich, drugi raz podług rosyjskich, z dodaniem znaczenia polskiego. W y­

razy do spisów wybrano przodewszystkiem ze spisu rzeczy oryginału. Wyrażenia nie­

mieckie zaczerpnięto również z oryginału, a wyrażenia rosyjskie przeważnie z rosyjskie­

go tłomaczenia podręcznika ..Illitte“.

(2)

Spisy alfabetyczne.

9 8 8

*

Anschlussstutzen—przyłączka, króciec przy- łączny.

Anspannkraft—siła wyprężająca.

Anstrengung—natężanie; wytężanie.

A ostrich—powłoka.

Antifriktionskurvo — krzywa anty frykcyjna, traktorya Huyghens’a.

Antrieb—napęd.

Antriebsmoment—moment napędu.

Antriebsscheibe—koło napędne; krążek na- pędny.

Arbeit—praca (mech.): robota.

Arbeitseinheit—jednostka pracy.

Arbeitshub—skok roboczy.

Arbeitstakt—suw roboczy.

Arbeitsleiste—przylga.

Arbeitsmachinen—robniki, wyrabiarki.

Arbeitsstîlrke, Leistung— moc.

Arbeitsvorhältnis (Getriebe)—przełoźonie.

Arbeitsverlust— strata pracy.

Arbeitsverlust, verhältnissm&ssiger — strat- ność

Arbeitsvermögen— możność pracy.

Architektur—architektura, budownictwo.

Armatur— armatura, lepiej o s p r z ę t (kotła);

oprawa (żarówek i t. p.).

Astatisch—niestateczny, chwiejny.

Astroide—krzywa gwiaździsta.

Asymptote—niemaityczna.

Asymptotischer Punkt—punkt niedobieżności.

Asynchronmotor—rozprądnik nienadążny.

Aufonthaltstation—posłanek, postojnia.

Aufeotlialtzeit—postój.

Auflager—opora, poduszka oporowa; stała lub ruchoma (przesuwna, albo przegibna).

Auflagerdruck, Auflagerwiderstand — odpór podpory (opory, poduszki).

Auflagerstein— cios podpoduszkowy.

Auflaufen des Spurkranzes — najeżdżanie obrzeża na...

Aufnehmer. Receiver—pośredek, lepiej prze- 1 o t n ia .

Aufschlag der Zungenspitzo (Weiche)—roz- suw śpica iglicowego.

Aufdtellgleis—tor zestawczy.

Auizug— dźwig (bud.); wyciąg (górn.), Aufzugmaschine, Winde—dźwigarka (bud.);

wyciągarka (górn.).

Aufzugskorb—kosz (dźwiga, a w nim klatka).

Ausbeute—uzysk.

Ausblasehahn (Dampfkessel)— kurek spusto­

wy.

Ausdehnung (durch die Wärme)—rozszerza­

nie (skutkiem ciepła).

Ausdehnung (elastische)—wydłużenie, od­

kształcenie (sprężyste).

Ausdehnungsgefäss—rozszerzalnik.

Ausdehnungskupplung—sprzęgło suwliwe.

Ausdehnungsmass—wydłuż.

Ausdehnungsverhältniss— ilokrotność rozprę­

żania (pary).

Ausflus (d. Dämpfe u. Gase)—wylot (par i gazów).

Ausfluss (des Wassers)—wypływ (wody).

Ausgehalst—wyoblony.

Ausklinkung—wrąb.

Auskrämpon— wyoblić.

Auskragung, Vorkragung—wysadzenie; wy- sadzka.

Ausladung— wysięg.

Auslaufraum- wylotnia.

Ausleger—wysięgnica (pozioma); wysięgnik (zastrzał).

Auspuff— wydych.

Auspuffdampf—para wydychowa.

Auspufftopf—garnek wydychowy.

Auspuffvontil—zawór wydychowy.

Ausschalter—włącznik (el.).

Ausschalter, selbsttätiger—wyłącznik samo­

czynny.

Ausschlag—odchylenie; odchył.

Ausschub— wypychanie.

Aussenbahnstoig—wsiad przytorowy.

Aussenfeuerung— palenisko zewnętrzne.

Aussenleiter (el.)—a) przewód zewnętrzny (napowietrzny); b) przewód skrajny.

Aussonpolmaschine Cel.) — prądnica o biegu­

nach dośrodkowych.

Aussetzer (Ausfall)— opust wzbuchów;opustka.

Ausstrahlung—rozpromicniowanie.

Ausströmung—wylot (gazów), wypływ(cieczy).

Au.stauchung== Austauchtiefe—wy nur (okręt.) Ausziehgleis—tor wyciągowy.

Atelier—świetlica (malarska, futograflezna i t. p.).

Axonometrie—pół perspektywa.

Azimut—odpołudnik (miern.).

Backenbohr—gwinciak.

Backenbremse—hamulec klockowy.

Backenschiene—opornica (zwrotówki) (kol.).

Bagger—pogłębiarka (draga); Handbagger—

pogłębiacz.

Baggerarbeit—pogłębianie (podwodne).

Bahn—tor; kolej.

Bahnhof— stacya (kolejowa); dworzec (=bu- dynek).

Bahnhofshalle— wiata dworcowa.

Bahnkörper, Erdkörper, Unterbau—poddroże.

Bahnmeisterwagen—wózek drożniczy.

Bahnräumer—odgarniacz.

Bahnsteig— wsiad, peron.

Balanceruder—ster odciążony.

Balancier-Maschine—silnik wahaczowy.

Balken— belka; armierter B.— b. podpięta;

ausgewechselter B.—b. przejęta.

Balkenanker—kotew.

Ballast— naciąż.

Bandbremse—hamulec taśmowy.

Bandeisen— taśinownik.

Bandsäge—piła taśmowa.

Basalt—bazalt, słupień.

Batterie von Kesseln—rzeszta kotłów.

Baugrund— erunt (budowlany).

Bauholz—budulec.

Baukonstruktionen—ustroje, zeskłady (budo­

wlane).

Baulänge—długość użytkowa.

Baumwollseil—lina bawełniana.

Beanspruchung, zulässige—naprężenie bez­

pieczne; n. dozwolone.

(3)

Spisy alfabetyczne. 9 8 9 Beaufschlagung— obszar wlotu (koła wodne-

Becher-Elevator— podnośnik kubełkowy. go).

Bedingungsgleichung — równanie warunku­

jące.

Befestigungsschraube— śruba ¿łączna, lepiej z ł ą c z cza.

Boliarrungszustand— stan ustalenia.

Beize— wytrawa (np. kwas do wytrawiania metali).

Bekleidung (der Ufer-Böschungen)—odzioż (brzegów, stoków).

Belageisen—pouiostownik.

Beiaschen die Schienen—łubczyę szyny.

Belastung, äusserste—obciążenie krańcowe (np, łańcucha).

Belastung, Feder-—nacisk sprężyną, Belastung, Gewichts-- nadążenie, naciąż.

Belastuugslinie—wykresowa obciążeń.

Belebtor Motor—silnik żywy.

Benetzter Umfang—obwód podwodny.

Benzin-Motor— silnik benzynowy.

Beobaclitungsfohłer—błąd spostrzegania.

Bergbau—górnictwo.

Berme— odsada.

Beschleunigung—przyspieszenie.

Beschleunigungsdruck — nacisk (ciśnienie) przysjneszenia.

Beschriftung (der Zeichnung)—powpis.

Bessemerbirne—gruszka besemerowska.

Beton—boton.

Betrieb— ozysk (fabryki, kolei i t. p.); ruch kolejowy.

Betrieb, hin und hergehender—ruch nawro­

towy.

Betriobswasser— woda napędna.

Bettungsstoff— podsypka (w podtorzu kole- jowem).

Bowegungon, störende—ruchy uboczne (pa­

rowozu).

Bewegungsgrösse (m. v)— wielkość rozpędu.

Bewegungsschraubo—śruba napędna: ś. na­

pęd cza.

Biberschwanz—karpiówka; halber B.—pół- karpiówka (bud.).

Biegungsfeder—sprężyna giętna.

Biegungsfestigkeit—wytrzymałość na gięcie.

Biegungsmoment—moment gięcia: m. gnący.

Biegungsspannung—gięcie.

Bilge • zęza (okręt.).

Bimstein-pumeks (gąbczak).

Binder—wiązar (bud.;,

Bindersparren—krokiew wiązarowa.

Binomialkoefficient— spółczyunik dwumianu.

Binomischer Satz— dwumian Newton’a.

Bituminös—smoluawy.

Blanker Leiter—przewód goły (cl.).

Blasrohr—dysza (w dymnicy parowozu).

Blattstoss—złącze na wcios (bud,, kol.).

Blech— blacba.

Blecbträger—blachownica.

Blindgleis—tor ślepy.

Blitzableiter—odgi ora.

Blitzpfeil—godło pioruna (strzałkowate).

Blitzschutzvorrichtung—odgromnik.

Bobine, Drahtspule—zezwój (elektr.).

Bockgestell— oprawa rozsochata (silnika).

Bockkran—suwnica bramiasta.

Bockkran, feststehender—brama z dźwigarką.

Boden, gewachsener—grunt dziewiczy.

Bodeneinsenkung—zapadlina.

Bodenfläche, Erdoberfläche— naziom.

Bördelblech—blacha wywijalna (dająca się wyoblać).

Böschung—stok.

Böschungsarbeiten—roboty stokowe.

Böschungswinkel—kąt zesypu, stoczystość.

Bogen —łuk.

Bogenbrücke—most łukowy.

Bogenhöhe—strzałka łuku.

Bogenlänge— długość łuku.

Bogenlampe—łukówka.

