Muzyka konkretna i elektroniczna Karlheinza Stockhauzena
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z postacią niemieckiego kompozytora Karleinza Stockhauzena. Przedstawienie najważniejszych faktów z jego życia oraz omówienie dzieł będących podporą i przykładem muzyki XX wieku. Przedstawienie cech stylistycznych i charakterystycznych twórczości Karleinza Stockhauzena.
Omówienie wpływu muzyka na innych artystów. Wysłuchanie i percepcja wybranych utworów.
Analiza muzyczna.
b. Umiejętności Uczeń potrafi:
1. Omówić biografię Karleinza Stockhauzena.
2. Przedstawić znane dzieła Karleinza Stockhauzena.
3. Omówić i przedstawić najważniejsze gatunki uprawiane przez Karleinza Stockhauzena 4. Rozpoznać i nazwać fragmenty wysłuchanych utworów.
5. Wskazać podstawowe cechy stylistyczne w twórczości Karleinza Stockhauzena.
6. Wyjaśnić pojęcie muzyki elektronicznej i konkretnej.
2. Metoda i forma pracy
Metoda opisu z elementami pogadanki. Percepcja muzyczna. Analiza muzyczna – praca w grupach.
Forma ćwiczeniowa.
3. Środki dydaktyczne
1. Podręcznik: J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.
2. Stanowisko do odtwarzania płyt.
3. Nagranie utworu Karleinza Stockhauzena:
Klavierstuck.
4. Karta pracy ucznia.
5. Partytury wyżej wymienionego utworu.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza 1. Sprawdzenie obecności.
2. Powtórzenie wiadomości poprzez odpytanie jednej osoby z trzech ostatnich lekcji.
3. Podanie tematu do zeszytu.
(10 min.)
b. Faza realizacyjna
1. Przedstawienie postaci Karleinza Stockhauzena (metoda opisu). Omówienie najważniejszych faktów z życia kompozytora.
Notatka:
Karleinz Stockhauzen
Niemiecki kompozytor, jedna z najbardziej prominentnych postaci współczesnej awangardy muzycznej. Związany z ruchem muzyki konkretnej i elektronicznej. W swych kompozycjach Stockhauzen stara się dotrzeć do fundamentalnych kwestii akustyki i psychologii odbioru dźwięku i dzieła muzycznego. Muzyka kompozytora przesiąknięta jest kosmologicznym mistycyzmem.
Karlheinz Stockhausen urodzony w Westfalii, będąc muzykalnym dzieckiem, rozpoczął naukę gry na pianinie w wieku sześciu lat. W 1944 roku, nie dokończywszy formalnej edukacji został powołany do wojska i służył w Wehrmachcie. Po zakończeniu wojny ukończył szkołę średnią. Po jej ukończeniu rozpoczął studia w Hochschule für Musik w Kolonii, jednocześnie zarobkując jako muzyk jazzowy. W 1952 przeniósł się do Paryża, gdzie kontynuował studia na konwersatorium pod kierownictwem Oliviera Meassiena, jednocześnie pracując w studio radiowym, analizując właściwości dźwięków i eksperymentując z instrumentami elektronicznymi. W tym czasie rozpoczął współpracę z twórcą muzyki konkretnej Pierre’em Schaferrem. W 1953 powrócił do Niemiec gdzie rozpoczął studia w kierunku statystyki na uniwersytecie w Bonn. Tak zdobyta wiedza pomogła mu w opracowaniu swych teorii psychologii odbioru wrażeń akustycznych. W tym samym czasie rozpoczął komponowanie.
2. Przedstawienie metodą opisu najważniejszych dzieł Karleheinza Stockhanzena. Omówienie cech stylistycznych i charakteryzujących kompozytora.
Notatka:
Styl Stockhauzena:
Stockhuzen łączył dźwięki elektroniczne z tradycyjnymi instrumentami akustycznymi.
Stockhauzen był też zainteresowany kwestiami budowy przestrzeni muzycznej. Utwór Gruppen für Drei Orchester, skomponowany na trzy rozmieszczone wokół widowni orkiestry, dyrygowane niezależnie przez trzech dyrygentów, grające oddzielnie lub wspólnie w różnych konfiguracjach, był przykładem realizacji tych koncepcji. Stockhauzen ulegał także wpływom kultur pozaeuropejskich, głównie azjatyckich. Interesował się muzyką elektroniczną, konkretną, aleatoryzmem.
3. Metodą opisu wyjaśnienie pojęcia muzyka konkretna i elektroniczna.
Notatka:
Muzyka konkretna – kierunek w muzyce współczesnej, w którym zamiast dźwięków instrumentów i śpiewu wykorzystuje się realne dźwięki – dźwięki przyrody, odgłosy fabryczne, dźwięki ruchu ulicznego, przypadkowe głosy ludzkie itp. Dźwięki takie są rejestrowane, a następnie preparowane i miksowane w celu osiągnięcia zamierzonego efektu estetycznego.
Muzyka elektroniczna – tworzona głównie lub wyłącznie za pomocą elektrofonów oraz urządzeń elektronicznych przetwarzających dźwięki pozamuzyczne lub generowane przez tradycyjne instrumenty akustyczne.
4. Wysłuchanie i percepcja Klavierstuck Stockhauzena. Omówienie stylu kompozytora i techniki zastosowanej w tym dziele. Analiza muzyczna utworu. Praca w grupach.
(25 min.)
a. Faza podsumowująca Zapisanie notatki do zeszytu.
(10 min.)
5.Bibliografia
a. J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.
5. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Muzyka konkretna i elektroniczna Karlheinza Stockhauzena.
b. Zadanie domowe