Bogenmittellinie—krzywa pośrodkowa łuku.

Bohnenerz—żelaziak bobiasty.

Bohr—świder (do drzewa): wiertło (tak zwa­

ne spiralne, cbociaż właściwie śrubowa­

te): wiertak (zwykły).

Bohrbank—tarczownica.

Bohrhalter—wiertaczysko; wiertlisko; świ- drzysko. •

Bohrkopf—pięść.

Bohrmaschine—wiertarka.

Bohrrohr—rura wiertnicza.

Bohrspähne— wywierciuy.

Bohrstange— wytaczadło.

Bombiertes Wellblech—sklepieniasta blacha falowana (falista).

Boot, offenes— łódź, łódka, czółno.

Bordseite,Backbord8oito— lewa strona statku.

Boye—pława (w portach).

Brandmauer—grodziżar.

Braunkohle— węgiel brunatny.

Braunstein—mauganiak szary.

Brecheisen— łamak (zamiast „łom“, który ma już kilka innych znaczeń).

Breithacke—czekan.

Breitspurbahn— kolej szerokotorowa (tor ro­

syjski),

Bremsdynamometr— liainownica (Prony'ego), Bremse— hamulec.

Bremse, durchgehende—hamulce zespolone.

Bremse, selbsthommende—hamulec .samoha- mowny.

Bremsersitz—kozioł.

Bremshebel— dźwignia hamulcowa.

Bremsleistung— moc hamowana.

Bremswerk—hamulec.

Brennpunkt— a) ognisko (paraboli i t. p.);_- b) temperatura zapalności.

Brennstoff—paliwo.

Bronze— spiż, bronz.

Bruch—złom; pęknięcie; złamanie.

Bnich (stücke) - druzg.

Bruchsicherheit — spółczyunik bezpieczeń­

stwa; bezpieczeństwo.

Brückenbahn, Brückenfahrbahn — jezdnia.

mostu.

Brückenbau—mostownictwo.

Brückenpfeiler—filar (mostowy).

Brückentafel— pomost.

Brückenwage—waga pomostowa.

Brunnenrohr— rura studniarska.

(4)

9 9 0 ' Spisy alfabetyczne.

Buckelplatte—blaclia niecko w ata, albo wy- puklasta.

-BOgel— pałąk.

Bühne—widnia.

Bürgersteig—chodnik.

Bürsto (Dynamo)—zdawa (prądnicy).

®ürstenhalter—grabki (u prądnicy).

Buffer—odbój; zderzak (kol.).

Bufferscheibe—tarcza zderzaka.

Bufferstossel—tłuczek zderzakowy.

Buhne—tama poprzeczna.

Bundmutter—naśrubek z obrzeżem.

Bunker—węglownia (na statku).

Bunsonbrenuer—palnik bunzenowski, albo bezświatły.

-Calotte—czasza.

Capell-Yontilator—przowietrznik z prądni­

kiem na osi (ustroju CapclPa).

Carbid—węglik wapnia.

CementmOrtel—zaprawa cementowa.

Cementmórtel, verlfingerter—zaprawa półce- mentowa.

Centralcondonsation — skraplanie skupione.

Centraren (oin Uadi—wyosić.

Centrifugalkraft— siła odśrodkowa.

Centrifugahnoment—moment odśrodkowy.

Centrifugalpendel—wahadło odśrodkowe, w. stożkowe.

- Centrifugalpumpe—pompa odśrodkowa.

Centrifugalregulator — miarkownik odśrod­

kowy.

- Centrifugalventilator—przewietrznik odśrod- Centripetal—dośrodkowy. [kowy.

Centripetalkraft—siła dośrodkowa.

Chabotte—kłodzisko.

Charakteristik (der Dynamomaschine)—zna­

mienna (prądnicy).

Cissoide^-cysoida, krzywa bluszczowa, k.

bluszczowata.

Olavette (Itcibuugsprisma)—osadka.

Cohásion—zczepnoá¿.

Collimations3che—oś wzajemności (mat.).

Comraunicierende Gefásse—naczjrnia skoja­

rzone.

Complan—-współrówniany.

Componente—składowa.

• Compound (Yerbund) Dampfmaschine — sprzężony silnik parowy.

Compound-Dynamo ■= Doppelschlussmaschi- ne—prądnica sprzężona lub bocznikowo- głównikowa.

Compression—sprężanie; spręż (jako miara).

Concav— wklęsły.

Conchoide—konchoida, krzywa- muszlo wata.

• Conchoidenlenker— prostowód konchoidowy.

Conjugirt— sprzężony; skojarzony.

Contact p. Kontakt.

- Continuitłltsgleichung—równanie nieprzery- walności.

Coutractiou - zwężenie.

Contremutter—nakrętka.

Convex— wypukły.

■ Coordinaten—spółrzędue.

■ Cosinus—dostawa.

• Cotangens— dotyczna.

Coulisse—jarzmo; półjazek (obmurze kotł.).

Coulissennullpunkt—punkt martwy jarzma.

Coulissenstcuerung— stawidło jarzmowe.

Cykloide—Cykloitla.

Cykloidenpendel— wahadło cykloidalne.

Cykloidenvorzahnung—zazębienie podług cy- kloidy.

Cylinder— walec (geom.); cylinder (pompy i t. p.).

Cylinderausrustung— osprzęt cylindra (ar­

matura).

Cylindorbohrmaschino—wytaczarka.

Cylinderbohrung—drąż (cylindrowa).

Cylinderdeckol—pokrywa cylindra.

CylindorgeblUse— dmuchawa.

Cylinderheizung (Dampfm;)— ogrzewok.

Cylinderhuf—kopyto walcowe.

Cylinderkessel— kocioł walcowaty, walczak.

Cylinderkopf—łbica cylindra.

Cylinderreibungskuppiung—sprzęgło o wal­

cach ciernych.

Dach—dach, strzecha.

Dachdeckung—kryćba, pokrycie dachu.

Dachpappe, Teerpappe—smołowiec.

Dachpfanne— esówka (holendrówka).

Dach-Stiel, Stuhlpfosten*—stojec, słup.

Dachstuhl— więżba (dachu, strzechy).

Dachtraufe—okap.

Damm, Auftrag— tama, grobla, nasyp.

Dammkrone—grzbiet tamy.

Dampf—para.

Dampfabsperventil—parowy zawór nasta­

wmy.

Dampfcylinder— cylinder parowy.

Dampfdiagramm—wskaza: nakres lub wykres (parowy).

Dampfdom—dzwon parowy.

Dampfdruckiibersetzer — pośrednica parowa.

Dampfentnahmorohr—odbiornica.

Dampfhammer—młot parowy.

Dampfhaspel—dźwigarka parowa (górn.).

Dampfheizung— ogrzewanie parowe.

— Hochdruck D —o. p. wysokoprężne.

— Mitteldruck D.— o. p. średnioprężne.

— Niederdruck D.—o. p. nizkoprężue.

Dampfkabel— dźwigarka parowa (górn.).

Dampfkessel—kocioł parowy.

Dampfkessel-Armatur—osprzęt kotła par. (ar­

matura).

Dampf kessel-Dampfraum—przestrzeń paro­

wa (przestrzeń nadwodna) kotła par.

Dampf kessel-Einmauerung—obmurze kotła p.

Dampfkessel-Heizfläche — powierzchnia o- grzewana (ogrzewalna) kotła par.

Dampfkessel-Prüfung — sprawdzanie kotła par.

Dampfkessel-Systeme—ustroje kotłów par.

Dampfkessel-Ueberwachungsverein — stowa­

rzyszenie kotłowe.

Dampfkessel-Untersuchung — badanie kotła par.

Dampfkessel-Wasserraum—przestrzeń wodna, lüb podwodna kotła par.

Dampf kolben—tłok parowy.

Dampf kran—żóraw parowy.

(5)

Spisy alfabetyczne. 9 9 1 Dampfleitung—przewód parowy.

Dampfmąntel— ogrzewek.

Dampfmaschine—silnik parowy.

Dampfspindel (In jector)—iglica.

Dampfstrahlapparat—strumiennica parowa.

Dampfstrahlgebläse— dyszak parowy.

Dampfstrahlpumpe—smoczek parowy.

Dampfturbine—turbina parowa.

Dampfüberdruck—-nadprężność pary.

Dampfverbrauch—rozchód pary.

Dampfwärme—cieplik pary; ciepło pary.

Daumenrollo — krążek z gniazdkami (k.

z ksiukami).

Daumenscheibe—tarcz z ksiukami.

Decke, maasive—strop ogniotrwały, sklepio­

ny, murowany; sufit.

Deckol (Hinter-) soite— strona odkorbowa (silnika).

Deckenanker— belka podniebienna (nad pa­

leniskiem parowozu).

Deckenschalung— podbitka.

Deckplatte—nakładka.

Deckung—przysłonięcie; przysłon.

Decoupirsiige (Schweifsäge)—wyrzynarka.

Deformation— odkształcenie.

Dehnung—wydłużenie.

Deplaceracnt=Verdrangung—wyporność.

Derrickkran— żóraw obrotny z chylnym za­

strzałem (wysięgnikiem), żóraw szkocki.

Descartessches Blatt—liść Karteziusza.

Determinante— wyznacznik.

Diagonale—a) przekątnia; b) przekątnik, pręt przekątny (Diagonalstab).

Diagram—wykres; nakrcs; wskaza.

Dichte—gęstość.

Dichtungsfuge— szczeliwnia.

Dichtungsleiste—przylga.

Dichtungsmaterial—szczeliwo.

Dichtungsring—uszczelka.

Dielektrischer Stoff—nieprzewodnik.

Dielektrizität—nieprzowodność elektryczna.

Dielektrizitätszahl— spółczynnik nieprzewo- dności.

Differential—różniczka.

Differentialbremse—liamuleę różnicowy.

Difterentialfiaschenzug—wciąg różnicowy.

Differentialgleichung—równanie różniczkowe.

Differentialkolben--tłok różnicowy.

Di fferentialpumpe—pompa różnicowa.

Diopter—przeziernik; D.-Paar—przeziernica.

Discriminante—wyróżnik,

Distillation: nasse D.—przekraplanie; tro­

ckene D.— wygazowanie.

Dochtkohle— węgiel urdzeniony (el.).

Dom (Dampfk.)— dzwon (parowy).

Doppel duowalze—dwudwójka wal carska.

Doppelherzstück — krzyżownica dwudzióbo- wa (kol.).

Doppelhub—dwuskok.

Doppelpunkt—punkt podwójny, lepiej p.

z d w o jo n y lub d w o is ty .

Doppelschiebersteuerung—stawidło dwoiste (suwakowe); rozrząd suwakami dwoisty- mi.

Doppelsitzventil— zawór dwusiodłowy.

Doppelsteuerung—stawidło dwoiste.

Doppelt T Eisen, I Eisen— dwutoownik.

Doppeltwirkende Maschine—silnik o działa­

niu obustronnem.

Dosenlibelle—poziomnica okrągła.

Draht—drut.

Drahtbahn—kolej podrutowa.

Drahtglas— szkło na siatce.

Drahtseil—lina druciana.

Drahtseilantrieb—napęd liną drucianą.

Drahtseilgestänge—żerdziny linowe (górn).

Drahtspule— zwojnica (el.).

Drahtstift—druciak.

Drehachse—oś obrotowa; oś obrotu: oś wi­

rowania; oś kręcenia.

Drehbauk— tokarka.

Dreherei— tokarnia Drehfeld— polo wirujące.

Drehgestoll—półwozafc (truck).

| Drehkante—krawędź obrotu, k. wywrotu, j Drehkran—żóraw obrotny,

i Drehkranführer— żórawniczy.

i Drehmaschine—pokręcarka.

| Drehmoment— moment obrotu; mi skręcający.

Drehscheibe—obrotnica.

Drehschcibengrube—-dół obrotnicówy.

Drehschemmei—ława pokrętna (wagonu).

DrehspUlme—otoczki, wióry,

; Drehspaunung—kręcenie.

| Drehstrom = Dreiphasenstrom— trójprąd.

; Drehstrom-Generator — trój prądnica; D.-Mo- tor—trój prądnik.

| Drehtür— drzwi (drzwiczki) pokrętne, d. na

| zawiasach.

i Drehungsfeder— sprężyna krętna.^

! Drehungsfestigkeit—wytrzymałość na krę­

cenie.

Drehwerk—obracarka (żórawia).

j Dreicyliudermaschine—silnik trój cylindrowy.

Dreieck—trójkąt, j Dreikant—trójgrań.

i Dreikanteisen—trójgrannik.

; Dreiphasenstrom—trójprąd. .

Dreiphasonstrom-Geuorator— trójprądnica;

D.-Motor—trójprądnik.

Dreiweghahn—kurek rozczepny, lepiej roz- e z e p k o w y .

Drempel (Schleuse)—-próg.

Drillingsmaschine—silnik trojaczy.

Drosselklappe—przepustnica (tamka).

Drosselspule—tłumiea (eh).

Drosselung— dławienie.

Drosselvensil— zawór przydławiający.

Drosselvorrichtung—przywieradło.

Druckfestigkeit—wytrzymałość na ciśnienie.

Druckkeil—klin wciskany.

Druckkraft—nacisk, siła cisnąca.

Druckpumpe—pompa tłocząca,

Druckregler (Dampf)—raiarkownik prężności.

Druckrohr—rura tłoczna, lepiej t ł o c z c za . Druckspanuung— ciśnienie; prężność.

Druekventil —zawór tłoczny, lepiej t ło c z c z y . Druckverlust—strata ciśnienia, s. na ciśnie­

niu (prężności).

Druckwasser-Aufzug— dźwig hydrauliczny, d.

napędzany wodą.

(6)

9 9 2 Spisy alfabetyczne.

Druckwasser-Hebezeug— dźwignica hydrau­

liczna, d. napędzana wodą.

Druckwasserkrau— żóraw hydrauliczny, ż. na­

pędzany wodą.

Dückdalbe—trójpai (wodnictwo).

Düse—dysza.

Dunstabzug— wywiewnik.

Duowalze—dwójka walcarska.

Durchbiegung—ugięcie (pionowe); przegięcie.

Durchfahrtsgleis— tor przelotowy.

Durchfluss—przepływ (cieczy), przelot (gazu).

Durchgangsventil— zawór przelotowy.

Durchgangswageu—wagon przechodni (z ko­

rytarzem na wylot), w. przechodzący (prowadzący do celu bez przesiadania).

Durchgehen einer Maschine—rozbieganie się silnika.

Durchlässigkeit— przesiąkalność (dla cieczy).

Durchlass— przepust (kol.).

Durchlaufende Träger— dźwigary wieloprzę- słowe.

Durchsenkung (einer Zugorganes)— zwisanio (cięgna).

Durchsickerung—przesiąkanie.

Dyn—dyna.

Dynamik— dynamika.

Dynamo— prądnica.

Dynamomaschine mit Sebsterregung—prąd­

nica samowzbudua.

Dynamomaschine mit Sondererregung—prąd- uiea obcowzbudna.

Eckanker (Kessel)—usztywniak (z blachy);

ściąg narożny (np. z krągownika).

Eckventil—zawór kątowy.

E-Eisen—ceownik.

Effekt, mechanischer — moc (Nutzeffekt = sprawność).

Eimerwerk—podnośnik kubełkowy.

Eincylinderkesael— kocioł jednowalczasty.

Eincylindermaschine—silnik jednocylindrowy.

Ein fach wir keade Maschine—silnik o działa­

niu jodnostronnem.

Einilammrohrkessel — kocioł jednopłomieni- cowy.

Eintiusstläche—powierzchnia wpływowa.

Einflusslinie—wpływowa (krzywa).

Eingehalst—woblony.

Eingekapsolt— oskorupiony.

Eingriffsdauer (Zahnräder)— trwanie wechwy- Eingriffslinie—linia (krzywa) przyporu. (tu.

Einheit—jednostka.

Einkrämpon—zaoblać, woblać.

Einlage— wkładka; przekładka.

Einpoliger Ausschalter—włącznik jednoto­

rowy.

Einschneiden, vorwärts, rückwärts, seitlich—

celowanie, naprzód, wstecz, wbok (miern.).

Einschnitt, Abtrag—przekop, wykop.

Einspritzhanhn—kurek wpryskowy.

Einspritzkondensator—skraplacz wpryskowy (bez przepon ny).

Einströmung—wlot (gazów): dopływ (cieczy).

Eintauchtiefe— zanur.

Einzelheizung—ogrzewanie niezespolone.

Einzelkessel—kocioł samotny.

Einzelkoudensation—skraplanie samotne.

Einzollast—ciężar skupiony.

Einzelrad— koło bez stadła.

Einzelschmierung—zaolejanie dorywcze.

Eisen—żelazo; Guss-E.— żeliwo; Schmied-E.—

żelazo kowalne; Schweiss-E. — żelazo- zlipne.

Eisonabgang, Eisenabbrand— zgar, np. w*

zgorzyny, np. w kg.

Eisenbahn—kolej.

Eisenbahnwesen—kolejnictwo.

Eisengiesserei—żeliwnia.

Eisengiessereibetrieb—żeliwnictwo.

Eisenglanz—błyszcz żelazny.

Eisen-Glülifarben— barwy żaru (żelaza).

Eisenhüttenkunde—kuźnictwo żelaza.

Eisenkonstruktion— zeskład żelazny.

Eisen-Kost—rdza.

Eisenvorlust—straty na żelazie (kuźnictwo)- straty od żelaza (oloktr.).

Ejektor—przetryskac2.

Ekonomizer— (Dampfk.)—ekonomajzer, pod­

grzewacz (wody zasilającej).

Elastizität—sprężystość.

Elastizitätsgrenze—granica sprężystości.

Elastizitätsmodul— spółczynnik sprężystości.

Elastische Linie—odkształcona (oś pręta).

Elektrische Ladung— nabój elektryczny.

Elektrische Induktion — wzniecanie (elek- tryczne).

Elektrische Masseinheit— jednostka elek­

tryczna.

Elektrischer Steuerungsdruckknopf — elek­

tryczny przycisk nastawniczy.

Elektrizitätswerk— elektrownia.

Elektromotor- silnik elektryczny, prądnik.

Elektromotorische Gegenkraft— napięcie prą- dochłonne, przeciwnapięcie.

Elektromotorische Kraft— napięcie prądo­

twórcze.

Element (Flächen)—cząstka (powierzchni).

Ellipse—elipsa.

Ellipsenlenker—prostowód eliptyczny, lepiej e 1 i p s o w y.

Ellipsoid— elipsoid.

Elliptische Rädef—tarczo eliptyczne.

Endlose Kette—łańcuch okrężny.

Endrad—koło skrajne.

Endstation— stacya krańcowa.

Entladen—wyprądniać (el.).

Entladestrom—wyprąa (eL).

Entlasteter Schieber—suwak odciążony.

Entlüften— odpow-iotrzyć.

Entlüftungsöffnung—oddech.

Entwässern—odwodnić.

Epicyklęide—epicykloida.

Erd arbeiten—roboty ziemne.

Erddruck— parcie ziemi, napór ziemi.

Erdförderung—przewóz ziemi.

Erdgewinnung— dobycie, dobyw'anie (ziemią, Erdgeschoss—przyziom, parter.

Erdung, erden— doziemienie, doziemić (el.).

Erg—erga.

Erker—wykusz.

Erweiterung der Bohrung—roztocze.

Erzgattierung—dobieranie rud.

(7)

Spisy alfabetyczne. 9 9 3 Eselsrückengleis—grzbiotnia (kol.).

Etagenringventil — zawór pierścieniowy o przegrodzie piętrowej.

Efcmal— droga na dobę (w milach morskich).

Evolute—rozwinięta.

Evolvente—rozwijająca, owolwonta.

Evolventenvorzahnmig—uzębienie podług rozwijającej (ewołwontowe).

Excenter— mimośród.

Excenterbügel— obręcz mimośrodu.

Excentricit&t--mimośrodkowość.

Exhaustionsfeuerung—palenisko wydmucho­

we.

Exhaustor—w-ywiotrznik.

Expansion—rozprężanie.

Expansionskurve—krzywa lub wykresowa roz­

prężania.

Exp3usionsmacliine—silnik rozprężny; Ein- fach-E.—silnik jednoprężny; Zweifacli- E.—silnik dwuprężny; I)roifach-E.-—sil­

nik trójprężny; Yierfach-E. — silnik czwórprężny.

Expansionsschieber— suwak rozprężak, lepiej z m ie n ia k .

Expansionsstouerung — stawidło rozprężczo, stawidło do zmiennego rozprężania; roz­

rząd o zmienneni rozprężeniu.

Explosion—wybuch, a -w silnikach spalino­

wych wzbuch.

Exponent— wykładnik.

F abrik—wytwórnia.

Fähre—prom.

Fachwerk—a) kratowie; b) ściana rozworo- wa {Fachwerkswand).

Fachwerk-Bogonträger— łuk kratowiany.

Fachwerksfette—płatwa z kratowa (krato­

wnicowa).

Fachworkswand—ściana rozworowa, ś. w roz- wory, mur pruski.

Fachwerkträger— kratownica.

Fächer—przepina (w- obinurzu kotła).

Fahrbahn der Strasse-jezdnia.

Fahrbarer Drehkran— obrotny żóraw prze­

suwny.

Fahrdraht, Kontaktieitung—przewód zdawny.

Fahrrichtung, normale—ustalona strona jaz­

dy.

Fahrschacht— dżwigownia; wyciągnia (górn).

Fahrstuhl— dźwig.

Fahrt (eines Aufzuges)—jazda dźwiga.

Fahrwasser—tor (wodny), nurt, wart.

Fahrwerk— suwarka (żórawia).

Fahrzeug—j eżdzi k.

Faktor—spółczynnik; czynnik.

Fakultät—różnoczynnik, lepiej s i l n i a . Fall, Gefällo—spad (miara); spadek (stosu­

nek).

Fallbär—baba.

Fallrohr f. Förderzwecke—rynna zsuwowa.

Falz; Anschlag— przylga.

Falzziegel—wpustówka.

Fangedamm—grodzą.

Fassung—obsada (żarówki).

Faulen—gnid.

Feder—sprężyna; wpust.

Podręcznik techniczny. T. II.

Federn— sprężynować.

Federregulatoren— miarkowniki sprężynowe.

Federrohr—*w'ydłużka.

F ederspiel—sprężynowanie.

Federstah!—stal sprężynowa, s. na sprężyny.

Feeder, Speiseleitung—przewód dosyłowy (el.) Feederpunkt, Speisopunkt — punkt dosyło-

wy (el.).

Fehlcrglied (des Kurboltriebes)— uchybienie drogi.

Feilspähne—opiłki.

Feldstärke— natężenie pola (el.).

Fensterbrett—podoknica, deska parapetowa.

Fensterbrüstung—podoknie.

Fensterfutter, Fensterrahmen— oknica.

Fernrohr—luneta.

Fernwirkende Einrichtungen—przyrządy zda- laczynne.

Ferromangan — żeliwo namanganione.

Ferrosiliciuui—żeliwo nakrzemione.

Fertigwalzenstuhl—walcarka wykończająca.

Festigkeit—wytrzymałość.

Festpunkt—punkt stały, p. ustalony.

Festscheibe— koło osadzone.

Fette—leżnia, płatwa (bud.).

Fettgas—gaz tłustny.

Feuchtigkeit— wilgoć; wilgotność Feuchtigkeit der Luft— wilgoć powietrza.

Feuchtigkeitsgrad der L uft— wilgotność po­

wietrza.

Feuerbrücke—przewał (paleniskowy).

Feuerbüchse—skrzynia paleniskowa.

Feuerbuchsdecke—podniebienie paleniskowe*

FeuergesehrUnke (Dampfk.)—odrzwice pale­

niskowe.

Feuerschlauchmundstück— wylot (wylotnica) węża przeciwpożarnego.

Feuerspritze—sikwa, sikawka przeciwpożaru a.

Feuerstein—krzemień (skałka), Feuerung (Dampfk.) - palenisko.

Feuerziige (Dampfk.)— kanały spalinovre; lo­

ty spalin.

Feuerzugregler, Zugregler— miarkownik p a­

leniska, m. ciijgu.

Filier—filtr, lepiej: przesącznik.

Firstzicgel, Gratziegel, Hohlziegel—gąsior.

Fischbauch träger— dwuparaholuica (zwykła).

Fixpunkt,Festpunkt— pionik ustalony (reper).

Flacheisen— płaskownik.

Flaches Wellblech—blacha płytko falista,.

lepiej p ły t k o f a lo w a n a . Flachkeil— klin jednowpustny.

Flachlandbahn— kolej lówninna.

Flachringan ker—tw orni k płaskopierścien ny (el.).

Flachseil—taśma linowa.

Flächenbeanspruchung (Lager)—moc ciśnie­

nia.

Flächenbeschleunigung—przyspieszenie po­

łowę.

Flächengeschwindigkeit—prędkość połowa.

Flächeninhalt— pole (powierzchnia).

Flächenregulator—miarkownik płaski.

Flamme, entleuchtete— płomień nieświetli- wy, p. bezświatły.

Flammofen—płomieniak.

6 3

(8)

9 9 4 Spisy alfabetyczne.

Flammpunkt — temperatura zapłomienienia (zapłonięcia).

Flammrohr (Dampf k.)—płomienie».

Flammrohrkessel —kocioł płomionicowy.

Flansch— kołnierz.

Flansch, aufgesetzter—kołnierzyk.

Flansch, loser— obroża.

Flanschen-Formstücke—kształtki kołnierzo­

we, k. o kołnierzach, k. z kołnierzami.

Flanschenrohre (gusseiserne)—rury kołnie­

rzowe (żeliwne).

Flanschenstutzen mit Muffe—kieliszek.

Flaschenzug—wciąsr (wielokrążkowy).

Flechtzaun—opłotek.

Fliessgrenze (Festigkeit)—granica ciastowa- tości.

Flügel des Herzstücks—skrzydło krzyżownicy.

Flügelmutter—naśrubek motylkowaty.

Flügelspitze (im HerzstuckoJ—załom (w krzy­

żownicy).

Flüssigkeit—płyn.

Flüssigkeit, gasförmige—gaz, płyn lotny.

Flüssigkeit, tropfbar flüssige—ciecz, płyn ciekły.

FlüssigkeitswUrme —cieplik cieczy.

Flugasche—popiołek

Fluss (ang. llux), magnetischer— dąż magne­

tyczny, lecz przepływ energii promie­

niującej.

Flusseisen—żelazo zlewne, zloiwo.

Flussspat—topnik (fluspat).

Flussstahl—stal zlewna, staliwo.

Fördergefäss. Fördorkorb —klatka. kosz wy- ciągowy (góra.).

Fördergurt, Traineur—przenośnik taśmowy.

Fördermaschine —wyciąg, wyciągarka, diwi- garka wyciągowa (górn.).

Förderseil—lina wyciągowa (górn.).

Formkasten, Gusskasten—skrzynia odlewni­

cza.

Formst-in—kształtów ka.

Fräsen—gryzować.

Fräser—gryz.

Fräsmaschine—gryzar-a.

Frässpähne—gryzowiny.

Freie BoatflAch^-r* przewiewie (rusztu), Freior Fali—spadanie swobodne (droga prze­

byta podczas spadania = spad).

Freibans:; freihänhig (Wassermotor)— nad- wodność; nadwodny.

Freileitung—przewód napowietrzny (el.).

Freistrahlturbine—turbina odrzutna o stru­

mieniu swobodnym.

Freiträger— belka jednym końcem osadzona, zresztą swobodna.

Friktion«kupplung—sprzęgło cierne.

Frikt>onsrad—koło cierne-

Frischen des Eisens—uszczerzanie żelaza (kufn.).

Fuch»— czopach.

Führen—prowadzić (po prostej); wodzić (po krzywej).

Führerstand —stań, stanowisko sil niczego.;

Führungsdruck—nacisk w prowadnikach; n.

na prowadnice; n. prowadniczy.

Führungsschiene—prowadnica.

Füllofen— piec zasypny.

Füllplatto—wkładka.

Füllung (I)ampfm.)—napełnienie.

Fiillungsverhältniss— stosunek napełnienia.

Fuge—spoiua.

Fuhrwerk—wóz, wozidło.

Fundament— posada.

Fundamentanker— przy ciąg posadowy.

Fundiren— posadowić.

FunkenfUnger— odiskiernik.

Funkeuinduktor—iskiernik (el.).

Fussplatte—płyta posadowa,' p. przyziomowa.

Futter—wykładzina (np. cegłą), zaprawa, np. w gruszce besemerowskiej.

Futtermauer—mur wsporczy.

Gabelförmig—widlasty—rozwidlony.

Gaffel fang. gaff)—socha (okręt.) Gaffelsegel- soszel (okręt).

Gallowayrohr—garłacz Galloway’a.

GalJsche Kette—łańcuch przegubowy.

Galvnnisches Element—stadło (ogniwo) gal­

waniczne.

Ganghöhe der Schraube—skok śruby.

Gargang—zdarny bieg pieca (kuźn.).

Gas—gaz (płyn lotny) Gasabgabe—odbyt gazu.

Gasanstalt, Gaswerk—gazownia.

Gasbehälter—gazieniec (w gazowni).

Gasberoitung— wyrób gazu.

Gasfabrikation—gazownictwo.

Gasgemisch—mieszanina, mieszanka gazów.

Gasgewinde—gwint do rur gazowych (gwint gazowniczy).

Ga^glühlicht— światło gazowo-żarowe.

Gasleitungen - przewody gazowe.

Gasmaschinen —silniki gazowe.

Gasmesser—miernik gazu.

Gasmotor-silnik gazowy, Gasofen—gaziak.

Gasretorte—wygaźnica.

Gasrohr— rura gazowa, r. na gaz, gazówka.

Gasrohrmuffe— skrętka.

Gatter—trak.

Gatterrahmen—oprawa traka.

Gattersäge—piła trakowa: p. traczna.

Gebirgsbahn— kolei górska.

G'-bläseiuaschine—dmuchawa.

Gefährlicher Querschnitt— przekrój niebez­

pieczny.

Gefälle—spadek (stosunek); spad (różnica poziomów).

Gefälle, verfügbares (Wassermotor)— spad do zużycia (składający się ze spadu jaw­

nego i utajonego).

Gefrierpunkt- punkt marznięcia.

Geführter Maschinenteil—prowadnik.

Gegendruck— przeciw prężność (pary); prze- ciwciśnienie (wody).

Gegengewicht—odciążek.

Gegenläufige Kolben—tłoki przeciwbieżne.

Gegenlenker— nawodzik, odwodzik.

Gegenstrom—przeciwprąd.

Gegenstromkondensator— skraplacz przeciw- pradowy.

Gehrung—ucios.

(9)

Gekreuipter Boden (Kessel) - dennica.

Gelois—tor (kol).

Golenkgoradfiihrung— wodzidło po prostej.

Gelonkkotte—łańcuch przegubowy.

Generator—czadnica (piec); prądnica (el.).

Generatorgas—czad z czadnicy, gaz czadni- cowy.

Geometrie, analytische—geometrya anality­

czna.

Geometrie, kinematische—geomotrya kinema­

tyczna.

Gepäckraum—przedział na tłómoki, p. tłó- moczy (w wagonie); tłómokownia (w bu­

dynku dworcowym) Gepäckwagen— wagon tłómokowy.

Geradflankenverzahnung — uzębienie prosto- boczne.

Geradführung—prostowód.

Gerberlohe—garbowiny.

Gerberscher Träger — belka wspornikowa, belka wioloprzęsłowa z przegubami.

Gerinne—pogródka.

Geripptes Rohr—rura użebrowana, żebrówka.

Gerüstkran, Bockkran—suwnica braraiasta.

Gesamtarbeitsaufwand — całkowita praca włożona.

Gesaintdiagramm (Dampfm.). —wykres zje­

dnoczony.

Gesamtgefälle—spad całkowity.

Gesamtreibungsarbeit—praca tarcia całko­

witego.

Gesamtrostfläche — całkowita powierzchnia rusztu, pole rusztu.

Geschränkte Schubkurbel—mimoosiowy na­

pęd korbowodowy.

Geschützbronze-'-spii na działa,

Geschweisstes Rohr—rura skuwana, r. zlipia- na.

Geschwindigkeit—prędkość.

Geschwindigkeitshöhe—wysokość prędkości.

Gestände—żerdziny (górn,); ogólnie *zaś: se- skład drążków.

Gestelle—więźba; stojan.

Gewinde—gwint.

Gewinde, rechts- (links-) gängiges— gwint prawo- (lewo-) z wity.

Gowimlebacke, Schneidbacke—gwiutnica.

Gewindebohr, Schneidbohr—gwintnik.

Gewinde- Schnoidkluppe—gwintownica.

Gewinde- Schneidmaschine—gwinciarka.

Gewölbe—sklepienie; Tonueu-G.— sk. koleb- czaste; Kloster-G. — sk. kopankowate;

Kreuz-G.—sk. krzyżowe; verkehrtes-G.—

sk. odzierane.

Gewölbekappe—połać sklepienia (ogólnie);

Böhmische Kappe—sklepienie żaglaste.

Gewölbeleibung—podniebienie sklepienia.

Gewölberücken—grzbiet sklopienia.

Gewölbezwickel—pachwina (sklepienia).

Giessereikran—żóraw odlewniczy.

Giessereiwesen—odlewnictwo.

Giesskran—żóraw lejnicowy (lejnica-—Giess- pfanne).

Glasbirne—bańka (żarówki).

Glaserei—oszkliniarnia.

Glashütte—szkłownia.

Spisy alf,

Glaskopf, roter—czorwony ¿elaziak nacie­

kowy.

Glastafel, Glasscheibe—szklina.

Gleichförmig—jodnostaj ny.

Gleichläufige Kolben—tłoki spółbieżne.

Gleichmässig—równomierny, jednostajny.

Gloiclipolmaschine, Induktionstype—prądni­

ca uaprzeciwnobiegnnowa (ol.).

Gloichrichton (eines Wechselstromes)—sprąd- niać (ol.).

Gleichrichter—sprądniarka (el.).

Gleichstrom—sprąd (el.).

Gleichung—równanie, wzór.

Gloiskreuzung—krzyżuia (kol.).

Gleiswago—waga podtorowa.

Gleitbahn—tor ślizgania.

Gleitmodul — spółczynnik sprężystości na przesuwanie.

Gleitplatte—płytka podiglicowa (zwrotnicy) (kol.).

Gleitpunkt—punkt ślizgania.

Gleitstück (in der Coulisse)— przosuwok.

Gleitungswiderstand (bei Nietungen)—opór tarcia przy ślizganiu.

Gliederrieraen—pas ogniwkowy.

Glimmer— łyszc/.yk, mika.

Glockenventil— zawór dzwonowy.

Glühfarbe des Eisens—barwa żaru żelaza.

Glühkörper, Glüüstoff—żaizywo, Glühlampe—żarówka.

Glühlampenfassung— obsada żarówki.

Glühlampensockel— trzonek żarówki.

Glührohr, gesteuertes—zapłonka rozrządzana (silniki spalinowe).

Glührohr, offenes—zapłonka nierozrządzana.

GlUhspahn—zędra.

Glühzünder— zapłonka.

Gneis—gnusiec (gnejs).

Göpel— kierat.

Gradführung—prostowód, prowadzonie.

Gradiente—rys pochyłych.

Gradierwerk (Dampfkondonsation)—chłodni­

ca tężniowata.

Gradierwerk, geschlossenes—chłodnica sztu­

cznie przewietrzana.

Grat—zadziór (np. na obrzeżu dziury wier­

conej w metalu); krawęż (dachu, strze­

chy).

Gratsparren—krawężnica.

Grenzspannung— naprężenie skrajne, n. krań­

cowe.

Grenzturbine— turbina odrzutna o strumie­

niu ujętym.

Grossmotor—silnik duży.

Grubenventilator—wywietrznik, przewietrz- nik kopalniany.

Grünstein—zieleniec.

Grundscliiebor-^niezmian.

Grand schleuse—spust.

Grund wehr—przewal; jaz zatopiony.

Gruppenknlben—tłoki zrzeszone.

Gütegrad—pełnota wskazy (silniki par.).

Güterschuppen— towarownia.

Güteverhültniss—sprawność.

Guldinsche Regel—prawidło Guldin'a.

Gummibeutel— płuco gumowe (siln. spalin.).

betyczne. 9 9 5

(10)

99(3 Spisy alfabetyczne.

Gurt: Gurtung—pas.

Gurtbogen—podłęcze (bud.),

Gurtpłatte— taśma pasa (np. w blach ownicy).

Guss, schmiodbHrer—żeliwo odwęglone, ż.

kowałne.

Gusseisen—żeliwo, żelazo lane.

Gusshaut— naskórek (odlewniczy).

Gussnaht— szew (odlewniczy).

Gussspannung—naprężenie odlewnicze.

Hängebank—nadszybie (góra.).

Hängebrücke—most wiszący.

Hängelager—łożysko wiszące.

Hängesäule—storczyk, jeżeli z jednego ka­

wała drzewa; lisica (dwie lisice, para lisic), gdy dwa bale w postaci dyb za­

stępują storczyk.

Hängewerk—wieszar, Hämmern—klepać, młotować.

Hafen—port.

Hahnfassung (der Glühlampe) — obsada z włącznikiem (el.).

Haken— hak.

Hakengeschirr—oprawa haka.

Hakenplatte — podkładka z nadchwytem (kol.).

Halbholz— pćłdrzewio.

Halbkreuztrieb—napęd pasami półskrzyżo- wanymi.

Halbparabelträger— parabolnica przycięta.

Halbspant, Wrange— półwrąg (okręt.).

Halbwassergas—gaz wodnoczadowy.

Hals der Bessemerbirne—gardziel.

Halslager— łożysko naszyjno (na wałach pio­

nowych); łożysko siodłowe, pośrednie (na walach poziomych).

Hambnrger Normen—prawidła hamburskie.

Hammer— młot.

Ham merschlag—młotowiny.

Handautzug—dźwig z napędem ręcznym, dźwiżek.

Handdrehkran—żóraw obrotny z napędem ręcznym.

Handfäustel—perlik.

Handgriff— uchwvtka, Handhabe (Griff)—dzierżak.

Handkurbel— korba ręczna.

Handrad— pokrętło, kółko pokrętne.

Hanfgurt— pas parciany.

Hanfseele—dusza konopna (w linie).

Hanfseil—lina konopna.

Hartblei—ołów twardy; ołów utwardzony.

Hartguss—odlew utwardzony.

Haspel— kołowrót.

Hauptgleis— tor główny (stacyi); tor zasad­

niczy (zwrotnicy) (kol.).

Haiiptspannung— naprężenie główne, n.

pierwszorzędne.

Hauptstrombogenlarapo—łukówka główniko- wa (el.)

Hauptstrommaschine, Hauptschlussmascbine

— prądnica główmkowa (el.).

Haut, Behautung—poszycie (okręt).

Hebehock— dźwignik (np. hydrauliczny).

Hebel—dźwignia, ramię (dźwigni).

Hebelsteuerung— nastawnica dźwigniowa.

H ebezeug— d i wigni ca.

Hefuer-Einbeit, H.-Kerze—światłoatka hef- nerowska.

Heftniet— nit zczepny.

Ileisslaufen—zagrzanie się.

Iloissluftmaschine—silnik żarowo-powietrzny.

Heizer— palacz.

Heizfläche—powierzchnia ogrzewaua, p. 0- grzewalna.

Heizfläche, dampfberührte—nadwodna po­

wierzchnia ogrzewana.

Heizfläche, feuerberürte— powierzchnia 0- grzewana spalinami.

Heizfläche, unmittelbare—powierzchnia opło- raieniona.

Heizfläche, wasserberührte—podwodna po­

wierzchnia ogrzewana.

Heizgas —gaz grzeiwny, g. grzejny.

Herzkammer—nagrzewnia.

Heizkanäle (Dampfk.)— kanały spalinowe.

Heizkörper—grzejnik.

Heizrohr (Dampfk.)—płomieniówka.

Heizrohrkessel—kocioł płomieniówkowy.

Heizungsaulage— zład ogrzewczy.

Heizungsfach— ogrzewnictwo, Heizungsinstallateuer— ogrzewnik.

Heizungsmiete—ogrzewne.

Heizungswärter— ogrzewca, obsługujący 0- grzewanie.

Heizwert (calorimetrisclior)—wartość opało­

wa, lepiej c i o p li ko w a.

Helling—śluzyny (w okręciarni).

Herdguss—odlew otwarto lany.

Herdraum—żarowisko (np. pieca, płomie- niaka).

Herzstück—krzyżownica zwykła (jednodzió- bowa).

Herzstückspitze—dziób krzyżownicy i jego śpic.

Hin- und Rückgang— bieg naprzód i wstecz.

Hintersteven—tylnica (okręt.).

Hirnholz—storc, powierzchnia drzewa na poprzecznym przekroju pnia.

Hitze—a) żar, jako stopień gorąca; b) jedno grzanie przy robocie kowalskiej; o je­

den wsad do płomieniaka; d) jeden spust w gruszce Bcsemera i w piecu martynowskim; e) jedna bitka, przy bi­

ciu pali.

Iiobel— wiórnik.

Hobelmaschine— wiórarka (do drzewa); stru- gownica (do metalu, o suwającej się stolnicy); strugarka (o suwającym się nożu = sliaping).

Hobelspähne—strużyny; wióry.

Hochbahn— kolej nadziemna.

Hochbau—budownictwo.

Hochdruckcylinder—cylinder wysokoprężny, c. mały.

Hochofen— wielki piec.

H.-Bodenstein—spadek.

H.-Gas—czad wielkopiecowy.

H.-Gasfang— czadnia.

H.-Gasrohr— czadówka.

H.-Gebläse— dmuchawa.

H.-Gestell—gar.

(11)

Spisy alfabetyczne. 9 9 7 H.-Gicht— gardź iel.

H.- G ichau f z u g— d £wig.

H.-Gichtöffnung — paszcza.

H.-GichtpIattforin— pomost.

H.-Kohlensack—przestron.

n.-Kast—spadki.

H.-Schacht—szyb.

Hochwasser— woda wysoka: przybór.

Hodograph der Bowegung—hodograf ruchu.

Höchstleistung— moc krańców*

Höhenkurve—warstwica.

Hohlcylindor—walec wydrążony.

Hohlkugel—kula wydrążona.

Hohlrad—koło wewnętrznie uzębiono.

Hohlstein—cegła dęta; c. drążona.

Hohlzapfen—czop wydrążony.

Holm—-oczop.

Holzbearbeitungsmaschinen — obrabiarki do drzewa, o. na drzewo.

Holzbohrmaschine—świdrownica.

Holzhobelmaschine—wiórarka.

Holzhorde—pręciny drewniane.

Holzkohle— węgiol drzewny.

Holzschraube—wkrętka.

Holzwändo—ściany drewniane.

Holzzahn— ząb drewniany (zazwyczaj wsta- wiaDy).

Holzzement—warstwiec.

Homogen—jednolity;.

Horizontalschub—-napór poziomy, rozpór, np.

sklepienia.

Horizontalturbine—turbina leżąca.

Hüsellandbahn—kolej podgórska.

Hülfshub—suw nierobóczy.

Hullbahn—tor odtoczony.

Hüllkurve—krzywa odtaczająca (kin.), lc. ob- wijająca (mat.).

Hülse—pochwa; tuleja.

Hülsonkupplung—sprzęgło łubkowe z pier­

ścieniami.

Hätte—kuźnica.

Hüttenkunde—kuźnictwo.

Hüttenwesen— kuźniactwo (hutnictwo).

H uf (d. Cylinders)—kopyto (walcowe).

Hufnagel— podkowiak (do kucia koni); pod- kówczak (do podkówek na obcasach i t. p.).

Humiflziorung—butwienie: butwieć (naprzo- mian w mokrem i w suchem).

Hydraulische Druckhöhe— hydrauliczna wy­

sokość ciśnienia.

Hydraulische Presse—tłocznia, lepiej t ł o ­ cz a r k a hydrauliczna, t, napędzana wodą.

Hydrodynamik—hydrodynamika.

Hydrostatik—hydrostatyka.

Hyperbel—hyperbola.

Hyperbelftńiction— funkcya hyporboliczna.

Hyperboloid—hyperboloid.

Hypocykloide—hypocykloida.

Hysteresis—uporność magnetyczna (el.).

Ideale Hanptspannung—zastępcze napręże­

nie główne.

Im Handbereich— dosięgny.

Imaginär—urojony.

Imaginäre Grösse—wielkość urojona.

Impedanz— opór podniecony (el.).

Indicator (Dampfm )—wskaziec.

Indicatordiagrauim—wskaza (nakros wskaź- com).

Indizieren— wskaźcować.

Indizierte Leistung—moc wskazana.

Induktion—wzniecenie (el.).

Induktiver Loiter—przewód samowznietny (el.).

Industriegas—gaz roboczy.

In Gang setzen (eine Maschine)— rozruszać.

Inhalt yon Körpern—objętość ciał, brył.

Injektor — strurnionica (smoczek, dyszak, przetryskacz).

Innenfeuerung—palenisko wewnętrzne.

Innenfeuerungskessel — kocioł o palenisku wewnętrznem.

Innenpolmaschine—prądnica o biegunach od­

środkowych (e l).

Inselbahnhof— dworzec wyspowaty (koL).

Installationsanlagc— zład.

Integral—całka.

Isobare—izobara (wykresowa jednakowego ci­

śnienia).

Isolioron— zosobniać (el.).

Isoliorhülle— odzież (przewodu oloktr.) Isoliorklemmo—dybki (el.).

Isolierkörper—o^obniak (ol.).

Isolierrolle—grzybek (el.).

Isolierstoff—osobniwo (el).

Isolierstoffe (Dampfleitg.)— matoiyały otul- cze, albo m. na otuliny.

Isolierung der Dampfleitungen — otulanie przewodów parowych.

Isoplore— izoplera (wykresowa przy stałej objętości).

Isotherme—isoterma (wykresowa przy je­

dnakowej temperaturze).

Jahresring—słój (drzewa).

Kabel— kabel.

Kabelschuh—końcówka kabla (el.).

Kältomiscliung—mieszanina ochładzająca.

Kämpfer—wezgłowie (np. sklepienia).

Kämpferdruck—odpór wezgłowia, o. wezgło- wiowy, o. wezgłowny.

Kämpfergelenk—przegub wezgłowiowy.

Kämpferstoin—wezgłownik.

Kalfatern—utykać (okręt.).

Kalibor—wzorzec.

Kalibrierte Kette—łańcuch dokładny.

Kalk, eingesumpfter— wapno dołowane.

Kalkofen—wapienniak.

Kalk-Sand-Pisć—lepieniec wapienny.

Kalkstein— wapniak, wapień.

Kalorifer— nagrzewnica.

Kaltbrüchig— zimnokruchy (np. żelazo).

Kaltwasserpumpe—pompa na wodę zimną.

Kamin—kominek.

Kammerschleuse—przepust komorowy, lepiej p o g r o d o wy.

Kammlager—łożysko grzebieniaste.

Kammrad—koło o zębach wstawianych, i Kammwalze— wał uzębiouy.

Kammzapfen—czop grzebioniasty.

(12)

9 9 8 Spisy alfabetyczne.

Kanał—kanał.

Kanalhaltung—pogroda kanału.

Kanalwage—po/.iomnik wodny.

Kandelabor—słupiec (latarniowy).

KapaziUit— pojemność.

Kapazitát*einheit—pojeranostka, np. farad.

Kappe, bOhmische- — sklepienio żaglasto.

Kappongowólbo—sklepienie kapiaste, lepiej ł ę c z a s t e.

Kappmaschine —zacinarka.

Kappung der Schwolle—zacięcie (kol.) Kapsel—opona, osłona, kaptur, skorupa.

Kapselmotor— silnik okapturzony, s. oskoru- piony.

Karburation— nawęglanie (gazu).

Kardioido—kardioida, krzywa sorcowata.

Kastonguss—odlew skrzyniowy.

Katarakt—prżytłumiak (prędkości).

Kegel—stożek (geometr.); grzybek (w zawo­

rze).

Kegelbremse—hamulec stożkowy.

Kegelfeder— sprężyna stożkowata (stożkowa­

to zwita).

Kcgelpendel—wahadło odśrodkowo (stożko­

we), w. wirujące.

Kegolrad—stożek zębaty.

Kogolre^ulator— miarkownik stożkowy.

Kegolreibungskupplung—sprzęgło o stożkach ciernych,

Kegelschoibo—krąg stożkowaty.

Kegełschnitt— stożkowa (przecięci© stożkowe).

Kegelturbine—turbina o przelocie postożko- wyin (doosiowa lub odosiowa).

Kegelvontile—zawory o grzybkach, z. grzyb- kowo.

Kehlbalken— jętka, najwyżej z dwóch lub kilku jętek położona, zwie się „grzęda“

(bud.).

Kehle (Dach)—hultaj.

Kehlsparren—liultajnica.

Kcil—klin.

Keilbahn—podklinie.

Koilbahnhof— dworzec półwyspowaty (kol.).

Keibrad—koło kliniaste.

Kennziffor— wskaźnik.

Kentem—wywrócić (okręt.).

Kerbe—wręb, karb.

Kern—rdzeń (przekroju, albo formy odlew­

niczej).

Kernguss— odlew rdzeniowy.

Kernholz—rdzeń.

Kernlinie— obrys rdzenia.

Kernłoch— otwór pordzeniowy (odlewnictwo).

Kernnagel—przypinka (odlewn.).

Kernpunkt—punkt rdzenny.

Kernstütze—podpinka (odlewn.).

Kernweite— promień rdzenia; p. rdzenny.

Kesseł—kocioł.

Kessclarmatur— osprzęt kotła (armatura).

Kessolbloch—blacha kotłowa.

Kesselgarnitur—obsada paleniskowa.

Kesselkórper— kotłak.

Kesselmauerwork—obmurze kotłowe.

Kesselnietung—nitowanie, nicenie kotłowe.

Kesselrohr—rura kotłowa.

Kesselspeisewasser—woda zasilająca kocioł.

Kessetetein—przywara.

Ketto— łańcuch.

Kettenglied—ogniwo łańcucha.

Kettenlinic—linia łańcuchowa, krzywa łań­

cuchowa.

KettennSctung—nicenie prosto.

Kettonpumpe—podnośnica paciorkowa.

Kettenrad—koło łańcuchowe.

ICottenrad, verzahntes—koło (krążek) gniazd­

kowe. 0

Kottenrolle— krążek łańcuchowy.

Kettonschiffahrt—żcgluga po łańcuchu.

Kettenschluss— ogniwo rozdzielne.

Kettenstab—kostur (miern.).

Kiel—stępka (okręt.).

Kielholen—wynurzyć stępkę ł okręt.).

Kionig; pechartig—smolny; smolisty.

Kiesbett—podtorze żwirowe, łoże ż. (kol.).

Kiesclguhr — krzemkówka, martwica krze­

mionkowa.

Kippkante— krawędź wywrotu.

Kippkarren— tak (ręczny, konny).

Kipplager— łożysko przegibne.

Kippmoment — moment wywracający (wy- wrotczy).

Klammer—szpona (bud.).

Klappo—klapa (pastka).

Klapprost—ruszt pochylny.

Klauenkupplung—sprzęgło kłowe.

Kleinbahn—kolejka.

Kleinmotor—silnik drobny.

Klemme—zacisk (jako przyrząd do zaciska­

nia); kraniec (jako koniec przewodu w danym przyrządzie elektrycznym, j franc. borne).

i Klomraenspannung—napięcie międzykrańco- I we (el.).

| Klemmgesperro (Klemmsperrwerk)—weclrwyt zakleszczający.

! Klemmkupplung—sprzęgło zaciskowe.

: Kletterweiche— rozjazd przeskokowy.

| Klinkenkupplung— sprzęgło wechwytowe.

I Klinker— klinkier.

j Kliver—-dzióbel (żagiel trójkątny na dzióbie

\ żaglowca).

| Klostergewölbe—sklepienie kopankowate.

I Knagge— kułak.

Knick-Caps—podchwyty przegibne.

Knickfestigkeit—wytrzymałość na wybocze- nie.

Knicksicherheit—bezpieczeństwo na wybo- czenie.

Knickspannung—boczenie.

Knickung— wy boczenie.

Kniehebel— rozpora przegubowa (w sprzęgle).

Knierohr, Bogenrohr—kolanko; krzywka.

Knoten— węzeł. [Prędkość l-goN węzła = 1 mila morska na godz.].

Knotenblech—podwęźle.

Knotenpunkt—punkt węzłowy; K. der Wei­

che— węzeł rozjazdu; K.-Station—stacya węzłowa.

Kochęas—gaz kuchenny.

Koefficient—spółczynnik.

Königszapfen—czop główny, cz, pienny, pień.

Körnerelevator— podnośnik (do ziarna).

(13)

Spisy alfabetyczno. 9 9 9 Körnertransporteur—przenośnik (do ziarna).

Körper—ciało, bryła, kadłub.

Körper, wärmeführender—grzeiwo.

Kolilonbanse—zasiek węglowy.

Kohlenladebühno - naładówka węgla (dla pa­

rowozów).

Koblenrutsche—zesuwnia na węgiel.

Kokerei— koksiarnia.

Koksofengas—gaz koksowniany.

Kolben— tłok.

Kolbeuaufzug—dźwig nurnikowy (na nurni­

ku).

Kolbenbewegungen — ruchy tłoka, t. j. wy­

suw i wsuw.

Kolbendeckel—pokrywa tłoka.

Kolbon-Gebläse—dmuchawa (tłokowa) Kolbengeschwindigkeit—prędkość tłoka.

Kolbenhub—skok tłoka.

Kolbonkürper— kadłub tłoka.

Kolbenpumpe—pompa tłokowa.

Kolbenring-piorścień szczoliwny, sprężyna szczeliwna (tłoka).

Kolbenschieber—suwak tłoczkowy.

Kolbenstange—tłoczysko.

Kolbenweg—droga tłoka.

Kolbenweglinie—wykresowa drogi tłoka Kollektor, Stromwendor, Kommutator- prze-

rządnik (el.).

Kollergang— miażdżaika.

Kombination— kombinacya.

Kommandodeck— pomost sterniczy (okręt.).

Kommutator, Stromwender, Kollektor—prze- rządnik (el.).

Kompressor—sprężarka (kompresor).

Kompriinirt—stłoczony, sprężony.

Konchoido - konchoida, krzywa muszlowata.

Konchoidonlenker—prostowód konchoidowy.

Kondensation (Dampfm.)—skraplanie.

Kondensator— skraplacz (pary); pojemnik (el.).

Konkrotmauerwerk—mur ubijany, m. beto­

nowy.

Konsole— wspornik.

Konsollager—łożysko wspornikowe.

Kontakt (el.)—styk {czynność lub miejsce stykania się); s ty czka = Kontaktloch;

stycznik = Kontaktstöpsel.

Kontaktarm—ramię zdawne (el.).

Kontaktbiigel— pałąk zdawny (el.).

Kontaktrolle—krążok zdawny (el.).

Kontinuierlicher Träger—dźwigar wieloprzę- słowy, belka wieloprzęsłowa.

Kontraktion— zwężenie.

Kopfband—ramię, para ramion (bud.).

Kopflastigkeit — przogłębność. dzióbowa (okręt.).

Kopfstation— dworzec czołowy (koL).

Kopiermachlne—obrabiarka do kopiowania, małpiarka.

Korblinie—linia kabłąkowata.

Korkstein—korkowiec.

Kostenanschlag— nacen (kosztorys).

Kote—pionik (miern.).

Kräftepaar—para sił (dwusił).

Kräfteplan = Kräftepolygon—wielobok sił.

Krängung—przechył, przechylenie (okręt.).

Kraft— siła.

Kraftgas—gaz silniczy (t. j. do silników przeznaczony).

Ki aft linio—oś sił (mech.).

Kraftlinie (magnetische)—szlak magnetycz­

ny, lecz jako jednostka uatężenia pola:

magnetostka.

Kraftmaschine— silnik.

Kraftsammler (Wasser)—zasobnik.

Kraftstoff—paliwo.

Kraftstoffgemisch — mieszanka wzbuchowa (silu. spalin.).

Kraftübertragung—pędnia (transmisya), na­

pęd, pr/.esył pracy.

Kraftverhältniss (Gotriebe)—przełożenie.

Kralle—sprzączka pazurowa.

Krampe—skobel, skobelek.

Kran—żóraw.

Kranzgelenkkupplung—sprzęgło przegubowe.

Kranzspalt— luz międzywieńcowy (turbiny).

Kreis— koło.

Kreisabschnitt—odcinek koła.

Kreisausschnitt—wycinek koła.

Kreisbogen—łuk kołowy.

Kreiselpumpe—pompa odśrodkowa.

KreiseiiT-krążyć, krążenie.

Kreisevolvente—rozwijająca koła.

Kreisfunktion— funkeya kołowa.

Kreisprocess—przebieg kołowy (termodyn.).

Kreisprocess, umkehrbarer— odwracalny prze­

bieg kołowy.

Kreissäge—piła tarczowa.

Kreissägeblatt— piłak tarczowy.

Kroisschero— przecinarka tarczowa.

Kroissohnc—cięciwa koła.

Kreistrieb—napęd okrężny (linkowy).

Kreisumfang—obwó-1 koła.

Kreuzeisen— krzyżownik.

Kreuzhacke, Keilhaue, Spitzhacke—oskard.

Kreuzholz—krzyżulec.

Kreuzgelenkkupplung— sprzęgło przegubowe.

Kreuzgewölbe—sklepienie krzyżowe.

Kreuzkopf—krzyżulec.

Kreuzstück (Rohr)— krzyżka.

Kreuzungsstation—stacya krzyżna (kol.).

Kreuzungswoiche—rozjazd w krzyżni; ein­

seitige K.—rozjazd półkrzyżny (półan- gielski); beiderseitige K.—rozjazd krzyż- ny (angielski) tkol.).

Kritischer Widerstand (el.)—opór obezprąd- niający (może być pochłończy, albo jiie- zmożny) (el.).

Kröpfung (Drehbank)—wgłębię.

Kronleuchter—pająk.

Krümmer (-Rohr)—krzywka.

Krümmung— krzywość.

Krümmungszeiger— wskaźnik krzywości.

Kmmmachse—wał wykorbiony.

Kubische Parabel—parabola sześcienna (ku- biczna.

Kühlteich (Datnpfkondens.)— staw studzący wodę.

Kühlung—chlodzenie, ochładzanie, studze- nio, oziębianie.

Kugel—kula.

Kugeldreieck— trójkąt kulisty (sferyczny;.

Kugolgelenk—przegub gałkowy.

(14)

1 0 0 0 Spisy alfabetyczne.

Kugellager—łożysko kolkowe.

Kugelvent.il—zawór o kuli.

Kügelzapfen—czop kulisty, cz. gałkowy.

Kulisse (Wasserräder)—szatköwnica (przy kołach wodnych).

Kulisse (Steuerungen)—jarzmo (przy stawi- dłacli rozrządzających parą).

Kulisse—półjazek (w obmurzu kotłowem).

Kunstramme—kafar dźwigarkowy.

ICupferlegiorung —stop miedziowy.

Kupfernes Federrohr—wydłużka miedziana.

Kuppelgewölbe—sklepienie kopulaste.

Kuppeln—sprzęgać, doprzęgać.

Kuppelofen, Kupolofen - żeliwiak (kupolak).

Kuppelrad— koło dowiązane (w parowozie).

Kuppelstange—wiązło (między kolami na- pędnemi parowozu).

Kupplung—sprzęgło (wała); sprzęg (wagonu).

Kurbel—korba.

Kurbelantrieb—napęd korbą, 11. korbowy.

Kurbelkröpfung—wykorblenie.

Kurbelschenkei—ramię korby.

Kurbelschleife— krzyżulec na korbie.

Kurbel- (Vorder-) seite—strona kukorbowa.

Kurbelstange—korbo wód, g o le ń k o rb o w a . Kurbel trieb—napęd korbowy.

Kurbelzapfeu— czop korby, cz. korbowy.

Kurve—krzywa.

Kurzschluss: Kurzscliliessen—skrót; skróto- wać (el.).

L-Eisen— kątownik.

L-Wulsteisen—kątownik łebkowy, wzgl.

dwułebkowy.’

Labiles Gleichgewicht—równowaga chwiejna.

Labyrintenliderung—uszczelnienie szczeliną grzebieniastą.

Lademaschine dynam o)— naprądnica.

Laden (oloktr.)—naiskrzać, nabijać; naprąd-

Ladestrom—naprąd. [niać.

Ladung— dawka (w siln. spal.); nabój (el.) Länge, virtuelle—długość zastępcza (obrysu)

(kol.).

Längsschwelle—podkład podłużny (kol.).

Längssupport -~prze*uwnik.

Längsträger—podłużniea.

Lageplan—plan położenia, p. sytuacyjny.

Lager— łożysko.

Lagerdeckel—pokrywa łożyska.

Lagerhaft - położysty (np. kamień).

Lagerschale— panew, panewka.

Lagerung des Kessels—sadowienie kotła.

Lamellenkupplung—sprzęgło warstwowe.

Land fuhrwerk—wóz.

Lasche— łubka.

Laschennietung—nicenie w łubki.

Laschenschraube—śruba łubcza.

Last—ciężar.

Lastdruckbremse—hamulec naciskany cięża­

rem. •

Lasthebemaschine—dźwignica, dźwigarka.

Lastkette— łańcuch diwigny.

Lastwindewerk— dźwigarka (żurawia).

Latente Energie—energia (praca) utajona.

Latent« Wärme—cieplik (ciepło) utajony.

Laufachso, Tragachse—oś potoczna, oś nośna.

Laufbrett— chodnica (wzdłuż wagonu).

Lauffläche—gładź.

Laufkatze, Laufwagon—kot.

Laufkran—suwnica dźwigarkowa, dźwigarka przesuwna.

Laufkran fiihrer—suwniczy.

Laufrad—koło potoczne (kol.).

Laufrad— wirnik (turbiny).

Laufradschaufel—łopatka.

Laufrohr f. Förderzwecke—rura przenośnicza.

Lebendige Kraft—praca rozpędu, energia rozpędu.

Lebensdauer— okres trwania (budowli).

Leck— przeciek (okręt.).

Lederstulp—cholewa skórzana, lepiej natłocz- ka skórzana.

Leorgang—bieg jałowy.

Leeręangsarbeit— praca biegu jałowogo: p.

jałowa; praca tarcia jałowego.

Leerhub—skok jałowy.

Leerscheibe—koło luźne, lepiej ja ło w e . Leoseite—strona zawietrzna (okręt.).

Legierung—stop.

Lehmestrich—klepisko.

Lehrgerüst—krążyny (bud.).

Leistung—moc.

Leistungsfähigkeit—możność (silnika lub t.p.).

Leistungsfaktor dos Wechselstromes (cos q>)

—spółczynnik mocy rozprądu (el.).

Leistungsregulator—miarkownifc energiczno­

ści (t. j. utrzymujący stałą pracę na skok, czyli stałą energiczność).

Leistungszeiger, Wattmeter—wskaźnik mo­

cy, watnik (el.).

Leiter—a) przewodnik (ciało przewodzące elektryczność), b) przewód (prądu elek­

trycznego).

Leitrad-stałka (kierownica).

Leitradkranz—wieniec kierowniczy.

Loitradschaufel—kierownica.

Leitrolle—krążek kierowniczy.

Leitspindel (Drehbank)—śruba wodząca..

Leitungen—przewody (el.).

Leitungsfähigkeit = Leitungsvermögen — przewodność (el.).

Leitungswiderstand— opór przewodu (el.).

Lemniskate—lemniskata.

Lemniskatoidenlenker—prostowód lemniska- towy.

Lenkachse, freie—odcliylna oś swobodna (kol.).

Lenkachsen, gekuppelte— osie spółnastawne (kol.).

Lenker (Haupt)—wodzik.

Lenkerstange—wodzik.

Lenkstange (Weiche)—przesuwnik (zwrotni­

cy) (kol.).

Lenkvorrichtung—wodzidło.

Lenkvorrichtung — z.wrotówka. t. j. iglica z opornicą i podparciem (kol.).

Lenzpumpe. Leckpumpe — pompa odnurna, p. przeciekowa (okręt.).

Leuchtgas—gaz świotliwny.

Leuchtstoff—świetliwo.

Libelle—poziomnica.

Lichtbogen—łuk prądny (el.).

Lichteinheit, Normal kerze—światłostka.

Cytaty

Powiązane dokumenty

gości cięciw, wyznaczono przez koło na każdej siecznej, lecz począwszy od jej punktu spotkania się ze styczną, ku początkowi spółrzędnych, to końce tych

liśmy znakow anie niem ieckiego pierw ow zoru, pomimo, iż się ono opiera przew ażnie na w yrazow nictw ie nie- mieckiem. W praw dzie I I I Zjazd techników polskich

7) Konstrukcye żelazne, wiązania dachowe, wieże, slupy, dźwigary, budynki żelazne, żóra- wie, windy, przesnwnice i tarcze obrotowe, poruszane ręcznie i

Tablica zamiany funtów ros./korzcc i funtów ros./czetwicrć na kg/l (czyli na ciężkości właściwe) i odwrotnie6. Ciepłostki rozm aitych

aczkolwiek stały się podatne do oświetlania przez zastosowanie i do nich palników żarowych (auerowskich), nie zdołały jednak wyprzoć zwykłego gazu świetliwnego,

4. Pojemność zasobnika wyrażam}' ilością ampergodzin, jakie z siebie wyłonić on może podczas wyprądniania, a mianowicie przy określonem obniżeniu się napięcia

kach z blachy płaskiej lub sklep ieniastej. Zmniejszenie wymiarów przekroju podtorza do granic możliwych zaleca się przede wszystkiem w celu zmniejszenia wagi

Przy ogrzewaniach wodą ciepłą, łączących się za pośrednictwem rozszerzalnika z atmosferą, w których woda wrzałaby, gdy tylko jej temperatura przekroczy 100°,